ΑΦΝΗ ίκτυο Αειφορικών Νήσων του Αιγαίου

Transcript

1 ΑΦΝΗ ίκτυο Αειφορικών Νήσων του Αιγαίου Βιώσιµο Ενεργειακό Σχέδιο ράσης για τον ήµο Κορθίου στο πλαίσιο του Συµφώνου των ηµάρχων Ιανουάριος

2 Πίνακας Περιεχοµένων Ακρωνύµια Περίληψη Περιγραφή του ήµου Γενικά στοιχεία Παρούσα κατάσταση Υποδοµές Τάσεις ανάπτυξης Αειφορία υναµικό ΑΠΕ και ΕΞΕ Αιολικό δυναµικό Ηλιακό δυναµικό Εξοικονόµηση ενέργειας Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ήµου Άνθρωπος - Υποδοµές Ενέργεια - Περιβάλλον ιοικητική οργάνωση Ενεργειακή κατάσταση έτους βάσης Βασικές επιλογές Παραδοχές Υπολογισµός τελικής ενεργειακής κατανάλωσης Συλλογή δεδοµένων Περιγραφή υπολογισµών Εφαρµογή bottom-up ανάλυσης για υπολογισµό κτιριακών καταναλώσεων Επιµέρους καταναλώσεις ανά ενεργειακό φορέα Αποτελέσµατα καταγραφής τελικής ενεργειακής κατανάλωσης Καθορισµός συντελεστών εκποµπής CO Εκποµπές CO Περιγραφή δράσεων και µέτρων Μεθοδολογία προσδιορισµού και ανάπτυξης δράσεων και µέτρων Αξιολόγηση καταγραφής ενεργειακής κατάστασης έτους βάσης Προσδιορισµός τοµέων προτεραιότητας δραστηριοτήτων Παρουσίαση δράσεων Βραχυπρόθεσµες δράσεις Εγκατάσταση Α/Π για παραγωγή ηλεκτρισµού Εξοικονόµηση ενέργειας στις προµήθειες του ήµου Μακροπρόθεσµες δράσεις

3 4.3 Συγκεντρωτικά αποτελέσµατα δράσεων Αναφορές...45 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ...46 Παράρτηµα Α: Πίνακας πηγών δεδοµένων... 46

4 Ακρωνύµια Α/Γ: Ανεµογεννήτρια Α/Π: Αιολικό Πάρκο Φ/Β: Φωτοβολταϊκά ΑΠΕ: Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας ΑΦΝΗ: ίκτυο Αειφόρων Νήσων του Αιγαίου ΕΗ: ηµόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισµού ΕΣΜΗΕ: ιαχειριστής Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας..: ηµοτικό ιαµέρισµα Ε.Ε.: Ευρωπαϊκή Ένωση ΕΞΕ: Εξοικονόµηση Ενέργειας EMY: Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία ΕΟΤ: Ελληνικός Οργανισµός Τουρισµού ΕΣΥΕ: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος KAΠΕ: Κέντρο Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας OΣΚ: Οργανισµός Σχολικών Κτιρίων ΟΤΑ: Οργανισµός Τοπικής Αυτοδιοίκησης Π : Πραγµατικά δεδοµένα ΡΑΕ: Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας Σ : Συνδυασµένα δεδοµένα ΧΥΤΑ: Χώρος Υγειονοµικής Ταφής Απορριµµάτων ΧΥΤΥ: Χώρος Υγειονοµικής Ταφής Υπολειµµάτων BU: Bottom-Up (analysis) COM: Covenant of Mayors CoMO: Covenant of Mayors Office IPCC: International Panel on Climate Change SEAP: Sustainable Energy Action Plan

5 1 Περίληψη Ο ήµος Κορθίου, ο νοτιότερος ήµος της νήσου Άνδρος, στο πλαίσιο της γενικότερης πολιτικής που ακολουθεί στους τοµείς της αειφορικής ανάπτυξης και του ενεργειακού σχεδιασµού και αναγνωρίζοντας την ευθύνη του ως Οργανισµός Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την ανάληψη δράσεων καταπολέµησης της κλιµατικής αλλαγής, συµµετέχει στο Σύµφωνο των ηµάρχων και αναλαµβάνει τις σχετικές δεσµεύσεις. Έτσι λοιπόν, δεσµεύεται να υπερβεί τους στόχους που έθεσε η Ε.Ε. για το 2020, µειώνοντας τις εκποµπές CO2 στην επικράτεια του ήµου τουλάχιστον κατά 20%, µέσω της εφαρµογής ενός ολοκληρωµένου Σχεδίου ράσης για τη Βιώσιµη Ενέργεια. Προϋπόθεση για την υλοποίηση ενός τέτοιου σχεδίου είναι η βασική απογραφή των εκποµπών στο έτος βάσης, η συνεχής παρακολούθησή τους κατά τον χρονικό ορίζοντα του σχεδίου και η υποβολή έκθεσης αξιολόγησης του σχεδίου ανά 2 έτη. Η συµµετοχή του ήµου Κορθίου στο Σύµφωνο των ηµάρχων έρχεται ως συνέχεια στη µέχρι σήµερα φιλοπεριβαλλοντική πολιτική του ήµου. Ο ήµος Κορθίου, συµµετέχει από τον Σεπτέµβριο του 2006 ως µέλος στο ίκτυο Αειφόρων Νήσων του Αιγαίου «ΑΦΝΗ». Στόχος του ΑΦΝΗ είναι η προώθηση δράσεων αειφορίας στα νησιά µέλη και µετά την εφαρµογή των δράσεων η πιστοποίηση. Επίσης το ΑΦΝΗ προωθεί τη διεθνή συνεργασία στα ως άνω θέµατα. Στο πλαίσιο αυτό, οι συµµετέχοντες ΟΤΑ δεσµεύονται για την επίτευξη ορισµένων στόχων µεταξύ των οποίων η µείωση των εκποµπών θερµοκηπίου, η ΕΞΕ και η προώθηση των ΑΠΕ. Μάλιστα, ο ήµος Κορθίου πήρε το 2008 το «Σήµα Αειφορίας», για τις αειφορικές δράσεις που πραγµατοποίησε. Η ΑΦΝΗ είναι οργανισµός αναγνωρισµένος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως «οµή Στήριξης» των νησιωτικών δήµων του Αιγαίου που συµµετέχουν στο «Σύµφωνο». Στο Σύµφωνο των ηµάρχων συµµετέχουν αυτή τη στιγµή 10 ΟΤΑ-µέλη του ΑΦΝΗ. Η ίδρυση, το 2008, του «Ενεργειακού Γραφείου Ίου-Αιγαίου» και η συµµετοχή του ήµου Κορθίου στο «Σύµφωνο των ηµάρχων» είναι µέρος και καρπός αυτής της συνεργασίας. Το Ενεργειακό Γραφείο υποστηρίζει τους ΟΤΑ µέλη του ΑΦΝΗ (37 σήµερα) σε θέµατα ενεργειακού σχεδιασµού και στην παρακολούθηση της επίτευξης των στόχων (παραγωγή δεικτών και µεθοδολογίας). Με τη συµµετοχή του στο Σύµφωνο των ηµάρχων, ο ήµος Κορθίου αποσκοπεί στη συνέχιση της πορείας του νησιού προς την βιώσιµη ανάπτυξη, µε την προώθηση ενεργειακών πολιτικών παράλληλα µε τα προγράµµατα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη µείωση των εκποµπών CO2, την ασφάλεια της διάθεσης της ενέργειας, τη µείωση της εξάρτησης από την εισαγωγή ορυκτών καυσίµων και την αύξηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές. Βασικοί άξονες του ενεργειακού σχεδιασµού του ήµου είναι η προώθηση των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στις αστικές υποδοµές και στον κτιριακό τοµέα και η βιώσιµη αστική κινητικότητα. εδοµένης δε της υποχρέωσης βάσει του Συµφώνου να συµπεριληφθεί όλη η γεωγραφική περιοχή του ήµου στο Σχέδιο ράσης, αυτό θα περιλαµβάνει δράσεις που θα αφορούν όχι µόνο στον δηµόσιο τοµέα, αλλά και στον ιδιωτικό. Οι βασικοί στόχοι του Σχεδίου ράσης του ήµου Κορθίου, συνοψίζονται στους εξής:

6 ιείσδυση των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό ισοζύγιο και, κυρίως εκµετάλλευση του αξιόλογου αιολικού δυναµικού του νησιού. Εξοικονόµηση ενέργειας στις υποδοµές και στον δηµοτικό φωτισµό, µε βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του εξοπλισµού. Εξοικονόµηση ενέργειας στον κτιριακό τοµέα, µε προώθηση δράσεων εξοικονόµησης σε ξενοδοχεία και δηµοτικά κτίρια και µε δράσεις ενηµέρωσης των κατοίκων, όσον αφορά στον οικιακό τοµέα. Ουσιαστικά, ποσοτικοποιώντας την συνολική συνεισφορά των βραχυπρόθεσµων και µακροπρόθεσµων δράσεων, ο ήµος στοχεύει σε 100% εξοικονόµηση των τοπικών εκποµπών CO 2 έως το Η κλιµάκωση των µέτρων στον χρονικά ορίζοντα του Σχεδίου ράσης γίνεται µε βάση το µέγεθος, την ωριµότητα, τη δυσκολία υλοποίησης του καθενός και την αποτελεσµατικότητα στη µείωση των εκποµπών.

