ΑΦΝΗ ίκτυο Αειφορικών Νήσων του Αιγαίου

Transcript

1 ΑΦΝΗ ίκτυο Αειφορικών Νήσων του Αιγαίου Βιώσιµο Ενεργειακό Σχέδιο ράσης για τον ήµο Ιητών στο πλαίσιο του Συµφώνου των ηµάρχων Ιανουάριος

2 Πίνακας Περιεχοµένων Ακρωνύµια Περίληψη Περιγραφή του ήµου Γενικά στοιχεία Παρούσα κατάσταση Υποδοµές Τάσεις ανάπτυξης Αειφορία υναµικό ΑΠΕ και ΕΞΕ Αιολικό δυναµικό Ηλιακό δυναµικό Εξοικονόµηση ενέργειας Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ήµου Άνθρωπος - Υποδοµές Ενέργεια - Περιβάλλον ιοικητική οργάνωση Ενεργειακή κατάσταση έτους βάσης Βασικές επιλογές Παραδοχές Υπολογισµός τελικής ενεργειακής κατανάλωσης Συλλογή δεδοµένων Περιγραφή υπολογισµών Εφαρµογή bottom-up ανάλυσης Επιµέρους καταναλώσεις ανά ενεργειακό φορέα Αποτελέσµατα καταγραφής τελικής ενεργειακής κατανάλωσης Τοπική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και αντίστοιχες εκποµπές CO Καθορισµός συντελεστών εκποµπής CO Εκποµπές CO Περιγραφή δράσεων και µέτρων Μεθοδολογία προσδιορισµού και ανάπτυξης δράσεων και µέτρων Αξιολόγηση καταγραφής ενεργειακής κατάστασης έτους βάσης Προσδιορισµός τοµέων προτεραιότητας δραστηριοτήτων Παρουσίαση δράσεων Βραχυπρόθεσµες δράσεις Υβριδικό σύστηµα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αιολικό πάρκο, µε αντλησιοταµίευση Εγκατάσταση Φ/Β για παραγωγή ηλεκτρισµού Εξοικονόµηση ενέργειας στις προµήθειες του ήµου Μακροπρόθεσµες δράσεις Συγκεντρωτικά αποτελέσµατα δράσεων... 43

3 Αναφορές ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Παράρτηµα Α: Πίνακας πηγών δεδοµένων... 49

4 Ακρωνύµια ΑΠΕ: Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας CoMO: Covenant of Mayors Office Ε.Ε.: Ευρωπαϊκή Ένωση ΑΦΝΗ: ίκτυο Αειφόρων Νήσων του Αιγαίου ΟΤΑ: Οργανισµός Τοπικής Αυτοδιοίκησης ΕΞΕ: Εξοικονόµηση Ενέργειας Ν.Π...: Νοµικό Πρόσωπο ηµοσίου ικαίου Α/Γ: Ανεµογεννήτρια Α/Π: Αιολικό Πάρκο Φ/Β: Φωτοβολταϊκά ΧΑ Α: Χώρος Ανεξέλεγκτης ιάθεσης Απορριµµάτων ΧΥΤΑ: Χώρος Υγειονοµικής Ταφής Απορριµµάτων ΧΥΤΥ: Χώρος Υγειονοµικής Ταφής Υπολειµµάτων COM: Covenant of Mayors JRC: Joint Research Center IPCC: International Panel on Climate Change Π : Πραγµατικά δεδοµένα BU: Bottom-Up (analysis) Σ : Συνδυασµένα δεδοµένα EMY: Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία KAΠΕ: Κέντρο Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας ΕΣΥΕ: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος ΡΑΕ: Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας ΕΗ: ηµόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισµού ΕΣΜΗΕ: ιαχειριστής Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας ΕΟΤ: Ελληνικός Οργανισµός Τουρισµού OΣΚ: Οργανισµός Σχολικών Κτιρίων SEAP: Sustainable Energy Action Plan 4

5 1. Περίληψη Ο ήµος Ιητών, στο πλαίσιο της γενικότερης πολιτικής που ακολουθεί στους τοµείς της αειφορικής ανάπτυξης και του ενεργειακού σχεδιασµού και αναγνωρίζοντας την ευθύνη του ως Οργανισµός Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την ανάληψη δράσεων καταπολέµησης της κλιµατικής αλλαγής, συµµετέχει στο Σύµφωνο των ηµάρχων και αναλαµβάνει τις σχετικές δεσµεύσεις. Έτσι λοιπόν, δεσµεύεται να υπερβεί τους στόχους που έθεσε η Ε.Ε. για το 2020, µειώνοντας τις εκποµπές CO 2 στην επικράτεια του ήµου τουλάχιστον κατά 20%, µέσω της εφαρµογής ενός ολοκληρωµένου Σχεδίου ράσης για τη Βιώσιµη Ενέργεια. Προϋπόθεση για την υλοποίηση ενός τέτοιου σχεδίου είναι η βασική απογραφή των εκποµπών στο έτος βάσης, η συνεχής παρακολούθησή τους κατά τον χρονικό ορίζοντα του σχεδίου και η υποβολή έκθεσης αξιολόγησης του σχεδίου ανά 2 έτη. Η συµµετοχή του ήµου Ιητών στο Σύµφωνο των ηµάρχων έρχεται ως συνέχεια στη µέχρι σήµερα φιλοπεριβαλλοντική πολιτική του ήµου. Ο ήµος Ιητών, συµµετέχει από τον Σεπτέµβριο του 2006 ως µέλος στο ίκτυο Αειφόρων Νήσων του Αιγαίου «ΑΦΝΗ», του οποίου µάλιστα η Ίος αποτελεί και έδρα. Στόχος του ΑΦΝΗ είναι η προώθηση δράσεων αειφορίας στα νησιά µέλη. Μετά την επιτυχή εφαρµογή των δράσεων παρέχεται πιστοποίηση της αειφορικότητας του ήµου µέσω του Σήµατος Αειφορίας. Επίσης το ΑΦΝΗ προωθεί τη διεθνή συνεργασία στα ως άνω θέµατα. Στο πλαίσιο αυτό, οι συµµετέχοντες ΟΤΑ δεσµεύονται για την επίτευξη ορισµένων στόχων µεταξύ των οποίων η µείωση των εκποµπών θερµοκηπίου, η ΕΞΕ και η προώθηση των ΑΠΕ. Μάλιστα, ο ήµος Ιητών πήρε το 2008 το «Σήµα Αειφορίας», για τις αειφορικές δράσεις που πραγµατοποίησε, συµπεριλαµβανοµένου και του σχεδιασµού υδροαιολικού ενεργειακού συστήµατος µε ταυτόχρονη εξασφάλιση γης, και έκδοση τευχών δηµοπράτησης. Η ΑΦΝΗ είναι οργανισµός αναγνωρισµένος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως «οµή Στήριξης» των νησιωτικών δήµων του Αιγαίου που συµµετέχουν στο «Σύµφωνο». Στο Σύµφωνο των ηµάρχων συµµετέχουν αυτή τη στιγµή 11 ΟΤΑ-µέλη του ΑΦΝΗ. Η ίδρυση, το 2008, του «Ενεργειακού Γραφείου Ίου-Αιγαίου», επίσης µε έδρα την Ίο, και η συµµετοχή του ήµου Ιητών στο «Σύµφωνο των ηµάρχων» είναι µέρος και καρπός αυτής της συνεργασίας. Το Ενεργειακό Γραφείο υποστηρίζει τους ΟΤΑ µέλη του ΑΦΝΗ (37 σήµερα) σε θέµατα ενεργειακού σχεδιασµού και στην παρακολούθηση της επίτευξης των στόχων (παραγωγή δεικτών και µεθοδολογίας). Με τη συµµετοχή του στο Σύµφωνο των ηµάρχων, ο ήµος Ιητών αποσκοπεί στη συνέχιση της πορείας του νησιού προς την βιώσιµη ανάπτυξη, µε την προώθηση ενεργειακών πολιτικών παράλληλα µε τα προγράµµατα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη µείωση των εκποµπών CO2, την ασφάλεια της διάθεσης της ενέργειας, τη µείωση της εξάρτησης από την εισαγωγή ορυκτών καυσίµων και την αύξηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές. Βασικοί άξονες του ενεργειακού σχεδιασµού του ήµου είναι η προώθηση των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στις υποδοµές και στον κτιριακό τοµέα και η βιώσιµη κινητικότητα. εδοµένης δε της υποχρέωσης βάσει του Συµφώνου να συµπεριληφθεί όλη η γεωγραφική περιοχή του ήµου στο Σχέδιο ράσης, αυτό θα περιλαµβάνει δράσεις που θα αφορούν όχι µόνο στον δηµόσιο τοµέα, αλλά και στον ιδιωτικό. 5

6 Οι βασικοί στόχοι του Σχεδίου ράσης του ήµου Ιητών, συνοψίζονται στους εξής: Αύξηση της διείσδυσης των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό ισοζύγιο. Συγκεκριµένα, όσον αφορά στην ηλεκτροπαραγωγή, στόχος για το 2020 είναι η κάλυψη του 99% της ζήτησης από µονάδες ΑΠΕ. Εξοικονόµηση ενέργειας στις υποδοµές και στον δηµοτικό φωτισµό, µε βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του εξοπλισµού. Εξοικονόµηση ενέργειας στον κτιριακό τοµέα, µε προώθηση δράσεων εξοικονόµησης σε ξενοδοχεία και δηµοτικά κτίρια και µε δράσεις ενηµέρωσης των κατοίκων, όσον αφορά στον οικιακό τοµέα. Ουσιαστικά, ποσοτικοποιώντας την συνολική συνεισφορά των βραχυπρόθεσµων και µακροπρόθεσµων δράσεων, ο ήµος στοχεύει σε 100% εξοικονόµηση των τοπικών εκποµπών CO 2 έως το Η κλιµάκωση των µέτρων στον χρονικά ορίζοντα του Σχεδίου ράσης γίνεται µε βάση το µέγεθος, την ωριµότητα, τη δυσκολία υλοποίησης του καθενός και την αποτελεσµατικότητα στη µείωση των εκποµπών. 6

