Ζ ΔΠΗΣΖΜΖ ΣΖ ΓΗΑΣΡΟΦΖ

Transcript

1 Ζ ΔΠΗΣΖΜΖ ΣΖ ΓΗΑΣΡΟΦΖ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ 1.ΑΝΑΣΟΜΙΑ ΣΗ ΣΡΟΦΗ 4 ΟΗ ΑΝΑΣΟΜΗΚΔ ΓΗΑΦΟΡΔ ΜΔΣΑΞΤ ΦΤΣΟΦΑΓΧΝ, ΑΡΚΟΦΑΓΧΝ ΚΑΗ ΠΑΜΦΑΓΧΝ ΦΤΣΟΦΑΓΑ (αγελάδερ, ππόβαηα) 4 ΠΑΜΦΑΓΑ (γοςπούνια, απκούδερ, άνθπωποι 5 ΑΡΚΟΦΑΓΑ (λύκοι, ζκύλοι, γάηερ) 5 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ: ΟΗ ΚΤΛΟΗ ΚΑΗ ΟΗ ΓΑΣΔ ΔΗΝΑΗ ΥΔΓΗΑΜΈΝΟΗ ΓΗΑ ΓΗΑTΡΟΦΖ ΒΑΗΜΔΝΖ ΥΔΓΟΝ ΔΞ ΟΛΟΚΛΖΡΟΤ Δ ΚΡΔΑ 5 ΔΗΓΟ ΚΑΗ ΜΖΚΟ ΣΟΜΑΥΟΤ 5 ΓΟΝΣΗΑ ΚΑΗ ΑΓΟΝΗΑ 6 ΠΔΠΣΗΚΑ ΔΝΕΤΜΑ 6 2.ΟΙ ΓΙΑΣΡΟΦΙΚΔ ΑΝΑΓΚΔ ΣΩΝ ΚΤΛΩΝ ΚΑΙ ΓΑΣΩΝ 7 ΕΧΗΚΔ ΠΡΧΣΔΗΝΔ 7 ΤΝΘΔΖ ΑΜΗΝΟΞΔΧΝ 7 ΔΤΚΟΛΗΑ ΠΔΦΖ ΠΡΧΣΔΗΝΧΝ 7 ΕΧΗΚΑ ΛΗΠΑΡΑ 8 ΛΗΠΑΡΑ Χ ΔΝΔΡΓΔΗΑ 8 ΑΠΟΘΔΜΑ ΛΗΠΑΡΧΝ ΟΞΔΧΝ 8 ΣΟ ΓΤΝΑΣΟΝ ΛΗΓΟΣΔΡΟΤ ΤΓΑΣΑΝΘΡΑΚΔ 9 ΔΗΝΑΗ ΚΑΣΑΛΛΖΛΟΗ ΟΗ ΤΓΑΣΑΝΘΡΑΚΔ ΓΗΑ ΑΡΚΟΦΑΓΑ; 9 ΣΑΗΕΟΝΣΑ ΣΟΤ ΚΤΛΟΤ ΚΑΗ ΣΗ ΓΑΣΔ ΤΜΦΧΝΑ ΜΔ ΣΖΝ ΑΝΑΣΟΜΗΑ ΣΟΤ 10 ΠΔΡΗΛΖΦΖ 10 3.ΤΝΣΟΜΗ ΙΣΟΡΙΑ ΣΩΝ ΔΜΠΟΡΙΚΩΝ ΣΡΟΦΩΝ ΓΙΑ ΚΑΣΟΙΚΙΓΙΑ Ζ ΠΡΧΣΖ ΞΖΡΖ ΣΡΟΦΖ ΓΗΑ ΚΤΛΟΤ ΣΟ ΜΔΓΑΛΟ ΚΡΑΥ, ΦΘΖΝΖ ΣΡΟΦΖ ΓΗΑ ΚΑΣΟΗΚΗΓΗA ΠΑΡΑΓΧΓΟ ΗΥΤΡΗΕΔΣΑΗ ΟΣΗ ΟΗ ΣΡΟΦΔ ΣΟΤ ΖΣΑΝ ΑΝΧΣΔΡΔ ΚΑΘΧ ΔΚΑΝΑΝ ΥΡΖΖ ΑΥΡΖΣΧΝ ΗΣΖΡΧΝ ΚΑΗ ΚΡΔΑΣΧΝ ΑΚΑΣΑΛΛΖΛΑ ΓΗΑ ΑΝΘΡΧΠΗΝΖ ΥΡΖΖ ΠΛΖΡΖ ΚΑΗ ΒΟΛΗΚΖ Χ ΚΤΡΗΟ ΠΛΔΟΝΔΚΣΖΜA ΔΗΑΓΟΝΣΑΗ ΣΖΝ ΚΑΘΖΜΔΡΗΝΖ ΕΧΖ ΔΗΓΗΚΔ ΓΗΑΗΣΔS ΑΦΗΞΖ ΣΖ SUPER PREMIUM ΟΗ ΚΑΣΑΝΑΛΧΣΔ ΔΗΝΑΗ ΠΔΡΗΟΣΔΡΟ ΔΝΖΜΔΡΧΜΔΝΟΗ Ζ ΗΣΟΡΗΑ ΔΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΔΣΑΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΣΑΛΛΗΛΔ ΣΡΟΦΔ ΓΙΑ ΚΤΛΟΤ ΚΑΙ ΓΑΣΔ 14 ΖΜΑΝΣΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΓΗΑ ΜΗΑ ΒΗΟΛΟΓΗΚΑ ΚΑΣΑΛΛΖΛΖ ΓΗΑΗΣA 14 I. ΠΛΟΤΗΑ Δ ΕΧΗΚΔ ΠΡΧΣΔΗΝΔ ΚΑΗ ΚΡΔΑ 14 ΠΟΗΑ ΠΟΟΣΖΣΑ ΔΗΝΑΗ ΤΠΔΡΒΟΛΗΚΖ; ΠΡΧΣΔΗΝΖ ΔΝΑΝΣΗΟΝ ΤΓΑΣΑΝΘΡΑΚΑ, ΜΗΑ ΥΔΖ ΜΔ ΣΑ ΠΑΝΧ ΚΑΗ ΣΑ ΚΑΣΧ ΣΖ.` 16 II. ΠΛΟΤΗΑ Δ ΦΡΔΚΑ ΠΟΗΚΗΛΛΑ ΕΧΗΚΑ ΤΣΑΣΗΚΑ 16

2 III. ΛΗΓΟΣΔΡΟΗ ΤΓΑΣΑΝΘΡΑΚΔ, ΚΑΘΟΛΟΤ ΗΣΖΡΑ 17 IV. ΕΧΗΚΑ ΛΗΠΑΡΑ ΚΑΗ ΟΥΗ ΦΤΣΗΚΑ 17 ΛΗΠΑΡΑ Ζ ΤΓΑΣΑΝΘΡΑΚΔ; ΑΠΟ ΑΠΟΦΖ ΔΝΔΡΓΔΗΑ 18 ΟΤΗΧΓΖ ΛΗΠΑΡΑ ΟΞΔΑ 18 ΧΜΔΓΑ 6 ΛΗΠΑΡΑ ΟΞΔΑ 18 ΧΜΔΓΑ 3 ΛΗΠΑΡΑ ΟΞΔΑ 18 V. ΦΡΟΤΣΑ, ΛΑΥΑΝΗΚΑ ΚΑΗ ΒΟΣΑΝΑ 19 ΦΡΟΤΣΑ ΚΑΗ ΛΑΥΑΝΗΚΑ 19 ΒΟΣΑΝA 19 VI. ΗΟΡΡΟΠΖΜΔΝΑ ΜΔΣΑΛΛΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ, ΜΔΣΡΗΑ Δ ΑΒΔΣΗΟ ΚΑΗ ΦΧΦΟΡΟ 20 Ζ ΥΔΖ ΜΔΣΑΞΤ ΠΡΧΣΔΗΝΖ, ΑΒΔΣΗΟΤ ΚΑΗ ΦΧΦΟΡΟY ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΠΡΩΣΔΙΝΗ 21 ΔΗΑΓΧΓΖ ΣΖΝ ΠΡΧΣΔΗΝΖ 21 ΓΔΝ ΔΗΝΑΗ ΟΛΔ ΟΗ ΠΡΧΣΔΗΝΔ ΑΞΗΔ 21 ΠΖΓΖ ΠΡΧΣΔΗΝΖ : ΕΧΗΚΖ Ζ ΦΤΣΗΚΖ; 21 ΑΜΗΝΟΞΔΑ 22 ΔΤΚΟΛΗΑ ΠΔΦΖ ΠΡΧΣΔΗΝΧΝ 22 ΒΗΟΛΟΓΗΚΖ ΑΞΗΑ ΣΖ ΠΡΧΣΔΗΝΖ 23 ΓΗΑΣΗ ΓΔΝ ΘΑ ΠΡΔΠΔΗ ΠΟΣΔ ΝΑ ΔΜΠΗΣΔΤΣΔΣΔ ΣΖΝ ΠΟΟΣΗΑΗΑ ΓΖΛΧΜΔΝΖ ΠΟΟΣΖΣΑ ΠΡΧΣΔΗΝΖ ΓΗΑ ΣΖΝ ΤΓΚΡΗΖ ΣΧΝ ΣΡΟΦΧΝ ΓΗΑ ΚΤΛΟΤ 23 ΘΔΡΜΟΚΡΑΗΑ ΚΑΗ ΠΟΗΟΣΖΣΑ ΠΡΧΣΔΗΝΖ 23 ΠΟΗΟΣΖΣΑ ΠΡΧΣΔΗΝΖ ΚΑΗ ΣΔΦΡΑ ΠΟΟΣΗΣΑ ΠΡΩΣΔΙΝΗ 26 ΜΤΘΟ #1 Ζ ΠΡΧΣΔΗΝΖ ΔΠΖΡΔΑΕΔΗ ΣΑ ΝΔΦΡΑ 26 ΜΤΘΟ #2 Ζ ΠΡΧΣΔΗΝΖ ΑΝΑΠΣΤΔΗ ΤΠΔΡΒΟΛΗΚΑ ΓΡΖΓΟΡΑ ΣΑ ΚΟΤΣΑΒΗΑ 27 ΜΤΘΟ #3 Ζ ΠΡΧΣΔΗΝΖ ΘΑ ΠΡΔΠΔΗ ΝΑ ΑΠΑΓΟΡΔΤΘΔΗ ΓΗΑ ΣΟΤ ΚΤΛΟΤ ΜΔΓΑΛΤΣΔΡΖ ΖΛΗΚΗΑ 28 ΜΤΘΟ #4 Ζ ΠΡΧΣΔΗΝΖ ΔΗΝΑΗ ΑΝΘΤΓΗΔΗΝΖ ΓΗΑ ΣΟΤ ΤΠΔΡΒΑΡΟΤ ΚΤΛΟΤ 28 ΓΗΑΣΗ ΣΟΟΗ ΠΟΛΛΟΗ ΜΤΘΟΗ; 29 Γιαηι οι Κηηνίαηποι Δσοςν Δπιλέξει να Kπαηήζοςν ηον Μςθο πεπί Υαμηλήρ Ππωηεϊνηρ; 29 Όηαν οι επιζηημονικέρ αποδείξειρ αποηςγσάνοςν να δικαιολογήζοςν μία ζςνήθεια, έναρ μύθορ πλάθεηαι 30

3 1. Ζ ΑΝΑΣΟΜΗΑ ΣΖ ΓΗΑΣΡΟΦΖ Χο πηζηφο ζχληξνθνο ησλ αλζξψπσλ γηα ρηιηάδεο ρξφληα, δελ καο εθπιήζζεη ε ηάζε εμαλζξσπηζκνχ ησλ δψσλ ζπληξνθηάο. Παξ φιε ηε ζηελή ζπζρέηηζε κε αλζξψπνπο, ν ζθχινο παξακέλεη πην θνληά γελεηηθά ζην γθξίδν ιχθν, κε ηνλ νπνίν κνηξάδεηαη πάλσ απφ 99% ηνπ κηηνρνλδξηαθνχ ηνπ DNA. Ζ ζηελή γελεηηθή ζρέζε κεηαμχ ζθχινπ θαη ιχθνπ, νδήγεζε ην Smithsonian Iλζηηηνχην λα επαλαηαμηλνκήζεη ην ζθχιν απφ ην πξνεγνχκελν μερσξηζηφ είδνο Canis famillaris ζε Canis lupus famillaris. Με άιια ιφγηα, νη ιχθνη Timber, Tundra θαη ν πνιπαγαπεκέλνο καο ζχληξνθνο ζθχινο, βξηζθνληαη θάησ απφ ηελ ίδηα γελεηηθή νκπξέιια ηνπ γθξίδνπ ιχθνπ: Canis lupus 1. πσο νη ιχθνη, φινη νη ζθχινη έρνπλ εμειηρζεί σο ζαξθνθάγα, κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο αλαηνκίαο ηνπο λα δείρλνπλ μεθάζαξα πσο είλαη πξνζαξκνζκέλνη ζε κία δηαηξνθή βαζηζκέλε ζην θξέαο. Καηαλνψληαο ηηο αλαηνκηθέο δηαθνξέο κεηαμχ ζαξθνθάγσλ, πακθάγσλ θαη θπηνθάγσλ καο βνεζά λα θαηαιάβνπκε γηαηί νη ζθχινη θαη νη γαηεο ηαμηλνκνχληαη σο ζαξθνθάγα θαη ηη ηξνθέο ηαηξηάδνπλ θαιχηεξα ζηελ αλαηνκία ηνπο. ΟΗ ΑΝΑΣΟΜΗΚΔ ΓΗΑΦΟΡΔ ΜΔΣΑΞΤ ΦΤΣΟΦΑΓΧΝ, ΠΑΜΦΑΓΧΝ ΚΑΗ ΑΡΚΟΦΑΓΧΝ. Γηα ηελ θαηαλφεζε ησλ δηαζξεπηηθψλ αλαγθψλ ηνπ ζθχινπ θαη ηεο γάηαο,ζα ήηαλ ρξήζηκν λα μεθηλήζνπκε απφ ηελ βαζηθή θαηαλφεζε ησλ αλαηνκηθψλ ηνπο ραξαθηεξηζηηθψλ θαη πσο απηά δηαθέξνπλ απφ ηα θπηνθάγα θαη ηα πακθάγα δψα. Σν «Comparative Anatomy ηνπ Milton επεμεγεί πσο φια ηα δψα είλαη πξνζαξκνζκέλα αλαηνκηθά θαη παζνινγηθά λα βξίζθνπλ θαη λα ηξψλε ζπγθεθξηκέλα είδε ηξνθψλ. Γλσξίδνληαο πνηα αλαηνκηθά ραξαθηεξηζηηθά ζπλδένληαη κε ην θάζε είδνο δηαηξνθήο, καο δίδεηαη ε δπλαηφηεηα λα ηαμηλνκνχκε ηα δψα ζε : 1. ΑΡΚΟΦΑΓΑ (ηξέθνληαη κε θξέαο) 2. ΦΤΣΟΦΑΓΑ (ηξέθνληαη κε θπηά) 3. ΠΑΜΦΑΓΑ (ηξέθνληαη κε θξέαο θαη θπηά) Απηή ε θαηεγνξηνπνίεζε βνεζά λα θαηαιάβνπκε πνηεο ηξνθέο είλαη πξνζαξκνζκέλν λα ηξψεη έλα δψν ζηελ πξαγκαηηθφηεηα.

