ΠΡΟΣΤΠΗ ΕΡΓΑΙΑ. Ειζαγωγή

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΣΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ Θ.Ε. Ε.Λ.Π. 44 «ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟ ΘΕΑΣΡΟ-ΚΙΝΗΜΑΣΟΓΡΑΦΟ» 3 η ΕΡΓΑΙΑ ΘΔΜΑ: «Ποια είναι ηα μοηίβα και ηα είδη ζηον ελληνικό κινημαηογράθο ηης περιόδοσ Αναλύζαηε ως παράδειγμα ηην ηαινία ηοσ Α. ακελλάριοσ «Η θεία από το Σικάγο» (1957). ΠΡΟΣΤΠΗ ΕΡΓΑΙΑ Ειζαγωγή Ο Β Παγθόζκηνο Πόιεκνο θαη ν εκθύιηνο πνπ αθνινύζεζαλ πξνμέλεζαλ αιιαγέο ζην ρώξν ηεο ηέρλεο. ηε δεθαεηία ηνπ 50 ε ηζηνξηθή πξαγκαηηθόηεηα ζα έρεη δπζάξεζηεο γηα ηελ ηέρλε ζπλέπεηεο θαζόηη ελδπλακώλεηαη ε δεμηά πνιηηηθή παξάηαμε θαη εληζρύεηαη ε ακεξηθάληθε παληνθξαηνξία. 1 Σαπηόρξνλα, ε ειιεληθή θνηλσλία δηαπλέεηαη από ζπιινγηθόηεηα θαη κηα αλάγθε απνκάθξπλζεο από ην πξόζθαην πηθξό ηζηνξηθό παξειζόλ. Ζ δεθαεηία ηνπ 60 θαη ε νηθνλνκηθή αλάπηπμε απηήο ηεο πεξηόδνπ ζα αλνίμνπλ ην δξόκν γηα ηελ αζξόα είζνδν ηνπ θηινζεάκνλνο θνηλνύ ζε εκπνξηθέο ηαηλίεο. 2 Χζηόζν ιίγεο ηαηλίεο ζα ζπλδπάζνπλ ηελ εκπνξηθή επηηπρία κε ηελ πνηόηεηα, κεηαμύ ησλ νπνίσλ «Ζ ζεία από ην ηθάγν» ηνπ Αιέθνπ αθειιάξηνπ. Α. Ο ελληνικός κινημαηογράθος ηης περιόδοσ Μοηίβα και είδη. ηελ πξώηε δεθαεηία ε ηζηνξηθή πξαγκαηηθόηεηα ζα επηθέξεη δπζθνιίεο ζηελ θηλεκαηνγξαθηθή παξαγσγή ηαηληώλ. Δληζρύεηαη ε δύλακε ηεο δεμηάο πνιηηηθήο παξάηαμεο κε ηελ ζπγθαηάζεζε ηεο Ακεξηθήο πνπ εθείλε ηελ πεξίνδν επηβάιιεηαη ζηελ Δπξώπε απνθηώληαο κηα παλζνκνινγνύκελε παληνδπλακία. Ζ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε βειηηώλεηαη θαη ην δηάζηεκα ζα είλαη κηα ρξπζή επνρή γηα ηελ αγξνηηθή θαη βηνκεραληθή επνρή. 3 Κνηλσληθά θαηλόκελα όπσο ε αλεξγία, ε αληζνθαηαλνκή ηνπ εηζνδήκαηνο, ε αύμεζε ηνπ αζηηθνύ πιεζπζκνύ, ε επεξρόκελε ππεξθαηαλάισζε εκθαλίδνληαη εθείλε ηε δεθαεηία. 4 Σν ίδην ζπκβαίλεη κε ηε 1 νιδάηνο Γ., Ιζηορία ηοσ ελληνικού κινημαηογράθοσ, Α ηόκνο, εθδ. Αηγόθεξσο, Αζήλα, , ζει νιδάηνο Γ., Ιζηορία ηοσ ελληνικού κινημαηογράθοσ, Β ηόκνο, εθδ. Αηγόθεξσο, Αζήλα, , ζει. 7 3 νιδάηνο Γ., όπ.π., , ζει όπ.π., ζει. 135

2 ζηαδηαθή ακεξηθαλνπνίεζε ηνπ ηξόπνπ δσήο: ην ηδησηηθό απηνθίλεην, νη ειεθηξηθέο ζπζθεπέο, ε κόδα, ν ηνπξηζκόο, ηα λπρηεξηλά θέληξα δηαζθέδαζεο. 5 ηε δεθαεηία ηνπ 60, ε νηθνλνκηθή δύλακε ηνπ θξάηνπο ζπλερίδεηαη ελώ ε δηθηαηνξία δελ θαίλεηαη αλ επεξεάδεη ηελ θηλεκαηνγξαθηθή παξαγσγή παξά ην πεξηερόκελν σο πξνο ηνλ απμεκέλν βαζκό ινγνθξηζίαο. 6 αλαδύεηαη ε ηάμε ησλ κηθξναζηώλ. 7 Σαπηόρξνλα, ε εξγαηηθή ηδενινγία ππνρσξεί θαη Ζ κεηαπνιεκηθή θαηάζηαζε νδεγεί ζηελ αλαηξνπή όζν αλαθνξά ζηηο ηζρύνπζεο αληηιήςεηο θαη ηε δεκηνπξγία ζπιινγηθήο κλήκεο 8 κέζα από ηε πξνβνιή ηνπ ιατθνύ «εκείο» 9 σο απνηέιεζκα ησλ ηζηνξηθώλ βησκάησλ θαη ηεο απνκάθξπλζεο από ην παξειζόλ θαη ηε δξάζε ηνπ ΔΑΜ ζε απηό 10. Απηό εληείλεηαη κέζσ ηεο αύμεζεο ηεο εζσηεξηθήο κεηαλάζηεπζεο θαη ηεο αζηηθνπνίεζεο πνπ επέβαιαλ κηα πνιηηηζηηθή, θνηλσληθή θαη ηδενινγηθή νκνηνγέλεηα θαη ζπλνρή αλάκεζα ζην θνηλό, έλα θνηλό ησλ «από θάησ» πνπ ζπγθξνηείηαη θαηόπηλ αλάκεημεο πιεζπζκνύ από ηεο επαξρία, ηα εξγαηηθά θαη ππνπξνιεηαξηαθά ζηξώκαηα ηεο Αζήλαο θαη ηνπ Πεηξαηά. 11 Άιινη επέιεμαλ λα κεηαλαζηεύζνπλ ζην εμσηεξηθό κε πξννξηζκνύο ππνδνρήο ηε Γπηηθή Γεξκαλία, ηελ Ακεξηθή, ηνλ Καλαδά θαη ηελ Απζηξαιία. 