7 2 Περιγραφή του ήµου 2.1 Γενικά στοιχεία Γεωγραφία Η Άνδρος είναι το βορειότερο νησί του συµπλέγµατος των Κυκλάδων, µόλις 37 ναυτικά µίλια από τις ακτές της Αττικής. Έχει έκταση 374τ.χλµ και µήκος ακτογραµµής 177χλµ. Είναι το δεύτερο σε µέγεθος (µετά τη Νάξο) Κυκλαδονήσι και βρίσκεται µεταξύ Τήνου και Εύβοιας, από την οποία χωρίζεται µε το στενό του Καφηρέα (Κάβο-Ντόρο) πλάτους 7 µιλίων, γνωστό κατά το µεσαίωνα ως Ξυλοφάγο ή Ξυλοφά λόγω των πολλών ναυαγίων. Νότιο σύνορό της αποτελεί ο πορθµός της Τήνου και το ακρωτήριο Στενό (Αυλών). Τα παράλιά της χαρακτηρίζονται βραχώδη µε αρκετούς προφυλαγµένους όρµους κατάλληλους για ελλιµενισµό πέραν του κόλπου του Γαυρίου στα βορειοδυτικά, ο οποίος αποτελεί και το λιµένα του νησιού. Γεωγραφία Συντεταγµένες: N E Νησιωτικό Σύµπλεγµα: Κυκλάδες Συνολική έκταση νησιού: 380,04 km² Έκταση ήµου: 81,92 km 2 ιοικητικά Περιφέρεια: Νοτίου Αιγαίου Νοµός: Κυκλάδων Πρωτεύουσα νησιού: Άνδρος (Χώρα) Πρωτεύουσα ήµου: Όρµος Στατιστικά Πληθυσµός νησιού: (απογραφή 2001)

8 Πληθυσµός ήµου: 2.500(απογραφή 2001) Πυκνότητα πληθυσµού νησιού: Πυκνότητα πληθυσµού ήµου: 36/km² 31/km² Ιστοσελίδα ήµου Κορθίου Πίνακας 2.1. Γενικά στοιχεία Άνδρου και ήµου Κορθίου ιοικητικά ιοικητικά η Άνδρος χωρίζεται σε 3 ήµους, τον δήµο Υδρούσσας, τον δήµο Άνδρου και τον δήµο Κορθίου (όπως φαίνονται από βόρεια προς νότια στην παρακάτω αεροφωτογραφία), που καταλαµβάνει το νότιο µέρος της Άνδρου, 81,92 km 2, δηλαδή το 22% της συνολικής έκτασης του νησιού. Αποτελείται από έξι δηµοτικά διαµερίσµατα: Ορµος Κορθίου (που είναι και η έδρα του ήµου), Κόρθι, Καππαριά, Κοχύλου, Παλαιόκαστρο και Συνετί.. Ο πληθυσµός του ήµου είναι περίπου άτοµα, αλλά κατά την καλοκαιρινή περίοδο τριπλασιάζεται. Οικονοµία & Ανάπτυξη Κατεξοχήν γεωργικός και ναυτικός ήµος, στράφηκε προς τον τουρισµό τα τελευταία χρόνια, µε αποτέλεσµα το νησιωτικό και φυσικό του τοπίο να µην έχει υποστεί αλλοιώσεις. Είναι ο λιγότερο τουριστικά ανεπτυγµένος ήµος του νησιού µε πρώτο αυτό της Υδρούσσας. Άνοδος παρουσιάζεται τα τελευταία χρόνια και στην οικοδοµική δραστηριότητα, µε την τάση για αλλαγή των χρήσεων γης και την κατασκευή εξοχικών κατοικιών που έχουν αυξηθεί, κυρίως πάλι στο βόρειο, δυτικό και βορειοανατολικό τµήµα του νησιού, και όχι τόσο στον δήµο Κορθίου. Κύριο χαρακτηριστικό γνώρισµα της Άνδρου και του ήµου Κορθίου είναι το πλούσιο αιολικό και υδατικό δυναµικό της, καθώς και η αξιόλογη πανίδα και χλωρίδα της. Παρουσιάζονται δυνατότητες για µια αειφόρο διαχείριση των φυσικών πόρων και για την ανάπτυξη συστηµάτων παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές. Το νησί διαθέτει ακόµη µεγάλη πολιτιστική και πνευµατική παράδοση και έναν αξιοσηµείωτο αριθµό αρχαιολογικών χώρων και µουσείων, που αποτελούν πόλο έλξης των τουριστών. Αυτά τα δεδοµένα σε συνδυασµό µε την αξιοποίηση των φυσικών οµορφιών του τόπου, οδηγούν στο συµπέρασµα ότι θα µπορούσε να αναπτυχθεί µια πιο ήπια µορφή τουρισµού στο νησί, µε έµφαση στον περιπατητικό τουρισµό. Περιθώρια για αειφόρο ανάπτυξη έχουν και οι τοµείς της γεωργικής δραστηριότητας και της κτηνοτροφίας, που αποτελούν σηµαντικούς παράγοντες της οικονοµίας του ήµου Κορθίου και του νησιού γενικά. Η βιολογική καλλιέργεια και η παραγωγή βιολογικού κρέατος, η πιστοποίηση των τοπικών προϊόντων και η ανάπτυξη της µεταποίησης των αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων, αποτελούν δράσεις που µπορούν να οδηγήσουν σε µια βιώσιµη τοπική οικονοµία. Από άποψη υποδοµών, το οδικό δίκτυο του ήµου Κορθίου δεν είναι εκτεταµµένο και όχι πάντα σε πολύ καλή κατάσταση. Παρουσιάζονται ακόµη προβλήµατα µε την τοπική χερσαία συγκοινωνία αλλά και µε τη σύνδεση µε το λιµάνι της Ραφήνας (µέσω του λιµανιού του Γαυρίου, στον δήµο Υδρούσσας),

9 εξαιτίας των περιορισµένων δροµολογίων. Το νησί της Άνδρου συµµετέχει στο δίκτυο ΑΦΝΗ µε τους ήµους Υδρούσας και Κορθίου, οι οποίοι και καλούνται να αναπτύξουν συγκεκριµένες δράσεις προσανατολισµένες στην αειφόρο ανάπτυξη. Ο ήµος του Κορθίου έχει προχωρήσει στον προσδιορισµό δράσεων και χρονοδιαγράµµατος υλοποίησης, ενώ µε τη συµµετοχή του στο Σύµφωνο των ηµάρχων σκοπεύει στην επίτευξη µεγάλης διείσδυσης των ΑΠΕ και εξοικονόµησης ενέργειας. Κατεξοχήν γεωργικός και ναυτικός ήµος, στράφηκε προς τον τουρισµό τα τελευταία χρόνια, µε αποτέλεσµα το νησιωτικό και φυσικό του τοπίο να µην έχει υποστεί αλλοιώσεις. Περισσότερο ανεπτυγµένοι τουριστικά είναι οι άλλοι ήµοι του νησιού και κυρίως ο ήµος Υδρούσσας. Άνοδος παρουσιάζεται τα τελευταία χρόνια και στην οικοδοµική δραστηριότητα, µε την τάση για αλλαγή των χρήσεων γης και την κατασκευή εξοχικών κατοικιών που έχουν αυξηθεί, κυρίως πάλι στο βόρειο, δυτικό και βορειοανατολικό τµήµα του νησιού, και όχι τόσο στον δήµο Κορθίου. Κύριο χαρακτηριστικό γνώρισµα της Άνδρου και του ήµου Κορθίου είναι το πλούσιο αιολικό και υδατικό δυναµικό της, καθώς και η αξιόλογη πανίδα και χλωρίδα της. Παρουσιάζονται δυνατότητες για µια αειφόρο διαχείριση των φυσικών πόρων και για την ανάπτυξη συστηµάτων παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές. Το νησί διαθέτει ακόµη µεγάλη πολιτιστική και πνευµατική παράδοση και έναν αξιοσηµείωτο αριθµό αρχαιολογικών χώρων και µουσείων, που αποτελούν πόλο έλξης των τουριστών. Αυτά τα δεδοµένα σε συνδυασµό µε την αξιοποίηση των φυσικών οµορφιών του τόπου, οδηγούν στο συµπέρασµα ότι θα µπορούσε να αναπτυχθεί µια πιο ήπια µορφή τουρισµού στο νησί, µε έµφαση στον περιπατητικό τουρισµό. Περιθώρια για αειφόρο ανάπτυξη έχουν και οι τοµείς της γεωργικής δραστηριότητας και της κτηνοτροφίας, που αποτελούν σηµαντικούς παράγοντες της οικονοµίας του ήµου Κορθίου και του νησιού γενικά. Η βιολογική καλλιέργεια και η παραγωγή βιολογικού κρέατος, η πιστοποίηση των τοπικών προϊόντων και η ανάπτυξη της µεταποίησης των αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων, αποτελούν δράσεις που µπορούν να οδηγήσουν σε µια βιώσιµη τοπική οικονοµία. Από άποψη υποδοµών, το οδικό δίκτυο του ήµου Κορθίου δεν είναι εκτεταµµένο και όχι πάντα σε πολύ καλή κατάσταση. Παρουσιάζονται ακόµη προβλήµατα µε την τοπική χερσαία συγκοινωνία αλλά και µε τη σύνδεση µε το λιµάνι της Ραφήνας (µέσω του λιµανιού του Γαυρίου, στον δήµο Υδρούσσας), εξαιτίας των περιορισµένων δροµολογίων. Το νησί της Άνδρου συµµετέχει στο δίκτυο ΑΦΝΗ µε τους ήµους Υδρούσας και Κορθίου, οι οποίοι και καλούνται να αναπτύξουν συγκεκριµένες δράσεις προσανατολισµένες στην αειφόρο ανάπτυξη. Ο ήµος του Κορθίου έχει προχωρήσει στον προσδιορισµό δράσεων και χρονοδιαγράµµατος υλοποίησης, ενώ µε τη συµµετοχή του στο Σύµφωνο των ηµάρχων σκοπεύει στην επίτευξη µεγάλης διείσδυσης των ΑΠΕ και εξοικονόµησης ενέργειας.

