ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΠΑΡΑΛΤΗ- ΚΙΝΗΣΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΑ ΒΑΙΛΙΚΗ ΚΑΡΑΣΖΙΑ, ΝΗΠΙΑΓΩΓΟ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Π.Θ. CY.

Transcript

1 ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΠΑΡΑΛΤΗ- ΚΙΝΗΣΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΑ ΒΑΙΛΙΚΗ ΚΑΡΑΣΖΙΑ, ΝΗΠΙΑΓΩΓΟ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Π.Θ. CY.

2 ΠΕΡΙΠΣΩΕΙ ΠΡΟΕΛΕΤΗ ΣΗ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΠΑΡΑΛΤΗ Οι εμπλεκόμενεσ περιπτϊςεισ εγκεφαλικισ παράλυςθσ και κινθτικϊν προβλθμάτων είναι δυο ειδϊν: Εγγενείσ (δθλαδι είναι παροφςεσ κατά τθν γζννθςθ του παιδιοφ) Επίκτθτεσ (δθλαδι εκδθλϊνονται αργότερα μετά τθν γζννθςθ και ςε κάποια περίοδο τθσ ηωισ του παιδιοφ)

3 ΣΤΠΟΙ ΦΤΙΚΩΝ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΩΝ ΤΓΕΙΑ τουσ τφπουσ φυςικϊν ανεπαρκειϊν και προβλθμάτων υγείασ περιλαμβάνονται: Οι ορκοπαιδικζσ και νευρολογικζσ ανεπάρκειεσ Η εγκεφαλικι παράλυςθ

4 Ορκοπαιδικζσ και νευρολογικζσ ανεπάρκειεσ Η ορθοπαιδική ανεπάρκεια αναφζρεται ςτο ςκελετικό ςφςτθμαοςτά, τισ αρκρϊςεισ, τα άκρα και τουσ ςυναφείσ μυσ. Η νευρολογικι ανεπάρκεια ςυνυφαίνεται με τα νευρικό ςφςτθμα του ατόμου και επομζνωσ επθρεάηει τθν ικανότθτά του να κινείται, να χρθςιμοποιεί, να αιςκάνεται ι και να ελζγχει οριςμζνα μζρθ του ςϊματόσ του. Οι ορκοπαιδικζσ και οι νευρολογικζσ ανεπάρκειεσ του ατόμου είναι εντελϊσ ξζχωροι τφποι δυςκολιϊν και ςυμπίπτουν μόνο ςτο γεγονόσ ότι προκαλοφν παρόμοια προβλιματα ι περιοριςμοφσ ςτθν μετακίνθςι του. Οι ορκοπαιδικζσ και νευρολογικζσ ανεπάρκειεσ ςυνικωσ περιγράφονται με αναφορά ςτο τμιμα του ςϊματοσ που προςβάλλεται. Για παράδειγμα ο όροσ πλθγία (plegia) χρθςιμοποιείται ςυνδυαςτικά για να δείξει τα εμπλεκόμενα ςτθν ανεπάρκεια άκρα του ςϊματοσ.

5 Εγκεφαλικι παράλυςθ Η εγκεφαλικι παράλυςθ αρχικά είχε τθν ονομαςία «Νόςοσ Little» (Little s disease) ενϊ κάποιεσ φορζσ ονομαηόταν «ςυγγενισ ςπαςτικι παράλυςθ» (congenital spastic paralysis). Η ανεπάρκεια αυτι δεν είναι μολυςματικι, δεν ζχει προοδευτικά φκίνουςα πορεία και δεν παρουςιάηει υποχωρθτικότθτα. Η εγκεφαλικι παράλυςθ μπορεί, για πρακτικοφσ λόγουσ, να οριςτεί ωσ: «ϋενα ςφνδρομο που ςυνδζεται με εγκεφαλική βλάβη και περιλαμβάνει κινητική δυςλειτουργία, ψυχολογική δυςλειτουργία, ςπαςμοφσ, ή διαταραχζσ ςυμπεριφοράσ οφειλόμενεσ ςε οργανική βλάβη». Η κατάςταςθ ωςτόςο τθσ εγκεφαλικισ παράλυςθσ είναι πλζον ςφνκετθ. ϋετςι, μερικά άτομα με παρόμοια παράλυςθ μπορεί να δείχνουν ότι ζχουν εγκεφαλικι βλάβθ παρουςιάηοντασ μόνο ζνα ςφμπτωμα όπωσ κινθτικι ανεπάρκεια. ϋαλλα άτομα με τθν οικεία παράλυςθ μπορεί ωςτόςο να παρουςιάηουν ςυνδυαςμοφσ ςυμπτωμάτων.