7 2. Περιγραφή του ήµου 2.1. Γενικά στοιχεία Γεωγραφία - ιοικητικά Η Ίος, το νησί που επέλεξε να ταφεί ο Όµηρος, τοποθετείται στο νότιο τµήµα του Κυκλαδικού συµπλέγµατος, ανάµεσα στη Νάξο, τη Σίκινο και τη Θήρα, και απέχει 111 ν.µ. απο το λιµάνι του Πειραιά. Καλύπτει µια έκταση 108 τετραγωνικών χιλιοµέτρων, έχει µήκος ακτών 87 χιλιόµετρα και έχει περίπου κατοίκους (σύµφωνα µε την απογραφή του 2001). ιοικητικά, η νήσος συνιστά ένα ενιαίο ήµο, τον καλούµενο ήµο Ιητών. Η Ίος κατά το µεγαλύτερο µέρος της είναι ορεινό νησί, µε υψηλότερο σηµείο τον Πύργο (υψόµετρο 723 µέτρα). Χρήσεις Γης Παρά την αξιόλογη βλάστηση και τη πλούσια βιοποικιλότητα, οι ορεινές περιοχές του νησιού µοιάζουν εγκαταλελειµµένες. Πολύ µικρό τµήµα αυτών είναι καλλιεργηµένο και πάντα µε τη µορφή της καλλιέργειας σε αναβαθµούς, εξαιτίας της έντονης κλίσης του εδάφους. Το οδικό δίκτυο που διασχίζει τµήµα των ορεινών περιοχών, στο µεγαλύτερο µέρος του είναι παλιό, µε εξαίρεση τον πρόσφατα διανοιγµένο και ασφαλτοστρωµένο δρόµο που οδηγεί στα νότια του νησιού στο Μαγγανάρι µε τις απίστευτες παραλίες και τα γαλαζοπράσινα νερά. Γεωγραφία Συντεταγµένες: Νησιωτικό Σύµπλεγµα: Έκταση: Περιφέρεια: Νοµός: Πρωτεύουσα: N E Κυκλάδες km² ιοικητικά Νοτίου Αιγαίου Κυκλάδων Χώρα 7

8 Στατιστικά Πληθυσµός: 1,838 (απογραφή 2001) Πυκνότητα: 17 /km² Ιστοσελίδα ήµου Πίνακας 2.1. Γενικά στοιχεία ήµου Ιητών Οικιστική ανάπτυξη Παρατηρείται ότι οι περισσότεροι οικισµοί είναι συγκεντρωµένοι στα βορειοδυτικά του νησιού, το Λιµάνι (Κάµπος), η Χώρα και ο Μυλοπότας, ενώ αραιά κατοικηµένες, µε αγροικίες ως επί το πλείστον, είναι οι περιοχές Επάνω Κάµπος, Αγία Θεοδότη, Ψάθη και Μαγγανάρι. Πάντως, τα τελευταία χρόνια σηµειώνεται µεγάλη αύξηση στην οικιστική ανάπτυξη του νησιού, κυρίως λόγω της εσωτερικής µετανάστευσης από την ηπειρωτική Ελλάδα στα νησιά, της αύξησης του ενδιαφέροντος για παραθεριστικές κατοικίες και της ανάπτυξης του τουρισµού. Οικονοµία & Ανάπτυξη Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, το νησί εισέρχεται στο στάδιο της µαζικής τουριστικής ανάπτυξης (στο οποίο βρίσκεται έως σήµερα), ως αποτέλεσµα της αυξηµένης ζήτησης των τοπικών πόρων, φυσικών και πολιτιστικών, στην παγκόσµια αγορά της αναψυχής. Σε διάστηµα µιας δεκαπενταετίας, η Ίος (µαζί µε τη Μύκονο, τη Θήρα και την Πάρο) φτάνει στην κορυφή των νησιών µε τους υψηλότερους δείκτες τουριστικής ανάπτυξης. Τα τελευταία χρόνια, µε τη ραγδαία ανάπτυξη του τουρισµού, το βάρος της οικονοµικής ζωής του νησιού µετατοπίστηκε στις ενοικιάσεις καταλυµάτων και την παροχή υπηρεσιών (εστιατόρια, κέντρα διασκέδασης, εµπόριο, κ.λ.π.). Βέβαια, σε µικρότερη κλίµακα απ' ότι παλιότερα, η κτηνοτροφία και οι αγροτικές ασχολίες και λιγότερο η αλιεία, συνεχίζουν να απασχολούν µέρος του πληθυσµού, ενώ από τη ηµοτική Αρχή γίνεται ενσυνείδητη προσπάθεια να στηριχθούν, να διασωθούν και να αναβιώσουν οι παραδοσιακές ασχολίες. Από τους απασχολούµενος στον πρωτογενή τοµέα στο ήµο Ιητών σήµερα το µεγαλύτερο µέρος τους ασχολείται µε την κτηνοτροφία. Τα παραδοσιακά είδη τυριών της Ίου παράγονται τόσο από τους κτηνοτρόφους στις στάνες τους, όσο και από το σύγχρονο τυροκοµείο του ήµου Ιητών. Ο ήµος σε άµεση συνεργασία µε τον αγροτικό συνεταιρισµό και τον µελισσοκοµικό συνεταιρισµό της Ίου, καθώς και τους συλλόγους αλιέων προσπαθεί να ολοκληρώσει διάφορα έργα, όπως ελαιοτριβείο, σφαγείο και µονάδα µεταποίησης αγροτικών προϊόντων, ενώ έχει ήδη κατασκευαστεί και λειτουργεί αλιευτικό καταφύγιο στη Νιο, έχουν εκδοθεί υποστηρικτικά έντυπα και έχει γίνει άµεση ενηµέρωση των αλιέων για τις νέες µεθόδους αλιείας και για την ασφάλεια τους. Τα τελευταία χρόνια υπό µορφή Ν.Π... λειτουργεί µε έδρα την Ίο, ο Αναπτυξιακός Σύνδεσµος Ίου, Σικίνου, Φολεγάνδρου και Ανάφης, µε σκοπό τον συντονισµό των προσπαθειών των τεσσάρων νησιών για ανάπτυξη. Επί του παρόντος, η οικονοµία της Νήσου Ίου στηρίζεται κυρίως στο νεανικό τουρισµό, έναν 8

9 τουρισµό άκρως έντονο και άκρως εποχιακό, που συνήθως διαρκεί ένα έως ενάµιση µήνα. Ωστόσο, το νησί ενδείκνυται και για άλλες µορφές τουρισµού, µε µεγαλύτερο εποχιακό εύρος. Ένα ιδιαίτερου ενδιαφέροντος πολιτισµικό χαρακτηριστικό της Ίου είναι και ο αρχαίος οικισµός του Σκάρκου, ένας πρωτοκυκλαδικός οικισµός, ο οποίος ανακαλύφθηκε πρόσφατα και τιµήθηκε µε το Βραβείο Πολιτιστικής Κληρονοµιάς της ΕΕ για το 2008, και έχει αποτελέσει το επίκεντρο του ενδιαφέροντος πληθώρας ιστορικών και αρχαιολόγων, στις προσπάθειές τους για έρευνα της τότε εποχής. Ο ιστορικός αυτός οικισµός δύναται να αποτελέσει το έναυσµα για µια άλλου τύπου ανάπτυξη στο νησί. Υδατικοί Πόροι Τέλος, αναγνωρίζοντας τις ανάγκες για την ορθότερη διαχείριση των υδάτινων πόρων, στο νησί έχει κατασκευαστεί εσωποτάµια λιµνοδεξαµενή, που χρησιµοποιείται κυρίως για την συγκέντρωση των οµβρίων νερών αλλά και ως ταµιευτήρας. Ο ήµος προωθεί ένα πρόγραµµα όπου, σε συνδυασµό µε την κατασκευή ενός άνω ταµιευτήρα η λιµνοδεξαµενή θα λειτουργήσει ως µέρος ενός υβριδικού συστήµατος παραγωγής ενέργειας από αιολικό πάρκο µε αντλησιοταµίευση. Επίσης υπάρχει µονάδα αφαλάτωσης, που λειτουργεί και συντηρεί το τεχνικό προσωπικό του ήµου Παρούσα κατάσταση Υποδοµές Ηλεκτρικό σύστηµα Η Ίος είναι συνδεδεµένη µε άλλα νησιά. Είναι µέρος του αυτόνοµου συστήµατος της Παροναξίας, το οποίο περιλαµβάνει τα νησιά Πάρος, Αντίπαρος, Φολέγανδρος, Ίος, Ηρακλειά, Κουφονήσι, Νάξος, Σίκινος και Σχοινούσσα. Ο τοπικός σταθµός βρίσκεται στην Πάρο και διαθέτει 8 θερµικές µονάδες ηλεκτροπαραγωγής (diesel & µαζούτ), συνολικής εγκατεστηµένης ισχύος 14,9 MW. Η συνολική συµβατική παραγωγή ενέργειας για το 2008 έφτασε τις 209,41GWh µε αιχµή ζήτησης τα 63,1MW. Τα αντίστοιχα µεγέθη ειδικά για τις ανάγκες της Ίου εκτιµούνται σε 11,30GWh ενέργεια και 4,48MW αιχµή. Εγκαταστάσεις ΑΠΕ Υπάρχουν 3 εγκατεστηµένες ανεµογεννήτριες, συνολικής ισχύος 1,16 MW. Η συνολική παραγόµενη ηλεκτρική ενέργεια από τα Α/Π το 2008 ήταν 3,57GWh φτάνοντας έτσι συνολική παραγωγή ενέργειας τις 14,87GWh. ύο Α/Γ, ισχύος 0,28 MW η καθεµία, της εταιρείας ΜΕΛΚΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΛΦΑ ΑΕ βρίσκονται στη θέση Πελεκάνια. Μία Α/Γ, της εταιρείας ΑΙΟΛΙΚΗ ΙΟΥ (ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΙΟΛΙΚΩΝ ΠΑΡΚΩΝ) ισχύος 0,6 MW βρίσκεται στη θέση Πύργος. Λοιπές τεχνικές υποδοµές 9