10 2.2 Παρούσα κατάσταση Υποδοµές Ηλεκτρικό σύστηµα Η Άνδρος είναι συνδεδεµένη µε την ηπειρωτική Ελλάδα µε υποβρύχιο καλώδιο. Εγκαταστάσεις ΑΠΕ Αυτή τη στιγµή υπάρχει ένα µικρό αιολικό πάρκο των 1,575 MW, στον δήµο Υδρούσσας. Στον δήµο Κορθίου δεν υπάρχουν εγκατεστηµένες ΑΠΕ για ηλεκτροπαραγωγή. Λοιπές τεχνικές υποδοµές Α. Μονάδα βιολογικού καθαρισµού Η µακρόχρονη προσπάθεια του ήµου Κορθίου για κατασκευή βιολογικού καθαρισµού για τις ανάγκες του ήµου απέδωσε καρπούς το φθινόπωρο του 2009 όπου και ξεκίνησε η λειτουργία του. Β. Χώρος υγειονοµικής ταφής απορριµµάτων (ΧΥΤΑ) Όσον αφορά τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων προσπάθειες γίνονται το τελευταίο διάστηµα για κατασκευή ενιαίου ΧΥΤΑ διαχείρισης των στερεών αποβλήτων όλων των δήµων. Προς το παρόν υπάρχει χώρος ελεγχόµενης απόρριψης των απορριµµάτων στην περιοχή Σταυροπέδα του ήµου Άνδρου. Βρίσκεται 11 χιλιόµετρα από τη Χώρα, κοντά στη διασταύρωση του επαρχιακού δρόµου Γαυρίου-Κορθίου Τάσεις ανάπτυξης ηµογραφική εξέλιξη Όσον αφορά τη διακύµανση του πληθυσµού της Άνδρου, µέχρι τη δεκαετία του 90 είχε τάση µείωσης, η οποία για την περίοδο ήταν 32,1%. Σύµφωνα µε τα σηµερινά δηµογραφικά στοιχεία, παρατηρείται µία αύξηση του πληθυσµού του νησιού κατά 15,2%, η οποία είναι σύµφωνη µε τη γενικότερη αύξηση του πληθυσµού του Νοµού Κυκλάδων (18,3%). Ο ήµος Κορθίου δηµιουργήθηκε το 1999, οπότε δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία γι αυτόν από παλιότερες απογραφές. Θεωρείται ωστόσο, ότι η πληθυσµιακή του εξέλιξη ακολουθεί την αυξητική τάση που παρατηρείται σε όλο το νησί. Στην απογραφή του 2001 είχε µόνιµους κατοίκους.

11 Σχήµα 2.1. Εξέλιξη του πληθυσµού της Ν. Άνδρου Οικονοµική ανάπτυξη Οι κυριότεροι παραγωγικοί τοµείς του ήµου Κορθίου και της Άνδρου γενικά είναι η αγροτική δραστηριότητα, η ναυτιλία και φυσικά ο τουρισµός, ο οποίος παρουσιάζει ανάπτυξη την τελευταία εικοσιπενταετία, ωστόσο αρκετά πιο ήπια στον δήµο Κορθίου. Όσον αφορά στην αγροτική παραγωγή, ιδιαίτερα ανεπτυγµένη είναι η καλλιέργεια ελιάς, εσπεριδοειδών, αµπελιών, πατάτας και σιτηρών. Ο κτηνοτροφικός τοµέας είναι και αυτός αρκετά ανεπτυγµένος, σε σηµείο που η παραγωγή να καλύπτει τις τοπικές καταναλωτικές απαιτήσεις. Η οικονοµική δραστηριότητα της Άνδρου στο δευτερογενή τοµέα, ακολουθεί γενικά την πορεία του νοµού των Κυκλάδων. Συνεπώς, ο κλάδος µε τη µεγαλύτερη ανάπτυξη είναι αυτός των κατασκευών και της βιοµηχανίας τροφίµων και ποτών. Στην τελευταία αυτή κατηγορία, τα αρτοποιεία και η κατασκευή ειδών ζαχαροπλαστικής βρίσκονται στην πρώτη θέση, ενώ αρκετά δραστήριος είναι και ο τοµέας παραγωγής προϊόντων από κρέας ζώων. Ακόµα υπάρχει µονάδα εµφιαλώσεως νερού, ελαιοτριβεία, και 2 λατοµεία. Λόγω της κοντινής απόστασης του νησιού από την Αθήνα και της αυξηµένης ζήτησης για εξοχικές κατοικίες, παρουσιάζεται άνοδος της οικοδοµικής δραστηριότητας. Γενικά, η επιχειρηµατικότητα στην Άνδρο δεν είναι ιδιαίτερα ανεπτυγµένη, γεγονός που παρατηρείται σε όλο το νοµό Κυκλάδων. Ενέργεια & ανάπτυξη Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης της κατανάλωσης ενέργειας εκτιµάται σε 5% και οφείλεται στην αύξηση του βιοτικού επιπέδου, των τεχνικών υποδοµών, της τουριστικής ανάπτυξης, αλλά και του µόνιµου πληθυσµού. Όσον αφορά στη διείσδυση των ΑΠΕ για ηλεκτροπαραγωγή στο ενεργειακό ισοζύγιο, όπως προαναφέρθηκε, υπάρχει ένα παλιό αιολικό πάρκο στο νησί σε λειτουργία, µε 7 Α/Γ, συνολικής ισχύος 1,575 MW, στον δήµο Υδρούσσας. Στον δήµο Κορθίου, όπως προαναφέρθηκε, δεν υπάρχουν

12 εγκαταστάσεις ΑΠΕ για ηλεκτροπαραγωγή, όµως οι τοπικές αρχές και η κοινή γνώµη υποστηρίζουν θερµά την προοπτική ανάπτυξης των ΑΠΕ, πράγµα πολύ σηµαντικό. Υπάρχει προοπτική µεγάλης αιολικής διείσδυσης στον δήµο Κορθίου και σε όλο το νησί µεσοπρόθεσµα, δεδοµένου του δυναµικού, της διασύνδεσης και των υπαρχόντων σχετικών αδειών. Ιδιαίτερα στον δήµο Κορθίου η κοινωνική αποδοχή των ανεµογεννητριών αποτελεί πλεονέκτηµα Αειφορία Ο ήµος Κορθίου, συµµετέχει από το 2006 στο ίκτυο Αειφόρων Νήσων του Αιγαίου «ΑΦΝΗ» µε στόχο του την προώθηση δράσεων αειφορίας σε συνδυασµό µε τη διαδηµοτική και διεθνή συνεργασία. Μάλιστα, το 2008 πιστοποιήθηκε µε «Σήµα Αειφορίας» για το ακόλουθο πρόγραµµα δράσεων: - Πρόγραµµα ανακύκλωσης υλικών - Εγκατάσταση φωτοβολταϊκών για δηµοτικό φωτισµό - Συντήρηση µονοπατιών από εθελοντές - ηµιουργία θαλάσσιας προστατευόµενης περιοχής Το 2009 συνέχισε την ενεργό δράση στο ΑΦΝΗ, ενώ διατήρησε το «Σήµα Αειφορίας» για την υλοποίηση των παρακάτω δράσεων: - Ανακύκλωση απορριµµάτων - Ολοκλήρωση κατασκευής αποχετευτικού δικτύου και βιολογικού καθαρισµού - Λειτουργία Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κορθίου Επιπλέον, το 2008, ιδρύθηκε το «Ενεργειακό Γραφείο Ίου-Αιγαίου», για την υποστήριξη των µελών του ΑΦΝΗ σε θέµατα ενεργειακού σχεδιασµού. Με τη συµµετοχή του στο Σύµφωνο των ηµάρχων, ο ήµος Κορθίου αποσκοπεί στη συνέχιση και ενίσχυση της αειφορικής του πορείας µέσω της διεθνούς συνεργασίας, µε έµφαση στην εξοικονόµηση ενέργειας και την διείσδυση των ΑΠΕ. 2.3 υναµικό ΑΠΕ και ΕΞΕ Η Άνδρος, όπως και τα άλλα Κυκλαδονήσια, έχει πολύ αξιόλογο αιολικό και ηλιακό δυναµικό Αιολικό δυναµικό Το αιολικό δυναµικό έχει εκµεταλλευθεί σε µικρό όµως βαθµό µε την εγκατάσταση και λειτουργία 7 ανεµογεννητριών, στον ήµο Υδρούσσας, συνολικής ισχύος 1,575 MW. Η Άνδρος, λόγω του υψηλού αιολικού δυναµικού, της διασύνδεσής της µε την ηπειρωτική χώρα και της γεωγραφίας της προσφέρεται για µεγάλης κλίµακας διείσδυση αιολικών πάρκων. Ωστόσο, δεδοµένων των υφιστάµενων τεχνικών χαρακτηριστικών του υποβρύχιου καλωδίου, η διείσδυση

13 αιολικών στην παρούσα φάση µπορεί να είναι µόνο µεσαίας κλίµακας. Με την αναβάθµιση του καλωδίου που σχεδιάζει η ΕΗ άµεσα, η µεγάλη αιολική διείσδυση µπορεί να επιτευχθεί. Στον παρακάτω χάρτη αποτυπώνεται το αιολικό δυναµικό (µέση ταχύτητα ανέµου ετησίως): Σχήµα 2.2. Αιολικό δυναµικό Ηλιακό δυναµικό εν έχει επιτευχθεί ανάπτυξη στην ηλεκτροπαραγωγή από φωτοβολταϊκά συστήµατα. Το ηλιακό δυναµικό έχει ωστόσο εκµεταλλευτεί µε εγκαταστάσεις θερµικών ηλιακών συστηµάτων για την παραγωγή ζεστού νερού χρήσης, κυρίως από τα τουριστικά καταλύµατα. Στον παρακάτω χάρτη αποτυπώνεται το ηλιακό δυναµικό (πρόσπτωση ηλιακής ακτινοβολίας σε οριζόντια επιφάνεια ετησίως):

