Ευρωπαϊκή Οικονομία. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης.

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ευρωπαϊκή Οικονομία. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης."

Ζεβεδαῖος Κωνσταντόπουλος
6 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης Ευρωπαϊκή Οικονομία Νίκος Κουτσιαράς σε συνεργασία με την Ειρήνη Τσακνάκη

2 Πηγές- Βιβλιογραφία Aldcroft, D. H. (2007), Ευρωπαϊκή Οικονομία, Αλεξάνδρεια, Αθήνα. Berend, I. T. (2009), Οικονομική Ιστορία του Ευρωπαϊκού 20ού Αιώνα, Εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα. Eichengreen, B. (2013), Η Ευρωπαϊκή Οικονομία μετά το 1945, Αλεξάνδρεια, Αθήνα. Hobsbawm, E. (2006), Η Εποχή των Άκρων: Ο Σύντομος Εικοστός Αιώνας , Θεμέλιο, Αθήνα. Judt, T. (2005), Postwar: A history of Europe since 1945, William Heinemann, London.

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Οικονομική μεγέθυνση στην Ευρώπη, Εμπειρική περιγραφή & θεωρητικές εξηγήσεις. Μακροχρόνιες τάσεις Κυκλικές διακυμάνσεις και δομικές μεταβολές Οικονομική σύγκλιση Θεωρία (-ες) μεγέθυνσης Πηγές οικονομικής μεγέθυνσης Ο ρόλος των θεσμών Οικονομικές ιδέες και εγχώρια οικονομική πολιτική Μια εμπειρική συνάρτηση της οικονομικής μεγέθυνσης

4 ~χρονολόγιο σημαντικών γεγονότων~ Επεξεργασμένα στοιχεία που αντλήθηκαν από poleconomix.gr

5 ~οικονομική μεγέθυνση~ ασχολείται με: το ε ι σ ό δ η μ α τ η ς ο ι κ ο ν ο μ ί α ς, * τ ι ς μ ε τ α β ο λ έ ς τ ο υ & τ ο υ ς π α ρ ά γ ο ν τ ε ς π ο υ ε π ι δ ρ ο ύ ν κ α θ ο ρ ι σ τ ι κ ά σ τ α π α ρ α π ά ν ω. * ε ι σ ό δ η μ α τ η ς ο ι κ ο ν ο μ ί α ς ( ε δ ώ ) : Α κ α θ ά ρ ι σ τ ο Ε γ χ ώ ρ ι ο Π ρ ο ϊ ό ν & μ ά λ ι σ τ α σ τ η δ ι α χ ρ ο ν ι κ ή ε ξ έ λ ι ξ ή τ ο υ ( ρ υ θ μ ό ς ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή ς μ ε γ έ θ υ ν σ η ς )

6 Δυτική Ευρώπη Περιφερειακή Ευρώπη Ανατολική Ευρώπη Διαχωρισμός βάσει Eichengreen, 2013: 37.

7 Μακροχρόνιες Τάσεις Δυτική Ευρώπη Περιφερειακή Ευρώπη Ανατολική Ευρώπη* Επιβράδυνση ΜΟ**=0,8 από 1,3 Επιβράδυνση ΜΟ=0,5 Επιτάχυνση ΜΟ=1,6 από 1, Επιτάχυνση ΜΟ=4, Κάμψη- Σταθεροποίηση ΜΟ=1, Επιτάχυνση MO=2, Επιβράδυνση MO=0,3 Επιτάχυνση ΜΟ=5,1 Κάμψη- Σταθεροποίηση ΜΟ=2,5 Επιτάχυνση MO=3,6 Επιβράδυνση MO=-0,6 Επιτάχυνση ΜΟ=3,5 Επιβράδυνση ΜΟ=0,7 Επιτάχυνση ΜΟ=4,4 Επιβράδυνση ΜΟ=1,4 *Η τρίτη περίοδος για τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης αφορά τα έτη ** Τα στοιχεία απεικονίζουν την αύξηση του πραγματικού κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Πηγή: Eichengreen, 2013: 37. &

8 Κυκλικές Διακυμάνσεις & Δομικές Μεταβολές ~χαρακτηριστικά της οικονομικής μεγέθυνσης ~ Περίοδοι/Εποχές i : γοργή, ii : βραδεία ανάπτυξη iii : επιτάχυνση iv κρίση-ύφεση-επιβράδυνση Κυκλικές Διακυμάνσεις Δομικές Μεταβολές i. τομεακή/ κλαδική (γεωργία βιομηχανία υπηρεσίες) ii. δημογραφική μεταβολή iii. εκτατικό εντατικό μοντέλο ανάπτυξης Εκτατικό μοντέλο, ανάπτυξη βασισμένη στο σχηματισμό κεφαλαίου & στο υπάρχον απόθεμα τεχνολογικής γνώσης. Εντατικό μοντέλο, ανάπτυξη μέσω της καινοτομίας.

