εικ 1. Ενδεικτικές μη επιτρεπόμενες περιπτώσεις διαμόρφωσης όγκων με πολλαπλά σπασίματα.

Transcript

1 Ε. ΕΙΔΙΚΟ ΤΕΧΝΙΚΟ ΤΕΥΧΟΣ - ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΛΑΪΚΕΥΜΕΝΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΜΗΣΗ ΝΕΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ ΚΥΡΙΩΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΤΟΝ ΥΠΑΙΘΡΟ ΧΩΡΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΑΔΙΑΦΟΡΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ Επισημαίνεται ότι αντικείμενο της μελέτης είναι ο καθορισμός μορφολογικών όρων δόμησης στον άμεσο περιβάλλοντα χώρο των οικισμών. Αποφάσεις που ορίζουν χρήσεις γης, κανονιστικούς ή ειδικούς όρους δόμησης, περιορισμό ή και απαγόρευση δόμησης στην πέριξ των οικισμών περιοχή, όπως Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια, Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης και Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης, αποφάσεις καθορισμού ζωνών προστασίας αρχαιολογικών χώρων ή φυσικού περιβάλλοντος, Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου κ.ά., εξακολουθούν να ισχύουν ως έχουν. Πλέον των παραπάνω, στο σύνολο των περιοχών μελέτης του ύπαιθρου χώρου, για όσα θέματα δεν ρυθμίζονται διαφορετικά από τις διατάξεις του παρόντος, εφαρμόζονται οι διατάξεις του ΠΔ/ "Δόμησις Εκτός Σχεδίου", όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. 1. Κλίμακα κτηριακών όγκων (μέγεθος, έκταση, συνθετική δομή): Κατ' αντιστοιχία όσων ορίστηκαν για τη δόμηση εντός των ορίων των οικισμών, οι νέες κατασκευές θα πρέπει να έχουν λιτή γεωμετρική μορφή, αποτελούμενη από διακεκριμένες μονάδες πρισματικών όγκων, καθαρών σχημάτων ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου, που μπορούν να συνδυάζονται μεταξύ τους (π.χ. σε σύνθετη διάταξη Γ ). Απαγορεύονται συνδυασμοί που οδηγούν σε πολύπλοκες κατόψεις με πολλαπλά σπασίματα. (εικ 1) Οι όγκοι που διαμορφώνονται θα πρέπει να είναι συμπαγείς. Η κλιμάκωση των όψεων μπορεί να επιτυγχάνεται με τη σύνθεση διαφορετικού ύψους μονάδων. Ο μέγιστος ενιαίος όγκος κάθε διακεκριμένης μονάδας ορθογωνίου, χωρίς να υπολογίζεται ο όγκος της στέγης, ορίζεται σε Vmax=400 m 3 για μονώροφα κτίσματα και σε Vmax=700 m 3 για διώροφα. εικ 1. Ενδεικτικές μη επιτρεπόμενες περιπτώσεις διαμόρφωσης όγκων με πολλαπλά σπασίματα. Για όγκους πάνω από το Vmax, επιβάλλεται η διάσπαση σε επιμέρους διακριτές μονάδες με τις προδιαγραφές επιφανείας και όγκου που ορίζονται παραπάνω, έστω κι αν πρόκειται για λειτουργικά ενιαίο οικοδόμημα. Οι μονάδες μπορούν να βρίσκονται είτε σε επαφή διαμορφώνοντας ενιαία σύνθεση, είτε σε απόσταση μεταξύ τους. - Στην περίπτωση τοποθέτησης σε επαφή: - α) Επιβάλλεται ο διαχωρισμός των εν επαφή μονάδων ως προς την κάτοψη, τουλάχιστον κατά 1,00 μ., ως προς τη μία ή την άλλη διεύθυνση. - β) Προτιμάται εν γένει ο συνδυασμός διαφορετικού ύψους όγκων. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 1

2 εικ 2. Ενδεικτικές περιπτώσεις τοποθέτησης ορθογωνικών όγκων εν επαφή με διαχωρισμό των επιμέρους μονάδων κατ ελάχιστο 1,00 μέτρα. - Στην περίπτωση που τοποθετούνται σε απόσταση, εφαρμόζονται οι διατάξεις της παρ. 1α του Άρθρου 6 του ΠΔ/ "Δόμησις Εκτός Σχεδίου" [ΦΕΚ270/Δ/85], όπως τροποποιήθηκε από το Ν 4258/14 [ΦΕΚ 94/Α/ σύμφωνα με την οποία: " 1. Προκειμένου για την ανέγερση κατοικιών εφαρμόζονται και οι ακόλουθοι ειδικοί όροι και περιορισμοί δόμησης επιπλέον των όσων αναφέρονται στο Αρθ1 του παρόντος. "α) Επιτρέπεται η διάσπαση του ενιαίου κτιρίου μετά τη σύμφωνη γνώμη του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής και με τις εξής προϋποθέσεις: αα) Τα επί μέρους, μετά τη διάσπαση, κτίρια σε κάθε περίπτωση αποτελούν ένα ενιαίο αρχιτεκτονικό σύνολο, ββ) Στην περίπτωση που προβλέπεται ενιαίο κτίριο το οποίο αποτελεί σύνθεση περισσοτέρων όγκων, η σύνδεση αυτών επιβάλλεται να έχει πλάτος κατ ελάχιστον 1,20 μ. και προσμετράται τουλάχιστον σε έναν από τους συντελεστές δόμησης ή κάλυψης. ή και σε περίπτωση που προβλέπονται περισσότερα ανεξάρτητα κτίρια αυτά δεν δύναται να είναι περισσότερα από τρία και δεν δύνανται να απέχουν, ανά δύο, απόσταση μεγαλύτερη του 2Δ, όπως το Δ ορίζεται στο Αρθ3 του Ν4067/12." * Διευκρινίζεται ότι η παραπάνω διάταξη αποσκοπεί στην κλιμάκωση της εκάστοτε κτιριακής σύνθεσης για την καλύτερη δυνατή προσαρμογή της στο τοπίο, με στόχο την αποφυγή των ενιαίων ογκωδών κατασκευών που συναντώνται στον ύπαιθρο χώρο της Περιφερειακής Ενότητας. Σε καμία περίπτωση όμως, δεν ενθαρρύνει την αντιδιαμετρική προσέγγιση του ζητήματος, την πολυδιάσπαση δηλαδή της επιτρεπόμενης δόμησης που θα είχε ως αποτέλεσμα είτε τη δημιουργία ενιαίων οικοδομών που απαρτίζονται από πολλαπλούς μικρότερους όγκους διαμορφώνοντας εν τέλει φλύαρες κατασκευές (εξάλλου οι πολύπλοκοι συνδυασμοί απαγορεύονται στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου), είτε τη χωροθέτηση πολλών μεμονωμένων / ανεξάρτητων οικίσκων στο εσωτερικό των γηπέδων. Απαγορεύεται σε κάθε περίπτωση η διασπορά όγκων στο εσωτερικό του γηπέδου, που έχει ως αποτέλεσμα τον κατακερματισμό του ακαλύπτου. Η τελική κτιριακή σύνθεση στη βάση όσων προαναφέρθηκαν, θα πρέπει να αποτελεί συνεκτικό σύνολο με ενιαία αρχιτεκτονική ταυτότητα και να οργανώνεται λαμβάνοντας υπόψη ως συνθετικό στοιχείο τον υπαίθριο χώρο. Απαγορεύεται η επανάληψη πανομοιότυπων οικοδομών. Απαγορεύεται επίσης η δημιουργία καμπύλων επιφανειών ή όγκων στα πρίσματα των κτισμάτων. Απώτερος στόχος των παραπάνω διατάξεων είναι η εναρμόνιση, κατά το δυνατόν, της πραγματοποιούμενης δόμησης στον ύπαιθρο χώρο του κάθε οικισμού, με την επικρατούσα οικοδομική κλίμακα και τα γενικά χαρακτηριστικά των κτιριακών όγκων εντός των ορίων του, όπως επίσης ο περιορισμός των παραβάσεων ή ατυχών μεταφράσεων του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου στη σύγχρονη οικοδομική δραστηριότητα. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 2

