Η κατανάλωση ενέργειας στις Μεταφορές στην Ελλάδα

Transcript

1 Η κατανάλωση ενέργειας στις Μεταφορές στην Ελλάδα Πέτρος Κασσάπης Πολιτικός Μηχανικός (ΕΜΠ) Συγκοινωνιολόγος (ΜSc) Πρόεδρος της Επιτροπής «Ενέργεια & Μεταφορές» του ΙΕΝΕ

2 Τελική κατανάλωση ενέργειας στην Ελλάδα και το μερίδιο των μεταφορών 2005 Ktoe Σύνολο Τομέας μεταφορών τομέων Μεταφορές % συνόλ % μεταφ Ενέργεια % 100% Υγρά % 99,6% βενζίνη ντίζελ Υγραέριο Μαζούτ Κηροζίνη Λοιπά % 35% 3% 31% 99% 0% 51% 30% 0,1% 4% 15% 0% Φ.Α % 0,1% Ηλεκτρ ,4% 0,2% ΑΠΕ % 0%

3 Σύγκριση με ΕΕ (2003) Μερίδιο κατανάλωσης μεταφορών ΕΕ-15 ΕΕ-25 32% 30% Λουξεμβούργο 59% Ισπανία 41% Πορτογαλία 39% Ιρλανδία 39% Ελλάδα 39% Διερχόμενη κυκλοφορία και χαμηλές τιμές καυσίμων Χαμηλή κατανάλωση στην βιομηχανία και τον οικιακό τομέα

4 Πρόσθετες ποσότητες καυσίμων για τα ποντοπόρα πλοία στην Ελλάδα Ktoe 2005 Σύνολο τομέων Τομέας μεταφορών Σύνολο μεταφορών % Σύνολο ενέργειας % Bunkers Ντίζελ Μαζούτ Σύνολο %

5 Κατανάλωση στα μέσα μεταφοράς στην Ελλάδα (Ktoe 2005) Σύνολο Οδικά Τρένο Πλοία Αεροπλ Ηλεκτρ Ενέργεια Υγρά Βενζίνη Ντίζελ Υγραέριο Μαζούτ Κηροζίνη Φ.Α Ηλεκτρ Κατανομή 100% 76,7% 0,5% 8,0% 14,6% 0,2%

6 Κατανομή της κατανάλωσης στα οδικά μέσα μεταφοράς (2005) Αριθμός οχημάτων X1000 Σύνολο Επιβα τικά Ελαφρά φορτηγά Κατανομή Μεσαία και βαρέα φορτηγά Λεωφ ορεία Δίκυκλα % 12% 2.5% 0.4% 33% Οχηματοχλμ. (δίς εκ.) Κατανάλωση (Ktoe) % 15% 9% 1% 20% % 14% 31% 4% 7%

7 Μελλοντική εικόνα χρήσης μορφών ενέργειας στις μεταφορές Μορφές Μέσα μεταφοράς ενέργειας Οδικά Τρένο Πλοία Αεροπλ Ηλεκτρ Βενζίνη & Βιοαιθανόλη ****** Ντίζελ & Βιοντίζελ ****** * *** Υγραέριο * Μαζούτ *** Κηροζίνη Φυσικό αέριο ** **** Ηλεκρισμός ** *** Υδρογόνο???

8 Τελική Ζήτηση Ενέργειας (ktoe) Σενάριο Αναφοράς Σενάριο Περιβάλλοντος MEM: 1,8% 3,4% 2,5% (- 4,4%) Σύνολο Τομέων 8352 Σενάριο Μεταφορές MEM: 2,1% 2,4% 2,4% Σενάριο Περιβάλλοντος 8067 (- 3,4%) Πηγές: ΡΑΕ και ΕΜΠ 2002-Μακροχρόνιος ενεργειακός σχεδιασμός της Ελλάδος Επεξεργασία στοιχείων ΥΠΑΝ-Εθνικό Ενεργειακό Ισοζύγιο για το 2005

9 Τιμές καυσίμων στην Ελλάδα (ευρώ/λίτρο) 1,2 1 0,8 0,6 0,4 Νοθεία? Αμόλυβδη Ντίζελ κίν. Ντίζελ θέρμ. Ντίζελ χειμ. 0, Πηγή: DG-TREN μέχρι το 2005 και στοιχεία από την αγορά

10 Τιμές αμόλυβδης (ευρώ/λίτρο) 1,4 1,2 1 0,8 Ελλάς 0,6-29,4% -25,2% ΕΕ-15 0,4 0, Πηγή: DG-TREN