10 Α. Μονάδα βιολογικού καθαρισµού Στην Ίο λειτουργεί από το 2001 µονάδα βιολογικού καθαρισµού υγρών λυµάτων. Η µονάδα επεξεργάζεται ένα µεγάλο µέρος των λυµάτων, κυρίως κατά τον άξονα Χώρας - λιµένος και η δυναµικότητά του αντιστοιχεί σε πληθυσµό ατόµων. Το αντίστοιχο αποχετευτικό δίκτυο που οδηγεί τα λύµατα στο βιολογικό, καλύπτει σήµερα το 73% των κατοικιών (Χώρα, λιµάνι, Κάµπος). Οι εγκαταστάσεις βρίσκονται σε περιοχή που βρίσκεται µέσα στη ζώνη οχλουσών δραστηριοτήτων, σύµφωνα µε τη χωροταξική µελέτη της Νήσου Ίου. Η µονάδα λειτουργεί µε τη µέθοδο της ενεργού ιλύος µε παρατεταµένο αερισµό, σε ειδικά διαµορφωµένες τετραγωνικές δεξαµενές. Η λειτουργία των εγκαταστάσεων του βιολογικού είναι πλήρως αυτοµατοποιηµένη, ενώ ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στην περιβαλλοντική προστασία της περιοχής. Β. Λιµνοδεξαµενή Η υπάρχουσα εσωποτάµια λιµνοδεξαµενή, που χρησιµοποιείται κυρίως για την συγκέντρωση των οµβρίων αλλά και ως ταµιευτήρας, βρίσκεται στο δυτικό τµήµα του νησιού, ανατολικά της παραλίας Μυλοπότα και σε απόσταση µέτρων από αυτή. Κατασκευάστηκε το 1995, ενώ το έργο ολοκληρώθηκε µε την κατασκευή του διυλιστηρίου το Η επιφάνεια του ταµιευτήρα είναι τετραγωνικά µέτρα, ο ωφέλιµος όγκος είναι m 3, το ύψος αναχώµατος 23 m, και το µήκος και πλάτος στέψης 120 m και 70 m αντίστοιχα. Υπάρχει προοπτική η λιµνοδεξαµενή να αποτελέσει, σε συνδυασµό µε έναν άνω ταµιευτήρα, µέρος υβριδικού συστήµατος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αιολικό πάρκο µε χρήση αντλησιοταµίευσης για αποθήκευση µέρους αυτής. Γ. Μονάδα αφαλάτωσης Η Μονάδα Αφαλάτωσης της Ίου παράγει ηµερησίως m 3 νερό, µε τη µέθοδο της αντίστροφης όσµωσης. Η τροφοδοσία της µονάδας µε θαλασσινό νερό επιτυγχάνεται µέσω πηγαδιού στην παραλία. Ωριαία παράγονται 100 m 3, ενώ η κατανάλωση ενέργειας για κάθε κυβικό µέτρο τελικώς αποδιδόµενου νερού υδροδότησης είναι 0,1 kwh / m3. Η ετήσια παραγωγή νερού εκτιµάται σε m 3, και η αντίστοιχη ετήσια ενεργειακή κατανάλωση σε 7500 kwh.. Χώρος υγειονοµικής ταφής απορριµµάτων (ΧΥΤΑ) Στο νησί της Ίου υπάρχει ένας χώρος ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριµµάτων (ΧΑ Α), χωρίς την κατάλληλη υποδοµή και τα απαιτούµενα µέτρα περιβαλλοντικής προστασίας. Ωστόσο, µε την κατασκευή και λειτουργία του προγραµµατιζόµενου ΧΥΤΑ, θα παύσει η λειτουργία του προαναφερθέντος ΧΑ Α και αυτός θα αποκατασταθεί. Στο νησί δεν έχουν λειτουργήσει ακόµα προγράµµατα ανακύκλωσης υλικών Τάσεις ανάπτυξης ηµογραφική εξέλιξη Από το 2001 µέχρι σήµερα ο πληθυσµός του νησιού παρουσιάζει σταθερή και σταδιακή αύξηση, από τους 1270 κατοίκους στην απογραφή του 1971, στους 1862 στην τελευταία απογραφή του Την αιτία της αύξησης αυτής µπορούµε να τα αναζητήσουµε όχι στη φυσιολογική δηµογραφική εξέλιξη, 10

11 αλλά στον «εποικισµό» πληθυσµού από περιοχές του εσωτερικού ή εξωτερικού, προκειµένου να καλυφθεί η αυξανόµενη ανάγκη για δηµιουργία νέων επαγγελµατικών κατηγοριών που δηµιουργεί η έντονη τουριστική ανάπτυξη. Ο οικονοµικά ενεργός πληθυσµός ανέρχεται στους κατοίκους, σύµφωνα µε δεδοµένα της ΕΣΥΕ. Έτος απογραφής Πληθυσµός Πίνακας 2.1. Πληθυσµιακή εξέλιξη Οικονοµική ανάπτυξη Το µεγαλύτερο µέρος του πληθυσµού απασχολείται στον τριτογενή τοµέα (73%) κυρίως τουρισµό - και ακολουθεί η απασχόληση στον πρωτογενή (16%) και τέλος στο δευτερογενή (11%) τοµέα. Ωστόσο, στόχος του ήµου Ιητών είναι η ενίσχυση και η υποστήριξη όλων των παραγωγικών τοµέων του νησιού. Γίνεται προσπάθεια να συνεχιστούν και να αναπτυχθούν οι παραδοσιακές ασχολίες των κατοίκων, σε ένα ολοκληρωµένο πλαίσιο αγροτικής ανάπτυξης, συγχρόνως µε την πιο επικερδή τουριστική ανάπτυξη. Ενέργεια & ανάπτυξη Χαρακτηριστική της αύξησης του βιοτικού επιπέδου, των τεχνικών υποδοµών, της τουριστικής ανάπτυξης, αλλά και του µόνιµου πληθυσµού του νησιού είναι η αύξηση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας κατά τα τελευταία χρόνια, που ακολουθεί γενικά έναν υψηλό σταθερό ρυθµό της τάξης του 12% ετησίως. Όσον αφορά στη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο, ήδη εγκαταστάθηκαν κατά τα τελευταία χρόνια 3 ανεµογεννήτριες, συνολικής ισχύος 1,16 MW, που συνεισφέρουν στο 24% των ηλεκτρικών αναγκών του νησιού. Προς την συνέχιση µιας βιώσιµης ενεργειακής στρατηγικής για το νησί, εντάσσεται και η ανάπτυξη ενός του υβριδικού συστήµατος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αιολικό πάρκο µε χρήση της τεχνολογίας της αντλησιοταµίευσης για µεσοπρόθεσµη αποθήκευση ενέργειας. Στην περίπτωση αυτή, το νησί θα καλύπτει σε ποσοστό σχεδόν 100% τις ανάγκες του σε ηλεκτρική ενέργεια. 11

12 Αειφορία Ο ήµος Ιητών, συµµετέχει από το 2006 στο ίκτυο Αειφόρων Νήσων του Αιγαίου «ΑΦΝΗ» (του οποίου έδρα είναι η Ίος), µε στόχο του την προώθηση δράσεων αειφορίας σε συνδυασµό µε τη διαδηµοτική και διεθνή συνεργασία. Πήρε µάλιστα το «Σήµα Αειφορίας» για το 2008 για το ακόλουθο πρόγραµµα δράσεων: Ανάδειξη φυσιογνωµίας µέσω πολιτιστικών µνηµείων, Α ΦΑΣΗ: αποκατάσταση 2 ανεµοµύλων, κατασκευή 2 µονοπατιών, λειτουργία αρχαιολογικού χώρου Σκάρκου. Υδροαιολικό ενεργειακό σύστηµα - Α ΦΑΣΗ: Σχεδιασµός, εξασφάλιση γης, τεύχη δηµοπράτησης Το 2009 συνέχισε την ενεργό δράση στο ΑΦΝΗ, ενώ διατήρησε το «Σήµα Αειφορίας» για την υλοποίηση των παρακάτω δράσεων: Εκπόνηση ΣΧΟΟΑΠ Ανάδειξη φυσιογνωµίας µέσω πολιτιστικών µνηµείων, αποκατάσταση 1 ανεµοµύλου, 3 τµηµάτων µονοπατιών Ανακύκλωση υλικών και ΧΥΤΥ Επιπλέον, το 2008, ιδρύθηκε το «Ενεργειακό Γραφείο Ίου-Αιγαίου», επίσης µε έδρα την Ίο, για την υποστήριξη των µελών του ΑΦΝΗ σε θέµατα ενεργειακού σχεδιασµού. Με τη συµµετοχή του στο Σύµφωνο των ηµάρχων, ο ήµος Ιητών αποσκοπεί στη συνέχιση και ενίσχυση της αειφορικής του πορείας µέσω της διεθνούς συνεργασίας, µε έµφαση στην εξοικονόµηση ενέργειας και την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ υναµικό ΑΠΕ και ΕΞΕ Η Ίος, όπως και τα άλλα Κυκλαδονήσια, έχει πολύ αξιόλογο αιολικό και ηλιακό δυναµικό Αιολικό δυναµικό Ήδη το αιολικό δυναµικό έχει εκµεταλλευθεί σε κάποιο βαθµό µε την εγκατάσταση και λειτουργία 3 ανεµογεννητριών, συνολικής ισχύος 1,2 MW. Παρόµοια ανάπτυξη δεν έχει επιτευχθεί στην ηλεκτροπαραγωγή από φωτοβολταϊκά συστήµατα, ωστόσο οι εκκρεµείς αιτήσεις που υπάρχουν δείχνουν τη δυναµική ανάπτυξης των φωτοβολταικών σταθµών στα αµέσως επόµενα χρόνια. Το ηλιακό δυναµικό έχει ωστόσο εκµεταλλευτεί µε εγκαταστάσεις θερµικών ηλιακών συστηµάτων για την παραγωγή ζεστού νερού χρήσης, κυρίως από τα τουριστικά καταλύµατα. Στον παρακάτω χάρτη αποτυπώνεται το αιολικό δυναµικό (µέση ταχύτητα ανέµου ετησίως): 12