4 ΦΤΣΟΦΑΓΑ (αγειάδεο, πξόβαηα) Σα θπηνθάγα ηξέθνληαη κε θπηά, φρη θξέαο.δηζη, δελ απνηειεί έθπιεμε πσο ηα αλαηνκηθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθα είλαη πξνζαξκνζκέλα λα δηαζπνχλ πδαηάλζξαθεο θαη άιια ζξεπηηθά ζηνηρεία παξαγφκελα απφ θπηά. Σα ζπλήζε αλαηνκηθά ραξαθηεξηζηηθα ησλ θπηνθάγσλ επηβεβαηψλνπλ ηελ πξνζαξκνγή ηνπο ζε δίαηηεο βαζηζκέλεο ζε θπηά. 1. ΜΑΚΡΤ ΠΔΠΣΗΚΟ ΔΝΣΔΡΟ : Υξεηάδεηαη σο θαη 10 θνξέο κεγαιχηεξν απφ ην κήθνο νιφθιεξνπ ηνπ ζψκαηνο ηνπο, ιφγσ ηεο ζρεηηθήο δπζθνιίαο κε ηελ νπνία δηαζπάηαη ε θάζε θπηηθή ηξνθή.σα θπηνθάγα δψα έρνπλ ζεκαληηθά πην καθξηά θαη πεξίπινθα έληεξα απφ ηα ζαξθνθάγα ΣΔΣΡΑΓΧΝΟΗ ΚΑΗ ΔΠΗΠΔΓΟΗ ΣΡΑΠΔΕΗΣΔ παξέρνπλ κία ηδαληθή επηθάλεηα άιεζεο γηα λα ζπλζιίβνπλ θαη λα αιέζνπλ ηα θπηά (νρη φκσο θαη ην θξέαο).γηαζέηνπλ αθφκε θάησ γλάζν κε ραξαθηεξηζηηθή πιάγηα θίλεζε πνπ ππνβνεζά ηελ άιεζε απαξαίηεηε γηα ην κάζεκα ησλ θπηψλ. 3. ΔΝΕΤΜΑ ΣΟ ΑΛΗΟ ΠΟΤ ΓΗΑΠΟΤΝ ΣΟΤ ΤΓΑΣΑΝΘΡΑΚΔ. Ζ ακπιάζε είλαη έλα πεπηηθφ έλδπκν ζην ζάιην πνπ βνεζά ζηελ πέςε ησλ πδαηαλζξάθσλ. Σα θπηνθάγα δψα καζνχλ ηελ ηξνθή ηνπο γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο ζσζηήο κίμεο ηεο κε ηελ ακπιάζε. 1 Robert K. Wayne, Ph.D Μνξηαθή εμέιημε ηεο νηθνγέλεηαο ηνπ ζθχινπ, Θεσξεηηθή θαη Δθαξκνζκέλε Γελεηηθή. 2 Ζ πγθξηηηθή αλαηνκία ηεο δηαηξνθήο, Milton R. Mills, M.D ΠΑΜΦΑΓΑ (ρνίξνη, αξθνύδεο άλζξσπνη) Σα πακθάγα δψα έρνπλ εμειηρζεί ψζηε λα ηξψλε θαη θπηά θαη θξέαο.γελ είλαη πξνζαξκνζκέλα λα ηξέθνληαη θαηά απνθιεηζηηθφηεηα κε θπηά ή κε θξέαο. Σα ζπλήζε αλαηνκηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ πακθάγσλ ζπκπεξηιακβάλνπλ: 1. ΜΔΣΡΗΟ Δ ΜΖΚΟ ΠΔΠΣΗΚΟ ΧΛΖΝΑ ν νπνίνο παξέρεη ηελ επειημία πέςεο γηα θπηά θαη δσηθέο πξσηετλεο. 2. ΔΠΗΠΔΓΟΗ ΣΡΑΠΔΕΗΣΔ ΚΑΗ ΚΟΠΣΖΡΔ αλαπηχρζεθαλ γηα κεξηθή άιεζε ηεο ηξνθήο θαη κεξηθή θνπή. 3. ΣΟ ΑΛΗΟ ΠΔΡΗΔΥΔΗ ΣΟ ΔΝΕΤΜΟ ακπιάζε πνπ δηαζπά ηνπο πδαηάλζξαθεο θαη είλαη ππεχζπλν γηα ηελ πέςε ηεο πιεηνλφηεηαο ηνπ ακχινπ.

5 ΑΡΚΟΦΑΓΑ (ιηνληάξη, ιύθνη, ζθύινη, γάηεο,ηίγξεο) αξθνθάγν ζεκαίλεη πνπ ηξψεη θξέαο θαη ζπκπεξηιακβάλεη ηα δψα πνπ νη δηαηξνθή ηνπο ζπλίζηαηαη θπξίσο απφ θξέαο φπσο νη ζθχινη θαη νη γάηεο. Σα αλαηνκηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ ζαξθνθάγσλ : 1. ΚΟΝΣΟ, ΑΠΛΟ ΚΑΗ ΟΞΗΝΟ ΠΔΠΣΗΚΟ ΤΣΖΜΑ. Ζ πξσηείλε θαη ην ιίπνο πνπ πξνέξρεηαη απφ δψν είλαη εχπεπην εμ νπ θαη ην θνληφ πεπηηθφ ζχζηεκα ησλ ζθχισλ θαη ησλ γαηψλ. Ζ ηθαλφηεηα ησλ ζθχισλ θαη ησλ γαηψλ λα εθθξχνπλ πδξνρισξηθφ νμχ είλαη εμίζνπ εμαηξεηηθή.πξνθεηκέλνπ λα ππνβνεζήζεη ηελ άκεζε δηάζπαζε ηεο πξσηείλεο θαη λα ζαλαηψζεη ηα βαθηεξίδηα πνπ ππάξρνπλ ζε θξέαηα πνπ βξίζθνληαη ζε απνζχλζεζε, νη ζθχινη θαη νη γάηεο είλαη ηθαλνί λα δηαηεξήζνπλ ην γαζηξηθφ ph ηνπο γχξσ ζην ΚΟΠΣΖΡΔ (ζρεδηαζκέλα λα θφβνπλ ην θξέαο θαη φρη λα αιέζνπλ ηα θπηά.) Σα ζαξθνθάγα έρνπλ επηκεθπκέλα δφληηα ζρεδηαζκέλα γηα λα μεζρίδνπλ θαη λα ζαλαηψλνπλ ην ζήξακα.οη ηξαπεδίηεο ηνπο είλαη ηξηγσληθνί κε αηρκεξέο άθξεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη σο πξηνλνεηδή μπξάθηα 3. ΣΑ ΑΓΟΝΗΑ ΚΗΝΟΤΝΣΑΗ ΚΑΘΔΣΑ ελ αληηζέζεη κε ηα θπηνθάγα θαη πακθάγα δψα πνπ αιέζνπλ ηελ ηξνθή ηνπο θηλψληαο πιάγηα ην ζηφκα ηνπο, ηα ζαγφληα ησλ ζθχισλ θαη ησλ γαηψλ ιεηηνπξγνχλ θάζεηα έηζη παξέρνπλ ιεία θίλεζε θνπήο, θαη αλνίγνπλ δηάπιαηα γηα ηελ θαηάπνζε κεγάισλ κεξίδσλ θξέαηνο. 4. ΣΟ ΑΛΗΟ ΣΟΤ ΓΔΝ ΠΔΡΗΔΥΔΗ ΑΜΤΛΑΖ. Ζ ακπιάζε ζην ζάιην είλαη ραξαθηεξηζηηθφ ησλ πακθάγσλ θαη θπηνθάγσλ δψσλ, φρη φκσο θαη ησλ ζαξθνθάγσλ δψσλ φπσο ν ζθχινο ή ε γάηα. Καζψο ε ακπιάζε δελ πεξηέρεηαη ζην ζάιην ηνπο, ην βάξνο πέθηεη ζην πάλγθξεαο λα παξάγεη ην έλδπκν ακπιάζε πνπ ρξεηάδεηαη γηα ηελ δηάζπαζε ησλ πδαηαλζξάθσλ. Σξέθνληαο ηνπο ζθχινπο σο πακθάγα ή θπηνθάγα αλαγθάδεη ην πάλγθξεαο λα δνπιεχεη αθφκε πην ζθιεξά γηα ηελ πέςε ησλ ηξνθψλ γεκάηα απφ πδαηάλζξαθεο (αληί λα παξάγεη ηηο απαξαίηεηεο πνζφηεηεο ελδχκσλ πνπ ρξεηάδεηαη γηα ηελ πέςε πξσηεηλψλ θαη ιηπαξψλ) ΤΜΠΔΡΑΜΑ : ΟΗ ΓΑΣΔ ΚΑΗ ΟΗ ΚΤΛΟΗ ΔΗΝΑΗ ΥΔΓΗΑΜΔΝΟΗ ΓΗΑ ΜΗΑ ΓΗΑΣΡΟΦΖ ΒΑΗΜΔΝΖ ΥΔΓΟΝ ΔΞ ΟΛΟΚΛΖΡΟΤ ΣΟ ΚΡΔΑ.

6 Μεξηθά θχξηα αλαηνκηθά ραξαθηεξηζηηθά δηαρσξίδνπλ ηνπο ζθχινπο θαη ηηο γάηεο απφ ηα πακθάγα θαη θπηνθάγα δψα, θαη ηνπο θαζηζηνχλ μεθάζαξα ζηελ θαηεγνξία ησλ ζαξθνθάγσλ κε δηαηξνθή ζρεδνλ εμ νινθιήξνπ βαζηζκέλε ζην θξέαο. ΔΗΓΟ ΚΑΗ ΜΖΚΟ ΣΟΜΑΥΟΤ Οη ζθχινη θαη νη γάηεο έρνπλ θνληφ θαη απιφ γαζηξεληεξηθφ ζχζηεκα. Δπεηδή ην θξέαο είλαη εχπεπην (ζε ζρέζε κε ηα θπηά) έρνπλ θνληφ πεπηηθφ ζχζηεκα. Ζ πςειή πεξηεθηηθφηεηα ζηνκαρηθνχ νμένο βνεζά ζηελ γξήγνξε δηάζπαζε ησλ πξσηεηλψλ (ηα ζαξθνθάγα δψα έρνπλ ph ζηνκάρνπ γχξσ ζην 1 ελψ ην ph ηνπ ζηνκάρνπ ησλ αλζξψπσλ είλαη 4 κε 5) ΓΟΝΣΗΑ ΚΑΗ ΑΓΟΝΗΑ Μεγάιν άλνηγκα ζηφκαηνο πξνζαξκνζκέλν γηα θαηάπνζε νιφθιεξσλ κεγάισλ κεξίδσλ θξέαηνο. Κνληά θαη αηρκεξά δφληηα ζςεδηαζκέλα γηα αξπαγή, θφςηκν θαη μέζρηζκα ηεο ζάξθαο ( φρη γηα άιεζε ζηηεξψλ). Σα δφληηα θαη ηα ζαγφληα είλαη ζρεδηαζκέλα λα θαηαπίλνπλ νιφθιεξε ηελ ηξνθή (φρη γηα ην καζεκα θαη ηελ ζπληξηβή ησλ θπηψλ). ΠΔΠΣΗΚΑ ΔΝΕΤΜΑ Πξνζαξκνζκέλα γηα ηελ δηάζπαζε ηεο πξσηείλεο θαη ηνπ ιίπνπο πξνεξρφκελα απφ θξέαο (φρη απφ θπηά θαη ζηηεξά), ην ζάιην ησλ ζθχισλ θαη ησλ γαηψλ δελ πεξηέρεη ην πεπηηθφ έλδπκν ακπιάζε. Σα ζαξθνθάγα δψα δελ καζνχλ ηελ ηξνθή ηνπο. Σα πεπηηθά έλδπκα πνπ δηαζπνχλ ηηο πξσηείλεο (αληίζεηα κε ηελ ακπιάζε πνπ δηαζπά ηνπο πδαηάλζξαθεο), δελ απειεπζεξψλνληαη ζην ζηφκα ηνπ δψνπ θαζψο κπνξεί λα πξνθαιέζεη δεκηά ζηελ ζηνκαηηθή θνηιφηεηα. Δηζη, ηα ζαξθνθάγα δψα δελ αλακηγλχνπλ ηελ ηξνθή ηνπο κε ζάιην δαγθψλνπλ κεγάια θνκκάηηα θξέαηνο θαη ηα θαηαπίλνπλ νιφθιεξα. 2. ΟΗ ΓΗΑΣΡΟΦΗΚΔ ΑΝΑΓΚΔ ΣΧΝ ΚΤΛΧΝ ΚΑΗ ΣΧΝ ΓΑΣΧΝ Ο ζθχινο ζχκθσλα κε φια ηα επηζηεκνληθά επίπεδα θαη ηελ εμειηρηηθή ηζηνξία, είλαη έλαο εμεκεξσκέλνο ιχθνο. ην πξψην θεθάιαην δηεπθξηλήζακε ηα αλαηνκηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ ζθχισλ θαη ησλ γαηψλ πνπ ηνπο ζέηνπλ ζηελ θαηεγνξία ησλ ζαξθνθάγσλ θαη επεμεγήζακε πσο απηά ηα ραξαθηεξηζηηθά βνεζνχλ