9 Οικονομική Σύγκλιση Υπόθεση της Σύγκλισης (Convergence Hypothesis) : H άποψη ότι οι αργά αναπτυσσόμενες οικονομίες θα προφτάσουν (ή σχεδόν θα προφτάσουν) τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες. Bασίζεται στη θεωρία των φθινουσών αποδόσεων, σύμφωνα με την οποία, πέρα από ένα σημείο βέλτιστης αποδοτικότητας η βιομηχανική παραγωγή γίνεται όλο και λιγότερο αποδοτική ~ ό σ ο μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η η οικονομία τ ό σ ο β ρ α δ ύ τ ε ρ α μεγεθύνεται ενώ μια μ ι κ ρ ό τ ε ρ η οικονομία έχει πολύ μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ε ς δ υ ν α τ ό τ η τ ε ς μεγέθυνσης~.

Η τ ε χ ν ο λ ο γ ί α αν και θεμελιώδης παράγοντας στη διαδικασία της μεγέθυνσης, ε ξ ω γ ε ν ή ς.

10 Θεωρία (-ες) Μεγέθυνσης Νεοκλασικό Μοντέλο Οικονομικής Μεγέθυνσης Εξετάζει την επίδραση: α) του κεφαλαίου, β) του εργατικού δυναμικού & γ) της τεχνολογίας, στην ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή μ ε γ έ θ υ ν σ η. Η τ ε χ ν ο λ ο γ ί α αν και θεμελιώδης παράγοντας στη διαδικασία της μεγέθυνσης, ε ξ ω γ ε ν ή ς. Robert Solow (1924-) Κριτική: Η επιχειρηματικότητα, το ανθρώπινο κεφάλαιο, ο ανταγωνισμός & η ποιότητα της κρατικής παρέμβασης δε λαμβάνονται υπόψη. Trevor Swan ( )

Η τεχνολογική πρόοδος είναι μια διαδικασία που απαιτεί κάποιο κ ό σ τ ο ς, το

11 Θεωρία (-ες) Μεγέθυνσης Νέα Θεωρία Οικονομικής Μεγέθυνσης Η σημασία της καινοτομίας για την οικονομική μεγέθυνση. Η τεχνολογική πρόοδος είναι μια διαδικασία που απαιτεί κάποιο κ ό σ τ ο ς, το οποίο αναλαμβάνουν τα ά τ ο μ α όταν αποβλέπουν σε κάποιο ο ι κ ο ν ο μ ι κ ό κ έ ρ δ ο ς από τη δραστηριότητα αυτή. Paul Romer (1955-)

12 Πηγές Οικονομικής Μεγέθυνσης Οικονομική Σύγκλιση (convergence) Ανάκτηση Χαμένου Εδάφους (catch up) Στο τέλος του ΒΠΠ, ΗΠΑ τεράστιο προβάδισμα σε επίπεδα συνολικής παραγωγής & παραγωγικότητας. Ευρώπη εντυπωσιακή συσσώρευση μη εφαρμοσμένης τεχνολογικής & οργανωτικής γνώσης δυνατότητα γεφύρωσης χάσματος (σύγκλιση). Η εμπόλεμη κατάσταση στην οποία βρισκόταν η Ευρώπη επί σειρά ετών μη φυσιολογική αύξηση της παραγωγικής δυνατότητας & του κεφαλαίου. Ανάκτηση χαμένου εδάφους= Αναστροφή των απωλειών παραγωγής & αποκατάσταση της παραγωγικής ικανότητας εφικτή μέσω θεσμών. Τεχνολογία & Θεσμοί

~ενδεικτικά~ D1: Total Industry D2: University Enrollment per Capita USA France 160 152 UK USA 151 156 156 156 28,46 29,47 31,45

1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1951 1952 1953 1954 1955 1956 Πηγή: Στοιχεία που αντλήθηκαν από 'A Dataset

13 ~ενδεικτικά~ D1: Total Industry D2: University Enrollment per Capita USA France UK USA ,46 29,47 31,45 32,83 33,55 33,81 34,94 35,22 33,62 31,60 29,91 27,62 29,16 30,38 31,49 25,41 20,31 21,91 22,14 22,60 23,98 25, Πηγή: Στοιχεία που αντλήθηκαν από 'A Dataset on Comparative Historical National Accounts, ca : A Time-Series Perspective' Πηγή: Στοιχεία που αντλήθηκαν από

