ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΣΗ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ ΑΠΟ ΟΡΓΑΝΙΚΟΥΣ ΜΙΚΡΟΡΥΠΑΝΤΕΣ ΜΕ ΚΑΙΝΟΤΟΜΟ ΦΙΛΤΡΟ ELECTRO-FENTON : ΠΙΛΟΤΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΕΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΣΗ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ ΑΠΟ ΟΡΓΑΝΙΚΟΥΣ ΜΙΚΡΟΡΥΠΑΝΤΕΣ ΜΕ ΚΑΙΝΟΤΟΜΟ ΦΙΛΤΡΟ ELECTRO-FENTON : ΠΙΛΟΤΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΕΣ"

Transcript

1 1 ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΧΗΜΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ, ΠΑΤΡΑ, 4-6 ΙΟΥΝΙΟΥ, 215. ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΣΗ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ ΑΠΟ ΟΡΓΑΝΙΚΟΥΣ ΜΙΚΡΟΡΥΠΑΝΤΕΣ ΜΕ ΚΑΙΝΟΤΟΜΟ ΦΙΛΤΡΟ ELECTRO-FENTON : ΠΙΛΟΤΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΕΣ Κ. Πλάκας, Α. Καράμπελας, Σ. Σκλαρή, Β. Ζασπάλης Ινστιτούτο Χημικών Διεργασιών και Ενεργειακών Πόρων, Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης, 571, Θέρμη, Θεσσαλονίκη Δ. Γιανκάκης, Γ. Σιδερόπουλος ΤΕΜΑΚ ΑΕΤΕ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην παρούσα εργασία περιγράφονται τα αποτελέσματα πειραματικών δοκιμών πιλοτικής κλίμακας με αντικείμενο την οξείδωση/απομάκρυνση οργανικών ρύπων του νερού με τη βοήθεια μίας καινοτόμου ηλεκτροχημικής διάταξης/«φίλτρου» που αναπτύχθηκε στο Εργαστήριο Φυσικών Πόρων και Εναλλακτικών Μορφών Ενέργειας του ΙΔΕΠ/ΕΚΕΤΑ. Συγκεκριμένα μελετήθηκε η απόδοση απομάκρυνσης/ανοργανοποίησης της φαρμακευτικής ουσίας δικλοφενάκη από το νερό βρύσης κατά τη συνεχή ροή μέσα από «φίλτρο» που αποτελείται από τρία ζεύγη ηλεκτροδίων ανόδου/καθόδου τύπου τσόχας άνθρακα συνολικής μάζας 4,5 gr και ενεργού όγκου ~49 cm 3. Η μεγάλη ειδική επιφάνεια των πορωδών ηλεκτροδίων άνθρακα σε συνδυασμό με τον υδρόφοβο χαρακτήρα της δικλοφενάκης επιτρέπει την αποτελεσματική προσρόφηση της τελευταίας στα ηλεκτρόδια του «φίλτρου», όπου και στη συνέχεια οξειδώνονται κατά την περιοδική επιβολή συνεχούς ηλεκτρικού ρεύματος μικρής τάσης. Η ηλεκτροχημική οξείδωση των μορίων της δικλοφενάκης βασίζεται σε ηλεκτροδιακές αντιδράσεις επιτόπιας (in situ) παραγωγής υπεροξειδίου του υδρογόνου (Η 2Ο 2) και ετερογενών αντιδράσεων τύπου Fenton σε καταλυτικά νανοσωματίδια σιδήρου τα οποία είναι καθηλωμένα στα πορώδη ηλεκτρόδια της καθόδου («φίλτρο» electro-fenton, EF). Με αυτό τον τρόπο, παράγονται ισχυρά οξειδωτικά μέσα (ρίζες υδροξυλίου, ΟΗ) τα οποία καταστρέφουν τα προσροφημένα στα πορώδη ηλεκτρόδια μόρια της δικλοφενάκης. Οι βέλτιστες αποδόσεις ρεύματος με το πιλοτικό φίλτρο EF (>5%) σημειώθηκαν κατά την εφαρμογή καθοδικού δυναμικού 2 V ανά ζεύγος ηλεκτροδίων και μικρές παροχές του νερού τροφοδοσίας (φαινομενική ταχύτητα νερού ~.23 cm/s). Σε αυτές τις συνθήκες, η απόδοση ανοργανοποίησης στο «φίλτρο» της μονάδας ήταν σταθερή, ξεπερνώντας το 2% σε μόνιμες συνθήκες. Η απόδοση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δοκιμές πραγματοποιήθηκαν σε ιδιαίτερα δυσμενείς συνθήκες πραγματοποίησης αντιδράσεων Fenton (υψηλό ph, χαμηλή αγωγιμότητα νερού, μηδενική τροφοδοσία αέρα/οξυγόνου, μικροί χρόνοι παραμονής). Η απόδοση του φίλτρου EF παρουσίασε μάλιστα υψηλή επαναληψιμότητα κατά τη διενέργεια πολλαπλών κύκλων ηλεκτρόλυσης της δικλοφενάκης (για περίπου 168 ώρες λειτουργίας), ενώ οι τελικές αποδόσεις απομάκρυνσης της δικλοφενάκης και του ολικού οργανικού άνθρακα (TOC) ήταν περίπου 95% και 42%, αντιστοίχως. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μεταξύ των προηγμένων τεχνολογιών που έχουν αναπτυχθεί για την αποτελεσματική απορρύπανση του νερού και των υγρών αποβλήτων από οργανικούς τοξικούς μικρορυπαντές (υπολειμματικά φυτοφάρμακα, βιομηχανικά χημικά, φαρμακευτικές ουσίες, κ.ά.) συγκαταλέγονται και οι προηγμένες διεργασίες ηλεκτροχημικής οξείδωσης (electrochemical advanced oxidation processes-eaops), με κύριο εκπρόσωπο τη μέθοδο electro-fenton (EF) [1]. Η τεχνολογία EF βασίζεται σε συνεχώς ηλεκτροπαραγόμενο H 2O 2 σε κατάλληλο ηλεκτρόδιο καθόδου κατά την τροφοδοσία του συστήματος με οξυγόνο ή αέρα, καταλύτη (ιόντα του δισθενούς ή τρισθενούς σιδήρου) και την εφαρμογή κατάλληλου ηλεκτρικού ρεύματος. H παραγωγή των οξειδωτικών ριζών OH λαμβάνει χώρα σε δύο στάδια: (1) αρχικά επιτελείται ηλεκτροχημική αναγωγή του οξυγόνου (O 2) προς υπεροξειδικό ανιόν (O 2 - ) και στη συνέχεια προς H 2O 2 (σε όξινο περιβάλλον): O 2(g) + 2H + + 2e - H2O2 E o =.695 V/SHE (1) (2) και ακολούθως το H 2O 2 αντιδρά με Fe 2+ προς σχηματισμό OH σύμφωνα με την αντίδραση Fenton: Fe 2+ + H 2O 2 + H + Fe 3+ + H 2O + OH (2) Τα παραγόμενα κατά τη αντίδραση Fenton ιόντα του τρισθενούς σιδήρου ανάγονται προς δισθενή σύμφωνα με την αντίδραση:

2 1 ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΧΗΜΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ, ΠΑΤΡΑ, 4-6 ΙΟΥΝΙΟΥ, 215. Fe 3+ + e - Fe 2+ E o =.77 V/SHE (3) Η ταχεία αναγέννηση του δισθενούς σιδήρου μέσω ηλεκτροχημικής κατάλυσης έχει ως αποτέλεσμα την επιτάχυνση της παραγωγής OH και κατά συνέπεια τη βελτίωση του βαθμού απορρύπανσης του νερού από οργανικούς ρύπους. Αξίζει να σημειωθεί ότι το μοριακό οξυγόνο που μετέχει στην αντίδραση (1) μπορεί, επίσης, να παραχθεί με οξείδωση του νερού στο ηλεκτρόδιο της ανόδου: H 2O ½ O 2 + 2H + + 2e - E o =1.23 V/SHE (4) Συνοψίζοντας, η διεργασία electro-fenton επιτρέπει: 1) την επιτόπια (on site) παραγωγή του H 2O 2, με αποτέλεσμα τον περιορισμό των κινδύνων που σχετίζονται με τη μεταφορά, την αποθήκευση και το χειρισμό του, 2) δυνατότητα ελέγχου των κινητικών οξείδωσης των ρύπων στο νερό, γεγονός που ευνοεί τη μελέτη του μηχανισμού των αντιδράσεων που λαμβάνουν χώρα, 3) υψηλότερους ρυθμούς αδρανοποίησης/καταστροφής των οργανικών ρύπων λόγω της διαρκούς αναγέννησης των ιόντων Fe 2+ στην κάθοδο, η οποία με τη σειρά της περιορίζει την παραγόμενη ιλύ σιδήρου, και 4) δυνατότητα πλήρους ανοργανοποίησης (mineralization) των ρύπων με σχετικά χαμηλό κόστος για βέλτιστες συνθήκες επεξεργασίας νερού. Η μέθοδος EF αποτελεί αντικείμενο εντατικής έρευνας τα τελευταία χρόνια, με το ενδιαφέρον να εστιάζεται στο σχεδιασμό ηλεκτροχημικών κελιών/αντιδραστήρων και στη σύνθεση ηλεκτροδίων (καθόδων) με βέλτιστες καταλυτικές ιδιότητες. Προς αυτή την κατεύθυνση αναπτύχθηκε στο Εργαστήριο Φυσικών Πόρων και Εναλλακτικών Μορφών Ενέργειας του ΙΔΕΠ/ΕΚΕΤΑ μια καινοτόμος διάταξη/«φίλτρο» μορφής επάλληλων ζευγών πορωδών ηλεκτροδίων ανόδων/καθόδων [2]. Στη διάταξη αυτή παράγεται, κατά την επιβολή συνεχούς ηλεκτρικού ρεύματος μικρής τάσης, υπεροξείδιο του υδρογόνου (Σχήμα 1α). Η σύνθεση Η 2Ο 2 συνοδεύεται από τη διεξαγωγή ετερογενών αντιδράσεων τύπου Fenton σε καταλυτικά νανοσωματίδια σιδήρου τα οποία είναι καθηλωμένα στα πορώδη ηλεκτρόδια. Με αυτό τον τρόπο, παράγονται ισχυρά οξειδωτικά μέσα (ρίζες υδροξυλίου) τα οποία καταστρέφουν τους προσροφημένους ή/και τους διερχόμενους μέσα από τα πορώδη ηλεκτρόδια οργανικούς μικρορυπαντές του νερού. Η διαμόρφωση αυτή επιτρέπει τόσο τη συνεχή λειτουργία όσο και την εύκολη κλιμάκωση μεγέθους της διάταξης και την προσαρμογή της στις απαιτήσεις σχεδιασμού συσκευών για πρακτικές εφαρμογές. Φίλτρο EF Σχήμα 1. (α) Σχηματική αναπαράσταση του «φίλτρου» EF πολλαπλών ζευγών ηλεκτροδίων ανόδου/καθόδου. β) Μια άποψη της πιλοτικής μονάδας EF. Η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του πρωτότυπου φίλτρου EF έγινε με την υλοποίηση ενός εκτενούς προγράμματος εργαστηριακών δοκιμών κατά τις οποίες διερευνήθηκε η επίδραση διαφόρων παραγόντων (καθοδικό δυναμικό, παροχή νερού τροφοδοσίας, ph, συγκέντρωση ρυπαντή και ηλεκτρολύτη) στην απομάκρυνση/ανοργανοποίηση πρότυπων φαρμακευτικών ουσιών (όπως δικλοφενάκη, σουλφαμεθοξαζόλη, καρβαμαζεπίνη, ιβουπροφένη) [3,4]. Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στη σύνθεση και το χαρακτηρισμό διαφορετικών ειδών ηλεκτροδίων με βάση τον άνθρακα (ύφασμα/τσόχα άνθρακα) αναφορικά με το πορώδες, την αγωγιμότητα και τη δυνατότητα ενσωμάτωσης σε αυτά καταλυτικών ιόντων σιδήρου (ή νανοσωματιδίων), με υιοθέτηση κατάλληλων τεχνικών, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Ανόργανων Υλικών του ΙΔΕΠ/ΕΚΕΤΑ [5]. Λαμβάνοντας υπόψη τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα που προέκυψαν από τις εργαστηριακές δοκιμές, σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε πρότυπη πιλοτική μονάδα (σε συνεργασία με την τεχνική εταιρεία ΤΕΜΑΚ ΑΕΤΕ) με σκοπό την αξιολόγηση της απόδοσης του φίλτρου EF, την αποτίμηση της ενεργειακής κατανάλωσης,