14 Σχήµα 2.3. Ηλιακό δυναµικό Εξοικονόµηση ενέργειας Όσον αφορά στην εξοικονόµηση ενέργειας αξιόλογο δυναµικό υπάρχει στις κτιριακές εγκαταστάσεις του τριτογενή, δηµοτικού αλλά και οικιακού τοµέα, όπως επίσης και στον τοµέα των µεταφορών. Ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις Οι ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις λειτουργούν σχεδόν αποκλειστικά τους καλοκαιρινούς µήνες. Οι ενεργειακές καταναλώσεις σε αυτές αφορούν κυρίως κλιµατισµό και θέρµανση ζεστού νερού χρήσης και, δευτερευόντως, τον φωτισµό. Προβλέπεται αύξηση της διείσδυσης των θερµικών ηλιακών συστηµάτων (ηλιακοί θερµοσίφωνες), ενώ θα προωθηθούν και παρεµβάσεις εξοικονόµησης ενέργειας κυρίως µέσω του περιορισµού της κατανάλωσης των κλιµατιστικών η οποία και αυξάνει σηµαντικά την ζήτηση ενέργειας τους καλοκαιρινούς µήνες. ηµοτικά κτίρια Τα δηµοτικά κτίρια (κυρίως κτίρια υπηρεσιών και σχολικά κτίρια) αποτελούν άλλη µια κατηγορία κτιρίων τα οποία είναι συνήθως ενεργοβόρα, και στα οποία δίνεται εύκολα η δυνατότητα στον δήµο να επέµβει για τη βελτίωση της ενεργειακής τους απόδοσης. Οικιακός τοµέας Ο οικιακός τοµέας εµφανίζει κάποιο δυναµικό εξοικονόµησης, ωστόσο είναι προφανώς δύσκολο να οργανωθούν µεθοδευµένες δράσεις εξοικονόµησης µιας και δεν θα µπορούσαν απλά να επιβληθούν στους κατοίκους. Στον τοµέα αυτόν ο ήµος θα κατευθυνθεί κυρίως προς δράσεις ενηµέρωσης και ευαισθητοποίησης των καταναλωτών ώστε να ωριµάσει η στιγµή πραγµατοποίησης ουσιαστικών δράσεων εξοικονόµησης ενέργειας. Στην Άνδρο, όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, το σύνολο σχεδόν των κτιρίων που κατασκευάστηκαν

15 πριν το 1980, οπότε και άρχισε να ισχύει ο «Κανονισµός Θερµοµόνωσης», δεν ήταν θερµοµονωµένα. Αυτό το γεγονός, µαζί µε τα στατιστικά στοιχεία του έτους κατασκευής των κτιρίων οδηγεί σε µια πρώτη εκτίµηση του δυναµικού εξοικονόµησης ενέργειας, από παρεµβάσεις θερµοµόνωσης στο κέλυφος του κτιρίου. Χαρακτηριστικό είναι πως το έτος κατασκευής είναι κριτήριο επιλογής για ένταξη κατοικιών στο, προς το παρόν «παγωµένο», πρόγραµµα «Εξοικονόµηση κατ οίκον» του πρώην ΥΠΑΝ, όπου µόνο κτίρια κατασκευασµένα πριν το 1980 είναι επιλέξιµα. Ειδικά στην Άνδρο, το ποσοστό κτιρίων που κατασκευάστηκαν πριν το 1981, βάσει στοιχείων της ΕΣΥΕ ανέρχεται σε 76,1%, το οποίο είναι αρκετά υψηλό σε σχέση µε άλλα νησιά. Τοµέας Μεταφορών Στην Άνδρο υπάρχει ΚΤΕΛ, ωστόσο τα δροµολόγια που εξυπηρετούν το Κόρθι είναι ελάχιστα. Στο νησί δεν υπάρχουν υποδοµές για περιβαλλοντικά φιλικά, εναλλακτικά µέσα, ήπιας κυκλοφορίας, όπως το ποδήλατο, ενώ δεν προσφέρεται για την καθιέρωση του ποδηλάτου ως µεταφορικού µέσου, εξαιτίας των έντονων κλίσεών του και των µεγάλων αποστάσεων. Απαιτείται αναβάθµιση των υπηρεσιών του ΚΤΕΛ µε αύξηση των δροµολογίων και ίσως µε τη χρήση µικρότερων σε µέγεθος λεωφορείων (τύπου mini bus) για την εξυπηρέτηση του νότιου τµήµατος του νησιού, που περιλαµβάνει το Κόρθρι και του άλλους οικισµούς του ήµου Κορθίου, µε στόχο την µετάβαση από τα ΙΧ σε συλλογικά µέσα µετακίνησης. 2.4 Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ήµου Στην συνέχεια παρατίθεται µια συγκεντρωτική λίστα των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του ήµου Κορθίου τα οποία έχουν άµεση επίδραση στην βιώσιµη ενεργειακή ανάπτυξή του. Τα χαρακτηριστικά αυτά προσδιορίζουν µια ειδική κατηγορία δήµων συµµετεχόντων στο Σύµφωνο των ηµάρχων, αυτή των µικρών νησιωτικών δήµων µε έντονη τουριστική δραστηριότητα. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά µπορούν να οµαδοποιηθούν σε τρεις οµάδες, σε αυτά σε σχέση µε τον άνθρωπο και τις υποδοµές, το περιβάλλον και την ενέργεια και τα διοικητικά Άνθρωπος - Υποδοµές Μη αστικός ήµος. Οι κάτοικοι του ήµου είναι διεσπαρµένοι στους οικισµούς των 6 δηµοτικών διαµερισµάτων µε µεγαλύτερη συγκέντρωση στον παραθαλάσσιο Όρµο Κορθίου, στην Πίσω Μεριά και στον Κόχυλο. Μικρή απόσταση από ηπειρωτική Ελλάδα: Η γειτνίαση µε την ηπειρωτική Ελλάδα και συγκεκριµένα µε το µεγάλο λιµάνι της Ραφήνας κάνει την πρόσβαση στην Άνδρο και κατά επέκταση στο δήµο Κορθίου σχετικά εύκολη και σύντοµη. Μεγάλη εποχιακή διακύµανση του πληθυσµού. Η νήσος είναι σηµαντικός τουριστικός προορισµός και τους καλοκαιρινούς µήνες ο πληθυσµός και κατά επέκταση η κατανάλωση ενέργειας αυξάνεται σηµαντικά. Αυξητικές τάσεις του πληθυσµού. Την τελευταία δεκαετία παρατηρείται τάση αποκέντρωσης από τις µεγάλες πόλεις προς τα νησιά. Η απογραφή του 2011 θα παράξει νέα δηµογραφικά δεδοµένα προς επαλήθευση αυτών των τάσεων. Επίσης η νήσος όλο και συχνότερα επιλέγεται από Αθηναίους για ανέγερση παραθεριστικών κατοικιών λόγω της εύκολης πρόσβασης στο νησί από την Αθήνα.

16 Αναπτυσσόµενες υποδοµές. Χώρος υγειονοµικής ταφής υπολειµµάτων (ΧΥΤΥ) µε πλήρη ενεργοποίηση δικτύου ανακύκλωσης και επέκταση του δικτύου αποχέτευσης ώστε να συµπεριληφθεί σε αυτό η πλειονότητα των οικισµών τοποθετούνται στην λίστα των βραχυπρόθεσµων έργων υποδοµής. Μεταφορές: Είναι συχνή η µετακίνηση αυτοκινήτων που ανήκουν σε µόνιµους κατοίκους του ήµου εκτός των γεωγραφικών ορίων του µιας και το λιµάνι του νησιού βρίσκεται στο βόρειο τµήµα του και η πρωτεύουσα και διοικητικό κέντρο όλου του νησιού στον γειτονικό δήµο Άνδρου. Σηµαντική συνεισφορά στις µεταφορές τους καλοκαιρινούς µήνες έχει ο υψηλός αριθµός τουριστών. Ένα ποσοστό αυτών (κυρίως εγχώριος τουρισµός) επισκέπτεται το νησί µε προσωπικό του όχηµα, ενώ πολλοί επιλέγουν την ενοικίαση αυτοκινήτων ή µοτοποδηλάτων που διατίθενται στο νησί (κυρίως διεθνής τουρισµός). Οι πρώτοι συνήθως έχουν εφοδιαστεί µε καύσιµα από τον τόπο αναχώρησης τους, όπου συνήθως η τιµή των καυσίµων είναι φθηνότερη, ενώ οι δεύτεροι αγοράζουν τα αναγκαία καύσιµα εξ ολοκλήρου από τα τοπικά πρατήρια Ενέργεια - Περιβάλλον ιασυνδεδεµένο µε το ηπειρωτικό δίκτυο. Όπως ήδη αναφέρθηκε η Άνδρος τροφοδοτείται µε ηλεκτρικό ρεύµα µέσω υποβρύχιου καλωδίου από την ηπειρωτική Ελλάδα παρέχοντας αξιοπιστία στην ποιότητα ισχύος και επιτρέποντας την αυξηµένη εγκατάσταση ΑΠΕ για υπερτοπική εκµετάλλευση. Γειτνίαση µε την θάλασσα. Όπως αναδείχθηκε και στο κεφάλαιο 2.3 το νησιωτικό προφίλ του ήµου παρέχει υψηλό δυναµικό ΑΠΕ. Η θάλασσα παρέχει πολλές δυνατότητες αειφορικών δράσεων αλλά από την άλλη αποτελεί και ένα ευαίσθητο οικοσύστηµα το οποίο χρήζει ιδιαίτερης ευθύνης και προστασίας. ιαθέσιµη γη για εφαρµογές ΑΠΕ. Η χαµηλή πυκνότητα πληθυσµού του ήµου (31/km 2 ), αποτέλεσµα του µη-αστικού προφίλ του, καταδεικνύει την δυνατότητα ανάπτυξης εφαρµογών µε χρήση ΑΠΕ. Συγκεκριµένα οι οικισµοί του ήµου είναι συγκεντρωµένοι κυρίως εντός αι πέριξ της κοιλάδας του Κορθίου, αφήνοντας το νότιο ορεινό όγκο της Ράχης σχεδόν ακατοίκητο. Παρόλα αυτά είναι σηµαντικό να σηµειωθεί ότι χωροταξικοί και περιβαλλοντικοί περιορισµοί περιορίζουν την διαθέσιµη γη ιοικητική οργάνωση Περιορισµένο προσωπικό για ενασχόληση µε το Σύµφωνο. Το προσωπικό και οι πόροι του ήµου δεν επαρκούν για συνεχή ενασχόληση εργαζοµένου µε το Σύµφωνο. Τµήµα νησιού: Το γεγονός ότι το νησί είναι χωρισµένο σε παραπάνω από ένα ήµους µπορεί να παρέχει διοικητικές διευκολύνσεις και να διατηρεί την συνεκτικότητα των γεωγραφικών περιοχών όµως όσον αφορά τις δράσεις κοινής ωφέλειας (π.χ ΧΥΤΑ, δίκτυα ύδρευσης αποχέτευσης, κτλ) χρειάζεται επιπλέον προσπάθεια και συνεργασία για την πραγµάτωσή τους. Επίσης όπως θα δούµε στην συνέχεια δυσκολίες παρουσιάζονται επίσης στην συλλογή δεδοµένων (π.χ κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύµατος, καυσίµων, κτλ) των οποίων οι τιµές συχνά αφορούν το σύνολο του νησιού και όχι αποκλειστικά τους επιµέρους ήµους.