12 Ζ ειιεληθή θηλεκαηνγξαθηθή παξαγσγή, έσο πξόζθαηα, παξέκεηλε ηδησηηθή πξσηνβνπιία 13 ελώ ην θξάηνο επέδεημε ραξαθηεξηζηηθή αδηαθνξία θαη δελ δίζηαζε λα επηβάιιεη θαη εκπόδηα είηε κέζσ ηεο ινγνθξηζίαο είηε ηε επηβνιήο πςειήο θνξνινγίαο 14. Σν δηάζηεκα είλαη κηα «πεξίνδνο εξαζηηερληζκνύ» θαζώο πζηεξεί πνζνηηθά ζε ηερλνινγηθό επίπεδν θαζόηη δελ ππάξρνπλ ηα απαξαίηεηα θεθάιαηα νύηε νη κέζνδνη δηαλνκήο ελώ νη πιηθνηερληθέο ππνδνκείο είλαη νη ζηνηρεηώδεηο. Σν απνηέιεζκα ήηαλ λα παξαρζνύλ δεκνθηιείο έσο ζήκεξα ηαηλίεο πνπ δελ πζηεξνύλ ζε πνηόηεηα όπ.π. 6 όπ.π., ζει όπ.π, ζει Αζαλαζάηνπ Γ., Γειβεξνύδε Δ. Α., Κνινβόο Β., Νεοελληνικό Θέαηρο ( ) Κινημαηογράθος, η. Β, Ο Δλληνικός Κινημαηογράθος, ΔΑΠ, Πάηξα, 2002, ζει όπ.π. 10 όπ.π., ζει όπ.π. θαη Αζαλαζάηνπ Γ., Δλληνικός Κινημαηογράθος ( ) Λαϊκή Μνήμη και Ιδεολογία εθδ. Finatec AE., Αζήλα, 2001, ζει Αζαλαζάηνπ Γ., όπ.π., ζει σηεξόπνπινπ Υ., Η Γιαζπορά ζηον ελληνικό κινημαηογράθο, εθδ. Θεκέιην, Αζήλα, 1995, ζει νιδάηνο Γ., όπ.π., , ζει Αζαλαζάηνπ Γ., θ.ά., όπ.π., ζει. 86

3 Οη ηαηλίεο ηεο δεύηεξεο δεθαεηίαο είλαη ραξαθηεξηζηηθέο γηα ηελ ηππνπνίεζή ηνπο ελώ ζεκεηώλεηαη ην ελδηαθέξνλ ηνπ θνηλνύ πξνο ηε καδηθή θνπιηνύξα. 16 Δπίζεο εκθαλίδνληαη νη κεγάιεο εηαηξείεο παξαγσγήο θαη ε ζπζηεκαηηθή ζπλεξγαζία κε νξηζκέλνπο ζθελνζέηεο κε απνηέιεζκα ηε δεκηνπξγία ηαηληώλ νξηζκέλνπ studio style, ηελ θαζηέξσζε ηνπ star system κε εζνπνηνύο πνπ ηαπηίδνληαη κε ζπγθεθξηκέλνπο ξόινπο θαη θνηλσληθνύο ηύπνπο. 17 Από ην 1966 εκθαλίδνληαη νη πξώηεο αλεμάξηεηεο παξαγσγέο ηαηληώλ από ζθελνζέηεο (Καλειιόπνπινο, Γακηαλόο, Βνύιγαξεο) πνπ επηρεηξνύλ λα αθνινπζήζνπλ ηηο ζύγρξνλεο θαη δηεζλείο αηζζεηηθέο θαη ζεκαηηθέο αλαδεηήζεηο ραξάδνληαο έλαλ λέν θαιιηηερληθό δξόκν. 18 Αλαιύνληαο ηα ζέκαηα ησλ ηαηληώλ κεηαμύ αληηιακβαλόκαζηε όηη θπξηαξρνύλ ζπγθεθξηκέλα κνηίβα. 19 Απηά πνπ εκθαλίδνληαη κε κεγαιύηεξε ζπρλόηεηα είλαη ν έξσηαο θαη ν γάκνο πινύζηαο-θησρνύ ή ην αληίζηξνθν (Σν θνξίηζη κε ηα παξακύζηα) είηε έρνπκε ηαηλίεο όπνπ ζηνλ ζεκαηηθό άμνλα βξίζθεηαη κηα ηζηνξία από ην ρώξν θαη ηνπο αλζξώπνπο ηεο απιήο ή ηεο γεηηνληάο θαη ηνλ θόζκν ηνπ ξεκπέηηθνπ. Γηόινπ ζπάλην δελ είλαη ην κνηίβν ηνπ παξάλνκνπ άλδξα ή ηεο παξαζηξαηεκέλεο γπλαίθαο. Ο κελ παξάλνκνο άλδξαο κπνξεί λα παξνπζηάδεηαη σο ζεηηθόο ραξαθηήξαο δηόηη ε παξαλνκία ηνπ έγθεηηαη ζε κηα παξώζεζε ή κηα ύζηαηε ιύζε (Σδν ν ηξνκεξόο, Μαγηθή Πόιε) ή σο αξλεηηθόο δηόηη δηαπξάηηεη παξαλνκίεο θαη αδηθίεο γηα ην πξνζσπηθό ηνπ ζπκθέξνλ (Μηα δσή ηελ έρνπκε) ελώ ε δε παξαζηξαηεκέλε γπλαίθα είηε έρεη δίθαην είηε άδηθν πνηέ δελ ζα δηθαησζεί ιόγσ ηνπ ηζρύνληνο παηξηαξρηθνύ θώδηθα (ηέιια). 20 Θεκαηνινγηθά, ηελ πεξίνδν εθείλε απνθιείνληαη ηαηλίεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ην πξόζθαην ηζηνξηθό παξειζόλ ζε κηα πξνζπάζεηα ιήζεο ηνπ αληάξηηθνπ, ηνπ Δκθπιίνπ θαη ηεο εμνξίαο. 21 Αληίζεηα, αλ αλαινγηζηνύκε θαη ην ζπγθεθξηκέλν ηζηνξηθό πιαίζην, πνπ αλαιύζεθε παξαπάλσ, δηθαηνινγνύληαη ηα όκνξθα βαζηιόπνπια πνπ παληξεύνληαη ηελ πάκθησρε θνπέια ή ν ρακέλνο ζείνο πνπ ζα γπξίζεη πινύζηνο από ηελ Ακεξηθή κε ηεξάζηηα θιεξνλνκηά (Ζ ζεία από ην ηθάγν). 22 ηε δεθαεηία , ηα ζέκαηα θαη ηα κνηίβα πνπ θπξηαξρνύλ απνηεινύλ είηε εμέιημε ησλ παιαηνηέξσλ είηε εθθξάδνπλ ηε λέα ηάμε πξαγκάησλ. Σα πην ζπρλά 16 όπ.π., ζει όπ.π. ζει. 85 θαη όπ.π. ζει όπ.π. ζει όπ.π., ζει όπ.π., ζει. 81 θαη νιδάηνο Γ., όπ.π., , ζει. 135