3 2. Ογκοπλαστική διάρθρωση (αναλογίες, σχέση ανοικτών, κλειστών και ενδιάμεσων - ημιυπαίθριων - χώρων): Δεδομένης της άρρηκτης σύνδεσης μεταξύ των κλειστών, ανοιχτών και ενδιάμεσων χώρων των κτισμάτων, ως βασικού χαρακτηριστικού της τοπικής αρχιτεκτονικής παράδοσης που θα πρέπει να διατηρηθεί στη σύγχρονη οικοδομική δραστηριότητα, επισημαίνεται ότι: Σε κάθε κτιριακή σύνθεση, ο υπαίθριος χώρος των οικοδομών θα πρέπει να αντιμετωπίζεται εξαρχής ως δομικό στοιχείο αυτής, και όχι να προκύπτει ως "υπόλοιπο" των κτιριακών όγκων. Τυχόν ενδιάμεσοι-ημιυπαίθριοι χώροι, καθώς και ο υπαίθριος των οικοδομών ανοίγονται κατά το δυνατόν νότια ή νοτιοανατολικά, επιδιώκοντας το βέλτιστο προσανατολισμό των "εξωστρεφών" τμημάτων της σύνθεσης, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις παραμέτρους προσαρμογής των όγκων στη γεωμορφολογία της εκάστοτε περιοχής (βλ. παράγραφο 3 και 14 του παρόντος). 3. Προσαρμογή στο έδαφος και στην φυσική κλίση του εδάφους (έντονη κλίση, διατήρηση φυσικών σχηματισμών, υφιστάμενων ξερολιθιών, δένδρων κ.λ.π): Οι οικοδομικοί όγκοι θα πρέπει να προσαρμόζονται στη φυσική κλίση του αναγλύφου, διατηρώντας κατά το δυνατόν τη συνέχεια του εδάφους και συμβάλλοντας κατ' αυτόν τον τρόπο στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Για το λόγο αυτό: Η διαμόρφωση των ακαλύπτων χώρων των γηπέδων πρέπει να συντείνει στην προστασία του υπάρχοντος φυσικού περιβάλλοντος του ίδιου του γηπέδου όπως και των όμορών του, με την ελαχιστοποίηση των εκσκαφών και τη διατήρηση των φυσικών στοιχείων (δένδρα, βράχια κλπ.). Προς την κατεύθυνση αυτή, ενθαρρύνεται η κλιμακωτή προσαρμογή των κτιριακών όγκων στο έδαφος με τη δημιουργία επιμέρους επιπέδων στην κατασκευή, για λόγους προστασίας της γεωμορφολογίας των περιοχών. Απαγορεύεται κάθε εκσκαφή ή επιχωμάτωση στο γήπεδο, εκτός από τις απολύτως αναγκαίες για το περίγραμμα της οικοδομής και για την τυχόν διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου κατά το δυνατόν στο άμεσο περιβάλλον του κτίσματος χωρίς σε καμία περίπτωση να υπερβαίνουν τα κατά περίπτωση μέγιστα μεγέθη που ορίζονται στην παρ. 3α του Άρθρου 17 του Ν4067/12 "Νέος Οικοδομικός Κανονισμός" [ΦΕΚ79/Α/9412], όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Στο σύνολο των ορεινών και ημιορεινών οικισμών, η κατασκευή των κάθε είδους τοιχίων γίνεται υποχρεωτικά από ξηρολιθοδομή (ξερολιθιά), κατ' αντιστοιχία των αναβαθμών του αγροτικού τοπίου, είτε από εμφανή λιθοδομή, υποχρεωτικά με λίθους τοπικής προέλευσης, με τις προδιαγραφές κατασκευής που περιγράφονται στην παράγραφο 9 του παρόντος. Επισημαίνεται η διατήρηση της διάταξης περί απαγόρευσης της κατασκευής κτηρίων σε υποστυλώματα, βάσει της παρ.9 του Άρθρου 1 του ΠΔ/ "Δόμησις Εκτός Σχεδίου" [ΦΕΚ270/Δ/85], όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Η διαμόρφωση των ακαλύπτων χώρων των γηπέδων πρέπει επίσης να συντείνει στη διατήρηση τυχόν φυσικών σχηματισμών και υφιστάμενων δένδρων, όπως επίσης ξερολιθιών, αλωνιών και λοιπών στοιχείων που μαρτυρούν τη συνέχεια της αγροτικής παράδοσης του τόπου. κ.α. Η παράμετρος της προστασίας των στοιχείων αυτών θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται εξαρχής υπόψη στην επιλογή της τοποθέτησης του οικοδομικού όγκου εντός του γηπέδου. * Με στόχο την τήρηση της παραπάνω διάταξης, η ύπαρξη και θέση τυχόν αναλόγων στοιχείων περιλαμβάνεται υποχρεωτικά στην τοπογραφική και φωτογραφική αποτύπωση της μελέτης. Επιτρέπεται η κατασκευή υπαίθριων κολυμβητικών δεξαμενών εφόσον κριθεί από το αρμόδιο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής ότι η χωροθέτηση και η μορφή τους δεν αλλοιώνει τη φυσιογνωμία του δομημένου και αδόμητου περιβάλλοντος χώρου, τα αξιόλογα στοιχεία του αγροτικού τοπίου, όπως επίσης το ανάγλυφο της περιοχής. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 3