13 Σχήµα 2.2. Αιολικό δυναµικό Ηλιακό δυναµικό Στον παρακάτω χάρτη αποτυπώνεται το ηλιακό δυναµικό (πρόσπτωση ηλιακής ακτινοβολίας σε οριζόντια επιφάνεια ετησίως): Σχήµα 2.3. Ηλιακό δυναµικό 13

14 Εξοικονόµηση ενέργειας Όσον αφορά στην εξοικονόµηση ενέργειας αξιόλογο δυναµικό υπάρχει στις κτιριακές εγκαταστάσεις του τριτογενή, δηµόσιου (δηµοτικά κτίρια) αλλά και οικιακού τοµέα, όπως επίσης και στον τοµέα των µεταφορών. Ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις Οι ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις λειτουργούν σχεδόν αποκλειστικά τους καλοκαιρινούς µήνες. Οι ενεργειακές καταναλώσεις σε αυτές αφορούν κυρίως κλιµατισµό και θέρµανση ζεστού νερού χρήσης και, δευτερευόντως, τον φωτισµό. Προβλέπεται αύξηση της διείσδυσης των θερµικών ηλιακών συστηµάτων (ηλιακοί θερµοσίφωνες), ενώ θα προωθηθούν και παρεµβάσεις εξοικονόµησης ενέργειας κυρίως µέσω του περιορισµού της κατανάλωσης των κλιµατιστικών η οποία και αυξάνει σηµαντικά την ζήτηση ενέργειας τους καλοκαιρινούς µήνες. ηµοτικά κτίρια Τα δηµοτικά κτίρια (κυρίως κτίρια υπηρεσιών και σχολικά κτίρια) αποτελούν άλλη µια κατηγορία κτιρίων τα οποία είναι συνήθως ενεργοβόρα, και στα οποία δίνεται εύκολα η δυνατότητα στον ήµο να επέµβει για τη βελτίωση της ενεργειακής τους απόδοσης. Οικιακός τοµέας Ο οικιακός τοµέας εµφανίζει κάποιο δυναµικό εξοικονόµησης, ωστόσο είναι προφανώς δύσκολο να οργανωθούν µεθοδευµένες δράσεις εξοικονόµησης µιας και δεν θα µπορούσαν απλά να επιβληθούν στους κατοίκους. Στον τοµέα αυτόν ο ήµος θα κατευθυνθεί κυρίως προς δράσεις ενηµέρωσης και ευαισθητοποίησης των καταναλωτών ώστε να ωριµάσει η στιγµή πραγµατοποίησης ουσιαστικών δράσεων εξοικονόµησης ενέργειας. Στην Ίο, όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, το σύνολο σχεδόν των κτιρίων που κατασκευάστηκαν πριν το 1980, οπότε και άρχισε να ισχύει ο «Κανονισµός Θερµοµόνωσης», δεν ήταν θερµοµονωµένα. Αυτό το γεγονός, µαζί µε τα στατιστικά στοιχεία του έτους κατασκευής των κτιρίων οδηγεί σε µια πρώτη εκτίµηση του δυναµικού εξοικονόµησης ενέργειας, από παρεµβάσεις θερµοµόνωσης στο κέλυφος του κτιρίου. Χαρακτηριστικό είναι πως το έτος κατασκευής είναι κριτήριο επιλογής για ένταξη κατοικιών στο, προς το παρόν «παγωµένο», πρόγραµµα «Εξοικονόµηση κατ οίκον» του πρώην ΥΠΑΝ, όπου µόνο κτίρια κατασκευασµένα πριν το 1980 είναι επιλέξιµα. Ειδικά στην Ίο, το ποσοστό κτιρίων που κατασκευάστηκαν πριν το 1981, βάσει στοιχείων της ΕΣΥΕ ανέρχεται σε 58%, το οποίο είναι σχετικά χαµηλό σε σχέση µε άλλα νησιά Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ήµου Στην συνέχεια παρατίθεται µια συγκεντρωτική λίστα των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του ήµου Ιητών τα οποία έχουν άµεση επίδραση στην βιώσιµη ενεργειακή ανάπτυξή του. Τα χαρακτηριστικά αυτά προσδιορίζουν µια ειδική κατηγορία δήµων συµµετεχόντων στο Σύµφωνο των ηµάρχων, αυτή των µικρών νησιωτικών δήµων µε έντονη τουριστική δραστηριότητα. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά µπορούν να οµαδοποιηθούν σε τρεις οµάδες, σε αυτά σε σχέση µε τον άνθρωπο και τις υποδοµές, το περιβάλλον και την ενέργεια και τα διοικητικά. 14

15 Άνθρωπος - Υποδοµές Μη αστικός δήµος. Οι κάτοικοι του νησιού είναι συγκεντρωµένοι σε 3 βασικούς οικισµούς (Λιµάνι (Κάµπος), Χώρα και Μυλοπότας) και σε 4 µικρότερους (Επάνω Κάµπος, Αγία Θεοδότη, Ψάθη και Μαγγανάρι). Μεγάλη εποχιακή διακύµανση του πληθυσµού. Η νήσος όπως ήδη αναφέρθηκε είναι σηµαντικός τουριστικός προορισµός και τους καλοκαιρινούς µήνες ο πληθυσµός και κατά επέκταση η κατανάλωση ενέργειας αυξάνεται σηµαντικά. Αυξητικές τάσεις του πληθυσµού. Την τελευταία δεκαετία παρατηρείται τάση αποκέντρωσης από τις µεγάλες πόλεις προς τα νησιά. Η απογραφή του 2011 θα παράξει νέα δηµογραφικά δεδοµένα. Αναπτυσσόµενες υποδοµές. Βασικές υποδοµές όπως µονάδες αφαλάτωσης, χώρος υγειονοµικής ταφής υπολειµµάτων (ΧΥΤΥ) και επέκταση βιολογικού καθαρισµού τοποθετούνται στην λίστα των βραχυπρόθεσµων έργων υποδοµής. Μεταφορές: εν είναι συχνή η µετακίνηση αυτοκινήτων που ανήκουν σε µόνιµους κατοίκους του νησιού εκτός των γεωγραφικών ορίων του ήµου λόγω των προφανών δυσκολιών που επιβάλλει η νησιωτικότητα Σηµαντική συνεισφορά στις µεταφορές τους καλοκαιρινούς µήνες έχει ο υψηλός αριθµός τουριστών. Ένα ποσοστό αυτών (κυρίως εγχώριος τουρισµός) επισκέπτεται το νησί µε προσωπικό του όχηµα, ενώ πολλοί επιλέγουν την ενοικίαση αυτοκινήτων ή µοτοποδηλάτων που διατίθενται στο νησί.(κυρίως διεθνής τουρισµός). Οι πρώτοι συνήθως έχουν εφοδιαστεί µε καύσιµα από τον τόπο αναχώρησης τους, όπου συνήθως η τιµή των καυσίµων είναι φθηνότερη, ενώ οι δεύτεροι αγοράζουν τα αναγκαία καύσιµα εξ ολοκλήρου από τα τοπικά πρατήρια Ενέργεια - Περιβάλλον Μέρος αυτόνοµου ηλεκτρικού δικτύου. Όπως ήδη αναφέρθηκε, το ηλεκτρικό δίκτυο της νήσου εντάσσεται στο αυτόνοµο δίκτυο της Παροναξίας. ιασύνδεση µε ηπειρωτικό ηλεκτρικό δίκτυο. Η διασύνδεση της Ίου και λοιπών γειτονικών νησιών µε το ηπειρωτικό δίκτυο είναι ένα αρκετά πιθανό σενάριο για την επόµενη δεκαετία επιδρώντας στην χάραξη ενεργειακής πολιτικής. Συγκεκριµένα σε αυτή την περίπτωση θα µειωνόταν η τιµή πώλησης της κιλοβατώρας και επίσης θα αυξανόταν η δυνατότητα εγκατάστασης ΑΠΕ στο νησί µιας και το ηπειρωτικό δίκτυο θα εξασφάλιζε την ευστάθεια του συστήµατος. Γειτνίαση µε την θάλασσα. Όπως αναδείχθηκε και στο κεφάλαιο 2.3 το νησιωτικό προφίλ του ήµου παρέχει υψηλό δυναµικό ΑΠΕ. Η θάλασσα παρέχει πολλές δυνατότητες αειφορικών δράσεων αλλά από την άλλη αποτελεί και ένα ευαίσθητο οικοσύστηµα το οποίο χρήζει ιδιαίτερης ευθύνης και προστασίας. ιαθέσιµη γη για εφαρµογές ΑΠΕ. Η χαµηλή πυκνότητα πληθυσµού του ήµου (17/km 2 ), αποτέλεσµα του µη-αστικού προφίλ του, καταδεικνύει την δυνατότητα ανάπτυξης εφαρµογών µε χρήση ΑΠΕ. Παρόλα αυτά είναι σηµαντικό να σηµειωθεί ότι χωροταξικοί και περιβαλλοντικοί περιορισµοί περιορίζουν την διαθέσιµη γη. 15

16 ιοικητική οργάνωση Περιορισµένο προσωπικό για ενασχόληση µε το Σύµφωνο. Το προσωπικό και οι πόροι του ήµου δεν επαρκούν για συνεχή ενασχόληση εργαζοµένου µε το Σύµφωνο. Μεταφορικοί περιορισµοί Αυξηµένο κόστος επένδυσης. Μεγάλη απόσταση από διοικητικά και εµπορικά κέντρα. Υψηλό κόστος µεταφοράς υλικών και υπηρεσιών 16