4 είλαη ε ζύγθξνπζε ηνπ ήξσα ή ηεο εξσίδαο κε ηηο ηζρύνπζεο θνηλσληθέο δπλάκεηο θαη ε λίθε πνπ αθνινπζεί θαη πνπ επεηεύρζε κέζσ ηνπ πξνζσπηθνύ ζρεδίνπ θαη ηεο ηύρεο πνπ εκθαλίδεηαη λα παίδεη θαζνξηζηηθό γηα ηε δσή θαη ην κέιινλ ησλ εξώσλ ξόιν. Οη ήξσεο πιένλ πξνέξρνληαη από ηα θαηώηεξα θνηλσληθά ιατθά ζηξώκαηα 23 ρσξίο λα νξηνζεηνύληαη κόλν ζην θόζκν ηνπ πεξηζσξίνπ ή ηνλ ππόθνζκν 24. Ο ρώξνο δξάζεο κνηξάδεηαη ζε δύν νκάδεο αλαιόγσο ηεο ηαηλίαο. Από ηε κηα ε δξάζε ηνπ έξγνπ ηνπνζεηείηαη ζε έλα αζηηθό ζπίηη πνπ ζπκβνιηθά ζα θαζξεπηίδεη ηελ νηθνγελεηαθή θαη θνηλσληθή «θαλνληθόηεηα» 25 θαη από ηελ άιιε κπνξεί λα ηνπνζεηείηαη ζε έλα ιατθό πεξηβάιινλ πνπ ιεηηνπξγεί σο θαζηαγηαζηηθόο ρώξνο εμαγληζκνύ ησλ ηαμηθώλ, θνηλσληθώλ, ειηθηαθώλ θαη θπιεηηθώλ δηαθξίζεσλ ή άκβιπλζεο ησλ πεξαηηέξσ αληηζέζεσλ. 26 Άιιν έλα κνηίβν είλαη απηό ηεο δηαθζνξάο ζηελ νπνία είλαη βνπηεγκέλνη ηα κέιε ηεο αξηζηνθξαηηθήο θνηλσλίαο θαη γηα απηό ζπγθξνύεηαη κε ηνλ ήξσα πνπ εθπξνζσπεί ηε δηθαηνζύλε θαη ηελ εζηθή. 27 Άιιν έλα κνηίβν είλαη απηό ηεο θνκπίλαο, όπνπ νη ήξσεο θπξίσο ησλ κεζαίσλ ή θαηώηεξσλ ζηξσκάησλ- ζέινπλ λα «πηάζνπλ ηελ θαιή». ην ηέινο απνδίδεηαη δηθαηνζύλε, θαζόηη ηηκσξείηαη ν παξαβάηεο, επηβξαβεύεηαη ν ηηκσξόο θαη ηίκηνο πνιίηεο πνπ θαηέζηεηιε ηε δηαθζνξά ή εκπόδηζε ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηνπ ζρεδίνπ ηνπ θνκπηλαδόξνπ παξαβάηε. Πεξλώληαο ζηα θηλεκαηνγξαθηθά είδε πνπ εκθαλίδνληαη, είλαη νξζόηεξν λα ηα δηαρσξίζνπκε ζε δξακαηηθά θαη θσκηθά. πγθεθξηκέλα, γηα ην δελ ππάξρεη θάπνηνο απαξάβαηνο θαλόλαο. Αληίζεηα επλνείηαη ε πνηθηιία θαη κηα ζρεηηθή ειεπζεξία. 28 ην δξάκα ηεο πεξηόδνπ απηήο παξαηεξείηαη κηα έκκνλε θαη έληνλε ζπγθξνπζηαθή ζπκπεξηθνξά αλάκεζα ζηελ επίζεκε θαη ιατθή κλήκε, ηελ αλαγλώξηζε θαη ηε παξαγλώξηζε πνπ δειώλεηαη σο κλήκε ησλ ζηνηρείσλ από ηα είδε ηεο ιατθήο θνπιηνύξαο θαη ιήζε πνπ εθθξάδεηαη σο αλάγθε απνζηώπεζεο ηνπ πξόζθαηνπ ηζηνξηθνύ παξειζόληνο αληίζηνηρα. 29 ην ρώξν ηεο θσκσδίαο ζπλαληάκε ηόζν ηελ πξόηππε δεκηνπξγία όζν θαη ηελ κεηαθνξά ζηνλ θηλεκαηνγξάθν ζεαηξηθώλ 22 νιδάηνο Γ., όπ.π., , ζει Αζαλαζάηνπ Γ., θ.ά., όπ.π., ζει όπ.π., ζει όπ.π., ζει όπ.π., ζει όπ.π., ζει όπ.π., ζει όπ.π. ζει. 81

5 έξγσλ πνπ ζεκείσζαλ επηηπρία ζην ζαλίδη («Οη Απάρεδεο ησλ Αζελώλ», 1950). 30 ε θάζε πεξίπησζε, ε θσκσδία ηνπ έρεη δερζεί ηνλ πινύην ηεο παξάδνζεο ιατθώλ εηδώλ ζεάηξνπ όπσο ηεο επηζεώξεζεο θαη ηνπ ζεάηξνπ ζθηώλ. 31 Άιια έξγα πνπ από ην ζαλίδη βξέζεθαλ ζην παλί, όπσο ε «Γθόιθσ», απνδεηθλύνπλ όηη ην πνηκεληθό δξάκα ζπγθεληξώλεη ηα βιέκκαηα ησλ ζεαηώλ θαη ζηνλ θηλεκαηνγξάθν. Δπηπιένλ, ηελ νθηαεηία απηή κε ην «Πηθξό Φσκί» θαη ηε «Μαύξε Γε» έρνπκε ηηο πξώηεο λενξεαιηζηηθέο θηλεκαηνγξαθηθέο ηαηλίεο κέζσ ησλ νπνίσλ απεηθνλίδεηαη ξεαιηζηηθά ε πξαγκαηηθόηεηα θαη επδνθηκεί ε θνηλσληθή θξηηηθή. 32 ηε δεθαεηία απηή παξνπζηάδνληαη ηαηλίεο «θνπζηαλέιαο», όπσο «Αζηέξσ» ηνπ Νη. Γεκόπνπινπ (1959), ε «Γθόιθσ» ηνπ Οξ. Ληάζθνπ (1955) θαη ζπλερίδνληαη θαη ηελ επόκελε δεθαεηία, όπσο ε «Γέζπσ» ηνπ Κ. Γνύθα (1962). Μέζα από απηά ηα έξγα πξνβάιινληαη ζηνηρεία ηεο ειιεληθήο ηαπηόηεηαο όπσο, ε εζληθή ελδπκαζία, ε δσή ζηελ ύπαηζξν, ε ιεβεληηά. ηα δξακαηηθά είδε ηεο επόκελεο πεξηόδνπ ( ) πξνζηίζεληαη ην θνηλσληθό θαη ςπρνινγηθό δξάκα πνπ δηεθδηθνύλ έλα κεγάιν κέξνο ηεο θηλεκαηνγξαθηθήο παξαγσγήο. 33 Σν ελδηαθέξνλ γηα ην κειόδξακα δελ έρεη εθπλεύζεη πξόθεηηαη γηα έλα είδνο ζην νπνίν ν ζεαηήο έξρεηαη αληηκέησπνο κε δξακαηηθά γεγνλόηα θαη ζθελέο έληαζεο θαη έληνλσλ ζπλαηζζεκαηηθώλ θαηαζηάζεσλ ησλ εξώσλ νη νπνίνη ελ ηέιεη ζα θαηαθέξνπλ λα ηηο αληηκεησπίζνπλ θαη λα βξνπλ ηε ιύζε ράξε ζην πξνζσπηθό ζρέδην ηνπο θαη ηε ηύρε. 34 ηε θσκσδία ζπλαληάκε ζπρλόηεξα κηα ηδηαίηεξε κνξθή έξγσλ, ηελ θαξζνθσκσδία πνπ ζπλίζηαηαη από δηαδνρηθά θσκηθά επεηζόδηα ζηα νπνία ην θσκηθό θαη ην γέιην πξνθαινύλ νη κεηαμύ ησλ εξώσλ ίληξηγθεο, παξεμεγήζεηο, νη ζπκπηώζεηο θαη ηα απξόνπηα, κέρξη λα θηάζνπλ σο δηα καγείαο ζηε ιύζε ηνπ δεηήκαηνο πνπ έρεη πξνθιεζεί κέζα από όια απηά. 35 Σόζν ην κειόδξακα όζν θαη ε θαξζνθσκδία δηαπλένληαη από ην πλεύκα ηεο ηππνπνίεζεο ελώ νη αληίζηνηρεο ηαηλίεο δελ μεθεύγνπλ πνιύ από ην λα ζπκπεξηιεθζνύλ ζηε καδηθή θνπιηνύξα Γειβεξνύδε Δ., Γεξκεληδόπνπινο Υ., Διεπζεξηώηεο Γ., Καξαθίηζε Ν., Καξηάινπ Α., Καςσκέλε Φ., Λεβεληάθεο Γ., Γιπθαδεκεηίνπ Α., Παξαδείζε Μ., Ξαναβλέπονηας ηον παλιό κινημαηογράθο, Οπηικοαζκοσζηική Κοσληούρα Ι, Έλσζε Διιήλσλ θελνζεηώλ, Κέληξν Οπηηθναθνπζηθώλ Μειεηώλ, Αζήλα, 2002, ζει όπ.