Зборник на трудови Book of Abstracts

Transcript

1 ЗДРУЖЕНИЕ НА ФИЗИОТЕРАПЕВТИ НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА ASSOCIATION OF PHYSICAL THERAPISTS OF THE REPUBLIC MACEDONIA Зборник на трудови Book of Abstracts Септември 2016, Струга

2 Уредник Снежана Лазаревска Издавач Здружение на физиотерапевти на Република Македонија Печати РИ-Графика, СКОПЈЕ Тираж 150 примероци CIP - Каталогизација во публикација Национална и универзитетска библиотека "Св. Климент Охридски", Скопје /.84(062)(048.3) КОНГРЕС на Физиотерапевти на Република Македонија со медународно учество (2 ; 2016 ; Струга) Зборник на трудови / Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија со медународно учество, септември 2016, Струга = Book of abstracts / Second Congress of Physical therapists of the Republic of Macedonia with international participation, septemvri 2016, Struga. - Скопје : Здружение на терапевти на Република Македонија, стр. ; 26 см Текст на мак. и англ. јазик. - Библиографија кон трудовите ISBN I. Congress of Physical therapists of the Republic of Macedonia with international participation (2 ; 2016 ; Struga) види Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија со медународно учество (2 ; 2016 ; Струга) а) Физикална терапија - Собири - Апстракти COBISS.MK-ID

3 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија со меѓународно учество Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia with international participation Oрганизатор/ Organizer Здружение на физиотерапевти на Република Македонија Association of physical therapists of the Republic Macedonia Организациски одбор/organizing board Претседател / President Далибор Стојановски Членови / Members Илија Хаџимојсов, Блаже Арсов, Олгица Стојковски, Аријан Селмани, Никодин Велјаноски, Тамара Страторска, Емилија Илиевска, Оливер Грамосли

4 Научен одбор / Scientific board Претседател / President М-р сци Снежана Лазаревска Членови / Members Проф. д-р Бети Дејанова Проф. д-р Лутфи Зилбеари Доц. д-р Лазo Новески Доц. Аднан Ибрахимовиќ Доц. д-р Невенка Величкова Д-р сци Тоше Крстев Асс. д-р Данче Василева Виш пред. д-р Тања Јовановска Виш пред. д-р Викторија Продановска Стојчевска М-р Борче Кукуноски М-р Зумрете Ибраими Јакупи Почесен одбор / Honorary board Проф. д-р Никола Јанкуловски Декан на Медицинскиот факултет- УКИМ Скопје Проф. д-р Рубин Гулабоски Декан на факултетот за медицински науки - УГД Штип Проф. д-р Насир Беџети Декан на факултет за медицински науки Универзитет во Тетово Проф. д-р Домника Рајчиновска Директор на висока медицинска школа - Битола

5 Зборник на трудови Book of Abstracts Продолжи да се движиш, движењето е живот Keep moving, moving is life Септември 2016, Струга September 2016, Struga

6 ГЕНЕРАЛЕН СПОНЗОР GENERAL SPONSOR И А СПОНЗОРИ / SPONSORS GALEN P ROM ЕЛМЕД п р о и з в о д с т в о продажба сервис Processing of medicinal herbs and manufacture of cosmetic products