17 3. Ενεργειακή κατάσταση έτους βάσης Η καταγραφή της ενεργειακής κατάστασης του ήµου είναι αναγκαία ώστε να υπολογισθούν οι εκποµπές CO 2 και να οριστούν οι στόχοι µείωσης τους µέχρι το Στην συνέχεια παρουσιάζονται οι διάφορες επιλογές και παραδοχές που υιοθετήθηκαν, η µεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την συλλογή δεδοµένων, τον υπολογισµό της τελικής ενεργειακής κατανάλωσης και των αντίστοιχων εκποµπών CO 2, και τα τελικά αποτελέσµατα ακολουθώντας την προτεινόµενη µορφολογία του CoMO Βασικές επιλογές Παραδοχές Στην συνέχεια παρουσιάζονται οι βασικές επιλογές και οι αναγκαίες παραδοχές που θα καθορίσουν το πλαίσιο στο οποίο θα πραγµατοποιηθεί η ανάλυση. 1. Έτος βάσης: Η συλλογή δεδοµένων στο προτεινόµενο έτος βάσης 1990 παρουσιάζει διάφορες δυσκολίες αρχής γενοµένης µε την µη ύπαρξη αρχειοθετηµένων δεδοµένων από τον δήµο. Λαµβάνοντας υπόψη την δυσκολία ανάκτησης παλαιών δεδοµένων και των αναπτυσσόµενων υποδοµών των τελευταίων ετών (αυξάνοντας την ενεργειακή κατανάλωση και τις εκποµπές) ως έτος βάσης επιλέχθηκε το τελευταίο έτος µε πλήρη ενεργειακά δεδοµένα, δηλαδή το Συνολικός στόχος µείωσης εκποµπών CO 2 : Μόνο απόλυτος στόχος ορίζεται µιας και λόγω της έντονης διακύµανσης του πληθυσµού ο καθορισµός ενός κατά κεφαλή στόχου µε βάση τον µόνιµο πληθυσµό του νησιού θα ήταν υπερεκτιµηµένος. 3. Μονάδα αναφοράς εκποµπών: Από την οµάδα των διαφόρων αερίων του θερµοκηπίου µόνο οι εκποµπές CO 2 υπολογίζονται και για αυτό ως µονάδα αναφοράς των εκποµπών ορίζεται ο τόνος [t] CO Προσέγγιση υπολογισµού συντελεστών εκποµπής: Οι συντελεστές εκποµπής που θα χρησιµοποιηθούν για την ποσοτικοποίηση των εκποµπών CO 2 µέσω της καταγραφής της τελικής ενεργειακής κατανάλωσης καθορίζονται σύµφωνα µε τα πρότυπα µεγέθη που παρέχονται από το IPCC. 5. Ρυθµός αύξησης της ενεργειακής κατανάλωσης: Όπως προαναφέρθηκε στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ήµου η ενεργειακή κατανάλωσή του έχει αυξητικές τάσεις. Παρόλα αυτά σε αυτή την φάση υιοθετείται η συντηρητική προσέγγιση της παράβλεψης του ρυθµού αύξησης. 6. ηµογραφικά στοιχεία: Τα πιο πρόσφατα επίσηµα δηµογραφικά στοιχεία παρέχονται για το 2001, όπου και πραγµατοποιήθηκε η τελευταία πληθυσµιακή απογραφή. Τα στοιχεία αυτά θεωρούνται προσεγγιστικά ικανοποιητικά για την παρούσα ανάλυση. Νέα στοιχεία θα είναι διαθέσιµα το 2011 και επανεξέταση των αρχικών υπολογισµών θα είναι δυνατή. 7. Βιοµηχανία: εν έχει συµπεριληφθεί ο βιοµηχανικός τοµέας σε σχέδια δράσης µείωσης εκποµπών CO 2 και εποµένως η καταγραφή των ρύπων σε αυτόν τον τοµέα δεν θεωρήθηκε επιβεβληµένη.. 8. Μεταφορές: Το βασικό προτέρηµα για τον δήµο Ιητών όσον αφορά την καταγραφή του µεταφορικού τοµέα είναι ο γεωγραφικός περιορισµός του ήµου που έχει ως αποτέλεσµα επίσης τον περιορισµό της πλειονότητας των µετακινήσεων εντός των ορίων του ήµου. Για τον υπολογισµό των εκποµπών CO 2 στον τοµέα των µεταφορών έχουν χρησιµοποιηθεί 17

18 δεδοµένα πώλησης καυσίµων από τα τοπικά πρατήρια. Παρόλο που αυτή η µέθοδος δεν είναι ενδεδειγµένη σύµφωνα µε το CoMO, σε αυτή την φάση έχει θεωρηθεί αποδεκτή προσέγγιση που παρέχει την δυνατότητα ενδεικτικής ενεργειακής καταγραφής. 9. Θέρµανση: Για τον υπολογισµό των εκποµπών CO 2 από την κατανάλωση ορυκτών καυσίµων για την θέρµανση χώρων και νερού τα δεδοµένα από τα τοπικά πρατήρια θεωρούνται αρκετά ακριβή µιας και σπανίζει η αγορά καυσίµων εκτός του νησιού για τέτοιες χρήσεις. Σε αυτή την περίπτωση δεχόµαστε πως κατά την διάρκεια ενός έτους οι ποσότητες πετρελαίου θέρµανσης που αγοράστηκαν από τα πρατήρια ισούνται µε την ποσότητα πετρελαίου που καταναλώθηκε από το σύνολο του ήµου. 10. ιασύνδεση µε ηπειρωτικό ηλεκτρικό δίκτυο: Το ενδεχόµενο διασύνδεσης του νησιού µε το ηπειρωτικό ηλεκτρικό δίκτυο δεν έχει ληφθεί υπόψη µιας και δεν υπάρχει συγκεκριµένη απόφαση ή χρονοδιάγραµµα για τέτοιο έργο Υπολογισµός τελικής ενεργειακής κατανάλωσης Η συλλογή διαφόρων δεδοµένων είναι αναγκαία ώστε να επιτευχθεί µια πλήρης καταγραφή των ενεργειακών καταναλώσεων ακολουθώντας την προτεινόµενη φόρµα του CoMO. Οι αντίστοιχες εκποµπές CO 2 υπολογίζονται κάνοντας χρήση των κατάλληλων συντελεστών εκποµπής. Η πληρότητα αυτών των δεδοµένων δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί µόνο µε την συλλογή και αξιοποίηση υπαρχόντων στοιχείων από τις τοπικές αρχές και τους λοιπούς εν δυνάµει καταναλωτές ενέργειας εντός των γεωγραφικών ορίων του ήµου Συλλογή δεδοµένων Η µεθοδολογία που ακολουθείται, προκειµένου να συντεθεί ένας πλήρης κατάλογος εκποµπών, συνδυάζει τα υπάρχοντα στοιχεία, επιδιώκοντας την µέγιστη δυνατή αξιοποίησή τους, µε στοιχεία που έχουν παραχθεί εφαρµόζοντας µια υπολογιστική bottom-up (από κάτω προς τα επάνω) ανάλυση. Τα υπάρχοντα στοιχεία σχετίζονται κυρίως µε τις δηµοτικές καταναλώσεις ηλεκτρικής ενέργειας και καυσίµων (θέρµανση, µεταφορές) και τις συνολικές καταναλώσεις καυσίµων. Τα στοιχεία παρέχονται από τις τοπικές αρχές και τα τοπικά πρατήρια καυσίµων. Η bottom-up ανάλυση είναι βασισµένη στις πληροφορίες για τις τεχνολογίες που χρησιµοποιούνται, τους συντελεστές ενεργειακής αποδοτικότητας και τους τύπους καυσίµων που καταναλώνονται και συνδυάζονται µε στατιστικά στοιχεία σχετικά µε δηµογραφικά δεδοµένα, τον τουρισµό, το τοπικό κλίµα και άλλα. Αναλυτικός πίνακας µε τις πηγές των διάφορων αναγκαίων δεδοµένων παρουσιάζεται στο παράρτηµα. Τα στοιχεία που προκύπτουν σχετίζονται κυρίως µε τις καταναλώσεις του οικιακού και του τριτογενή τοµέα όπου και υπάρχει η µεγαλύτερη έλλειψη σε πραγµατικά στοιχεία. Να σηµειωθεί ότι ο τριτογενής τοµέας προσεγγίζεται ως το άθροισµα των καταναλώσεων στον εµπορικό και τουριστικό τοµέα. Η µεθοδολογία για τον υπολογισµό συγκεκριµένων καταναλώσεων σύµφωνα µε την bottom-up ανάλυση θα παρουσιαστεί στην συνέχεια Περιγραφή υπολογισµών Αρχικά παρουσιάζεται η εφαρµογή και αξιοποίηση της bottom-up ανάλυσης, ενώ στην συνέχεια 18

