Ακόμα και οι Τπέπ- ήπυερ έσοςν τςσή Οικογενειακέρ ζσέζειρ ζηον Spiderman ή η νοζηαλγία ηηρ Αμεπικήρ ηος 50

Transcript

1 Ακόμα και οι Τπέπ- ήπυερ έσοςν τςσή Οικογενειακέρ ζσέζειρ ζηον Spiderman ή η νοζηαλγία ηηρ Αμεπικήρ ηος 50 Γξ. Μνπιά Δπαγγειία Φηιφινγνο ζηε δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε ΠΕΡΙΛΗΨΗ Ο ζύγρξνλνο πνιηηηζκηθόο κύζνο ηεο Ακεξηθήο σο Γεο ηεο Επαγγειίαο θαη πξνζηάηηδαο ηεο Δεκνθξαηίαο ζε ζπλδπαζκό κε ηηο ηζηνξηθέο ζπγθπξίεο γέλλεζαλ ην είδνο ησλ ππέξεξσηθώλ θόκηθο, ηα νπνία παξά ηελ ηεξάζηηα απήρεζή ηνπο ζπλάληεζαλ ηηο αληηδξάζεηο ησλ ζπληεξεηηθώλ θύθισλ θαη πξνζαξκόζηεθαλ ζηηο επηηαγέο ηνπο. Οη ππέξ-ήξσεο, αξρηθά ζηαηηθνί θαη αλεμέιηθηνη, ζεκεηώλνπλ κηα ξηδηθή ζηξνθή θαηά ηε δεθαεηία ηνπ 60, ε νπνία αληαλαθιάηαη κε κεγαιύηεξε ελάξγεηα ζηνλ Spiderman. O Spiderman, έλαο θαζεκεξηλόο έθεβνο, κε δηιήκκαηα θαη αλαζθάιεηεο, δεκηνύξγεζε ηε κήηξα ηνπ αληηήξσα. Καζώο ζηαδηαθά ελειηθηώλεηαη θαη κεηαηξέπεηαη από καζεηή ζε θνηηεηή θαη παξαπέξα ζε νηθνγελεηάξρε ή αθόκα θαη ζε βεηεξάλν εθηόο δξάζεο, παξακέλεη κέζα ηνπ έλα άηνκν κε εζσηεξηθόηεηα πνπ ρεηκάδεηαη από ππαξμηαθά δηιήκκαηα θαη δε αλάκεζα ζηηο πξνηεξαηόηεηεο πνπ ζέηεη από ηε κία ε θνηλσληθή ηνπ επζύλε θαη από ηελ άιιε ε νηθνγέλεηα. Η νηθνγελεηαθή δσή ηνπ θαληαζηηθνύ ζύκπαληνο ηνπ Spiderman κέρξη θαη ζηηο πην πξόζθαηεο εθδόζεηο ηνπ, παξαπέκπεη επζέσο ζηε ζύλζεζε θαη ιεηηνπξγία Σο είδορ ηος ςπέπ- ηπυικού κόμικρ και ο ςποκείμενορ πολιηιζμικόρ μύθορ Σα πεξηπεηεηψδε θφκηθο σο είδνο, θξαηαηφ θνκκάηη ηεο ακεξηθάληθεο ιατθήο θνπιηνχξαο θαη απφ ηα δεκνθηιέζηεξα κέζα καδηθήο ςπραγσγίαο (Παζηνπξκαηδή 2010: 126), εηζβάιινπλ θαη θπξηαξρνχλ ζηηο πξνηηκήζεηο ησλ λέσλ θαηά ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 30 θαη δηαλχνπλ ηε ρξπζή ηνπο επνρή επί κηα εηθνζαεηία. Όπσο θάζε άιιε κνξθή καδηθήο θαη δε εθήκεξεο ςπραγσγίαο θέξνπλ αλεμίηειεο εγγξαθέο ηνπ πνιηηηζκηθνχ ηνπο ζπγθείκελνπ θαη απερνχλ ηελ θνηλσλία απφ ηελ νπνία πξνέξρνληαη θαη ζηελ νπνία απεπζχλνληαη. Ζ βηνκεραλία ησλ θφκηθο, κε ηηο ξίδεο ηεο ζηηο γεινηνγξαθίεο ησλ εθεκεξίδσλ, έρεη λα επηδείμεη κηα ζσξεία ππέξ-εξψσλ, πνπ απνηεινχλ δηαθεθξηκέλν θαη νξγαληθφ θνκκάηη ηεο πνιηηηζκηθήο θιεξνλνκηάο ησλ ΖΠΑ, ζπλζέηνληαο έλα ζρεδφλ απνθιεηζηηθά ακεξηθαληθφ θαηλφκελν (Clute & Peter 1993: 1180). Ζ πςειή θαηαλάισζή ηνπο θηάλεη ζε επίπεδα εζηζκνχ θαη παίξλεη γηγαληηαίεο δηαζηάζεηο, θαζψο ε «δίςα γηα εξσηθέο πεξηπέηεηεο γίλεηαη αθφξεζηε» (Fingeroth 2004: 39). Ο κχζνο ηνπ Τπέξ-ήξσα πξνέθπςε κέζα απφ ηηο ηζηνξηθέο ζπλζήθεο ηεο επνρήο ηεο δεκηνπξγίαο ηνπ, αιιά εθθξάδεη ηαπηφρξνλα θαη ηα δηαρξνληθά πηζηεχσ πάλσ ζηα νπνία ρηίζηεθε ην ακεξηθαληθφ έζλνο. Με ηελ εκπεηξία ηεο χθεζεο θαη ησλ ζπλαθφινπζσλ δπζρεξεηψλ ζηελ ακεξηθαληθή θνηλσλία, παξαηεξείηαη αλαδίπισζε πξνο ηηο παιηέο θαιέο ακεξηθαληθέο αμίεο θαη σο παξεπφκελν, έλα θιίκα μελνθνβίαο θαη απνκνλσηηζκνχ. Ζ αλάγθε γηα ξηδηθέο αιιαγέο θαη ε ειπίδα γηα αλάθηεζε ηεο πάιαη πνηέ ηζρχνο ηεο Ακεξηθήο απφ ηε κία, ζε ζπλδπαζκφ, απφ ηελ άιιε, κε ην θάληαζκα ηνπ «εξπζξνχ» θηλδχλνπ αιιά θαη ηνπ αλεξρφκελνπ θαζηζκνχ ζηελ Δπξψπε, εμέζξεςαλ ην θαηλφκελν ηνπ ππέξ-ήξσα, δεκηνπξγψληαο ηηο απαξαίηεηεο πξνζιακβάλνπζεο ζην αλαγλσζηηθφ θνηλφ. Οη πνιηηηζκηθνί κχζνη, αληεξείζκαηα ηνπ ακεξηθαληθνχ έζλνπο θαη εκπξνζζνθπιαθή ηνπ πνιηηηζκηθνχ ηνπ επεθηαηηζκνχ, ελεξγνί ηφζν ζηε θάζε ηεο

2 νηθνδφκεζήο ηνπ φζν θαη ζήκεξα, εκπφηηζαλ ηηο πεξηπεηεηψδεηο αθεγήζεηο, εμαζθαιίδνληάο ηνπο απνδνρή. Έηζη, ε ειεπζεξία, ε δηθαηνζχλε, ε δεκνθξαηία θαη άιια πςειφθξνλα ηδαληθά αθνκνηψλνληαη απφ ηνπο πνιηηηζκηθνχο κχζνπο, ακεξηθαλνπνηνχληαη θαη ζηε ζπλέρεηα εμάγνληαη σο αγαζά made in USA. Σαπηφρξνλα ε πίζηε ζηελ επηζηήκε, ζηε ζπλερή πξφνδν θαη ζηηο αξρέγνλεο δπλάκεηο ηνπ θαινχ πνπ εθπξνζσπνχληαη απφ ηελ Ακεξηθή, ηελ νπνία θαη κεηαηξέπνπλ ζε γε ηεο Δπαγγειίαο, πηνζεηνχληαη σο θαηαζηαηηθέο θαη απαξαβίαζηεο αξρέο ηεο ζηξαηηάο ησλ Τπέξ-εξψσλ θαη θαηαθιχδνπλ ηνλ θφζκν, ζηνηρεηψλνληαο ην θαληαζηαθφ θαη απνηθίδνληαο ηε δπηηθή ζθέςε πξνο φθεινο ηεο γελέηεηξάο ηνπο. Αληιψληαο απφ ην αξραηνειιεληθά πξφηππά ηνπο, φπσο απηφ ηνπ κπζηθνχ Ζξαθιή (Dethloff 2011: 106) 1, δαλείδνληαη απφ απηφλ ηε κπτθή δηάπιαζε θαη ηε δχλακε, άιινηε αλαγλσξίδνληάο ηνλ σο ην alter ego ηνπο (ν Spiderman (USM 2) αλαθσλεί πσο είλαη ν λένο Ζξαθιήο), ελψ άιινηε επηθαινχληαη ηε ζπλδξνκή ησλ αξραίσλ ζεψλ ή πξνζσπηθνηήησλ 2. Έηζη κε πξψηε χιε απφ ηελ αξραηνειιεληθή αξραηφηεηα, ηελ επηθαηξφηεηα αιιά θαη ην θηινζνθηθφ νηθνδφκεκα ηεο ζχγρξνλεο Ακεξηθήο ζκηιεχηεθε ην θαινχπη ησλ ππέξ-εξψσλ ηεο πξψηεο γεληάο, ραιθεχνληαο ηνλ πνιηηηζκηθφ κχζν ησλ ΖΠΑ σο πξνζηάηηδαο δχλακεο ησλ αδπλάησλ αιιά θαη σο εθθξαζηή ηεο νηθνπκεληθήο ςπρήο. Ο ακεξηθαλφο ππέξ-ήξσαο, κε ηελ εληππσζηαθή ζσκαηηθή θαηαηνκή 3, ηελ αξξαγή απηνπεπνίζεζε θαη ηελ αδηάζπαζηε αθνζίσζε ζηελ ππεξεζία ηνπ θνηλνχ θαινχ, ρηίδεη έλα ζχγρξνλν κχζν (O Sullivan 1994: 287) ρσξίο εμσηεξηθή αλαθνξηθφηεηα, αιιά κε ζαθή επηθνηλσληαθή πξνζεηηθφηεηα. Όπσο φκσο ππνζηήξημε ν Barthes (1972), oη κχζνη δελ είλαη νχηε νηθνπκεληθνί νχηε αηψληνη, αιιά απνηεινχλ έλα ηδηαηηέξσο ζεκαίλνλ θαη ηζηνξηθά πξνζδηνξηζκέλν ζχζηεκα επηθνηλσλίαο. Ο κχζνο ηεο Ακεξηθήο, σο θνζκνζσηήξηαο δχλακεο, πνπ ελζαξθψλεηαη ζην πξφζσπν ησλ ππέξ εξψσλ ηεο ηείλεη κελ λα αξρεηππνπνηεζεί, αιιά απνηειεί έλα είδνο απηνχ πνπ απνθαινχκε meme-archetype (Ο Neil 2001: 25-28), δειαδή πξφθεηηαη γηα έλα αξρέηππν κεηαβαιιφκελν θαη εμειηζζφκελν απφ γεληά ζε γεληά. Δμίζνπ ππνζηεξίδεηαη (Joshua 2001: xii-xix) φηη «ην λα επηζπκνχκε λα δηαβάδνπκε ηνπο κχζνπο κέζα απφ έλα αξρεηππηθφ θίιηξν είλαη ζα λα επηβάιινπκε κηα ηειενινγηθή αλάγλσζε θαη λα ηνπο αλαγλσξίδνπκε αμία κφλν ζην βαζκφ πνπ ηαπηίδνληαη ή ηνπιάρηζηνλ πξνζαξκφδνληαη ζην πξνθαζνξηζκέλν εξκελεπηηθφ θαινχπη». To εξκελεπηηθφ θαινχπη ηνπ κχζνπ ηνπ ππέξ-ήξσα είλαη νκνινγνπκέλσο αξθεηά ζηελφ θαη πεξηνξηζηηθφ. Ο ήξσαο ππαθνχεη ζρεδφλ αδηαθνξνπνίεηα ζην κνλφκπζν ηνπ εξσηθνχ ηαμηδηνχ θαη ζηελ απζηεξή ηξηκεξή κνξθνινγία ηνπ (απνρσξηζκφο, δνθηκαζία, επηζηξνθή) πνπ ζπλζέηεη ην ηππηθφ ηεο κχεζεο (Campbell 1949) 4. Ζ δηαθνξά ηνπ ζπλίζηαηαη ζην γεγνλφο φηη ε δνθηκαζία (Μπαρηίλ 1980: 264) δελ επηδξά δηακνξθσηηθά πάλσ ηνπ, αιιά ηελ δηεθπεξαηψλεη σο ήδε ζρεκαηηζκέλνο, επηβεβαηψλνληαο απιά ηελ εδξαησκέλε ηνπ ηαπηφηεηα, φπσο αθξηβψο θαη νη ήξσεο ηνπ ζνθηζηηθνχ κπζηζηνξήκαηνο, ησλ νπνίσλ νη δνθηκαζίεο ήηαλ κφλν εμσηεξηθέο θαη ε πξνζσπηθφηεηα ήδε πεξαησκέλε (Μπαρηίλ 1980: 265). Παξφια απηά, ηε δεθαεηία ηνπ 60 ζεκεηψζεθε κεηαμχ ησλ ηφζσλ άιισλ ξηδηθψλ αιιαγψλ, κηα θνπεξλίθεηα ζηξνθή θαη ζηελ παξνπζίαζε ηνπ ππέξ-ήξσα. Μηα λέα ζπληζηακέλε πνπ πξνέθπςε απφ ηε δπλακηθή θαη αζηάζκεηε δηαπάιε ησλ ηζηνξηθά ελεξγψλ παξαγφλησλ επαλαπξνζδηφξηζε ην κνληέιν ηνπ ππέξ-ήξσα, πξνζγεηψλνληαο θαη πξνζαξκφδνληάο ηνλ ζηελ πεξηβάιινπζα απηφλ πξαγκαηηθφηεηα 5. ύνηομη ιζηοπική αναδπομή ζηην ππόζλητη ηυν κόμικρ υρ εξηγηηικού παπάγονηα ηηρ εξέλιξηρ ηος ςπέπ- ηπυικού είδοςρ Σα θφκηθο, σο κέξνο ηεο παξαινγνηερλίαο, ζεσξνχλην κέρξη πξφζθαηα αλάμηα ιφγνπ εχπεπηα ςπραγσγηθά αλαγλψζκαηα θαη γη απηφ δελ ζπγθέληξσλαλ ην