6 ΟΡΙΜΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΠΑΡΑΛΤΗ Ο πλζον ςυνικθσ οριςμόσ τθσ εγκεφαλικισ παράλυςθσ ζχει ωσ εξισ: «Μια κατάςταςθ που χαρακτθρίηεται από παράλυςθ, αδυναμία, ζλλειμμα ςυντονιςμοφ ι/και άλλθ κινθτικι δυςλειτουργία οφειλόμενθ πρώτιςτα ςε εγκεφαλικι βλάβθ».

7 ΑΙΣΙΟΛΟΓΙΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΠΑΡΑΛΤΗ Οποιαδιποτε αιτία που επιφζρει εγκεφαλικι βλάβθ πριν, ςτθ διάρκεια ι/και αμζςωσ μετά τθ γζννθςθ του νθπίου μπορεί να προκαλζςει εγκεφαλικι παράλυςθ. τθν περίοδο πριν από τθ γζννθςθ, αιτίεσ όπωσ νοθτικι υςτζρθςθ ι διάφορεσ μολφνςεισ τθσ μζλλουςασ μθτζρασ, χρόνιεσ αςκζνειεσ, φυςικά τραφματα ι ζκκεςι τθσ ςε τοξικζσ ουςίεσ ι ακτίνεσ Χ μπορεί να προκαλζςουν ςτο κφθμα εγκεφαλικι βλάβθ. τθ διάρκεια τθσ γζννθςθσ ο εγκζφαλοσ του νεογζννθτου μπορεί να υποςτεί βλάβθ και ιδιαίτερα αν ο τοκετόσ είναι δφςκολοσ ι περίπλοκοσ. ϋαλλοι δυςμενείσ παράγοντεσ όπωσ πρόωροσ τοκετόσ, ελλιποβαρι νεογνά, ζλλειψθ οξυγόνου (ανοξία), υψθλόσ πυρετόσ, μολφνςεισ, δθλθτθρίαςθ, εγκεφαλικι αιμορραγία ι άμεςο τραφμα ςτον εγκζφαλο, κ.τ.λ. μποροφν να προκαλζςουν εγκεφαλικι βλάβθ του μωροφ με τθ γζννθςι του.

8 ΑΙΣΙΟΛΟΓΙΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΠΑΡΑΛΤΗ Η εγκεφαλικι παράλυςθ ςε παιδιά μπορεί να παρατθρθκεί ςε κάκε κοινωνία και ανεξάρτθτα από το κοινωνικό status των γονιϊν τουσ. Είναι όμωσ πλζον ςυχνι ςε παιδιά που εμπίπτουν ςτθν ομάδα υψθλοφ κινδφνου. Πρόκειται δθλαδι για παιδιά που γεννιοφνται από μθτζρεσ κατϊτερων κοινωνικϊν ςτρωμάτων όπου παρατθροφνται αντίξοα φαινόμενα όπωσ κακι διατροφι τθσ μθτζρασ, φτωχι φροντίδα τθσ υγείασ και τθσ διατροφισ τθσ κατά τθν προγεννθτικι και μεταγεννθτικι περίοδο κακϊσ και διάφοροι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι. Η εγκεφαλικι παράλυςθ ςπάνια ςυνδζεται με γενετικοφσ χρωμοςωμικοφσ παράγοντεσ. Ωςτόςο, αιτία όπωσ ςυγγενισ απουςία ι δυςμορφία μερϊν του εγκεφάλου ι βλάβθ του εγκεφάλου μετά τθν οριςτικι μορφοποίθςθ του μπορεί να προκαλζςουν εγκεφαλικι παράλυςθ.

9 Σαξινόμθςθ και τφποι εγκεφαλικισ παράλυςθσ Η ταξινόμθςθ τθσ εγκεφαλικισ παράλυςθσ ςε τφπουσ που διευκολφνουν τθ βακφτερθ μελζτθ τθσ μπορεί να γίνει με τα εξισ κριτιρια: Περίοδοσ ςτην οποία προκλήθηκε η βλάβη ςτον εγκζφαλο (πριν, ςτθ διάρκεια ι αμζςωσ μετά τθ γζννθςθ). Σοφτο όμωσ είναι πρακτικά δφςκολο γιατί δεν μπορεί να προςδιοριςτεί με ακρίβεια θ χρονικι ςτιγμι κατά τθν οποία ζλαβε χϊρα μια παρόμοια βλάβθ. Βαθμόσ ςοβαρότητασ (ιπια, μζτρια, ςοβαρι). Τα άκρα του ςϊματοσ που είναι επηρεαςμζνα από τθν εν λόγω βλάβθ (άνω ι και κάτω άκρα). Τφποι κινητικήσ δυςκολίασ