19 αναλύεται ο συνδυασµός της µε τα πραγµατικά δεδοµένα ώστε να επιτευχθεί η πλήρης καταγραφή των ενεργειακών καταναλώσεων Εφαρµογή bottom-up ανάλυσης Όπως ήδη αναφέρθηκε η bottom-up ανάλυση αξιοποιείται κυρίως για υπολογισµούς ενεργειακών καταναλώσεων στον οικιακό και τριτογενή τοµέα. Η εφαρµογή του υπολογιστικού µοντέλου βασίζεται στην παραδοχή ότι στα συνήθη κτίρια ενέργεια καταναλώνεται για ανάγκες θέρµανσης χώρου, θέρµανσης νερού, κλιµατισµού χώρου και κατευθείαν για την λειτουργία ηλεκτρικών συσκευών. ιάφορες τεχνολογίες αξιοποιώντας αντίστοιχες πηγές ενέργειας χρησιµοποιούνται για την κάλυψη αυτών των αναγκών. Σύµφωνα µε στατιστικά στοιχεία και προσεγγίσεις ορίζεται το µερίδιο και ο βαθµός απόδοσης κάθε τεχνολογίας στην παραγωγή ενέργειας ανά τύπο κατανάλωσης. Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται τα αντίστοιχα µερίδια και οι βαθµοί απόδοσης κάθε τεχνολογίας για κάθε χρήση ενέργειας (οικιακό τριτογενή). Οικιακός Τοµέας χρήση ενέργειας ενεργειακός φορέας µερίδιο τεχνολογίας βαθµός απόδοσης θέρµανση χώρου ηλεκτρισµός 30% 100% πετρέλαιο 45% 75% υγραέριο 5% 90% βιοµάζα 20% 35% θέρµανση νερού ηλεκτρισµός 55% 90% πετρέλαιο 5% 40% βιοµάζα 35% 100% Ηλιακοί θερµοσίφωνες 5% 75% ηλεκτρικές συσκευές ηλεκτρισµός 100% 100% κλιµατισµός χώρου ηλεκτρισµός 100% 90% Τουριστικός Τοµέας χρήση ενέργειας ενεργειακός φορέας µερίδιο τεχνολογίας βαθµός απόδοσης θέρµανση χώρου ηλεκτρισµός 20% 100% πετρέλαιο 80% 75% θέρµανση νερού ηλεκτρισµός 45% 90% πετρέλαιο 10% 40% ηλιακοί θερµοσίφωνες 45% 75% ηλεκτρικές συσκευές ηλεκτρισµός 100% 100% κλιµατισµός χώρου ηλεκτρισµός 100% 90% Εµπορικός Τοµέας χρήση ενέργειας ενεργειακός φορέας µερίδιο τεχνολογίας βαθµός απόδοσης 19

20 θέρµανση χώρου ηλεκτρισµός 20% 100% πετρέλαιο 80% 75% θέρµανση νερού ηλεκτρισµός 100% 90% ηλεκτρικές συσκευές ηλεκτρισµός 100% 100% κλιµατισµός χώρου ηλεκτρισµός 100% 90% Πίνακας 3.1. Μερίδια και οι βαθµοί απόδοσης κάθε τεχνολογίας για κάθε χρήση ενέργειας Στην συνέχεια παρουσιάζεται συνοπτικά η προσέγγιση της bottom-up ανάλυσης για τον υπολογισµού των συνολικών ενεργειακών καταναλώσεων ανά χρήση ενέργειας. Θέρµανση χώρου: Η µηνιαία συνολική κατανάλωση ενέργειας για την θέρµανση χώρου υπολογίζεται κάνοντας χρήση των βαθµοηµέρων ανά µήνα σε συνδυασµό µε τον συντελεστή θερµικών απωλειών του χώρου. Για τον υπολογισµό των βαθµοηµέρων είναι αναγκαίος ο καθορισµός της επιθυµητής θερµοκρασίας εσωτερικού χώρου και των αναµενόµενων ωρών θέρµανσης. Θέρµανση νερού: Η µηνιαία συνολική κατανάλωση ενέργειας για την θέρµανση νερού υπολογίζεται κάνοντας χρήση της θερµοχωρητικότητας του νερού και κλιµατικών δεδοµένων για την µέση µηνιαία θερµοκρασία του νερού στο υπόγειο δίκτυο και για την µέση θερµοκρασία του αέρα. Επίσης είναι αναγκαίος ο καθορισµός της επιθυµητής θερµοκρασίας θερµού νερού και της µέσης ηµερήσια κατά κεφαλή καταναλισκόµενης ποσότητας θερµού νερού. Κλιµατισµός χώρου: Η συνολική κατανάλωση ενέργειας από συσκευές κλιµατισµού χώρου βασίζεται στον καθορισµό της συνολικής τυπικής µέσης τιµής ισχύος του κλιµατιστικού συστήµατος και στην εκτίµηση του ποσοστού κλιµατιζόµενων χώρων επί του συνόλου και των αναµενόµενων ωρών λειτουργίας. Ηλεκτρικές συσκευές: Η συνολική κατανάλωση από ηλεκτρικές συσκευές υπολογίζεται καθορίζοντας την µέση ονοµαστική ισχύ του συνόλου των συσκευών και του αναµενόµενου χρόνου χρήσεως τους. Υπολογίζοντας τις συνολικές ενεργειακές καταναλώσεις και διαµερίζοντας τα αποτελέσµατα σύµφωνα µε τα µερίδια των τεχνολογιών είναι δυνατός ο καθορισµός των ενεργειακών καταναλώσεων ανά χρήση και φορέα ενέργειας. Παρόλα αυτά, το γεγονός ότι ακριβή δεδοµένα για την κατανάλωση καυσίµων και ηλεκτρισµού έχουν συγκεντρωθεί δηµιουργεί τις προϋποθέσεις για τον συγκερασµό των αποτελεσµάτων µε τα πραγµατικά συγκεντρωµένα δεδοµένα Επιµέρους καταναλώσεις ανά ενεργειακό φορέα Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται οι προσεγγίσεις υπολογισµού κάθε κατηγορίας ενεργειακών καταναλώσεων σε συνάρτηση µε τον φορέα ενέργειας (ηλεκτρισµός, ορυκτά καύσιµα, ΑΠΕ). Να 20

21 σηµειωθεί ότι στην στήλη του πετρελαίου περιλαµβάνονται αποτελέσµατα που αναφέρονται σε πετρέλαιο για κίνηση (µεταφορές) και σε πετρέλαιο για θέρµανση (κτίρια, εξοπλισµός/υποδοµές). Μόνο οι φορείς ενέργειας τους οποίους εκµεταλλεύονται ο ήµος και οι κάτοικοί του συµπεριλαµβάνονται στον πίνακα. Το υπόµνηµα που ακολουθεί τον πίνακα εξηγεί την έννοια κάθε χρωµατισµού, όπου οι συντοµογραφίες Π, BU και Σ συµβολίζουν τα πραγµατικά δεδοµένα, την bottom-up ανάλυση και τα συνδυασµένα δεδοµένα. 21

22 Κατηγορία ΚΤΙΡΙΑ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ/ΥΠΟ ΟΜΕΣ ηµοτικά κτίρια, εξοπλισµός/υποδοµές Τριτογενή κτίρια, εξοπλισµός/υποδοµές Ηλεκτρισµός Π ΤΕΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ [ΜWh] Ορυκτά Καύσιµα ΑΠΕ Υγραέριο Πετρέλαιο Βενζίνη Βιοµάζα Ηλιακά Θερµικά Π BU Σ BU Οικιακά κτίρια BU BU Σ BU BU ηµοτικός φωτισµός ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ηµοτικός στόλος ηµόσιες µεταφορές Ιδιωτικές και εµπορικές µεταφορές Π Πίνακας 3.2. Μεθοδολογία υπολογισµού ενεργειακών καταναλώσεων ανά κατηγορία και ενεργειακό φορέα Π Π Π εν υπάρχουν δεδοµένα BU Π Σ εδοµένα από bottom-up υπολογισµό Πραγµατικά δεδοµένα από τοπικούς φορείς Συνδυασµός bottom-up υπολογισµού και πραγµατικών δεδοµένων Στην συνέχεια παρουσιάζονται οι ιδιαιτερότητες στον τρόπο υπολογισµού των επιµέρους ενεργειακών καταναλώσεων ανά ενεργειακό φορέα, τύπο κατανάλωσης και σε συνάρτηση µε την πηγή προέλευσης των απαιτούµενων δεδοµένων εισόδου. Α. Ηλεκτρισµός Υγραέριο Βιοµάζα Ηλιακά θερµικά Οι συνολικές ενεργειακές καταναλώσεις υπολογίζονται και µοιράζονται στους φορείς ενέργειας κάνοντας χρήση των µερισµάτων κάθε τεχνολογίας. Ο υπολογισµός του µερίσµατος ενέργειας λόγω κατανάλωσης πετρελαίου αναλύεται ξεχωριστά σε επόµενη παράγραφο. Α1. ηµοτικά κτίρια, εξοπλισµοί/υποδοµές ηµοτικός Φωτισµός Οι δηµοτικές ηλεκτρικές καταναλώσεις σε κτίρια, εξοπλισµούς/υποδοµές και φωτισµό ήταν δυνατό να ανακτηθούν µε ακρίβεια από τους λογαριασµούς ηλεκτρικού ρεύµατος που διατηρούνται στα αρχεία του ήµου. Όσον αφορά τους εξοπλισµούς και υποδοµές οι καταναλώσεις αφορούν στα αντλιοστάσια των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης, στις καταναλώσεις του βιολογικού καθαρισµού και της µονάδας αφαλάτωσης και στα αντλιοστάσια των γεωτρήσεων. 22