4 Οι νέες οικοδομές δε θα πρέπει να παραμορφώνουν ή να ξεπερνούν σε ύψος κορυφογραμμές ή λοφώδεις και βραχώδεις εξάρσεις της περιοχής, ώστε να μην αλλοιώνονται τα χαρακτηριστικά του φυσικού τοπίου. * Με στόχο την τήρηση της διάταξης, η θέση του γηπέδου επισημαίνεται σε απόσπασμα χάρτη ΓΥΣ της ευρύτερης περιοχής του οικισμού, κλίμακας 1:5000, που συνοδεύει το τοπογραφικό διάγραμμα, προκειμένου να συσχετιστεί το μέγιστο πραγματοποιούμενο ύψος με την κρίσιμη κορυφογραμμή, λοφώδη ή βραχώδη έξαρση της περιοχής. Είτε η κορυφογραμμή ή έξαρση, εμπίπτει εντός του γηπέδου είτε βρίσκεται σε απόσταση εκτός αυτού, το προς εξέταση τμήμα της είναι αυτό που προκύπτει από την προβολή των κορυφών των ορίων του γηπέδου σε αυτή. Το προς ανέγερση δηλαδή κτίσμα εξετάζεται από τα κατάντι της κορυφογραμμής - έξαρσης και όχι από άλλη οπτική γωνία. Τα ακριβή υψόμετρα για το παραπάνω τμήμα κορυφογραμμής- έξαρσης θα προκύπτουν από το τοπογραφικό διάγραμμα του γηπέδου το οποίο θα αποτυπώνει με υψομετρικές καμπύλες και την όμορη ανάντι λωρίδα μέχρι την κορυφογραμμή- έξαρση. Το μικρότερο υψόμετρο του τμήματος της κορυφογραμμής- έξαρσης που αντιστοιχεί στο γήπεδο σύμφωνα με τα παραπάνω, θα είναι και το ανώτατο του προς ανέγερση κτιρίου. (βλέπε και έγγραφο ΕγγρΔΤΕ/α/5979/162/22207(Δ/νση Τοπ. Εφαρμογών). Σε περίπτωση κλίσης γηπέδου μεγαλύτερης του 40%, απαγορεύεται η δόμηση με εξαίρεση λιθόχτιστο ισόγειο κτίσμα εμβαδού έως 15 τ.μ. και μέγιστου ύψους μέχρι 3,00, συμπεριλαμβανομένης της στέγης, μετρούμενο από το γύρω φυσικό ή διαμορφωμένο έδαφος. Εφόσον μόνο ένα τμήμα του γηπέδου έχει κλίση άνω του 40%, επιτρέπεται η δόμηση στο υπόλοιπο τμήμα αυτού. Η αρτιότητα και η μέγιστη επιτρεπόμενη δόμηση μπορούν να υπολογίζονται στο σύνολο του γηπέδου, με την προϋπόθεση ότι η επιφάνεια του δομήσιμου τμήματος επαρκεί. Στην περίπτωση που η επιφάνεια του εν λόγω τμήματος δεν επαρκεί, η επιτρεπόμενη δόμηση μειώνεται αναλόγως. Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται υπέρβαση του μέγιστου ύψους ή αριθμού ορόφων, όπως αυτά ορίζονται κατά περίπτωση, βάσει του παρόντος. Σε κάθε περίπτωση είναι υποχρεωτική η υποβολή χάρτη ΓΥΣ της ευρύτερης περιοχής, κλίμακας 1:5000, με την επισήμανση του γηπέδου σε αυτό. εικ 3. Στα σχήματα 1,2, 3 παρουσιάζονται περιπτώσεις επιτυχούς προσαρμογής του κτιριακού όγκου στο φυσικό ανάγλυφο. σχήμα 4 (κτίριο σε υποστηλώματα): χαρακτηριστικό παράδειγμα μη διατήρησης της συνέχειας του εδάφους. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 4

5 4. Προτεινόμενη φύτευση (κατά προτίμηση με τοπικά είδη φυτών): Δήμος Ναυπλίου Δ.Ε. Ασίνης: ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΟΙ ΑΡΜΥΡΙΚΙ (Tamarix spp.) ΚΑΒΑΚΙ (Populus nigra) ΕΛΕΑΓΝΟΣ (Eleagnus angustifolia ) ΨΕΥΔΟΠΙΠΕΡΙΑ (Schinus molle) Δ.Ε. Μιδέας: ΟΡΕΙΝΟΙ Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 5

6 ΚΟΚΟΡΕΒΥΘΙΑ (Pistacia terebinthus) Δ.Ε. Ναυπλιέων: ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΟΙ ΑΡΜΥΡΙΚΙ (Tamarix spp.) ΕΛΕΑΓΝΟΣ (Eleagnus angustifolia ) ΚΟΚΟΡΕΒΥΘΙΑ( Pistacia terebinthus) ΨΕΥΔΟΠΙΠΕΡΙΑ (Schinus molle) Δ.Ε. Νέας Τίρυνθας: ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΟΙ ΑΡΜΥΡΙΚΙ (Tamarix spp.) ΕΛΕΑΓΝΟΣ (Eleagnus angustifolia ) ΚΟΚΟΡΕΒΥΘΙΑ (Pistacia terebinthus) ΨΕΥΔΟΠΙΠΕΡΙΑ (Schinus molle) Δήμος Άργους - Μυκηνών Δ.Ε. Αλέας: ΟΡΕΙΝΟΙ ΚΑΒΑΚΙ (Populus nigra) ΚΑΒΑΚΙ (Populus nigra) Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 6

7 Δ.Ε. Άργους: ΟΡΕΙΝΟΙ ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΟΙ ΑΡΜΥΡΙΚΙ (Tamarix spp.) ΕΛΕΑΓΝΟΣ (Eleagnus angustifolia ) Δ.Ε. Κουτσοποδίου: ΟΡΕΙΝΟΙ Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 7

8 ΝΕΡΑΤΖΙΑ (Citrus aurantium) Δ.Ε. Λέρνας: Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 8

9 ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΟΙ ΑΡΜΥΡΙΚΙ (Tamarix spp.) ΕΛΕΑΓΝΟΣ (Eleagnus angustifolia ) Δ.Ε. Λύρκειας: ΟΡΕΙΝΟΙ ΚΑΒΑΚΙ (Populus nigra) Δ.Ε. Μυκηνών: Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 9

10 Δήμος Επιδαύρου Δ.Ε. Επιδαύρου: ΑΡΙΑ (Quercus ilex) ΜΥΡΤΙΑ ( Myrtus communis ) ΔΑΦΝΗ ΑΠΟΛΛΩΝΟΣ( Laurus nobilis ) ΦΙΛΛΥΡΕΑ (Phillyrea latifolia ) ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΟΙ Δ.Ε. Ασκληπιείου: ΟΡΕΙΝΟΙ ΑΡΙΑ (Quercus ilex) ΑΡΙΑ (Quercus ilex) Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 10

11 ΚΟΚΚΟΡΕΒΥΘΙΑ ( Pistacia terebinthus) ΦΙΛΛΥΡΕΑ (Phillyrea latifolia ) ΦΙΛΛΥΡΕΑ (Phillyrea latifolia ) ΚΟΥΜΑΡΙΑ ( Arbutus unedo ) ΚΟΥΜΑΡΙΑ ( Arbutus unedo ) Δήμος Ερμιονίδας Δ.Ε. Ερμιονίδας: ΑΡΙΑ (Quercus ilex) ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΟΙ ΑΡΙΑ (Quercus ilex) Δ.Ε. Κρανιδίου: ΑΡΙΑ (Quercus ilex) ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΟΙ Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 11