7 СОДРЖИНА / CONTENTS ПОЗДРАВНИ ОБРАЌАЊА / WELCOME SPEAKS ОКРУГЛА МАСА / ROUND TABLE Модератори: Петрески Ж., Лазаревска С. ОБРАЗОВАНИЕТО И ПРОФЕСИОНАЛНИОТ РАЗВОЈ НА ФИЗИОТЕРАПЕВТИТЕ ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА Moderators: Petreski Z., Lazarevska S. EDUCATION AND PROFESSIONAL DEVELOPMENT OF PHYSIOTHERAPIST IN REPUBLIC OF MACEDONIA ПРОМОЦИЈА НА КНИГА / PROMOTION OF A BOOK Лазаревска С. БАЛНЕОТЕРАПИЈА СО ХУМАНА БИОКЛИМАТОЛОГИЈА Lazarevska S. BALNEOTHERAPY WITH HUMAN BIOCLIMATOLOGY ПОКАНЕТИ ПРЕДАВАЊА / INVITED LECTURES Симеонов М. ХЕРНИЈА КАЈ СПОРТИСТИ Simeonov M. SPORTSMAN HERNIA Дејанова Б. ОСВРТ НА НАУЧНИ СОЗНАНИЈА ЗА ЛЕКУВАЊЕ СО ХИПЕРБАРИЧЕН КИСЛОРОД Dejanova B. OVERVIEW OF SCIENTIFIC FINDINGS FOR HYPERBARIC OXYGEN THERAPY Новески Л., Мирчевска Б., Џонов Б., Гиновски В. СПРАВУВАЊЕ СО ПОСЛЕДИЦИТЕ ОД ОПЕКОТИНИ Noveski L., Mircevska B, Dzonov B., Ginovski V. MANAGEMENT OF POSTBURNS SEQUELS Дејанов П. ФИЗИОТЕРАПИЈА КАЈ ПАЦИЕНТИ СО ЗАВРШЕН СТАДИУМ НА БУБРЕЖНА БОЛЕСТ Dejanov P. PHYSIOTHERAPY IN END STAGE RENAL DISEASE PATIENTS Зулбеари Л. КАРПАЛ ТУННЕЛ СИНДРОМ КАЈ УРЕМИЧНИ ПАЦИЕНТИ ЛЕКУВАНИ СО ПОВТОРУВАНИ ХЕМОДИЈАЛИЗИ Zylbeari L. CARPAL TUNNEL SYNDROM IN UREMIC PATIENTS TREATED WITH REPEATED HAEMODIALYSIS Симеонов M. ТЕНИСКИ ЛАКТ КОНЗЕРВАТИВЕН И ОПЕРАТИВЕН МЕНАЏМЕТ... 40

8 Simeonov S. TENNIS ELBOW TENDINOSIS- CONSERVATIVE AND OPERATIVE MENAGMENT Таравари А. СОВРЕМЕНИ ТЕРАПЕВТСКИ МОЖНОСТИ КАЈ ПАРКИНСОНОВА БОЛЕСТ НА НИВО НА ПЗЗ Taravari A. CURRENT THERAPEUTIC OPTIONS IN PARKINSON S DISEASE ON THE LEVEL OF PHC Илиев Б., Споа Д., Поберај Б. ХИРУРШКИ ТРЕТМАН НА ПОВТОРУВАЧКА (ХАБИТУАЛНА) НЕСТАБИЛНОСТ НА РАМЕНИОТ ЗГЛОБ Iliev B., Spoa D., Poberaj B. SURGICAL TREATMENT OF RECURRENT (HABITUAL) DISTRESS SHOULDER JOINT Мандагаран Е.М. ОСТЕОПАТИЈА: ЛЕКУВАЊЕ СО РАЦЕ Mandagaran E.M. OSTEOPATHY: HEAL WITH HANDS Ибрахимовиќ A. ТРАДИЦИОНАЛНА КИНЕСКА МЕДИЦИНА (ТКМ) - АКУПУНКТУРА ВО МОДЕРНАТА ФИЗИОТЕРАПЕВТСКА ПРАКСА Ибрахимовиќ А. ЛУМБОИШИЈАЛГИЈА И ПРОТРУЗИЈА НА ДИСКУСОТ ИНТЕРВЕРТЕБРАЛИС СЕГМЕНТ L4-L5 ТЕРАПЕВТСКИ ПРИСТАП ПО ПРИНЦИПОТ ТКМ И АКУПУНКТУРА(Работилница) Ibrahimovic A. TRADITIONAL CHINESE MEDICINE ACUPUNCTURE IN MODERN PHYSIOTHERAPY Кејс К. KINESIOTAPING ОД СПОРТ ДО МЕДИЦИНА Kase K. KINESIOTAPING FROM SPORT TO MEDICINE ОРИГИНАЛНИ ТРУДОВИ / ORIGINAL ARTICLES Василева Д., Љубенова Д., Николовска Л., Крстев Т., Страторска Т. ЕФЕКТ НА КИНЕЗИТЕРАПИЈАТА ВРЗ ФУНКЦИОНАЛНИТЕ МОЖНОСТИ ЗА МОТОРНА РЕКОВАЛЕСЦЕНЦИЈА КАЈ ПАЦИЕНТИ СО СУПРАТЕНТОРИАЛЕН ЕДНОСТРАН МОЗОЧЕН ИНСУЛТ ВО ХРОНИЧЕН ПЕРИОД Vasileva D., Lubenova D., Nikolovska L., Krstev T., Stratorska T. EFFECT OF KINESITHERAPY ON THE FUNCTIONALITY OF MOTOR RECOVERY IN PATIENTS WITH SUPRATENTORIAL UNILATERAL STROKE IN CHRONIC PERIOD Кукуноски Б. КИНЕЗИТЕРАПИЈА КАЈ ПАЦИЕНТИ СО ЦЕРВИКОАРТРОЗА Kukunoski B. PHYSIOTHERAPY IN PATIENTS WITH CERVICAL ARTHROSIS... 57