17 3 Ενεργειακή κατάσταση έτους βάσης Η καταγραφή της ενεργειακής κατάστασης του ήµου είναι αναγκαία ώστε να υπολογισθούν οι εκποµπές CO 2 και να οριστούν οι στόχοι µείωσης τους µέχρι το Στην συνέχεια παρουσιάζονται οι διάφορες επιλογές και παραδοχές που υιοθετήθηκαν, η µεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την συλλογή δεδοµένων, τον υπολογισµό της τελικής ενεργειακής κατανάλωσης και των αντίστοιχων εκποµπών CO 2, και τα τελικά αποτελέσµατα ακολουθώντας την προτεινόµενη µορφολογία του γραφείου του Συµφώνου των ηµάρχων (Covenant of Mayors Office, CoMO). 3.1 Βασικές επιλογές Παραδοχές Στην συνέχεια παρουσιάζονται οι βασικές επιλογές και οι αναγκαίες παραδοχές που θα καθορίσουν το πλαίσιο στο οποίο θα πραγµατοποιηθεί η ανάλυση. 1. Έτος βάσης: Η συλλογή δεδοµένων στο προτεινόµενο έτος βάσης 1990 παρουσιάζει διάφορες δυσκολίες αρχής γενοµένης µε την µη ύπαρξη αρχειοθετηµένων δεδοµένων από τον δήµο. Λαµβάνοντας υπόψη την δυσκολία ανάκτησης παλαιών δεδοµένων και των αναπτυσσόµενων υποδοµών των τελευταίων ετών (αυξάνοντας την ενεργειακή κατανάλωση και τις εκποµπές) ως έτος βάσης επιλέχθηκε το τελευταίο έτος µε πλήρη ενεργειακά δεδοµένα, δηλαδή το Συνολικός στόχος µείωσης εκποµπών CO 2 : Μόνο απόλυτος στόχος ορίζεται µιας και λόγω της έντονης διακύµανσης του πληθυσµού ο καθορισµός ενός κατά κεφαλή στόχου µε βάση τον µόνιµο πληθυσµό του νησιού θα ήταν υπερεκτιµηµένος. 3. Μονάδα αναφοράς εκποµπών: Από την οµάδα των διαφόρων αερίων του θερµοκηπίου µόνο οι εκποµπές CO 2 υπολογίζονται και για αυτό ως µονάδα αναφοράς των εκποµπών ορίζεται ο τόνος [t] CO Προσέγγιση υπολογισµού συντελεστών εκποµπής: Οι συντελεστές εκποµπής που θα χρησιµοποιηθούν για την ποσοτικοποίηση των εκποµπών CO 2 µέσω της καταγραφής της τελικής ενεργειακής κατανάλωσης καθορίζονται σύµφωνα µε τα πρότυπα µεγέθη που παρέχονται από το IPCC. 5. Ρυθµός αύξησης της ενεργειακής κατανάλωσης: Όπως προαναφέρθηκε στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ήµου η ενεργειακή κατανάλωση του ήµου έχει αυξητικές τάσεις. Παρόλα αυτά σε αυτή την φάση υιοθετείται η συντηρητική προσέγγιση της παράβλεψης του ρυθµού αύξησης. 6. ηµογραφικά στοιχεία: Τα πιο πρόσφατα επίσηµα δηµογραφικά στοιχεία παρέχονται για το 2001, όπου και πραγµατοποιήθηκε η τελευταία πληθυσµιακή απογραφή. Τα στοιχεία αυτά θεωρούνται προσεγγιστικά ικανοποιητικά για την παρούσα ανάλυση. Νέα στοιχεία θα είναι διαθέσιµα το 2011 και επανεξέταση των αρχικών υπολογισµών θα είναι δυνατή. 7. Βιοµηχανία: εν έχει συµπεριληφθεί ο βιοµηχανικός τοµές σε σχέδια δράσης µείωσης εκποµπών CO 2 και εποµένως η καταγραφή των ρύπων σε αυτόν τον τοµέα δεν θεωρήθηκε επιβεβληµένη. 8. ιαχείριση συνολικών δεδοµένων: Όπως ήδη αναφέρθηκε στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, ο ήµος αποτελεί τµήµα νησιού µε αποτέλεσµα διάφορα δεδοµένα είτε στατιστικά είτε πραγµατικά να αφορούν το σύνολο του νησιού. Σε αυτές τις περιπτώσεις υιοθετείται η

18 προσέγγιση διαµερισµού των τιµών ανάλογα µε την πληθυσµιακή συγκέντρωση ανά δήµο. Συγκεκριµένα στον δήµο Κορθίου συγκεντρώνεται το 25% του συνολικού πληθυσµού του νησιού. 9. Κατανάλωση καυσίµων: Ο υπολογισµός της κατανάλωσης καυσίµων από τους δηµότες Κορθίου µε χρήση πραγµατικών δεδοµένων από τα πρατήρια καυσίµων είναι µια δύσκολη διαδικασία αφενός γιατί δεν δυνατό να προσδιορισθεί από ποια πρατήρια του νησιού αγοράζουν καύσιµα και αφετέρου λόγω του µεγάλου αριθµού πρατηρίων στο νησί. Εκτός των δηµοτικών καταναλώσεων για τις οποίες δεδοµένα είναι διαθέσιµα µέσω των τιµολογίων αγοράς καυσίµων οι λοιπές καταναλώσεις υπολογίζονται µε χρήση υπολογιστικού µοντέλου. 3.2 Υπολογισµός τελικής ενεργειακής κατανάλωσης Η συλλογή διαφόρων δεδοµένων είναι αναγκαία ώστε να επιτευχθεί µια πλήρης καταγραφή των ενεργειακών καταναλώσεων ακολουθώντας την προτεινόµενη φόρµα του CoMO. Οι αντίστοιχες εκποµπές CO 2 υπολογίζονται κάνοντας χρήση των κατάλληλων συντελεστών εκποµπής. Η πληρότητα αυτών των δεδοµένων δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί µόνο µε την συλλογή και αξιοποίηση υπαρχόντων στοιχείων από τις τοπικές αρχές και τους λοιπούς εν δυνάµει καταναλωτές ενέργειας εντός των γεωγραφικών ορίων του ήµου Συλλογή δεδοµένων Η µεθοδολογία που ακολουθείται, προκειµένου να συντεθεί ένας πλήρης κατάλογος εκποµπών, συνδυάζει τα υπάρχοντα στοιχεία, επιδιώκοντας την µέγιστη δυνατή αξιοποίησή τους, µε στοιχεία που έχουν παραχθεί εφαρµόζοντας µια υπολογιστική bottom-up (από κάτω προς τα επάνω) ανάλυση. Τα υπάρχοντα στοιχεία σχετίζονται κυρίως µε τις δηµοτικές καταναλώσεις ηλεκτρικής ενέργειας και καυσίµων (θέρµανση, µεταφορές). Τα στοιχεία παρέχονται από τις τοπικές αρχές. Η bottom-up ανάλυση είναι βασισµένη στις πληροφορίες για τις τεχνολογίες που χρησιµοποιούνται, τους συντελεστές ενεργειακής αποδοτικότητας και τους τύπους καυσίµων που καταναλώνονται και συνδυάζονται µε στατιστικά στοιχεία σχετικά µε δηµογραφικά δεδοµένα, τον τουρισµό, το τοπικό κλίµα και άλλα. Αναλυτικός πίνακας µε τις πηγές των διάφορων αναγκαίων δεδοµένων παρουσιάζεται στο παράρτηµα. Τα στοιχεία που προκύπτουν σχετίζονται κυρίως µε τις καταναλώσεις του οικιακού και του τριτογενή τοµέα αλλά και των µεταφορών στον ιδιωτικό/εµπορικό τοµέα όπου και υπάρχει η µεγαλύτερη έλλειψη σε πραγµατικά στοιχεία. Να σηµειωθεί ότι ο τριτογενής τοµέας προσεγγίζεται ως το άθροισµα των καταναλώσεων στον εµπορικό και τουριστικό τοµέα. Η µεθοδολογία για τον υπολογισµό συγκεκριµένων καταναλώσεων σύµφωνα µε την bottom-up ανάλυση θα παρουσιαστεί στην συνέχεια Περιγραφή υπολογισµών Αρχικά παρουσιάζεται η εφαρµογή και αξιοποίηση της bottom-up ανάλυσης, ενώ στην συνέχεια αναλύεται ο συνδυασµός της µε τα πραγµατικά δεδοµένα ώστε να επιτευχθεί η πλήρης καταγραφή των ενεργειακών καταναλώσεων.