7 ηνπο ζθχινπο θαη ηηο γάηεο ζηελ πέςε ησλ πξσηετλψλ θαη ηνπ ιίπνπο δστθήο πξνέιεπζεο - θαη φρη πδαηαλζξάθσλ. Απηφ εγείξεη ην εξψηεκα φζνλ αθνξά πνηεο ηξνθέο είλαη θαηάιιειεο γηα ηελ αλαηνκία ελφο ζαξθνθάγνπ δψνπ θαη πνηεο δελ είλαη ; Καζψο ε εζσηεξηθή ςπρνινγία ελφο ζθχινπ δελ δηαθέξεη απφ απηήλ ηνπ ιχθνπ, νη ζθχινη έρνπλ ηηο ίδηεο ςπρνινγηθέο θαη δηαηξνθηθέο αλάγθεο κε ηα μαδέξθηα ηνπο ηα άγξηα αξπαθηηθά, ησλ νπνίσλ ε δηαηξνθή ηνπο ζπλίζηαληαη ζρεδφλ εμ νινθιήξνπ απφ πξσηείλεο θαη ιηπίδηα. Οη ζχγρξνλνη ζθχινη φισλ ησλ θπιψλ εθηφο ηνπ φηη είλαη ηθαλνί λα αθνινπζήζνπλ ηελ δηαηξνθή ησλ πξνγφλσλ ηνπο, ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ηελ απαηηνχλ γηα βέιηηζηε πγεία. Καη απηφ επεηδή ε βαζηθή ςπρνινγία ηνπο έρεη ππνζηεί κηθξή αιιαγή κε ηελ εμεκέξσζε παξ φιεο ηηο πξνθαλείο δηαθνξέο ζηελ εμσηεξηθή ηνπο εκθάληζε. ΕΧΨΚΔ ΠΡΧΣΔΗΝΔ Ζ πξσηείλε είλαη απαξαίηεηε γηα ηελ δσή ησλ ζθχισλ θαη ησλ γαηψλ νπζηψδεο γηα ηελ βαζηθή ιεηηνπξγία ηνπ ζψκαηνο,ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηεο θπηηαξηθήο αλάπιαζεο, δηαηήξεζε ηζηψλ, παξαγσγή ελδχκσλ θαη νξκνλψλ θαη εθνδηαζκφο ελέξγεηαο. Παξ φιν πνπ ε πξσηείλε είλαη ζεκαληηθή, δελ απνδίδνπλ φιεο νη πξσηείλεο ην ίδην θαζψο ε πνηφηεηα ηεο πξσηείλεο πνηθίιιεη αλάινγα κε ηελ πεγή ηεο. Σξείο παξάγνληεο επεξεάδνπλ ηελ πνηφηεηα ηεο πξσηείλεο : 1. ΠΖΓΖ ΠΡΧΣΔΗΝΖ 2. ΤΝΘΔΖ ΑΜΗΝΟΞΔΧΝ 3. ΔΤΚΟΛΗΑ ΠΔΦΖ ΠΖΓΖ ΠΡΧΣΔΗΝΖ Λφγσ ηεο δηαθνξεηηθφηεηαο ηνπ θάζε ακηλνμένο πνπ πεξηέρνληαη ζε δστθέο θαη θπηηθέο πξσηείλεο, νη ΕΧΊΚΔ ΠΡΧΣΔΊΝΔ ζεσξνχληαη πιήξεηο πξσηείλεο γηα ζθχινπο θαη γάηεο, ελψ νη ΦΤΣΗΚΔ ΠΡΧΣΔΗΝΔ ζεσξνχληαη κε-πιήξεηο πξσηείλεο. ΤΝΘΔΖ ΑΜΗΝΟΞΔΧΝ

8 Οη ΕΧΗΚΔ ΠΡΧΣΔΗΝΔ πεξηέρνπλ φια ηα ακηλνμέα πνπ είλαη ζεκαληηθά γηα ηνπο ζθχινπο θαη ηηο γάηεο, ζε πνζφηεηεο πνπ ηαηξηάδνπλ ζηηο απαηηήζεηο ηνπο γηα νιηθή πγεία, δηαηήξεζε θαη αλάπηπμε. Οη ΦΤΣΗΚΔ ΠΡΧΣΔΗΝΔ φπσο ε γινπηετλε απφ θαιακπφθη, γεχκα απφ θαζφιηα ζφγηαο ή θπηηθήο πξσηείλεο δελ πεξηέρνπλ φια ηα απαξαίηεηα ακηλνμέα θαη ζηηο ζσζηέο πνζφηεηεο πνπ έρεη αλάγθε έλαο ζθχινο ή κία γάηα. Σα ακηλνμέα φπσο αξγηλίλε, ηαπξίλε κεζηνλίλε, ιπζίλε θ.α. πνπ είλαη ζεκαληηθά γηα ζθχινπο θαη γάηεο δελ ηα πεξέρνπλ νη θπηηθέο πξσηείλεο ΔΤΚΟΛΗΑ ΠΔΦΖ Ζ επθνιία πέςεο κίαο πξσηείλεο είλαη έλα βαζηθφ θξηηήξην γηα ηελ κέηξεζε ηεο πνηφηεηάο ηεο. ηελ ηειηθή, πνηα ε ρξεζηκφηεηα ηεο παξαγσγήο κίαο ηξνθήο κε πξσηείλε πςειήο πνηφηεηαο, αλ δελ είλαη εχπεπηε ; Μία ηξνθή κε πςειή επθνιία πέςεο ηεο πξσηείλεο, είλαη εθείλε ε νπνία κπνξεί λα δηαζπαζηεί ζε κηθξφηεξα απνξξνθήζηκα ζπζηαηηθά κέξε πην εχθνια θαη πην γξήγνξα απφ άιιεο. ηα θνληά πεπηηθά ζπζηήκαηα ησλ ζθχισλ θαη ησλ γαηψλ, νη θπηηθέο πξσηείλεο είλαη πνιχ πην δχζπεπηεο απφ ηηο δστθεο. Οη πξσηείλεο κε δστθή πξνέιεπζε είλαη ε θαιχηεξε επηινγή είλαη έππεπηεο θαη πεξηέρνπλ ηα ακηλνμέα απαξαίηεηα γηα ηνλ νξγαληζκφ ησλ ζθχισλ θαη ησλ γαηψλ. Γηα πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο γηα ηελ πνηφηεηα ηεο πξσηείλεο, παξαθαιψ δηαβάζηε ην θεθάιαην 5. ΕΧΗΚΑ ΛΗΠΑΡΑ Αλ θαη ζεσξνχληαη αξλεηηθά απφ αλζξψπνπο κε ηάζε ζηελ πγηή δηαηξνθή,ηα ιηπαξά είλαη κία ζεκαληηθή δηαηξνθηθή αλάγθε γηα ηνπο ζθχινπο θαη ηηο γάηεο. Πνιινί άλζξσπνη πξνζέρνπλ πφζα ιηπαξά θαηαλαιψλνπλ θαη ελδηαθέξνληαη γηα ηε κείσζε ηνπο.κσο δελ ζπλεδεηηνπνηνχκε πφζν ζεκαληηθφ ξφιν παίδνπλ ηα ιηπαξά ζηελ δηαηξνθή ησλ ζθχισλ θαη γαηψλ καο. πσο θαη νη πξσηείλεο, έηζη θαη ηα ιηπαξά δηαθέξνπλ πνιχ κεηαμχ ηνπο ζηα ζπζηαηηθά ηνπο κέξε, ζηε δνκή θαη ζηελ πνηφηεηα ηνπο. Οη ζθχινη θαη νη γάηεο δελ παζρνπλ απφ ρνιεζηεξίλε ή πξνβιήκαηα θαξδηάο πνπ πξνθαινχληαη απφ πςειά επίπεδα δστθψλ ιηπαξψλ, θαη

9 δελ καο εθπιήζζεη θαζφινπ ην γεγνλφο φηη νη ζθχινη θαη νη γάηεο ρξεηάδνληαη δστθά ιηπαξά, θαη φρη θπηηθά. Γχν ζεκαληηθνί ξφινη ησλ ιηπαξψλ ζηε δίαηηα είλαη : ΛΗΠΑΡΑ Χ ΔΝΔΡΓΔΗΑ 1. Παξέρεη κία ζπκππθλσκέλε πεγή ελέξγεηαο 2. Δθνδηάδεη κε Οπζηψδε Ληπαξά Ομέα (πρ. Χκεγα -3) ηα νπνία νη ζθχινη θαη νη γάηεο δελ κπνξνχλ λα παξάγνπλ απφ κφλνη ηνπο. Οη ζθχινη θαζψο θαη νη γάηεο απαηηνχλ κεγάιε πνζφηεηα δστθψλ ιηπαξψλ ζηε δηαηξνθή ηνπο. Χο ζθχινη θαη γάηεο ζπληξνθηάο, πξνηηκνχλ έλα ιηγφηεξν δξαζηήξην ηξφπν δσήο απφ φηη ηνπο ιχθνπο ζπγγελείο ηνπο, ν κεηξηαζκφο ησλ ιηπαξψλ είλαη ζεκαληηθφο, ηδαληθά λα θπκαίλεηαη απφ 15 εσο18% ιηπαξψλ. Οη πδαηάλζξαθεο θαζψο θαη ηα ιηπαξά παξέρνπλ ελέξγεηα, φκσο επηδξνχλ πνιχ δηαθνξεηηθά ζην ζψκα ηνπ ζθχινπ ή κίαο γάηαο. Σα ιηπαξά είλαη νπζηψδε ζηε δηαηξνθή ησλ ζθχισλ θαη ησλ γαηψλ, ελψ νη πδαηάλζξαθεο δελ είλαη. Οη πδαηάλζξαθεο ζε ζχγθξηζε κε ηα ιηπαξά, παξέρνπλ ελέξγεηα πην γξήγνξα. ηνπο αλζξψπνπο κία κεγάιε πνζφηεηα πδαηαλζξάθσλ απμάλεη ηε γιπθφδε ησλ κπψλ, ην νπνίν κε ηε ζεηξά ηνπ απμαλεη ηελ αληνρή. Ζ ίδηα πνζφηεηα πδαηαλζξάθσλ ζηνπο ζθχινπο δεκηνπξγεί ππεξβνιηθή ζπγθέληξσζε ιαθηηθνχ νμένο ζηνπο κχεο, πνπ νδεγεί ζε κία πάζεζε πνπ νλνκάδεηαη ππνγιπθαηκία, ην νπνίν πξνθαιεί αδπλακία θαη αίζζεκα θνπψζεσο. Σα δστθά ιηπαξά είλαη μεθάζαξα ε ζσζηή επηινγή γηα ζθχινπο θαη γάηεο. ΑΠΟΘΔΜΑ ΛΗΠΑΡΧΝ ΟΞΔΧΝ Σα αλαγθαία ιηπαξά νμέα είλαη ηα ιηπαξά νμέα πνπ βξίζθνληαη ζην ιίπνο πνπ έρεη αλάγθε ν νξγαληζκφο. Δπεηδή δελ κπνξνχλ λα παξαρζνχλ ζηνλ νξγαληζκφ, ηα Αλαγθαία Ληπαξά Ομέα ζα πξέπεη λα ηα ιακβάλνπκε απφ ηξνθέο. Σα πην ζεκαληηθά είλαη ιηλνιεηθφ and αξαρηδνληθφ 4 (Χκέγα -6) θαη DHA θαη EPA (Χκεγα -3).

10 Δίλαη ζεκαληηθφ λα ππάξρεη ε θαηάιιειε ηζνξξνπία κεηαμχ Χκεγα-6 θαη Χκεγα- 3, θαζψο απηά ηα δχν ζπλεξγάδνληαη. Μία θιίκαθα ηεο ηαμεσο 2:1 έσο 5:1 είλαη επξέσο απνδεθηή γηα ηνπο ζθχινπο θαη ηηο γάηεο. Οη πεξηζζφηεξεο ηξνθέο θαηνηθηδίσλ πεξηέρνπλ πνιχ Χκέγα -6 θαη φρη αξθεηή Χκεγα -3, θαζψο ε έιιεηςε Χκέγα -6 είλαη πνιχ ζπάληα. ΠΟΗΟΣΖΣΑ ΧΜΔΓΑ -3 Ζ πνηφηεηα ηνπ Χκέγα -3 πνηθίιιεη ζεκαληηθά αλάινγα κε ηελ πξνέιεπζε. Εστθή ή θπηηθή. Απφ ηηο ηξεηο θαηεγνξίεο Χκεγα -3: ALA (alphalinolenic acid) πξνέξρεηαη απφ θπηά, ελψ ε DHA (docosahexaenoic acid) θαη ε EPA (epicosapentaenoic acid) πξνέξρνληαη απφ ςάξηα. Οη ζθχινη θαη νη γάηεο έρνπλ αλάγθε ηελ DHA θαη ηελ EPA, φκσο φρη ηελ ALA ALA :Χκέγα - 3 κε θπηηθή πξνέιεπζε ALA είλαη θπηηθήο πξνέιεπζεο Χκεγα -3. κία βξαρχ αιπζίδα πνπ επξίζθεηαη ζηελ ζφγηα, ζε ιάδη θαλφια θαη ζηνλ ιηλαξφζπνξν. Σν ALA ζα πξέπεη λα κεηαηξαπεί ζε DHA θαη EPA ψζηε λα έρεη ζξεπηηθή αμία γηα ηνλ ζθχιν θαη ηε γάηα. Σν ALA Χκέγα -3 κε θπηηθή πξνέιεπζε ζεσξείηαη αλελεξγφ θαη Βηνινγηθά Αθαηάιιειν γηα ηνπο ζθχινπο θαη ηηο γάηεο, θαζψο ν νξγαληζκφο ηνπο δελ κπνξεί λα ππνζηεξίμεη απηήλ ηελ κεηαηξνπή. EPA θαη DHA : Χκέγα -3 από ςάξηα Σα δστθά Χκέγα -3 (EPA θαη DHA) είλαη καθξπά αιπζίδα Χκέγα 3 ηα νπνία απνξξνθψληαη θαηεπζείαλ απφ ηνλ νξγαληζκφ. Βξίζθεηαη ζε ιαδεξά ςάξηα φπσο ν ζνινκφο, ε ζαξδέια θαη ζην απξφςαξν ιίκλεο. Σν EPA θαη DHA είλαη καθξάλ ε θαιχηεξε Χκέγα -3 επηινγή γηα ην ζθχιν θαη ηε γάηα. 4 Οη ζθχινη κπνξνχλ λα παξάγνπλ αξαρηδνληθφ φμχ απφ ιηλνιεηθφ νμχ φκσο νη γάηεο δελ κπνξνχλ λα ζπλζέζνπλ ην αξαρηδνληθφ νμχ θαη έηζη πξέπεη λα ηελ βξνπλ ζηε δίαηηα ηνπο. ΣΟ ΓΤΝΑΣΟΝ ΛΗΓΟΣΔΡΟΤ ΤΓΑΣΑΝΘΡΑΚΔ Οη πδαηάλζξαθεο είλαη ζπλήζσο ε πξψηε πεγή ελέξγεηαο δηαζέζηκε ζην ζψκα. Οη πξσηείλεο θαη ηα ιηπαξά παξέρνπλ ελέξγεηα, φκσο νη πδαηάλζξαθεο είλαη απηνί θαινχληαη πξψηα. χκθσλα κε ηηο νδεγίεο NRC Οη πδαηάλζξαθεο παξέρνπλ κία νηθνλνκηθή πεγή ελέξγεηαο ζηε δίαηηα ησλ ζθχισλ.