3 1 ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΧΗΜΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ, ΠΑΤΡΑ, 4-6 ΙΟΥΝΙΟΥ, 215. την αξιοπιστία καθώς και άλλα χαρακτηριστικά αυτής της τεχνολογίας, χωρίς εξωτερικά προστιθέμενα οξειδωτικά, και υπό συνθήκες συνεχούς λειτουργίας που προσομοιάζουν πρακτικές εφαρμογές (Σχήμα 1β). Στην παρούσα εργασία περιγράφονται τα κυριότερα αποτελέσματα των πιλοτικών δοκιμών που υλοποιήθηκαν με φυσικό νερό (νερό βρύσης) και σε ρεαλιστικές συνθήκες λειτουργίας (σχετικά με παροχή νερού, θερμοκρασία) χρησιμοποιώντας ως ρυπαντή τη φαρμακευτική ουσία δικλοφενάκη. ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Στο Σχήμα 2 παρουσιάζεται το διάγραμμα ροής της πιλοτικής μονάδας του Σχήματος 1β. Το ακατέργαστο νερό (νερό βρύσης με διαλυμένη ποσότητα δικλοφενάκης) συλλέγεται σε δεξαμενή τροφοδοσίας (ΤΝ1) όγκου 2 L η οποία είναι εφοδιασμένη με αναδευτήρα (MX1) για διευκόλυνση της ομογενοποιήσης του διάλυματος πριν την άντλησή του στο «φίλτρο» electro-fenton. Η ανακυκλοφορία/συνεχής τροφοδοσία του διαλύματος στο «φίλτρο» γίνεται με τη βοήθεια αντλίας μαγνητικής ζεύξεως (PU1) στην κατάθλιψη της οποίας υπάρχει φίλτρο φύσιγγος 6 μm (FI1) για την απόμακρυνση τυχόν αιωρούμενων στερεών που αναρροφήθηκαν από τη δεξαμενή. Παράλληλα με το «φίλτρο» EF είναι τοποθετημένο φίλτρο φύσιγγος κοκκώδους ενεργού άνθρακα (FI2) για σύγκριση της απόδοσης με εκείνη του «φίλτρου EF». Στην έξοδο των φίλτρων είναι εγκατεστημένη διάταξη με ρυθμιστική βαλβίδα (NV1) και ροόμετρο (FM1) για τη ρύθμιση της παροχής και της πίεσης. Τόσο στην είσοδο όσο και στην έξοδο των φίλτρων είναι εγκατεστημένα αισθητήρια για την καταγραφή των εξής παραμέτρων: πίεση (PT1, PT2), αγωγιμότητα (CM1, CM2), ph (ph1, ph2) και redox (Rx1, Rx2). Τα σήματα από τους αισθητήρες μεταβιβάζονται μέσω των αντίστοιχων ηλεκτρονικών οργάνων στον προγραμματιζόμενο λογικό ελεγκτή (Unitronics OPLC V121) του συστήματος. Ο ελεγκτής διαθέτει έγχρωμη οθόνη αφής 12, κάρτες εισόδων/εξόδων και έχει τη δυνατότητα καταγραφής δεδομένων σε κάρτα μνήμης microsd. Τα τρία ζεύγη ηλεκτροδίων ανόδου και καθόδου του «φίλτρου» EF τροφοδοτούνται παράλληλα με ρυθμιζόμενη τάση συνεχούς ρεύματος, η τιμή της οποίας μπορεί να κυμανθεί από έως και 6 V. Σχήμα 2. Διάγραμμα ροής και οργάνων της πιλοτικής διάταξης electro-fenton. Το «φίλτρο» EF αποτελείται από τρία ζεύγη ηλεκτροδίων ανόδου/καθόδου από τσόχα άνθρακα (MAST Carbon International Ltd, Great Britain) διαμέτρου 62mm και συνολικής μάζας άνθρακα ~4.5 gr. Η εφαρμογή τριών, και όχι περισσότερων, ζευγών ηλεκτροδίων επιλέχτηκε για λόγους διευκόλυνσης της πειραματικής διαδικασίας, όπως η οικονομία χρόνου (μειωμένοι χρόνοι κορεσμού των ηλεκτροδίων για ορισμένη συγκέντρωση ρυπαντή), η οικονομία υλικών (αντιδραστήρια, τσόχες άνθρακα, με ή χωρίς καταλύτη) και η μικρή απαίτηση σύνθεσης πολλαπλών καταλυτικών ηλεκτροδίων. Το ρυπασμένο νερό ρέει στο «φίλτρο» αξονικά, διαμέσου των πορωδών ηλεκτροδίων ανόδου/καθόδου, τα οποία τοποθετούνται εναλλάξ, με πρώτο κατά σειρά το ηλεκτρόδιο της ανόδου ακολουθούμενο από αυτό της καθόδου. Η παραπάνω σειρά ευνοεί αφενός την παραγωγή μοριακού οξυγόνου κατά την οξείδωση του νερού στο ηλεκτρόδιο της ανόδου και αφετέρου την ηλεκτροχημική αναγωγή του διαλυμένου οξυγόνου του νερού, αλλά και του οξυγόνου που παράχθηκε, προς υπεροξειδικό ανιόν και στη συνέχεια προς υπεροξείδιο του υδρογόνου, στο ηλεκτρόδιο της καθόδου. Το παραγόμενο υπεροξείδιο του υδρογόνου συμμετέχει σε αντιδράσεις Fenton με τα ενσωματωμένα στην κάθοδο καταλυτικά νανοσωματίδια σιδήρου προς σχηματισμό των ισχυρών οξειδωτικών ριζών υδροξυλίου [5]. Μεταξύ των ηλεκτροδίων τοποθετείται μη-αγώγιμο πλαστικό πλέγμα (spacer) διαμέτρου 58mm προς αποφυγή επαφής και βραχυκυκλώματος. Τα ηλεκτρόδια τοποθετούνται πάνω σε διάτρητους δίσκους από ανοξείδωτο χάλυβα

4 1 ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΧΗΜΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ, ΠΑΤΡΑ, 4-6 ΙΟΥΝΙΟΥ, 215. (SS316) οι οποίοι και λειτουργούν ως φορείς ρεύματος DC από τους πόλους της πηγής τάσης στα αντίστοιχα ηλεκτρόδια. Η διαμόρφωση του «φίλτρου» επιτρέπει την εύκολη αποσυναρμολόγησή του, την απομάκρυνση των χρησιμοποιηθέντων ηλεκτροδίων άνθρακα προς χαρακτηρισμό, και την προσαρμογή νέων ηλεκτροδίων πριν από την έναρξη μιας νέας πιλοτικής δοκιμής. Κατά την πραγματοποίηση των πιλοτικών δοκιμών συλλέγονται δείγματα με σκοπό την ανάλυση της δικλοφενάκης, του ολικού οργανικού άνθρακα (TOC), όπως επίσης και της συγκέντρωσης του υπολειμματικού Η 2Ο 2. Πριν την ανάλυση όλα τα δείγματα διηθούνται διαμέσου μεμβρανών.45 μm PTFE (Millipore). Ο ποσοτικός προσδιορισμός της δικλοφενάκης πραγματοποιείται με τη βοήθεια συστήματος υγρής χρωματογραφίας υψηλής απόδοσης (Shimadzu LC-1AD VP) σε σύζευξη με ανιχνευτή συστοιχίας διόδων (DAD-M2A) στα 27 nm [5]. Η μέτρηση του TOC γίνεται με τη βοήθεια αναλυτή TOC του οίκου Shimadzu (Model TOC-5A, Shimadzu Co.). Με τη βοήθεια των τιμών TOC μπορεί να υπολογιστεί η απόδοση του ρεύματος ως προς την ανοργανοποίηση του επεξεργασμένου νερού (MCE%) για κάθε χρονική στιγμή t, σύμφωνα με την παρακάτω εξίσωση [1]: ( TOC ) t nfvs MCE% = 12. x1 (5) mit όπου (ΔTOC) t η μεταβολή στη συγκέντρωση του TOC (mg C L -1 ) σε χρόνο t (s), F η σταθερά του Faraday (96487 C mol -1 ), V s ο όγκος του διαλύματος (L) (στην περίπτωση των πιλοτικών δοκιμών ο όγκος του υγρού στο «φίλτρο»), I είναι η ένταση του ηλεκτρικού ρεύματος (A), n είναι ο αριθμός των e - που ανταλλάσσονται κατά την αντίδραση ανοργανοποίησης του ρυπαντή, m είναι το πλήθος των ατόμων άνθρακα του οργανικού ρυπαντή, και 12. είναι σταθερός όρος για την ομογενοποίηση των μονάδων (12. mg C mol -1 ). Δεδομένου ότι οι ποσότητες n και m δεν είναι γνωστές, επειδή στο νερό βρύσης βρίσκονται διαλυμένα μαζί με τη δικλοφενάκη και άλλα φυσικά οργανικά συστατικά (TOC νερού βρύσης ~.5 mg/l), γίνεται η υπόθεση ότι αυτές αντιστοιχούν αποκλειστικά στη δικλοφενάκη (m=14). Η τιμή n (=58) προσδιορίζεται με βάση τη συνολική αντίδραση ανοργανοποίησης του μορίου της δικλοφενάκης, η οποία μπορεί να γραφεί στοιχειομετρικά ως ακολούθως: C 14H 1NO 2Cl H 2O 14CO 2 + NH H + + 2Cl e - (6) με την προϋπόθεση ότι κατά την ανοργανοποίηση παράγονται ιόντα NH 4 +, αντί για NO 3 - ή ΝΟ 2 -. Η συγκέντρωση του Η 2Ο 2 μετράται φασματοφωτομετρικά σύμφωνα με τη ιωδομετρική μέθοδο [6]. Ο εντοπισμός αρωματικών παραπροϊόντων κατά την οξείδωση της δικλοφενάκης γίνεται με τη βοήθεια αέριου χρωματογράφου (Agilent 789A GC) σε σύζευξη με φασματοφωτόμετρο μάζας (Agilent 5975C MSD) ακολουθώντας την αναλυτική διαδικασία που περιγράφεται σε πρόσφατη δημοσίευση του ΕΦΕΜ/ΕΚΕΤΑ [7]. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΖΗΤΗΣΗ Το ενδιαφέρον των προκαταρκτικών πιλοτικών δοκιμών επικεντρώθηκε στη βελτιστοποίηση της ηλεκτρικής απόδοσης του «φίλτρου» της μονάδας ως προς την παραγωγή H 2O 2, μεταβάλλοντας για το σκοπό αυτό τις παραμέτρους εκείνες που συνδέονται με τη λειτουργία του «φίλτρου», όπως η εφαρμοζόμενη τάση σε κάθε ζεύγος ηλεκτροδίων και η παροχή του νερού τροφοδοσίας. Η ηλεκτρική τάση σχετίζεται με την τροφοδοσία κατάλληλης ποσότητας e - με στόχο τον υπερκερασμό των ωμικών απωλειών τάσης στο «φίλτρο» και την ενίσχυση των αντιδράσεων ηλεκτροχημικής αναγωγής του οξυγόνου προς Η 2Ο 2 στην κάθοδο [εξίσωση (1)]. Παράλληλα, η παροχή του νερού τροφοδοσίας συνδέεται με το χρόνο αλληλεπίδρασης των ηλεκτροενεργών συστατικών με τα ηλεκτρόδια ανόδου/καθόδου του «φίλτρου». Μειωμένες παροχές νερού αντιστοιχούν σε μεγαλύτερους χρόνους παραμονής των ηλεκτροενεργών συστατικών στο «φίλτρο» με αποτέλεσμα τη βελτίωση των κινητικών των παραπάνω ηλεκτροδιακών αντιδράσεων. Σύμφωνα με το Σχήμα 3α, η αύξηση του καθοδικού δυναμικού οδηγεί κατά κανόνα σε βελτιωμένες αποδόσεις ηλεκτροσύνθεσης Η 2Ο 2, ωστόσο, πέρα από τα 2 V η συσσωρευμένη συγκέντρωση Η 2Ο 2 δεν επηρεάζεται αισθητά, παραμένοντας σταθερή στα ~6 μg/l. Για τάση 2 V, η μείωση της παροχής του νερού ευνοεί την παραγωγή Η 2Ο 2 στο «φίλτρο», με τις σταθεροποιημένες τιμές να αυξάνονται κατά 2% (~74 μg/l) και 6% (98 μg/l) όταν η παροχή του νερού μειώνεται από τα 4 L/h στα 2 L/h και 1 L/h, αντίστοιχα. Κάτι ανάλογο δεν παρατηρήθηκε, ωστόσο, για παροχή νερού 3 L/h. Για ορισμένο όγκο υγρού στο «φίλτρο» (~48 cm 3 ) η μείωση της παροχής του νερού ισοδυναμεί με αύξηση του χρόνου παραμονής των ηλεκτροενεργών συστατικών σε αυτό, ο οποίος εκτιμάται ότι είναι 4,3 sec και 17,4 sec για παροχή 4 L/h και 1 L/h, αντίστοιχα. Προφανώς, η ομογενοποίηση και η βέλτιστη μεταφορά μάζας των ηλεκτροενεργών συστατικών επιτυγχάνεται με την εφαρμογή αρκετά χαμηλών παροχών νερού, οι οποίες διευκολύνουν τις κινητικές των αντιδράσεων οξείδωσης και αναγωγής στα ηλεκτρόδια ανόδου και καθόδου του «φίλτρου». Τα αποτελέσματα αυτά είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά λαμβάνοντας υπόψη τη χαμηλή αγωγιμότητα του νερού βρύσης (~6 μs/cm) (αυξημένη ωμική πτώση τάσης), τις αυξημένες τιμές ph (7,8-8,) [μειωμένες αντιδράσεις αναγωγής του διαλυμένου οξυγόνου του νερού σύμφωνα με την εξίσωση (1)] και τέλος την παρουσία στο νερό ενός

5 1 ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΧΗΜΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ, ΠΑΤΡΑ, 4-6 ΙΟΥΝΙΟΥ, 215. ετερόκλητου πλήθους ανόργανων και οργανικών ουσιών οι οποίες μπορούν να δράσουν είτε ανασταλτικά στην παραγωγή του Η 2Ο 2 είτε να μετέχουν σε αντιδράσεις κατανάλωσης αυτού. Οι βέλτιστες τιμές τάσης και παροχής νερού (2 V και 1 L/h, αντίστοιχα) υιοθετήθηκαν στη συνέχεια σε όλες τις πιλοτικές δοκιμές με τον επιλεγμένο οργανικό ρυπαντή, εξετάζοντας την απόδοση του «φίλτρου» για δύο διαφορετικές συγκεντρώσεις της δικλοφενάκης (DCF), 625 μg/l και 16 μg/l DCF, με την τελευταία να προσεγγίζει τις συγκεντρώσεις που καταγράφονται συνήθως σε επιφανειακά νερά (ποτάμια, λίμνες, υδατορέματα) ως αποτέλεσμα της διάθεσης επεξεργασμένων και ανεπεξέργαστων αστικών λυμάτων σε αυτά [8] V V 2.8V 1 H 2 O 2 (μg/l) V H 2 O 2 (μg/l) L/h 3 2 2L/h 3L/h α) β) L/h Σχήμα 3. Μεταβολή της συγκέντρωσης του παραγόμενου Η 2Ο 2 με το χρόνο ηλεκτρόλυσης κατά την επιβολή διαφορετικών καθοδικών δυναμικών (α) και παροχών του νερού τροφοδοσίας (β). Συνεχής τροφοδοσία νερού βρύσης με παροχή 1 L/h (α), και εφαρμοζόμενη τάση 2V ανά ζεύγος ηλεκτροδίων (β). Το πειραματικό πρωτόκολλο που ακολουθήθηκε κατά την πραγματοποίηση των πιλοτικών δοκιμών περιλαμβάνει δύο στάδια επεξεργασίας, ένα διήθησης της δικλοφενάκης μέχρι κορεσμού του «φίλτρου» (τάση V) και ένα ηλεκτρόλυσης του διαλύματος στα 2 V (στάδιο οξείδωσης electro-fenton), ως ακολούθως: 1. Συνεχής τροφοδοσία του διαλύματος DCF μέχρι κορεσμού των ηλεκτροδίων του φίλτρου (στάδιο προσρόφησης-1ος κύκλος). 2. Συνεχής τροφοδοσία διαλύματος DCF (παροχή 1 L/h) και εφαρμογή τάσης 2 V ανά ζεύγος ηλεκτροδίων ανόδου/καθόδου μέχρι σταθεροποίηση της συγκέντρωσης DCF στην έξοδο του «φίλτρου» (στάδιο οξείδωσης-1ος κύκλος). 3. Απομάκρυνση ηλεκτροδίων άνθρακα για χαρακτηρισμό και τοποθέτηση νέων πριν την εκκίνηση της νέας πιλοτικής δοκιμής. Η διενέργεια ενός προκαταρκτικού σταδίου διήθησης της δικλοφενάκης στο «φίλτρο» κρίθηκε απαραίτητη λόγω της ισχυρής ρόφησης που εμφανίζουν τα υδρόφοβα μόρια της δικλοφενάκης (logk ow=4,51) στα ηλεκτρόδια τσόχας άνθρακα [5], διαφοροποιώντας με τον τρόπο αυτό τη συμβολή της οξείδωσης Fenton στην απομάκρυνση της δικλοφενάκης κατά το δεύτερο στάδιο ηλεκτρόλυσης του νερού. Στο Σχήμα 4 περιγράφονται τα αποτελέσματα απομάκρυνσης της δικλοφενάκης και του TOC στο «φίλτρο» EF της μονάδας για υψηλή αρχική συγκέντρωση ρυπαντή (625 μg/l DCF). H συγκέντρωση της δικλοφενάκης παρουσίασε απότομη πτώση στη διάρκεια της πρώτης ώρας ηλεκτρόλυσης του νερού, με την απόδοση απομάκρυνσης να φτάνει το 77%, όπου και σταθεροποιήθηκε για τις επόμενες επτά ώρες. Οι αντίστοιχες μετρήσεις TOC επιβεβαιώνουν την υψηλή απόδοση ανοργανοποίησης των οργανικών συστατικών του νερού στο «φίλτρο» EF, η οποία και κυμάνθηκε μεταξύ 68 και 73%. Η αυξημένη απόδοση ανοργανοποίησης απεικονίζεται, επίσης, και στο Σχήμα 5α, στο οποίο οι τιμές MCE% προσεγγίζουν το 1% μετά από 5 ώρες συνεχούς λειτουργίας. Συγκρίνοντας την τιμή αυτή με τις αντίστοιχες τιμές MCE% της βιβλιογραφίας [1], γίνεται αντιληπτό ότι το «φίλτρο» EF παρουσιάζει αξιοσημείωτη απόδοση ανοργανοποίησης του νερού σε ιδιαίτερα μη ευνοϊκές συνθήκες υλοποίησης αντιδράσεων Fenton (υψηλό ph, μηδενική τροφοδοσία αέρα/οξυγόνου, in situ παραγωγή και όχι εξωτερική τροφοδοσία H 2O 2, ετερογενείς αντιδράσεις Fenton με οξείδια του σιδήρου, μικροί χρόνοι παραμονής). Οι τιμές, επίσης, MCE% του Σχήματος 5α υπολογίστηκαν με τη βασική υπόθεση ότι η ανοργανοποίηση αφορά αποκλειστικά τα μόρια της δικλοφενάκης. Δεδομένου ότι το TOC του νερού αντιστοιχεί κατά κύριο λόγο σε φυσικά οργανικά υλικά, ο λόγος n/m στην εξίσωση (5) μπορεί

6 1 ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΧΗΜΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ, ΠΑΤΡΑ, 4-6 ΙΟΥΝΙΟΥ, 215. να διαφέρει σημαντικά από τον αντίστοιχο της δικλοφενάκης (n/m=4,14). Είναι γνωστό ότι τα φυσικά οργανικά υλικά που εντοπίζονται σε πηγές πόσιμου νερού (υπόγεια νερά, επιφανειακά) συνίστανται από ένα ετερογενές μίγμα μορίων (κατά κύριο λόγο χουμικά συστατικά) με σχετικά υψηλό μέσο μοριακό βάρος (m=5-3 άτομα C). Δεδομένου ότι τα χουμικά συστατικά μπορούν να δρουν τόσο ως δέκτες όσο και ως δωρητές e - σε ένα υδατικό σύστημα, είναι δυνατόν ο λόγος n/m να είναι μικρότερος αλλά και μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο που υπολογίζεται για το μόριο της δικλοφενάκης. Στο Σχήμα 5β περιγράφονται οι τιμές της συγκέντρωσης του Η 2Ο 2 και του redox του νερού στην έξοδο του «φίλτρου» κατά τη διάρκεια του σταδίου της ηλεκτρόλυσης. 1,,8 Προσρόφηση Ηλεκτρόλυση 1,,8 Προσρόφηση Ηλεκτρόλυση C DCF /C DCFo,6,4 TOC/TOC o,6,4,2,2, α) β), Σχήμα 4. Μεταβολή της ανηγμένης συγκέντρωσης α) της δικλοφενάκης (DCF) και β) του ολικού οργανικού άνθρακα (TOC), ως συνάρτηση του χρόνου επεξεργασίας στο «φίλτρο» EF. Συγκέντρωση τροφοδοσίας DCF 625 μg/l, συνεχής τροφοδοσία νερού βρύσης ~1 L/h, τάση 2 V. MCE% MCE% Ι (ανά ζεύγος ηλεκτροδίων) Ι (ma) H 2 O 2 (μg/l) Redox Η 2 Ο Redox out (mv) α) β) Σχήμα 5. Μεταβολή α) της έντασης (Ι) και της απόδοση του ηλεκτρικού ρεύματος ως προς την ανοργανοποίηση του επεξεργασμένου νερού (MCE%), β) της συγκέντρωσης του Η 2Ο 2 και του δυναμικού οξειδοαναγωγής του νερού στην έξοδο του «φίλτρου». Συγκέντρωση τροφοδοσίας DCF 625 μg/l, συνεχής τροφοδοσία νερού βρύσης ~1 L/h, τάση 2 V. Οι διακυμάνσεις της συγκέντρωσης Η 2Ο 2 στις 3 πρώτες ώρες ηλεκτρόλυσης σε συνδυασμό με τη μικρή μείωση στις τιμές redox αποτελούν ένδειξη οξειδωτικών αντιδράσεων στο «φίλτρο» EF, κάτι που άλλωστε επιβεβαιώνεται και από τα φάσματα UV (19-6nm) του Σχήματος 6, σύμφωνα με τα οποία η ένταση της κορυφής στα 276nm (χαρακτηριστική της δικλοφενάκης) μειώνεται με το χρόνο ηλεκτρόλυσης, ενώ ταυτόχρονα εμφανίζονται νέες κορυφές οι οποίες και αντιστοιχούν σε παραπροϊόντα οξείδωσης των οργανικών συστατικών του νερού (δικλοφενάκη και φυσικά οργανικά υλικά του νερού βρύσης). Η ταυτοποίηση των παραπροϊόντων οξείδωσης της δικλοφενάκης επιχειρήθηκε με την υλοποίηση αναλύσεων GC/MS όπως χαρακτηριστικά σημειώνεται στη συνέχεια. Στο Σχήμα 7 περιγράφονται τα αποτελέσματα απομάκρυνσης της δικλοφενάκης και του TOC κατά την υλοποίηση πιλοτικής δοκιμής σε συνθήκες που προσομοιάζουν περισσότερο την πρακτική εφαρμογή (συνεχής επεξεργασία νερού βρύσης με μικρή συγκέντρωση τροφοδοσίας του ρυπαντή ~,16 mg/l DCF). Η απόδοση του «φίλτρου» EF σταθεροποιείται μετά από περίπου 6 ώρες συνεχούς λειτουργίας, με τις μέγιστες αποδόσεις απομάκρυνσης DCF και TOC να φθάνουν το 79% και το 97%, αντίστοιχα. Οι υψηλές αποδόσεις συμφωνούν με τις αντίστοιχες τιμές MCE% (Σχήμα 8), οι οποίες αυξάνονται με το χρόνο ηλεκτρόλυσης (ως αποτέλεσμα