3 ελδηαθέξνλ ηνπ ζνβαξνχ θξηηηθνχ ιφγνπ, δελ έραηξαλ αθαδεκατθήο λνκηκνπνίεζεο νχηε θαη θνηλσληθήο αλαγλψξηζεο (Giroux &. Simon 1989: 221). ήκεξα, παξά ηνπο αλαξίζκεηνπο θαλαηηθνχο νπαδνχο ηνπο, ηα εθαηνκκχξηα αληίηππα ησλ πσιήζεψλ ηνπο θαη ην εθδεισκέλν ελδηαθέξνλ νινέλα θαη απμαλφκελεο κεξίδαο ζεσξεηηθψλ θαη κειεηεηψλ, ηα θφκηθο αθφκα δε ηπγράλνπλ θαζνιηθήο απνδνρήο. Πξφθεηηαη γηα κηα ηέρλε ηεο νπνίαο ακθηζβεηήζεθε ε αμία ζηε βάζε πνιιψλ αλππφζηαησλ επηρεηξεκάησλ. Αξρηθά ηα θφκηθο πεξηθξνλήζεθαλ επεηδή απεπζχλνληαλ θπξίσο ζηα παηδηά θαη είραλ θαηεμνρήλ ςπραγσγηθφ ραξαθηήξα (Versaci 2008: ). πκπιεξσκαηηθά, ιφγσ ηνπ πβξηδηθνχ ηνπο ραξαθηήξα, κεηαμχ ινγνηερλίαο θαη δσγξαθηθήο, ππνζηεξίρζεθε φηη πζηεξνχζαλ ζε πξσηνηππία θαη δε ζπληζηνχζαλ απηφλνκε ηέρλε. Ζ ηζρπξφηεξε φκσο ελαληίνλ ηνπο θαηεγνξία ήηαλ ν ρακειφο δείθηεο ηνπο αιεζνθάλεηαο θαη ε θαηαθπγή ηνπο ζε έλα θαληαζηηθφ ζχκπαλ, κε αιιφθνηα φληα (Locke 2005:29), πξάγκα πνπ ππέζαιπε πάζεο θχζεσο ζπκπεξηθνξηθή λνζεξφηεηα κέρξη θαη ηε λεαληθή εγθιεκαηηθφηεηα (Wertham 1954). Αιιά αο πάξνπκε ηα πξάγκαηα απφ ηελ αξρή. Σν 1938 ε θαζνιηθή νξγάλσζε National Organization for Decent Literature θαη ε Καηερεηηθή πληερλία (Catechetical Guild), αλέιαβαλ ελεκεξσηηθή εθζηξαηεία πξνο ηνπο γνλείο ζρεηηθά κε ηνλ θίλδπλν πνπ ελείραλ ηα θφκηθο γηα ηνπο λένπο (O Connor 1995). O θαζνιηθφο ζπγγξαθέαο Thomas F. Doyle δηαηεηλφηαλ: «Με έλαλ ρπδαίν ηξφπν ν θαληαζηηθφο ραξαθηήξαο (ηνπ νχπεξκαλ) κνηάδεη λα πξνζσπνπνηεί ηελ πξσηφγνλε ζξεζθεία, φπσο δηαδφζεθε απφ ην Zarathustra ηνπ Nietzsche: «Ο άλζξσπνο κφλν είλαη θαη πξέπεη λα είλαη ν ζεφο καο» ιέεη ν Εαξαηνχζηξα ζην ζηπι ελφο Ναδί πξνπαγαλδηζηή» (Doyle 1943: ). Ο βαξχο ίζθηνο ηνπ Ubermensch (Doyle 1943: ) ζθνηείληαδε δπζνίσλα ηα πξνθίι ησλ ππέξ-εξψσλ. H έλζηαζε ηνπ αθνξνχζε ην γεγνλφο φηη ν νχπεξκαλ παξνπζηαδφηαλ σο ππεξάλσ λφκνπ, θνηλσληθνχ ή ζετθνχ θαη δελ ιάκβαλε ππφςε ηνπ θαλέλαλ πεξηνξηζκφ πέξα απφ ην πξνζσπηθφ ηνπ κέηξν δηθαίνπ. χκθσλα κε ηνλ Οng (1945: 39), o Superman δελ ήηαλ απιά παηεληαξηζκέλνο ζην κνηίβν ηεο εξσνιαηξείαο φπσο είρε αλαπηπρζεί απφ ηνλ Υίηιεξ θαη ην Μνπζνιίλη, αιιά θαη ζε απηφ ησλ παγαληζηηθψλ ειιεληζηηθψλ ζξεζθεηψλ. Καη κνινλφηη ηα πξψηα ρξφληα ν πξνζαλαηνιηζκφο ηεο δξάζεο ηνπ νχπεξκαλ είλαη εζηθνπιαζηηθφο, νηνλεί ζχκκαρνο ηεο κεηαξξπζκηζηηθήο πξνζπάζεηαο ηνπ Ρνχζβειη (Παζηξνπκαηδή 2011: 136) θαη δηψθηεο ηνπ εζσηεξηθνχ «θαθνχ», ε αιιαγή ηεο πνιηηηθήο ζέζεο ησλ ΖΠΑ πξνο κηα ελεξγή επεκβαηηθή ζηάζε ζηνλ πφιεκν ζπκπαξέζπξε ηα θφκηθο ζηελ πνιεκηθή πξνπαγάλδα. Οη ππέξ-ήξσεο ηίζεληαη ζηελ ππεξεζία αλχςσζεο ηνπ εζληθνχ θξνλήκαηνο θαη εζηθνχ ππνγξακκίδνληαο ηελ ππέξνρή ηνπ ακεξηθάληθνπ έζλνπο ζε ζρέζε κε ην εθθπιηζκέλν, ξαηζηζηηθφ θαη κηιηηαξηζηηθφ γεξκαληθφ. Οη ππέξ-ήξσεο ηεο πεξηφδνπ (Captain America, Wonder Woman, Justice Society θαη Justice League of America) εγνχληαη ηνπ ζηξαηνχ θαη ηνλ νδεγνχλ ζε ληθεθφξεο κάρεο ελαληίνλ ησλ κηζάλζξσπσλ Γεξκαλψλ θαη Ηαπψλσλ. Οη θσλέο δηακαξηπξίαο θαηά ησλ θφκηθο, αλ θαη δελ θφπαζαλ, δελ απνηεινχζαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ πνιέκνπ ζεκεία αηρκήο, θαζψο ε παηξίδα επσθεινχηαλ απφ ηε ζπζηξάηεπζε ησλ ππέξ-εξψσλ θαη ηε ζηαπξνθνξηθή ηνπο πξνζθνξά. Καηά ηα ηέιε φκσο ηνπ πνιέκνπ (Zorbaugh 1949) ην θιίκα αληηζηξέθεηαη θαη ηα θφκηθο ζε κηα πξνζπάζεηα απνθπγήο επηβνιήο εμσηεξηθήο ινγνθξηζίαο, επηρεηξνχλ ηελ απηνξξχζκηζε κέζσ ηνπ απηνζρέδηνπ θαλνληζκνχ πνπ ζέζπηζε ε Association of Comic Magazine Publishers (Nyberg 1998: ). Παξφια απηά ην πξφβιεκα δε ιχζεθε 6, ελψ ε δεκνηηθφηεηά ηνπο έρεη ήδε θινληζηεί, θαζψο ρψξεο φπσο ε Γαιιία (Jobs 2003), ε Αγγιία θαη ν Καλαδάο απαγνξεχνπλ ηελ εηζαγσγή ππέξ-εξσηθψλ θφκηθο, σο ηκπεξηαιηζηηθή απεηιή.

4 Σα πξάγκαηα νμχλζεθαλ κε ηελ επηινγή ηεο εηαηξείαο EC (Entertaining Comics) λα εθδψζεη κηα ζεηξά θφκηθο ηξφκνπ θαη πνιηηηθήο δηαπινθήο, ηα νπνία αζθνχζαλ απζηεξή θξηηηθή θαη ζαηίξηδαλ θαπζηηθά ηε βηηξίλα ηεο ακεξηθαληθήο θνπιηνχξαο (Παζηνπξκαηδή 2011: 147). Ζ δεκφζηα απνδνθηκαζία απφ ηνπο ζπληεξεηηθνχο θχθινπο νδήγεζε ζε λέν θχθιν θξίζεο. ηε ζπλεδξίαζε ηεο αξκφδηαο επηηξνπήο έξεπλαο γηα ηε λεαληθή εγθιεκαηηθφηεηα, ηo 1954, πνπ νξίζηεθε κε ζθνπφ λα εμεηάζεη ην ξφιν ηεο ιατθήο, καδηθήο δηαζθέδαζεο (Hajdu 2008: 251) θαη ηελ επίδξαζή ηεο ζηε λεαληθή ζπκπεξηθνξά, ν Γεξκαλφο ςπρίαηξνο Fredric Wertham ηζρπξίζηεθε φηη ηα θφκηθο βιάπηνπλ ηελ ςπρηθή πγεία, πξάγκα πνπ είρε αλαπηχμεη ήδε εθηελψο ζην βηβιίν ηνπ Seduction of the Innocent (1954: 97). Παξά ηνλ ππεξαπινπζηεπηηθφ αλαγσγηζκφ θαη ηηο ρνλδξνεηδείο δηρνηνκίεο ηνπ, ην βηβιίν άζθεζε ηεξάζηηα επηξξνή. Γηα ηνλ Wertham ε ζρέζε ησλ θφκηθο κε ηε ινγνηερλία παξαιιειηδφηαλ κε ηε ζρέζε ησλ ζνξχβσλ ηνπ δξφκνπ κε ηνλ Μπεηφβελ (1954:241). Ζ επηηξνπή απνθάλζεθε γηα ηελ αθαηαιιειφηεηα ησλ θφκηθο θαη ζπλέηαμε ηνλ θψδηθα ιεηηνπξγίαο ησλ θφκηθο (Comics Code) 7 πνπ επηβιήζεθε ζηελ Comics Magazine Association of America. Μεηαμχ ησλ φξσλ ηνπ θψδηθα ζπκπεξηιακβάλνληαλ θαη νη εμήο: πνηέ λα κελ παξνπζηάδνληαη εγθιήκαηα ή λα πξνθαιείηαη ζπκπάζεηα γηα ηνπο εγθιεκαηίεο, λα κελ ακθηζβεηείηαη ε αθεξαηφηεηα ησλ ππεξαζπηζηψλ ηνπ λφκνπ, ην θαιφ πάληα λα ζξηακβεχεη θαη ην θαθφ λα ηηκσξείηαη παξαδεηγκαηηθά. Ο θψδηθαο πεξηειάκβαλε επίζεο αλαιπηηθέο νδεγίεο αλαθνξηθά κε ην ρεηξηζκφ ζεκάησλ φπσο ε ζξεζθεία, ν γάκνο θαη ην ζεμ. Αλαπφθεπθηα ζε απηφ ην θιίκα ηα ππέξ-εξσηθά θφκηθο δηήιζαλ ηε ζνβαξφηεξε πεξίνδν θξίζεο ηνπο. ηελ πξαγκαηηθφηεηα ηα θφκηθο βξέζεθαλ ζην κάηη ηνπ θπθιψλα, ιφγσ ηεο δηαπηζησκέλεο απήρεζήο ηνπο ζηελ λέα γεληά. Ζ νπζία ηεο δηακάρεο έγθεηην ζηελ πξνζπάζεηα ειέγρνπ ηεο πνιηηηζκηθήο εμνπζίαο (Wright 2003: 87) 8. Πξνζπαζψληαο ηα θφκηθο λα επαλαπξνζδηνξίζνπλ ην ζηίγκα ηνπο θαη κε ην ρξφλν ζχκκαρφ ηνπο, κηα δεθαεηία αξγφηεξα θαη ελφζσ ν ςπρξφο πφιεκνο καίλεηαη, νη ππαξθηνί εμσηεξηθνί ερζξνί ηνπ έζλνπο αλαδσππξψλνπλ ηε δήηεζε ησλ ππέξεξσηθψλ θφκηθο. Ζ λέα γεληά αλαγλσζηψλ ππνδέρεηαη κε ελζνπζηαζκφ ηνπο ήξσεο ηεο Marvel Comics, νη νπνίνη πιένλ δηακνξθψλνληαη ζην ξεαιηζηηθφ κνληέιν ηνπ κέζνπ ακεξηθαλνχ, έρνπλ ρεηξνπηαζηά πξνβιήκαηα, αλζξσπηλφηεξε δηάζηαζε θαη ην θπξηφηεξν, πεξηζζφηεξε θνηλσληθή επζχλε θαη ιηγφηεξν αηνκηθηζκφ. Απηή ε λέα γεληά εξψσλ επηθέξεη αιιαγέο θαη ζηελ παιηά θξνπξά, θαζψο γηα πξψηε θνξά αξρίδεη λα δίλεηαη έκθαζε ζηελ ηξαγηθφηεηα ηεο νηθνγελεηαθήο ηζηνξίαο ηνπ νχπεξκαλ, ηελ νξθάληα θαη ηε κνλαρηθή ηνπ εθεβεία. O Spiderman υρ ανηιπποζυπεςηική θιγούπα ηηρ νέαρ ηάζηρ και οι διαθοπέρ ηος από ηοςρ πποηγούμενοςρ Τπέπ-ήπυερ Σν ραξαθηεξηζηηθφ πνπ θαηά βάζε ζπληζηνχζε ην ππεξαλζξψπηλν ζηε θχζε ησλ εξψσλ ήηαλ ε αζεμνπαιηθφηεηά ηνπο ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ απφιπηε ζπλαηζζεκαηηθή ηνπο απηάξθεηα θαη ηε ζηαζηκφηεηά ηνπο ηφζν σο πξνο ηελ εμσηεξηθή εκθάληζε φζν θαη σο πξνο ηνλ εζσηεξηθφ ηνπο θφζκν. Γελ εξσηεχνληαλ, δελ είραλ ζηελέο δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο, δελ ακθηηαιαληεχνληαλ, δελ ππνρσξνχζαλ απφ ην ζηφρν ηνπο θαη δελ γεξλνχζαλ. Ζ αλνινθιήξσηε ζρέζε Superman Lois Lane εμαληιείηαη ζην πιαησληθφ επίπεδν 9 θαη πνηέ δελ νινθιεξψλεηαη. Ζ κφλε ζηαζεξή ζρέζε ηνπ Batman είλαη απηή κε ηνλ πξνζηαηεπφκελν βνεζφ ηνπ Robin, αιιά πνηέ κε κηα γπλαίθα. Ο Captain Marvel θιεξηάξεη ηελ φκνξθε Beautia Sivana, πνπ γηα ράξε ηνπ πξφδσζε ηνλ ζαηαληθφ παηέξα ηεο, αιιά ηίπνηα παξαπάλσ (Shelton Lawrence & Jewett 2002:43). Ζ αιπζίδα είλαη αηειείσηε.

