بسم هللا الرحمن الرحیم محاسبات دارویی مهرماه 1395 مارس 17 8

Transcript

1 بسم هللا الرحمن الرحیم محاسبات دارویی 1 مهرماه 1395

2 هدف کلی:آشنایی فراگیران بابعضی داروها و نحوه محاسبات دارویی در پایان این بحث از فراگیران انتظار می رود 1- نحوه محاسبه تعداد قطرات سرم را به شکل ذهنی محاسبه نمایند. 2 -نحوه محاسبه تعداد قطرات در میکروست را به سرعت محاسبه نماید. 3 -محاسبه و تنظیم قطرات میکروست حاوی دارو را بداند. 4 -تعداد قطرات سرم حاوی را بتواند برحسب میزان تچویز شده به صورت ذهنی محاسبه نماید. 5 -محاسبه و تبدیل درصدهاي دارویي به گرم را فراگیرد. 6- تبدیل اكي واالن به گرم را بتواند انجام دهد. 7 -محاسبه تعداد قطرات سرم هپارین را طبق نجویز بداند. 8 -محاسبه بی کربنات و نحوه تزریق و نکات پرستاری آن را فراگیرد. -9 2

3 فرمول ساده تعداد قطرات سرم 1 -محاسبه مقدار سرم در 24 ساعت 2- تبدیل لیتر به سی سی وزدن دو تا از صفرهای آن 3- عدد به دست آمده تعداد قطرات سرم است مثال 1: در صورتیکه 3 لیتر سرم در 24 ساعت برای بیمارتجویز شده باشد میزان قطرات سرم را تعیین کنید. 1- چون حجم مورد نیاز در 24 ساعت است پس نیاز به تبدیل ندارد 2 -سه لیتر برابر با 3000cc است. 3 -تعداد قطرات 30 قطره در دقیقه است. 3

4 مثال 2: درصورتیکه برای بیماری 500cc سرم رینگر بصورت 6 ساعته تجویز شده باشد پرستار سرم وی را روی چند قطره تنظیم می کند 1- بعنی در 24 ساعت به 2000 سی سی سرم نیاز می باشد. با زدن دو صفرآن تعداد 20 قطره در دقیقه به دست می آید. -2 مثال 3: در صورتیکه برای بیماری 600 سی سی سرم نرمال سالین بصورت قطره تنظیم می کند 8 ساعته تجویز شده باشد پرستار سرم وی را روی چند 1- بعنی در 24 ساعت به 1800 سی سی سرم نیاز می باشد بازدن دوصقر از 1800 تعداد 18 قطره در دقیقه به دست می آید.

5 محاسبه تعداد قطرات در میکروست در میکروست سی سی در ساعت برابر با قطره در دقیقه است. مثال 10 سی سی در ساعت برابر با 10 قطره در دقیقه است. 5

6 TNG 100ccser 60 gtt 5 mg 1000 µ X= مقداردرخواستی = Y تعداد قطره دردقیقه 100 cc 60 gtt Y 5mg 1000 µ مثال: تعداد قطرات سرم TNG با دوزدرخواستی 5 دردقیقه µ را حساب کنید. 60 gtt 5 µ 100 cc 6 5 mg 1000 µ = 6 gtt /min

7 محاسبه و تنظیم تعداد قطرات میکروست حاوی دارو = عدد ثابت 60 مقدار داروي دستور داده شده بر حسب وزن مقدار حجم سرم مقدار كل داروي موجود تعدادقطرات : اگر 1 0 μ / kg / min دوپامین براي بیمار 60 كیلوگرمي تجویز شده باشد با توجه به اینكه یك آمپول 200 میلی گرمی دوپامین در 100 سي سي میكرو ست حل شود تعداد قطرات چند است مثال 100 )10 60( 60 = تعداد قطرات = =

8 محاسبه دوپامین مثال:تعداد قطرات سرم دوپامین با دوزدرخواستی 5µبرحسب وزن بیمار 60kg را حساب کنید. 100cc 60 gtt (5µ 60kg ) = 9gtt/ min 200mg µ... مثال : تعداد قطرات سرم دوبوتامین را با دوز درخواستی 5mcg/kg برای یک فرد 60 کیلوگرمی محاسبه نمایید cc )60 5( 60 gtt t X= = 7gtt/min 250mg 1000 µ

9 روش سوم محاسبه دوپامین) روش ذهنی( هرگاه هردارویی باهرمیزانی در 100 سی سی میکروست ریخته شود 6 واحد کوچکتر. قطره آن حاوی همان مقدارداروست که ریخته شده است با یک چنانچه 200 دوپامین mg در 100ccمیکروست افزوده گردد.6 قطره دردقیقه معادل 200 میکروگرم دوپامین می شود.حال مقداردوپامین که بیمار 60kg باید دریافت نمایدعبارتست از : 300 ) 60 kg ( دوپامین دستور داده شده) 5mcg ( وزن بیمار می شود mcg قطره حاوی 200mcg است X = 9 پس 300mcg در 9 قطره است.