23 Α2. Οικιακά κτίρια Ο υπολογισµός της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας στα οικιακά κτίρια αναλύεται για κάθε χρήση ενέργειας. Θέρµανση χώρου: Για τον υπολογισµό των βαθµοηµέρων η επιθυµητή θερµοκρασία εσωτερικού χώρου ορίζεται στους 20 ο C και ο µέσος αριθµός αναγκαίων ωρών θέρµανσης στις 5 ώρες. Σύµφωνα µε στατιστικά στοιχεία τα κτίρια χωρίζονται σε αυτά µόνο µε ισόγειο και σε αυτά και µε 1 ο όροφο (ψηλότερα κτίρια δεν επιτρέπονται στο νησί)για τα οποία και ορίζεται διαφορετικός συντελεστής θερµικών απωλειών. Θέρµανση νερού: Καθορίζεται απαιτούµενη θερµοκρασία θερµού νερού τους 45 ο C, µέση ηµερήσια κατά κεφαλή καταναλισκόµενη ποσότητα θερµού νερού τα 40λίτρα. Κλιµατισµός χώρου: Το 60% των κατοικιών θεωρείται ότι φέρει ηλεκτρικές συσκευές κλιµατισµού χώρου. Η συνολική τυπική µέση τιµή ισχύος ενός κλιµατιστικού συστήµατος ανά νοικοκυριό θεωρείται τα 12000ΒΤU, ενώ η περίοδος λειτουργίας επιλέγεται στους 4 µήνες τον χρόνο και στις 6 ώρες την µέρα. Ηλεκτρικές συσκευές: Ο υπολογισµός των ηλεκτρικών καταναλώσεων από συσκευές γίνεται αφού ορίσουµε µια λίστα µε τις πλέον συνήθεις συσκευές ενός σπιτιού και αφού λάβουµε υπόψη την µέση ονοµαστική ισχύ κάθε τέτοιας συσκευής και των αναµενόµενων ηµερών τον χρόνο και ωρών την ηµέρα που θα χρησιµοποιηθούν. Α3. Τριτογενή κτίρια, εξοπλισµοί/υποδοµές Για τον υπολογισµό της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας στον τριτογενή (εµπορικό τουριστικό) τοµέα ακολουθήθηκε η ίδια προσέγγιση µε τα οικιακά κτίρια µε κάποιες µικρές διαφοροποιήσεις οι οποίες θα παρουσιαστούν στην συνέχεια. Επίσης διαφορές υπάρχουν στον υπολογισµό των καταναλώσεων στα υποσύνολα του εµπορικού και τουριστικού τοµέα για αυτό και θα γίνει διαχωρισµός µεταξύ τους. Θέρµανση χώρου: Τουριστικός τοµέας: Για τον υπολογισµό των βαθµοηµέρων η επιθυµητή θερµοκρασία εσωτερικού χώρου ορίζεται στους 22 ο C και ο µέσος αριθµός αναγκαίων ωρών θέρµανσης στις 6 ώρες. Σκοπός είναι ο υπολογισµός του θερµικού φορτίου ανά κλίνη. Ορίζονται για αυτό τον λόγο µέσες διαστάσεις δωµατίου ξενοδοχείου και συντελεστής θερµικών απωλειών. Με χρήση στατιστικών στοιχείων για τον τουριστικό τοµέα καθορίζεται ο αριθµός κλινών εντός των ορίων του ήµου καθώς και ένας λόγος κάλυψης των κλινών ανά µήνα που περιγράφει την τουριστική κίνηση. Εµπορικός τοµέας: Οµοίως µε τον τουριστικό τοµέα. Σε αυτή την περίπτωση η επιθυµητή θερµοκρασία εσωτερικού χώρου ορίζεται στους 22 ο C και ο µέσος αριθµός αναγκαίων ωρών θέρµανσης στις 4 ώρες. Οι διαστάσεις ενός τυπικού καταστήµατος αλλά και ο αριθµός των καταστηµάτων από στατιστικά δεδοµένα χρειάζονται για τον υπολογισµό του θερµικού 23

24 φορτίου ανά µήνα. Θέρµανση νερού: Τουριστικός τοµέας: Καθορίζεται απαιτούµενη θερµοκρασία θερµού νερού τους 45 ο C, µέση ηµερήσια κατά κεφαλή καταναλισκόµενη ποσότητα θερµού νερού τα 60λίτρα. Στατιστικά στοιχεία για τον τουριστικό τοµέα επίσης χρησιµοποιούνται για τον υπολογισµό του θερµικού φορτίου. Εµπορικός τοµέας: Στον εµπορικό τοµέα η παραγωγή θερµού νερού µε χρήση ηλεκτρισµού θεωρείται αµελητέα και δεν συνυπολογίζεται. Κλιµατισµός χώρου: Τουριστικός τοµέας: Ο ίδιος τρόπος υπολογισµού µε αυτόν τον οικιακών κτιρίων χρησιµοποιείται, µε τη διαφορά ότι εδώ η ισχύς ενός τυπικού δωµατίου τουριστικού καταλύµατος θεωρείται τα 9000BTU. Εµπορικός τοµέας: Οµοίως και για τον εµπορικό τοµέα, µε την διαφορά ότι εδώ οι ώρες λειτουργίας εκτιµώνται στις 4 και η µέση ισχύς ανά εµπορικό κατάστηµα στα 12000BTU. Ηλεκτρικές συσκευές: Τουριστικός τοµέας: Για τον υπολογισµό της ηλεκτρικής κατανάλωσης κατευθείαν από συσκευές ορίζεται µια µέση εγκατεστηµένη ισχύ συσκευών ανά κλίνη της τάξεως των 400W όπου σε συνδυασµό µε τον µέσο αναµενόµενο χρόνο πλήρωσης των κλινών µας επιστρέφει το επιθυµητό αποτέλεσµα. Εµπορικός τοµέας: Ανάλογα µε τον τουριστικό τοµέα ορίζεται µέση εγκατεστηµένη ισχύς ανά κατάστηµα της τάξεως των 2kW και οι µέσες ώρες λειτουργίας των καταστηµάτων ανά ηµέρα. Β. Πετρέλαιο (θέρµανσης - κίνησης) Β1. ηµοτικά κτίρια, εξοπλισµοί/υποδοµές Η κατανάλωση πετρελαίου θέρµανσης για κάλυψη των αναγκών των δηµοτικών κτιρίων ήταν δυνατόν να υπολογισθεί από τα τιµολόγια αγοράς καυσίµων από το δηµοτικό πρατήριο καυσίµων τα οποία και ήταν διαθέσιµα στο λογιστικό αρχείο του ήµου. Στην συνέχεια λαµβάνοντας υπόψη την κατώτερη θερµογόνος ικανότητα του καυσίµου καθίστατο δυνατός ο υπολογισµός της κατανάλωσης ενέργειας για θέρµανση των δηµοτικών κτιρίων. Β2. Οικιακά κτίρια Τριτογενή κτίρια, εξοπλισµοί/υποδοµές Τα διαθέσιµα δεδοµένα από τα τοπικά πρατήρια αφορούν τις συνολικές αγορές καυσίµων (ανά τύπο καυσίµου), ενώ από το αρχείο του ήµου αποκλειστικά τις δηµοτικές αγορές από τα πρατήρια. Η διαφορά των δύο ποσών αντιστοιχεί στα καύσιµα που καταναλώνονται από τον οικιακό και τριτογενή τοµέα (Π συν,θ ). Ο διαµερισµός αυτού του ποσού στον τριτογενή (Π τριτ,θ = Π τουρ,θ + Π εµπ,θ ) και οικιακό (Π οικ,θ ) τοµέα πραγµατοποιείται ακολουθώντας την παρακάτω διαδικασία η οποία συνδυάζει τα πραγµατικά δεδοµένα από τα πρατήρια καυσίµων µε προσεγγιστικά αποτελέσµατα της bottom-up ανάλυσης. Αρχικά για κάθε ενεργειακό τοµέα (οικιακό τουριστικό εµπορικό) ορίζονται δύο λόγοι αντλώντας 24

25 δεδοµένα από τα υπολογιστικά αποτελέσµατα. Πρώτον ο λόγος της ενέργειας που έχει καταναλωθεί για τις θερµικές ανάγκες του κάθε τοµέα προς την συνολική ενέργεια για θερµικές ανάγκες και των τριών (π.χ για τον οικιακό τοµέα, α οικ,θ = BU οικ,θ /BU συν,θ )και δεύτερον ο λόγος της ενέργειας που έχει καταναλωθεί για την κάλυψη των αναγκών σε θέρµανση χώρου προς την συνολική ενέργεια για κάλυψη των θερµικών αναγκών (π.χ για την θερµότητα χώρου του οικιακού τοµέα, α οικ.θ.χώρου = Bu οικ,θ.χώρου /BU οικ,θ ). Υπενθυµίζεται ότι οι θερµικές ανάγκες αφορούν τους χώρους και το νερό. Με αυτό τον τρόπο έχουµε µια ένδειξη για τις αναλογίες των διαφόρων καταναλισκόµενων ποσών ενέργειας. Οι λόγοι αυτοί στην συνέχεια πολλαπλασιάζονται µε το ενεργειακό περιεχόµενο των πραγµατικών συνολικών ποσοτήτων πετρελαίου και παραλαµβάνουµε τα επιµέρους επιθυµητά αποτελέσµατα (π.χ για την θερµότητα χώρου του οικιακού τοµέα, Π οικ,θ.χώρου = α οικ,θ* α οικ,θ.χώρου* Π συν,θ ). Β3. ηµοτικός στόλος, Ιδιωτικές Εµπορικές µεταφορές Οι ενεργειακές καταναλώσεις στον τοµέα των µεταφορών προσδιορίζονται όµοια µε αυτές για την κάλυψη των αναγκών θέρµανσης. Η κατανάλωση ενέργειας για µεταφορές του δηµοτικού στόλου υπολογίζεται άµεσα µιας και είναι γνωστές οι ποσότητες πετρελαίου κίνησης και βενζίνης που αγοράστηκαν από το δηµοτικό πρατήριο. Οι καταναλώσεις για µεταφορές στον ιδιωτικό και εµπορικό τοµέα υπολογίζονται από τα συνολικά στοιχεία αγοράς καυσίµων κίνησης από τα 3 τοπικά πρατήρια καυσίµων αφαιρώντας τις ποσότητες που αγοράστηκαν από τον δήµο. Τα αποτελέσµατα για αυτό τον τοµέα θεωρούνται ως µια πρώτη προσέγγιση. Πιο λεπτοµερής καταγραφή και ανάλυση σύµφωνη µε την προτεινόµενη µεθοδολογία του CoMO θα πραγµατοποιηθεί στο αµέσος επόµενο διάστηµα ώστε να αυξηθεί η αξιοπιστία των διαθέσιµων δεδοµένων του έτους βάσης. Επίσης, οι ιδιαιτερότητες του ήµου στον τοµέα µεταφορών µε την κατανάλωση καυσίµων από τουρίστες και την αγορά µέρους αυτών από πρατήρια εκτός των ορίων του ήµου να περιπλέκει τον προσδιορισµό της κατανάλωσης ενέργειας πρέπει να προσεγγισθούν µε έγκυρο τρόπο Αποτελέσµατα καταγραφής τελικής ενεργειακής κατανάλωσης Ακολουθώντας την µεθοδολογία υπολογισµού των ενεργειακών καταναλώσεων που περιγράφηκε στην προηγούµενη παράγραφο είναι πλέον δυνατή η κατάρτιση του απαιτούµενου πίνακα τελικής ενεργειακής κατανάλωσης σύµφωνα µε την προτεινόµενη φόρµα του CoMO. Πρέπει να σηµειωθεί πως στα αποτελέσµατα συµπεριλαµβάνονται οι ενεργειακοί φορείς οι οποίοι αξιοποιούνται από τον ήµο και τους κατοίκους. 25