π. ζει. 83 θαη όπ.π. ζει. 93 θαη νιδάηνο Γ., όπ.π., , ζει Αζαλαζάηνπ Γ., θ.ά., όπ.π. ζει όπ.π. 35 όπ.π. ζει. 107 θαη Αζαλαζάηνπ Γ., όπ.π., ζει. 357

6 Ζ ζπλέρηζε ηεο παξάδνζεο ζε ζπλδπαζκό κε ηε λέα ηάμε πξαγκάησλ (κπνπδνύθηα, λενιαία) βξίζθεη έλα λέν είδνο θηλεκαηνγξαθηθήο έθθξαζεο κε ην κηνύδηθαι πνπ ε αθκάδνπζα πνξεία ηνπο πξαγκαηνπνηείηαη ηώξα. 37 ε απηά ηα έξγα βιέπνπκε ηνπο πξσηαγσληζηέο ζην πιαίζην κηαο κεγάιεο λεαληθήο παξέαο πνπ λα αληηθαηνπηξίδνπλ ηε θνηλσληθή θαη ηαμηθή ξεπζηόηεηα θαζόηη ηα όξηα κεηαμύ ησλ νκάδσλ είλαη ζαθή δεκηνπξγώληαο έηζη ην πνιηηηζκηθό πξόηππν ηεο νκνγελνπνίεζεο 38 πνπ ελ πνιινίο απνηειεί κηα ςεπδαίζζεζε. Ο ηξόπνο δσήο ηεο λενιαίαο δελ ζπκίδεη εθείλν ησλ γνληώλ ηνπο. Αληίζεηα, αζθνύληαη ζηελ ππεξθαηαλάισζε θαη ηε κίκεζε εηδώισλ θαη πξνηύπσλ από ηε Γύζε ελώ πηνζεηνύλ έλαλ θαη επίθαζε κνληέξλν ηξόπν δσήο γεθπξώλνληαο έηζη ηε κπζνπιαζία κε ηε θαληαζηαθή ηαύηηζε. 39 Μπνξεί όπσο είπακε ζηε δηάξθεηα απηήο ηεο πεξηόδνπ λα ππεξίζρπζε ε πνζόηεηα έλαληη ηεο πνηόηεηαο. Χζηόζν παξνπζηάζηεθαλ θαη θσηεηλέο εμαηξέζεηο ηαηληώλ πνπ ζπλδπάδνπλ ηε πξνθνξηθόηεηα ηεο παξάδνζεο κε ηελ έληερλε θηικηθή γξαθή θαηαθέξλνληαο λα ζπγθεξάζνπλ ην ιατθό κε ην έληερλν. 40 Σα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπο είλαη ε αληηζηξνθή θαη ε απνθπγή ησλ θιηζέ, ε ακθηζπκία, ε εκθάληζε ελόο δηαθνξεηηθνύ θαλόλα θαη ε ζεηηθή ελ ηέιεη πξνβνιή ηνπ ιατθνύ θόζκνπ, νη αληηζπλαηλεηηθέο αλαθνξέο, ελώ δίλεηαη θαη κηα δηαθνξεηηθή λόηα ζηελ ηαηλία κε ηελ έληερλε ιατθή κνπζηθή θαη ηε ξεαιηζηηθή εηθαζηηθή νπηηθή (πλνηθία ην Όλεηξν, Πνηέ ηελ Κπξηαθή). 41 Β. «Η θεία από ηο ικάγο» - Μία ανάγνωζη ηης ηαινίας Ζ ηαηλία «Ζ ζεία από ην ηθάγν» απνηειεί κηα ηαηλία-ζηαζκό ζηελ ηζηνξία ηνπ ειιεληθνύ θηλεκαηνγξάθνπ αθελόο ιόγσ ηεο εηζπξαθηηθήο επηηπρίαο ηεο θαη αθεηέξνπ ιόγσ ηνπ γεγνλόηνο όηη εληάζζεηαη ζηνλ ειιεληθό θηλεκαηνγξάθν ηεο δεθαεηίαο εγθνιπώλνληαο όια ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο δεθαεηίαο πνπ πξναλαθέξακε. Πξόθεηηαη γηα κηα ηαηλία πνπ αγάπεζε ην ειιεληθό θνηλό θαζόηη 37 όπ.π., ζει. 387 θαη Αζαλαζάηνπ Γ., θ.ά., όπ.π. ζει όπ.π., ζει όπ.π., ζει όπ.π. ζει όπ.π., ζει νιδάηνο Γ., Ιζηορία ηοσ ελληνικού κινημαηογράθοσ, ηόκνο Γ, εθδ. Αηγόθεξσο, Αζήλα, , ζει. 277 θαη Αζαλαζάηνπ Γ., θ.ά., όπ.π. ζει. 87

7 ε ηαηλία απηή δηέζεηε πνιύ θαινύο πξσηαγσληζηέο, κε πξνγελέζηεξε ζεαηξηθή εκπεηξία θαη απεηθόληδε θαίξηα ηελ ειιεληθή θνηλσλία ηεο επνρήο. Ζ αγάπε ηνπ θνηλνύ απνδεηθλύεηαη από ην γεγνλόο όηη απνηέιεζε κηα από ηηο κεγαιύηεξεο εηζπξαθηηθέο επηηπρίεο ηεο δεθαεηίαο πνπ εκθαλίζηεθε. Σα εηζηηήξηα πνπ θόπεθαλ γηα απηή ηε ηαηλία 42 ηελ θαηαηάζζνπλ ζηελ πξώηε ζέζε ησλ επηηπρεκέλσλ ηαηληώλ ηνπ πνπ απνηειεί ηε ρξνληά όπνπ θπθινθόξεζαλ πεξηζζόηεξεο ηαηλίεο από θάζε άιιε ρξνληά κεηαμύ Ζ ηαηλία απηή γπξίζηεθε ππό ηελ εηαηξία παξαγσγήο «Φίλνο Φίικ» ηνπ Φηινπνίκελνο Φίλνπ ν νπνίνο θαη ζε απηή ηε ηαηλία ζπλεξγάδεηαη κε ηνλ Αιέθν αθειιάξην, ν νπνίνο ππνγξάθεη ην ζελάξην θαη ηε ζθελνζεζία ηεο θσκσδίαο απηήο. Ζ βαζηθή ηζηνξία πεξηπιέθεηαη