7 1 ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΧΗΜΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ, ΠΑΤΡΑ, 4-6 ΙΟΥΝΙΟΥ, 215. προφανώς της μείωσης της έντασης του ηλεκτρικού ρεύματος στο «φίλτρο»), ξεπερνώντας το 2% κατά τη λήξη της πιλοτικής δοκιμής. Τα αποτελέσματα αυτά είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, λαμβάνοντας υπόψη την επίτευξη αξιοσημείωτων αποδόσεων ανοργανοποίησης συστατικών του νερού και απομάκρυνσης ενός μη βιοαποικοδομήσιμου ρυπαντή, όπως η δικλοφενάκη, κατά την επεξεργασία ενός φυσικού νερού (υπόγειο νερό) με υψηλή τιμή ph (>7,4), μικρή συγκέντρωση διαλυμένου οξυγόνου, και για σχετικά μικρούς χρόνους παραμονής των ηλεκτροενεργών συστατικών στο «φίλτρο» (στην προκειμένη περίπτωση 14,6 sec). Οι υψηλές αποδόσεις του «φίλτρου» για χαμηλές συγκεντρώσεις ρυπαντή συμφωνούν, επίσης, και με τις τιμές της συγκέντρωσης Η 2Ο 2 και redox του νερού στην έξοδο του «φίλτρου» (Σχήμα 8β), οι οποίες εμφανίζονται μειωμένες συγκριτικά με τις αντίστοιχες του Σχήματος 5β. Αξίζει να σημειωθεί ότι η απόδοση του φίλτρου EF παρουσίασε υψηλή απόδοση και κατά τη διενέργεια πολλαπλών κύκλων ηλεκτρόλυσης της δικλοφενάκης (για περίπου 168 ώρες λειτουργίας), με τις τελικές αποδόσεις απομάκρυνσης της δικλοφενάκης και του ολικού οργανικού άνθρακα (TOC) να φθάνουν το 95% και το 42%, αντίστοιχα.,3 ABS,25,2,15,1,5 276nm (DCF) λ (nm) Σχήμα 6. Φάσματα UV (19-64nm) δειγμάτων νερού στην έξοδο του «φίλτρου» κατά το στάδιο της ηλεκτρόλυσης (2 V) για διαφορετικούς χρόνους δειγματοληψίας. Συγκέντρωση τροφοδοσίας DCF 625 μg/l, συνεχής τροφοδοσία νερού βρύσης ~1 L/h, τάση 2 V. min 6min 12min 18min 24min 36min 48min 1,,8 Προσρόφηση Ηλεκτρόλυση 1,,8 Προσρόφηση Ηλεκτρόλυση C DCF /C DCFo,6,4 TOC/TOC o,6,4,2,2 α), β), Σχήμα 7. Μεταβολή της ανηγμένης συγκέντρωσης α) της δικλοφενάκης (DCF) και β) του ολικού οργανικού άνθρακα (TOC), ως συνάρτηση του χρόνου επεξεργασίας στο «φίλτρο» EF. Συγκέντρωση τροφοδοσίας DCF 16 μg/l, συνεχής τροφοδοσία νερού βρύσης ~1 L/h, τάση 2 V. Στο Σχήμα 9 παρουσιάζεται ένα συγκεντρωτικό χρωματογράφημα GC/MS πλήρους σάρωσης (full-scan) στο οποίο περιγράφονται τα χρωματογραφήματα των δειγμάτων που ελήφθησαν σε διαφορετικούς χρόνους ηλεκτρόλυσης. Κατά τη συνεχή παροχή του νερού βρύσης ανιχνεύονται στην έξοδο του «φίλτρου» νέες οργανικές ενώσεις η συγκέντρωση των οποίων μεταβάλλεται με το χρόνο ηλεκτρόλυσης. Οι ενώσεις αυτές αντιστοιχούν σύμφωνα με την ηλεκτρονική βάση δεδομένων NIST/EPA/NIH 5 σε οξυγονωμένα κυκλικά και αλειφατικά παράγωγα (καρβοξυλικά οξέα, ακρυλικά) όπως επίσης, και σε πολωμένες οργανικές ενώσεις (έκλουση σε μικρότερους χρόνους σε σύγκριση με τη δικλοφενάκη) με χαρακτηριστικές ομάδες ατόμων οξυγόνου. Οι ουσίες αυτές προέρχονται πιθανότατα από την προσβολή των ριζών υδροξυλίου ή άλλων ενεργοποιημένων μορφών οξυγόνου τόσο στα μόρια της δικλοφενάκης όσο και στα υπόλοιπα φυσικά οργανικά υλικά του νερού, η αρχική δομή των οποίων, είναι δυστυχώς άγνωστη.

8 1 ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΧΗΜΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ, ΠΑΤΡΑ, 4-6 ΙΟΥΝΙΟΥ, MCE% Ι (ανά ζεύγος ηλεκτροδίων) Redox Η 2 Ο MCE% Ι (ma) H 2 O 2 (μg/l) Redox out (mv) α) β) Σχήμα 8. Μεταβολή α) της έντασης (Ι) και της απόδοση του ηλεκτρικού ρεύματος ως προς την ανοργανοποίηση του επεξεργασμένου νερού (MCE%), β) της συγκέντρωσης του Η 2Ο 2 και του δυναμικού οξειδοαναγωγής του νερού στην έξοδο του «φίλτρου». Συγκέντρωση τροφοδοσίας DCF 16 μg/l, συνεχής τροφοδοσία νερού βρύσης ~1 L/h, τάση 2 V. S13: Τροφοδοσία S8: min S9: 15min S1: 3min S11: 6min S12: 12min S14: 24min S17: 6min DCF Σχήμα 9. Ολικά χρωματογραφήματα GC/MS δειγμάτων επεξεργασμένου νερού με το «φίλτρο» EF. Επισήμανση φασμάτων μάζας της DCF και τεσσάρων παραπροϊόντων οξείδωσης. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Οι συγγραφείς ευχαριστούν το προσωπικό της Μονάδας Αναλυτικών Υπηρεσιών του ΙΔΕΠ/ΕΚΕΤΑ για την υποστήριξη στο χαρακτηρισμό των υπό εξέταση υλικών καθώς και τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας για την οικονομική υποστήριξη της παρούσας ερευνητικής εργασίας στα πλαίσια έργων ενταγμένων στα προγράμματα «ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ 29» και «Διμερής Ε&Τ Συνεργασία Ελλάδας-Ισραήλ ». ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [1]. Brillas E., Sirés I. and Oturan M.A., Chem. Rev. 19:657 (29). [2]. Plakas K.V., Karabelas A.J., Sklari S.D. and Zaspalis V.T., Ind. Eng. Chem. Res. 52:13948 (213). [3]. Plakas K.V., Karabelas A.J., Sklari S.D. and Zaspalis V.T., Proc. 13 th Int. Conf. Environ. Sci. and Technol., Athens, CEST213_817. [4]. Πλάκας Κ.Β., Καράμπελας Α.Ι., Πρακτικά 9 ο ΠΕΣΧΜ, Αθήνα, ΕΝ296. [5]. Sklari S.D., Plakas K.V., Petsi P.N., Zaspalis V.T. and Karabelas A.J., Ind. Eng. Chem. Res. DOI: 1.121/ie (215). [6]. Klassen N.V., Marchington D. and McGowan H.C.E., Anal. Chem. 66:2921 (1994). [7]. Sarasidis V.C., Plakas K.V., Patsios S.I. and Karabelas, A.J., Chem. Eng. J. 239:299 (214). [8]. Luo Y., Guo W., Ngo H-H., Nghiem L.D., Hai F-I., Zhang J., Liang S. and Wang X-C., Sci. Total Env :619 (214).

Πηγή: ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ : ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΛΩΡΙΟΥ, ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΜΥΤΙΛΗΝΗ 2005

Πηγή: ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ : ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΛΩΡΙΟΥ, ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΜΥΤΙΛΗΝΗ 2005 Πηγή: ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ : ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΛΩΡΙΟΥ, ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΜΥΤΙΛΗΝΗ 2005 ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΟΞΕΙΔΩΣΗΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι προχωρημένες τεχνικές

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 5 ο ΕΞΑΜΗΝΟ

ΤΕΧΝΙΚΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 5 ο ΕΞΑΜΗΝΟ ΤΕΧΝΙΚΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 5 ο ΕΞΑΜΗΝΟ Μελέτη της κινητικής αποχρωματισμού πρότυπων διαλυμάτων αζωχρωμάτων μέσω της καταλυτικής διάσπασης υπεροξειδίου του υδρογόνου σε αντιδραστήρα

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΗ ΟΞΕΙ ΩΣΗ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΡΥΠΩΝ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΜΕ ΚΑΙΝΟΤΟΜΟ ΙΑΤΑΞΗ ELECTRO-FENTON: ΤΟ ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΙΚΛΟΦΕΝΑΚΗΣ

ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΗ ΟΞΕΙ ΩΣΗ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΡΥΠΩΝ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΜΕ ΚΑΙΝΟΤΟΜΟ ΙΑΤΑΞΗ ELECTRO-FENTON: ΤΟ ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΙΚΛΟΦΕΝΑΚΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΗ ΟΞΕΙ ΩΣΗ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΡΥΠΩΝ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΜΕ ΚΑΙΝΟΤΟΜΟ ΙΑΤΑΞΗ ELECTRO-FENTON: ΤΟ ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΙΚΛΟΦΕΝΑΚΗΣ Κ.Β. Πλάκας, Α.Ι. Καράµπελας Εργαστήριο Φυσικών Πόρων και Εναλλακτικών Μορφών Ενέργειας

Διαβάστε περισσότερα

Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων

Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων (DO - BOD - COD - TOC) Χ. Βασιλάτος Οργανική ύλη Αποξυγόνωση επιφανειακών και υπογείων υδάτων Οι οργανικές ύλες αποτελούν πολύ σοβαρό ρύπο,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΩΝ ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΤΟΞΙΚΩΝ 0ΥΣΙΩΝ ΣΕ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΛΕΞΡΙΑ Ε.

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΩΝ ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΤΟΞΙΚΩΝ 0ΥΣΙΩΝ ΣΕ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΛΕΞΡΙΑ Ε. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΩΝ ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΤΟΞΙΚΩΝ 0ΥΣΙΩΝ ΣΕ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΑΛΕΞΡΙΑ Ε. ΒΥΜΙΩΤΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι η μελέτη

Διαβάστε περισσότερα

Επίκουρος Καθηγητής Π. Μελίδης

Επίκουρος Καθηγητής Π. Μελίδης Χαρακτηριστικά υγρών αποβλήτων Επίκουρος Καθηγητής Π. Μελίδης Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος Εργαστήριο Διαχείρισης και Τεχνολογίας Υγρών Αποβλήτων Τα υγρά απόβλητα μπορεί να προέλθουν από : Ανθρώπινα απόβλητα

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος Το περιβάλλον Περιβάλλον και οικολογική ισορροπία Η ροή της ενέργειας στο περιβάλλον... 20

Πρόλογος Το περιβάλλον Περιβάλλον και οικολογική ισορροπία Η ροή της ενέργειας στο περιβάλλον... 20 Πίνακας περιεχομένων Πρόλογος... 7 1. Το περιβάλλον... 19 1.1 Περιβάλλον και οικολογική ισορροπία... 19 1.2 Η ροή της ενέργειας στο περιβάλλον... 20 2. Οι μικροοργανισμοί... 22 2.1 Γενικά... 22 2.2 Ταξινόμηση

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΗ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΤΩΝ ΝΙΤΡΙΚΩΝ ΙΟΝΤΩΝ ΑΠΟ Y ΑΤΙΚΑ ΙΑΛΥΜΑΤΑ

ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΗ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΤΩΝ ΝΙΤΡΙΚΩΝ ΙΟΝΤΩΝ ΑΠΟ Y ΑΤΙΚΑ ΙΑΛΥΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΗ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΤΩΝ ΝΙΤΡΙΚΩΝ ΙΟΝΤΩΝ ΑΠΟ Y ΑΤΙΚΑ ΙΑΛΥΜΑΤΑ Χ. Πολατίδης, Γ. Κυριάκου Τµήµα Χηµικών Μηχανικών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο, 54124 Θεσσαλονίκη ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην εργασία αυτή µελετήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Χημεία

Περιβαλλοντική Χημεία ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Περιβαλλοντική Χημεία Ενότητα 8.2: Χημικώς Απαιτούμενο Οξυγόνο (Chemical Oxygen Demand, COD) Ευάγγελος Φουντουκίδης Τμήμα Πολιτικών

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΣΤ 30 ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΧΗΜΕΙΑΣ

ΤΕΣΤ 30 ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΧΗΜΕΙΑΣ ΤΕΣΤ 30 ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΧΗΜΕΙΑΣ ο αριθμός Avogadro, N A, L = 6,022 10 23 mol -1 η σταθερά Faraday, F = 96 487 C mol -1 σταθερά αερίων R = 8,314 510 (70) J K -1 mol -1 = 0,082 L atm mol -1 K -1 μοριακός

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΜΕΤΡΗΣΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΩΝ ΚΑΘ ΥΨΟΣ (ΟΖΟΝΤΟΒΟΛΙΣΗ)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΜΕΤΡΗΣΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΩΝ ΚΑΘ ΥΨΟΣ (ΟΖΟΝΤΟΒΟΛΙΣΗ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΜΕΤΡΗΣΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΩΝ ΚΑΘ ΥΨΟΣ (ΟΖΟΝΤΟΒΟΛΙΣΗ) 8.1 Γενικά Η γνώση της κατακόρυφης κατανομής της συγκέντρωσης του ατμοσφαιρικού όζοντος είναι ιδιαίτερα σημαντική για την κατανόηση

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρόλυση νερού ή ηλεκτρόλυση αραιού διαλύματος θειικού οξέος με ηλεκτρόδια λευκοχρύσου και με χρήση της συσκευής Hoffman.