19 Εφαρµογή bottom-up ανάλυσης για υπολογισµό κτιριακών καταναλώσεων Όπως ήδη αναφέρθηκε η bottom-up ανάλυση αξιοποιείται κυρίως για υπολογισµούς ενεργειακών καταναλώσεων στον οικιακό και τριτογενή τοµέα και στις ιδιωτικές/εµπορικές µεταφορές. Για τις καταναλώσεις σε κτίρια η εφαρµογή του υπολογιστικού µοντέλου βασίζεται στην παραδοχή ότι στα συνήθη κτίρια ενέργεια καταναλώνεται για ανάγκες θέρµανσης χώρου, θέρµανσης νερού, κλιµατισµού χώρου και κατευθείαν για την λειτουργία ηλεκτρικών συσκευών. ιάφορες τεχνολογίες αξιοποιώντας αντίστοιχες πηγές ενέργειας χρησιµοποιούνται για την κάλυψη αυτών των αναγκών. Σύµφωνα µε στατιστικά στοιχεία και προσεγγίσεις ορίζεται το µερίδιο και ο βαθµός απόδοσης κάθε τεχνολογίας στην παραγωγή ενέργειας ανά τύπο κατανάλωσης. Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται τα αντίστοιχα µερίδια και οι βαθµοί απόδοσης κάθε τεχνολογίας για κάθε χρήση ενέργειας (οικιακό τριτογενή). Οικιακός Τοµέας χρήση ενέργειας ενεργειακός φορέας µερίδιο τεχνολογίας βαθµός απόδοσης θέρµανση χώρου ηλεκτρισµός 30% 100% πετρέλαιο 45% 75% υγραέριο 5% 90% βιοµάζα 20% 35% θέρµανση νερού ηλεκτρισµός 55% 90% πετρέλαιο 5% 40% βιοµάζα 35% 100% ηλιακοί θερµοσίφωνες 5% 75% ηλεκτρικές συσκευές ηλεκτρισµός 100% 100% κλιµατισµός χώρου ηλεκτρισµός 100% 90% Τουριστικός Τοµέας χρήση ενέργειας ενεργειακός φορέας µερίδιο τεχνολογίας βαθµός απόδοσης θέρµανση χώρου ηλεκτρισµός 20% 100% πετρέλαιο 80% 75% θέρµανση νερού ηλεκτρισµός 45% 90% πετρέλαιο 10% 40% ηλιακοί θερµοσίφωνες 45% 75% ηλεκτρικές συσκευές ηλεκτρισµός 100% 100% κλιµατισµός χώρου ηλεκτρισµός 100% 90% Εµπορικός Τοµέας χρήση ενέργειας ενεργειακός φορέας µερίδιο τεχνολογίας βαθµός απόδοσης θέρµανση χώρου ηλεκτρισµός 20% 100% πετρέλαιο 80% 75% θέρµανση νερού ηλεκτρισµός 100% 90%

20 ηλεκτρικές συσκευές ηλεκτρισµός 100% 100% κλιµατισµός χώρου ηλεκτρισµός 100% 90% Πίνακας 3.1. Μερίδια και οι βαθµοί απόδοσης κάθε τεχνολογίας για κάθε χρήση ενέργειας Στην συνέχεια παρουσιάζεται συνοπτικά η προσέγγιση της bottom-up ανάλυσης για τον υπολογισµού των συνολικών ενεργειακών καταναλώσεων ανά χρήση ενέργειας. Θέρµανση χώρου: Η µηνιαία συνολική κατανάλωση ενέργειας για την θέρµανση χώρου υπολογίζεται κάνοντας χρήση των βαθµοηµέρων ανά µήνα σε συνδυασµό µε τον συντελεστή θερµικών απωλειών του χώρου. Για τον υπολογισµό των βαθµοηµέρων είναι αναγκαίος ο καθορισµός της επιθυµητής θερµοκρασίας εσωτερικού χώρου και των αναµενόµενων ωρών θέρµανσης. Θέρµανση νερού: Η µηνιαία συνολική κατανάλωση ενέργειας για την θέρµανση νερού υπολογίζεται κάνοντας χρήση της θερµοχωρητικότητας του νερού και κλιµατικών δεδοµένων για την µέση µηνιαία θερµοκρασία του νερού στο υπόγειο δίκτυο και για την µέση θερµοκρασία του αέρα. Επίσης είναι αναγκαίος ο καθορισµός της επιθυµητής θερµοκρασίας θερµού νερού και της µέσης ηµερήσια κατά κεφαλή καταναλισκόµενης ποσότητας θερµού νερού. Κλιµατισµός χώρου: Η συνολική κατανάλωση ενέργειας από συσκευές κλιµατισµού χώρου βασίζεται στον καθορισµό της συνολικής τυπικής µέσης τιµής ισχύος του κλιµατιστικού συστήµατος και στην εκτίµηση του ποσοστού κλιµατιζόµενων χώρων επί του συνόλου και των αναµενόµενων ωρών λειτουργίας. Ηλεκτρικές συσκευές: Η συνολική κατανάλωση από ηλεκτρικές συσκευές υπολογίζεται καθορίζοντας την µέση ονοµαστική ισχύ του συνόλου των συσκευών και του αναµενόµενου χρόνου χρήσεως τους. Υπολογίζοντας τις συνολικές ενεργειακές καταναλώσεις και διαµερίζοντας τα αποτελέσµατα σύµφωνα µε τα µερίδια των τεχνολογιών είναι δυνατός ο καθορισµός των ενεργειακών καταναλώσεων ανά χρήση και φορέα ενέργειας. Παρόλα αυτά, το γεγονός ότι ακριβή δεδοµένα για την κατανάλωση καυσίµων και ηλεκτρισµού έχουν συγκεντρωθεί δηµιουργεί τις προϋποθέσεις για τον συγκερασµό των αποτελεσµάτων µε τα πραγµατικά συγκεντρωµένα δεδοµένα Επιµέρους καταναλώσεις ανά ενεργειακό φορέα Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται οι προσεγγίσεις υπολογισµού κάθε κατηγορίας ενεργειακών καταναλώσεων σε συνάρτηση µε τον φορέα ενέργειας (ηλεκτρισµός, ορυκτά καύσιµα, ΑΠΕ). Να σηµειωθεί ότι στην στήλη του πετρελαίου περιλαµβάνονται αποτελέσµατα που αναφέρονται σε πετρέλαιο για κίνηση (µεταφορές) και σε πετρέλαιο για θέρµανση (κτίρια, εξοπλισµός/υποδοµές). Μόνο οι φορείς ενέργειας τους οποίους εκµεταλλεύονται ο ήµος και οι κάτοικοί του συµπεριλαµβάνονται στον πίνακα. Το υπόµνηµα που ακολουθεί τον πίνακα εξηγεί την έννοια κάθε

21 χρωµατισµού, όπου οι συντοµογραφίες Π, BU και Σ συµβολίζουν τα πραγµατικά δεδοµένα, την bottom-up ανάλυση και τα συνδυασµένα δεδοµένα. ΤΕΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ [ΜWh] Κατηγορία Ηλεκτρισµός Ορυκτά Καύσιµα ΑΠΕ Υγραέριο Πετρέλαιο Βενζίνη Βιοµάζα Ηλιακά Θερµικά ΚΤΙΡΙΑ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ/ΥΠΟ ΟΜΕΣ ηµοτικά κτίρια, εξοπλισµός/υποδοµές Τριτογενή κτίρια, εξοπλισµός/υποδοµές Π Π BU BU BU Οικιακά κτίρια BU BU BU BU BU ηµοτικός φωτισµός Π ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ηµοτικός στόλος Π ηµόσιες µεταφορές Ιδιωτικές και εµπορικές µεταφορές Πίνακας 3.2. Μεθοδολογία υπολογισµού ενεργειακών καταναλώσεων ανά κατηγορία και ενεργειακό φορέα Σ Σ εν υπάρχουν δεδοµένα BU Π Σ εδοµένα από bottom-up υπολογισµό Πραγµατικά δεδοµένα από τοπικούς φορείς Συνδυασµός bottom-up υπολογισµού και πραγµατικών δεδοµένων Στην συνέχεια παρουσιάζονται οι ιδιαιτερότητες στον τρόπο υπολογισµού των επιµέρους ενεργειακών καταναλώσεων ανά ενεργειακό φορέα, τύπο κατανάλωσης και σε συνάρτηση µε την πηγή προέλευσης των απαιτούµενων δεδοµένων εισόδου. Α. Ηλεκτρισµός Υγραέριο Βιοµάζα Ηλιακά θερµικά Οι συνολικές ενεργειακές καταναλώσεις υπολογίζονται και µοιράζονται στους φορείς ενέργειας κάνοντας χρήση των µερισµάτων κάθε τεχνολογίας. Ο υπολογισµός του µερίσµατος ενέργειας λόγω κατανάλωσης πετρελαίου αναλύεται ξεχωριστά σε επόµενη παράγραφο. Α1. ηµοτικά κτίρια, εξοπλισµοί/υποδοµές ηµοτικός Φωτισµός