κεηαμύ ελόο απόζηξαηνπ αμησκαηηθνύ θαη ηεο άξηη αθηρζείζαο εμ Ακεξηθήο αδεξθήο ηνπ, ηεο Καιιηόπεο πνπ ζε πείζκα ηνπ απηαξρηθνύ θαη ζπληεξεηηθνύ αδεξθνύ ηεο απνθαζίδεη λα παληξέςεη ηηο αληςηέο ηεο, ηηο ηέζζεξηο θόξεο ηνπ απόζηξαηνπ κε ηε κέζνδν ηνπ θαλαηηνύ. ηνπο πξσηαγσληζηηθνύο ξόινπο είλαη ν Οξέζηεο Μαθξήο (Υαξίιανο) θαη ε Γεσξγία Βαζηιεηάδνπ (Καιιηόπε). Ζ Διέλε Εαθεηξίνπ ππνδύεηαη ηελ Δπηέξπε, ζύδπγν ηνπ Υαξηιάνπ θαη ηηο ηέζζεξηο θόξεο ηνπ ε Σδέλε Καξέδε, ε Γθέιπ Μαπξνπνύινπ, ε Μαξγαξίηα Παπαγεσξγίνπ θαη ε Νίθε Παπαδάηνπ. Πξόθεηηαη γηα ηελ πξώηε απόπεηξα πνπ ζα ζηξέςεη ην ελδηαθέξνλ ζηελ αλάγθε γηα αλαλεσηηθέο αιιαγέο θαη πηνζέηεζεο ελόο κνληέξλνπ ηξόπνπ δσήο πνπ ερεη σο πξόηππν ηνλ ακεξηθάληθν βίν. 43 Ζ ζεία από ην ηθάγν είλαη ε ίδηα ε ακεξηθάληθε δύλακε, πνπ σο από κεραλήο ζεόο αθνύεη ηελ αλάγθε ηνπ πνηκλίνπ γηα αιιαγή θαη κε ηελ νηθνλνκηθή βνήζεηα πνπ παξάζρεη ηνλώλεη ην αίζζεκα ηεο επδαηκνλίαο πνπ πξνζθέξεη ε άλεηε δσή. 44 Ζ Γεσξγία Βαζηιεηάδνπ, αλ θαη θηλεκαηνγξαθηθά είλαη κόιηο ε δεύηεξε εκθάληζε ηεο, απνιακβάλεη ήδε ηηο δάθλεο από ηελ πξώηε ηεο θηλεκαηνγξαθηθή επηηπρία, ηελ «Καθεηδνύ» ηνπ 1956 πνπ ηελ θαηέζηεζε ακέζσο γλσζηή ζην επξύ θνηλό. Τπνδύεηαη κία ρεηξεύζαζα γπλαίθα πάκπινπηνπ Ακεξηθαλνύ πνπ έρεη έξζεη ζηελ Διιάδα, γηα λα γλσξίζεη ηελ νηθνγέλεηα ηεο από ηελ νπνία είρε απνθνπεί ηα πξνεγνύκελα ρξόληα έλεθα ηεο εμσηεξηθήο κεηαλάζηεπζεο ηεο πέξα από ηνλ Αηιαληηθό. 43 Γειβεξνύδε Δ., θ.ά, όπ.π., ζει. 67

8 Ζ αλάιπζε ηεο ηαηλίαο απνηειεί κηα πξνζπάζεηα θαηαλόεζεο ησλ βαζηθώλ ραξαθηεξηζηηθώλ ηνπ ειιεληθνύ θηλεκαηνγξάθνπ θαη ηεο θνηλσλίαο πνπ αληαλαθιάηαη κέζα από απηόλ. Σν πξώην πιάλν μεθηλά κε ηνλ Οξέζηε Μαθξή, ν νπνίνο ζε θαηάζηαζε πιήξνπο ερεκύζεηαο δεηά από ηνλ πσιεηή θάιηζεο γηα ηηο ηέζζεξηο θόξεο ηνπ. Ζ νδεγία είλαη ζαθήο: δεηά θάιηζεο «ππθλήο πιέμεο», αδηαθαλείο ώζηε λα κε θαίλεηαη ην δέξκα. Αληηιακβαλόκαζηε ακέζσο ηε δηαθνξεηηθή ηδηνζπγθξαζία ησλ δύν ραξαθηήξσλ. Ο πσιεηήο κε ηηο ραξαθηεξηζηηθέο ακπεινθηινζνθίεο πνπ ραξαθηεξίδνπλ ηε λεόηεξε ηνπ απόζηξαηνπ αμησκαηηθνύ γεληά («ε απηό ην κάηαην θόζκν όια ιίγν σο πνιύ είλαη ζλεηά θαη θζαξηά») κάηαηα πξνζπαζεί λα ηνλ κεηαπείζεη λα αγνξάζεη έλα πην κνληέξλν ζρέδην. Αληίζεηα, ν απόζηξαηνο ραξαθηεξίδεηαη από ην δηάινγν ακέζσο ζπληεξεηηθόο θαη ζεκλόηπθνο θαζόηη ζεσξεί πσο κηα ιηγόηεξε ππθλή θάιηζα ζα απνηεινύζε ζθάλδαιν. Αίζζεζε ηνπ πξνθαιεί κία άιιε, λεόηεξε πειάηηζζα πνπ αγνξάδεη έλα ηνικεξόηεξν ησλ ζπλεζηζκέλσλ ζε απηόλ εζώξνπρν ην νπνίν ν ίδηνο ραξαθηεξίδεη «απηό είηε ην θνξάο είηε δελ ην θνξάο ην ίδην είλαη». Αλακελόκελε ε ινγνθξηζία 45 πνπ αζθείηαη από ηηο δεμηέο θαη ζπληεξεηηθέο πνιηηηθέο αξρέο ηεο πεξηόδνπ πνπ αλαιύζακε πξνεγνπκέλσο θαη πνπ απαγνξεύεη ηελ έθθξαζε άζεκλσλ εθθξάζεσλ θαη ινγηώλ. Γηα απηό ν πσιεηήο ζθύβεη ζην απηί ηνπ πειάηε ηνπ, γηα λα ηνπ εμεγήζεη ηη αθξηβώο αγνξάδεη ε θπξία. Λέμεηο ηακπνύ πνπ έζηγαλ πξνζσπηθά θαη ζεμνπαιηθά δεηήκαηα απαγνξεύνληαλ από ηνπο δηαιόγνπο ησλ ηαηληώλ. ηε επόκελε ζθελή, ν απόζηξαηνο κε ηα ςώληα, γηα λα ππνδεισζεί πνηνο είλαη ν θνπβαιεηήο ησλ αγαζώλ ζην ζπίηη, ραηξεηά ην θίιν ηνπ, Ξελνθώληα, πνπ ππνδύεηαη ν Παληειήο Εεξβόο. θαη πνπ κόιηο πξηλ από ιίγν κίιαγε γηα ηελ απζηεξή ζπκπεξηθνξά ηνπ Υαξηιάνπ ζε έλαλ άιιν θίιν ηνπ εμεγώληαο πώο ιόγσ ηνπ ζπληεξεηηζκνύ θαη ηεο απζηεξόηεηάο ηνπ δελ πξόθεηηαη λα παληξέςεη ν Υαξίιανο θακία από ηηο ηέζζεξηο όκνξθεο θόξεο ηνπ. Ζ ζθελή απηή ζθηαγξαθεί ζηελ εληέιεηα όιν ην ραξαθηήξα ηνπ απνζηξάηνπ, ν νπνίν δεη πάληα ζε πξόγξακκα ρσξίο λα παξεθθιίλεη νύηε κία κέξα από απηό: ηελ Σεηάξηε πεγαίλεη ηηο θόξεο ηνπ γηα κπάλην, ηελ Πέκπηε ζην κνπζείν θαη ην άββαην ζηνλ θηλεκαηνγξάθν. Απηή ε άγξαθε θαη 44 όπ.π. 45 Γειβεξνύδε Δ., θ.ά, όπ.π., ζει. 62