12 ΑΡΜΥΡΙΚΙ (Tamarix spp.) ΑΚΑΚΙΑ ΚΥΑΝΟΦΥΛΛΗ ( Acacia cyanophylla ) ΚΟΥΚΟΥΝΑΡΙΑ ( Pinus pinea ) 5. Ύψη και αριθμός ορόφων: Οι κτιριακοί όγκοι επιβάλλεται να είναι μονώροφοι: - Στον ύπαιθρο χώρο που εμπίπτει εντός περιοχών ΤΙΦΚ. - Στον ύπαιθρο χώρο που εμπίπτει εντός της ζώνης Β του αρχαιολογικού χώρου αρχαίας Ασίνης. - Στον ύπαιθρο χώρο του συνόλου των ορεινών και ημιορεινών οικισμών της Περιφερειακής Ενότητας. Διώροφα κτίσματα επιτρέπονται μόνο σε γήπεδα κατά παρέκκλιση άρτια, εφόσον δεν εξαντλείται ο επιτρεπόμενος συντελεστής δόμησης. Μονώροφοι και διώροφοι όγκοι επιτρέπονται εν γένει στο χώρο υπαίθρου των λοιπών περιοχών. Σε ότι αφορά το μέγιστο ύψος, διατηρείται το επιτρεπόμενο, βάση της παραγράφου 1δ του Άρθρου 6 του ΠΔ/ 'Δόμησις Εκτός Σχεδίου" (ΦΕΚ270/Δ/31585 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει), που ορίζεται σε 4,00μ. για μονώροφα κτίσματα και 7,50μ. για διώροφα. Το ύψος του κτιρίου μετράται από τη φυσική στάθμη του εδάφους σε κάθε σημείο του περιγράμματος του κτιρίου, έτσι ώστε η προβολή του ύψους του κτιρίου σε καμία περίπτωση να μην υπερβαίνει το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος. * Επισημαίνεται ότι αποφάσεις που ορίζουν διαφορετικό ύψος ή αριθμό ορόφων στην πέριξ των οικισμών περιοχή, όπως Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια, Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης και Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης, αποφάσεις καθορισμού ζωνών προστασίας αρχαιολογικών χώρων ή φυσικού περιβάλλοντος, Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου κ.ά., εξακολουθούν να ισχύουν ως έχουν. * Για τη ζώνη Β του Αρχαιολογικού χώρου της Αρχαίας Επιδαύρου διατηρούνται οι ισχύουσες σχετικές παράγραφοι 1 και 2 του άρθρου 3 του ΠΔ ΦΕΚ 121/Δ/ «Καθορισμός ζωνών προστασίας στην ευρύτερη περιοχή του αρχαιολογικού χώρου Παλαιάς Επιδαύρου (Αργολίδος) και ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης αυτού»,, όπως παρατίθενται ακολούθως: " παρ.1.: Επιτρέπεται η ανέγερση ισογείων κτιρίων για κατοικία, αντλητικές εγκαταστάσεις, υδατοδεξαμενές, ιερούς ναούς και κτίρια κοινής ωφέλειας. παρ.2α) Το μέγιστο ύψος των κτιρίων κατοικιών ορίζεται σε 5,20μ. ενώ για τις αντλητικές εγκαταστάσεις, υδατοδεξαμενές ορίζεται σε 3,70μ. παρ.2β) Στα παραπάνω ύψη συνυπολογίζονται και το κατασκευαστικό ύψος της τετράρριχτης στέγης που ορίζεται σε 1,20μ." * Στη ζώνη Γ του Αρχαιολογικού χώρου της Αρχαίας Επιδαύρου διατηρούνται οι ισχύουσες διατάξεις των παραγράφων 1β και 2 του άρθρου 4 του ΠΔ ΦΕΚ 121/Δ/ , όπως παρατίθενται ακολούθως: " παρ. 1β) "Απαγορεύονται όλες οι παρεκκλίσεις που αφορούν στο ύψος των κτιρίων". Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 12

13 παρ.2) "Κατά τα λοιπά ισχύουν οι διατάξεις του από Π.Δ/τος (ΦΕΚ 538/Δ/1978), όπως κατόπιν τροποποιήθηκαν*." 6. Είδος στέγασης (στέγη, δώμα, ένταξη συστημάτων ΑΠΕ - πράσινες στέγες εάν προτείνονται κ.λ.π.): Στις ζώνες Β και Γ του Αρχαιολογικού χώρου της Αρχαίας Επιδαύρου διατηρούνται οι σχετικές παράγραφοι 1 έως 4 του άρθρου 6 του ΠΔ ΦΕΚ 121/Δ/ «Καθορισμός ζωνών προστασίας στην ευρύτερη περιοχή του αρχαιολογικού χώρου Παλαιάς Επιδαύρου (Αργολίδος) και ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης αυτού», όπως παρατίθενται ακολούθως: " παρ.1: Τα νέα κτίρια καλύπτονται με τετράρριχτη στέγη. παρ.2: Κατά παρέκκλιση των διατάξεων, η στέγη των νέων κτιρίων που αναγείρονται σε επαφή και συνέχεια με προϋπάρχοντα κτίρια, κατασκευάζονται με τις ίδιες κλίσεις και χαρακτηριστικά της στέγης των κτιρίων αυτών. παρ:3 Η ολοκλήρωση της κατασκευής της στέγης και της επικάλυψης της, γίνεται αμέσως μετά την αποπεράτωση της κατασκευής του φέροντος οργανισμού της οικοδομής και πριν την έναρξη κάθε άλλης εργασίας. παρ.4: Η επικάλυψη της στέγης γίνεται με κεραμίδια βυζαντινού τύπου." Στον ύπαιθρο χώρο των ενδιαφερόντων οικισμών, καθώς επίσης και των αδιάφορων οικισμών της Ομάδας Αδ1, με εξαίρεση τους οικισμούς Μυκήνες (Δε Μυκηναίων_ Δήμος Άργους - Μυκηνών), Πρόσυμνα (Δε Μυκηναίων_ Δήμος Άργους - Μυκηνών), Δίδυμα (Δε Κρανιδίου_ Δήμος Ερμιόνης) και Πορτοχέλι (Δε Κρανιδίου_ Δήμος Ερμιόνης) της Ομάδας Ε2, επιβάλλεται υποχρεωτικά η κατασκευή στέγης. Επιτρέπεται και η επικάλυψη διακριτών ορθογωνικών όγκων της κτιριακής σύνθεσης και με δώμα, με την προϋπόθεση ότι η επιφάνειά τους δεν υπερβαίνει ποσοστό 30% της συνολικά καλυπτόμενης επιφάνειας της οικοδομής. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται οι περιορισμοί που ισχύουν για στέγες και δώματα, όπως διατυπώνονται για την εντός του εκάστοτε οικισμού περιοχή. 7. Αναλογίες και θέση ανοιγμάτων, τύποι κουφωμάτων: Για το σύνολο των υπό μελέτη περιοχών ισχύουν όσα ορίστηκαν για τη δόμηση στο εσωτερικό των αντίστοιχων οικιστικών συνόλων, διατηρώντας τις ιδιαιτερότητες που τυχόν διατυπώνονται για τους επιμέρους οικισμούς ή τις επιμέρους ομάδες οικισμών, και στον ύπαιθρο χώρο αυτών. 8. Μορφολογικά και άλλα στοιχεία (λιτότητα και καθαρότητα στις μορφές, ενθάρρυνση των μορφολογικών προσεγγίσεων που βασίζονται στην τήρηση των αξιών και των αρχών της παραδοσιακής αγροτικής αρχιτεκτονικής και της αφαιρετικής αναφοράς σε αυτές): Ισχύουν όσα ορίστηκαν για τη δόμηση στο εσωτερικό των αντίστοιχων οικιστικών συνόλων, διατηρώντας τις ιδιαιτερότητες που τυχόν διατυπώνονται για τους επιμέρους οικισμούς, και στον ύπαιθρο χώρο αυτών. 9. Υλικά (προτεινόμενα υλικά, τεχνικές κ.λ.π.) που να είναι αυθεντικά και όχι απομιμήσεις άλλων, συμβατά με το ύφος της περιοχής, εναρμονιζόμενα μεταξύ τους χωρίς πολύπλοκους συνδυασμούς ( κατά προτίμηση τοπικά υλικά π.χ. πέτρα) και πλαίσιο για την χρήση σύγχρονων εμφανών υλικών: Οι εξωτερικές όψεις στον ύπαιθρο χώρο ορεινών και ημιορεινών οικισμών, όπως επίσης σε περιοχές εντός ΤΙΦΚ, κατασκευάζονται υποχρεωτικά από εμφανή λιθοδομή. Επιτρέπεται επίσης ο Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 13