9 Крстев Т., Николовска Л., Василева Д., Страторска Т., Колевска М. КИНЕЗИТЕРАПИЈА ПРИ ФУНКЦИОНАЛНИ НАРУШУВАЊА НА САКРОИЛИАЧНИОТ ЗГЛОБ Krstev T., Nikolovska L., Vasileva D., Stratorska T., Kolevska M. KINESITHERAPY IN FUNCTIONAL DISORDERS OF THE SACROILIAC JOINT Вата Л. ФИЗИОТЕРАПЕВТСКИ ТРЕТМАН КАЈ ОБСТЕТРИЧНА ПАРАЛИЗА НА ПЛЕКСУС БРАХИАЛИС ERB-DUCHENNE СПОРЕД ВОЗРАСТА Vata L. PHYSIOTHERAPY TREATMENT OF OBSTETRIC BRACHIAL PLEXUS PALSY ERB DUCHENNE BY AGE GROUP Стојковски О., Лазаревска Х. Лазаревска С. ИЗОКИНЕТИЧКИ РЕХАБИЛИТАЦИОНЕН ПРОГРАМ КАЈ ТЕНИСКИ ЛАКТ Stojkovski O., Lazarevska H. Lazarevska S. ISOKINETIC REHABILITATION PROGRAM FOR TENNIS ELBOW Тани К., Кола И., Залари К., Деѓа Ф., Ќалиај Е. ФИЗИОТЕРАПЕВТСКО ВЛИЈАНИЕ НА БРЗОТО ОДЕЊЕ КАЈ ПАЦИЕНТИ СО ОСТЕОАРТРИТИС НА КОЛЕНО Tani K., Kola I., Zallari K., Dedja F., Qalliaj E. PHYSIOTHERAPY EFFECTS ON GAIT SPEED IN PATIENTS WITH KNEE OSTEOARTHRITIS Димитриевски Н. ИНВЕРЗИЈА- ПРЕВЕНТИВНА И АЛТЕРНАТИВНА ТЕРАПИЈА Dimitrievski N. INVERSION-PREVENTIVE AND ALTERNATIV THERAPY Димитров О., Арсов Б., Анѓушева Т., Клинчева М., Митрев Ж. ФУНКЦИОНАЛНА МАГНЕТНА СТИМУЛАЦИЈА (FMS) VERSUS НЕРВНО МУСКУЛНА СТИМУЛАЦИЈА (NMS) КАЈ КАРДИОХИРУРШКИ ПАЦИЕНТИ СО НЕРВНА МУСКУЛНА СЛАБОСТ СТЕКНАТА ВО ЕДИНИЦА ЗА ИНТЕНЗИВНО ЛЕКУВАЊЕ Dimitrov O., Arsov B., Anđuševa T., Klinčeva M., Mitrev Ž. FUNCTIONAL MAGNETIC STIMULATION (FMS) VERSUS ELECTROMUSCULAR STIMULATION (EMS) IN CARDIOVASCULAR PATIENTS WITH A NEURO-MUSCULAR WEAKNESS DEVELOPED IN THE ICU Ристовски И., Илиески В. ЕФЕКТИТЕ ОД УПОТРЕБАТА НА КИНЕЗИОТЕЈПИНГОТ ВО ПОДОБРУВАЊЕ НА МОБИЛНОСТА НА КОЛКОТ Ristovski I., Ilieski V. EFFECTS OF KINESIOLOGY TAPING UTILIZATION ON IMPROVING HIP MOBILITY Бојчески О., Кица Хи., Бојческа М., Малеска Ивановска В., Ганиу Ф., Кица К., Кица Хе. ПРЕВЕНТИВНИ ВЕЖБИ ЗА ЗАСИЛУВАЊЕ НА КОЛАТЕРАЛНИТЕ ЛИГАМЕНТИ НА КОЛЕНОТО КАЈ СПОРТИСТИТЕ ИЗВЕДУВАНИ НА СПОРТСКИТЕ ТЕРЕНИ... 76