11 Τιμές ντίζελ κίνησης (ευρώ/λίτρο) 1,2 1 0,8-15,3% 0,6 0,4 0,2-23,2% Ελλάς ΕΕ

12 Οδηγίες και Νόμοι Βιοκαύσιμα EU-30/2003 για ποσοστά μείγματος Ν. 3423/2005 EU-96/2003 για φοροαπαλλαγές Ν. 3340/2005 Η Ελλάδα άρχισε με το Βιοντίζελ Ποσότητες και φοροαπαλλαγές Ποσότητες Φ/απαλ. Τιμές Μείγμα Εκατ λίτρα Ευρώ / λίτρο % , / ,75% 443?? 0,58 >2010 Απολογισμός και νέοι στόχοι Τεχνολ. αυτοκινήτων

13 Πετρελαιοκίνηση <1980 Φορτηγά > 4 τμφ και λεωφορεία Ν. 1108/80 ΌλατααυτοκίνηταεκτόςΑθήναςκαι Θ/νίκης (εξαίρεση το ΔΧ εγκατάλειψη του LPG από τα ταξί) Λόγοι: Περιβαλλοντικοί για Αθήνας και Θ/νίκη Εφαρμογή: Σημαντική στα μικρά φορτηγά, μικρή στα επιβατικά Σήμερα: Ζήτημα ελεύθερης πετρελαικίνησης Επιχείρημα EURO IV (2006) για καθαρότερα αυτοκίν. EURO-V (2010) ίσως και πιο νωρίς Αντίλογος: Νοθεία στο ντίζελ κίνησης στην Ελλάδα?? Από ενεργειακής πλευράς το ντίζελ συμφέρει

14 Ιδιοκτησία επιβατικών αυτοκινήτων (επιβατικά/1000 κατοίκους) Ελλάς: min στην ΕΕ-15 ΕΕ-15 Ιταλία: max στην ΕΕ-15 ΗΠΑ Πηγή: DG-TREN 2005

15 Μέσο μέγεθος καινούργιων επιβατικών αυτοκινήτων στην Ελλάδα CC CC

16 Ισχύς κινητήρα (HP) και κατανάλωση (Lit/100km) επιβατικών ΙΧ 10 Lit/100 km Αυτοκίνητα βενζίνης Υβριδικό: 78/4,3 Υ HP Πηγή: Από καταλόγους 4 ευρωπαϊκών και 2 ιαπωνικών κατασκευαστών αυτοκινήτων

17 Ευρώ/HP Επιβατικά αυτοκίνητα Τιμή μονάδος ισχύος και κατανάλωση Υ Υβριδικό: 4 3/335 Αυτοκίνητα βενζίνης Lit/100 km Πηγή: Από καταλόγους 4 ευρωπαϊκών και 2 ιαπωνικών κατασκευαστών αυτοκινήτων

18 Η διείσδυση EURO στα επιβατικά αυτοκίνητα Η αντιρρυπαντική τεχνολογία (2004) Συμβατική τεχνολογία EURO I EURO II EURO III EURO IV < Ατοκίνητα (X1000) 2004 Αριθμός αυτοκινήτων (2004) 1359,8 866,8 1190,4 543,2 3960,2 34% 22% 30% 14% 100% Ορια ρύπων για αυτοκίνητα βενζίνης (EURO I= 100) NOX&HC CO * 32

19 Ηλικία αυτοκινήτων στην Ελλάδα (2004-5) Οχήματα: 6,3 εκ. Κατανάλωση: 6,0 Mtoe Επιβατι κά Ελαφρά φορτηγά Μεσαία και βαρέα φορτηγά Λεωφο ρεία Μοτοσικ λέτες Σύνολο Αριθμός % 65.1% 14.9% 3.1% 0,4% 16.5% 100% Κατανάλωση % Μέση ηλικία 44% 14% 32% 4% 5% 100% 10,4 13,9 17,1 12,5 7,8 10,8 >15 έτη 23% 40% 58% 36% 9% 25%

20 Εισαγωγές μεταχειρισμένων αυτοκινήτων ως % των νέων ταξινομήσεων στην Ελλάδα Οχήματα Ταξινομήσεις 2004 (x 1000) Επιβατικά 5% 4% 4% 6% 9% 319 Ελ. φορτηγά 41% 45% 48% 51% 48% 43 Φορτηγά 77% 81% 84% 84% 80% 11 Λεωφορεία 59% 54% 81% 62% 37% 2 Μοτοσικλέτες 12% 13% 10% 10% 8% 78 Σύνολο 11% 11% 12% 14% 16% 453