14 συνδυασμός με επιφάνειες ξύλου στη φυσική του απόχρωση καθώς και σύγχρονες οικολογικές προσεγγίσεις στη βάση φυσικών υλικών (π.χ. τεχνική Rammed earth για κατασκευές από χώμα). Στις λοιπές υπό μελέτη περιοχές του ύπαιθρου χώρου επιτρέπεται επίσης η επιχρισμένη τοιχοποιία. Η λιθοδομή επιβάλλεται να κατασκευάζεται από τοπικά ασβεστολιθικά πετρώματα στις τοπικές υπόλευκες, γκρίζες, κιτρινόλευκες αποχρώσεις. Οι λίθοι μπορεί να είναι είτε καθόλου επεξεργασμένοι (αργολιθοδομή), είτε μερικώς επεξεργασμένοι σε ορθογώνια μορφή (ημιλαξευτή τοιχοποιία). Δεν νοείται λίθινος τοίχος λεπτότερος από 45cm. Οι τυχόν επενδύσεις τοιχοποιίας με λίθους έχουν ελάχιστο πάχος 20 εκ., ώστε να προσομοιάζουν της αυθεντικής παραδοσιακής λιθοδομής. Κατά την αρμολόγηση υφιστάμενων λιθοδομών γίνεται χρήση κονιαμάτων με βάση την φυσική άσβεστο. Να αποφεύγεται η χρήση τσιμέντου. Στις νέες λιθοδομές η αρμολόγηση γίνεται με αντίστοιχα κονιάματα, με χρήση μόνο λευκού τσιμέντου. Η απόχρωση του αρμολογήματος θα πρέπει να είναι γαιώδης. Η εξωτερική επιφάνεια της αρμολόγησης πρέπει να εισέχει ελάχιστα σε σχέση με τους εμφανείς λίθους. Δεν επιτρέπεται η διαμόρφωση εξεχόντων αρμών. Η τοποθέτηση των λίθων γίνεται σε επάλληλες οριζόντιες στρώσεις. Ιδιαίτερη μέριμνα θα πρέπει να υπάρχει ώστε κάθε λίθος να εφάπτεται σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη επιφάνεια με τους γειτονικούς του. Η θέση των κατακόρυφων αρμών θα πρέπει να εναλλάσσεται, ώστε να μην δημιουργούνται συνεχείς κατακόρυφοι αρμοί. Το ύψος της κάθε λίθου δεν πρέπει να ξεπερνά το πλάτος της. Οι εξωτερικές γωνίες διαμορφώνονται με λαξευμένους σταυρωτά τοποθετημένους γωνιόλιθους μεγαλύτερων διαστάσεων (αγκωνάρια). Λαξευτοί λίθοι χρησιμοποιούνται επίσης για τη διαμόρφωση πρεκιού με λίθινα στοιχεία. Απαγορεύεται η διαμόρφωση τοξωτών πρεκιών και ανακουφιστικών τόξων, δεδομένου ότι παραπέμπουν σε νεοπαραδοσιακά στοιχεία διακοσμητικού εν τέλει ρόλου, που διαμορφώνουν μια πληθωρική εικόνα στα κτίσματα. Οι ξηρολιθοδομές ή ξερολιθιές διαμορφώσεων εξωτερικού χώρου και περιφράξεων δομούνται κατά τον παραδοσιακό τρόπο χωρίς τη χρήση κονιάματος μεταξύ των λίθων. Στους ορεινούς και ημιορεινούς οικισμούς, σε περίπτωση που η τοιχοποιία επιχρίεται, θα πρέπει να εφαρμόζονται αδρά επιχρίσματα με βάση την φυσική άσβεστο και χρωστικές στο ίδιο το κονίαμα, ενώ θα πρέπει να αποφεύγονται τα λεία, τριπτά επιχρίσματα. Απαγορεύονται τεχνοτροπίες επιχρισμάτων που παραπέμπουν στα ιδιαίτερα τοπικά χαρακτηριστικά άλλων περιοχών (π.χ. νησιώτικο) Απαγορεύεται η επίχριση υφιστάμενων κτισμάτων με εμφανή, εξωτερικά, λιθοδομή. Σε περιπτώσεις νέων εργασιών σε υφιστάμενα κτίσματα, το αρμόδιο Σ.Α. δύναται να επιβάλλει, κατά την κρίση του και την απομάκρυνση ακαλαίσθητων επενδύσεων (π.χ. με λίθινες πλάκες), με στόχο την αισθητική αναβάθμιση των οικισμών. Επενδύσεις με λεπτές πλάκες, πλακάκια ή κάθε είδους πλακίδια δεν επιτρέπονται. Συνολικά, προτιμάται η χρήση φυσικών, τοπικών υλικών (π.χ. ξύλο, πέτρα), υφών (π.χ. ματ επιφάνειες) και διατομών (π.χ. λεπτές μεταλλικές κατασκευές). Με στόχο την τήρηση των παραπάνω διατάξεων, τα υλικά των όψεων και περιφράξεων ή άλλων στοιχείων του περιβάλλοντος χώρου (π.χ. περγκολών) θα πρέπει να προσδιορίζονται σαφώς και με πλήρη στοιχεία στα σχέδια - τεύχη της αρχιτεκτονικής μελέτης, μετά τη θεώρηση των οποίων δεν επιτρέπονται αλλαγές. 10.Χρωματισμοί (τυχόν προτεινόμενοι χρωματισμοί με στόχο την καλύτερη ένταξη των κτηρίων στο τοπίο): Στον ύπαιθρο χώρο των Ομάδων Ε1, Ε2, και Αδ1, όπου οι κτιριακοί όγκοι και οι περιφράξεις επιχρίονται, επιτρέπονται μόνον οι γαιώδεις αποχρώσεις με στόχο την καλύτερη δυνατή ένταξη στο φυσικό τοπίο των περιοχών. Στον ύπαιθρο χώρο των λοιπών οικισμών προτιμώνται οι γαιώδεις Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 14