11 Οη πδαηάλζξαθεο ρσξίδνληαη ζε δχν επξείεο νκάδεο : 1) ΑΠΛΟΗ ΤΓΑΣΑΝΘΡΑΚΔ ή αιιηψο δάθραξα θαη 2) ΠΟΛΤΠΛΟΚΟΗ ΤΓΑΣΑΝΘΡΑΚΔ ΑΠΛΟΗ ΤΓΑΣΑΝΘΡΑΚΔ Οη απινί πδαηάλζξαθεο ζπλίζηαληαη απφ κνλά δάθραξα, ή δχν δάθραξα ελσκέλα καδί θαη βξίζθνληαη ζε ζηηεξά φπσο ην θαιακπφθη, ζηηάξη θαη ξχδη. Σα απιά δάθραξα απνξξνθψληαη γξήγνξα, πξνθαιψληαο ηαρεία αχμεζε ζηα επίπεδα ηνπ δαράξνπ ηνπ αίκαηνο. Απηή ε ηαρεία αχμεζε ηνπ δαράξνπ ηνπ αίκαηνο, πξνθαιεί θαηαθφξπθε αχμεζε ησλ επηπέδσλ ηλζνπιίλεο κε απνηέιεζκα ηα δάθραξα λα κεηαηξέπνληαη ζε ιηπνο. Ζ ηαρεία αχμεζε ηνπ δαράξνπ ζην αίκα, ζπλήζσο αθνινπζείηαη απφ κία θάζεηε πηψζε πξνθαιψληαο αίζζεκα πείλαο θαη αδπλακίαο. ΠΟΛΤΠΛΟΚΟΗ ΤΓΑΣΑΝΘΡΑΚΔ Οη πνιχπινθνη πδαηάλζξαθεο έρνπλ πεξηζζφηεξν απφ δχν κνλάδεο δαθράξσλ ελσκέλα θαη βξίζθνληαη ζηηο παηάηεο, ζηα θαζφιηα θαζψο θαη ζε πνιιά άιια ιαραληθά θαη θξνχηα. Οη πνιχπινθνη πδαηάλζξαθεο δηαζπψληαη πην αξγά ζην ζηνκάρη ε πεξλάλε απφ ηνλ νξγαληζκφ ρσξίο λα έρεη γίλεη πιήξεο πέςε δεκηνπξγψληαο θφπξαλα ζε πνζφηεηα. ΔΗΝΑΗ ΚΑΣΑΛΛΖΛΟΗ ΟΗ ΤΓΑΣΑΝΘΡΑΚΔ ΓΗΑ ΑΡΚΟΦΑΓΑ ΕΧΑ ; Οη ζθχινη θαη νη γάηεο δελ έρνπλ αλάγθε ηνπο πδαηάλζξαθεο θαη έρνπλ εμειηρζεί έηζη ψζηε λα ρξεζηκνπνηνχλ ηηο πξσηείλεο θαη ηα ιηπαξά σο πεγή ελέξγεηαο. Ζ θπζηθή ηνπο δηαηξνθή δελ πεξηέρεη ζρεδφλ θαζφινπ πδαηάλζξαθεο θαη ε κηθξή πνζφηεηα ζηηεξψλ, θξνχησλ θαη ιαραληθψλ πνπ έρνπλ ήδε πεξάζεη ηε δηαδηθαζία ηεο πέςεο ζην ζηνκάρη ηεο ιείαο ησλ ζαξθνθάγσλ δψσλ, απνηεινχλ πνιχ κηθξφ ηκήκα ηεο ζπλνιηθήο δίαηηαο ηνπο.

12 Οη ζεκεξηλέο πινχζηεο ζε πδαηάλζξαθεο ηξνθέο γηα θαηνηθίδηα, νδεγνχλ ζε κεηαπηψζεηο ηνπ δαράξνπ ηνπ αίκαηνο, αληνρή ζηελ ηλζνπιίλε θαη ζεσξνχληαη ε θχξηα αηηία γηα ηελ παρπζαξθία, ηνλ δηαβήηε θαη άιισλ πξνβιεκάησλ πγείαο ζε γάηεο θαη ζθχινπο. Οη ζπκβαηηθέο μεξέο ηξνθέο γηα ζθχινπο έρνπλ πνιχ πςειή πεξηεθηηθφηεηα ζε πδαηάλζξαθεο, θαη κάιηζηα ε ζπλνιηθή πεξηεθηηθφηεηα ησλ πεξηζζνηέξσλ ππεξβαίλεη ην 40-50%. ρεδφλ νη κηζέο μεξέο ηξνθέο γηα ζθχινπο ραξαθηεξίδνληαη απφ κε αλαγθαία απιά δάθραξα. Απηφ ην ζεκαληηθφ γεγνλφο ζπρλά παξαβιέπεηαη απφ ηνπο θαηαλαισηέο θαζψο δελ απαηηείηαη απφ ηνπο θαηαζθεπαζηέο ηξνθψλ γηα θαηνηθίδηα λα αλαγξάθνπλ ηελ πεξηεθηηθφηεηα πδαηαλζξάθσλ επάλσ ζηα ζαθηά. Ζ θαηαλάισζε πδαηαλζξάθσλ πάλσ απφ ηελ εκεξήζηα αλαγθαία πνζφηεηα (πνπ ζπκβαίλεη ζπρλά κε ηηο ζπκβαηηθέο ηξνθέο θαηνηθηδίσλ) νδεγεί ηνπο εζσηεξηθνπο παξάγνληεο ελδχκσλ λα απνζεθεχνπλ ην πεξίζζεπκα ησλ πδαηαλζξάθσλ σο ιίπνο. Σα ζξεπηηθά profiles ηνπ Association of American Feed Control Officials (AFFCO), θαλεξψλνπλ πσο νη πδαηάλζξαθεο δελ είλαη ζεκαληηθνί γηα ηνπο ζθχινπο θαη ηηο γάηεο, θαη πσο δελ ππάξρεη θαηψηαην επίπεδν πδαηαλζξάθσλ ζηε δίαηηα ηνπο. χκθσλα κε ηνλ γηαηξφ David S. Kronfeld, δελ ρξεηάδεηαη λα πξνκεζεχνπκε πδαηάλζξαθεο ζε ελήιηθεο ζθχινπο, νχηε θαλ ζηνπο πην δξαζηήξηνπο, θαζψο ην ζπθψηη κπνξεί έπθνια λα ζπλζέζεη ηελ απαξαίηεηε πνζφηεηα γιπθφδεο (απφ πξσηείλεο θαη ιηπαξά) ΣΑIΕΟΝΣΑ ΣΗ ΓΑΣΔ ΚΑΗ ΣΟΤ ΚΤΛΟΤ ΤΜΦΧΝΑ ΜΔ ΣΖΝ ΑΝΑΣΟΜΗΑ ΣΟΤ Οη ζθχινη θαη νη γάηεο έρνπλ εμειηρζεί σο θπλεγνί θαη παξ νιν ηνλ ζχγρξνλν ηξφπν δσήο, ην πεπηηθφ ηνπο ζχζηεκα θαη ηα εζσηεξηθά αλαηνκηθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά παξακέλνπλ αλαιινίσηα εδψ θαη εθαηνληάδεο ρξφληα. Παξά ηηο πξνθαλείο θαη δξακαηηθέο αιιαγέο πνπ έρνπλ ππνζηεί ζηελ εμσηεξηθή ηνπο εκθάληζε, ε βαζηθή ηνπο ςπρνινγία ηνπ ζχγρξνλνπ ζθχινπ έρεη αιιάμεη πνιχ ιίγν κε ηελ εμεκέξσζε. Οη ζχγρξνλνη ζθχινη εθηφο ηνπ φηη είλαη ηθαλνί λα αθνινπζήζνπλ ηελ δηαηξνθή ησλ πξνγφλσλ ηνπο, ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ηελ απαηηνχλ γηα βέιηηζηε πγεία.

13 Μία βηνινγηθά θαηάιιειε δηαηξνθή αληηθαηνπηξίδεη ηελ ίδηα ηζνξξνπία θαη πνηθηιία ζπζηαηηθψλ πνπ ζα θαηαλάισλαλ ζηε θχζε, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ θαζαξφ θξέαο, θφθαια, ιίπνο, θαη ιαραληθα. Ζ ηδέα ηεο Βηνινγηθήο Καηαιιειφηεηαο εθαξκφδεηαη ζε μεξέο ηξνθέο, ην νπνίν ζεκαίλεη ηξνθέο πςειέο ζε πξσηείλε, κέηξηεο ζε ιηπαξά, θαη ρακειέο ζε πδαηάλζξαθεο νη νπνίεο πεξηέρνπλ πςειέο πνζφηεηεο θαη πνηθηιία απφ δστθά ζπζηαηηθά ηα νπνία επεμεξγάδνληαη φζν ην δπλαηφλ ιηγφηεξν. ΠΔΡΗΛΖΦΖ ην θεθάιαην 1 πεξηγξάςακε πσο παξ φιεο ηηο πξνθαλείο δηαθνξέο ζηελ εμσηεξηθή εκθάληζε ηνπο, ε βαζηθή ςπρνινγία ηνπ ζχγρξνλνπ ζθχινπ θαη ηεο ζχγρξνλεο γάηαο έρεη αιιάμεη πνιχ ιίγν κε ηελ εμεκέξσζε. ην θεθαιαην 2,ζέζακε ηελ εξψηεζε γηα ην πνηεο ηξνθέο είλαη θαηάιιειεο γηα ηελ ζαξθνθάγα αλαηνκία ηνπο, θαη πνηεο δελ είλαη. Σα ζπκπεξάζκαηα είλαη πσο νη ζθχινη θαη νη γάηεο έρνπλ εμειηρζεί σο ζαξθνθάγα δψα θαη παξ φιεο ηηο δηαθνξέο ζηελ εμσηεξηθή εκθάληζε απφ ηα αξπαθηηθά μαδέξθηα ηνπο, ε εζσηεξηθή ηνπο αλαηνκία παξακέλεη αλαιινίσηε. Οη ζθχινη είλαη ζαξθνθάγα δψα θαη φρη πακθάγα. Οη ζθχινη έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα ΠΡΟΑΡΜΟΓΖ,αιιά επεηδή κπνξνχλ λα επηβηψζνπλ ζε κία πακθάγα δίαηηα, δε ζεκαίλεη πσο είλαη ε θαιχηεξε δίαηηα γηα απηνχο. Με θνληά πεπηηθά ζπζηήκαηα θαη gastro-intestinal systems, νη ζθχινη θαη νη γάηεο είλαη πξνζαξκνζκέλνη/ζρεδηαζκέλνη λα κεηαβνιίδνπλ δστθή ζάξθα θαη ιίπνο, ζηηεξά θαη πδαηάλζξαθεο. Οη ζχγρξνλνη ζθχινη (φισλ ησλ θπιψλ) εθηφο ηνπ φηη είλαη ηθαλνί λα αθνινπζήζνπλ ηελ δίαηηα ησλ πξνγφλσλ ηνπο, ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ηελ απαηηνχλ γηα βέιηηζηε πγεία. Οη Βηνινγηθά Καηάιιειεο ηξνθέο είλαη ζρεδηαζκέλεο λα ηαηξηάδνπλ κε ηελ δπλαηφηεηα πέςεο ησλ ζθχισλ θαη ησλ γαηψλ. πσο κε ηελ θπζηθή ηνπο δίαηηα, είλαη πςειέο ζε πξσηείλεο θαη ρακειέο ζε πδαηάλζξαθεο, κε ζπκππθλσκέλε θαη πνηθηιία ειάρηζηα-επεμεξγαζκέλσλ θξεάησλ θαη ιίπνχο κε δστθή πξνέιεπζε. Παξ φιν πνπ απηέο νη αλαθαιχςεηο είλαη επξέσο απνδεθηέο απφ ηελ επηζηεκνληθή θνηλφηεηα, νη ζπκβαηηθέο μεξέο ηξνθέο γηα

14 ζθχινπο θαη γάηεο θαίλεηαη λα δεκηνπξγνχληαη κε ηελ πξφθαζε φηη ην πεπηηθφ ζχζηεκα ηνπ ζθχινπ θαη ηεο γάηαο είλαη παξφκνην κε απηφ ηνπ αλζξψπνπ δίλνληαο έκθαζε ζε αθαηάιιεια ζηηεξά θαη πδαηάλζξαθεο. Απηφ εγείξεη ηελ επφκελε εξψηεζε : Αλ νη ζθύινη θαη νη γάηεο είλαη ζαξθνθάγα δώα, πξνζαξκνζκέλα ζε κία δίαηηα βαζηζκέλε ζρεδόλ εμ νινθιήξνπ ζην θξέαο, γηαηί ινηπόλ νη ζπκβαηηθέο ηξνθέο γηα θαηνηθίδηα πεξηέρνπλ ηόζν πςειά επίπεδα δεκεηξηαθώλ θαη πδαηαλζξάθσλ ; Σν θεθάιαην 3 Ζ ηζηνξία ησλ ηξνθψλ γηα θαηνηθίδηα πξνζπαζεί λα δψζεη κία απάληεζε. 3. Ζ ΤΝΣΟΜΖ ΗΣΟΡΗΑ ΣΧΝ ΔΜΠΟΡΗΚΧΝ ΣΡΟΦΧΝ ΓΗΑ ΚΑΣΟΗΚΗΓΗΑ Αλ νη ζθχινη θαη νη γάηεο είλαη ζαξθνθάγα δψα, πξνζαξκνζκέλα ζε κία δίαηηα βαζηζκέλε ζρεδφλ εμ νινθιήξνπ ζην θξέαο, γηαη η ινηπφλ νη ζπκβαηηθέο ηξνθέο γηα θαηνηθίδηα πεξηέρνπλ ηφζν πςειά επίπεδα δεκεηξηαθψλ θαη πδαηαλζξάθσλ ; Ζ πξφζθαηε ηζηνξία ησλ εκπνξηθψλ μεξψλ ηξνθψλ γηα θαηνηθίδηα βνεζά λα εμεγήζνπκε γηαηί νη πεξηζζφηεξεο εκπνξηθέο ηξνθέο γηα θαηνηθίδηα έρνπλ ζρεδηαζηεί έρνληαο ζην κπαιφ ηελ επθνιία θαη ηνλ νηθνλνκηθφ παξάγνληα, - αληί γηα ηελ βέιηηζηε πγεία ησλ ζθχισλ θαη ησλ γαηψλ. Απφ ηελ εκθάληζε ησλ μεξψλ ηξνθψλ γηα θαηνηθίδηα ην 1860, έσο ηελ καδηθή ηνπο δηαζεκφηεηα ην 1970, ε πιεηνλφηεηα ησλ παξαγσγψλ ηξνθψλ γηα θαηνηθίδηα έρνπλ εζηηάζεη ζην θφζηνο θαη ζηελ επθνιία ζε βάξνο ηεο δηαηξνθήο. Απηή ε εζηίαζε δηαθαηνινγεί ηελ επηθξάηεζε ησλ θζελψλ θαη εκπνξηθψλ ζηηεξψλ θαη ππνπξντφλησλ, πνπ παξ φιν πνπ είλαη ιηγφηεξν απφ ηδαληθή γηα ηνπο ζθχινπο θαη ηηο γάηεο, βξίζθνπλ εχθνια ην δξφκν ηνπο ζην ξάθη ρακειφηεξεο ηηκήο ηξνθέο γηα θαηνηθίδηα. Μεξηθνί κπνξεί λα ηζρπξηζηνχλ φηη νη ζθχινη θαη νη γάηεο έρνπλ πξνζαξκνζηεί ζηηο μεξέο ηξνθέο απφ ηφηε πνπ εηζήρζεζαλ ζηελ αγνξά, ηα θεθάιαηα 1 θαη 2 απηνχ ηνπ εγγξάθνπ έρνπλ θάλεη μεθάζαξν πιένλ πσο ην πεπηηθφ ηνπο ζχζηεκα παξακέλεη αλαιινίσην.