9 νηθνγελεηαθή εζηκνηππία θέξλεη ζην θσο έλαλ άλζξσπν ηππνιαηξηθό πνπ δεη έρεη πιάζεη νιόθιεξε ηε δσή ηνπ βάζεη ησλ παξσρεκέλσλ ζηξαηησηηθώλ λόκσλ. Σν «ηάμηο θαη πεηζαξρία» ζηελ νπνία έρεη βαζίζεη όιε ηε θνζκνζεσξία ηνπ ηνλ θαζηζηά ζύκβνιν ηνπ θξάηνπο κε ραξαθηήξα ζπληεξεηηθό θαη εζηθνπιαζηηθό. Σν ίδην απνδεηθλύεη ε ζπλερήο παξεκβαηηθόηεηα ζηε δσή ησλ θνξηηζηώλ ηα νπνία ζπεύδεη λα ζπλνδεύζεη ζε θάζε έμνδν θαη δηαζθέδαζε ώζηε λα κελ απνθηήζνπλ θνηλσληθέο επαθέο θαη ζρέζεηο πνπ ζα είλαη απαγνξεπηηθέο γηα ην «ηάμηο θαη πεηζαξρία». Αθόκα θαη όηαλ ηηο πεγαίλεη πεξίπαην «δελ ηνπο βγάδεη ζαλ νηθνγελεηάξρεο ηελ νηθνγέλεηα (αιιά) ζα δηκνηξίηεο ηε δηκνηξία». Απηή ε παξνκνίσζε είλαη επηηπρεκέλε, αλ αλαινγηζηνύκε ηνλ ηξόπν δσήο πνπ έρεη επηβάιιεη ζηελ νηθνγέλεηα ηνπ. Ο παξεκβαηηθόο ξόινο ηνπ ηνλίδεηαη αθελόο από ηε ζπλερή παξνπζία ηνπ ζηε δσή ησλ θνξηηζηώλ πνπ ηα έρεη «πεξηνξηζκέλα» ζεσξώληαο πσο κηα ειεύζεξε θνηλσληθή δσή απνηειεί δείγκα αθόιαζηνπ βίνπ θαη αθεηέξνπ παίδνληαο δηακνξθσηηθό ξόιν ζηελ εθπαίδεπζε ηνπο («εζηεξήζεθα γηα λα θαηαθέξσ λα ηα κνξθώζσ όπσο ήζεια»). Ζ πνξεία ηεο γπλαίθαο ηεο επνρήο εθείλεο ήηαλ από θόξε λα γίλεη γπλαίθα θαη κάλα. Δίλαη αμηνπξόζεθην όηη ε κεγάιε θόξε ηνπο, πνπ είλαη 26 εηώλ ζεσξείηαη ήδε «κεγαινθνπέια» θαζόηη γηα ηα δεδνκέλα ηεο επνρήο πνπ ήζειαλ θάζε αλύπαληξε γπλαίθα σο νηθνγελεηαθό βάξνο, ε γπλαίθα έπξεπε λα παληξεύεηαη από λσξίο. Αθόκα, θαη ε ηξίηε θόξε πνπ είλαη κόιηο 20 εηώλ ζεσξείηαη πσο έθζαζε «ζε ειηθία γάκνπ». Ζ ζύδπγνο αλαγλσξίδεη ην δηθαίσκα ηνπ παηέξα λα ξπζκίζεη ηε δσή ησλ παηδηώλ ηνπ όπσο ζέιεη εθείλνο («αλ παηέξαο θνξηηζηώλ πνπ έρνπλ θηάζεη ζηελ ειηθία ηνπ γάκνπ, έρεηο ππνρξέσζε λα αξρίζεηο λα θξνληίδεηο γηα ην κέιινλ ηνπο»). Χο θνπέιεο ηεο κέζεο θνηλσληθήο ηάμεο, ηα θνξίηζηα έκαζαλ μέλεο γιώζζεο θαη κνπζηθή πάληα ππό ηελ επίβιεςε ηνπ παηέξα ηνπο πνπ «ζαλ αθνίκεηνο θξνπξόο» ηηο ηξνθνδόηεζε κε εζηθέο αμίεο. Ζ παξαπάλσ παξνκνίσζε δειώλεη ηελ επηβιεηηθή δύλακε θαη ην ζπληεξεηηζκό ηνπ παηέξα, ν νπνίνο θαίλεηαη όηη ζεσξεί ζθαλδαιώδε ηελ ηδέα ηεο γπλαίθαο ηνπ λα αθήζνπλ ηα παηδηά ηνπο λα θπθινθνξήζνπλ πεξηζζόηεξν κόλεο ηνπο θαη λα έρνπλ κηα αλεμάξηεηε θνηλσληθή δσή. Σαπηόρξνλα, ηνλίδεη ηελ αλάγθε ζπκκόξθσζεο ησλ θνξηηζηώλ κε ηε λέα κόδα θαη ηελ αηζζεηηθή κε ζθνπό λα γλσξίζνπλ θόζκν θαη θαη επέθηαζε θάπνην γακπξό. Έθδειε είλαη ε πίζηε ζηε ιατθή δύλακε ηε ηύρεο. Υάξε ζε απηή παληξεύηεθε ε θόξε ηνπ θίινπ («Δ ηπρεξά είλαη απηά») ν νπνίνο ζπκβνιίδεη ηε πξννδεπηηθή θνηλσλία («Ο Θεόο έξσηαο»). Σν δίπνιν πνπ επηθξαηεί ζηελ ηαηλία είλαη απηό κεηαμύ

10 ηνπ ζπληεξεηηζκνύ πνπ εθπξνζσπεί ν Μαθξήο θαη ηνπ πξννδεπηηζκνύ ηνπ Εεξβνύ πνπ ηνλ παξαθηλεί «λα αθήζεη ιίγν ιάζθα ηα ινπξηά». Απηή ε αληίζεζε εληείλεηαη από ηε πίζηε ζηνλ πξώην όηη ηα πάληα ειέγρνληαη θαη ηελ άπνςε ηνπ δεύηεξνπ όηη ηα πξάγκαηα είλαη ηπραία. Ο ζπληεξεηηζκόο ηνπ Μαθξή θαίλεηαη θαη από ηελ εθεκεξίδα ηνπ, ηελ Δζηία πνπ δηαβάδεη ζε κέξνο πιήξνπο θσηηζκνύ ζε αληηπαξαβνιή κε ηε γπλαίθα ηνπ πνπ ξάβεη έρνληαο γηα θσο κόλν κία ιάκπα. Φπζηθά, ζεσξείηαη αλεπίηξεπηε ε αλάγλσζε εθεκεξίδαο από ηε γπλαίθα. Έπεηηα εξρόκαζηε ζηε Γεσξγία Βαζηιεηάδνπ, ε νπνία αλ απνκαθξύλζεθε από ηνλ αδεξθό ηεο είλαη δηόηη αξλήζεθε λα δερζεί ηνλ εμνπζηαζηηθό ηνπ ξόιν ζηε δσή ηεο. Σν γεγνλόο όηη ε ίδηα έδεημε αλππαθνή ζηηο επηηαγέο ηνπ πνπ εκπόδηδαλ ην γάκν ηεο κε ηνλ πινύζην επηρεηξεκαηία. Ζ Βαζηιεηάδνπ άξηη αθηρζείζα από ηελ Ακεξηθή ζπκβνιίδεη ην λέν ηξόπν δσήο θαη ηηο κνληέξλεο αληηιήςεηο. Απηό θαίλεηαη από ηα ξνύρα πνπ θνξάεη πνπ είλαη εκπξηκέ παξόιε ηε ρεξεία ηεο θαη από ηνλ ηξόπν δσήο ηεο πνπ όπσο θαίλεηαη απέρεη από ηνλ παξαδνζηαθό ηξόπν δσήο ησλ αληςηώλ ηεο. Ζ ίδηα, θαηεβαίλνληαο από ην αεξνπιάλν, παξαηεξνύκε όηη κηιάεη θαη αγγιηθά θαη ειιεληθά. Απηό ζπκβαίλεη δηόηη από ηε κηα ζέιεη εθπξνζσπεί ηνπο παιηλλνζηνύληεο πνπ θάπνηα ζηηγκή μαλαγπξλνύλ πίζσ θαη από ηελ άιιε γηα λα δειώζεη ηελ έληνλε μηπαζηά απέλαληη ζην ειιεληθό ζηνηρείν. Δίλαη θνηλή αληίιεςε ησλ δπηηθώλ αλζξώπσλ όηη ε Διιάδα απνηειεί ηξηηνθνζκηθή ρώξα («Γειαδή δελ έρεη άιινπο ηειώλαο θαη Φαξηζαίνπο;»). Έκθαλεο ε έθπιεμε ηεο Καιιηόπεο όηαλ βιέπεη ηηο αληςηέο ηεο («What is this? Σακκέλα ηα ρεηε;») Ο ειιεληθόο θηλεκαηνγξάθνο γέκηζε ηε δεθαεηία ηνπ 1950 από ζείεο θαη ζείνπο εμ Ακεξηθήο, πνπ ζπκβόιηδαλ ηελ νηθνλνκηθή βνήζεηα πνπ όινη πεξίκελαλ λα πάξνπλ από ηελ ππεξδύλακε, ελώ ε κνληέξλα λννηξνπία ηνπο ζπκβόιηδε ηελ επεξρόκελε «ακεξηθαλνπνίεζε» ηεο δσήο ησλ Διιήλσλ. 46 Απηόο δπηηθόο ηξόπνο δσήο απνθαιύπηεηαη από ην νπίζθη πνπ πξνηηκά ε Καιιηόπε αιιά θαη από ην ηζηγάξν πνπ δελ δηζηάδεη λα θαπλίζεη αθόκα θαη δεκόζηα, αξγόηεξα ζηελ παξαιία. Σν αιθνόι γηα ηνλ ζηξαηεγό ζεσξείηαη δείγκα έθπησζεο ησλ εζώλ θαη θαθό παξάδεηγκα γηα ηνπο λένπο. Γηα απηό θαη ζηνλ κπαθάιε κελύεη λα ην ηπιίμεη θαιά, λα κε θαίλεηαη. Όπσο είπακε, ν εξρνκόο ηεο Βαζηιεηάδνπ ζπκβνιίδεη ηνλ εξρνκό ηνπ ακεξηθάληθνπ ηξόπνπ δσήο (νπίζθη, θάπληζκα, ξνθ ελη ξνι) θαη ηελ πνιηηηθή 46 Ρνύβαο Ά., ηαζαθόπνπινο Υ., Δλληνικός Κινημαηογράθος, Ιζηορία-Φιλμογραθία-Βιογραθικά, Α ηόμος , εθδ. Διιεληθά Γξάκκαηα, Αζήλα 2005, ζει. 124

11 επέκβαζε ηεο ακεξηθάληθεο ππεξδύλακεο. Ζ ίδηα απνθαζίδεη λα αιιάμεη ηελ εηθόλα ηνπ ζπηηηνύ («απηή ε παιηαηζαξία ζα θύγεη») θαη ησλ θνξηηζηώλ («Μηα θαη ην πήξα πάλσ κνπ όια ζα αιιάμνπλ») δειώλνληαο κε ζαθή ρεηξνλνκία πσο πξέπεη λα ππνινγίδνπλ ζηελ νηθνλνκηθή βνήζεηα πνπ ζα ηνπο παξάζρεη. Δίλαη εκθαλήο ε ζύλδεζε κε ηα πνιηηηθά γεγνλόηα ηεο πεξηόδνπ: από εθεί πνπ ήξζε σο θηινμελνύκελε έρεη επηβιεζεί ζην ζπίηη, έρεη γίλεη ν λνηθνθύξεο («Γελ κνπ είπαηε όηη ην ζπίηη ζαο πξέπεη λα ην ζεσξώ ζπίηη κνπ;») θαη αληηκεησπίδνπλ ηνπο παιαηνύο ηδηνθηήηεο ζαλ παξείζαθηνπο («Μηαο θαη είλαη ζπίηη κνπ πξέπεη λα αιιάμσ θάπνηα πξάγκαηα.») θαη ζαλ θησρνύο ζπγγελείο («ν Υαξίιανο κε κηα μεξή ζύληαμε») αζθώληαο κηα παξεκβαηηθή πνιηηηθή άλεπ πξνεγνπκέλνπ («ηελ Ακεξηθή, Υαξίιαε, έρσ κάζεη λα ηειεηώλσ ηηο δνπιεηέο κνπ γξήγνξα») Δπηπιένλ είλαη εκθαλήο ε ινγνθξηζία πνπ απαγνξεύεη ηελ αλαθνξά ζε πξόζθαηα ηζηνξηθά γεγνλόηα. Ζ κόλε πην πξόζθαηε πεξίνδνο πνπ ζα κπνξνύζε λα αλαθεξζεί ζηηο ηαηλίεο ηεο δεθαεηίαο είλαη ε επαλάζηαζε ηνπ 1821 («Μόιηο αλνίγεη θακηά πόξηα θνςνρσιηάδνκαη, γηαηί λνκίδσ πσο ζα κπεη ν Καξατζθάθεο αγθαδέ κε ηνλ Κνινθνηξώλε»). Καη έξρεηαη ε ζηηγκή πνπ ε κεγαιύηεξε θόξε, ε Διέλε κε ην θόιπν ηεο θαλάηαο ζα γλσξίζεη ην λέν πνπ ζα γίλεη άληξαο ηεο. Μπνξεί ε ζεία λα έξρεηαη από ηελ Ακεξηθή αιιά δελ μερλά πνηέ ηηο ιατθέο αληηιήςεηο. Δμ νπ θαη ην παξάλνκν ςάμηκν ηεο ηαπηόηεηαο ηνπ λένπ, όηαλ απηόο έρεη ήδε βγάιεη ην ζαθάθη ηνπ κε ζθνπό λα κάζεη ηα ζηνηρεία ηνπ θαη ην επάγγεικα ηνπ θαη λα δηαπηζηώζεη αλ έρεη ηα θξηηήξηα γηα λα παληξεπηεί ηελ αληςηά ηεο., ε νπνία αλακθηζβήηεηα ηα έρεη θαζόηη «δελ έρεη πάξεη ζάξξνο αθόκα, δελ έρεη ρνξέςεη κε θαλέλα θαβαιηέξν». Έηζη ζέιεη λα δείμεη όηη ε αληςηά ηεο δελ αζθνύηαλ ζηνλ έθιπην βίν θαη όηη απνηειεί μερσξηζηό