10 ΣΤΠΟΙ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΠΑΡΑΛΤΗ Οι περιςςότερο κοινοί τφποι εγκεφαλικισ παράλυςθσ ςε επίπεδο εμπλοκισ ι επθρεαςμοφ των άκρων είναι οι ακόλουκοι: Τετραπληγία. τθν περίπτωςθ αυτι επθρεάηεται το ςφνολο των άκρων του ςϊματοσ δθλαδι τα άνω και κάτω άκρα. ε παρόμοιεσ περιπτϊςεισ μπορεί ακόμθ να εκδθλϊνεται ανεπάρκεια ςτθν κορμοςταςιά ι και το πρόςωπο του ατόμου. Παραπληγία. Πρόκειται για κινθτικι ανεπάρκεια μόνο των κάτω άκρων. Ημιπληγία. Είναι επθρεαςμζνθ μόνο θ μια πλευρά του ςϊματοσ π.χ. μπορεί αυτι να εκδθλϊνεται ςτο αριςτερό πόδι και το αριςτερό χζρι. Διπληγία. Η μεγαλφτερθ (ςοβαρότερθ) επιρροι είναι ςτα κάτω άκρα και θ λιγότερο ςοβαρι επιρροι τοποκετείται ςτα άνω άκρα. Οι λιγότερο κοινοί τφποι εγκεφαλικισ παράλυςθσ είναι οι εξισ: Μονοπληγία. Επθρεάηεται μόνο το ζνα άκρο του ςϊματοσ. Τριπληγία. Επθρεάηονται τρία άκρα του ςϊματοσ. Διπλή ημιπληγία. Επθρεάηονται περιςςότερο τα άνω άκρα και λιγότερο τα κάτω άκρα.

11 ΚΑΣΗΓΟΡΙΕ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΠΑΡΑΛΗΗ φμφωνα με το κριτιριο ταξινόμθςθσ τθσ εγκεφαλικισ παράλυςθσ που αναφζρεται ςτον τφπο κινθτικισ δυςκολίασ, διακρίνονται οι εξισ κατθγορίεσ εγκεφαλικισ παράλυςθσ: Σπαςτικότητα (δυςαρμονία μυϊκϊν κινιςεων) Αθζτωςη (ακοφςιεσ κινιςεισ, απότομεσ, ςπαρταριςτζσ κινιςεισ). Αταξία (αδεξιότθτα των λεπτϊν και αδρϊν κινιςεων. Η αταξία χαρακτθρίηεται περίπου το 25 % των παιδιϊν με εγκεφαλικι παράλυςθ). Δφςκαμπτη εγκεφαλική παράλυςη (πρόκειται για μια πολφ ςπάνια μορφι εγκεφαλικισ παράλυςθσ. Χαρακτθρίηεται από διάχυτθ μυϊκι ζνταςθ και επακόλουκθ «μολφβδινθ» ακαμψία). Τρεμουλιαςτή εγκεφαλική παράλυςη (ρυκμικι, ακοφςια κίνθςθ οριςμζνων μυϊν) Μικτή εγκεφαλική παράλυςη ( περιλαμβάνει πολλοφσ τφπουσ μαηί όπωσ ςυνδυαςμό ςπαςτικότθτασ και τρζμουλασ ι δυςκαμψίασ και αταξίασ.

12 ΤΧΝΟΣΗΣΑ Η ςυχνότθτα τθσ εγκεφαλικισ παράλυςθσ είναι δφςκολο να κακοριςτεί με ακρίβεια εξαιτίασ πολλϊν παραγόντων που υπειςζρχονται. φμφωνα με οριςμζνεσ εκτιμιςεισ, το ποςοςτό ςυχνότθτασ τθσ εγκεφαλικισ παράλυςθσ είναι περίπου 1.5 ςε 1000 γεννιςεισ παιδιϊν εν ηωι δθλαδι περίπου 0.15% του παιδικοφ πλθκυςμοφ. Η πλειοψθφία των παιδιϊν αυτϊν είναι αγόρια.

13 ΤΧΝΟΣΗΣΑ Παλαιότερα, παρόμοια φαινόμενα δεν ιταν εφκολα γνωςτά ςε τοπικζσ κοινωνίεσ επειδι υπιρχε κυρίαρχθ προκατάλθψθ του κοινοφ και μάλιςτα ςε μεγάλο βακμό γφρω από οικεία κζματα. το παρελκόν, παιδιά με εγκεφαλικι μπορεί επίςθσ να μθν είχαν τθν απαραίτθτθ διάγνωςθ ι ιατρικι φροντίδα γιατί προζρχονταν από χαμθλά ι υποβακμιςμζνα κοινωνικά ςτρϊματα τα οποία δεν προςφζρονταν για παρόμοιεσ δαπάνεσ. Η εγκεφαλικι παράλυςθ μπορεί να ςυνυπάρχει με άλλεσ ανεπάρκειεσ όπωσ νοθτικι υςτζρθςθ, ςυναιςκθματικζσ διαταραχζσ κ.α. πράγμα που δυςκολεφει ωσ ζνα βακμό τθ διάγνωςι τθσ.