15 Πξνθεηκέλνπ λα ππνζηνχλ κία ηφζν ξηδηθή αιιαγή ζα απαηηνχληαλ πνιχ πεξηζζφηεξνο ρξφλνο απφ φηη κεξηθέο εθαηνληάδεο ρξφληα, θαη ε εμειηρηηθή απηή αιιαγή απφ γεληθή αλαηνκία έσο κνξηαθφ επίπεδν- πνπ ζα απαηηνχληαλ γηα ηελ αλάπηπμε ηφζν δηαθνξεηηθψλ πεπηηθψλ δπλαηνηήησλ ζα έπαηξλε ΠΟΛΤ πεξηζζνηεξν θαηξφ απφ απηφλ πνπ νη ζθχινη δνπλ κε ηνπο αλζξψπνπο : Ζ ΠΡΧΣΖ ΞΖΡΖ ΣΡΟΦΖ ΓΗΑ ΚΤΛΟΤ Έλαο ακεξηθαλφο ειεθηξνιφγνο, ν James Spratt παξαζθεχαζε ηελ πξψηε ηξνθή εηδηθά γηα ζθχινπο, ν νπνίνο concocted the dog cake - απφ ζηηάξη, ιαραληθά θαη βνδηλφ αίκα. Άιιεο εηαηξείεο αθνινχζεζαλ θαη νη ηξνθέο γηα ζθχινπο κε ζηηεξά εηζήρζεζαλ ζηελ αγνξά θαηνηθηδίσλ ηξνθψλ, ηελ νπνία θπξηαξρνχζε ν ραζάπεο : ΣΟ ΜΔΓΑΛΟ ΚΡΑΥ, ΦΘΖΝΔ ΣΡΟΦΔ ΓΗΑ ΚΑΣΟΗΚΗΓΗΑ Σν 1930, ε εηαηξεία Gaines Food, εηζήγαγε ην γεχκα θξέαηνο μεξή ηξνθή γηα ζθχινπο. Γηα εηαηξείεο φπσο ε Nabisco, Quaker Oats θαη General Foods, ε πξσηνεκθαληδφκελε αγνξά ηξνθψλ γηα θαηνηθίδηα δψα αληηπξνζψπεπε κία επθαηξία λα δηνρεηεχνπλ ηα ππνπξντφληα ηνπο απνθηψληαο έηζη κία θαηλνχξηα πεγή εηζνδήκαηνο. Έρνληαο σο θχξην πιενλέθηεκα ηελ convenience, κεγάιεο inclusions ζπζηαηηθψλ ζίηνπ έδηλαλ κεγαιχηεξε δηάξθεηα δσήο ζηηο ηξνθέο, θαζψο νη πδαηάλζξαθεο παξείραλ κία θζελή πεγή ελέξγεηαο : ΠΑΡΑΓΧΓΟ ΗΥΤΡΗΕΔΣΑΗ ΟΣΗ ΟΗ ΣΡΟΦΔ ΣΟΤ ΖΣΑΝ ΑΝΧΣΔΡΔ ΚΑΘΧ ΔΚΑΝΑΝ ΥΡΖΖ ΑΥΡΖΣΧΝ ΗΣΖΡΧΝ ΚΑΗ ΚΡΔΑΣΧΝ ΑΚΑΣΑΛΛΖΛΑ ΓΗΑ ΑΝΘΡΧΠΗΝΖ ΥΡΖΖ Σν 1960 αλαπηχζζνληαλ λέεο αληηπαξαζέζεηο θαζψο νη παξαγσγνί ηξνθψλ γηα θαηνηθίδηα ηζρπξίδνληαλ πσο ηα πξντφληα ηνπο πξνζέθεξαλ θαιή ηηκή επεηδή ρξεζηκνπνηνχζαλ άρξεζηα πξντφληα δεκεηξηαθψλ θαη θξέαο αθαηάιιειν γηα αλζξψπηλε ρξήζε. 5 Οη πνιινί κχζνη ηνπ σκνχ ηαίζκαηνο, G. Cowan

16 Δλψ αλαγλψξηδαλ πσο ην θξέζθν θξέαο θαη ηα ιαραληθά ήηαλ εμαηξεηηθέο ηξνθέο, νη παξαγσγνη ηξνθψλ γηα θαηνηθίδηα ηζρπξηδφηαλ φηη νη ζθχινη θαη νη γάηεο ζα ηξέθνληαλ νηθνλνκηθά κε πξντφληα απφβιεηα εξγνζηαζίσλ θαη λα είλαη πγηή. Οη ρεηξηζηέο κχισλ ζπλέρηδαλ λα έρνπλ θαιή αγνξά γηα ηα ππνπξντφληα δεκεηξηαθψλ ηνπο, θαζψο ηα ζθαγεία είραλ βξεη ηξφπν λα δηνρεηεχζνπλ ζηελ αγνξά ηα ππνπξντφληα θξέαηνο πνπ ζε άιιεο πεξηπηψζεηο ήηαλ άρξεζηα : ΠΛΖΡΖ ΚΑΗ ΒΟΛΗΚΖ Χ ΚΤΡΗΟ ΠΛΔΟΝΔΚΣΖΜΑ Σν 1970 ε επθνιία ήηαλ ην πξψην πιενλέθηεκα ζηηο ζπζθεπαζκέλεο ηξνθέο γηα ζθχινπο.να αδεηάδεη θξνθέηεο ηξνθήο ζην κπφι ήηαλ ιηγφηεξν ρξνλνβφξν απφ ην λα καγεηξέπεη ή λα εηνηκάδεη θαλείο ην δείπλν ηνπ θαηνηθηδίνπ ηνπ. Οη εηαηξείεο ηξνθψλ γηα ζθχινπο άξρηζαλ λα γξάθνπλ ζηελ εηηθέηα ησλ ηξνθψλ ηνπο πσο ήηαλ πιήξεηο, θαη δελ ππήξρε αλάγθε γηα πξφζζεηα ηξνθψλ ή ζπκπιεξψκαηα δηαηξνθήο, θαη νη παξαγσγνί πξνεηδνπνηνχζαλ ηνπο θαηαλαισηέο φηη ηα απνθάγηα ησλ αλζξψπσλ ζα κπνξνχζαλ λα ζέζνπλ ζε θίλδπλν ηελ πγεία ηνπ ζθχινπ : ΔΗΑΓΟΝΣΑΗ ΣΖΝ ΚΑΘΖΜΔΡΗΝΖ ΕΧΖ ΔΗΓΗΚΔ ΓΗΑΗΣΔ Γηαηππσκέλεο γηα ζπγθεθξηκέλεο αζζέλεηεο ή παζήζεηο ησλ θαηνηθηδίσλ νη εηδηθέο δίαηηεο ζπρλά ήηαλ (θαη ζπλερίδνπλ θαη είλαη) ιίγν παξαπάλσ απφ ηελ ίδηα ηξνθή φκσο ζε δηαθνξεηηθή ζπζθεπαζία. Ζ εηζαγσγή ησλ εηδηθψλ δηαηηψλ απεηθφληδαλ πνιχπινθε ηελ δηαηξνθή ησλ θαηνηθηδίσλ θαη ππνλννχζαλ φηη νη άλζξσπνη ζα πξέπεη λα βαζίδνληαη θπξίσο ζηηο ζπκβνπιέο ηνπ θηεληάηξνπ ηνπο παξά ηελ δηθή ηνπο θνηλή ινγηθή. Ζ αγνξά ησλ ηξνθψλ γηα θαηνηθίδηα επεθηάζεθε απφ ηα ζνχπεξ κάξθεη έσο ην γξαθείν ηνπ θηεληάηξνπ 6. 6 Παξ φιν πνπ νη θηεληάηξνη πξνζθέξνπλ ηηο πνιχηηκεο ππεξεζίεο ηνπο γηα ηα θαηνηθίδηα καο, απηέο νη ππεξεζίεο δελ ζα πξέπεη λα ζπκπεξηιακβάλνπλ : a) Πψιεζε ηξνθψλ γηα θαηνηθίδηα θαη b) Παξνρή δηαηξνθηθψλ ζπκβνπιψλ.οη θηελίαηξνη ιακβάλνπλ πνιχ ιίγε εθπαίδεπζε πάλσ ζε ζέκαηα δηαηξνθήο.ζ εθπαίδεπζε πνπ ιακβάλνπλ παξέρεηαη απφ ηηο ίδηεο πνιπεζληθέο εηαηξείεο ησλ νπνίσλ ηηο ηξνθέο πνπιάλε. Ζ δηαηξνθηθή ηνπο εθπαίδεπζε

17 πξνέξρεηαη απφ ηε ιαλζαζκέλε άπνςε πσο νη ζθχινη είλαη πακθάγα δψα θαη κπνξνχλ αζθαιψο λα δηαηεξεζφπλ ζε δίαηηα πινχζηα ζε πδαηάλζξαθεο, βαζηζκέλε ζε ζηηεξά αθφκε θαη φηαλ νη επηζηεκνληθέο έξεπλεο έρνπλ απνδείμεη φηη νη ζθχινη θαη ηα αηινπξνεηδή δελ έρνπλ αλάγθεο γηα πδαηάλζξαθεο θαη ίλεο : ΑΦΗΞΖ ΣΖ SUPER PREMIUM Ζ πιεηνλφηεηα ησλ Premium ηξνθψλ πσινχληαλ σο πην ζξεπηηθέο θαη πξνζέθεξαλ δηαθνξεηηθέο θφξκνπιεο γηα φια ηα ζηάδηα δσήο, ελψ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ίζρπαλ νη ίδηεο πξνππνζέζεηο πςειέο ζε ζηηεξά, πινχζηα ζε πδαηάλζξαθεο, ρακειή πεξηεθηηθφηεηα θξέαηνο θαη πξσηείλεο : ΟΗ ΚΑΣΑΝΑΛΧΣΔ ΔΗΝΑΗ ΠΔΡΗΟΣΔΡΟ ΔΝΖΜΔΡΧΜΔΝΟΗ Καζψο νη θαηαλαισηέο αλαγλψξηδαλ ηνλ ξφιν ηεο ζσζηήο δηαηξνθήο γηα ηε δηθή ηνπο δσή, μεθίλεζαλ λα δηαβάδνπλ πην πξνζεθηηθά ηηο εηηθέηεο ησλ ηξνθψλ γηα θαηνηθίδηα δψα. Απηφ νδήγεζε ζηηο ιεγφκελεο Οιηζηηθέο ηξνθέο, θαη νη παξαγσγνί μεθίλεζαλ λα πξνσζνχλ ζπγθεθξηκέλα ζπζηαηηθά (φπσο ηα νξγαληθά ζηηεξά) πνπ άξεζαλ ζηνπο αλζξψπνπο θαη φρη γηα ηελ ζσζηή δηαηξνθή ησλ ζθχισλ ηνπο. ρεδφλ φιεο νη νιηζηηθέο ηξνθέο παξακέλνπλ βαζηζκέλεο ζηα ζηηεξά θαη ζηνπο πδαηάλζξαθεο, θαη είλαη νηηδήπνηε άιιν ΠΑΡΑ νιηζηηθέο φζνλ αθνξά έλαλ ζθχιν ή κία γάηα Ζ ΗΣΟΡΗΑ ΔΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΔΣΑΗ ζν πεξηζζφηεξν αιιάδνπλ ηα πξάγκαηα, ηφζν πεξηζζφηεξν κέλνπλ ηα ίδηα! Καζψο ε αγνξά ησλ ηξνθψλ γηα θαηνηθίδηα δψα εμειίζζεηαη, νη ηξνθέο γηα θαηνηθίδηα δψα ζηεξίδνληαη ζε βαξηά επεμεξγαζκέλα ζπζηαηηθά, κε ηελ πιεηνλφηεηα ησλ ζεκεξηλψλ ζπκβαηηθψλ ηξνθψλ γηα θαηνηθίδηα λα πεξηέρνπλ αθφκε πεξηζζφηεξν απφ 50% ζηηεξά θαη ζρεδφλ ηελ ίδηα πνζφηεηα ζε πδαηάλζξαθεο. κσο κε φιεο ηηο αιιεξγίεο θαη ηηο ρξφληεο αζζέλεηεο λα πξνζβάινπλ ηνπο ζθχινπο θαη ηηο γάηεο ζπληνθηάο καο, είλαη πξαγκαηηθά ηα ζεκεξηλά θαηνηθίδηα πεξηζζφηεξν πγηή ;