21 Κατανάλωση (gr.oe) ανα επιβατοχιλιόμετρο στα αστικά επιβατικά μέσα μεταφοράς Αυτοκίνητο βενζίνης μικρό Αυτοκίνητο diesel μικρό Διπλό αστικό λεωφορείο Αστικό λεωφορείο με μέγιστο αριθμό επιβατών με συνήθη αριθμό επιβατών Μικρό λεωφορείο Μοτοσυκλέτα Μοτοποδήλατο γραμμάρ ια ισοδύναμ ου Πηγή: Hughes P. (1993) Personal Transport and the greenhouse effect, Earthscan, London

22 Κατανάλωση (gr.oe) ανα επιβατοχιλιόμετρο στα υπεραστικά επιβατικά μέσα μεταφοράς Αυτοκίνητο βενζίνης μεγάλο Αυτοκίνητο diesel μεγάλο Υπεραστικό τρένο ηλεκτρικό Υπεραστικό τρένο diesel Προαστιακό τρένο ηλεκτρικό Προαστιακό τρένο diesel με μέγιστο αριθμό επιβατών με συνήθη αριθμό επιβατών Υπεραστικό λεωφορείο Αεροπλάνο 737 θέσεις γραμμάρια ισοδύν. πετρελαίου Πηγή: Hughes P. (1993) Personal Transport and the greenhouse effect, Earthscan, London

23 Η Ενέργεια στα οδικά μέσα μαζικής μεταφοράς της περιοχής Πρωτευούσης Στοιχεία μέσων μεταφοράς Ενέργεια Φορέας Οχήμ. Μήκος δικτύου Km (*) Επιβάτες ανα έτος εκατ. Στο όχημα Κίνησης ktoe/ έτος gr.oe /επιβάτη /έτος ΕΘΕΛ 1683 diesel 44,4 416 CNG 9,2 σύνολο σήμερα ,3 53,5 148 πρόσθετα στο μέλλον σε αντικατάσταση παλαιών diesel IV 0 ΗΛΠΑΠ σήμερα ,4 DC650V 2,6 33 πρόσθετα στο μέλλον 30 7 DC 0,2 Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων από ΟΑΣΑ (*) Ανάπτυγμα γραμμών

24 Η Ενέργεια στα ΜΜΜ τροχιάς της περιοχής Πρωτευούσης Στοιχεία μέσων μεταφοράς Ενέργεια Μέσα Οχήμ. Μήκος δικτύου Km (*) Επιβάτες ανα έτος εκατ. Στο όχημα Κίνησης ktoe/ έτος gr.oe /επιβάτη /έτος ΗΣΑΠ σήμερα ,8 DC750V 3,7 32 ΜΕΤΡΟ Γραμμές 2 και 3 23 DC750V Αεροδρόμιο 21 AC25KV σύνολο σήμερα ,8 4,1 25 πρόσθετα στο μέλλον DC 5,9 Προαστιακός σήμερα ,9 diesel 0,7 241 πρόσθετα στο μέλλον diesel ή AC Τράμ σήμερα ,9 DC750V 1,2 93 1,1 πρόσθετα στο μέλλον ,3 Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων από ΟΑΣΑ (*) Μήκος διπλής γραμμής

25 Κατανομή Ηλεκτρικής Ενέργειας στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς της Αθήνας το 2005 ΜΜΜ ktoe/έτος % Ελξη Λοιπά Σύνολο Ελξη Λοιπά ΗΣΑΠ 3,6 0,6 4,2 85% 15% ΜΕΤΡΟ 4,2 3,4 7,6 56% 44% ΗΛΠΑΠ 2,5 0,4 2,9 86% 14% ΤΡΑΜ 1,2 0,2 1,4 86% 14% ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΟΣ 0,7 0,3 1,0 69% 31% Σύνολο 12,2 4,9 17,1 Πηγή: ΥΠΑΝ - Εθνικό Ενεργειακό Ισοζύγιο

26 Κατανάλωση για κίνηση (gr.oe) ανα επιβάτη στα ΜΜΜ της Αθήνας το ΕΘΕΛ ΗΣΑΠ ΜΕΤΡΟ ΗΛΠΑΠ ΤΡΑΜ ΠΡΟΑΣΤ ΣΥΝΟΛΟ

27 Μερίδιο ΜΜΜ στο σύνολο των μετακινήσεων στην Αττική Μετακινήσεις (εκ./ εργάσιμη ημέρα) 1973 Smith 1983 ΟΑΣΑ 1996 ΜΑΜ 2005 Σύνολο 5,1 7 8 Μηχανοκίνητες 4,7 6,3 7,2 Με ΜΜΜ 1,97 2, ΜΜΜ % 55% 42% 34% 35% Παραδοχή για το 2005: ένας επιβάτης με ΜΜΜ = μία μετακίνηση με ΜΜΜ