10 فرمول ذهنی محاسبه تعداد قطرات حال بدون توجه به فرمول هاي روتین شما را با فرمول جدیدSRF1 عرض چند ثانیه مي آشنا می كنیم. با این فرمول شما در توانید بدون محاسبات فراوان و در ذهن خود سریع تعداد قطرات میكروست حاوي دارو را حساب كنید كه به قرار زیر است : فرمول :SRF هرگاه هر دارویي با هر میزاني در 100 سي سي میكروست ریخته شود 6 قطره آن حاوي همان مقدار داروست كه ریخته شده با یك واحد كوچكتر : یعني اگر شما TNG 5mg در 100 سي سي میكروست حل كردید 6 قطره آن TNG 5μ دارد. 200 mg دوپامین در 100 سي سي میكروست حل كردید 6 قطره آن μ200 میكروگرم دوپامین دارد. 10

11 محاسبه و تبدیل درصدهاي دارویي به گرم با توجه به اینكه تعداد زیادي از داروها و سرم ها ( مقدار داروي موجود در ظروف آنها به صورت درصد )%( نوشته شده است ( كلسیم لیدوكائین گلوكز هیپرتونیك ) پرستار براي رساندن مقدار داروي دستور داده شده باید بتواند آن مقدار را محاسبه و از ظرف فوق برداشت كند. درصد % = گرم در سي سي مثال : محلول لیدو كائین % سي سي = 1000 mg 1 گرم سی سی 1 X )مجهول( X= = Mg 11

12 حال بدون توجه به تناسب ریاضي فوق توجه شما را به رابطه SRF2 جلب مي كنیم كه هر گاه خواستید مقدار دارویي كه بر حسب درصد نوشته شده است را محاسبه كنید نیاز به تناسب ریاضي نباشد: هر گاه غلظت دارویي با درصد مشخص شده باشد فقط با حذف عالمت درصد ( % ) و گذاشتن رقم صفر جلوي عدد آن دارو یك سي سي آن دارو حاوي این عدد بدست آمده به واحد میلي گرم مي باشد مثال : 1% یعني :یك سي سي آن 10 میلي گرم دارو دارد. 2% یعني :یك سي سي آن 20 میلي گرم دارو دارد. % 20 یعني :یك سي سي آن 200 میلي گرم دارو دارد % 17 یعني :یك سي سي آن 500 میلي گرم دارو دارد. مارس 50

13 تبدیل اكي واالن به گرم ( گرم ) جرم ملكولي = یك اكي واالن ظرفیت جرم مولکولی امالح شایع K=39 CL=35.5 Na=23 Mg=24 13 ظرفیت امالح شایع مورد استفاده عبارتند از : كلرور پتاسیم = 1 كلرور سدیم = 1 سولفات منیزیم = 2

14 مثال % 15 با توجه به اینكه KCL موجود مي باشد یك سي سي آن چند میلي اكي واالن KCL دارد گرم = = یك اكي واالن KCl 1 بعنی 1 اکی واالن برابر با با 74.5 گرم است. 1eqاست = 1000meq با توجه به اینکه و 74.5gr=7450mg است Meq = خواهد بود Mg 1meq KCL = 74/5 mg است. پس یك میلي اكي واالن 1meq = 75mg و می توانیم بگوییم یک میلی اکی واالن پتاسیم حدود 75 میلی گرم است. از طرفي % 15 یعني یك سي سي آن 150 میلي گرم KCL دارد. 1cc=150mg 15% بعنی 150mgحاوی 2 میلی اکی واالن است. 1meq= است پس از آنجا که هر 75mg بعنی 1cc=2meq

15 انفوزیون هپارین هر گاه براي انفوزین هپارین فقط واحد هپارین در 100 سي سي میكروست حل كردید تعداد قطرات تنظیمي همان مقدار دستور داده شده پزشك درساعت است فقط باحذف دورقم سمت راست آن. مثال : 5 اگر دستور 500 واحد در ساعت است قطره در دقیقه 10 اگر دستور 1000 واحد در ساعت است در دقیقه 15 اگر دستور 1500 واحد در ساعت است قطره در دقیقه 15