5 Ζ ακθηζβήηεζε φκσο θαη ε αληηθνκθνξκηζηηθή ηάζε ηνπ 60, ε ζε παγθφζκην επίπεδν έθξεμε πάζεο θχζεσο δεκνθξαηηθψλ, θηιεηξεληθψλ, αληηξαηζηζηηθψλ θαη θεκηληζηηθψλ θηλήζεσλ θαη ν παξεπφκελνο θινληζκφο ηνπ Ακεξηθάληθνπ νλείξνπ θαζξεθηίζηεθαλ θαη ζηε βηνκεραλία ησλ θφκηθο (Pellitteri 2011:82) 10. Ζ εκθάληζε ηνπ Spiderman, ελφο εθήβνπ, κε δηιήκκαηα θαη αλαζθάιεηεο, δεκηνχξγεζε ηε κήηξα ηνπ αληηήξσα ζε αληηδηαζηνιή κε ην ππέξ-εξσηθφ κνληέιν ηνπ παξειζφληνο. Ο δεκηνπξγφο ηνπ Stan Lee ελδηαθεξφηαλ πεξηζζφηεξν γηα ην ραξαθηήξα θαη ηα ζπλαηζζήκαηα ηνπ ήξσά ηνπ παξά γηα ηε πινθή ησλ πεξηπεηεηψλ. (DeFalco 2004: 43). To κεγάιν κπακ γηα ηνλ Spiderman έγηλε ην 1965, φηαλ ζε έξεπλα ηνπ πεξηνδηθνχ Esquire (Sept. 1965) Heroes of the California Rebels φπνπ θαηέγξαθε ηηο πξνηηκήζεηο ησλ θνηηεηψλ ζε δεκφζηα πξφζσπα, ν Spiderman εκθαληδφηαλ κεηαμχ ησλ John F. Kennedy, Bob Dylan, Vladimir Lenin, Malcolm X θαη Fidel Castro. Ζ αληηεξσηθή θαζεκεξηλφηεηά ηνπ, ηα νηθνλνκηθά πξνβιήκαηα θαη ε ειηθία ηνπ ζπλέβαιαλ ζηελ ηαχηηζή ηνπ κε ην θνηηεηηθφ θνηλφ θαη ζηελ απνδνρή ηνπ. Με ηελ έιεπζε ηνπ ν κνλφκπζνο ηνπ Τπέξ-ήξσα απνδνκείηαη. Καηαξγείηαη ην κνληέιν ηνπ αξξελσπνχ, αήηηεηνπ, γνεηεπηηθνχ θαη ζπλαηζζεκαηηθά αιψβεηνπ ήξσα θαη αληηθαζίζηαηαη απφ απηφ ελφο λεαξνχ αγνξηνχ «φρη πνιχ αλδξνπξεπνχο, φρη πνιχ ραξηησκέλνπ, φρη πνιχ κπψδνπο» (Lee 1974: ), ελφο αγνξηνχ πνπ ζπρλά απνηπγράλεη αιιά δελ ην βάδεη θάησ θαη πνπ δελ ελζαξθψλεη πιένλ ην ζηεξεφηππν ηνπ απφιπηνπ θαινχ ζηελ πην πνπξηηαληθή, ηνπδαην-ρξηζηηαληθή εθδνρή ηνπ, φπσο νη πξνεγνχκελνη ππέξ-ήξσεο. (Levi 1998: 68). Απηή ηνπ ε δεκνηηθφηεηα νδήγεζε θαη ην Τπνπξγείν Τγείαο, Παηδείαο θαη Κνηλσληθήο πξφλνηαο λα παξαγγείιεη ζην δεκηνπξγφ ηνπ κηα ζεηξά απφ θφκηθο πνπ λα πξνεηδνπνηνχλ ηα παηδηά γηα ηνλ θίλδπλν ησλ λαξθσηηθψλ (Thomas & Sanderson 2007: 110), αθφκα θη αλ απηφ ζπλεπαγφηαλ ζρεηηθή παξαβίαζε ησλ αξρψλ ηνπ Comics Code, (The Amazing Spiderman 96-98) 11 ν νπνίνο κεξηθψο ηζρχεη κέρξη ζήκεξα (Κνπθνπιάο 2006: ). ην multiverse (πνιιαπιφ ζχκπαλ) ησλ θφκηθο κε δεδνκέλε ηελ αλαδξνκηθή δηαδνρή, ζπλέρεηα θαη αιιεινεπηθάιπςε ησλ πνηθίισλ εθδνρψλ ησλ εξψσλ (ηδηφηεηα πνπ θαιείηαη retrospective continuity (Kovacz 2001: 10), έλαο ακχεηνο αλαγλψζηεο κπνξεί λα βηψζεη κηα αίζζεζε αλαθνινπζίαο ή αθφκα θαη παξάινγνπ. Καζψο νη ήξσεο πεζαίλνπλ θαη αλαζηαίλνληαη, κεγαιψλνπλ θαη επηζηξέθνπλ ζηε λεαξή ηνπο θαηάζηαζε, παληξεχνληαη ή δνπλ εξγέληθα, νη δηάθνξεο εθδνρέο ηνπο δελ εμειίζζνληαη νχηε γξακκηθά νχηε αηηηαθά. Γελ παχνπλ φκσο λα απνηεινχλ ζξαχζκαηα απφ ην ζξπκκαηηζκέλν θαζξέθηε (Εεξβνχ 2003: 67-78) 12 ηεο πξνζσπηθφηεηάο ηνπο πνπ ζε κηα πξνζεθηηθφηεξε αλάγλσζε θάησ απφ ηελ επηθάλεηα, απνθαιχπηνπλ ην βαζχηεξν, πνιππξηζκαηηθφ είλαη ηνπο. Έηζη, ζηηο ηφζεο δεθαεηίεο απφ ηελ πξψηε εκθάληζε ηνπ Spiderman έρνπλ αλαδπζεί πνιιέο εθδνρέο ηνπ ήξσα ζε δηαθνξνπνηεκέλεο ζχιιεςεο θαη θηινζνθίαο εθδφζεηο, πνπ αλ θαη παξαιιάζζνπλ νξηζκέλα ηνπ ραξαθηεξηζηηθά, θηλνχληαη ζηνλ θνηλφ παξνλνκαζηή ηεο αθεηεξηαθήο. Καζψο ν ήξσαο ζηαδηαθά ελειηθηψλεηαη θαη κεηαηξέπεηαη απφ καζεηή ζε θνηηεηή θαη παξαπέξα ζε νηθνγελεηάξρε ή αθφκα θαη ζε βεηεξάλν εθηφο δξάζεο, ή αθφκα ελφζσ δηάθνξνη εκβφιηκνη ραξαθηήξεο, φπσο ν θιψλνο ηνπ, έξρνληαη λα ακθηζβεηήζνπλ ηελ ππφζηαζή ηνπ, εθείλνο παξακέλεη θαηά βάζε κέζα ηνπ έλα ζηνραζηηθφ, ππεχζπλν θαη επαίζζεην αγφξη κε εζσηεξηθφηεηα πνπ ρεηκάδεηαη απφ ππαξμηαθά δηιήκκαηα θαη δε αλάκεζα ζηηο πξνηεξαηφηεηεο πνπ ζέηεη απφ ηε κία ε θνηλσληθή ηνπ επζχλε θαη απφ ηελ άιιε ε νηθνγέλεηα. Ζ νηθνγέλεηα απνηειεί ηελ αθεηεξία θαη ηελ θαηάιεμε φισλ ησλ δξάζεψλ ηνπ. Σν εληππσζηαθφ δελ είλαη φκσο κφλν ε παξνπζίαζε ηεο νηθνγελεηαθήο θαηάζηαζεο ηνπ ήξσα, ε νπνία θαη ζπκπιεξψλεη ην πξνθίι ηνπ σο ελφο απινχ, πξνζηηνχ, θαζεκεξηλνχ πνιίηε αιιά θαη

6 απηήο ησλ δαηκνληθψλ ερζξψλ ηνπ. ηηο ζειίδεο ηνπ Spiderman αθφκα θαη νη θαθνί έρνπλ ςπρή. H αμεπικανική οικογένεια: μύθοι και ππαγμαηικόηηηερ Ζ νηθνγέλεηα απνηειεί γηα ην κέζν ακεξηθαλφ κηα νπηνπηθή, αζαθή θαη ζπγθερπκέλε εκκνλή, έλα αρξνληθφ ακάιγακα δνκψλ, αμηψλ θαη ζπκπεξηθνξψλ πνπ έιθεη ηελ θαηαγσγή ηνπ απφ πνηθίια ηζηνξηθά θέληξα θαη πνπ κνηάδεη ηειηθά πεξηζζφηεξν κε λνζηαιγία γηα θάηη πνπ δελ ππήξμε πνηέ (Coontz 1992: 12). Γηα άιινπο ε ηδαληθή νηθνγέλεηα έρεη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ βηθησξηαλνχ κνληέινπ ησλ αξρψλ ηνπ 19 νπ αη., κε ην εθηεηακέλν δηα-γελεαθφ ζρήκα, ηελ απζηεξή παηξηαξρηθή εμνπζία, ηελ ηεξαξρηθή δνκή θαη ηνλ ππαγνξεπκέλν ζεβαζκφ, ελψ ζην θαληαζηαθφ άιισλ πξνθξίλεηαη ε ππξεληθή θαη πεξηζζφηεξν ζπλεξγαηηθή νηθνγέλεηα, κε έκθαζε ζηηο εμαηνκηθεπκέλεο αλάγθεο θαη ηελ ηζφηηκε ππεπζπλφηεηα ησλ κειψλ ηεο. ηα ηέιε ηνπ 19 νπ αη. ε ξαγδαία αχμεζε ηεο παηδηθήο εξγαζίαο νδήγεζε ηνπο κεηαξξπζκηζηέο λα θαηαγγέιινπλ σο ππαίηηνπο ηνπο κεηαλάζηεο θαη λα θάλνπλ έθθιεζε γηα επηζηξνθή ζην απζεληηθφ ακεξηθαληθφ κνληέιν νηθνγέλεηαο, ζην νπνίν ε γπλαίθα θαη ην παηδί απνθιείνληαη απφ ηνλ θφζκν ηεο εξγαζίαο. ηελ πξαγκαηηθφηεηα ην έδαθνο πάλσ ζην νπνίν πξνζπαζεί λα νξηζηεί ε έλλνηα ηεο ηδαληθήο νηθνγέλεηαο είλαη νιηζζεξφ θαη δελ επηηξέπεη γεληθεχζεηο, θαζψο δηαθνξεηηθέο ζηαηηζηηθέο απνδίδνπλ αθφκα θαη αληηθαηηθά ζπκπεξάζκαηα. Σν ζίγνπξν είλαη φηη ε ρξπζή επνρή ηεο νηθνγέλεηαο, ε επνρή ηεο αζσφηεηαο θαη ηεο ζπλαίλεζεο ππήξμε ε δεθαεηία ηνπ 50 (Coontz 1992: 14/24), φπνπ ε νηθνγέλεηα κνηάδεη λα απνζεψλεηαη θαη λα γλσξίδεη ηε κέγηζηε αθκή θαη ιεηηνπξγηθφηεηά ηεο. Σα δεπγάξηα παληξεχνληαλ ζε λεαξή ειηθία θαη ε θνηλσλία γίλεηαη παηδνθεληξηθή, αλαπηχζζνληαο κηα ηδηαίηεξε επαηζζεζία ζην ζέκα ηεο παηδηθήο ςπρνινγίαο θαη αλαηξνθήο, αιιά θαη ηεο πξνζσπηθήο ηθαλνπνίεζεο ησλ κειψλ ηεο νηθνγέλεηαο (Tyler May 1988: 11). Απηνχ ηνπ ηχπνπ ε νηθνγέλεηα ζε θακία πεξίπησζε δε ζπληζηά επηζηξνθή ζηελ «παιηά θαιή επνρή», αιιά είλαη απνθιεηζηηθή θαηλνηνκία ηνπ 50. Οη γπλαίθεο αληινχζαλ θχξνο απφ ηελ ελαζρφιεζή ηνπο κε ην λνηθνθπξηφ θαη ην ζεμ φρη κφλν δελ εμέιεηπε, αιιά εζεσξείην βαζηθφ ζπζηαηηθφ ηνπ επηηπρεκέλνπ γάκνπ (Clifford 1986: 209/216). Οη κεζναζηηθέο νηθνγέλεηεο πηνζεηνχζαλ έλαλ θψδηθα ζπκπεξηθνξάο ζηα φξηα ηεο επγέλεηαο θαη ηεο νηθεηφηεηαο (Glennon & Bustch 1982). Ζ άλζεζε ηνπ ζεζκνχ δελ ήηαλ θεξαπλφο ελ αηζξία, αιιά απνηέιεζκα ησλ επλντθψλ ζπγθπξηψλ ηεο ακεξηθαληθήο νηθνλνκίαο κεηά ηνλ πφιεκν, ρσξίο απηφ πάιη λα ζεκαίλεη απφιπηε νκνηνγέλεηα. Γεγνλφο είλαη βέβαηα, φηη ε εηθφλα ηεο νηθνγέλεηαο ζηα media παξνπζηαδφηαλ εμηδαληθεπκέλε θαη ζπγθάιππηε ηελ εηεξνγέλεηα ηεο θνηλσλίαο (Coontz 1992: 31-40). Απηή ε ρξπζή επνρή δηήξθεζε κέρξη ηε δεθαεηία ηνπ 70. Ζ θάζεηε πηψζε ηνπ πνζνζηνχ ησλ γάκσλ απηήλ ηελ πεξίνδν νδήγεζε ζε αθξαίεο ηνπνζεηήζεηο θαη θηλδπλνινγίεο (Gilder 1974: 10) 13. Οη αλχπαλδξνη άλδξεο εζεσξνχλην εθηεζεηκέλνη ζηελ εγθιεκαηηθφηεηα, ηα λαξθσηηθά θαη ηε βία, αιιά θαη επηξξεπείο ζηα ρξέε, ηνλ αιθννιηζκφ, ηα αηπρήκαηα θαη ηα αθξνδίζηα λνζήκαηα. Καηά ηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80, έλαο άιινο ζπζρεηηζκφο θξνχεη ηνλ θψδσλα ηνπ θηλδχλνπ. Ζ πηψζε ησλ δεηθηψλ πνιηηηθήο ελαζρφιεζεο θαη θνηλσληθήο επζχλεο θαη ε θαηαθφξπθε άλνδνο ηνπ θαηαλαισηηζκνχ θαη ησλ εδνληζηηθψλ ηδενινγεκάησλ (Coontz 1992: 94-95) ζπλδένληαη κε ηελ παξαθκή ηνπ ζεζκνχ. Σν 1984 ν πξφεδξνο Ronald Reagan δηαιαινχζε: «νη ηζρπξέο νηθνγέλεηεο είλαη ηα ζεκέιηα ηνπ έζλνπο καο» 14 αλαθαιψληαο ηε ξήζε ηνπ Roosvelt φηη ην κέιινλ ηνπ έζλνπο επαθίεηαη ζην ζσζηφ ηχπν νηθνγελεηαθήο δσήο. Έληνλε ήηαλ ε ξεηνξεία φηη ε επηβίσζε κηαο ειεχζεξεο θαη ππεχζπλεο θνηλσλίαο ζηεξίδεηαη ζηελ ελδπλάκσζε ησλ δεζκψλ θαη ησλ ππνρξεψζεσλ, ησλ ζπζηψλ θαη ησλ αληακνηβψλ ηε νηθνγελεηαθήο δσήο (Howard 1979: 189), σο πξνυπνζέζεσλ ζπλαηζζεκαηηθήο θαη πλεπκαηηθήο πγείαο.