15 αποχρώσεις. Ως επιτρεπόμενοι χρωματισμοί ορίζονται οι επιτρεπόμενοι στο εσωτερικό των αντίστοιχων οικισμών. Ως προς τους χρωματισμούς των λοιπών στοιχείων (εξώστες, κουφώματα, κιγκλιδώματα, στέγαστρα κ.λ.π.) εφαρμόζονται όσα ορίστηκαν για τη δόμηση στο εσωτερικό των αντίστοιχων οικιστικών συνόλων, συμπεριλαμβανομένων τυχόν απαγορεύσεων. Με στόχο την τήρηση των παραπάνω διατάξεων, πέραν των υλικών, οι χρωματισμοί των όψεων και κάθε είδους στοιχείων προς κατασκευή (κουφωμάτων, κιγκλιδωμάτων, στεγάστρων, επικαλύψεων κ.λ.π.) θα πρέπει να προσδιορίζονται σαφώς με πλήρη στοιχεία στα σχέδια και τεύχη της αρχιτεκτονικής μελέτης. 11. Στοιχεία τεχνολογικού εξοπλισμού κτισμάτων ( τοποθέτηση κλιματιστικών, ηλιοθερμοσίφωνες κ.λ.π.): Τα στοιχεία τεχνολογικού εξοπλισμού που επηρεάζουν την εξωτερική εικόνα των οικοδομών, θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται εξ' αρχής στα δεδομένα του σχεδιασμού των νέων κτηρίων και να υποδεικνύονται στα προς έγκριση σχέδια της μελέτης (κατόψεις, όψεις). Οι ηλιακοί συλλέκτες, καθώς και λοιπές μηχανολογικές ή άλλες εγκαταστάσεις μπορούν να τοποθετούνται σε σημείο του ακαλύπτου των γηπέδων, μη ορατό από περίοπτα σημεία θέασης της ευρύτερης περιοχής ή από οποιονδήποτε κοινόχρηστο χώρο (π.χ. οδικό δίκτυο). Απαγορεύεται η τοποθέτησή τους σε όψεις των κτισμάτων. Απαγορεύεται επίσης η τοποθέτησή τους στην οροφήστέγη των οικοδομών εντός του ύπαιθρου χώρου των οικισμών της ομάδας Ε1 και Ε2, όπως επίσης εντός περιοχών ΤΙΦΚ. Τα κλιματιστικά μηχανήματα τοποθετούνται υποχρεωτικά σε θέση μη ορατή από περίοπτα σημεία θέασης της ευρύτερης περιοχής, σε διαμορφωμένες εσοχές του κτίσματος και όχι στις κύριες όψεις ή στην οροφή - στέγη αυτού. Η θέση τους προσδιορίζεται στην αρχιτεκτονική μελέτη (κατόψεις - όψεις). Τυχόν νέες δεξαμενές συλλογής όμβριων επιβάλλεται να είναι υπόγειες. Στις επιφάνειες των στοιχείων τεχνολογικού εξοπλισμού απαγορεύεται η αναγραφή επιγραφών του κατασκευαστή αυτών. Η εγκατάσταση ηλιακών - φωτοβολταϊκών συστημάτων απαγορεύεται: στον ύπαιθρο χώρο των ενδιαφερόντων οικισμών, με εξαίρεση τους οικισμούς της ομάδας Ε2 που διαχωρίζονται σε επιμέρους τομείς Α και Β εν γένει σε περιοχές που εμπίπτουν εντός ΤΙΦΚ, είτε εντός ζωνών προστασίας αρχαιολογικών χώρων (Α,Β). Στις λοιπές περιοχές επιτρέπεται σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που ορίζονται στη παράγραφο 13 του παρόντος. Απαγορεύεται η τοποθέτηση τεχνολογικού εξοπλισμού στις όψεις ή τη στέγαση υφιστάμενων παραδοσιακών κτισμάτων. Επιτρέπεται μόνο σε σημεία του ακαλύπτου των γηπέδων, που δεν είναι ορατά από οποιονδήποτε κοινόχρηστο χώρο (π.χ. οδικό δίκτυο) και κατόπιν έγκρισης του Συμβουλίου αρχιτεκτονικής. Σε κάθε γήπεδο μπορεί να τοποθετείται μόνο μια κεραία τηλεόρασης και σε θέση που να μην προσβάλλονται τα κτίρια. Επιβάλλεται η σταδιακή συμμόρφωση προς τις παραπάνω διατάξεις, υφιστάμενων στοιχείων τεχνολογικού εξοπλισμού, σε διάστημα που θα οριστεί από τη Δημοτική αρχή από τη δημοσίευση του διατάγματος. 12. Νέες μορφολογικές αναζητήσεις (πλαίσιο για νέα κτίσματα): Στα πλαίσια της ενθάρρυνσης της ελεύθερης αρχιτεκτονικής δημιουργίας, οικοδομές που συγκροτούν μια διαφορετική, ενδεχομένως δυναμική ή και ευρηματική προσέγγιση, με επιμέρους εναλλακτικές προσεγγίσεις που δεν περιλαμβάνονται στις προηγούμενες παραγράφους (π.χ. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 15