10 Bojceski O., Kica Hi., Bojceska M., Maleska Ivanovska V., Ganiu F., Kica K., Kica He. PREVENTIVE EXERCISES FOR REINFORCEMENT COLLATERAL LIGAMENT KNEE IN ATHLETES PERFORMED AT THE SPORTS GROUND Грамосли О. ФУНКЦИОНАЛНА ПРОЦЕНКА КАЈ ПАЦИЕНТИ ЗАБОЛЕНИ ОД МУЛТИПНА СКЛЕРОЗА Gramosli O. FUNCTIONAL EVALUATION IN PATIENTS WITH MULTIPLE SCLEROSIS Јакупи З., Лазаревска С., Лазаревска Х. МЕНАЏМЕНТ НА ИМПЛЕМЕНТАЦИЈА НА Е-ЗДРАВСТВО ВО ЗДРАВСТВЕНИТЕ ИНСТИТУЦИИ НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА Jakupi Z., Lazarevska S., Lazarevska H. MANAGEMENT OF THE IMPLEMENTATION OF E-HEALTH IN HEALTHCARE INSTITUTIONS OF THE REPUBLIC OF MACEDONIA Панова Г., Манчева Д. КАРАКТЕРИСТИКИТЕ НА УЛОГАТА НА КОМУНИКАЦИЈАТА ВО СЕКОЈДНЕВНАТА РАБОТА НА ОДРЕДЕНИ ГРУПИ НА МЕДИЦИНСКИ ПРОФЕСИОНАЛЦИ Panova G., Mancheva D. THE CHARACTERISTICS OF THE ROLE OF COMMUNICATION IN DAILY WORK OF CERTAIN GOUPS OF MEDICAL PROFESSIONALS Анѓеловска Б., Панова Г. ДИЈАГНОЗА, ПРЕВЕНЦИЈА И КОРЕКЦИЈА НА ДЕФОРМИТЕТИ НА РБЕТЕН СТОЛБ КАЈ ДЕЦА ВО ОПШТИНА КУМАНОВО Angjelovska B., Panova G. DIAGNOSIS, PREVENTION AND CORRECTION OF DEFORMITY OF SPINE IN CHILDREN IN KUMANOVO MUNICIPALITY Рунтева Љ., Панова Г. ПРИМЕНА НА МЕДИЦИНСКА РЕХАБИЛИТАЦИЈА КАЈ ПАЦИЕНТИ СО ПРЕЛЕЖАН МОЗОЧЕН УДАР ВО ОПШТИНА ШТИП ВО ПЕРИОД ОД ГОДИНА Runteva Lj., Panova G. APPLICATION OF MEDICAL REHABILITATION IN PATIENTS WITH MYOCARDIAL STROKE IN STIP IN THE PERIOD Банова Д., Николовска Л. УЛОГА НА РАНАТА РЕХАБИЛИТАЦИЈА КАЈ ПАЦИЕНТИ СО МУЛТИПЛЕКС СКЛЕРОЗА Banova D., Nikolovska L. THE IMPACT OF THE EARLY REHABILITATION IN PATIENTS WITH MULTIPLE SCLEROSIS Ализотова А., Николовска Л. АНАЛИЗА НА ЗАСТАПЕНОСТА НА ДЕФОРМИТЕТИ КАЈ УЧЕНИЦИТЕ ВО ОСНОВНОТО, СРЕДНОТО И ВИСОКОТО ОБРАЗОВАНИЕ ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА ВО 2014/2015 ГОДИНА Alizotova A., Nikolovska L. ANALYSIS OF THE PREVALENCE OF MALFORMATIONS IN STUDENTS IN PRIMARY, SECONDARY AND HIGHER EDUCATION IN THE REPUBLIC OF MACEDONIA IN YEAR 2014/