22 Οι δηµοτικές ηλεκτρικές καταναλώσεις σε κτίρια, εξοπλισµούς/υποδοµές και φωτισµό ήταν δυνατό να ανακτηθούν µε ακρίβεια από τους λογαριασµούς ηλεκτρικού ρεύµατος που διατηρούνται στα αρχεία του ήµου. Όσον αφορά τους εξοπλισµούς και υποδοµές οι καταναλώσεις αφορούν στα αντλιοστάσιο των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης, στις καταναλώσεις του βιολογικού καθαρισµού και της µονάδας αφαλάτωσης και στα αντλιοστάσια των γεωτρήσεων. Α2. Οικιακά κτίρια Ο υπολογισµός της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας στα οικιακά κτίρια αναλύεται για κάθε χρήση ενέργειας. Θέρµανση χώρου: Για τον υπολογισµό των βαθµοηµέρων η επιθυµητή θερµοκρασία εσωτερικού χώρου ορίζεται στους 20 ο C και ο µέσος αριθµός αναγκαίων ωρών θέρµανσης στις 5 ώρες. Σύµφωνα µε στατιστικά στοιχεία τα κτίρια χωρίζονται σε αυτά µόνο µε ισόγειο και σε αυτά και µε 1 ο όροφο (ψηλότερα κτίρια δεν επιτρέπονται στο νησί)για τα οποία και ορίζεται διαφορετικός συντελεστής θερµικών απωλειών. Θέρµανση νερού: Καθορίζεται απαιτούµενη θερµοκρασία θερµού νερού τους 45 ο C, µέση ηµερήσια κατά κεφαλή καταναλισκόµενη ποσότητα θερµού νερού τα 40λίτρα. Κλιµατισµός χώρου: Το 60% των κατοικιών θεωρείται ότι φέρει ηλεκτρικές συσκευές κλιµατισµού χώρου. Η συνολική τυπική µέση τιµή ισχύος ενός κλιµατιστικού συστήµατος ανά νοικοκυριό θεωρείται τα 12000ΒΤU, ενώ η περίοδος λειτουργίας επιλέγεται στους 4 µήνες τον χρόνο και στις 6 ώρες την µέρα. Ηλεκτρικές συσκευές: Ο υπολογισµός των ηλεκτρικών καταναλώσεων από συσκευές γίνεται αφού ορίσουµε µια λίστα µε τις πλέον συνήθεις συσκευές ενός σπιτιού και αφού λάβουµε υπόψη την µέση ονοµαστική ισχύ κάθε τέτοιας συσκευής και των αναµενόµενων ηµερών τον χρόνο και ωρών την ηµέρα που θα χρησιµοποιηθούν. Α3. Τριτογενή κτίρια, εξοπλισµοί/υποδοµές Για τον υπολογισµό της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας στον τριτογενή (εµπορικό τουριστικό) τοµέα ακολουθήθηκε η ίδια προσέγγιση µε τα οικιακά κτίρια µε κάποιες µικρές διαφοροποιήσεις οι οποίες θα παρουσιαστούν στην συνέχεια. Επίσης διαφορές υπάρχουν στον υπολογισµό των καταναλώσεων στα υποσύνολα του εµπορικού και τουριστικού τοµέα για αυτό και θα γίνει διαχωρισµός µεταξύ τους. Θέρµανση χώρου: Τουριστικός τοµέας: Για τον υπολογισµό των βαθµοηµέρων η επιθυµητή θερµοκρασία εσωτερικού χώρου ορίζεται στους 22 ο C και ο µέσος αριθµός αναγκαίων ωρών θέρµανσης στις 6 ώρες. Σκοπός είναι ο υπολογισµός του θερµικού φορτίου ανά κλίνη. Ορίζονται για αυτό τον λόγο µέσες διαστάσεις δωµατίου ξενοδοχείου και συντελεστής θερµικών απωλειών. Με χρήση στατιστικών στοιχείων για τον τουριστικό τοµέα καθορίζεται ο αριθµός κλινών εντός των ορίων του ήµου καθώς και ένας λόγος κάλυψης των κλινών ανά

23 µήνα που περιγράφει την τουριστική κίνηση. Εµπορικός τοµέας: Οµοίως µε τον τουριστικό τοµέα. Σε αυτή την περίπτωση η επιθυµητή θερµοκρασία εσωτερικού χώρου ορίζεται στους 22 ο C και ο µέσος αριθµός αναγκαίων ωρών θέρµανσης στις 4 ώρες. Οι διαστάσεις ενός τυπικού καταστήµατος αλλά και ο αριθµός των καταστηµάτων από στατιστικά δεδοµένα χρειάζονται για τον υπολογισµό του θερµικού φορτίου ανά µήνα. Θέρµανση νερού: Τουριστικός τοµέας: Καθορίζεται απαιτούµενη θερµοκρασία θερµού νερού τους 45 ο C, µέση ηµερήσια κατά κεφαλή καταναλισκόµενη ποσότητα θερµού νερού τα 60λίτρα. Στατιστικά στοιχεία για τον τουριστικό τοµέα επίσης χρησιµοποιούνται για τον υπολογισµό του θερµικού φορτίου. Εµπορικός τοµέας: Στον εµπορικό τοµέα η παραγωγή θερµού νερού µε χρήση ηλεκτρισµού θεωρείται αµελητέα και δεν συνυπολογίζεται. Κλιµατισµός χώρου: Τουριστικός τοµέας: Ο ίδιος τρόπος υπολογισµού µε αυτόν τον οικιακών κτιρίων χρησιµοποιείται, µε τη διαφορά ότι εδώ η ισχύς ενός τυπικού δωµατίου τουριστικού καταλύµατος θεωρείται τα 9000BTU. Εµπορικός τοµέας: Οµοίως και για τον εµπορικό τοµέα, µε την διαφορά ότι εδώ οι ώρες λειτουργίας εκτιµώνται στις 4 και η µέση ισχύς ανά εµπορικό κατάστηµα στα 12000BTU. Ηλεκτρικές συσκευές: Τουριστικός τοµέας: Για τον υπολογισµό της ηλεκτρικής κατανάλωσης κατευθείαν από συσκευές ορίζεται µια µέση εγκατεστηµένη ισχύ συσκευών ανά κλίνη της τάξεως των 400W όπου σε συνδυασµό µε τον µέσο αναµενόµενο χρόνο πλήρωσης των κλινών µας επιστρέφει το επιθυµητό αποτέλεσµα. Εµπορικός τοµέας: Ανάλογα µε τον τουριστικό τοµέα ορίζεται µέση εγκατεστηµένη ισχύς ανά κατάστηµα της τάξεως των 2kW και οι µέσες ώρες λειτουργίας των καταστηµάτων ανά ηµέρα. Β. Πετρέλαιο (θέρµανσης - κίνησης) Β1. ηµοτικά κτίρια, εξοπλισµοί/υποδοµές Η κατανάλωση πετρελαίου θέρµανσης για κάλυψη των αναγκών των δηµοτικών κτιρίων ήταν δυνατόν να υπολογισθεί από τα τιµολόγια αγοράς καυσίµων από το δηµοτικό πρατήριο καυσίµων τα οποία και ήταν διαθέσιµα στο λογιστικό αρχείο του ήµου. Στην συνέχεια λαµβάνοντας υπόψη την κατώτερη θερµογόνος ικανότητα του καυσίµου καθίστατο δυνατός ο υπολογισµός της κατανάλωσης ενέργειας για θέρµανση των δηµοτικών κτιρίων. Β2. Οικιακά κτίρια Τριτογενή κτίρια, εξοπλισµοί/υποδοµές Η κατανάλωση πετρελαίου για ανάγκες θέρµανσης χώρου και νερού υπολογίζεται αποκλειστικά µε χρήση των αποτελεσµάτων της bottom-up ανάλυσης ως ποσοστό (σύµφωνα µε τον πίνακα3.1) της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας για τις συγκεκριµένες χρήσεις.

24 Β3. ηµοτικός στόλος Οι ενεργειακές καταναλώσεις στον τοµέα των µεταφορών προσδιορίζονται όµοια µε αυτές για την κάλυψη των αναγκών θέρµανσης. Η κατανάλωση ενέργειας για µεταφορές του δηµοτικού στόλου υπολογίζονται από τα τιµολόγια αγοράς καυσίµων. Β4. Ιδιωτικές Εµπορικές µεταφορές Ο υπολογισµός των ενεργειακών καταναλώσεων για ιδιωτικές εµπορικές µεταφορές πραγµατοποιείται συνδυάζοντας πραγµατικά δεδοµένα και αποτελέσµατα της bottom-up ανάλυσης. Συγκεκριµένα χρησιµοποιώντας υπάρχοντα πραγµατικά δεδοµένα κατανάλωσης ενέργειας στον τοµέα µεταφορών από νησιά µε πληθυσµό και οικονοµική δραστηριότητα ανάλογα της Άνδρου µπορούµε να ορίσουµε ένα µέσο ποσοστό κατανάλωσης ενέργειας σε αυτό τον τοµέα επί της συνολικά καταναλισκόµενης ενέργειας. Ανάγοντας αυτό το ποσοστό στον πληθυσµό της Άνδρου και γνωρίζοντας την συνολική κατανάλωση ενέργειας εκτός της ενέργειας για τον τοµέα µεταφορών µπορούµε να υπολογίσουµε την συνολική κατανάλωση ενέργειας και στην συνέχεια την ενεργειακή κατανάλωση του εν λόγω τοµέα. Επίσης ο διαχωρισµός αυτού του ποσού ανάλογα µε τον τύπο καυσίµου (πετρέλαιο κίνησης - βενζίνη) γίνεται πάλι µε χρήση ποσοστιαίων τιµών που έχουν προκύψει από στοιχεία άλλων νησιών. Οι τιµές που προκύπτουν διαµοιράζονται µεταξύ των δήµων όπως προαναφέρθηκε ανάλογα µε την πληθυσµιακή συγκέντρωση σε κάθε δήµο. Τέλος αφαιρώντας από αυτό το ποσό την ενέργεια που έχει υπολογισθεί από πραγµατικά δεδοµένα ότι καταναλώνεται από τον δηµοτικό στόλο καταλήγουµε στην επιθυµητή τιµή της ενεργειακής κατανάλωσης ανά τύπο καυσίµου για ιδιωτικές εµπορικές µεταφορές Αποτελέσµατα καταγραφής τελικής ενεργειακής κατανάλωσης Ακολουθώντας την µεθοδολογία υπολογισµού των ενεργειακών καταναλώσεων που περιγράφηκε στην προηγούµενη παράγραφο είναι πλέον δυνατή η κατάρτιση του απαιτούµενου πίνακα τελικής ενεργειακής κατανάλωσης σύµφωνα µε την προτεινόµενη φόρµα του CoMO. Πρέπει να σηµειωθεί πως στα αποτελέσµατα συµπεριλαµβάνονται οι ενεργειακοί φορείς οι οποίοι αξιοποιούνται από τον δήµο και τους κατοίκους.