7 ήκεξα ζηελ ακεξηθαληθή θνηλσλία είλαη δεδνκέλε ε δηάξξεμε ησλ ζηαδίσλ ηεο ηππηθήο αθνινπζίαο: έξσηαο, γάκνο, ζεμ, αλαπαξαγσγή, αλαηξνθή παηδηψλ. Ο γάκνο δελ απνηειεί πιένλ ηε ιχδηα ιίζν κεηάβαζεο ζηελ ελειηθηφηεηα, ε κέζε ειηθία γάκνπ έρεη απμεζεί θαηά έμη ρξφληα απφ ην 50, πεξηζζφηεξνη απφ ηα ηξία ηέηαξηα ησλ λέσλ έσο 24 ρξνλψλ δελ έρνπλ παληξεπηεί, ελψ ε πιεηνλφηεηα εγθαηαιείπεη ηελ παηξηθή εζηία γηα κηα απηφλνκε δσή. Σέζζεξηο θνξέο πεξηζζφηεξνη Ακεξηθαλνί ζε ζρέζε κε ηε δεθαεηία ηνπ 70, ζε ειηθία απφ 35 έσο 44 ρξφλσλ δνπλ κφλνη ηνπο (Chafe 1991: Α18), ελψ ην έλα ηξίην ησλ γελλήζεσλ γίλνληαη εθηφο γάκνπ θαη ηα κηζά ακεξηθαλάθηα δνπλ ζε κνλνγνλετθέο νηθνγέλεηεο 15. Αληηιακβαλφκαζηε φηη ε έλλνηα ηεο ηδαληθήο νηθνγέλεηαο είλαη δχζθνιν λα νξηζηεί. Δθηφο απφ ηελ εμειηθηηθή - δπλακηθή δηάζηαζε ηνπ ζεζκνχ ζηνλ άμνλα ηνπ ρξφλνπ, ε θάζεηε πξνζπέιαζή ηνπ ζε ζπγθεθξηκέλε ηζηνξηθή ζηηγκή πξνδίδεη αλαξίζκεηεο εζσηεξηθέο αληηθάζεηο πνπ επηδέρνληαη πνιιαπιέο εξκελείεο. Απνθεχγνληαο ηελ φπνηα αμηνινγηθή θξίζε, ζα αξθεζηνχκε ζην ζπκπέξαζκα φηη φπσο αθξηβψο θαη ζηελ πξαγκαηηθή δσή έηζη θαη ζηα θφκηθο, πνπ σο θνκκάηη ηεο ιατθήο θνπιηνχξαο ηελ απερνχλ, ζπλαληψληαη φινη νη δπλαηνί ηχπνη νηθνγελεηψλ. ηε ζπλέρεηα ζα θαηαδείμνπκε φκσο, φηη ην θπξίαξρν νηθνγελεηαθφ κνληέιν ζην Spiderman παξνπζηάδεη πνιιέο νκνηφηεηεο κε ηνλ ηδεφηππν ηεο ρξπζήο ζπληαγήο ηεο νηθνγέλεηαο ηνπ 50, φπσο απηφ δηαθεκηδφηαλ ζηε δεκνθηιή ζεηξά ηεο επνρήο Ozzie and Harriet 16. Η οικογένεια ζηον Spiderman: οπγανικό ζςζηαηικό ηηρ πλοκήρ και καηαλύηηρ ηηρ αθηγημαηικήρ ζηπαηηγικήρ Ζ νηθνγέλεηα ή ε έιιεηςή ηεο απνηειεί ηελ θνηλή αθεηεξία- ηνλ ζπηλζήξα θαηά θάπνηνλ ηξφπν πνπ ππξνδνηεί θάζε ππέξ-εξσηθή αθήγεζε. Σν ηξίγσλν ησλ πην δεκνθηιψλ ππέξ-εξψσλ έπαζρε απφ ην ίδην ζχλδξνκν ηεο κε-νηθνγέλεηαο. Ο Superman, ζηαικέλνο ζηε γε κέζα ζε θάςνπια, γηα λα ζσζεί απφ ηελ έθξεμε ζηνλ πιαλήηε Krypton, απφ ηνπο ίδηνπο ηνπ ηνπο γνλείο-επηζηήκνλεο, θαηαιήγεη ζηε ζεηή νηθνγέλεηα ησλ Κents πνπ ηνλ κεγαιψλνπλ κε ην ηππηθφ ηεο εζηθήο δηαπαηδαγψγεζεο, ελψ ν Batman, θαηά θφζκν Bruce Wayne, ηξαπκαηίδεηαη ςπρηθά παξαθνινπζψληαο ηε δνινθνλία ησλ γνληψλ ηνπ, Dr. Thomas Wayne θαη Martha, απφ θάπνηνπο θαθνπνηνχο. Ο Spiderman- Peter Parker- κνινλφηη γελληέηαη ζε θαλνληθή νηθνγέλεηα, ράλεη ηνπο γνλείο ηνπ ζε αεξνπνξηθφ δπζηχρεκα θαη κεγαιψλεη ζην ζπίηη ησλ ζείσλ ηνπ Ben θαη May Parker. Απηφ πνπ θάλεη ηε δηαθνξά ζηηο παξαπάλσ πεξηπηψζεηο είλαη φηη ν Peter βξήθε ζηελ εζηία ησλ Parker κηα αιεζηλή νηθνγέλεηα πνπ ζεκάδεςε ηνλ ραξαθηήξα ηνπ θαη ππεξθάιπςε ην ζπλαηζζεκαηηθφ θελφ ηεο απψιεηαο. Ζ αλάκλεζε ηνπ ζείνπ Ben κεηά ην ζάλαην ηνπ, είλαη ην κφλν ηνπ θαηαθχγην. ηελ πεξηπέηεηα 48 Hours (Amazing Spiderman Famliy, 01) ε αθνινπζία ηξηψλ πάλει είλαη εχγισηηε σο πξνο ην είδνο ηεο ζπλαηζζεκαηηθήο ζρέζεο πνπ είρε κε ηνπο ζείνπο ηνπ. Μεηά ηελ παξζεληθή ηνπ απφπεηξα λα πξνζηαηεχζεη κηα γπλαίθα απφ θάηη λεαξνχο πνξηνθνιάδεο, αληηκεησπίδνληαο ηελ θαρππνςία θαη ηελ αραξηζηία ηεο, γπξίδεη ζπίηη απνγνεηεπκέλνο. ην έλα πιαίζην, βιέπνπκε ην close up ζην δαθξπζκέλν ηνπ πξφζσπν, ζην άιιν ηε θσηνγξαθία ησλ ζείσλ ηνπ θαη ζην ηξίην ηνλ ίδην μαπισκέλν ζε εκβξπηθή ζηάζε ζην θξεβάηη ηνπ. Οη ζείνη ήηαλ ε αζπίδα πξνζηαζίαο ηνπ, ε θσιηά ζηελ νπνία γχξηδε πξαθηηθά θαη λνεξά θάζε θνξά πνπ ρξεηαδφηαλ δπλάκεηο. ηελ ίδηα πεξηπέηεηα ε ζεία May ηνπ ιέεη ραξαθηεξηζηηθά φηη ε αγάπε ηνπ ζείνπ είλαη πάληα παξνχζα θαη ηνλ ελζαξξχλεη λα μεπεξάζεη ην πέλζνο γηα λα θάλνπλ κηα λέα αξρή. Ζ ζρέζε ηνπ κε ηελ νηθνγέλεηά ηνπ, είηε πξφθεηηαη γηα ηνλ αγαπεκέλν ηνπ ζείνππνθαηάζηαην παηέξα Ben είηε γηα ηελ ζεία May πνπ αλέιαβε κεηά ην θφλν ηνπ

8 ζείνπ ηελ πιήξε επζχλε ηεο αλαηξνθήο ηνπ, είηε γηα ηνλ αδηθνρακέλν έξσηά ηνπ, Gwen Stacy, είηε γηα ηε γπλαίθα ηνπ Mary Jane Watson, είηε γηα ηελ θφξε ηνπ May, είλαη ζηαζεξά ην θιεηδί πνπ αλνίγεη ηελ πφξηα ηεο πεξηπέηεηαο, ην θίλεηξν ηνπ γηα δξάζε. Όηαλ έλα κέινο ηεο νηθνγέλεηάο ηνπ απεηιείηαη ή βξίζθεηαη ζε θίλδπλν, δεκηνπξγείηαη ζε αθεγεκαηηθνχο φξνπο έλα ζεκείν δηαθιάδσζεο (bifurcation point) (Nikolajeva 1996: 66) 17, φπνπ ε ηζηνξία παίξλεη απφηνκε ηξνπή θαη ε δξάζε επηηαρχλεηαη. Ζ πην ραξαθηεξηζηηθή θακπή ηεο δσήο ηνπ ήηαλ ε δνινθνλία ηνπ αγαπεκέλνπ ηνπ ζείνπ απφ έλαλ θαθνπνηφ, ζηνλ νπνίν ν Spiderman επέηξεςε λα απνδξάζεη. Κνπβαιψληαο φιε ηνπ ηε δσή ελνρέο γηα ηε ιάζνο επηινγή ηνπ θαη πφλν γηα ηελ απψιεηα ηνπ πην πνιχηηκνπ γηα ηνλ ίδην πξνζψπνπ, ζηξέθεηαη ζηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ εγθιήκαηνο θαη παγηψλεη ην εξσηθφ ηνπ πξνθίι. Μέρξη ηφηε δελ ήηαλ παξά έλαο απνπξνζαλαηνιηζκέλνο λένο πνπ πάιεπε λα ζπλζεθνινγήζεη κε ηηο ππεξθπζηθέο ηνπ ηδηφηεηεο, ρσξίο λα κπνξεί λα απνθαζίζεη πψο λα ηηο αμηνπνηήζεη. ε άιιε ραξαθηεξηζηηθή ζηηγκή, ζηελ ηζηνξία Best of Enemies (The Spectacular Spiderman, 1993), ε απαγσγή ηεο Mary Jane απφ ην δηάδνρν θαη γην ηνπ Green Goblin, Harry, θαη ε κεηαθνξά ηεο ζηελ θνξπθή ηνπ πχξγνπ George Washington, φπνπ ζην ηεχρνο 121 Amazing Spiderman (1973) βξήθε ην ζάλαην ε Gwen Stacy απφ πηψζε πνπ ηεο πξνθάιεζε ν Goblin, θηλεηνπνηεί ηνλ Spiderman θαη θάλεη ην λήκα ηεο ηζηνξίαο λα μεηπιηρζεί. Αιιά αθφκα θαη ζε θαζεκεξηλέο θαηαζηάζεηο ρσξίο ην ραξαθηήξα ηνπ επείγνληνο, π.ρ. ζηηο κηθξναδηαζεζίεο ηεο θφξεο ηνπ, είλαη πάληα παξψλ έηνηκνο λα αληαπνθξηζεί ζηηο ππνρξεψζεηο ηνπ, ζπλνδεχνληαο ηελ νηθνγέλεηα ζην λνζνθνκείν, δίλνληαο αθνξκή γηα κηα δηαθνξεηηθή πξνζέγγηζε ηνπ εξσηζκνχ. (The Amazing Spiderman Family, 01, 2008). Άιινηε ηελ ηζηνξία ππξνδνηεί απιά ε επηζπκία ηνπ λα επραξηζηήζεη ηνπο αγαπεκέλνπο ηνπ (πεξηπέηεηα Silent Nights), φπσο ζηελ πεξίπησζε πνπ πξνζπαζεί λα ζπγθεληξψζεη ρξήκαηα γηα ην ρξηζηνπγελληάηηθν δψξν ηεο ζείαο May. Ζ ζεία ηνπ, ην ακέζσο πην ζεκαληηθφ πξφζσπν ζηε δσή ηνπ Peter, είλαη κηα παξνπζία κεηξηθή, πξνζηαηεπηηθή αιιά εμίζνπ δηαθξηηηθή, νμπδεξθήο, κεγαιφςπρε θαη δπλακηθή παξά ην θαηλνκεληθά εχζξαπζην ηεο θαηαζθεπήο ηεο. Ζ αγάπε ηεο γηα ηνλ Peter δελ γίλεηαη πνηέ αζθπθηηθή νχηε κεηαηξέπεηαη ζε ζρέζε ειέγρνπ ή εμάξηεζεο. Έηζη, φηαλ ν Peter κνηξάδεηαη καδί ηεο ηελ επηζπκία ηνπ λα απνθηήζεη κεραλάθη, ηνπ δίλεη αλεπηθχιαθηα ηηο νηθνλνκίεο ηεο θαη φηαλ αληηιακβάλεηαη φηη ν Peter ζθέθηεηαη λα ζπγθαηνηθήζεη κε ηνλ Harry, γηα λα ηνλ απαιιάμεη απφ ηπρφλ ελνρέο, πξνιαβαίλεη λα ηνπ αλαθνηλψζεη φηη ζθνπεχεη λα κεηαθνκίζεη ζην ζπίηη ηεο θίιεο ηεο, Anna Watson, θαζεζπράδνληαο ηελ αγσλία ηνπ (Blue 18, 04). Όηαλ αξγφηεξα ην δεπγάξη Peter θαη Mary Jane δνπλ καδί παληξεκέλνη (Venom, 1987, 25 th Anniversary), ε ζεία θξαηά δηαθξηηηθέο απνζηάζεηο γηα λα κελ θαηαληήζεη «ελνριεηηθφο ζπγγελήο» (nosy relative) θαη απαηηείηαη ε παξάθιεζε ηεο Mary Jane γηα λα πεηζζεί φηη πξέπεη λα έρεη ζπρλφηεξεο επαθέο καδί ηνπο. Ζ αλεμαξηεζία απηήο ηεο ππνδεηγκαηηθήο κεζήιηθνο θηάλεη ζην ζεκείν λα ζρεδηάδεη κηα θαηλνχξηα δσή κε κειινληηθφ ζχδπγν ηνλ πξψελ εξγνδφηε ηνπ Peter, Jay Jameson (Just an old sweet song, Spiderman Family, 07). Αλαηξέρνληαο κε αγάπε θαη ζεβαζκφ ζην παξειζφλ ηεο κε ηνλ Βen, αλαδηεγείηαη ηελ ηζηνξία ηεο γλσξηκίαο ηνπο θαη ηα πξψηα ρξφληα ηνπ επηπρηζκέλνπ γάκνπ ηνπο. ε απηφ ην λνζηαιγηθφ, ηξπθεξφ επεηζφδην ηα ακνηβαία αηζζήκαηα αγάπεο κεηαμχ ζείαο θαη αληςηνχ αιιά θαη πξνο ηνλ Ben ρηίδνπλ γέθπξεο θαηαλφεζεο θαη απνδνρήο. H δσή κνηάδεη λα ζθξαγίδεηαη απφ ηε βεβαηφηεηα φηη ε αγάπε θαη ε θαιή πξναίξεζε είλαη ην θιεηδί ηεο αξκνληθήο νηθνγελεηαθήο θαη θαη επέθηαζε θνηλσληθήο ζπλχπαξμεο, γηαηί κέζα απφ απηή απνθηάκε ελζπλαίζζεζε θαη δηαρεηξηδφκαζηε ηηο φπνηεο θξίζεηο.