16 بیكربنات سدیم اندیكاسیون: ایست غیر شاهد وجود اسیدوز متابولیك زمینه اي وجود هیپركالمي به دنبال اینتوباسیون ماساژ دفیبریالتورودارو درCPR اطفال در اولویت قرار دارد

17 I.V Injection 7.5% 1cc=0.9mEq 8.4% 1cc= 1mEq به دنبال ایست قلبی و متا بولیسم بی هوازی ناشی از هیپو کسی اسیدوز متا بولیک ایجاد می شود استفاده روتین ازبیکربنات توصیه نمی شود زیرا به دلیل عدم کفایت تهو یه باعث افزایش دی اکسید کربن می شود که این امر تشدید اسیدوز را بدنبال دارد. مصرف بیش از حد بیکربنات باعث آلکالوز شده که باز هم باعث عدم موفقیت احیاء می شود. 17

18 یا% دوزاژ بی کربنات 1-2 /4 با لغین:در ابتدا 1mEq/kg 7/5 تزریق می شود از محلول 8 %از راه و ریدی درمدت دقیقه سپس 0/5mEq/kg هر 10 دقیقه بسته به مقادیرگازهای خونی شریانی درمدت 1-2 تجویز می گردد )محلول %8.4 حاوی 50Emq/50mlاست.( کودکان : 0/5 1- meq /kg از محلول 4/2 %از راه وریدی درمدت 1-2 دقیقه تجویز میشود. وسپس بسته به مقادیرگازهای خونی هر 10 دقیقه تکرار میشود 18

19 دوزاژ دارو برحسب نتایج ABG با استفاده از فرمول محاسبه میشود: X= (N - P) * W *./3 = X بیكربنات مورد نیاز بیكربنات نرمال كه 18 در نظر گرفته میشود = N = P بیكربنات بیمار = وزن بیمار W 19 3/. = ضریب ثابت فرمول

20 عوارض آلكالوز شدید هیپوكالمي هیپرناترمي اختالل در آزاد سازي اكسیژن در سطح بافتي خونریزي مغزي 20

21 دوپامین اثر درماني دارو وابسته به دوزاژ آن است: اندیکاسیون افت شدید فشار خون كه ناشي از هیپو ولومي نباشد حفظ عملكرد كلیه ها و سیستم گوارشي در هیپوتانسیون عوارض:تاكیكاردي و تشدید ایسكمي دیس ریتمي اختالل در پرفوزیون اندامهاي انتهایي تهوع واستفراغ 2-3: mic/kg/min تحریك گیرنده هاي دوپامینرژیك افزایش جریان خون كلیه ها و دستگاه گوارش 3-5: mic/kg/min تحریك گیرنده هاي بتا آدرنرژیك افزایش فشار خون و ضربان قلب بیشتر از :5mic/kg/min تحریك گیرنده هاي آلفا آدرنرژیك عروق تنگي عروق سیستمیك وافزایش فشار خون وضربان قلب 21

22 آدرنالین BP گشاد کننده برونشها آگونیست вوα آدرنرژیک محرک قلبی افزاینده این دارو به صورت 10CC=1MG=1000μg ویا در اشکال قدیمی بصورت 1mgدرحجم یک سی سی ممکنست موجود باشد و زماني كه با 9 cc نرما ل سالین رقیق شود به صورت 1:10000 در می آید مکانیسم اثر دارو تحریک گیرندهای β در عروق کرونر ومغز : افزایش پرفیوژن عروق مغز وکرونر درجریان CPR افزايش فعالیت خودكاري قلب: تحریک انقباضات خودبه خودی در جریان آسیستول یا برادی کاردی تبد یل ( FineVF که به شوک خوب پاسخ نمیدهد ) به : CorseVF زمینه را برای پاسخ ریتم قلب به شوک فراهم می کند. مکا نیسم احتمالا افزایش جریان خون کرونر است. اثر اینوتروپیک مثبت: باتحریک گیرنده های β قلب باعث افزایش قدرت انقباضی وایجاد انقباضات مکانیکی درجدارالکترومکانیکال قلب میشود. تحریک گیرندهای α درعروق محیطی و افزايش مقاومت عروق سیستمیك :افزایش فشار خون سیستمیک 22