16 ενσωμάτωση καμπύλων μορφών ή χαράξεων στην ογκοπλαστική σύνθεση των οικοδομών, εναλλακτικές, των προτεινόμενων, στεγάσεις, νέες τεχνολογίες υλικών π.χ. κ.τ.λ.) δύναται να εξετάζονται μεμονωμένα και να εγκρίνονται κατ' εξαίρεση από το αρμόδιο Σ.Α. εφόσον αποτελούν τεκμηριωμένες συνθετικά και κατασκευαστικά προτάσεις, που επιτυγχάνουν τη δημιουργική συνδιαλλαγή με το γειτονικό δομημένο περιβάλλον και το φυσικό τοπίο, εισάγοντας νέες μορφές, ικανές να ανταποκριθούν σε σύγχρονες ανάγκες. Στην ίδια λογική, αποδεκτή θα μπορούσε να γίνει και η χρήση σύγχρονων εμφανών υλικών, (π.χ. τοιχοποιίες από σκυρόδεμα με επεξεργασία εμφανούς τελειώματος, εμφανής οπτοπλινθοδομή κ.α.), εφόσον ενσωματώνονται επιτυχώς στο τοπίο ( π.χ. με την επιλογή της απόχρωσης) και δεν εμφανίζονται αποσπασματικά σε μεμονωμένα στοιχεία του κτίσματος, αλλά καταλαμβάνουν ικανές επιφάνειες των όγκων ως τεκμηριωμένη συνθετική επιλογή. Σε κάθε περίπτωση, οικοδομές που δε σέβονται την κλίμακα του χώρου, όπως επίσης τα φυσικά χαρακτηριστικά και την ταυτότητα της περιοχής δε θα γίνονται αποδεκτές. 13. Βιοκλιματική αρχιτεκτονική - ΑΠΕ (ενθάρρυνση κατασκευής βιοκλιματικών κτηρίων, περιγραφή πλαισίου για την συμβατότητα με το τοπίο και την μορφολογία του, ένταξη των μορφών ΑΠΕ, όροι - περιορισμοί της εγκατάστασής τους): α. Βιοκλιματική αρχιτεκτονική Ο σχεδιασμός θα πρέπει να εφαρμόζει τα συστήματα και τις βασικές αρχές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής. Στο πλαίσιο αυτής της πρακτικής, θα πρέπει να αξιοποιούνται το φυσικό περιβάλλον και τα κλιματικά πλεονεκτήματα του τόπου, με στόχο την εξασφάλιση των βέλτιστων συνθηκών θερμικής και οπτικής άνεσης με την ελάχιστη κατανάλωση ενέργειας σε επίπεδο κτιριακής μονάδας. Σε αυτήν την κατεύθυνση επισημαίνονται τα ακόλουθα: Χωροθέτηση - προσανατολισμός Η χωροθέτηση και ο προσανατολισμός των κτισμάτων θα πρέπει να προσδιορίζεται με βασικά κριτήρια, αφενός τη μεγιστοποίηση των ηλιακών κερδών και την ανεμοπροστασία το χειμώνα και αφετέρου την εκμετάλλευση των ανέμων και την ηλιοπροστασία το καλοκαίρι. Στοιχεία που πιθανόν προξενούν ανεπιθύμητη σκίαση, εμποδίζοντας τον ηλιασμό των κτισμάτων όπως π.χ. γειτονικά κτίρια ή λόφοι, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στον αρχικό σχεδιασμό. O προσανατολισμός του μεγάλου (διαμήκη) άξονα του κτιρίου στον άξονα ανατολής - δύσης, με τρόπο ώστε το κτίριο να ανοίγεται προς το νότο, εν γένει συμβάλλει στη μέγιστη αξιοποίηση της ηλιακής ακτινοβολίας. Αντιστοίχως, ουσιαστική κρίνεται και η εκμετάλλευση της κλίσης του εδάφους με τη διαμόρφωση πλάτης προστασίας προς το βορρά ή προς τους επικρατούντες ανέμους. Ιδιαίτερη μέριμνα πρέπει να δίνεται στην προστασία και αξιοποίηση του άμεσου αλλά και ευρύτερου φυσικού περιβάλλοντος. Η υφιστάμενη αξιόλογη βλάστηση θα πρέπει να διατηρείται και να αξιοποιείται κατά το δυνατό για την ηλιοπροστασία, το σκιασμό και ανεμοπροστασία των κτισμάτων. Η ενσωμάτωση τμήματος του κτιρίου ή και του συνολικού όγκου του ( υπόσκαφα κτίρια ) στο έδαφος, σε περίπτωση επικλινούς εδάφους, αξιοποιεί τη θερμική αδράνεια της γης, εξασφαλίζοντας σταθερή θερμοκρασία στο εσωτερικό του κτιρίου. Κέλυφος Η επιλογή του προσανατολισμού και του μεγέθους των ανοιγμάτων θα πρέπει να εξασφαλίζει τα μέγιστα ηλιακά κέρδη το χειμώνα και τον περιορισμό τους το καλοκαίρι και ταυτόχρονα να προσφέρει φυσικό φωτισμό/ηλιασμό και διαμπερή φυσικό αερισμό, λαμβάνοντας υπόψη παράλληλα τη διεύθυνση και την ισχύ των ρευμάτων αέρα της περιοχής. Στο πλαίσιο αυτό, ενδείκνυται τα μεγαλύτερα ανοίγματα των κτιρίων να προσανατολίζονται προς το νότο, ενώ η εκτεθειμένη στο βορρά πλευρά να διαμορφώνεται από συμπαγείς τοίχους με μικρά ανοίγματα. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 16

17 Ουσιαστική κρίνεται και η δημιουργία "ενδιάμεσων" στεγασμένων υπαίθριων χώρων και εξωστών κατά κανόνα με νότιο - νοτιοανατολικό προσανατολισμό για την ελαχιστοποίηση της άμεσης θέρμανσης του κελύφους. Συστήματα σκίασης - ηλιοπροστασίας Η τοποθέτηση ξύλινων σκούρων εξωτερικά των ανοιγμάτων αποτρέπει τον εγκλωβισμό της ηλιακής ακτινοβολίας στο εσωτερικό του κτιρίου κατά τους θερμούς μήνες και παράλληλα λειτουργεί ως κινητή μόνωση κατά τη περίοδο του χειμώνα. Εναλλακτικά, τα σκούρα μπορούν να διαθέτουν μηχανισμό ανάκλησης που επιτρέπει την ταυτόχρονη λειτουργία τους ως σκίαστρα. (εικ. 4) εικ 4. Ενδεικτική απεικόνιση σκούρου με μηχανισμό ανάκλησης. Η ελαχιστοποίηση της διείσδυσης της άμεσης ηλιακής ακτινοβολίας μπορεί να επιτευχθεί και με κατακόρυφα εξωτερικά σκίαστρα ελαφριάς κατασκευής, κατά κανόνα με ανατολικό ή δυτικό προσανατολισμό, που μπορούν να συνδυάζονται με σύστημα ξύλινων ή μεταλλικών ρυθμιζόμενων ή μη περσίδων ηλιοπροστασίας ή με αναρριχητικά φυτά. Αντιστοίχως, κατασκευές περγκολών σε συνδυασμό είτε με ελαφριές διάτρητες επικαλύψεις μεταλλικών ή ξύλινων διατομών, είτε με αναρριχητικά φυτά οριζόντιας ανάπτυξης, εξασφαλίζουν τη δημιουργία ευνοϊκού μικροκλίματος στους υπαίθριους χώρους. Υλικά και χρωματισμοί Οι ανοιχτοί χρωματισμοί στις εξωτερικές επιφάνειες των κτιρίων δρουν θερμοαπωθητικά, αποτρέποντας την υπερθέρμανση. Οι επιστρώσεις σκληρών υλικών στον περιβάλλοντα χώρο θα πρέπει να περιορίζονται στις απολύτως απαραίτητες. Παράλληλα η εφαρμογή υδατοδιαπερατών επιστρώσεων από φυσικά υλικά (π.χ. πατημένο χώμα) εξασφαλίζει ευνοϊκό μικροκλίμα κατά τους θερμούς μήνες. Περιβάλλον - Βλάστηση Καθοριστικής σημασίας κρίνεται η δημιουργία αυλών και η διαμόρφωσή τους με κατάλληλες φυτεύσεις για τη βελτίωση του μικροκλίματος περιμετρικά του κτίσματος. Η φύτευση φυλλοβόλων δέντρων στο νότο με την κατάλληλη τοποθέτηση, λειτουργεί ως στοιχείο ηλιοπροστασίας και πηγή δροσισμού κατά τους θερμούς μήνες, ενώ η φύτευση αειθαλών στο βορρά λειτουργεί ως στοιχείο ανάσχεσης των ανέμων κατά τους ψυχρούς μήνες. Ενθαρρύνεται η εφαρμογή φυτεμένων δωμάτων, δεδομένης της διττής συμβολής τους, σε ενεργειακό επίπεδο και σε επίπεδο αισθητικής αναβάθμισης της εικόνας των οικισμών. Η χρήση της τεχνολογίας Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 17