θνξίηζη ήζνπο θαη πεηζαξρίαο, δειαδή κηα πεξηδήηεηε λύθε. Με ην ρνξό ηνπ ξνθ ελ ξνι έξρεηαη ζην επόκελν πιάλν ρνξόο ηνπ Ζζατα. Έθδεινο είλαη ν θξαηηθόο παξεκβαηηζκόο πνπ ζηελ ηαηλία ζπκβνιίδεηαη θαη άκεζα κε ηνλ αζηπθύιαθα, κε ηελ παξέκβαζε ηνπ νπνίνπ ιύλεηαη σο δηα καγείαο έλαο θαπγάο ζηε γεηηνληά, θαπγάο πνπ είρε δηαηαξάμεη ηε θνηλή ηάμε θαη εζπρία πνπ επηδησθόηαλ από ην ζύζηεκα. Ζ Βαζηιεηάδνπ δελ μερλά λα ηνλ επραξηζηήζεη γηα ηελ «επγεληθή ηνπ κεζνιάβεζε». Παληξεύεηαη θαη ε δεύηεξε θόξε θαη ν παηέξαο ηεο δέρεηαη από θάπνηνλ πεξαζηηθό θίιν ηνπ ηα ζπγραξεηήξηα. Δπρή αξθεηά ηππηθή πνπ ζπλεζίδεηαη ζπλήζσο

12 όηαλ κεζνιαβεί νηθνλνκηθή ζπλαιιαγή. Δίλαη παζηθαλέο όηη νη αλύπαληξεο θόξεο απνηεινύζαλ νηθνλνκηθό βάξνο. εηξά έρεη ε ηξίηε θόξε. Ζ Βαζηιεηάδνπ πεγαίλεη ηελ ηξίηε αληςηά ηεο ζηελ παξαιία, γηα λα γλσξηζηεί κε θόζκν. Φπζηθά, ε ζθελή απηή όπνπ άληξεο θαη γπλαίθεο θνιπκπνύλ έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ηελ απνκόλσζε ηεο παξαιίαο ηεο αξρήο ηνπ έξγνπ. Ο ξόινο ηεο ζείαο είλαη λα γλσξίζεη επίδνμνπο γακπξνύο γηα ηελ αληςηά ηεο. Αθνύ απνξξίπηεη ην θνηηεηή θαη ηνλ δεκόζην ππάιιειν ζηέθεηαη ζηνλ γην ελόο κεγαινβηνκεράλνπ πνπ ππνδύεηαη ν Γ. Παπακηραήι. Σν ζρέδην ππνηηζέκελνπ πληγκνύ ηεο αληςηάο ζηέθεηαη κε επηηπρία θαη παληξεύνληαη. Άιιν έλα κνηίβν ινηπόλ είλαη ν γάκνο ηνπ πινύζηνπ άλδξαο (πνιηηηθόο κεραληθόο ν πξώηνο, δηθεγόξνο ν δεύηεξνο, κεγαινβηνκήραλνο ν ηξίηνο) κε κηα πην θησρή αιιά πάληα εζηθή θνπέια. Σν όηη απηόο ν γακπξόο έξρεηαη κε ην ηδησηηθό ηνπ ακάμη δειώλεη ηελ αλώηεξε θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή ηάμε ηνπ θαζόηη ε θαηνρή απηνθηλήηνπ ήηαλ κηα πνιπηέιεηα ζπάληα γηα ηε κεζαία θαη θαηώηεξε ηάμε. σμπέραζμα Ζ θνηλσληθή θαη πνιηηηθή θαηάζηαζε ηεο πεξηόδνπ απνηππώλεηαη θαη ζηνλ θηλεκαηνγξάθν, ζηα έξγα ηνπ νπνίνπ ελζσκαηώλνληαη πνιιά ζηνηρεία ιατθήο παξάδνζεο αιιά θαη δπηηθνύ πξννδεπηηζκνύ. ε κηα πξνζπάζεηα λα μεραζηεί ην πξόζθαην ηζηνξηθό παξειζόλ θαη νηθνδόκεζεο κηαο λέαο πνξείαο, ν θηλεκαηνγξάθνο ρηίδεηαη ζε έλα δίπνιν κλήκεο-ιήζεο. Σα βαζηθά είδε είλαη ην κειόδξακα θαη ε θσκσδία ελώ ηε δεθαεηία ηνπ 1960 εκθαλίδεηαη ην κηνύδηθαι θαη θάπνηεο πεξηζζόηεξν πνηνηηθέο πξνζπάζεηεο. Με ηε «Θεία από ην ηθάγν» είδακε όηη ππεξηεξνύλ ηα κνηίβα ηνπ γάκνπ ελόο πινύζηνπ θαη κηαο ιηγόηεξν επθαηάζηαηεο θνπέιαο, ε ακεξηθαλνπνίεζε ηνπ ηξόπνπ δσήο, ε απζηεξόηεηα θαη επηβνιή κέηξσλ ειέγρνπ ελάληηα ζην κνληέξλν θαη ην πξννδεπηηθό θαη ε θαηώηεξε ζέζε ηεο γπλαίθαο ε νπνία, αλ είλαη αλύπαληξε, ζεσξείηαη νηθνλνκηθό βάξνο.

13 Βιβλιογραθία ΑΘΑΝΑΑΣΟΤ Γ., Δλληνικός Κινημαηογράθος ( ) Λαϊκή Μνήμη και Ιδεολογία εθδ. Finatec AE., Αζήλα, 2001 ΑΘΑΝΑΑΣΟΤ Γ., ΓΔΛΒΔΡΟΤΓΖ Δ. Α., ΚΟΛΟΒΟ Β., Νεοελληνικό Θέαηρο ( ) Κινημαηογράθος, η. Β, Ο Δλληνικός Κινημαηογράθος, ΔΑΠ, Πάηξα, 2002 ΓΔΛΒΔΡΟΤΓΖ Δ., ΓΔΡΜΔΝΗΕΟΠΟΤΛΟ Υ., ΔΛΔΤΘΔΡΗΧΣΖ Γ., ΚΑΡΑΚΗΣΖ Ν., ΚΑΡΣΑΛΟΤ Α., ΚΑΦΧΜΔΝΖ Φ., ΛΔΒΔΝΣΑΚΖ Γ., ΓΛΤΚΑΓΖΜΖΣΗΟΤ Α., ΠΑΡΑΓΔΗΖ Μ., Ξαναβλέπονηας ηον παλιό κινημαηογράθο, Οπηικοαζκοσζηική Κοσληούρα Ι, Έλσζε Διιήλσλ θελνζεηώλ, Κέληξν Οπηηθναθνπζηθώλ Μειεηώλ, Αζήλα, 2002 ΟΛΓΑΣΟ Γ., Ιζηορία ηοσ ελληνικού κινημαηογράθοσ, Α ηόκνο, εθδ. Αηγόθεξσο, Αζήλα, ΟΛΓΑΣΟ Γ., Ιζηορία ηοσ ελληνικού κινημαηογράθοσ, Β ηόκνο, εθδ. Αηγόθεξσο, Αζήλα, ΟΛΓΑΣΟ Γ., Ιζηορία ηοσ ελληνικού κινημαηογράθοσ, ηόκνο Γ, εθδ. Αηγόθεξσο, Αζήλα, ΧΣΖΡΟΠΟΤΛΟΤ Υ., Η Γιαζπορά ζηον ελληνικό κινημαηογράθο, εθδ. Θεκέιην, Αζήλα, 1995 ΡΟΤΒΑ Ά., ΣΑΘΑΚΟΠΟΤΛΟ Υ., Δλληνικός Κινημαηογράθος, Ιζηορία- Φιλμογραθία-Βιογραθικά, Α ηόμος , εθδ. Διιεληθά Γξάκκαηα, Αζήλα 2005