18 Παξ φιν πνπ νη θαηαλαισηέο είλαη πεξηζζφηεξν εθπαηδεπκέλνη θαη ζπλερψο ελήκεξνη γηα ηα ζπζηαηηθά ησλ ηξνθψλ ησλ θαηνηθηδίσλ ηνπο-νη πην πνιινί άλζξσπνη δελ γλσξίδνπλ ζεκαληηθά θξηηήξηα γηα ηελ πνηφηεηα ηεο ηξνθήο φπσο ηελ πνζφηεηα ησλ πδαηαλζξάθσλ πνπ πεξηέρεηαη ζηελ ηξνθή γηα θαηνηθίδηα, θαη δελ γλσξίδνπλ πψο λα πξνζδηνξίζνπλ ηελ πνηφηεηα ηεο πξσηείλε ή ησλ ιηπαξψλ. Σα ζηηεξά ζεσξνχληαη επξέσο σο πγηεηλή ηξνθή γηα αλζξψπνπο, θαη νη μεξέο ηξνθέο γηα θαηνηθίδηα παξαζθεπάδνληαλ πάληα απφ ζηηεξά δχν βαζηθνί ιφγνη πνπ νη θαηαλαισηέο απνδέρνληαη ηα ζηηεξά σο κέξνο ηεο δίαηηαο ηνπ θαηνηθηδίνπ ηνπο.σα ζηηεξά ήηαλ πάληα παξφληα, έηζη δελ ακθηζβεηφληαη. ηαλ εξσηήζεθαλ λα κειεηήζνπλ αλ ηα ζηηεξά θαη νη πδαηάλζξαθεο είλαη θαηάιιεινη γηα ηνπο ζθχινπο θαη ηηο γάηεο, νη πεξηζζφηεξνη θαηαλαισηέο ζπλεηδεηνπνίεζαλ φηη απηά δελ είλαη κέξνο ηεο θπζηθήο δίαηηαο ησλ θπλψλ ή ησλ αηινπξνεηδψλ. Παξά ηελ πξφνδν πνπ έρεη ζεκεησζεί ζηελ αγνξά απφ Premium, Super-Premium ζπζηεκέλα απφ θηεληάηξνπο, θαη νιηζηηθέο δίαηηεο νη ηξνθέο δελ έρνπλ αιιάμεη πνιχ ηα ηειεπηαία 40 ρξφληα. Οη ζπκβαηηθέο ηξνθέο γηα θαηνηθίδηα παξαζθεπάδνληαη αθφκε απφ ηηο ίδηεο εηαηξίεο θαη παξακέλνπλ ρακειέο ζε πξσηείλε, πινχζηεο ζε πδαηάλζξαθα θαη απνηεινχληαη απφ κεγάια πνζνζηά ζηηεξψλ( θαη πην ζπγθεθξηκέλα ζηηο θηεληαηξηθέο δίαηηεο). πσο έρεη δείμεη ε ηζηνξία, νη παξαγσγνί ηξνθψλ γηα θαηνηθίδηα παξαζθεπάδνπλ ηξνθέο πνπ «απεπζχλνληαη» θπξίσο ζηνπο θαηαλαισηέο. Απηφ ζπκβαίλεη ζπλήζσο ζηε ρακειφηεξε ηηκή θαη ηελ κεγαιχηεξε επθνιία, αληί λα παξάγνπλ ηξνθή πνπ ζα είλαη πην θαηάιιειε γηα ηνπο ίδνπο ηνπο ζθχινπο θαη ηηο γάηεο. Αλ νη ζπκβαηηθέο ηξνθέο εζηηάδνπλ ζηελ ηηκή θαη ζηελ επθνιία, πνηεο ηξνθέο εζηηάδνπλ πεξηζζφηεξν ζηηο βηνινγηθέο απαηηήζεηο ησλ ζθχισλ θαη ησλ γαηψλ; Σν θεθάιαην 4 ΒΗΟΛΟΓΗΚΑ ΚΑΣΑΛΛΖΛΔ ΣΡΟΦΔ ΓΗΑ ΚΤΛΟΤ ΚΑΗ ΓΑΣΔ πξνζπαζεί λα δψζεη κία απάληεζε ζάπηήλ ηελ εξψηεζε. 4. ΒΗΟΛΟΓΗΚΑ ΚΑΣΑΛΛΖΛΔ ΣΡΟΦΔ ΓΗΑ ΚΤΛΟΤ ΚΑΗ ΓΑΣΔ

19 Ζ ηδέα ηεο βηνινγηθά θαηάιιειεο ηξνθήο είλαη απιή ζηελ θαηαλφεζε ηεο θαη ζπγρξφλσο δχζθνιή λα επηηεπρζεί κέζα ζηα φξηα ηεο μεξήο ηξνθήο ηνπ ζθχινπ ή ηεο γάηαο. Απιά, Βηνινγηθά θαηάιιειε ζεκαίλεη λα κηκείηαη ηηο ηξνθέο πνπ ην δψν θαηαζθεπάζηεθε» λα ηξψεη απφ ηε Μεηέξα Φχζε. Σα θπηνθάγα δψα, φπσο νη αγειάδεο θαη ηα πξφβαηα γηα παξάδεηγκα, αλέπηπμαλ επίπεδνπο ηξαπεδίηεο γηα λα αιέζνπλ ηα θπηά, καθξηά πεπηηθά ζπζηήκαηα πξνθεηκέλνπ λα γίλεη ε πέςε ησλ θπηψλ θαη ακπιάζε ζην ζάιην γηα ηελ δηάζπαζε ησλ πδαηαλζξάθσλ πνπ πεξηέρνληαη ζηα θπηά. Γηα ηα θπηνθάγα, κία βηνινγηθά θαηάιιειε ηξνθή ζα πεξηιάκβαλε πνηθηιία θπηψλ ζε κία δίαηηα ρακειή ζε πξσηείλεο θαη πςειή ζε πδαηάλζξαθεο. Σα ζαξθνθάγα δψα, φπσο νη ζθχινη θαη νη γάηεο, έρνπλ κεγάιν ζηφκα ζρεδηαζκέλν γηα ηελ θαηάπνζε κεγάισλ κεξίδσλ θξέαηνο, θνθηεξά δφληηα γηα μέζθηζκα ησλ θξεάησλ θαη θνληφ, φμηλν πεπηηθφ ζχζηεκα ζρεδηαζκέλν γηα γξήγνξε πέςε ησλ θξεάησλ. Γηα ηνπο ζθχινπο θαη ηηο γάηεο, κία Βηνινγηθά Καηάιιειε ηξνθή ζα πεξηιάκβαλε πνηθηιία θξέζθσλ θξεάησλ ζε κία δίαηηα πςειή ζε πξσηείλεο θαη ρακειή ζε πδαηάλζξαθεο. Θα πξέπεη λα είλαη πιένλ μεθάζαξν πσο νη κεγάιεο πνζφηεηεο ζηηεξψλ θαη πδαηαλζξάθσλ ΓΔΝ είλαη βηνινγηθά θαηάιιειεο γηα ζθχινπο θαη γηα γάηεο. Αληηζέησο, Βηνινγηθά Καηάιιειεο δίαηηεο είλαη ζπκππθλσκέλεο απφ θξέζθα δστθά ζπζηαηηθά πνπ παξέρνπλ ηηο ζσζηέο πξσηείλεο, ιηπαξά, πδαηάλζξαθεο, βηηακίλεο θαη κέηαιια. ΖΜΑΝΣΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΓΗΑ ΜΗΑ ΒΗΟΛΟΓΗΚΑ ΚΑΣΑΛΛΖΛΖ ΓΗΑΗΣΑ Θέηνληαο ην απιά, κία Βηνινγηθά Καηάιιειε ηξνθή είλαη ζρεδηαζκέλε λα ηαηξηάδεη ζηελ πεπηηθή αλαηνκία ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ δψνπ. ηελ μεξή ηνπ κνξθή, ε Βηνινγηθά Καηάιιειε ηξνθή γηα έλαλ ζθχιν ή κία γάηα ραξαθηεξίδεηαη απφ : 1. ΠΛΟΤΗΑ Δ ΕΧΨΚΔ ΠΡΧΣΔΨΝΔ απφ θξέαο (70%+) 2. ΓΗΑΦΟΡΔΣΗΚΟΣΖΣΑ ΚΡΔΑΣΟ απφ πνηθηιία δστθψλ πεγψλ. 3. ΥΑΜΖΛΖ Δ ΤΓΑΣΑΝΘΡΑΚΔ ρσξίο ηελ παξνπζία δεκεηξηαθψλ ζηηεξψλ πςειήο γιπθφδεο.

20 4. ΕΧΨΚΑ ΟΤΗΧΓΖ ΛΗΠΑΡΑ (θξέαο θαη ςάξηα) φρη θπηά. 5. ΦΡΟΤΣΑ, ΛΑΥΑΝΗΚΑ ΚΑΗ ΒΟΣΑΝΑ. 6. ΟΥΗ ΤΠΔΡΒΟΛΔ θαη φρη ππεξθνξησκέλν απφ αζβέζηην θαη θψζθνξν. i. ΠΛΟΤΗΑ Δ ΕΧΗΚΔ ΠΡΧΣΔΗΝΔ ΚΑΗ ΚΡΔΑ Χο ζαξθνθάγα, νη ζθχινη θαη νη γάηεο έρνπλ εμειηρζεί γηα κία δίαηηα πςειή ζε δστθέο πξσηείλεο. Ζ ηδαληθή δίαηηα γηα έλαλ ζθχιν ή κία γάηα έρεη ζρεδφλ θαηά απνθιεηζηηθφηεηα δστθή πξνέιεπζε, ειάρηζηε θπηηθή material θαη θαζφινπ ζηηεξά. πσο κε ηα άγξηα μαδέξθηα ηνπο, νη ζθχινη θαη νη γάηεο είλαη ζαξθνθάγα δψα - εμνπιηζκέλα κε θνθηεξά δφληηα, θνληφ φμηλν πεπηηθφ ζχζηεκα, θαη ζψκα ην νπνίν είλαη πνιχ απνηειεζκαηηθφ ζην λα κεηαβνιίδεη πξσηείλεο πξνεξρφκελεο απφ θξέαο σο πεγή ελέξγεηαο. Οπζηαζηηθά πην πςειή ζε δστθέο πξσηείλεο απφ ηηο ζπκβαηηθέο ηξνθέο θαηνηθηδίσλ, ε Orijen κηκείηαη ηελ ηζνξξνπία θαη ηελ πνηθηιία ησλ δστθψλ ζπζηαηηθψλ γηα ηα νπνία ε αλαηνκία ηνπο είλαη ζρεδηαζκέλε. Ζ θφξκνπια ηεο Orijen πνπ είλαη ζε πςειή ζε πξσηείλε, εμαιείθεη ηελ αλάγθε γηα ζηηεξά ηα νπνία είλαη θζελά θαη αθαηάιιειεο πεγέο ελέξγεηαο. Καζψο ην ζψκα δελ κπνξεί λα απνζεθεχζεη ακηλνμέα (άιια ζξεπηηθά ζηνηρεία φπσο ηα ιηπαξά θαη νη πδαηάλζξαθεο κπνξνχλ λα απνζεθεπζνχλ απφ ην ζψκα), ε θαζεκεξηλή δίαηηα ζα πξέπεη λα παξέρεη επαξθή πξσηείλε θαηάιιειεο πνηφηεηαο γηα ηελ ηθαλνπνηήζε ηεο αλάγθεο ηνπ ζψκαηνο. Οη αλάγθεο γηα πξσηείλεο ησλ ζθχισλ θαη ησλ γαηψλ δελ κπνξεί λα θαιπθζεί πιήξσο απφ θπηά. Σα νπζηψδε ακηλνμέα πνπ απνπζηάδνπλ απφ ηα θπηά ζπκπεξηιακβάλνπλ αξγηλίλε, ηαπξίλε, κεζηνλίλε, ηξηπηνθίλε, θαη ιπζίλε. Αληίζεηα κε ηνπο πδαηάλζξαθεο (νη νπνίνη επζέσο επεξεάδνπλ ην δάθραξν ζην αίκα θαη απνζεθέπνληαη εχθνια ζην ζψκα σο ιίπνο), κφιηο ε αλάγθε ηνπ ζψκαηνο γηα πξσηείλε έρεη ηθαλνπνηεζεί, ε πξσηείλε είηε κεηαβνιίδεηαη γηα

21 ελέξγεηα ή απνβάιιεηαη απφ ηνλ νξγαληζκφ κέζσ θπζηθψλ ιεηηνπξγηψλ ηνπ ζψκαηνο.ζ πξσηείλε ζπάληα κεηαηξέπεηαη ζε ζσκαηηθφ ιίπνο. Καζψο νη δίαηηεο πινχζηεο ζε πξσηείλεο είλαη πην ρνξηαζηηθέο, νη ζθχινη θαη νη γάηεο θαηαλαιψλνπλ ιηγφηεξε πνζφηεηα Orijen απφ φηη απφ νπνηαδήπνηε ζπκβαηηθή μεξή ηξνθή γηα θαηνηθίδηα. ΠΟΗΑ ΠΟΟΣΖΣΑ ΔΗΝΑΗ ΤΠΔΡΒΟΛΗΚΖ; Δλψ θάπνηε ε κεγάιε πνζφηεηα πξσηείλσλ ζεσξνχληαλ ε αηηία πξνβιεκάησλ πγείαο, απηφο ν κχζνο εδψ θαη πνιιά ρξφληα έρεη θαηαξξηθζεί απφ ηελ επηζηεκνληηθή θνηλφηεηα. Οη κειέηεο έρνπλ δείμεη πσο ε πξσηείλε δελ πξνθαιεί νξζνπεδηθά πξνβιήκαηα ζηα θνπηάβηα, νχηε νδεγεί ζε αζζέλεηεο ησλ λεθξψλ γηα ηνπο γεξαηφηεξνπο ζθχινπο. ηελ πξαγκαηηθφηεηα ε πςειή πξσηείλε είλαη πνιχ επεξγεηηθή: ζηεξίδεη ην αλνζνπνηεηηθφ ζχζηεκα, ζπλεηζθέξεη ζηελ επνχισζε ησλ πιεγψλ, βνεζά ζηε θαηαζθεπή άπαρσλ κπψλ, θαη απαηηείηαη γηα ηελ πγεία ηνπ δέξκαηνο θαη ηνπ ηξηρψκαηνο. Οπνηαδήπνηε ηδέα γηα ηελ κείσζε ηεο πξσηείλεο ζηηο ζεκεξηλέο ηξνθέο γηα θαηνηθίδηα δψα είλαη μεθάζαξα ζπλδεδεκέλε κε ηελ κείσζε ηνπ θφζηνπο ησλ ζπζηαηηθψλ αληί λα ελδηαθέξνληαη γηα ηελ πγεία ησλ ζθχισλ θαη ησλ γαηψλ. Κάπνηε πίζηεπαλ φηη νη δίαηηεο πινχζηεο ζε πξσηείλεο ζπλδένληαλ κε παζήζεηο ησλ λεθξψλ, ελψ νη θιηληθέο κειέηεο έρνπλ επαλεηιεκκέλσο επηδείμεη πσο δελ ππάξρεη θακία ζρέζε κεηαμχ ησλ δηαηηψλ πςειέο ζε πξσηείλεο θαη ησλ παζήζεσλ ησλ λεθξψλ. Ο κχζνο φηη νη δίαηηεο πςειέο ζε πξσηείλε είλαη βιαβεξέο γηα ηα λεθξά πηζαλφλ λα μεθίλεζε απφ παιηά, φπνπ αζζελείο κε παζήζεηο ησλ λεθξψλ έπξεπε λα αθνινπζνχλ κία δίαηηα ρακειή ζε πξσηείλεο (θαη έηζη ρακειή ζε άδσην). Έθηνηε ε επηζηήκε έρεη δείμεη πσο γηα ηνπο αζζελείο κε παζήζεηο ησλ λεθξψλ ην βάξνο ζα πξέπεη λα ξίρλεηαη ζηελ ποιότητα ηεο πξσηείλεο θαη φρη ζηελ ποσότητα. Ζ δπλαηφηεηα ηεο ππεξβνιηθήο πξσηείλεο ζηε δίαηηα λα επεξεάδεη ηελ λεθξηθή αλεπάξθεηα έρεη κειεηεζεί εμίζνπ ζε ζθχινπο κε ήδε ρξφληα λεθξηθή αλεπάξθεηα, ζε ζθχινπο κε κφλν έλα λεθξφ θαη ζε γεξαηφηεξνπο