9 Ζ ζρέζε ζείαο αληςηνχ είλαη πξαγκαηηθά κηα ηδεαηή, αζπγθξνπζηαθή ζην φξην ηνπ ηέιεηνπ ζρέζε νηθνγελεηαθήο αγάπεο, πνπ ζπλερεί αξκνληθά κε ηηο ξηδνζπαζηηθέο πξννδεπηηθέο αιιαγέο πνπ πξνέθπςαλ ηφζν ζην νηθνγελεηαθφ ηνπίν φζν θαη ζην επξχηεξν πνιηηηζκηθφ, απφ ηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 60 θαη εμήο. Ζ αγάπε ηνπ γηα ηελ νηθνγέλεηα θηάλεη ζηνλ ππεξβνιηθφ βαζκφ λα ηνλ κεηαιιάμεη θάλνληάο ηνλ λα αξλεζεί αθφκα θαη ηηο αξρέο θαη ηελ απνζηνιή ηνπ ζηελ ππεξεζία ηνπ θαινχ. ηελ ηζηνξία What if. Spiderman back in black (2009), αθφηνπ έρεη απνθαιπθζεί ε ηαπηφηεηά ηνπ θαη πξνζπαζεί λα θπγαδεχζεη ζε αζθαιέο κέξνο ηε Mary Jane θαη ηε ζεία ηνπ May, πιεξσκέλνο εθηειεζηήο απφ ηνλ εγθιεκαηία Fisk δνινθνλεί κπξνζηά ζηα κάηηα ηνπ ηε Mary Jane. Απηφ αξθεί γηα λα ηπθισζεί απφ πφλν θαη καλία εθδίθεζεο θαη λα ζθνηψζεη ελ ςπρξψ δχν άηνκα. Ζ ζεία ηνπ ηνλ παξαθαιά λα ζπγθξαηεζεί, ππελζπκίδνληάο ηνπ φηη ν Spiderman είλαη θαιφο θαη δε ζθνηψλεη. Ζ απψιεηα φκσο, ηνπ πξνθαιεί ηέηνην πιήγκα πνπ ζνιψλεη ην λνπ θαη παξαγθσλίδεη ηηο αξρέο ηνπ. Υσξίο ηε Mary Jane ηίπνηα δελ έρεη λφεκα. ην ηέινο ηεο ηζηνξίαο, κεηά ηελ αλακέηξεζή ηνπ κε ηηο δπλάκεηο ηνπ λφκνπ (SHIELD), παξαδίδεηαη θαη αλαινγίδεηαη ην κέγεζνο ηνπ παξαινγηζκνχ ηνπ θφζκνπ πνπ αλήθε. Αλ δελ ηελ είρε παληξεπηεί, ζα δνχζε H δηπιή ηνπ θχζε, αληίζηνηρε ηεο δηραζκέλεο ηνπ ζπλείδεζεο ζηελ πξνζπάζεηά ηνπ λα ζπλδπάζεη ηνλ ππέξ-ήξσα κε ηνλ πεδφ ραξαθηήξα ηνπ Alter Ego ηνπ, πξνθαιεί ζπρλά επηπινθέο ζηελ νηθνγέλεηά ηνπ. Ο ήξσαο ζπγθξνχεηαη θάπνηεο θνξέο κε ηνλ άλζξσπν θαη ζηελ ηειηθή αλακέηξεζε ε νηθνγελεηαθή γαιήλε βαξαίλεη πεξηζζφηεξν. ην The Final Adventure: Destiny s Web (1995), ν Peter απνθαζίδεη λα εγθαηαιείςεη ηε δξάζε θαη λα αθνζησζεί ζηελ αλαηξνθή ηνπ αγέλλεηνπ παηδηνχ ηνπ, θαηφπηλ έθθιεζεο ηεο Mary Jane. ε απηφ ην ζεκείν θαιείηαη, φπσο νη ήξσεο ησλ θιαζζηθψλ Bildungsroman, λα επηιέμεη αλάκεζα ζηελ ειεπζεξία ηνπ θαη ηελ επηπρία, φπσο απηή κεηαθξάδεηαη ζηελ θαηαζηαιαγκέλε νηθνγελεηαθή δσή (Moretti 1987: 7-8). Δξγάδεηαη ζην εξγαζηήξην ηεο εηαηξείαο απφ ηεο νπνίαο ηα πεηξάκαηα πξνέθπςαλ νη κεηαιιαγκέλεο αξάρλεο θαη ζπλεπψο νη ππεξθπζηθέο ηνπ ηδηφηεηεο, κε ζθνπφ λα εξεπλήζεη ην κπζηήξην ηεο χπαξμήο ηνπ, ψζηε λα είλαη ζε ζέζε λα πξνζηαηεχζεη κειινληηθά ην παηδί ηνπ απφ πηζαλέο επηπινθέο ζηελ πγεία ηνπ. Απξφβιεπηεο εμειίμεηο φκσο ηνλ εκπιέθνπλ ζηε δξάζε, κε απνηέιεζκα λα ζεκεησζεί θξίζε ζηελ νηθνγέλεηα. Ζ γπλαίθα ηνπ, ζε πξνρσξεκέλε εγθπκνζχλε, ηνλ εγθαηαιείπεη πξνζσξηλά γηα λα εθηνλσζεί ε θαηάζηαζε. Πξηλ θχγεη ηνπ ιέεη Θεσξείο ηα πάληα πξνζσπηθή ζνπ επζύλε θαη απηό αθξηβώο αγαπνύζα πάληα ζε ζέλα. Όκσο ηώξα απηό αθνύγεηαη ζα θηελή δηθαηνινγία γηα λα απνθύγεηο ηελ πξαγκαηηθή ζνπ επζύλε, απέλαληη ζε κέλα θαη ζην παηδί ζνπ θαη ην πην ζεκαληηθό ζηνλ ίδην ζνπ ηνλ εαπηό. Δθείλνο δελ κπνξεί λα κείλεη ακέηνρνο ζην θάιεζκα ηεο αλάγθεο θαη ηεο πεξηπέηεηαο. Σελ χζηαηε ζηηγκή φκσο, φηαλ θξηλφηαλ ην απνηέιεζκα ηνπ πεηξάκαηνο, απνθαζίδεη ζπλεηδεηά λα επέκβεη γηα λα εμαζθαιίζεη ηελ επηηπρία ηνπ, κε ηίκεκα ηελ απψιεηα ησλ δπλάκεψλ ηνπ. Με ηε δηεπζέηεζε ηεο ππφζεζεο, γπξίδεη ζπίηη ηνπ θαηαξξαθσκέλνο ζηε ζθέςε ηεο εγθαηάιεηςήο ηνπ απφ ηε MJ θαη φηαλ ηελ αληηθξίδεη, ζπλεηδεηνπνηεί ηη πξαγκαηηθά αμίδεη ζηε δσή. Σεο νκνινγεί φηη έρεη ράζεη ηηο ππεξθπζηθέο ηνπ δπλάκεηο θαη φηη είλαη έηνηκνο λα απνζπξζεί νξηζηηθά θαη λα ηεο αθνζησζεί. ηε ζπλέρεηα, ζθελέο νηθνγελεηαθήο γαιήλεο θαη ζαιπσξήο γεκίδνπλ ηελ επφκελε ζειίδα θαη ζπλνδεχνληαη απφ ηα παξαθάησ ιφγηα:

10 Ο ρξόλνο πεξλά, νη κέξεο θαηξαθπινύλ ζα ληόκηλν..κέξεο θαιέο, κέξεο βαξεηέο, κέξεο ζπλαξπαζηηθέο, κέξεο θπζηνινγηθέο αλαπαπηηθά βξάδηα..ην κσξό λα θισηζάεη αζθάιεηα ηα όλεηξα κε ην λένλ θαη ηνπο νξκεηηθνύο αλέκνπο ππνρσξνύλ θαη ηε ζέζε ηνπο δίλνπλ ζε άιια, απηά ηνπ ζπηηηνύ θαη ηεο δεζηαζηάο, ηεο αγάπεο θαη ηεο ειπίδαο. ε απηφ ην ζεκείν ν Peter θαη ε MJ βξίζθνληαη ζην ηαηξείν ηνπ γπλαηθνιφγνπ θαη παξαθνινπζνχλ ζηνλ ππέξερν ην δεχηεξν παηδί ηνπο. ηελ ηειηθή ζειίδα ν Peter εκθαλίδεηαη λα πξνζθέξεη βνήζεηα ζε αλαμηνπαζνχληεο, ελψ ε ζχλζεζε θιείλεη κε ηελ εηθφλα πνπ ε MJ ηνλ ππνδέρεηαη ζην ζπίηη ην βξάδπ κε θηιί θαζψο θαη κε έλα θνληηλφ πιάλν ηνπ ρεξηνχ ηνπ λα θξαηά ηε θσηνγξαθία ησλ αγαπεκέλσλ ηνπ ζείσλ, ελψ παξάιιεια αθνχκε ηηο ζθέςεηο ηνπ : Ο Spiderman είλαη αθόκα ηξηγύξσ, εθεί πνπ ήηαλ πάληα. Μέζα κνπ είλαη παξώλ όηαλ θάπνηνο γείηνλαο ρξεηάδεηαη βνήζεηα γηα λα ζώζεη ην γαηάθη ηνπ. Τνλ αλαγλσξίδσ ζην επγεληθό λεύκα ηνπ επραξηζηώ ζηα κάηηα ελόο άζηεγνπ, όηαλ ηνπ ηείλσ ρείξα βνεζείαο. Η επζύλε πεγάδεη απιά από ηελ ίδηα ηελ ύπαξμε θαη όινη καο πξέπεη λα δπλακώζνπκε ηνπο εαπηνύο καο γηα λα κπνξνύκε λα αιιεινβνεζνύκαζηε. Πνηνο ινηπόλ ρξεηάδεηαη έλα ειαζηηθό ζσβξαθάθη πνπ πξνθαιεί θαγνύξα θαη πνηνο ζέιεη λα θξεκηέηαη δεμηά θη αξηζηεξά ζηελ πόιε; Χσξίο απηέο ηηο εμσηεξηθέο παγίδεο ν Πήηεξ Πάξθεξ βξήθε επηηέινπο θαη γηα πξώηε θνξά ηνλ αιεζηλό εαπηό ηνπ. ε απηή ηνπ ηελ εθδνρή ν Spiderman ζπκίδεη ηνπο ηξαγηθνχο ήξσεο ηνπ Stendahl 19 νη νπνίνη δελ πξνδίδνπλ ηειείσο ηα ηδαληθά ηνπο αιιά ηα «ζάβνπλ» κέζα ηνπο ζηελ πεξηνρή ηεο εζσηεξηθφηεηαο. Απηνχ ηνπ ηχπνπ νη ήξσεο είλαη πην ελδηαθέξνληεο απφ αθεγεκαηηθή ζθνπηά, θαζψο ην εγψ ηνπο απεηιείηαη απφ θπγφθεληξεο δπλάκεηο, αιιά θαηαθέξλνπλ λα ηηο ηζνξξνπνχλ. Mε ηελ απεκπφιεζε ηεο ππεξθπζηθήο ηνπ ηθαλφηεηαο, ν Peter αλαθαιχπηεη ηηο ραξέο ηεο νηθνγέλεηαο θαη ηνλ πξαγκαηηθφ εξσηζκφ, φπσο ηνπ ηνλ είρε δηδάμεη ν ζείνο ηνπ. ε flash back απφ άιιε ηζηνξία (Amazing Spiderman, Family 3) o ζείνο Μπελ ηνπ ιέεη ηελ ψξα πνπ παξαθνινπζψληαο ζηελ ηειεφξαζε έλαλ ππέξ-ήξσα, ν κηθξφο Πήηεξ εθδειψλεη ην ζαπκαζκφ ηνπ: Η βία είλαη αδηέμνδν. Απηέο νη ηζηνξίεο είλαη κόλν γηα πιάθα. Αιιά ν πξαγκαηηθόο θόζκνο; Ο θόζκνο πνπ αληηκεησπίδνπκε θαζεκεξηλά; Δελ κνηάδεη ζε ηίπνηα κε ό,ηη βιέπνπκε ζηηο ηαηλίεο. Τν λα είζαη ήξσαο δελ έρεη λα θάλεη κε κπνπληέο ή κε ηνλ λα θαηαηξνπώλεηο έλαλ θαθό, έρεη λα θάλεη κε ην λα δίλεηο πξνηεξαηόηεηα ζηνπο άιινπο, κε ην λα πξνζπαζείο αθόκα θη αλ μέξεηο όηη ζα απνηύρεηο θαη πάλσ απ όια έρεη λα θάλεη κε ην λα θάλεηο ην ζσζηό. ην Blue ( ), ζε έλα καθξφζπξην ζξελεηηθφ κνλφινγν πνπ απεπζχλεηαη ζηε Gwen ηελ εκέξα ηεο επεηείνπ ηνπ ζαλάηνπ ηεο, βιέπνπκε κέζα απφ ηελ αλαζθφπεζε ηεο ηζηνξίαο ηνπο, ζηελ νπνία αλαηξέρεη ν Peter δίθελ κλεκφζπλνπ ζηε ρακέλε ηνπ αγάπε, έλαλ ήξσα βαζχηαηα επαίζζεην θαη ηξαγηθφ, γηα ηνλ νπνίν ε αμία ησλ αλζξψπηλσλ ζρέζεσλ θαη ηεο νηθνγέλεηαο ζηέθεηαη πάλσ απφ φια. Ζ ζχδπγφο ηνπ MJ, κε ηελ νπνία ηνλ έδεζε ε απψιεηα ηεο Gwen, ζπκπαξαζηέθεηαη ζησπειά κε ηε δηαθξηηηθή ηεο παξνπζία, αλαγλσξίδνληάο ηνπ ην δηθαίσκα ηνπ λα πελζεί κνλαρηθά. Μηα βαζηά αλζξψπηλε ππαξμηαθή αλάγθε δέλεη ηνπο αλζξψπνπο ζηηο νηθνγελεηαθέο εζηίεο ή θαιχηεξα φπσο ην ζέηεη ν ήξσαο «ε γλψζε φηη δελ δνχκε αηψληα θαη φηη θάπνηε ην πάξηπ ζα ηειεηψζεη». Καηά ηε δηάξθεηα ηεο αθήγεζεο ηεο