Ηλεκτρόλυση νερού ή ηλεκτρόλυση αραιού διαλύματος θειικού οξέος με ηλεκτρόδια λευκοχρύσου και με χρήση της συσκευής Hoffman. Σύντομη περιγραφή του πειράματος Ηλεκτρόλυση νερού ή ηλεκτρόλυση αραιού διαλύματος θειικού οξέος με ηλεκτρόδια λευκοχρύσου και με χρήση της συσκευής Hoffman. Διδακτικοί στόχοι του πειράματος Στο τέλος

Διαβάστε περισσότερα

Υδροχημεία. Ενότητα 10: Οξείδωση - Αναγωγή. Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας

Υδροχημεία. Ενότητα 10: Οξείδωση - Αναγωγή. Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας Υδροχημεία Ενότητα 10: Οξείδωση - Αναγωγή Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας Σκοποί ενότητας Κατανόηση των οξειδοαναγωγικών φαινομένων, δυναμικό οξειδοαναγωγής Κατανόηση της διαδικασίας

Διαβάστε περισσότερα

(1) i mig,k = z 2 kf 2 u k c k (2) i mig = i mig,k = z 2 kf 2 u k c k. k=1. k=1

(1) i mig,k = z 2 kf 2 u k c k (2) i mig = i mig,k = z 2 kf 2 u k c k. k=1. k=1 Αριθμοί μεταφοράς Α. Καραντώνης 1 Σκοπός Σκοπός της άσκησης είναι ο πειραματικός προσδιορισμός των αριθμών μεταφοράς με τη μέθοδο Hittorf. Ειδικότερα, προσδιορίζονται ο αριθμοί μεταφοράς κατιόντων υδρογόνου

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΥΓΡΗΣ ΕΚΧΥΛΙΣΗΣ Ελένη Παντελή, Υποψήφια Διδάκτορας Γεωργία Παππά, Δρ. Χημικός Μηχανικός

Διαβάστε περισσότερα

Φίλιππος Μπρέζας & Κωνσταντίνος-Στέφανος Νίκας

Φίλιππος Μπρέζας & Κωνσταντίνος-Στέφανος Νίκας Heriot-Watt University Technological Education Institute of Piraeus Φίλιππος Μπρέζας & Κωνσταντίνος-Στέφανος Νίκας 3 Δεκεμβρίου 2011, Αθήνα Περίληψη Εισαγωγή Δημιουργία πλέγματος & μοντελοποίηση CFD Διακρίβωση

Διαβάστε περισσότερα

ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΙΚEΣ ΓΕΩΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ. Αριάδνη Αργυράκη

ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΙΚEΣ ΓΕΩΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ. Αριάδνη Αργυράκη 1 ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΙΚEΣ ΓΕΩΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ Αριάδνη Αργυράκη Περιεχόμενα 2 1. Ορισμοί 2. Εξισορρόπηση αντιδράσεων οξειδοαναγωγής 3. Διαγράμματα Eh-pH 4. Σημαντικές βιο-γεωχημικές αντιδράσεις ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΑΛΒΑΝΙΚΑ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΙΚΑ ΚΕΛΙΑ

ΓΑΛΒΑΝΙΚΑ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΙΚΑ ΚΕΛΙΑ ΓΑΛΒΑΝΙΚΑ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΙΚΑ ΚΕΛΙΑ Σκοπός Εργαστηριακής Άσκησης Η κατανόηση του μηχανισμού λειτουργίας των γαλβανικών και ηλεκτρολυτικών κελιών καθώς και των εφαρμογών τους. Θεωρητικό Μέρος Όταν φέρουμε

Διαβάστε περισσότερα

έξοδος φωτοκατάλυσης / είσοδος υγροτόπου

έξοδος φωτοκατάλυσης / είσοδος υγροτόπου 3 25 DOC 2 15 1 5 έξοδος Ομογενής Φωτοκαταλ λυτική Οξείδωση με το αντιδραστήριο Photo Fenton/Τεχνητοί υγρότοποι παρουσία ηλιακού φωτός 1: Η συγκέντρωση του ολικού οργανικού άνθρακα (DOC) στην είσοδο και

Διαβάστε περισσότερα

Κροκίδωση Συσσωμάτωση Χημική κατακρήμνιση Πηγή: Μαρία Λοϊζίδου, ΕΜΠ, Αθήνα 2006

Κροκίδωση Συσσωμάτωση Χημική κατακρήμνιση Πηγή: Μαρία Λοϊζίδου, ΕΜΠ, Αθήνα 2006 Κροκίδωση Συσσωμάτωση Χημική κατακρήμνιση Πηγή: Μαρία Λοϊζίδου, ΕΜΠ, Αθήνα 2006 Η χημική κατακρήμνιση βασίζεται στη λειτουργία της συσσωμάτωσης και κροκίδωσης των κολλοειδών σωματιδίων που υπάρχουν αρχικά

Διαβάστε περισσότερα

Χαρακτηρισμός των στερεών ιζημάτων ανάκτησης φωσφόρου Μελέτη βιοδιαθεσιμότητας του παραγόμενου προϊόντος

Χαρακτηρισμός των στερεών ιζημάτων ανάκτησης φωσφόρου Μελέτη βιοδιαθεσιμότητας του παραγόμενου προϊόντος ΠΡΑΞΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΜΒΕΛΕΙΑΣ «Πρόγραμμα Ανάπτυξης Βιομηχανικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΠΑΒΕΤ) 2013» Δευτέρα 25 Μαΐου, 2015 Ημερίδα - Κ.Ε.Δ.Ε.Α. Θεσσαλονίκη Χαρακτηρισμός των στερεών ιζημάτων ανάκτησης φωσφόρου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ

ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Εργαστήριο Φυσικοχηµείας και Χηµικών ιεργασιών ΜΙΑ ΝΕΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ Γ. Γούλα, Θ. Παπαδάµ, Ι. Γεντεκάκης

Διαβάστε περισσότερα

Να σχεδιάστε ένα τυπικό διάγραμμα ροής μιας εγκατάστασης επεξεργασίας αστικών λυμάτων και να περιγράψτε τη σημασία των επιμέρους σταδίων.

Να σχεδιάστε ένα τυπικό διάγραμμα ροής μιας εγκατάστασης επεξεργασίας αστικών λυμάτων και να περιγράψτε τη σημασία των επιμέρους σταδίων. Τεχνολογία και Διαχείριση Υγρών Αποβλήτων Ι Ακαδημαϊκό έτος 2017-2018 Σημαντικά ζητήματα μαθήματος (Β. Διαμαντής) Βασικές αρχές Από τι αποτελούνται τα αστικά λύματα? Ποιες είναι οι τυπικές συγκεντρώσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ B ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΓΡΑΦΕΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΩΝ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2007-2008 ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 1. Ταξινόμηση

Διαβάστε περισσότερα

Απολύμανση νερού και δευτεροβάθμια επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων με φωτοκατάλυση TiO2

Απολύμανση νερού και δευτεροβάθμια επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων με φωτοκατάλυση TiO2 έρευνα ενηµέρωση Απολύμανση νερού και δευτεροβάθμια επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων με φωτοκατάλυση TiO2 του Δρ. Νικόλαου Λυδάκη-Σημαντήρη Κρίσιμα περιβαλλοντικά ζητήματα, όπως η συνεχής μείωση των διαθέσιμων

Διαβάστε περισσότερα

τεκμηρίωση και συνειδητοποίηση επικινδυνότητας λυμάτων αυστηρή νομοθεσία διαχείρισης αποβλήτων Καθαρισμός αποβλήτων

τεκμηρίωση και συνειδητοποίηση επικινδυνότητας λυμάτων αυστηρή νομοθεσία διαχείρισης αποβλήτων Καθαρισμός αποβλήτων ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ τεκμηρίωση και συνειδητοποίηση επικινδυνότητας λυμάτων αυστηρή νομοθεσία διαχείρισης αποβλήτων Καθαρισμός αποβλήτων επαναχρησιμοποίηση πολύτιμων, εξαντλούμενων

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΧΩΡΟ-ΧΡΟΝΙΚΗΣ ΑΠΟΚΡΙΣΗΣ ΤΑΛΑΝΤΟΥΜΕΝΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΔΥΟ ΚΑΙ ΤΡΙΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΔΙΩΝ

ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΧΩΡΟ-ΧΡΟΝΙΚΗΣ ΑΠΟΚΡΙΣΗΣ ΤΑΛΑΝΤΟΥΜΕΝΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΔΥΟ ΚΑΙ ΤΡΙΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΔΙΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΧΩΡΟ-ΧΡΟΝΙΚΗΣ ΑΠΟΚΡΙΣΗΣ ΤΑΛΑΝΤΟΥΜΕΝΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΔΥΟ ΚΑΙ ΤΡΙΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΔΙΩΝ Παναγιώτης Σταματόπουλος, Αντώνης Καραντώνης Τομέας Επιστήμης και Τεχνικής

Διαβάστε περισσότερα

Χημική Τεχνολογία. Ενότητα 6: Διαλυμένο Οξυγόνο. Ευάγγελος Φουντουκίδης Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Τ.Ε.