26 ΤΕΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ [MWh] Κστηγορία Ηλεκτρισμός Ορυκτά καύσιμα Υγραέριο Πετρέλαιο Βενζίνη Βιομάζα ΑΠΕ Ηλιακά θερμικά Σύνολο ΚΤΙΡΙΑ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ/ΥΠΟΔΟΜΕΣ: Δημοτικά κτίρια, εξοπλισμός/υποδομές Κτίρια τριτογενή τομέα, εξοπλισμός/υποδομές Κτίρια οικιακού τομές Δημοτικός φωτισμός Υποσύνολο κτίρια, εξοπλισμός/υποδομές ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ: Δημοτικός στόλος Δημόσιες μεταφορές Ιδιωτικές και εμπορικές μεταφορές Υποσύνολο μεταφορές Σύνολο Πίνακας 3.3. Τελική ενεργειακή κατανάλωση 3.3. Τοπική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και αντίστοιχες εκποµπές CO 2 Όπως αναφέρεται και στις παρούσες υποδοµές του ήµου (παρ ) στο νησί είναι εγκατεστηµένες 3 Α/Γ συνολικής εγκατεστηµένης ισχύος 1.16MW προς κάλυψη ενός µέρους των αναγκών σε ηλεκτρισµό. Η παραγόµενη ενέργεια από τις Α/Γ πρέπει να ληφθεί υπόψη στο ενεργειακό ισοζύγιο του ήµου µιας και πληρεί τις προϋποθέσεις του CoMO για περιορισµένη εγκατεστηµένη ισχύ (<20MW). εν υπάρχει συνεισφορά στον υπολογισµό των εκποµπών CO 2 µιας και για τον υπολογισµός τους υιοθετείται ο τυπικός συντελεστής εκποµπών ο οποίος για ηλεκτροπαραγωγή µε χρήση αιολικής ενέργειας είναι µηδέν (0). Στην συνέχεια παρουσιάζεται συνεπτυγµένος ο πίνακας τοπικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Τοπικά παραγόμενος ηλεκτρισμός (εξαιρούνται ETS μονάδες, μονάδες/σταθμοί >20MW) Τοπικά παραγόμενος ηλεκτρισμός [MWh] Εκπομπές CO 2 [t] Αντίστοιχος συντελεστής εκπομπών CO 2 για παραγωγή ηλεκτρισμού [t/mwh] Αιολική ενέργεια Σύνολο Πίνακας 3.4. Τοπική παραγωγή ηλεκτρισµού 3.4. Καθορισµός συντελεστών εκποµπής CO 2 Έχει ήδη σηµειωθεί η επιλογή των τυπικών συντελεστών εκποµπής σύµφωνα µε τις προτεινόµενες τιµές του IPCC. Οι τιµές των συντελεστών για τους αντίστοιχους ενεργειακούς φορείς παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. Πρέπει να σηµειωθεί ότι η τιµή του συντελεστή για την κατανάλωση ηλεκτρισµού προκύπτει µετά από συνυπολογισµό της ουδέτερης, όσον αφορά τις εκποµπές ρύπων, τοπικής παραγωγής ηλεκτρισµού από τις εγκατεστηµένες Α/Γ. Αντίστοιχοι συντελεστές εκπομπών CO2 [t/mwh] Πίνακας 3.5. Συντελεστές εκποµπών CO 2 26

27 3.5. Εκποµπές CO 2 Συνδυάζοντας πλέον τα αποτελέσµατα των τελικών ενεργειακών καταναλώσεων και των συντελεστών εκποµπής CO 2 η ποσοτικοποίηση των εκποµπών είναι δυνατή. Το τελικό αποτέλεσµα της καταγραφής των εκποµπών CO 2 για τον δήµο Ιητών µε έτος βάσης το 2008 παρουσιάζεται στον επόµενο πίνακα. εκπομπές CO2 [t]/ ισοδύναμες εκπομπές CO2 [t] Κστηγορία Ορυκτά καύσιμα ΑΠΕ Ηλεκτρισμός Ηλιακά Υγραέριο Πετρέλαιο Βενζίνη Βιομάζα θερμικά Σύνολο ΚΤΙΡΙΑ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ/ΥΠΟΔΟΜΕΣ: Δημοτικά κτίρια, εξοπλισμός/υποδομές Κτίρια τριτογενή τομέα, εξοπλισμός/υποδομές Κτίρια οικιακού τομέα Δημοτικός φωτισμός Υποσύνολο κτίρια, εξοπλισμός/υποδομές και βιομηχανίες ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ: Δημοτικός στόλος Δημόσιες μεταφορές Ιδιωτικές και εμπορικές μεταφορές Υποσύνολο μεταφορές Σύνολο Πίνακας 3.6. Εκποµπές CO 2 27

28 4. Περιγραφή δράσεων και µέτρων Η επίτευξη των στόχων και δεσµεύσεων του ήµου για µείωση των εκποµπών CO 2 µέσω µιας γενικότερης βιώσιµης ανάπτυξης προϋποθέτει την δραστηριοποίηση του ήµου σε διαφόρους τοµείς έχοντας άµεση ή έµµεση συνεισφορά. Η ενεργοποίηση του ήµου οφείλει να είναι αφενός άµεση, σχεδιάζοντας βραχυπρόθεσµα επιτεύξιµες δράσεις, αφετέρου αναγκαίος είναι και ο µακροπρόθεσµος ενεργειακός σχεδιασµός λαµβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της νησιωτικότητας και των αναπτυσσόµενων υποδοµών του ήµου. Σε αυτή την φάση παρουσιάζονται δράσεις οι οποίες είναι αρκετά ώριµες ώστε να θεωρούνται βραχυπρόθεσµες, αλλά και δράσεις οι οποίες αν και θα µπορούσαν να χαρακτηρισθούν βραχυπρόθεσµες, υπολείπονται σε οργάνωση και προγραµµατισµό µε αποτέλεσµα να συγκαταλέγονται στις µακροπρόθεσµες. Παρόλα αυτά πρέπει να θεωρείται δεδοµένο ότι το επόµενο διάστηµα από την κατάθεση του αρχικού σχεδίου δράσης, το περιεχόµενο, το χρονοδιάγραµµα και η οικονοµικότητα νέων δράσεων θα είναι δυνατό να καθοριστούν και να προστεθούν στην λίστα των βραχυπρόθεσµων δράσεων Μεθοδολογία προσδιορισµού και ανάπτυξης δράσεων και µέτρων Για τον προσδιορισµό των τοµέων προτεραιότητας δράσης πραγµατοποιήθηκε αξιολόγηση των αποτελεσµάτων της καταγραφής των ενεργειακών καταναλώσεων και εκποµπών CO 2 στο έτος βάσης Αξιολόγηση καταγραφής ενεργειακής κατάστασης έτους βάσης Στα επόµενα διαγράµµατα παρουσιάζονται συγκεντρωτικά τα ποσοστιαία αποτελέσµατα της καταγραφής των ενεργειακών καταναλώσεων και των εκποµπών του CO 2 είτε ανά κατηγορία και υποκατηγορία καταναλώσεων είτε ανά ενεργειακό φορέα. Τα συµπεράσµατα που εξάγονται για την ενεργειακή κατάσταση του ήµου Ίου στο έτος βάσης παρουσιάζονται στην συνέχεια: Κατηγορίες καταναλώσεων Μεταφορές: Ο τοµέας των µεταφορών συνεισφέρει σχεδόν ισόποσα στην κατανάλωση ενέργειας σε σχέση µε τον τοµέα των κτιρίων, εξοπλισµών και υποδοµών (βλ. Σχήµα 4.1). Παρόλα αυτά όταν το αποτέλεσµα µεταφράζεται σε εκποµπές η συνεισφορά µειώνεται σχεδόν στο ¼ (βλ. Σχήµα 4.2) λόγω των συγκριτικά χαµηλότερων συντελεστών εκποµπών των ενεργειακών φορέων για µεταφορές σε σχέση µε τις λοιπές καταναλώσεις (βλ. Πίνακα 3.5). o ηµοτικό στόλος: Οι εκποµπές του δηµοτικού στόλου είναι πραγµατικά αµελητέες (βλ. Σχήµα 4.4) κάτι που οφείλεται στο πολύ περιορισµένο αριθµό δηµοτικών οχηµάτων και στο γεγονός ότι η τοπική συγκοινωνία είναι ιδιωτική και πολύ περιορισµένη. o Ιδιωτικές/ Εµπορικές µεταφορές: Ο κύριος όγκος εκποµπών στον τοµέα των µεταφορών παράγεται φυσικά από ιδιώτες και επιχειρηµατίες (βλ. Σχήµα 4.4), ενώ σε αυτή την κατηγορία πρέπει να συνυπολογισθεί και η συνεισφορά του τουριστικού τοµέα.. Κτίρια, Εξοπλισµός/ Υποδοµές: Οι εκποµπές σε αυτό τον τοµέα είναι αυξηµένες λόγω της υψηλής κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύµατος που συγκριτικά µε τα καύσιµα κίνησης και 28