11 ηζηνξίαο ηεο γλσξηκίαο ηνπο, παξεκβάιινληαη ηαπηφρξνλα πιεξνθνξίεο απφ ην νηθνγελεηαθφ background ηνπ Peter. Π.ρ. φηαλ βξίζθεηαη ζην λνζνθνκείν (επεηζφδην 5), ε Gwen ηνλ επηζθέπηεηαη κε ην βηβιίν ηνπ Μάξθ Σνπαίελ Hack Finn κε πξφζεζε λα ηνλ ζπληξνθεχζεη δηαβάδνληάο ηνπ απφ απηφ. Σφηε καζαίλνπκε φηη ήηαλ ην αγαπεκέλν ηνπ θαη φηη ν ζείνο ηνπ ζπλήζηδε λα ηνπ ην δηαβάδεη φηαλ ήηαλ παηδί. Δκβαισκαηηθά ινηπφλ παίξλνπκε κηα γεχζε απφ ηελ ηξπθεξή ζρέζε ζείνπ-αληςηνχ θαη ηα επηπρηζκέλα παηδηθά ηνπ ρξφληα ζηελ νηθνγέλεηα πνπ κεγάισζε. ηελ πεξηπέηεηα Who is Gwen Reilly? (Spectacular Spidergirl) φπνπ αθεγήηξηα είλαη πιένλ ε θφξε ηνπ, May Parker- Spidergirl, ν Spiderman εκθαλίδεηαη κε έλα ηειείσο άδνμν θαη απξφζσπν look. Μεζήιηθαο, πεξπαηά κε κπαζηνχλη θαηφπηλ αηπρήκαηνο ζε ζαλάζηκε κάρε- θαη πιήξσο απνζπξκέλνο ζηελ νηθνγελεηαθή ηνπ εζηία, αζρνιείηαη κε νηθηαθά, ηατδεη ην κσξφ ηνπ θαη είλαη ζρεδφλ πνιχηεθλνο.. ε απηφ ην ζχκπαλ πνπ επινγεί ηελ νηθνγέλεηα σο ηνλ ηεξφηεξν ζεζκφ, ηα αλχπαληξα θνξίηζηα εμαθνινπζνχλ λα αζθνχλ πηέζεηο γηα γάκν θαη ηα αγφξηα λα αληηζηέθνληαη (ζηελ πεξηπέηεηα The Goblin s last Grasp, ε Gwen έρεη θχγεη ζην εμσηεξηθφ γηα λα μεράζεη ηνλ Peter πνπ δελ ελέδσζε ζηηο πηέζεηο ηεο γηα γάκν. ην ηέινο βέβαηα δηθαηψλεηαη ν έξσηαο, πνπ ηελ θάλεη λα αλαζεσξήζεη ηε ζηάζε ηεο θαη λα επηζηξέςεη ζηελ αγθαιηά ηνπ), ελψ ην ζεμ πάληα ππνλνείηαη θαη απηφ κφλν ζηα πιαίζηα ηνπ γάκνπ (ζηελ πεξηπέηεηα Venom, ε Mary Jane βιέπνληαο ηνλ Peter ζηξεζαξηζκέλν, ζθέθηεηαη πσο πξέπεη λα θάλεη θάηη λα ηνπ θηηάμεη ην θέθη. Σν επφκελν πιάλν εζηηάδεη ζηα πφδηα ηεο θαη ην πεζκέλν ζην πάησκα λπρηηθφ ηεο). Γελ είλαη φκσο κφλν ην νηθνγελεηαθφ πεξηβάιινλ ηνπ ήξσα πνπ εκθνξείηαη απφ αηζζήκαηα αγάπεο θαη αιιειεγγχεο κεηαμχ ησλ κειψλ ηεο νηθνγέλεηαο, αιιά θαη ζρεδφλ φισλ φζνη ηνλ πεξηβάιινπλ. Φίινη, ερζξνί θαη άγλσζηνη πνπ παξειαχλνπλ πεξηζηαζηαθά απφ ηηο ζειίδεο ηνπ κνηάδεη λα κνηξάδνληαη παξφκνηα ζπλαηζζήκαηα γηα ηελ αμία ηεο νηθνγέλεηαο. Αξρήο γελνκέλεο κε ηνλ άζπνλδν ερζξφ ηνπ, Green Goblin. Πίζσ απφ ηελ παξακνξθσηηθή κάζθα ηνπ θαη βαζηά θάησ απφ ηελ δηαηαξαγκέλε ηνπ ζπλείδεζε, θξχβεηαη έλαο ζηνξγηθφο παηέξαο. ηηο πεξηπέηεηεο In the grip of the Goblin θαη The Goblin s Grasp (The amazing Spiderman, 97), ν γηνο ηνπ Harry γηα λα δηαρεηξηζηεί ηελ απφξξηςε ηεο Mary Jane ζην εξσηηθφ ηνπ θάιεζκα, πέθηεη ζηα λαξθσηηθά. Ο Peter, θίινο θαη ζπγθάηνηθνο, πξνζπαζεί λα ηνλ ζψζεη, ελψ ηαπηφρξνλα σο Spiderman απνθξνχεη ηηο αλειέεηεο αηθληδηαζηηθέο επηζέζεηο ηνπ Goblin. ηε ζθελή πνπ ν Harry είλαη ζην λνζνθνκείν θαη ν Goblin επηρεηξεί κηα αθφκα επίζεζε, ν Peter ηνλ παίξλεη ζηελ αγθαιηά ηνπ θαη ηνλ επηδεηθλχεη ζην Goblin ειπίδνληαο λα αθππλίζεη ηα παηξηθά ηνπ αηζζήκαηα. Καη σ! ηνπ ζαχκαηνο- ην ζρηδνθξεληθφ ηέξαο ζηε ζέα ηνπ άξξσζηνπ γηνπ ηνπ, ζπγθινλίδεηαη, ζπλέξρεηαη θαη απνκαθξχλεηαη. Ο Ζarry, σο δηάδνρνο ηεο εγθιεκαηηθήο δξάζεο ηνπ παηέξα ηνπ θαη κε ηα ίδηα ζπκπηψκαηα παξάλνηαο, αλαιακβάλεη λα εμνληψζεη ην Spiderman ζηελ πεξηπέηεηα Best of Enemies (The Spectacular Spiderman, 1983) 20. Παληξεκέλνο κε ηε Liz έρνπλ έλα κηθξφ γην, ην Norman, ηνλ νπνίν παίξλεη καδί ηνπ έλα βξάδπ ζηελ επηρείξεζή ηνπ. Καζψο ν κηθξφο ηνπ γηνο θνηκάηαη ζηνλ θαλαπέ, ν Harry δέρεηαη επίζθεςε ηεο Mary Jane πνπ πξνζπαζεί λα ηνλ ζπλεηίζεη θαη λα ηνλ ζπγθηλήζεη κε ηα παξαθάησ ιφγηα: «νη θίινη καο, ε νηθνγέλεηά καο είλαη φια φζα έρνπκε ζηε δσή. Αλ ηα θαηαζηξέςνπκε, έρνπκε θαηαζηξέςεη ηα πάληα». Σελ ίδηα ζηηγκή ν Spiderman απνθαζίδεη λα εξεπλήζεη θξπθά ηελ επηρείξεζε ηνπ Harry, αγλνψληαο ην ηη ζπκβαίλεη κέζα. Δλεξγνπνηεί άζειά ηνπ ην ζχζηεκα απηνθαηαζηξνθήο ηνπ θηηξίνπ. Ο Harry ζψδεη εξσηθά ηε Mary Jane θαη ην γην ηνπ θαη ιίγν πξηλ εθξαγεί ην θηίξην, εηζβάιιεη ζε απηφ θαη ζψδεη θαη ηνλ Spiderman πνπ βξίζθεηαη κέζα ιηπφζπκνο. Ξεςπρψληαο

12 νκνινγεί «ζην θάησ θάησ είζαη ν θαιχηεξφο κνπ θίινο», πξνδίδνληαο ην γεγνλφο φηη θαη εθείλνο φπσο ε Mary Jane θαη ν Spiderman κνηξάδνληαλ ην ίδην αμηαθφ ζχζηεκα. ηελ πεξηπέηεηα Common Ground (Amazing Spiderman Family, 03) o Rhinoθαηά θφζκν Alexei-, ν ηξνκεξφο ηεξαηφκνξθνο κπξάβνο ηνπ ππνθφζκνπ θαη νξθηζκέλνο ερζξφο ηνπ Spiderman, καο απνθαιχπηεη κηα πηπρή πνπ νχηε θαλ ππνςηαδφκαζηαλ. πλνδεχεη ζην λνζνθνκείν ηελ άξξσζηε ζεία ηνπ. Ζ αλακνλή ηνπ γηαηξνχ θαη ε ζπκπιήξσζε ησλ αλαγθαίσλ δηθαηνινγεηηθψλ ηνπ πξνθαινχλ εθλεπξηζκφ, ηνλ νπνίν θαηεπλάδεη ε έγθαηξε, θηιηθή παξέκβαζε ηεο Mary Jane (ην δεχγνο Parker ζπκβαίλεη λα είλαη παξφλ, κε ην λενγέλλεην βξέθνο ηνπο άξξσζην). Ζ γεκάηε αλζξσπηά αγσλία ηνπ γηα ηε ζεία ηνπ απνηειεί ην θνηλφ πξφζθνξν έδαθνο ή θαιχηεξα είλαη ε κφλε γιψζζα πνπ νη δχν αληίπαινη θαηαιαβαίλνπλ απφ θνηλνχ θαη πνπ ηνπο επηηξέπεη ηε θηιηθή επηθνηλσλία ζηελ ζπγθεθξηκέλε ηζηνξία. Ζ αγάπε γηα ηα αγαπεκέλα καο πξφζσπα θαη ε θξνληίδα παξακέλνπλ ζηαζεξέο αλαθνξέο ηφζν ζηνπο ππέξ-ήξσεο φζν θαη ζηνπο δαηκνληθνχο ερζξνχο ηνπο. ηε ζεηξά The lost Years ( ), εκθαλίδεηαη ν θιψλνο ηνπ Peter Parker, Ben Reilly (ε νλνκαηνζεζία αλήθεη ζηνλ ίδην, θαζψο ζπλεηδεηνπνηψληαο ηε θχζε ηνπ πξνζπαζεί λα δηαθνξνπνηεζεί απφ ηνλ Peter θαη λα απνθηήζεη ηε δηθή ηνπ ηαπηφηεηα ζπλδπάδνληαο ην κηθξφ φλνκα ηνπ ζείνπ θαη ην επίζεην ηεο ζείαο ηνπ Peter). Aπηφ πνπ θπξίσο ηνλ ζπγθινλίδεη, φηαλ αληηιακβάλεηαη πνηνο είλαη πξαγκαηηθά, είλαη ε αδπλακία ηνπ λα απνβάιεη ηηο νηθνγελεηαθέο κλήκεο, πνπ ζπλζέηνπλ ηελ ζπλείδεζή ηνπ θαη ζπληζηνχλ ηελ ηδηαηηεξφηεηά ηνπ. Γελ κπνξεί λα απνδερζεί φηη πξέπεη λα ηηο αξλεζεί, γηαηί ζα βξεζεί εθηεζεηκέλνο θαη κεηέσξνο ζε έλα θελφ αλππαξμίαο. ηε ζπλέρεηα, κνινλφηη απνθαζίδεη λα ζπλερίζεη θνηηάδνληαο κφλν κπξνζηά θαη θαηαθέξλεη λα ζπκβηβαζηεί κε ηε θχζε ηνπ, απνθζέγγεηαη ζην ηέινο ηνπ πξψηνπ ηεχρνπο:«άλζξσπνο ή θιψλνο, εκθπηεπκέλεο κλήκεο ή φρη, δελ έρεη ζεκαζία. Απηέο κε έηξεθαλ κε ειπίδα, κε θξάηεζαλ δσληαλφ. Γελ ζα απνβάιισ πνηέ ηελ θιεξνλνκηά ησλ Parker». ην ηειεπηαίν ηεχρνο (4 ν ) θιείλεη κε ηελ εμήο αηάθα «αλάκεζα ζηηο πην αθαηαλφεηεο ηξαγσδίεο ηεο δσήο, ε απιή αλζξψπηλε αγάπε είλαη επινγία», ελψ ν ιφγνο ηνπ πιαηζηψλεηαη απφ ηε δηθή ηνπ εηθφλα κε ηε Janine (ηελ θνπέια πνπ έρεη εξσηεπζεί) πάλσ ζηε κεραλή ηνπ θαη απφ κηα εηθφλα ελφο παηέξα πνπ ςαξεχεη ζε κηα βάξθα κε ην γην ηνπ. Γίπια ζηελ έληαζε ηνπ έξσηα, ε γαιήλε ηεο παηξηθήο αγάπεο ηζνξξνπεί ην πιάλν θαη πεξλά ην κήλπκα ηεο νηθνγελεηαθήο επηπρίαο, πνπ δε ζπγθξίλεηαη κε θακία άιιε. Οη θνκπάξζνη πνπ πιαηζηψλνπλ ηηο ηζηνξίεο θαη ρξεζηκνπνηνχληαη σο αλαιψζηκεο θηγνχξεο, νη νπνίεο απιά θαιχπηνπλ ηηο απαηηήζεηο ηεο πνηθηιίαο ηεο πινθήο δίλνπλ εμίζνπ αθνξκέο γηα ζηνραζκφ πάλσ ζην ζέκα ηεο νηθνγέλεηαο. ηελ πεξηπέηεηα (Amazing Spiderman Family 3, 2009), πξσηαγσληζηεί έλαο λεαξφο θαθνπνηφο πνπ δεη κε ηελ αιθννιηθή κεηέξα ηνπ, έρνληαο ζηελ πιάηε ηνπ έλα βεβαξεκέλν νηθνγελεηαθφ παξειζφλ κε παηέξα πνπ βηαηνπξαγνχζε πάλσ ηνπο. Δίλαη πξνθαλήο ε ζχλδεζε ηεο δπζιεηηνπξγηθήο νηθνγέλεηαο κε ηελ εγθιεκαηηθφηεηα θαη ηελ απνπζία ςπρηθψλ δεζκψλ. Παξά ηηο επίκνλεο πξνζπάζεηεο ηεο κεηέξαο λα απνθαηαζηαζεί ε ζρέζε κε ην γην ηεο, απηφο ηελ απνξξίπηεη απνδίδνληάο ηεο επζχλεο πνπ επί ρξφληα αλερφηαλ ηνλ άληξα ηεο, επηηξέπνληάο ηνπ λα αζειγεί πάλσ ηνπο. Ζ καγηθή κεηαζηξνθή ιακβάλεη ρψξα κέζα ηνπ, φηαλ παξαθνινπζεί κηα εξσηθή πξάμε ηνπ Spiderman. H απηνζπζία ηνπ ήξσα ηνλ σζεί λα απνβάιιεη ηε κηδέξηα ηνπ απηφνηθηηξκνχ θαη θέξλεη κέζα ηνπ ηε ιχηξσζε. Όζν ππάξρεη απηφ ην θσηεηλφ παξάδεηγκα ππάξρεη ειπίδα θαη πνηέ δελ είλαη αξγά. Δπηζηξέθεη ζπίηη ηνπ, αγθαιηάδεη ηε κεηέξα ηνπ θαη γπξλά ζειίδα ζηε δσή ηνπ. ηελ πεξηπέηεηα Family plot and the Punisher, πξσηαγσληζηεί έλαο πσξσκέλνο θαη ρσξηζκέλνο- θαθνπνηφο ηνπ νπνίνπ ν κηθξφο γηνο δεη κε ηε κεηέξα ηνπ. Ζ