~ενδεικτικά~ Exports per Capita, ppp Imports per Capita, ppp 1951 1952 1953

9416 11371 1951 1952 1953 1954 1955 1956 UK 21602 19188 18396 18500 21214 21157

14 ~ενδεικτικά~ Exports per Capita, ppp Imports per Capita, ppp UK USA UK USA Πηγή: Στοιχεία που αντλήθηκαν από

15 Ο Ρόλος των Θεσμών Aυξημένη σημασία των θεσμών στην ιστορική πορεία των ευρωπαϊκών οικονομιών: a) Περίοδος : Οι θεσμοί ως προϊόντα κληρονομημένα από το ευρωπαϊκό παρελθόν, προσαρμόζονται στις ανάγκες της μεταπολεμικής ανάπτυξης & συμβάλουν στις εξαιρετικά επιτυχείς της αποδόσεις. Θεσμοί: Οι κοινωνικές πρακτικές που επαναλαμβάνονται συστηματικά, είναι μέσα στα πλαίσια των κοινωνικών κανόνων & διαδραματίζουν σηματικό ρόλο στη δομή μιας κοινωνίας. b) Περίοδος : Οι ευκαιρίες για ανάκτηση χαμένου εδάφους έχουν εξαντληθεί. Την αναγκαία μετάβαση από την εκτατική στην εντατική ανάπτυξη δεν ακολουθούν οι θεσμοί, οι οποίοι πλέον λειτουργούν σαν εμπόδια στην ανάπτυξη.

16 Τα Είδη των Θεσμών Πολιτικοί Θεσμοί Οικονομικοί Θεσμοί 1. σύνταγμα 2. κυβερνήσεις 3. κόμματα 4. εκλογικό σύστημα Νομικό Σύστημα 1. εμπράγματα/ιδιοκτησιακά δικαιώματα (property rights) 2. συντονισμός/ ρύθμιση (coordination/regulation) αγορές προϊόντων & αγορές εργασίας 3. μακροοικονομικοί θεσμοί (π.χ. κεντρική τράπεζα)- & πολιτικές 4. αναδιανεμητικοί μηχανισμοί (redistributional mechanisms) /θεσμοί του κοινωνικού κράτους

Οικονομικές Ιδέες & Εγχώρια Οικονομική Πολιτική Δυνητική περιοδολόγηση βάσει επικρατουσών οικονομικών θεωριών 1) 1944~ αρχές δεκαετίας 70 επικράτηση Κεϋνσιανών αντιλήψεων, αποτυπώνεται νέος ρόλος

17 Οικονομικές Ιδέες & Εγχώρια Οικονομική Πολιτική Δυνητική περιοδολόγηση βάσει επικρατουσών οικονομικών θεωριών 1) 1944~ αρχές δεκαετίας 70 επικράτηση Κεϋνσιανών αντιλήψεων, αποτυπώνεται νέος ρόλος κράτους: ενεργός μακροοικονομική πολιτική, εθνικοποιήσεις, κρατικές επενδύσεις, αναπτυξιακές πολιτικές Η οικονομική ανάπτυξη αποτέλεσμα συνδυασμού: α) σταθερό πλαίσιο εξωτερικών οικονομικών σχέσεων, π.χ. απελευθέρωση διεθνούς εμπορίου, GATT, EOK, EΖΕΣ β) κρατική παρέμβαση στο εσωτερικό 2) aρχές δεκαετίας 80~σήμερα Επικράτηση των καλούμενων νεοφιλελεύθερων αλλά κατά μείζονα λόγο νεοκλασσικών αντιλήψεων (Friedman, Hayek) ουδετερότητα του χρήματος κατά το δυνατόν μικρότερη κρατική παρέμβαση, αφού αποτέλεσμά της αύξηση του πληθωρισμού

18 Μ ι α Ε μ π ε ι ρική Σ υ ν ά ρτηση τ η ς Ο ι κ ο νομικής Μ ε γ έ θ υνσης Y= N, G, C, L, T, I όπου, Y= ο ι κ ο νομική μ ε γ έ θ υνση Ν= φ υ σ ι κ ο ί π ό ρ ο ι G= γ ε ω γ ρ α φική θ έ σ η C= κ ε φ ά λ αιο L=ε ργατικό δ υ ν α μικό Τ= τ ε χ ν ο λογία I= θ ε σ μ ο ί

Σχετικά έγγραφα

Ευρωπαϊκή Οικονομία. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης.

Ευρωπαϊκή Οικονομία. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης Ευρωπαϊκή Οικονομία Νίκος Κουτσιαράς σε συνεργασία με την Ειρήνη Τσακνάκη Πηγές- Βιβλιογραφία