28 Μερίδιο ΜΜΜ στο σύνολο των μετακινήσεων στην Αττική 60% 55% 50% 45% 40% 35% 30%

29 Κατανάλωση και εκπομπές CO2 για λεωφορεία ντίζελ, CNG και H2 Κατανάλωση Εκπομπές CO2 kg.oe/100 km % Kg/100 km % Ντίζελ % % Πρίν από το όχημα 7,2 15% 22 16% Στο όχημα 40,8 85% % Φυσικό αέριο 68,4 100% % Πρίν από το όχημα 9,6 14% 30 19% Στο όχημα 58,8 88% % Υδρογόνο 49,2 100% % Πρίν από το όχημα 14,4 29% % Στο όχημα 34,8 71% 0 0%

30 Μέτρα εξοικονόμησης Ενέργειας στις Μεταφορές Άμεσα μέτρα Μέτρα που έχουν σχέση με τον κινητήρα ή το όχημα και επιδρούν άμεσα στην κατανάλωση Έμμεσα μέτρα Μέτρα που έχουν πρωταρχικό σκοπό την βελτίωση της εξυπηρέτησης των μετακινήσεων, αλλά σαν συνεπαγόμενο αποτέλεσμα προκύπτει η εξοικονόμηση ενέργειας Μείωση της ανάγκης για μετακίνηση Τρόποι που εξυπηρετούν ανάγκες χωρίς μετακίνηση Μείωση της εξάρτησης από το πετρέλαιο Όλα τα παραπάνω μέτρα εξοικονόμησης και επιπλέον η χρήσηνέωνκαυσίμωνήμορφώνενέργειας

31 Άμεσα μέτρα Μείωση κατανάλωσης ανά οχηματοχιλιόμετρο Προδιαγραφές τεχνολογιών EURO Μικρά αυτοκίνητα χαμηλή κατανάλωση Χρήση λιγότερο ή μη ενεργοβόρων μέσων μεταφορ. Κινητήρες ντίζελ Υβριδικός κινητήρας Τακτική συντήρηση Οικονομική οδήγηση Κινητήριες δυνάμεις Οι τιμές αυτοκινήτων - καυσίμων Η διατήρηση καθαρού ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος

32 Έμμεσα μέτρα Μείωση κατανάλωσης ανά οχηματοχιλιόμετρο Σύντομοι δρόμοι με άνετα γεωμετρικά χαρακτηριστικά Ομαλοποίηση της αστικής κυκλοφορίας οχημάτων Λεωφορειολορίδες (ομαλή κυκλοφορία λεωφορείων) Περιοριστικά μέτρα κυκλοφορίας (εκ περιτροπής διόδια) Ελεγχόμενη στάθμευση (αμφιλεγόμενο) Μείωση της κατανάλωσης ανά επιβατο ή τονο χιλιόμετρο Αύξηση της πληρότητας των οχημάτων (ταξί?) Χρήση των ΜΜΜ αντί ΙΧ (διαθεσιμότητα, εξυπηρέτηση, τιμολόγια) Συνδυασμένη μεταφορά ατόμων (car-pooling, P&R) Συνδυασμένη μεταφορά εμπορευμάτων (φορτηγό τρένο) Δεωφορειολωρίδες (έλκει επιβάτες στα ΜΜΜ)

33 Μείωση της ανάγκης για μετακίνηση Κατανάλωση ανα οχηματοχιλιόμετρο Γειτνίαση κατοικίας καθημερινών δραστηριοτήτων Τηλεπικοινωνίες Ηλεκτρονική διακυβέρνηση (Δημόσιο) Τηλεαγορά συναλλαγή Τηλε-εργασία ΚΕΠ (πχ.) Φ.Α αντί πετρελαίου θέρμανσης (πχ.) Κινητήριες δυνάμεις Ηεξυπηρέτηση Η αποφυγή μετακίνησης

34 Μείωση της εξάρτησης των μεταφορών από το πετρέλαιο Μείωση κατανάλωσης και νέα καύσιμα Όλα τα μέτρα μείωσης της κατανάλωσης ανα οχηματοχιλιόμετρο Ηλετρισμός Φυσικό αέριο Βιοκαύσιμα Υδρογόνο Κινητήριες δυνάμεις Οι τιμές των καυσίμων Η διατήρηση καθαρού ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος

35 Ευχαριστώ για την προσοχή σας