13 απζηεξφηεηά ηεο θάλεη ηνλ κηθξφ λα ππεξηηκά ηνλ παηέξα ηνπ, ζε βαζκφ πνπ απνθαζίδεη λα ην ζθάζεη γηα λα κείλεη καδί ηνπ. Απηφ πεξηπιέθεη ηελ θαηάζηαζε γηαηί ν κηθξφο βξίζθεηαη κπιεγκέλνο ζηα δίθηπα ηεο ζπείξαο πνπ αλήθεη ν παηέξαο ηνπ. Σελ θξίζηκε ζηηγκή φκσο, πνπ ε κεηέξα ζε αλαδήηεζε ηνπ γηνπ ηεο πέθηεη θη απηή ζηα ρέξηα ηνπο, ε ζπλείδεζε ηνπ παηέξα μππλά ζηε ζέα ηεο νηθνγέλεηάο ηνπ ζε θίλδπλν θαη αλαθσλεί: «Γελ ζα αθήζσ λα ηνπο πεηξάμεηε νχηε κηα ηξίρα». ηελ αλακέηξεζή ηνπ κε ηνπο θαθνχο ν ίδηνο ζθνηψλεηαη θαη ε νηθνγέλεηά ηνπ ζψδεηαη. ην ηέινο ηεο ηζηνξίαο ν Ben Reilly (άιινηε θιψλνο θη άιινηε ν απζεληηθφο Spiderman) ζπδεηά κε ην κηθξφ θαη πξνζπαζεί λα ακβιχλεη ηηο θαθέο εληππψζεηο θαη λα κελ ακαπξψζεη ηε κλήκε ηνπ παηέξα, μέξνληαο πφζν ζεκαληηθφ είλαη απηφ γηα ηελ πγηή ηνπ ςπρηθή αλάπηπμε κε ηα εμήο ιφγηα: Ο παηέξαο ζνπ έθαλε θάπνηα θαθά πξάγκαηα, αιιά δελ ήηαλ θαθόο. Με ην λα ζπζηαζηεί γηα ζαο επαλόξζσζε. Έγηλε θαιόο. Απηό πνπ θάλνπκε ζηε δσή καο θαη κε ηε δσή καο θαζνξίδεη πνηνη ηειηθά είκαζηε. Μηα αθφκα πξνβιεκαηηθή νηθνγελεηαθή ζρέζε κεηαμχ θφξεο θαη παηέξα απνθαζηζηά κε ηελ ζσζηή παξέκβαζή ηεο ε ζεία May, ζηελ πεξηπέηεηα Birthday Girl, θέξνληαο θνληά θαη ζρεδφλ εμηιεψλνληαο ζηε ζπλείδεζε ηνπ παηδηνχ ηελ εηθφλα ελφο παηέξα κηθξναπαηεψλα θαη νπζηαζηηθά αλχπαξθηνπ. Ζ ζακαξεηηηθή δξάζε ησλ κειψλ ηεο νηθνγέλεηαο Parker έρεη πάληα ζηφραζηξν ηελ απνθαηάζηαζε ησλ δηαξξεγκέλσλ νηθνγελεηαθψλ δεζκψλ. ηελ ηζηνξία These who never return (Mr. and Mrs. Spiderman- Spiderman Family 02) κε αθεγήηξηα ηε Mary Jane, ην δεπγάξη έρνληαο αθήζεη ηε κηθξή θφξε ηνπο γηα θχιαμε ζηε ζεία May, βγαίλεη γηα κηα ραιαξσηηθή βφιηα θαη γίλεηαη κάξηπξαο ελφο ελ ςπρξψ εγθιήκαηνο ζε βάξνο κηαο λέαο γπλαίθαο πνπ θξαηνχζε αγθαιηά έλα κσξφ. Ο άλδξαο ηεο, πνπ δερφηαλ απεηιέο θαηξφ αιιά ηηο αγλννχζε, παληθφβιεηνο ηξέρεη λα βνεζήζεη, αιιά είλαη αξγά. Καζψο ε Mary Jane παίξλεη αγθαιηά ην κσξφ γηα λα ην εζπράζεη, αλαινγίδεηαη αλαπφθεπθηα ην δξάκα πνπ κφιηο ζπλέβε θαη θάλεη ζπλεηξκνχο γηα ηελ αμία ηεο νηθνγέλεηαο. Όηαλ ην αζζελνθφξν απνκαθξχλεη ηε λεθξή γπλαίθα, ε Mary Jane ηξέρεη ζπίηη ηεο, αγθαιηάδεη ην παηδί ηεο θαη ιέεη δαθξπζκέλε «Δίκαη πνιχ επγλψκσλ γηα λα βξσ ηηο θαηάιιειεο ιέμεηο. Δπγλψκσλ πνπ θξαηψ ην παηδί κνπ ζηελ αγθαιηά κνπ», ελψ ζηελ ηειεπηαία εηθφλα ην νηθνγελεηαθφ ηξίγσλν (Καλαηζνχιε 1999: 245) 21 εκθαλίδεηαη αγθαιηαζκέλν ζε κηα εηθφλα πνπ εθπέκπεη αζθάιεηα, θαζψο ν Peter έρεη ήδε επηζηξέςεη, πξνθαλψο θάλνληαο ηηο ίδηεο ζθέςεηο. Σν λα θάλεη βέβαηα θαλείο νηθνγέλεηα θαη παηδηά δελ είλαη κφλν επράξηζην, αιιά επίζεο αγρνγφλν θαη απαηηεηηθφ. πγθξίλνληαο ηελ επηινγή ηεο απηνθηνλίαο (απφ ηελ νπνία ζψζεθε κε ηελ έγθαηξε παξέκβαζε ηνπ Spiderman) κε απηή ηεο θαηλνχξηαο ηνπ δσήο θαη ηεο πξννπηηθήο ελφο παηδηνχ (πάιη ε εηθφλα ηνπ ζπδχγνπ δίπια ζηε γπλαίθα ηνπ κπξνζηά ζηνλ ππέξερν ελφο γπλαηθνιφγνπ), o ήξσαο ηεο πεξηπέηεηαο (Spiderman Family 08) αλαξσηηέηαη ηη ηειηθά είλαη πην ηξνκαθηηθφ: ν ζάλαηνο ή ε αιεζηλή δσή; ην θεπγαιέν απηφ πξνβιεκαηηζκφ ηνπ αληρλεχνληαη ςήγκαηα ακθηβνιίαο γηα ην «ξνδ» κνληέιν ηεο νηθνγελεηαθήο επηπρίαο θαη απφ κηα αλεπαίζζεηε ξσγκή εηζβάιιεη ε αγσλία ηεο πξαγκαηηθήο δσήο. ςμπέπαζμα Έρνληαο πεξηδηαβάζεη θάπνηεο ραξαθηεξηζηηθέο ζθελέο απφ ηελ νηθνγελεηαθή δσή ηνπ θαληαζηηθνχ ζχκπαληνο ηνπ Spiderman, πξνθχπηεη αβίαζηα κηα ζπλνιηθή εηθφλα πνπ παξαπέκπεη επζέσο ζηε ζχλζεζε θαη ιεηηνπξγία ηεο νηθνγέλεηαο ησλ 50.

14 Σαρεία σξίκαλζε ησλ λέσλ, είζνδνο ζηνλ έγγακν βίν ζε λεαξή ειηθία, ηεθλνπνηία, ππεπζπλφηεηα, θξνληίδα γηα ηηο πξνζσπηθέο αλάγθεο, ππξεληθή νηθνγέλεηα, γπλαίθαλνηθνθπξά (ε Mary Jane κεηά ηε θνηηεηηθή ηεο πνξεία δελ παξνπζηάδεηαη σο εξγαδφκελε), άληξαο-θνπβαιεηήο ηεο νηθνγέλεηαο, πνπ φκσο έπξεπε λα λνηαζηεί θαη γηα ηελ επξχηεξε επεκεξία ησλ κειψλ ηεο (Coontz 1992: 28) 22, ελψ ε νηθνγέλεηα ιεηηνπξγεί σο πξνυπφζεζε θνηλσληθήο ζπκκεηνρήο θαη πνιηηηθήο ππεπζπλφηεηαο, σο ζρνιείν ήζνπο, ζχκκαρνο ηεο θνηλσληθήο επξπζκίαο θαη κέζν ζχζθημεο ησλ θνηλσληθψλ δεζκψλ. Μνινλφηη ε ξεηνξεία πεξί νηθνγέλεηαο κνηάδεη λα παξακέλεη απαξάιιαθηε αλά ηνπο αηψλεο, νη ηζηνξηθέο θαη ελδνπνιηηηζκηθέο (ηαμηθέο, θπιεηηθέο θ.ά) δηαθνξνπνηήζεηο θαζηζηνχλ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ην θαηλφκελν θάζε άιιν παξά νκνηνγελέο. Ο θφζκνο ηνπ Spiderman φκσο, πξνζππνγξάθεη θαη ζηεξίδεη ηνλ ηδεφηππν ηεο νηθνγέλεηαο, φπσο ηνλ ζκίιεπζε ε δπηηθή θνηλσλία θαη ηνλ δηέδσζε απνηθίδνληαο ην θαληαζηαθφ καο. Βιβλιογπαθία Barthes, R. (1972). Mythologies, (trans. By Annette Lavers), London: Jonathan Cape. Bourdieu, P. (2004 5ε ). Η Δηάθξηζε, (κηθξ. Κ. Καςακπέιε, πξφινγνο Ν. Παλαγησηφπνπινο). Αζήλα: Παηάθεο. Brett, R. (2011). Heroes UnLimited. The theory of the Hero s Journey and the Limitation of the Superhero Myth, ζην Kovacs, G., Marshall, C.W. (eds.). Classics and Comics, Oxford - N.Y: Oxford University Press, Campbell, J. (1949). The Hero with the Thousand faces. Princeton: Princeton University Press. Chafe, W. (1991). The Paradox of Change: American Women in the 20th Century. New York: Oxford University Press. Clark, C. (1986). The American Family Home, Chapel Hill: University of North Carolina Press. Clarke, G. (1971). "The Comics On The Couch". Time, December 13, 1-4 Clute, J., Nichols, P. (eds.). (1993). The Encyclopedia of Science Fiction. New York: Saint Martin s Press, Coontz, S. (1992). The Way We Never Were: American Families and the Nostalgia Trap. New York: Basic Books. DeFalco, T. (2004). Comics Creators on Spiderman. London: Titan. Dethloff, C. (2011). Coming up to Code: Ancient Divinities Revisited, ζην Kovacs, G., Marshall, C.W. (eds.). Classics and Comics, Oxford- N.Y: Oxford University Press, Doyle, T. F. (1943). What s wrong with the comics?, Catholic World 156, Fingeroth, D. (2004). Superman on the Couch. What Superheroes really tell us about ourselves, San Francisco. California: Chronicle Books, 39. Gilder, G. (1974). Naked Nomads. New York: Times Books Giroux,H. A., Simon R. I. (eds.) (1989). Popular Culture, Schooling, and Everyday Life, Granby. Conn: Bergin and Garvey. Glennon, L., Bustch, R. (1982). "The Family as Portrayed on Television, ," ζην Television and Behavior: Ten Years of Scientific Progress and Implications for the Eighties, ed. David Pearle et al., Washington, D.C.: U.S. Department of Health and Human Services.