22 ζθχινπο. ιεο νη κειέηεο θαηαθιείνπλ φηη ε πςειή πξσηείλε δελ επεξεάδεη ηα λεθξά. Ζ ππεξβνιηθή θαηαλάισζε ηεο δηαηξνθηθήο πξσηείλεο ζε ζρέζε κε ηηο δηαηξνθηθέο απαηηήζεηο δελ απνζεθεχεηαη, αιιά αθνινπζείηαη απφ νμχδσζε ηνπ ζθειεηνχ ηνπ άλζξαθα10 κέζσ ησλ κνλνπαηηψλ ηεο γιπθφδεο ή ηνπ κεηαβνιηζκνχ ηνπ ιίπνπο.σν άρξεζην άδσην πνπ παξάγεηαη απνβάιιεηαη ζηα νχξα σο νπξία ή ακκσλία. Ζ πςειή πξσηείλε δελ ζπλδέεηαη άκεζα κε ηελ ζθειεηηθή αλάπηπμε ησλ θνπηαβηψλ θαη ησλ αλαπηπζζφκελσλ ζθχισλ νπνηνπδήπνηε κεγέζνπο θαη θπιήο. Ζ ζεξκηδηθή θαηαλάισζε θαη ε θαηαλάισζε κεηάιισλ ζρεηίδεηαη άκεζα κε ηα νξζνπεδηθά πξνβιήκαηα ζηνπο αλαπηπζζφκελνπο ζθχινπο ΚΑΗ ΟΥΗ Ζ ΚΑΣΑΝΑΛΧΖ ΠΡΧΣΔΗΝΧΝ. Ο πεξηνξηζκφο ηεο πξσηείλεο γηα ηνπο πγηείο γεξαηφηεξνπο ζθχινπο δελ είλαη κφλν κε-αλαγθαίνο αιιά κπνξεί λα απνβεί βιαβεξφο. Οη απαηηήζεηο ζε πξσηείλε ζηελ πξαγκαηηθφηεηα απμάλνπλ θαηά 50% ζε γεξαηφηεξνπο ζθχινπο, θαζψο νη ελεξγεηαθέο ηνπο απαηηήζεηο ηείλνπλ λα κεηψλνληαη. ηαλ ε πνζφηεηα πξσηείλεο πνπ παξέρεηαη δελ είλαη επαξθήο, κπνξεί λα επηδεηλσζεί ε κείσζε ηνπ άπαρνπ ζσκαηηθνχ βάξνπο πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ κεγάιε ειηθία θαη ίζσο ζπκβάιεη ζηελ γξεγνξφηεξε ζλεζηκφηεηα. ΠΡΧΣΔΗΝΖ ΔΝΑΝΣΗΟΝ ΤΓΑΣΑΝΘΡΑΚΑ, ΜΗΑ ΥΔΖ ΜΔ ΣΑ ΠΑΝΧ ΚΑΗ ΣΑ ΚΑΣΧ ΣΖ Ζ πιεηνλφηεηα ησλ αλζξψπσλ δελ γλσξίδνπλ ηελ ζρέζε κεηαμχ πξσηείλεο θαη πδαηάλζξαθα ζηελ ηξνθή ηνπ θαηνηθηδίνπ ηνπο. ηελ πξαγκαηηθφηεηα είλαη πνιχ απιφ: αλ ην έλα απμεζεί, ην άιιν ζα ΠΡΔΠΔΗ λα κεησζεί. Με άιια ιφγηα, φζν πεξηζζφηεξε πξσηείλε ζε κία ηξνθή, ηφζν ιηγφηεξνο ρψξνο γηα πδαηάλζξαθα. Απηφ είλαη θαιφ γηα ην ζθχιν ή ηε γάηα ζαο, γηαηί θαζψο ε πξσηείλε είλαη νπζηψδεο θαη δελ κπνξεί ν ζθχινο ή ε γάηα ζαο λα πάξεη ααξθεηή ελ ηνχηνηο δελ έρεη θακία απνιχησο αλάγθε γηα πδαηάλζξαθα. 10 Deamination είλαη ε δηαδηθαζία θαηά ηελ νπνία ηα ακηλνμέα δηαζπψληαη φηαλ έρεη θαηαλαισζεί ππεξβνιηθή πξσηείλε. Ζ νκάδα ησλ amino

23 αθαηξείηαη απφ ηα ακηλνμέα θαη κεηαηξέπεηαη ζε ακκσλία. Σα ππνινηπφκελα ακηλνμέα ζπλίζηαληαη θπξίσο απφ άλζξαθα θαη πδξνγφλν, θαη αλαθπθιψλεηαη ή νμπδψλεηαη γηα ελέξγεηα. Ζ ακκσλία κεηαηξέπεηαη ζε νπξία ή νπξηθφ νμχ ην νπνίν κπνξεί αζθαιψο λα δηαρπζεί ζην αίκα θαη κεηά λα απνβιεζεί κέζσ ησλ νχξσλ. Ζ πξσηείλε κε ηνλ πδαηάλζξαθα πεξηέρνπλ αθξηβψο ηνλ ίδην αξηζκφ ζεξκίδσλ αλά γξακκάξην, έηζη κεηψλνληαο ηελ πξσηείλε ππεξ ηνπ πδαηάλζξαθα, απιψο παξέρεη ιηγφηεξε ζξέςε ρσξίο δηαθνξά ζηηο ζεξκίδεο. Οη Dog Food Nutrient Profiles πνπ εθδίδεηαη απφ ηελ Association of American Feed Control Officials (AAFCO, 2008) θαλεξψλνπλ πσο νη ζθχινη δελ έρνπλ θακία απνιχησο αλάγθε γηα πδαηάλζξαθεο. πκθσλα κε ηελ Δζληθή Έξεπλα πκβνπιίνπ Δπηηξνπήο ζηε Γηαηξνθή ησλ Εψσλ (2006), εκθαλίδεηαη λα κελ ππάξρεη θακία απαίηεζε γηα πδαηάλζξαθεο εθφζνλ παξέρεηαη αξθεηή πξσηείλε. ii. ΠΛΟΤΗΑ Δ ΦΡΔΚΑ ΠΟΗΚΗΛΛΑ ΕΧΗΚΑ ΤΣΑΣΗΚΑ θεθηείηαη ηελ δξακαηηθή πνηθηιία ηεο δίαηηαο ελφο ιχθνπ. Απφ κέξα ζε κέξα, απφ εβδνκάδα ζε εβδνκάδα, νη ηξνθέο πνηθίινπλ πνιχ απφ κηα θσιηά θαζηαλνχ γεκάηε απγά, ειάθη, κία πάπηα, έλαο ζνινκφο. Απηή ε θπζηθή πνηθηιία έρεη ραζεί κε ηηο ζπκβαηηθέο ηξνθέο γηα ζθχινπο ή γάηεο, νη νπνίεο εζηηάδνπλ ζε κία κφλν πεγή πξσηείλεο φπσο ην θνηφπνπιν ή ην αξλί. Ζ αιήζεηα είλαη πσο κία κεγάιε πνηθηιία δστθψλ ζπζηαηηθψλ ηαηξηάδεη θαιχηεξα ζηελ θπζηθή ηνπο δίαηηα παξέρνληαο ζηνπο ζθχινπο θαη ηηο γάηεο ηελ θπζηθή πνηθηινκνξθία ηεο πξσηείλεο θαη ησλ ιηπαξψλ. Παξαζθεπάδεηαη γηα λα κηκείηαη ηε θπζηθή δίαηηα, ε ORIJEN παξαζθεπάδεηαη κε ηηο πςειφηεξεο πεξηεθηηθφηεηεο (70%) ΦΡΔΚΧΝ (πνπ δελ έρνπλ θαηαςπρζεί) δστθψλ ζπζηαηηθψλ. Ζ ORIJEN εηζάγεη πνηθηιία πξσηετλψλ κέζσ επηινγήο δηαθφξσλ ΦΡΔΚΧΝ δστθψλ ζπζηαηηθψλ πνπ πεξηιακβάλνπλ ηα εμήο : o ΠΟΤΛΔΡΗΚΑ (θνηφπνπια ειεπζέξαο βνζθήο, γαινπνχιεο, πάπηεο θαη νιφθιεξα απγά) o ΦΑΡΗΑ (κία κεγάιε πνηθηιία αιηεπκέλα ζην άγξην ζε λεξά γιπθνχ θαη αικπξνχ λεξνχ ςάξηα)

24 o ΚΡΔΑ (ειεχζεξνο βίζσλαο, αξλί, αγξηφρνηξνο θαη ρνηξηλφ) Ζ πνηφηεηα ηεο πξσηείλεο θαη ησλ ακηλνμέσλ είλαη θαιχηεξε ζηα ΦΡΔΚΑ θξέαηα απφ φηη εθείλεο ησλ θαηαςπγκέλσλ (σκψλ) ή επεμεξγαζκέλσλ θξεάησλ. Σα επεμεξγαζκέλα δστθά γεχκαηα έρνπλ γεληθφηεξα ρακειφηεξεο πνηφηεηαο πξσηείλεο απφ φηη ηα θξέζθα θξέαηα. 11 Πεηξάκαηα πνπ έρνπλ δηεμαρζή γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο πνηφηεηαο ηεο πξσηείλεο ζε θξέζθα θαη ζε επεμεξγαζκέλα γεχκαηα ππνπξνηφλησλ, έδεημαλ φηη ε επθνιία πέςεο ησλ ζεκαληηθψλ Ακηλνμέσλ θπκαηλφηαλ απφ 93,6 έσο 96,7 γηα ηα θξέζθα δστθά γέπκαηα ελψ 79,2 έσο 84,8% γηα ηα επεμεξγαζκέλα δστθά γέπκαηα. Ζ κνλαδηθή ρακειή ζεξκνθξαζία επεμεξγαζίαο ηεο ORIJEN (90C/195F) βνεζά ζηελ δηαηήξεζε ηεο ζξεπηηθήο αθεξαηφηεηαο ησλ θξέζθσλ ζπζηαηηθψλ θξέαηνο. iii. ΛΗΓΟΣΔΡΟΗ ΤΓΑΣΑΝΘΡΑΚΔ, ΚΑΘΟΛΟΤ ΗΣΖΡΑ Αθνπ νη ζθχινη θαη νη γάηεο δελ είλαη πξνζαξκνζκέλνη λα ηξψλε ζηηεξά ή λα κεηαβνιίδνπλ πδαηάλζξαθεο, θαη δελ έρνπλ θακία ζξεπηηθή αλάγθε γηα πδαηάλζξαθεο, ηφηε γηαηί λα πεξηιακβάλνληαη ζηηο ηξνθέο ηνπο; Οη πεξηζζφηεξνη θαηαλαισηέο ζα εθπιήζζνληαλ αλ κάζαηλαλ φηη ε Super premium ή ε νιηζηηθή ηξνθή γηα ηα θαηνηθίδηα ηνπο πεξηέρνπλ πάλσ απφ 40% ζηηεξά θαη 40-50% πδαηάλζξαθεο ζξεπηηθφ ζηνηρείν ην νπνίν ν ζθχινο ή ε γάηα ηνπο δελ έρεη θακία απνιχησο αλάγθε. Γηαηί ινηπφλ νη ζπκβαηηθέο ηξνθέο είλαη ηφζν πςειέο ζε πδαηάλζξαθεο θαη ζηηεξά; Σα ζηηεξά θαη νη πδαηάλζξαθεο ρξεζηκνπνηνχληαη σο κία θζελή πεγή ζεξκίδσλ, θαζψο γηα ηελ δηαζεζηκφηεηα ηνπο, ηελ επθνιία ζηε κεηαθνξά, επθνιία ζηελ επεμεξγαζία θαη επθνιία ζηελ απνζήθεπζε. Σα ζηηεξά πξσηνεκθαλίζηεθαλ ζηηο ηξνθέο θαηνηθηδίσλ πξηλ 70 ρξφληα φηαλ νη θαηαλαισηέο ήζειαλ ηελ επθνιία κίαο ηξνθή γηα θαηνηθίδηα ζε κία ζπζθεπαζία, θαη νη παξαζθεπαζηέο ήζειαλ λα κεηψζνπλ ηα θφζηνη κε θζελέο ζεξκίδεο απφ ζηηεξά. Δλψ ηα ζηηεξά φπσο ην ξχδη ή ην ζηηάξη παξέρνπλ ζεξκίδνπο ρακεινχ θφζηνπο, ε πςειή πεξηεθηηθφηεηα ηνπο ζε πδαηάλζξαθεο ζπκβάιιεη ζηελ αληίζηαζε ηεο ηλζνπιίλεο, παρπζαξθία, ζην δηαβήηε θαη ππνζάιπηεη άιια πξνβιήκαηα πγείαο.

25 Γελ ππάξρεη γλσζηή ειάρηζηε πνζφηεηα πδαηαλζξάθσλ πνπ πξέπεη λα ιακβάλεη ζηε δίαηηα ηνπ ν ζθχινο ή ε γάηα.βάζεη εξεπλψλ πάλσ ζην ζθχιν θαη ζε άιια είδε δψσλ είλαη πηζαλφ φηη νη ζθχινη θαη νη γάηεο κπνξνχλ λα δηαηεξεζνχλ ρσξίο πδαηάλζξαθεο εθφζνλ ε δίαηηα ηνπο παξέρεη αξθεηά ιηπαξά ή πξσηείλε απφ ηελ νπνία βγαίλεη ε κεηαβνιηθή απαίηεζε ζε γιπθφδε. 12 Απφ ηηο ηξεηο δηαζέζηκεο πεγέο ελέξγεηαο (πξσηείλεο, ιηπαξά θαη πδαηάλζξαθεο), νη πδαηάλζξαθεο κεηαηξέπνληαη πξψηνη ζε ελέξγεηα, πξηλ ηηο πξσηείλεο θαη ηα ιηπαξά επεηδή είλαη πην εχθνια ζηε ρξήζε. Γηα απηφλ ηνλ ιφγν, νη πδαηάλζξαθεο ζηελ πξαγκαηηθφηεηα αληηζηαζκίδνπλ ηελ πνζφηεηα ησλ ιηπαξψλ πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί. Αλ ππάξρεη αθζνλία πδαηαλζξάθσλ, ηα ιηπαξά ζα απνζεθεπζνχλ αληί λα ρξεζηκνπνηεζνχλ. Αλ δελ ππάξρνπλ αξθεηνί πδαηάλζξαθεο λα αληαπεμέιζνπλ ζηηο απαηηήζεηο ελέξγεηαο, ηφηε ρξεζηκνπνηείηαη ιίπνο θαη πξσηείλε γηα ηελ θάιπςε ησλ ελεξγεηαθψλ αλαγθψλ. Ζ ΠΡΧΣΔΨΝΖ, - θαη φρη ν πδαηάλζξαθαο - είλαη ν αθξνγσληαίνο ιίζνο γηα ην ηξίρσκα θαη ην δέξκα θαη φια ηα άιια κέξε ηνπ ζψκαηνο. Οη πδαηάλζξαθεο εθηφο απφ ηελ παξνρή εχθνιεο γιπθφδεο πξνθεηκέλνπ λα πξνκεζεπηεί ή γηα ηελ δηαδηθαζία,επηδηφξζσζεο δελ θάλνπλ ηίπνηα γηα ην ρηίζηκν θαη ηε δηαηήξεζε ηνπ ζψκαηνο. Οη γάηεο θαη νη ζθχινη δελ είλαη ζρεδηαζκέλνη λα ηξψλε επεμεξγαζκέλα δεκεηξηαθά. Οη πεξηζζφηεξεο εκπνξηθέο ηξνθέο γηα θαηνηθίδηα ραξαθηεξίδνληαη απφ δχν ή πεξηζζφηεξα ζπζηαηηθά ζηηεξψλ θαη ππεξβαίλνπλ ην 40% ζε ζπλνιηθνχο δηαηξνθηθνχο πδαηάλζξαθεο. iv. ΕΧΗΚΑ ΛΗΠΑΡΑ ΚΑΗ ΟΥΗ ΦΤΣΗΚΑ Οη πεξηζζφηεξνη άλζξσπνη είλαη καζεκέλνη λα πηζηέπνπλ πσο ην ιίπνο είλαη θαθφ. Καη ελψ είλαη εχθνιν λα ζπκπεξάλνπκε πσο ην ίδην ηζρχεη θαη γηα ηνλ ζθχιν καο.απινχζηαηα δελ αιεζέπεη. Ο κεηαβνιηζκφο ελφο ζθχινπ είλαη αξθεηά πην απνηειεζκαηηθφο απφ απηφλ ελφο αλζξψπνπ φηαλ κηιάκε γηα ιίπνο.