Χημική Τεχνολογία. Ενότητα 6: Διαλυμένο Οξυγόνο. Ευάγγελος Φουντουκίδης Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Τ.Ε. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Χημική Τεχνολογία Ενότητα 6: Διαλυμένο Οξυγόνο Ευάγγελος Φουντουκίδης Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Τ.Ε. Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Δείτε εδώ τις Διαφάνειες για την Άσκηση 8. Περιγραφή υπολογισμών της Άσκησης 8 του Εργαστηρίου ΜΧΔ

Δείτε εδώ τις Διαφάνειες για την Άσκηση 8. Περιγραφή υπολογισμών της Άσκησης 8 του Εργαστηρίου ΜΧΔ Δείτε εδώ τις Διαφάνειες για την Άσκηση 8 Περιγραφή υπολογισμών της Άσκησης 8 του Εργαστηρίου ΜΧΔ Διάγραμμα Ροής Βήμα 1. Υπολογισμός της πραγματικής αρχικής συγκέντρωσης του διαλύματος κιτρικού οξέος στη

Διαβάστε περισσότερα

panagiotisathanasopoulos.gr

panagiotisathanasopoulos.gr Χημική Ισορροπία 61 Παναγιώτης Αθανασόπουλος Χημικός, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πατρών Χημικός Διδάκτωρ Παν. Πατρών 62 Τι ονομάζεται κλειστό χημικό σύστημα; Παναγιώτης Αθανασόπουλος Κλειστό ονομάζεται το

Διαβάστε περισσότερα

Η βιολογική κατάλυση παρουσιάζει παρουσιάζει ορισμένες ορισμένες ιδιαιτερότητες ιδιαιτερότητες σε

Η βιολογική κατάλυση παρουσιάζει παρουσιάζει ορισμένες ορισμένες ιδιαιτερότητες ιδιαιτερότητες σε Η βιολογική κατάλυση παρουσιάζει ορισμένες ιδιαιτερότητες σε σχέση με τη μη βιολογική που οφείλονται στη φύση των βιοκαταλυτών Οι ιδιαιτερότητες αυτές πρέπει να παίρνονται σοβαρά υπ όψη κατά το σχεδιασμό

Διαβάστε περισσότερα

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος της διάθεσης των παραπάνω αποβλήτων, τα Ελληνικά τυροκομεία ως επί το πλείστον:

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος της διάθεσης των παραπάνω αποβλήτων, τα Ελληνικά τυροκομεία ως επί το πλείστον: Ο κλάδος της τυροκόμησης είναι παραδοσιακά ο κλάδος με τη μικρότερη απόδοση προϊόντων σε σχέση με την πρώτη ύλη. Για κάθε τόνο γάλακτος παράγονται περίπου 350 κιλά προϊόντος και περίπου 2,6 τόνοι απόβλητα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & Δ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 018 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα προηγούµενων εξεταστικών περιόδων. 1 ο Θέµα Ιανουαρίου 2005

Θέµατα προηγούµενων εξεταστικών περιόδων. 1 ο Θέµα Ιανουαρίου 2005 Θέµατα προηγούµενων εξεταστικών περιόδων 1 ο Θέµα Ιανουαρίου 2005 Σε ένα επίπεδο ηλεκτρόδιο ενεργού επιφάνειας 2 cm 2, που χρησιµοποιείται ως άνοδος σε µία ηλεκτρολυτική κυψέλη που περιέχει διάλυµα 2*10-3

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑΣ Γραφείο 211 Επίκουρος Καθηγητής: Δ. Τσιπλακίδης Τηλ.: 2310 997766 e mail: dtsiplak@chem.auth.gr url:

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΠΟΥ ΥΠΗΡΕΤΟΥΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΣΑΒΒΑΤΟ 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 018 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΣΥΝΟΛΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΨΕΛΕΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑ ΑΡΓΥΡΩ Α.Μ. 277 ΜΗΤΣΑΚΗ ΤΑΤΙΑΝΑ Α.Μ. 309 ΠΑΠΑΖΑΦΕΙΡΑΤΟΥ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ Α.Μ.322

ΚΥΨΕΛΕΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑ ΑΡΓΥΡΩ Α.Μ. 277 ΜΗΤΣΑΚΗ ΤΑΤΙΑΝΑ Α.Μ. 309 ΠΑΠΑΖΑΦΕΙΡΑΤΟΥ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ Α.Μ.322 ΚΥΨΕΛΕΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑ ΑΡΓΥΡΩ Α.Μ. 277 ΜΗΤΣΑΚΗ ΤΑΤΙΑΝΑ Α.Μ. 309 ΠΑΠΑΖΑΦΕΙΡΑΤΟΥ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ Α.Μ.322 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΥΨΕΛΕΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ Οι κυψέλες καυσίμου είναι συσκευές οι οποίες μέσω ηλεκτροχημικών αντιδράσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΦΩΣΦΟΡΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΣΤΡΑΓΓΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΦΥΔΑΤΩΣΗΣ ΙΛΥΟΣ ΜΕΣΩ ΚΑΤΑΚΡΗΜΝΙΣΗΣ ΣΤΡΟΥΒΙΤΗ

ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΦΩΣΦΟΡΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΣΤΡΑΓΓΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΦΥΔΑΤΩΣΗΣ ΙΛΥΟΣ ΜΕΣΩ ΚΑΤΑΚΡΗΜΝΙΣΗΣ ΣΤΡΟΥΒΙΤΗ ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΦΩΣΦΟΡΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΣΤΡΑΓΓΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΦΥΔΑΤΩΣΗΣ ΙΛΥΟΣ ΜΕΣΩ ΚΑΤΑΚΡΗΜΝΙΣΗΣ ΣΤΡΟΥΒΙΤΗ Αλίκη Κόκκα και Ευάγγελος Διαμαντόπουλος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος Πολυτεχνείο Κρήτης PhoReSe: Ανάκτηση Φωσφόρου

Διαβάστε περισσότερα

Χημικές Διεργασίες: Εισαγωγή

Χημικές Διεργασίες: Εισαγωγή : Εισαγωγή Ορολογία Μοναδιαίες Διεργασίες ( Unit Processes ) - Οξείδωση - Υδρογόνωση - Αφυδρογόνωση - Πυρόλυση - Ενυδάτωση κλπ Ορολογία Μοναδιαίες Διεργασίες ( Unit Processes ) - Οξείδωση - Υδρογόνωση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ. Της υπ αριθμόν 3122/22-09-2014 Πρόσκλησης Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος

ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ. Της υπ αριθμόν 3122/22-09-2014 Πρόσκλησης Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΑΞΥ-31-01-101014 Της υπ αριθμόν 31/-09-014 Πρόσκλησης Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος Τίτλος Έργου Κωδικός Έργου Επιστημονικά Υπεύθυνος Χρηματοδότηση Έργου Καινοτόμες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα. Χημική Τεχνολογία. Εργαστηριακό Μέρος

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα. Χημική Τεχνολογία. Εργαστηριακό Μέρος ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Χημική Τεχνολογία Εργαστηριακό Μέρος Ενότητα 6: Διαλυμένο Οξυγόνο Ευάγγελος Φουντουκίδης Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Τ.Ε. Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΙΙΙ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ: ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΣΤΑΘΕΡΑ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ

ΦΥΣΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΙΙΙ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ: ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΣΤΑΘΕΡΑ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑΣ Γραφείο 211 Επίκουρος Καθηγητής: Δ. Τσιπλακίδης Τηλ.: 2310 997766 e mail: dtsiplak@chem.auth.gr url:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Ενότητα : Χρωματογραφία λεπτής στοιβάδας, TLC

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Ενότητα : Χρωματογραφία λεπτής στοιβάδας, TLC ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Ενότητα : Χρωματογραφία λεπτής στοιβάδας, TLC Διδάσκοντες: Κων/νος Τσιτσιλιάνης, Καθηγητής Ουρανία Κούλη, Ε.ΔΙ.Π. Μαρία Τσάμη, Ε.ΔΙ.Π. Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Χημικών Μηχανικών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα. Χημική Τεχνολογία

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα. Χημική Τεχνολογία ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Χημική Τεχνολογία Ενότητα 8.1: Βιοχημικά Απαιτούμενο Οξυγόνο (Biochemical Oxygen Demand, BOD) Ευάγγελος Φουντουκίδης Τμήμα Μηχανολόγων

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΕΙΑ Ο.Π. ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. Σε κάθε μία από τις επόμενες ερωτήσεις να επιλέξετε τη σωστή απάντηση

ΧΗΜΕΙΑ Ο.Π. ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. Σε κάθε μία από τις επόμενες ερωτήσεις να επιλέξετε τη σωστή απάντηση Κανάρη 36, Δάφνη Τηλ. 210 9713934 & 210 9769376 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΧΗΜΕΙΑ Ο.Π. ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΘΕΜΑ Α Σε κάθε μία από τις επόμενες ερωτήσεις να επιλέξετε τη σωστή απάντηση Α1. Σε δοχείο σταθερού όγκου

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΤΟΧΗΣ ΣΤΗ ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΤΟΥ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ ΑΝΟΔΙΩΣΗ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΤΟΧΗΣ ΣΤΗ ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΤΟΥ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ ΑΝΟΔΙΩΣΗ Εισαγωγή ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΤΟΧΗΣ ΣΤΗ ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΤΟΥ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ ΑΝΟΔΙΩΣΗ Το γαλβανικό κελί (γαλβανική διάβρωση) είναι μια ηλεκτροχημική αντίδραση οξείδωσης-αναγωγής (redox), η οποία συμβαίνει όταν δύο ανόμοια μέταλλα

Διαβάστε περισσότερα

Διαχωρισμός του Η 2 σε εμπορική μεμβράνη Pd-Cu/V

Διαχωρισμός του Η 2 σε εμπορική μεμβράνη Pd-Cu/V Διαχωρισμός του Η 2 σε εμπορική μεμβράνη Pd-Cu/V Δ. Κουτσονικόλας 1, Σ. Τόπης 3, Σ. Καλδής 2, Γ. Σκόδρας 1,2,3 και Γ.Π. Σακελλαρόπουλος 1,2,3 * 1 Εργαστήριο Γενικής Χημικής Τεχνολογίας, Τμήμα Χημικών Μηχανικών,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΣΕ ΜΗ ΓΡΑΜΜΙΚΑ ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΣΕ ΜΗ ΓΡΑΜΜΙΚΑ ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΣΕ ΜΗ ΓΡΑΜΜΙΚΑ ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Α. Καραντώνης, Δ. Κουτσαύτης, Ν. Κουλουμπή Τομέας Επιστήμης και Τεχνικής των Υλικών, Σχολή Χημικών Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο,

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΩΣ ΚΟΥΛΟΜΕΤΡΙΑ Μ. ΚΟΥΠΠΑΡΗΣ Μ.ΚΟΥΠΠΑΡΗΣ - ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΙΙ

ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΩΣ ΚΟΥΛΟΜΕΤΡΙΑ Μ. ΚΟΥΠΠΑΡΗΣ Μ.ΚΟΥΠΠΑΡΗΣ - ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΙΙ *1 ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΩΣ ΚΟΥΛΟΜΕΤΡΙΑ Μ. ΚΟΥΠΠΑΡΗΣ Slide 1 *1 *; 28/3/2012 ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΩΣ Στην ποτενσιομετρία: ΗΗΕΔ του ηλεκτροχημικού στοιχείου (γαλβανικού) γίνεται υπό μηδενική

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΦΩΤΟΚΑΤΑΛΥΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΥΣΑΕΡΙΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ

ΚΑΤΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΦΩΤΟΚΑΤΑΛΥΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΥΣΑΕΡΙΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ ΚΑΤΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΦΩΤΟΚΑΤΑΛΥΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΥΣΑΕΡΙΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ Ε. Πουλάκης, Α. Ζέρβα, Κ. Φιλιππόπουλος Σχολή Χημικών Μηχανικών, Ε.Μ.Π., Ηρώων Πολυτεχνείου 9, 157 80 Αθήνα ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η φωτοκαταλυτική επεξεργασία

Διαβάστε περισσότερα

Κροκίδωση - Συσσωµάτωση

Κροκίδωση - Συσσωµάτωση ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Αχαρνών 364 & Γλαράκι 10Β, Αθήνα, 11145 Τηλ: 211 1820 163-4-5 Φαξ: 211 1820 166 e-mail: enerchem@enerchem.gr web site: www.enerchem.gr Κροκίδωση - Συσσωµάτωση Πηγή:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ ΣΤΟ ΝΕΡΟ

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ ΣΤΟ ΝΕΡΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ ΣΤΟ ΝΕΡΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ ΣΕ ΝΕΡΟ ΓΕΝΙΚΑ Με το πείραμα αυτό μπορούμε να προσδιορίσουμε δύο βασικές παραμέτρους που χαρακτηρίζουν ένα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΙΔΑΝΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΙΔΑΝΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΩΝ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΙΔΑΝΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΙΔΑΝΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΩΝ Εισαγωγή Διαδικασία σχεδιασμού αντιδραστήρα: Καθορισμός του τύπου του αντιδραστήρα και των συνθηκών λειτουργίας. Εκτίμηση των χαρακτηριστικών για την ομαλή λειτουργία του αντιδραστήρα. μέγεθος σύσταση

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακός υπολογισμός του πρότυπου δυναμικού ενός οξειδοαναγωγικού ημιστοιχείου.