18 του φυτεμένου δώματος βελτιώνει σημαντικά τις θερμομονωτικές ιδιότητες του κτιρίου, τόσο κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου όσο και κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ενώ παράλληλα λειτουργεί και ως φίλτρο αέρα, συγκρατώντας ρύπους και σκόνη. Επικουρικά και εφόσον είναι τεχνικά εφικτό, θα μπορούσε να συνδυαστεί και με σύστημα αξιοποίησης όμβριων. Θα πρέπει να προτιμώνται κατά το δυνατό τοπικά φυτικά είδη. Διαχείριση του νερού Στο πλαίσιο οικολογικής διαχείρισης των υδάτινων πόρων, προτείνεται η συλλογή και αξιοποίηση των όμβριων υδάτων σε υπόγειες δεξαμενές ή στέρνες. Το νερό που συλλέγεται, αποθηκεύεται προσωρινά και χρησιμοποιείται για δευτερεύουσες χρήσεις όπως πότισμα κήπων, πλύσιμο αυτοκινήτων κτλ. β. Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας Οι θερμικοί ηλιακοί συλλέκτες και τα φωτοβολταϊκά αποτελούν και τις πιο διαδεδομένες εφαρμογές συστημάτων ΑΠΕ. Ωστόσο, ο εξοπλισμός τους αναπόφευκτα υποδηλώνει την τεχνολογική λειτουργία τους και επιβαρύνει αισθητικά την εικόνα των οικισμών. Σε μια προσπάθεια αισθητικής ένταξης του τεχνολογικού εξοπλισμού τους στο κτισμένο και φυσικό περιβάλλον, προτείνονται τα ακόλουθα όσον αφορά στον τρόπο τοποθέτησής τους όπου αυτή επιτρέπεται: Εκτός των φωτοβολταϊκών πανέλων και των πανέλων ηλιακών συλλεκτών, εξαρτήματα και εγκαταστάσεις που είναι απαραίτητα για τη λειτουργία των συστημάτων τοποθετούνται υποχρεωτικά κάτω από τη στέγη ή το δώμα Επιτρέπεται η εγκατάσταση των πανέλων σε δώμα υπό την προϋπόθεση ότι θα τοποθετούνται με κλίση μικρότερη του 3%. Επιτρέπεται η εγκατάσταση των πανέλων σε στέγη υπό τις παρακάτω προϋποθέσεις: - Η τοποθέτησή τους θα πρέπει να ακολουθεί την κλίση της στέγης. - Η κεκλιμένη επιφάνεια των πανέλων δεν θα απέχει από την επιφάνεια της στέγης απόσταση μεγαλύτερη των 10 εκατοστών. - Οι συστοιχίες των πανέλων θα πρέπει να οργανώνονται σε ενιαίο ορθοκανονικό κάναβο σε παραλληλία με τις πλευρές του κτίσματος και να αναπτύσσονται υποχρεωτικά εντός του περιγράμματος της στέγης. Απαγορεύονται διατάξεις που διαμορφώνουν οδοντωτές απολήξεις συστοιχιών. εικ 5. Στην πρώτη σειρά παρουσιάζονται επιτρεπόμενες διατάξεις πανέλων σε στέγη και δώμα. Στη δεύτερη σειρά παρουσιάζονται μη επιτρεπόμενοι τρόποι τοποθέτησης των πανέλων (οδοντωτές απολήξης, κλίση πανέλων μεγαλύτερη του 3%). Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 18

19 14. Ειδικές προτάσεις κριτηρίων για τρόπους ένταξης στο τοπίο σε περιοχές με σημαντικές θέες και προστατευόμενα στοιχεία με βάση την μελέτη σημαντικών οπτικών φυγών (π.χ. σε περιπτώσεις εξαιρετικού τοπίου ή τοπίου με θέα σε φυσικά ή πολιτιστικά στοιχεία μπορεί να προταθεί πλήρης ενσωμάτωση των κτηρίων στο έδαφος - υπόσκαφα κτήρια, διατήρηση ορίζοντα και κορυφών λόφων, ακτών κ.λ.π.) : Η κατασκευή υπόσκαφων κτηρίων βάσει του ορισμού που διατυπώνεται στην παράγραφο 88, του Άρθρου 2 του Ν4067/12 [ΦΕΚ 79 / Α /9-4-12], όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, μπορεί να γίνει αποδεκτή σε γήπεδα με κλίση άνω του 20% για λόγους ένταξης στο ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον του χώρου υπαίθρου των οικισμών. Ακολούθως παρατίθεται ο σχετικός ορισμός: " παρ.88: "Υπόσκαφο είναι το κτίριο ή το τμήμα κτιρίου που κατασκευάζεται υπό τη στάθμη του φυσικού εδάφους και παρουσιάζει μόνο μια ορατή όψη. Η κατασκευή του γίνεται κάτω από τη στάθμη του φυσικού εδάφους, με επέμβαση σε αυτό και πλήρη επαναφορά στην αρχική του μορφή. Τα υπόσκαφα κτίρια μπορούν να έχουν κύρια χρήση." Ειδικότερα, σε τυχόν άρτια γήπεδα σε κρίσιμα σημεία κορυφογραμμών, καθώς και εντός περιοχών ΤΙΦΚ, το αρμόδιο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής μπορεί να επιβάλλει την πλήρη ενσωμάτωση του όγκου στο έδαφος, σε συνδυασμό με τη χρήση φυσικών πρωτογενών υλικών στην ορατή όψη των όγκων, για λόγους προστασίας του τοπίου των περιοχών. Σε κάθε περίπτωση, το μέγιστο ύψος του όγκου υπό τη στάθμη του φυσικού εδάφους, δε δύναται να υπερβαίνει τα 4,00 μ. 15. Προτεινόμενες τυπολογίες ανάλογα με την γεωμορφολογία της περιοχής (π.χ. για περιοχές με κλίσεις): Σε περιοχές με κλίση στον ύπαιθρο χώρο των υπό μελέτη οικισμών, ως προτεινόμενες τυπολογίες ορίζονται αυτές του στενομέτωπου και πλατυμέτωπου κτίσματος. 16. Έλεγχος από Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής για τις παρεκκλίσεις. Στην περίπτωση τυχόν διαφοροποιήσεων σε σχέση με τους ως άνω μορφολογικούς και ειδικούς όρους δόμησης, επιβάλλεται η γνωμοδότηση του αρμόδιου Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Οι διαφοροποιήσεις, που μπορούν να αφορούν την ανέγερση κτίσματος, τυχόν επεμβάσεις σε υφιστάμενα κελύφη και εν γένει οικοδομικές εργασίες, μπορεί να γίνουν αποδεκτές εφόσον κριθεί ότι πρόκειται για ενέργειες συμβατές με τη φυσιογνωμία του δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος των οικισμών. Σε κάθε άλλη περίπτωση, υποδεικνύονται από το Σ.Α. οι αναγκαίες τροποποιήσεις της μελέτης. 17. Προστασία Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς Με στόχο τη διατήρηση και προστασία των δειγμάτων της Αρχιτεκτονικής κληρονομιάς που διασώζονται (συχνά σε ερειπιώδη κατάσταση) στο εσωτερικό της Περιφερειακής Ενότητας, απαγορεύεται η κατεδάφιση, η κάθε είδους καταστροφή ή αλλοίωση των παραδοσιακών κτισμάτων που απαντώνται στην ύπαιθρο υπό την μορφή συγκροτημάτων εξειδικευμένης αγροτικής χρήσης ή μεμονωμένων κτισμάτων (π.χ. "κατοικιών", "καλυβών", "ελαιοτριβίων" κ.α.) καθώς και λοιπών συναφών στοιχείων (π.χ. αλωνιών, βρυσών, μαντρών κ.α.). Σε ότι αφορά την επισκευή, αποκατάσταση ή αναστήλωση όλων των παραδοσιακών κτηρίων και κατασκευών που περιγράφονται ως άνω, ισχύουν όσα διατυπώνονται στην αντίστοιχη παράγραφο περί προστασίας της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς εντός των ορίων των οικισμών. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 19