26 πσο θαλεξψζεθε ζην θεθάιαην 1, νη ζθχινη θαηεγνξηνπνηνχληαη ζηελ ηάμε ησλ ζαξθνθάγσλ, θαη φηη εκείο νη άλζξσπνη είκαζηε πακθάγα. ηη είλαη θαιφ γηα εζέλα κπνξεί λα είλαη πνιχ βιαβεξφ γηα ηνλ ζθχιν ζνπ θαη (φπσο κάζακε κε ηνπο πδαηάλζξαθεο) ηζρχεη θαη ην αληίζεην. 12 Waltham Book of Dog and Cat Nutrition (2 nd edition, 1988) Αληίζεηα κε εκάο ηνπο αλζξψπνπο, νη ζθχινη θαη νη γάηεο δελ ππνθέξνπλ απφ πξνβιήκαηα ρνιεζηεξφιεο ή θαξδηαθέο παζήζεηο πνπ πξνθαινχληαη απφ ηα πςειά επίπεδα δστθψλ ιηπαξψλ. Σα ιηπαξά είλαη έλα πνιχ ζεκαληηθφ κέξνο ηεο δηαηξνθήο ελφο ζθχινπ ή κίαο γάηαο, πνπ παξέρεη κία ζπκππθλσκέλε πεγή ελέξγεηαο θαη εθνδηάδεη κε νπζηψδε ιηπαξά νμέα πνπ δελ ζπληίζεηαη κέζα ζην ζψκα. Οη ζθχινη θαη νη γάηεο απαηηνχλ κία αξθεηά κεγάιε πνζφηεηα ιίπνπο ζηηο δίαηηεο ηνπο. ΛΗΠΑΡΑ Ζ ΤΓΑΣΑΝΘΡΑΚΔ ; ΑΠΟ ΔΝΔΡΓΔΗΑΚΖ ΑΠΟΦΖ Δλψ εμίζνπ ηα ιηπαξά κε ηνπο πδαηάλζξαθεο παξέρνπλ ελέξγεηα, ιεηηνπξγνχλ πνιχ δηαθνξεηηθά ζην ζψκα ελφο ζθχινπ ή κίαο γάηαο. Σα ιηπαξά είλαη νπζηψδε ζηηο δίαηηεο ησλ ζθχισλ θαη ησλ γαηψλ, νη πδαηάλζξαθεο δελ είλαη. Οη πδαηάλζξαθεο εηζάγνληαη ζηε δηαδηθαζία ηεο νμχδσζεο πνιχ πην γξήγνξα θαη παξέρνπλ ελέξγεηα ηαρχηεξα ζε ζχγθξηζε κε ηα ιηπαξά, ηα νπνία δηαζέηνπλ ελέξγεηα ζε πνιχ πην αξγφ ξπζκφ. Σν πξφβιεκα κε ηηο πεξηζζφηεξεο ζπκβαηηθέο ηξνθέο γηα θαηνηθίδηα δελ είλαη φηη πεξηέρνπλ πδαηάλζξαθεο, αιιά φηη πεξηέρνπλ ΤΠΔΡΒΟΛΗΚΖ πνζφηεηα πδαηαλζξάθσλ ζπλήζσο κεηαμχ 40% θαη 50% ηνπο αλζξψπνπο, ε πςειή θαηαλάισζε πδαηαλζξάθσλ απμάλεη ηε γιπθφδε ησλ κπψλ, ην νπνίν κε ηε ζεηξά ηνπ απμάλεη ηελ αληνρή. κσο ε ίδηα πνζφηεηα ζηνπο ζθχινπο νδεγεί ζηελ ππεξβνιηθή ζπγθέληξσζε ιαθηηθνχ νμένο ζηνπο κχεο.

27 Με άιια ιφγηα, νη ζθχινη κεηαβνιίζνπλ ην ιίπνο κε ηνλ ίδην ηξφπν πνπ νη άλζξσπνη κεηαβνιίδνπλ ηνπο πδαηάλζξαθεο. Σν ιίπνο είλαη ην θάπζηκν ηνπο φρη νη πδαηάλζξαθεο. Έπεηηα ην ιίπνο, φρη νη πδαηάλζξαθεο, ηνπο δίλεη ηε δπλαηφηεηα λα ιεηηνπξγνχλ ζην κέγηζην ηεο πγείαο ηνπο. ΟΤΗΧΓΖ ΛΗΠΑΡΑ ΟΞΔΑ Οη ζθχινη θαη νη γάηεο κπνξνχλ λα παξάγνπλ κεξηθά απφ ηα ιηπαξά νμέα πνπ ρξεηάδνληαη, αιιά φρη φια. Σα ιηπαξά νμέα πνπ δελ κπνξνχλ λα παξάγνπλ πξέπεη λα ηα παίξλνπλ κέζσ ηεο δίαηηαο ηνπο. Απηά θαινχληαη νπζηψδε ιηπαξά νμέα. Απηφ πνπ είλαη νπζηψδεο γηα έλα είδνο δψνπ, δελ είλαη απαξαίηεηα νπζηψδεο γηα θάπνην άιιν είδνο. Γηα παξάδεηγκα, ην ιηπαξφ νμχ, αξαρηδνληθφ νμχ είλαη επνπζηψδεο γηα ηηο γάηεο αιιά φρη θαη γηα ηνπο ζθχινπο. 13 Σα δχν νπζηψδε ιηπαξά νμέα πνπ είλαη ηα πην πνιπζπδεηεκέλα φζνλ αθνξά ηε δηαηξνθή, είλαη ηα Χκέγα 6 ιηπαξα νμέα θαη Χκέγα 3 ιηπαξά νμέα. Σα Χκέγα 3 ιηπαξά νμέα είλαη ηα ιηγφηεξν ζπλεζηζκέλα θαη βξίζθνληαη ζην ιάδη ςαξηψλ, ζην ιάδη απφ ιηλαξφζπνξν θαη ζαιάζζηεο πεγέο, φπσο ε ζπηξνπιίλα θαη ζηα κπιε πξάζηλα άιγε.. ΧΜΔΓΑ-6 ΛΗΠΑΡΑ ΟΞΔΑ Ζ έιιεηςε Χκέγα-6 είλαη πνιχ ζπάληα. Οη πεξηζζφηεξεο ηξνθέο γηα θαηνηθίδηα έρνπλ ππεξβνιηθά Χκέγα-6 θαη φρη αξθεηά Χκέγα-3. Σα Χκέγα-6 ιηπαξά νμέα πεξηιακβάλνπλ : o Ληλνιεηθφ νμπ (LA) o Γάκκα Ληλνιεηθφ νμπ (GLA) o Dihomo- Γάκκα Ληλνιεηθφ νμπ (DGLA) o Αξαρηδνληθφ νμχ (AA)

28 Σν LA κπνξεί λα κεηαηξαπεί ζε GLA, αιιά φρη κέζα ζην ζψκα. κσο ην DGLA κπνξεί λα παξαζθεπαζηεί απφ ην GLA ζην ζψκα. 13 Χκέγα Ληπαξά νμέα: Πεγέο, Δπηξξνέο θαη Θεξαπεπηηθέο Ηδηφηεηεο ζε θχινπο, Σκήκα Κηεληαηξηθψλ Τπεξεζηψλ, Drs. Foster θαη Smith, Inc.,Holly Nash, DVM, MS ΧΜΔΓΑ-3 ΛΗΠΑΡΑ ΟΞΔΑ Ζ πνηφηεηα ησλ Χκέγα-3 πνηθίιιεη δξακαηηθά κεηαμχ θπηηθήο θαη δστθήο πεγήο, Σα Χκέγα-3 ιηπαξά νμέα πεξηιακβάλνπλ ηα εμήο : o Αιθα Ληλνιεηθφ νμπ (ALA) o Δηθνζαπεληνληθφ νμχ (EPA) o Γπνεμαλνηθφ νμχ (DHA) Σν ALA κπνξεί λα κεηαηξαπεί ζε EPA, φκσο απηή ε κεηαηξνπή δελ ιακβάλεη κέξνο κέζα ζην ζψκα. Ζ EPA είλαη ην εξγνζηάζην ηεο Χκέγα-3 ιηπαξψλ νμέσλ θαη ζπκπεξηιακβάλεηαη ζηε κεκβξάλε ησλ θπηηάξσλ. ΠΖΓΖ ΟΜΔΓΑ-3, ΦΤΣΗΚΖ Ή ΦΑΡΗ; πσο ζεκεηψζεθε παξαπάλσ,ππάξρνπλ ηξία θχξηα είδε ιηπαξψλ νμέσλ. Ζ EPA, DHA θαη ALA. Ζ εξψηεζε : θπηφ ή ςάξη είλαη φζν απιή είλαη ε EPA θαη DHA ελαληίνλ ALA. Γηα ηνπο ζθχινπο θαη ηηο γάηεο ε EPA θαη DHA είλαη ζεκαληηθά, ελψ ε ALA δελ είλαη. Σα Χκέγα-3 ιηπαξά νμέα ζηα ςάξηα είλαη EPAθαη DHA ιηπαξά νμέα. Σα Χκέγα-3 ιηπαξα νμέα ζην ιλαξφζπνξν (ή άιια θπηά) είλαη ALA ιηπαξά νμέα.

29 Δλψ ηα ηξία είδε Χκέγα-3 (ALA, EPA θαη DHA) θαίλνληαη ίδηα, ζηελ πξαγκαηηθφηεηα δηαθέξνπλ πνιχ. χκθσλα κε ηελ Debra Palmer Keenan, θαζεγήηξηα δηαηξνθήο ζην Παλεπηζηήκην Rutgers ηνπ Νηνπ Σδεξζευ, Γελ είλαη ην ίδην πξάγκα.. πξέπεη λα ζηακαηήζνπκε λα κηιάκε γηα ηα Χκέγα-3 θαη λα αξρίζνπκε λα κηιάκε γηα DHA θαη EPA (ζαιάζζηα Χκέγα-3) θαη ALA (ηα θχξηα Χκέγα-3 ιαραληθψλ) σο μερσξηζηά ιηπαξά νμέα.. ΧΜΔΓΑ-3 ΑΠΟ ΦΑΡΗΑ (EPA θαη DHA). Απηά ηα long-chain Χκέγα-3 απνξξνθψληαη readily απφ ηνλ νξγαληζκφ θαη είλαη καθξάλ ε θαιχηεξε επηινγή γηα ζθχινπο θαη γάηεο. ΧΜΔΓΑ-3 ΑΠΟ ΦΤΣΑ (ALA). To ALA είλαη βξαρεία αιπζίδα Χκέγα-3 πνπ βξίζθεηαη ζηα θπηά.σν ALA ζα πξέπεη λα κεηαηξαπεί ζε EPA θαη DHA πξνθεηκέλνπ λα είλαη επεξγεηηθφ ζηε δηαηξνθή. Καζψο νη ζθχινη θαη νη γάηεο δελ είλαη ζρεδηαζκέλνη λα θάλνπλ απηή ηε κεηαηξνπή, ηα Χκέγα-3 ζεσξνχληαη αλελεξγά θαη φρη έηνηκα πξνο απνξξφθεζε. Παξφιν πνπ ην Ακεξηθάληθν Πεξηνδηθφ ηεο Κιηληθήο Γηαηξνθήο δειψλεη πσο ηα Χκέγα-3 θπηηθήο πξνέιεπζεο έρνπλ πνιχ κηθξή δηαηξνθηθή ρξήζε γηα ηνπο ζθχινπο θαη ηηο γάηεο, νη ζπκβαηηθέο ηξνθέο γηα θαηνηθίδηα πεξηέρνπλ αθφκε ιάδη ιαραληθψλ ή θπηψλ θαζψο θνζηίδνπλ ιηγφηεξν απφ ην ιάδη δψσλ ή ςαξηψλ θαη (ιφγσ ηεο θνληήο αιπζηδηθήο δνκήο ηνπο), είλαη πεξηζζφηεξν ζηαζεξνί ζεηξά ηνπ πνπ κε ηε δίδεη κεγαιχηεξε δηάξθεηα δσήο ΧΜΔΓΑ-3 ΚΑΗ ΧΜΔΓΑ-6 ΑΝΑΛΟΓΗΔ Οη πεξηζζφηεξεο ηξνθέο πεξηέρνπλ πνιχ πεξηζζφηεξα Χκέγα-6 ιηπαξά νμέα απφ φηη Χκέγα-3. Δίλαη ζεκαληηθφ λα ζπλεηδεηνπνηήζνπκε φηη παξφιν πνπ νη θιίκαθεο είλαη κφλν νδεγνί, ε πξαγκαηηθή ζπγθέληξσζε ησλ EPA ζε Χκέγα-3 είλαη ην πην θχξην. Ο εξεπλεηήο Doug Bibus ηνπ Παλεπηζηεκίνπ ηεο Μηλεζζφηα πξφζθαηα νινθιήξσζε κία κειέηε κε ζθχινπο. Δθείλνο πξνηείλεη κία ρακειφηεξε θιίκαθα : κεηαμχ 2 πξνο 1 θαη 4 πξνο 1 κία θιίκαθα ζηελ νπνία ε ORIJEN αζπάδεηαη. ΛΑΥΑΝΗΚΑ ΚΑΗ ΦΡΟΤΣΑ v. ΦΡΟΤΣΑ, ΛΑΥΑΝΗΚΑ ΚΑΗ ΒΟΣΑΝΑ