Εργαστηριακός υπολογισμός του πρότυπου δυναμικού ενός οξειδοαναγωγικού ημιστοιχείου. Εργαστήριο Φυσικής Χηµείας Π. Δ. Γιαννακουδάκης Εργαστηριακός υπολογισμός του πρότυπου δυναμικού ενός οξειδοαναγωγικού ημιστοιχείου. 1. κατηγορίες ημιστοιχείων Ένα ημιστοιχείο αποτελείται πάντα από δύο

Διαβάστε περισσότερα

DANAHER. DANAHER το 1999.

DANAHER. DANAHER το 1999. HACH LANGE Η συνεργασία δύο κορυφαίων οικογενειακών επιχειρήσεων που ακόµη µεγαλώνει!!! Ιδρύθηκε το 1942 από τους Clifford και Kathryn Hach στην Αϊόβα, στις Η.Π.Α. Ιδρύθηκε το 1933 από τον Dr Bruno Lange

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Μηχανική

Περιβαλλοντική Μηχανική Περιβαλλοντική Μηχανική Υπολογισμός Τίνος; Γιατί; Πώς; Επινόηση; Αντιγραφή; Τι είναι νέο; Τι είναι τώρα διαφορετικό; Τι είναι νέο; Τι γνωρίζουμε ήδη; 1 Διυλιστήριο πετρελαίου 2 Χημική βιομηχανία Μονάδα

Διαβάστε περισσότερα

Διάβρωση και Προστασία. Εαρινό εξάμηνο Ακ. Έτους Μάθημα 6ο

Διάβρωση και Προστασία. Εαρινό εξάμηνο Ακ. Έτους Μάθημα 6ο Διάβρωση και Προστασία Εαρινό εξάμηνο Ακ. Έτους 2016-17 Μάθημα 6ο Διάγραμμα δυναμικού Ε- ph για σίδηρο εμβαπτισμένο σε διάλυμα Fe 2+ με ενεργότητα = 1 Σε ph=2 για διάλυμα περιεκτικότητας σε ιόντα Fe 2+

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ - ΥΓΡΗ ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ ΥΨΗΛΗΣ ΑΠΟ ΟΣΗΣ

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ - ΥΓΡΗ ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ ΥΨΗΛΗΣ ΑΠΟ ΟΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ - ΥΓΡΗ ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ ΥΨΗΛΗΣ ΑΠΟ ΟΣΗΣ Γενικά Η χρωµατογραφία είναι µια από τις σηµαντικότερες τεχνικές διαχωρισµού και µέθοδος ποιοτικής και ποσοτικής ανάλυσης, που βρίσκει εφαρµογές

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: Τεχνολογία Μετρήσεων ΙΙ

ΜΑΘΗΜΑ: Τεχνολογία Μετρήσεων ΙΙ ΜΑΘΗΜΑ: Τεχνολογία Μετρήσεων ΙΙ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Αν. Καθ. Δρ Μαρία Α. Γούλα ΤΜΗΜΑ: Μηχανικών Περιβάλλοντος & Μηχανικών Αντιρρύπανσης 1 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ. Ενότητα 8: Μετρήσεις και υπολογισμοί φυσικοχημικώνυδροχημικών. Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογία

ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ. Ενότητα 8: Μετρήσεις και υπολογισμοί φυσικοχημικώνυδροχημικών. Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογία ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ Ενότητα 8: Μετρήσεις και υπολογισμοί φυσικοχημικώνυδροχημικών παραμέτρων (Μέρος 1ο) Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογία Σκοποί ενότητας Κατανόηση των φυσικοχημικών παραμέτρων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 8 - Μελέτη της ηλεκτρόλυσης CuSO 4 ΑΣΚΗΣΗ 8. Μελέτη της ηλεκτρόλυσης CuSO 4

ΑΣΚΗΣΗ 8 - Μελέτη της ηλεκτρόλυσης CuSO 4 ΑΣΚΗΣΗ 8. Μελέτη της ηλεκτρόλυσης CuSO 4 ΑΣΚΗΣΗ 8 Μελέτη της ηλεκτρόλυσης CuSO 4 Συσκευές: Ένα τροφοδοτικό συνεχούς τάσης, ένα αμπερόμετρο, ένα χρονόμετρο και ένα βολτάμετρο. Το βολτάμετρο ή κουλομβόμετρο αποτελείται από ένα γυάλινο δοχείο που

Διαβάστε περισσότερα

Ε Μ Π NTUA /3662 Fax: ΟΜΑΔΑ 3: Δοκιμή 1

Ε Μ Π NTUA /3662 Fax: ΟΜΑΔΑ 3: Δοκιμή 1 ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΤΜΟΚΙΝΗΤΗΡΩΝ & ΛΕΒΗΤΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥΠΟΛΗ-ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 9-15780 ΑΘΗΝΑ Ε Μ Π NTUA 210-772 3604/3662 Fax:

Διαβάστε περισσότερα

[FeCl. = - [Fe] t. = - [HCl] t. t ] [FeCl. [HCl] t (1) (2) (3) (4)

[FeCl. = - [Fe] t. = - [HCl] t. t ] [FeCl. [HCl] t (1) (2) (3) (4) Μιχαήλ Π. Μιχαήλ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3o ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ 1 3.1 Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Στις ερωτήσεις 1-34 βάλτε σε ένα κύκλο το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Το αντικείµενο µελέτης της χηµικής

Διαβάστε περισσότερα

Όνομα :... Ημερομηνία:... /... /...

Όνομα :... Ημερομηνία:... /... /... Όνομα :... Ημερομηνία:... /... /... Επαναληπτικό Διαγώνισμα Χημείας Γ Λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών (1 ο + 2 ο + 3 ο + 4 ο + 5 ο ΚΕΦ.) Διάρκεια 180 min ΘΕΜΑ Α Στις ερωτήσεις Α1 εως Α4

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ ΦΑΣΜΑΤΟΜΕΤΡΙΑΣ ΜΑΖΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΙΙ

ΑΣΚΗΣΗ ΦΑΣΜΑΤΟΜΕΤΡΙΑΣ ΜΑΖΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΙΙ ΑΣΚΗΣΗ ΦΑΣΜΑΤΟΜΕΤΡΙΑΣ ΜΑΖΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΙΙ Τίτλος Εργαστηριακής Άσκησης: Προσδιορισμός Σχετικής Μοριακής Μάζας (Μ r ) Πρωτεΐνης με την Xρησιμοποίηση Φασματομετρίας Μάζας Ηλεκτροψεκασμού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ KAI ΚΑΤΑΘΕΣΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑΣ

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ KAI ΚΑΤΑΘΕΣΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (Ε.Κ.Ε.Τ.Α.) / Ινστιτούτο Χημικών Διεργασιών και Ενεργειακών Πόρων (ΙΔΕΠ) Θεσσαλονίκη, 07-12-2017 Αριθμ. Πρωτ.: 000313 ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ KAI ΚΑΤΑΘΕΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΩΤΟΚΑΤΑΛΥΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΥΣΑΕΡΙΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ ΣΕ ΘΕΡΜΙΚΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΟ TiO2 ΜΕ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΠΛΑΤΙΝΑΣ

ΦΩΤΟΚΑΤΑΛΥΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΥΣΑΕΡΙΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ ΣΕ ΘΕΡΜΙΚΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΟ TiO2 ΜΕ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΠΛΑΤΙΝΑΣ ΦΩΤΟΚΑΤΑΛΥΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΥΣΑΕΡΙΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ ΣΕ ΘΕΡΜΙΚΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΟ Ti ΜΕ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΠΛΑΤΙΝΑΣ Ε. Πουλάκης, Κ. Φιλιππόπουλος Σχολή Χημικών Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Ηρώων Πολυτεχνείου

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΘΕΣΗ ΝΑΝΟΣΩΛΗΝΩΝ ΑΝΘΡΑΚΑ ΜΕΣΩ ΘΕΡΜΟΛΥΣΗΣ ΟΡΓΑΜΟΜΕΤΑΛΛΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΕ ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΣΥΝΘΕΣΗ ΝΑΝΟΣΩΛΗΝΩΝ ΑΝΘΡΑΚΑ ΜΕΣΩ ΘΕΡΜΟΛΥΣΗΣ ΟΡΓΑΜΟΜΕΤΑΛΛΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΕ ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΝΑΝΟΣΩΛΗΝΩΝ ΑΝΘΡΑΚΑ ΜΕΣΩ ΘΕΡΜΟΛΥΣΗΣ ΟΡΓΑΜΟΜΕΤΑΛΛΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΕ ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Α.Μ. Νέτσου 1, Ε. Χουντουλέση 1, Μ.Περράκη 2, Α.Ντζιούνη 1, Κ. Κορδάτος 1 1 Σχολή Χημικών Μηχανικών, ΕΜΠ 2 Σχολή

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογές βιοαντιδραστήρων μεμβρανών (MBR) για την επεξεργασία υγρών αποβλήτων και προβλήματα έμφραξης. Π. Σαμαράς

Εφαρμογές βιοαντιδραστήρων μεμβρανών (MBR) για την επεξεργασία υγρών αποβλήτων και προβλήματα έμφραξης. Π. Σαμαράς ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Εφαρμογές βιοαντιδραστήρων μεμβρανών (MBR) για την επεξεργασία υγρών αποβλήτων και προβλήματα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΡΦΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΟΝΙΟΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑΣ

ΜΟΡΦΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΟΝΙΟΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑΣ ΜΟΡΦΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΟΝΙΟΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑΣ Η πρώτη ύλη με τη μορφή σωματιδίων (κόνεως) μορφοποιείται μέσα σε καλούπια, με μηχανισμό που οδηγεί σε δομική διασύνδεση των σωματιδίων με πρόσδοση θερμότητας.

Διαβάστε περισσότερα

ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ - ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΕΙΑ. Χρήστος Παππάς Επίκουρος Καθηγητής

ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ - ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΕΙΑ. Χρήστος Παππάς Επίκουρος Καθηγητής - ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΕΙΑ Χρήστος Παππάς Επίκουρος Καθηγητής 1 Οξείδωση ονομάζεται η αύξηση του αριθμού οξείδωσης. Κατά τη διάρκεια της οξείδωσης αποβάλλονται ηλεκτρόνια. Αναγωγή ονομάζεται η μείωση του αριθμού

Διαβάστε περισσότερα

5.1 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΟΙΣΟΔΥΝΑΜΟΥ ΙΟΝΤΟΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ, ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ ΚΑΙ ΧΑΛΚΟΥ ΜΕ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ

5.1 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΟΙΣΟΔΥΝΑΜΟΥ ΙΟΝΤΟΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ, ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ ΚΑΙ ΧΑΛΚΟΥ ΜΕ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ 5.1 ΑΣΚΗΣΗ 5 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΟΙΣΟΔΥΝΑΜΟΥ ΙΟΝΤΟΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ, ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ ΚΑΙ ΧΑΛΚΟΥ ΜΕ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ Α' ΜΕΡΟΣ: Ηλεκτρόλυση του νερού. ΘΕΜΑ: Εύρεση της μάζας οξυγόνου και υδρογόνου που εκλύονται σε ηλεκτρολυτική

Διαβάστε περισσότερα

Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση

Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση Γήινη επιφάνεια Κατανομή υδάτων Υδάτινο στοιχείο 71% Ωκεανοί αλμυρό νερό 97% Γλυκό νερό 3% Εκμεταλλεύσιμο νερό 0,01% Γλυκό νερό 3% Παγόβουνα Υπόγεια ύδατα 2,99% Εκμεταλλεύσιμο νερό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ:

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ οργανικών, οργανομεταλλικών και ανόργανων ουσιών. Ο ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΕΠΙΤΥΓΧΑΝΕΤΑΙ ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΗ ΣΥΓΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη αναερόβιας βιοcnοδόμησης υγρών αποβλήτων υψηλού COD με ηλεκτρολυτική προ επεξεργασία

Μελέτη αναερόβιας βιοcnοδόμησης υγρών αποβλήτων υψηλού COD με ηλεκτρολυτική προ επεξεργασία Μελέτη αναερόβιας βιοcnοδόμησης υγρών αποβλήτων υψηλού COD με ηλεκτρολυτική προ επεξεργασία Νiαρϊα Πατώνη Γεωπόνος M.Sc Εργαστήριο Βιοχημικής Μηχανικής και Περιβαλλοντικής Βιοτεχνολογίας Τμήμα Μηχανικών