23 اندیکاسیون ها آسیستول فعالیت الكتریكي بدون نبض تاکیکاردی بدون نبض فیبریالسیون بطني برادیكاردي عالمت دار برونكواسپاسم حمله حاد آسمی احتقان مخاطی وواکنش های افزایش حساسیت دوزاژ دارو در بالغین 1mgاز محلول 1:10000 )رقیق شده( وریدی که هر 3-5 دقیقه تا اصالح ریتم قلبی و یا برگشت نبض وجریان خون مناسب قابل تکرار است. در کودکان: 0/01mg/kg از محلول 1:10000 )رقیق شده( هر 3-5 دقیقه تا سه نوبت تكرار شود درنوزادان پس ازانجام تهویه وماساژ قلبی ودرصورت ضربان کمتر از 60 آدرنالین تجویز میشود. درصورت عدم پاسخ: 0/1 mg/kg از محلول 1:1000 )رقیق نشده( 23

24 در آنافیالکسی: دربا لغین : -0/5mg 0/3 از محلول 1:1000 زیر جلدی یا عضالنی هر دقیقه تجویز میشود. یا 1/0-5/0mgاز محلول 1:10000 از راه وریدی هر 5-10 دقیقه تجویز می گردد. درکودکان:در صورت نیازmg/kg / 0/01 از محلول 1:10000 از راه وریدی هر 5-10 دقیقه تجویز میشود. عوارض تشدید ایسكمي ضربانهاي نابجا ایسكمي وسردي انتهاها نکات حین تزریق: برای آنکه دارو در حین CPR سریعتر از عروق محیطی به عروق مرکزی وقلب برسد 20-30cc سرم از همان رگ انفوزیون شود وعضو باال تر از قلب قرار گیرد. آدرنالین همراه داروهای قلیایی مثل بیکر بنات سد یم مصرف نمیشود زیرا باعث افزایش اکسید اسیون دارو و کاهش اثر آن می شود تزریق مکرر در یک ناحیه باعث نکروز می شود. بیماران در یافت کننده آدر نالین باید به دقت تحت مانیتورینگ قلبی باشند و ترالی احیاء آماده باشد. در آغاز تجویز ادرنالین عروق کلیوی منقبض و برون ده ادراری کم می شود. 24

25 منیزیوم سولفات گشادي شریان كرونرو افزایش جریان خون كرونر كاهش آسیب میوكاردو افزایش اكسیژناسیون میوكارد تثبیت غشاء سلول و اثر مطلوب روي متابولیسم میوكارد كاهش سایز ناحیه انفاركته. حفاظت میوكارد از نكروزه شدن در مقابل كاته كول آمین ها گشادي شریان سیستمیك و تاثیر مثبت روي هموستاز پتاسیم و كاهش آزاد شدن كاته كول آمین ها كاهش افترلود. كاهش میزان بروز نارسایي LV كاهش آریتمي هاي بطني و فوق بطني كاهش بلوكهاي AV و BBB 25

26 اشکال دارویی به صورت محلول و در ویالهاي با 50 سي سي با غلظت هاي زیر موجود است: میلي مول یا 0/5 گرم 2 1 سي سي %50 یا 0/2 گرم میلي مول 0/8 1 سي سي %20 یا 0/1 گرم میلي مول 0/4 1 سي سي %10 موارد استعمال درمان تاکیکاردی بطنی چند شکلی یا چند کانونی درمان تاکیکاردی بطنی مقاوم به درمان 26

27 . کنترااندیکاسیون: بلوكهاي قلبي. هیپوتانسیون. شوك ادم حاد ریه و نارسایي احتقاني شدید قلب نارسایي كلیه تزریق یکباره دارو در بالغین: 1-2 گرم منیزیم در سی سی سرم قندي یا نرمال سالین طي 15 دقیقه تا 10 %5 100 در کودکان mic/kg: منیزیم 4 سي سي %50 منیزیم 10 سي سي %20 20 سي سي منیزیم %10 27

28 انفوزیون سولفات منیزیوم 16 گرم منیزیم در 8 برابر مقدار بلوس دارو یعني طي 500 سي سي نرمال سالین یا قندي %5 24 ساعت انفوزیون شود ( میلی گرم در ساعت( سي سي 32 منیزیم %50 سي سي 80 منیزیم %20 سي سي 160 منیزیم %10 مراقبت های حین تزریق كنترل بازده ادراري و در صورت كمتر از 100 سي سي در ساعت بود قطع شود كنترل رفلكسهاي تاندوني عمیق )پاتالر( و در صورت نبود آن دارو قطع شود كنترل فشار خون و جلوگیري از افت آن جلوگیري ازانفوزیون سریع چون موجب هیپوتانسیون و بلوك و ایست میشود در دسترس بودن كلسیم گلوكونات به عنوان آنتي دوت منیزیم 28

29 موفق و سر بلند باشید 29