25 Κστηγορία ΚΤΙΡΙΑ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ/ΥΠΟ ΟΜΕΣ: Ηλεκτρισµός ΤΕΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ [MWh] Ορυκτά καύσιµα ΑΠΕ Υγραέρι ο Πετρέλαιο Βενζίν η Βιοµάζα Ηλιακά θερµικά ηµοτικά κτίρια, εξοπλισµός/υποδοµές Κτίρια τριτογενή τοµέα, εξοπλισµός/υποδοµές Κτίρια οικιακού τοµέα ηµοτικός φωτισµός Υποσύνολο κτίρια, εξοπλισµός/υποδοµές ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ: ηµοτικός στόλος ηµόσιες µεταφορές Ιδιωτικές και εµπορικές µεταφορές Υποσύνολο µεταφορές Σύνολο Πίνακας 3.3. Τελική ενεργειακή κατανάλωση Σύνολ ο 3.3 Καθορισµός συντελεστών εκποµπής CO 2 Έχει ήδη σηµειωθεί η επιλογή των τυπικών συντελεστών εκποµπής σύµφωνα µε τις προτεινόµενες τιµές του IPCC. Οι τιµές των συντελεστών για τους αντίστοιχους ενεργειακούς φορείς παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. Αντίστοιχοι συντελεστές εκποµπών CO2 [t/mwh] Πίνακας 3.4. Συντελεστές εκποµπών CO Εκποµπές CO 2 Συνδυάζοντας πλέον τα αποτελέσµατα των τελικών ενεργειακών καταναλώσεων και των συντελεστών εκποµπής CO 2 η ποσοτικοποίηση των εκποµπών είναι δυνατή. Το τελικό αποτέλεσµα της καταγραφής των εκποµπών CO 2 για τον δήµο Κορθίου µε έτος βάσης το 2008 παρουσιάζεται στον επόµενο πίνακα. Κστηγορία Ηλεκτρισµός εκποµπές CO2 [t]/ ισοδύναµες εκποµπές CO2 [t] Ορυκτά καύσιµα ΑΠΕ Υγραέρι Ηλιακά Πετρέλαιο Βενζίνη Βιοµάζα ο θερµικά ΚΤΙΡΙΑ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ/ΥΠΟ ΟΜΕΣ: ηµοτικά κτίρια, εξοπλισµός/υποδοµές Κτίρια τριτογενή τοµέα, εξοπλισµός/υποδοµές Κτίρια οικιακού τοµές ηµοτικός φωτισµός Υποσύνολο κτίρια, εξοπλισµός/υποδοµές και βιοµηχανίες ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ: ηµοτικός στόλος ηµόσιες µεταφορές Ιδιωτικές και εµπορικές µεταφορές Υποσύνολο µεταφορές Σύνολο Σύνολ ο

26 Πίνακας 3.5. Εκποµπές CO 2 4 Περιγραφή δράσεων και µέτρων Η επίτευξη των στόχων και δεσµεύσεων του ήµου για µείωση των εκποµπών CO 2 µέσω µιας γενικότερης βιώσιµης ανάπτυξης προϋποθέτει την δραστηριοποίηση του ήµου σε διαφόρους τοµείς έχοντας άµεση ή έµµεση συνεισφορά. Η ενεργοποίηση του ήµου οφείλει να είναι αφενός άµεση, σχεδιάζοντας βραχυπρόθεσµα επιτεύξιµες δράσεις, αφετέρου αναγκαίος είναι και ο µακροπρόθεσµος ενεργειακός σχεδιασµός λαµβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της νησιωτικότητας και των αναπτυσσόµενων υποδοµών του ήµου. Σε αυτή την φάση παρουσιάζονται δράσεις οι οποίες είναι αρκετά ώριµες ώστε να θεωρούνται βραχυπρόθεσµες, αλλά και δράσεις οι οποίες αν και θα µπορούσαν να χαρακτηρισθούν βραχυπρόθεσµες, υπολείπονται σε οργάνωση και προγραµµατισµό µε αποτέλεσµα να συγκαταλέγονται στις µακροπρόθεσµες. Παρόλα αυτά πρέπει να θεωρείται δεδοµένο ότι το επόµενο διάστηµα από την κατάθεση του αρχικού σχεδίου δράσης, το περιεχόµενο, το χρονοδιάγραµµα και η οικονοµικότητα νέων δράσεων θα είναι δυνατό να καθοριστούν και να προστεθούν στην λίστα των βραχυπρόθεσµων δράσεων. 4.1 Μεθοδολογία προσδιορισµού και ανάπτυξης δράσεων και µέτρων Για τον προσδιορισµό των τοµέων προτεραιότητας δράσης πραγµατοποιήθηκε αξιολόγηση των αποτελεσµάτων της καταγραφής των ενεργειακών καταναλώσεων και εκποµπών CO 2 στο έτος βάσης Αξιολόγηση καταγραφής ενεργειακής κατάστασης έτους βάσης Στα επόµενα διαγράµµατα παρουσιάζονται συγκεντρωτικά τα ποσοστιαία αποτελέσµατα της καταγραφής των ενεργειακών καταναλώσεων και των εκποµπών του CO 2 είτε ανά κατηγορία και υποκατηγορία καταναλώσεων είτε ανά ενεργειακό φορέα. Τα συµπεράσµατα που εξάγονται για την ενεργειακή κατάσταση του ήµου Κορθίου στο έτος βάσης παρουσιάζονται στην συνέχεια: Κατηγορίες καταναλώσεων Μεταφορές: Ο τοµέας των µεταφορών συνεισφέρει σχεδόν ισόποσα στην κατανάλωση ενέργειας σε σχέση µε τον τοµέα των κτιρίων, εξοπλισµών και υποδοµών (βλ. Σχήµα 4.1). Παρόλα αυτά όταν το αποτέλεσµα µεταφράζεται σε εκποµπές η συνεισφορά µειώνεται σχεδόν στο ¼ (βλ. Σχήµα 4.2) λόγω των συγκριτικά χαµηλότερων συντελεστών εκποµπών των ενεργειακών φορέων για µεταφορές σε σχέση µε τις λοιπές καταναλώσεις (βλ. Πίνακα 3.5). o ηµοτικό στόλος: Οι εκποµπές του δηµοτικού στόλου είναι πραγµατικά αµελητέες (βλ. Σχήµα 4.4) κάτι που οφείλεται στο πολύ περιορισµένο αριθµό δηµοτικών οχηµάτων και στο γεγονός ότι η τοπική συγκοινωνία είναι ιδιωτική και πολύ περιορισµένη. o Ιδιωτικές/ Εµπορικές µεταφορές: Ο κύριος όγκος εκποµπών στον τοµέα των µεταφορών παράγεται φυσικά από ιδιώτες και επιχειρηµατίες (βλ. Σχήµα 4.4), ενώ σε αυτή την κατηγορία πρέπει να συνυπολογισθεί και η συνεισφορά του τουριστικού τοµέα..

27 Κτίρια, Εξοπλισµός/ Υποδοµές: Οι εκποµπές σε αυτό τον τοµέα είναι αυξηµένες λόγω της υψηλής κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύµατος που συγκριτικά µε τα καύσιµα κίνησης και θέρµανσης έχει υψηλότερο συντελεστή εκποµπών (βλ. Πίνακα 3.5). Ενεργειακοί φορείς o Τριτογενής Οικιακός τοµέας: Σχεδόν το σύνολο των εκποµπών παράγονται λόγω ενεργειακής κατανάλωσης στον τριτογενή και οικιακό τοµέα µε τον οικακό τοµέα να αποτελεί τον µεγαλύτερο και αδιαµφησβίτητο καταναλωτή (βλ. Σχήµα 4.3). o ηµοτικός τοµέας (κτίρια, εξοπλισµός/υποδοµές, φωτισµός): Το σύνολο των δηµοτικών ενεργειακών καταναλώσεων και εκποµπών αποτελεί ένα µικρό κοµµάτι του συνόλου (βλ. Σχήµα 4.3). Ηλεκτρισµός: Το γεγονός ότι η κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύµατος θεωρείται η πλέον ρυπογόνος δραστηριότητα σε µια κοινωνία καθίσταται σαφές, µιας και αποτελεί πηγή ενέργειας δραστηριοτήτων που στο σύνολό τους εκπέµπουν CO 2 σε ποσοστό σχεδόν του 3/4 επί του συνόλου. Βενζίνη: Καταναλώνεται αποκλειστικά από ιδιωτικά και εµπορικά οχήµατα και το γεγονός ότι στο ο ήµος είναι αποµακρυσµένος από το λιµάνι και το διοικητικό κέντρο του νησιού καθιστά δεύτερο πιο συνήθη ενεργειακό φορέα. Πετρέλαιο: Η συχνή χρήση του πετρελαίου ως καύσιµο για θέρµανση χώρου και νερού στον τριτογενή και οικιακό τοµέα και φυσικά η κατανάλωση του από οχήµατα έχει ως αποτέλεσµα την αυξηµένη κατανάλωσή του. Υγραέριο: Σπάνια χρησιµοποιείται το υγραέριο ως καύσιµο, κυρίως για µαγείρεµα αντικαθιστώντας ηλεκτρικό ρεύµα. Ηλιακά θερµικά: Ίσως είναι η πιο διαδεδοµένη µέθοδος εκµετάλλευσης ΑΠΕ. Αξιοποιείται αποκλειστικά για θέρµανση νερού χρήσης και εξοικονοµεί ηλεκτρική ενέργεια και πετρέλαιο. Βιοµάζα: Πολύ µικρό ποσοστό συνεισφοράς στην τελική ενεργειακή κατανάλωση που βασίζεται κυρίως στην ανεξέλεγκτη καύση καυσόξυλων σε τζάκια.