Διαβάστε περισσότερα

Πειραματική διαδικασία προσδιορισμού ιοντικής σύστασης ατμοσφαιρικών σωματιδίων

Πειραματική διαδικασία προσδιορισμού ιοντικής σύστασης ατμοσφαιρικών σωματιδίων ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ Τομέας Μεταλλουργίας και Τεχνολογίας Υλικών Εργαστήριο Επιστήμης και Τεχνολογίας Προστασίας του Περιβάλλοντος στη Μεταλλουργία και Τεχνολογία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα. Χημική Τεχνολογία. Εργαστηριακό Μέρος

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα. Χημική Τεχνολογία. Εργαστηριακό Μέρος ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Χημική Τεχνολογία Εργαστηριακό Μέρος Ενότητα 8.2: Χημικώς Απαιτούμενο Οξυγόνο (Chemical Oxygen Demand, COD) Ευάγγελος Φουντουκίδης

Διαβάστε περισσότερα

ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΙΚΕΣ ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΕΙΣ

ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΙΚΕΣ ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΙΚΕΣ ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Γαλβανικά στοιχεία-στοιχείο Daniel Zn (s) + Cu +2 (aq) Zn +2 + Cu (s) Zn(s) Zn +2 (aq) + 2e - (ημιαντίδραση οξείδωσης)

Διαβάστε περισσότερα

ΛΥΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ (Α. Χημική Θερμοδυναμική) H 298

ΛΥΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ (Α. Χημική Θερμοδυναμική) H 298 ΛΥΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ 4-5 (Α. Χημική Θερμοδυναμική) η Άσκηση Από τα δεδομένα του πίνακα που ακολουθεί και δεχόμενοι ότι όλα τα αέρια είναι ιδανικά, να υπολογίσετε: α)

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Κεφάλαιο Πρόλογος i Κατάλογος Σχημάτων και Εικόνων v Ενότητα 1: Εισαγωγή 1-1 1.1 Το μαθηματικό πρότυπο: ισοζύγια και άλλες σχέσεις. 1-1 1.2 Αριστοποίηση 1-2 1.3 Αλλαγή κλίμακας (scale

Διαβάστε περισσότερα

Απόβλητα. Ασκήσεις. ίνεται η σχέση (Camp) :

Απόβλητα. Ασκήσεις. ίνεται η σχέση (Camp) : ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Τομέας Περιβάοντος και Χρήσης Ενέργειας Εργαστήριο Τεχνοογίας Περιβάοντος ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ (3 ο ΕΞΑΜΗΝΟ)

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΚΚΙΝΟΥΛΗ ΝΙΚΟΛΕΤΑ, Χηµικός Μηχανικός, MSc

ΚΟΚΚΙΝΟΥΛΗ ΝΙΚΟΛΕΤΑ, Χηµικός Μηχανικός, MSc ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΤΙΤΛΟ : «ΚΕΛΙΑ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΜΕ ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΤΡΟΦΟ ΟΣΙΑ ΒΙΟΑΙΘΑΝΟΛΗΣ» ΚΟΚΚΙΝΟΥΛΗ ΝΙΚΟΛΕΤΑ, Χηµικός Μηχανικός, MSc ΟΜΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΥΨΕΛΙ ΕΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΘΕΡΜΟ ΥΝΑΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2015-2016 1 Ο ΘΕΜΑ Α1. Για την ισορροπία : 22( g) O2( g) 2 H2 O( g), θ C ισχύει ότι K c =0,25. Για την ισορροπία: H2 O( g) 2( g) O2( g), θ C, ισχύει ότι:

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός για την επιλογή στην 11η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών - EUSO 2013 Σάββατο 19 Ιανουαρίου 2013 ΧΗΜΕΙΑ

Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός για την επιλογή στην 11η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών - EUSO 2013 Σάββατο 19 Ιανουαρίου 2013 ΧΗΜΕΙΑ Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός για την επιλογή στην 11η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών - EUSO 2013 Σάββατο 19 Ιανουαρίου 2013 ΧΗΜΕΙΑ Σχολείο: 1) Ονομ/επώνυμα μαθητών: 2)... 3) ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΧΗΜΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

M M n+ + ne (1) Ox + ne Red (2) i = i Cdl + i F (3) de dt + i F (4) i = C dl. e E Ecorr

M M n+ + ne (1) Ox + ne Red (2) i = i Cdl + i F (3) de dt + i F (4) i = C dl. e E Ecorr Επιταχυνόμενες μέθοδοι μελέτης της φθοράς: Μέθοδος Tafel και μέθοδος ηλεκτροχημικής εμπέδησης Αντώνης Καραντώνης, και Δημήτρης Δραγατογιάννης 1 Σκοπός της άσκησης Στην άσκηση αυτή θα μελετηθεί η διάβρωση

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Γεωχημεία

Περιβαλλοντική Γεωχημεία Περιβαλλοντική Γεωχημεία Χ. Στουραϊτη 2018-2019 Ύλη 1. Γεωχημικά περιβάλλοντα και διαγράμματα Eh-pH (κεφ. 4, βιβλίο EBY) (Υπολογιστικές ασκήσεις) 2. Οργανικός άνθρακας και οργανική ύλη στο έδαφος (1 η

Διαβάστε περισσότερα

Γραπτή «επί πτυχίω» εξέταση «Επιστήμη και Τεχνολογία Υλικών ΙΙ»-Ιανουάριος 2017

Γραπτή «επί πτυχίω» εξέταση «Επιστήμη και Τεχνολογία Υλικών ΙΙ»-Ιανουάριος 2017 Ερώτηση 1 (10 μονάδες) - ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ-ΤΟΜΕΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ (Καθ. Β.Ζασπάλης) Σε μια διεργασία ενανθράκωσης

Διαβάστε περισσότερα

5. ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ- ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ

5. ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ- ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ 83 5. ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ- ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ 84 85 ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ: 19 ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Οξειδοαναγωγή - Ηλεκτρόλυση 5.1 Αριθμός οξείδωσης. Οξείδωση Αναγωγή ΣΤΟΧΟΙ Στο τέλος αυτής της διδακτικής ώρας θα πρέπει ο μαθητής

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην αεριοποίηση βιομάζας

Εισαγωγή στην αεριοποίηση βιομάζας ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΧΗΜΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ & ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Κεντρικό: 6 ο χλμ. oδού Χαριλάου-Θέρμης Τ.Θ. 60361 570 01 Θέρμη, Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310-498100 Fax: 2310-498180

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2018 Β ΦΑΣΗ ΧΗΜΕΙΑ

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2018 Β ΦΑΣΗ ΧΗΜΕΙΑ ΤΑΞΗ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ: ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ Ημερομηνία: Τετάρτη 11 Απριλίου 018 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΘΕΜΑ Α Α1. β Α. γ Α3. δ Α4. γ Α5. α Λ, β Λ, γ Λ, δ Σ, ε Λ. ΘΕΜΑ Β Β1.

Διαβάστε περισσότερα

ιαχείριση υγρών α οβλήτων

ιαχείριση υγρών α οβλήτων ιαχείριση υγρών α οβλήτων Χαρακτηριστικά αποβλήτων και λυµάτων Α όβλητα & Λύµατα Υγρά α όβλητα: τα υγρά και οι λάσπες που ρέουν εύκολα και αποβάλλονται από κατοικίες, βιοµηχανικές εγκαταστάσεις, µεταφορικά

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΎΛΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΕΝΟΤΗΤEΣ

ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΎΛΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΕΝΟΤΗΤEΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016-2017 ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΎΛΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΕΝΟΤΗΤEΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΤΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Δομικά σωματίδια (άτομα-μόρια-ιόντα) Δομή του ατόμου Ατομικός και μαζικός αριθμός Ισότοπα Ηλεκτρονική

Διαβάστε περισσότερα

Φωτοκαταλυτική Οξείδωση του Clopyralid σε εργαστηριακή κλίμακα

Φωτοκαταλυτική Οξείδωση του Clopyralid σε εργαστηριακή κλίμακα Φωτοκαταλυτική Οξείδωση του Clopyralid σε εργαστηριακή κλίμακα Σχήμα 1: Φάσμα οπτικής απορρόφησης του CLPR. 4 3 C (mg L -1 ) 2 1 2 4 6 8 1 12 14 16 18 2 22 24 Σχήμα 2: Φωτοκαταλυτική αποικοδόμηση 4 mgl

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΧΗΜΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ

ΤΕΧΝΙΚΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΧΗΜΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ Άσκηση 8.1: Ας θεωρήσουμε το παρακάτω σύστημα ενζυμικών αντιδράσεων όπου έχουμε δύο ενδιάμεσα σύμπλοκα ενζύμου και ενδιαμέσων προϊόντων, EΡ1 και EΡ2. Να θεωρηθεί ότι αρχικάέχουμε S 0 mol/lυποστρώματοςκαιε

Διαβάστε περισσότερα

Ορισμός το. φλψ Στάδια επεξεργασίας λυμάτων ΘΕΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΩ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ?

Ορισμός το. φλψ Στάδια επεξεργασίας λυμάτων ΘΕΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΩ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ? ΘΕΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΩ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ? Ο βιολογικος καθαρισμος αφορα την επεξεργασια λυματων, δηλαδη τη διαδικασια μεσω της οποιας διαχωριζονται οι μολυσματικες ουσιες από

Διαβάστε περισσότερα

2 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ ΣΕ ΣΥΝΘΕΤΟ ΤΟΙΧΩΜΑ

2 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ ΣΕ ΣΥΝΘΕΤΟ ΤΟΙΧΩΜΑ ΑEI ΠΕΙΡΑΙΑ(ΤΤ) ΣΤΕΦ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ-ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΕ ΕΡΓ. ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ 2 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ ΣΕ ΣΥΝΘΕΤΟ ΤΟΙΧΩΜΑ ΚΑΡΤΕΣΙΑΝΕΣ ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΕΣ Σκοπός της άσκησης

Διαβάστε περισσότερα

Ποιοτικά Χαρακτηριστικά Λυµάτων

Ποιοτικά Χαρακτηριστικά Λυµάτων Ποιοτικά Χαρακτηριστικά Λυµάτων µπορούν να καταταχθούν σε τρεις κατηγορίες: Φυσικά Χηµικά Βιολογικά. Πολλές από τις παραµέτρους που ανήκουν στις κατηγορίες αυτές αλληλεξαρτώνται π.χ. η θερµοκρασία που

Διαβάστε περισσότερα

Σύντομη επισκόπηση ηλεκτροχημικών αισθητήρων. Μη τροποποιημένα (ακάλυπτα) ηλεκτρόδια:

Σύντομη επισκόπηση ηλεκτροχημικών αισθητήρων. Μη τροποποιημένα (ακάλυπτα) ηλεκτρόδια: ΕΙΔΗ ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΩΝ ΑΙΣΘΗΤΗΡΩΝ Aμπερομετρικοί / Βολταμμετρικοί αισθητήρες: μέτρηση ρεύματος υπό σταθερό ή μεταβαλόμενο δυναμικό: I = f( C ) Μη τροποποιημένα (ακάλυπτα) ηλεκτρόδια: - Ανίχνευση βαρέων και

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση και Τεχνολογίες Επεξεργασίας Αποβλήτων

Διαχείριση και Τεχνολογίες Επεξεργασίας Αποβλήτων Διαχείριση και Τεχνολογίες Επεξεργασίας Αποβλήτων Απόβλητα Ν. 1650/1986 Απόβλητο θεωρείται κάθε ποσότητα ουσιών, θορύβου, αντικειμένων ή άλλων μορφών ενέργειας σε οποιαδήποτε φυσική κατάσταση από τις οποίες

Διαβάστε περισσότερα

Επιπτώσεις της διάθεσης απόβλητων ελαιοτριβείων στο έδαφος και στο περιβάλλον

Επιπτώσεις της διάθεσης απόβλητων ελαιοτριβείων στο έδαφος και στο περιβάλλον Επιπτώσεις της διάθεσης απόβλητων ελαιοτριβείων στο έδαφος και στο περιβάλλον Ευρωπαϊκό Έργο LIFE- Στρατηγικές για τη βελτίωση και προστασία tου εδάφους από τη διάθεση αποβλήτων ελαιοτριβείων στις Μεσογειακές

Διαβάστε περισσότερα