15 Hajdu, D. (2008). The Ten Cent Plague: The Great Comic Book Scare and How it changed America. New York: Farrar, Strauss and Giroux. Howard, J. (1979). The Contra-Family Forces in the Culture, Vital Speeches of the Day 55 (1 January 1979), 189. Jobs, R. Η.(2003). Tarzan under Attack: Youth, Comics, and Cultural Reconstruction in Postwar France, French Historical Studies, 26, 4, Fall 2003, Joshua, E., (2001). Pygmalion and Galateia: The History of a Narrative in English Literature. Aldershot: Ashgate. Levi, A. (1998). The new American hero made in Japan ζην Kittelson, M. L. (ed.). The Soul of Popular Culture: Looking at Contemporary Heroes, Myths, and Monsters, Open Court: Chicago. Locke. S., (2005). Fantastically Reasonable: Ambivalence in the representation of Science and Technology in Super-Hero Comics, ζην Public Understanding of Science. 14, 1, Moretti, F. (1987). The way of the world: the Bildungsroman in European culture, London: Verso. Nikolajeva, M. (1996). Children s literature Comes of age: toward a new aesthetic, New York London: Garland Nyberg, A. (1998). Seal of Approval: The History of the Comics Code. Jackson: University Press of Mississippi. O Connor, T. F. (1995). The National Organization for Decent Literature. A Phase in American Catholic Censorship, Library Quarterly 65,4, Ο Neil, D. (2001). The DC Comics Guide to Writing Comics, N.Y.: Watson- Guptill. O Sullivan, T., Hartley, J., Saunders, D., Montgomery, M. & Fiske, J. (1994). Key concepts in Communication and Cultural Studies. London: Routledge. Ong, W. (1945). The Comics and the Super State: Glimpses down the Back Alley of the Mind, Arizona Quarterly 1,3, Pellitteri, M. (2011). Alan Moore, Watchmen and some notes on the ideology of Superhero Comics Studies in Comics, 2, 1: Reagan, R. (1986). The Family: Preserving America's Future. Washington, D.C.: White House Working Group on the Family. Thomas, R., Sanderson, P. (2007). The Marvel Vault, Philadelphia: Running Press. Shelton, L. J., Jewett, R. (2002). The Myth of the American Superhero. Grand Rapids, MI: W. B. Eerdmans. Stan, L. (1974). The Origin of Marvel Comics. New York: Simon and Schuster. Thrasher, F. M. (1949). The Comics and Delinquency: Cause or Scapegoat, Journal of Educational Sociology, 23, 4 (Dec., 1949), Tyler May, E. (1988). Homeward Bound: American Families in the Cold War Era. New York: Basic Books. Versaci, R. (2008). Literary Literacy and the Role of the Comic Book, or You teach a class on What?, ζην Frey N., Fisher, D. (eds.) Teaching Visual Literacy, Thousand Oaks, CA: Corwin Press, Wertham, F. (1954). Seduction of the Innocent. New York: Reinhart. Wright, B. (2003). Comic Book Nation: The Transformation of Youth Culture in America. Baltimore and London: The Johns Hopkins University Press. Zorbaugh, H. (1949). What Adults Think of Comics as Reading for Children, Journal of Educational Sociology, 23, 4 (Dec., 1949), Εεξβνχ, Α. (2003). Τν παηρλίδη ηεο πνηεηηθήο δεκηνπξγίαο ζηελ Ιιηάδα θαη ηελ Οδύζζεηα. Γηα κηα ζεσξία ηεο Οκεξηθήο πνηεηηθήο, Αζήλα: Ηλζηηηνχην ηνπ Βηβιίνπ- Α. Καξδακίηζα.

16 Καλαηζνχιε, Μ. (1999). Ζ εηθνλνγξάθεζε ζην παηδηθφ ινγνηερληθφ βηβιίν, ζην Απνζηνιίδνπ Β., Υνληνιίδνπ, Δ., (επηκ.). Λνγνηερλία θαη Εθπαίδεπζε, Αζήλα: Σππσζήησ, Κνπθνπιάο, Γ. (2006). Ελάηε Τέρλε. Από ην παξειζόλ ζην κέιινλ, Αζήλα, ΚΦΜ. Μπαρηίλ, Μ. (1980). Πξνβιήκαηα Λνγνηερλίαο θαη Αηζζεηηθήο, Αζήλα: Πιέζξνλ. Παζηνπξκαηδή, Γ. (2010). Superman θαη Wonderwoman: ηδενινγία θαη θχιν ζηα ακεξηθάληθα θφκηθο, ζην Θέα από ςειά. Φαληαζία θαη Αθήγεζε ζηα θόκηθο (επηκ. Αβξαάκ Κάνπα, Δχε ακπαλίθνπ, Πάλνο Κξεηηθφο, Μπξηψ Σζειέλε), Αζήλα: Ζιίβαηνλ, Παξάιιεια κε ην είδνο ηνπ Τπέξ-εξσηθνχ θφκηθο εκθαλίδνληαη θφκηθο κε ήξσεο αξραίνπο ζενχο ζπλήζσο κε ιαηηληθά νλφκαηα θαη δε κε ηνλ Ζξαθιή, ηα νπνία φκσο δελ ππήξμαλ εηζπξαθηηθέο επηηπρίεο. Dethloff Craig, (2011). Coming up to Code: Ancient Divinities Revisited, in Kovacs G.- Marshall C.W. (eds.), Classics and Comics. Oxford- N.Y: Oxford University Press: Ο Captain Marvel κε ηε καγηθή αθξνζηηρίδα Shazam αλαθαινχζε ζπκβνιηθά κε ηελ αλαθνξά ησλ αξρηθψλ ησλ νλνκάησλ ηνπο ηηο ηδηφηεηεο ησλ: Solomon, Hercules, Atlas, Zeus, Achilles, Mercury. 3 Ζ pulp θνπιηνχξα είρε πηνζεηήζεη ην κνληέιν ησλ καρεηψλ κε ππεξδπλάκεηο ήδε απφ ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο (Παζηνπξκαηδή, 135) 4 Σν 1909 ν αλζξσπνιφγνο Αrnold van Gennep ζην έξγν ηνπ Rites de Passage εμέηαζε ηηο κεηαβαηηθέο εκπεηξίεο ηεο εγθπκνζχλεο, ηεο γέλλαο, ηνπ γάκνπ θαη ηνπ ζαλάηνπ εηζάγνληαο ηνλ φξν ηειεηνπξγίεο κχεζεο. Ο Joseph Campbell αθνινχζσο [(1949), The Hero with the Thousand faces, Princeton: Princeton University Press], πεξηέγξαςε ην ηαμίδη ηνπ ήξσα κε ηξφπν πνπ αλέδεημε ηε δηαπνιηηηζκηθή θαη δηαρξνληθή ζηαζεξφηεηα ηνπ κνληέινπ ηεο εξσηθήο δξάζεο κε βαζηθφ ζηαζκφ ηε κπεηηθή ηειεηνπξγία. 5 Ζ αλάγθε ζπλερνχο επηθαηξνπνίεζεο ησλ ππέξ-εξψσλ ηνλίδεηαη απφ ηνλ Clarke Gerlad (1971). "The Comics On The Couch". December 13, Time: pp ηε γεληθεπκέλε αληίδξαζε δελ έιεηςαλ θαη νη θσλέο ινγηθήο: Frederic M. Thrasher, The Comics and Delinquency: Cause or Scapegoat, Journal of Educational Sociology, Vol. 23, No. 4 (Dec., 1949), pp Ο θψδηθαο αλαζεσξήζεθε δχν θνξέο, ην 1971 θαη ην 1989, ιακβάλνληαο ππφςε ηηο αιιαγέο ζηηο κεζφδνπο δηαλνκήο αιιά θαη ζηα γνχζηα ηνπ αλαγλσζηηθνχ θνηλνχ. Μνινλφηη ζήκεξα εμαθνινπζεί ελεξγφο, έρεη νπζηαζηηθά παξαγθσληζηεί ζηελ πξάμε (Nyberg, 1998: ) 8 «Σν δηαθχβεπκα ησλ αγψλσλ κε αθνξκή ην λφεκα ηνπ θνηλσληθνχ θφζκνπ είλαη ε εμνπζία πάλσ ζηα ηαμηλνκηθά ζρήκαηα θαη ζηα ζπζηήκαηα ηαμηλφκεζεο.απηά δε ζα ζπληζηνχζαλ ηφζν ζεκαληηθφ δηαθχβεπκα, αλ δε ζπλέβαιιαλ ζηελ χπαξμε ησλ ηάμεσλ» :Bourdieu, P. 2004: Tηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο ιακβάλεη ρψξα κηα ξηδηθή αλαζεψξεζε ηνπ πξνθίι ησλ ππέξ-εξψσλ θαη αλαηξέπνληαη αθφκα θαη νη πην ζηαζεξέο αλαγλσξηζηηθέο ηνπο ηδηφηεηεο. Έηζη ν νχπεξκαλ παληξεχεηαη (Superman The Wedding Album, Dec 1996), ελψ πεξλά ππαξμηαθή θξίζε ηαπηφηεηαο (Identity Crisis). 10 Δηδηθά απφ ην 1980 θαη εμήο αιιάδεη νπζηαζηηθά ην αηζζεηηθφ θαη επηθνηλσληαθφ πιαίζην, πηνζεηψληαο ζηξαηεγηθέο απηφ-ππνλφκεπζεο ησλ θιηζέ ηνπο (Pellitteri, M. (2011). Alan Moore, Watchmen and some notes on the ideology of Superhero Comics Studies in Comics, 2, 1: H ζπγθεθξηκέλε έθδνζε δηεχξπλε ην ξεπεξηφξην θαη ηνπο ξφινπο ησλ απεηθνληδφκελσλ πξνζψπσλ θαζψο εκβάζπλε ζηελ ςπρνινγία ησλ θαθψλ. 12 Ζ Εεξβνχ εηζάγεη ηνλ φξν «ζξπκκαηηζκέλνο θαζξέπηεο» κηιψληαο γηα ηελ πνιπεδξηθή παξνπζίαζε ησλ εξψσλ ζηα νκεξηθή έπε θαη δε ηνπ Οδπζζέα. 13 ην bestseller ηνπ Allan Bloom, The Closing of the American Mind (1987), ν ζπληεξεηηθφο ζπγγξαθέαο ζπλδέεη ηελ παξαθκή ηεο δπηηθήο θηινζνθίαο θαη ηεο θηιειεχζεξεο ζθέςεο κε ηε δηάβξσζε ησλ νηθνγελεηαθψλ αμηψλ θαη ησλ παξαδνζηαθψλ ξφισλ 14 The Family: Preserving America's Future (Washington, D.C.: White House Working Group on the Family, 1986). 15 Dept. of Health and Human Services, Monthly Vital Statistics Report Απφ ην ξαδηφθσλν ηνπ CBS ην 1944, πέξαζε ζην ηειενπηηθφ θαλάιη ABC απφ ηo 1952 σο ην Ζ εθπνκπή θαηέιεμε ζπλψλπκε ηεο ηδαληθήο νηθνγελεηαθήο δσήο 17 Με ηνλ φξν ζεκείν δηαθιάδσζεο ελλννχκε ην «bifurcation point» πνπ αλαθέξεη ε Nikolajeva Maria Children s literature Comes of age: toward a new aesthetic, New York London, Garland, 1996, 66)

17 θαη απνηειεί νξνινγία πνπ εηζήγαγαλ νη Prigogine Ilya Isabelle Stengers, Order out of Chaos: Man s new dialogue with nature, London, Heinemann, Τπφ απηφ ζπλνςίδεηαη ε ζεσξία, φηη ε αλζξψπηλε εμέιημε (θπζηθή, βηνινγηθή, πνιηηηζκηθή) είλαη πξνβιέςηκε έσο κφλν ελφο νξηζκέλνπ ζεκείνπ, κέρξη ηε ζηηγκή πνπ θάηη θξίζηκν θαη απξνζδφθεην ιακβάλεη ρψξα θαη εθηξέπεη ηελ σο ηφηε θαλνληθή ξνή ησλ πξαγκάησλ, ζεκείν πνπ απνθαιείηαη «θφκβνο δηαθιάδσζεο» 18 H ζεηξά ησλ Jeff Loeb Tim Sale επαλεμεηάδεη ηα γεγνλφηα πνπ ζεκάδεςαλ ηε δσή ηνπ ήξσα ζηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 60. Ζ αλαζεσξεηηθή καηηά μέληζε πνιινχο θαη πξνθάιεζε αξθεηέο αληηδξάζεηο ζηνπο νπαδνχο ηνπ ήξσα. 19 Βιέπε: Red and black, The Charterhouse of Parma, Eugene Onegin. 20 Απηή ε ηζηνξία ραξαθηεξίδεηαη σο ζεκείν θακπήο (turning point) ζηελ φιε ζχιιεςε ηεο ζεηξάο. 21 Ζ νηθνγελεηαθή γαιήλε απνδίδεηαη κε ηξίγσλν: Καλαηζνχιε Μέλε, «Ζ εηθνλνγξάθεζε ζην παηδηθφ ινγνηερληθφ βηβιίν» ζην Απνζηνιίδνπ Βελεηία- Υνληνιίδνπ Διέλε, (επηκ.), Λνγνηερλία θαη Εθπαίδεπζε, Σππσζήησ, Αζήλα 1999, ην δηάζεκν debate ηεο θνπδίλαο κε ην Nikita Khrushchev ην 1959, ν Richard Nixon δηαηεηλφηαλ φηη ε αλσηεξφηεηα ηνπ θαπηηαιηζκνχ έλαληη ηνπ θνκκνπληζκνχ δελ έγθεηην ζηελ ηδενινγηθή ή ζηξαηησηηθή ηνπ ππέξνρή, αιιά ζηηο αλέζεηο ησλ ζπηηηψλ ησλ πξναζηίσλ, πνπ «είλαη ζρεδηαζκέλα ψζηε λα θάλνπλ ηε δσή ησλ γπλαηθψλ καο επθνιφηεξε» (Coontz, S. (1992). The Way We Never Were: American Families and the Nostalgia Trap, New York: Basic Books, 28).