14 ΨΤΧΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ Σο επίπεδο τθσ ςχολικισ επίδοςθσ παιδιϊν ωσ ομάδα με φυςικζσ ανεπάρκειεσ και κινθτικά προβλιματα δεν μπορεί να προβλεφκεί ι να γενικευτεί. Σοφτο γιατί μια τζτοια εκτίμθςθ είναι ςυνάρτθςθ ποικίλων παραγόντων όπωσ θ διαφοροποίθςθ των παιδιϊν αυτϊν αναφορικά με τθ φφςθ και το βακμό ςοβαρότθτασ τθσ φυςικισ τουσ κατάςταςθσ ι των προβλθμάτων υγείασ, κ.τ.λ.. Επομζνωσ αυτό που προζχει είναι να αξιολογείται χωριςτά θ κάκε περίπτωςθ παιδιοφ με φυςικι ανεπάρκεια ι πρόβλθμα υγείασ ζτςι ϊςτε το αναδυόμενο κλινικό του προφίλ ςε επίπεδο ελλειμμάτων αλλά και δυνατοτιτων να προςδιορίηει και το κατάλλθλο μακθςιακό του περιβάλλον ςτο ςχολείο. ε ό,τι αφορά ςτθν ψυχολογικι ταυτότθτα των παιδιϊν με φυςικζσ ανεπάρκειεσ και προβλιματα υγείασ, θ γενικι διαπίςτωςθ είναι ότι θ ςυναφισ εικόνα τουσ μπορεί να ποικίλλει όπωσ άλλωςτε ςυμβαίνει και με τα παιδιά με φυςιολογικι ανάπτυξθ.

15 ΠΑΡΕΜΒΑΗ Σα παιδιά με φυςικζσ ανεπάρκειεσ και προβλιματα υγείασ για τθν αντιμετϊπιςθ των ειδικϊν εκπαιδευτικϊν αναγκϊν τουσ φιλοξενοφνται ςε διάφορουσ ςχολικοφσ ή κλινικοφσ χϊρουσ και ιδιαίτερα ςε ειδικζσ ή κανονικζσ τάξεισ των γενικϊν ςχολείων. Η αρχι ι φιλοςοφία τθσ ςυμπεριλθπτικισ ι ολικισ εκπαίδευςθσ εφαρμόηεται ι πρζπει να εφαρμόηεται και ςτα παιδιά αυτά. Μποροφν ακόμθ να εκπαιδεφονται ςτο ςπίτι ι ςε νοςοκομεία, εφόςον πρόκειται για ςοβαρζσ περιπτϊςεισ (εφαρμόηεται εξατομικευμζνο πρόγραμμα εκπαίδευςησ ι ακολουκείται ειδικι φαρμακευτικι αγωγι). Προγράμματα πρϊιμθσ παρζμβαςθσ (δθλαδι νωρίσ ςτθν προςχολικι θλικία) είναι επίςθσ πολφ χριςιμα ςτον εν λόγω πλθκυςμό. Η εκπαίδευςθ και θ φροντίδα των παιδιϊν με φυςικι ανεπάρκεια και προβλιματα υγείασ απαιτεί διεπιςτθμονικι προςζγγιςθ.

16 ΠΑΡΕΜΒΑΗ Προγράμματα πρϊιμθσ παρζμβαςθσ είναι ιδθ πολφ χριςιμα και ενκαρρφνεται ςιμερα θ εφαρμογι τουσ ςτο εν λόγω πλθκυςμό. Η εκπαίδευςθ και θ φροντίδα των παιδιϊν με φυςικι ανεπάρκεια και προβλιματα υγείασ είναι κζμα ςυνευκφνθσ και ςυλλογικότθτασ των εμπλεκόμενων μερϊν. Απαιτεί επομζνωσ διεπιςτθμονικι προςζγγιςθ κακϊσ και τροποποίθςθ των ςυνκθκϊν του ςχολικοφ περιβάλλοντοσ προκειμζνου να διευκολφνεται θ φυςικι πρόςβαςθ των εν λόγω παιδιϊν ςτουσ χϊρουσ του ςχολείου και να προωκείται θ μάκθςθ και θ επικοινωνία μεταξφ τουσ γενικότερα.

17 Α ΕΤΧΑΡΙΣΩ!!!!