11 Карајигит Д., Николовска Л. УЛОГА НА КИНЕЗИТЕРАПИЈАТА ПРИ РЕХАБИЛИТАЦИЈА НА ПАЦИЕНТИ СО ИНФАРКТ НА МИОКАРДОТ Karajigit D., Nikolovska L. THE ROLE OF THE KINESITHERAPY IN REHABILITATION OF PATIENTS WITH MYOCARDIAL INFARCTION Абдулова И., Николовска Л. УЛОГА НА АКУПРЕСУРАТА ПРИ НАМАЛУВАЊЕ НА БОЛКАТА КАЈ ПАЦИЕНТИ СО БОЛКА ВО ВРАТОТ Abdulova I., Nikolovska L. THE ROLE OF THE ACUPRESSURE IN REDUCING PAIN IN PATIENTS WITH NECK PAIN Дамчевски К., Николовска Л. РЕХАБИЛИТАЦИЈА НА ДЕЦА СО ВРОДЕНА ДИСПЛАЗИЈА НА КОЛКОВИТЕ Damcevski K., Nikolovska L. REHABILITATION OF CHILDREN WITH CONGENITAL DYSPLASIA OF THE HIPS Каров С., Николовска Л. ЗАСТАПЕНОСТ НА РЕВМАТОИДЕН АРТРИТ ВО ОПШТИНА КОЧАНИ ВО ПЕРИОДОТ ОД ГОДИНА Karov S., Nikolovska L. THE PREVALENCE OF RHEUMATOID ARTHRITIS IN THE MUNICIPALITY OF KOCANI IN THE PERIOD Зху Ј., Арсовска Б., Козовска К. ТЕРАПИЈА СО ОГНЕНИ ИГЛИ И ВЕНДУЗИ ПРИ ОСТЕОАРТРИТИС НА КОЛЕНО Zhu J., Arsovska B., Kozovska K. FIRE NEEDLE AND CUPPING THERAPY FOR KNEE OSTEOARTHRITIS ПРИКАЗ НА СЛУЧАЈ / CASE REPORTS Селмани А. НЕУРОРЕХАБИЛИТАЦИЈА КАЈ ПАЦИЕНТ СО ЛУМБАЛНА РАДИКУЛОПАТИЈА И ПОВРЕДА НА НЕРВУС ПЕРОНЕУС Selmani A. NEUROREHABILITATION OF А PATIENT WITH LUMBAR RADICULOPATHY AND PERONEAL NERVE LESION Стојановски Д. ПРИМЕНА НА МИОФАСЦИЈАЛНА РЕЛАКСАЦИЈА КАЈ ПАЦИЕНТИ СО ЛУМБОИШИЈАЛГИЈА Stojanovski D. APPLICATION OF MYOFASCIAL RELEASE TECHNIQUE IN PATIENTS WITH LUMBOISCHIALGIA Андреев Д., Цаневски Б. ПОСТОПЕРАТИВЕН РЕХАБИЛИТАЦИОНЕН ТРЕТМАН КАЈ ПАЦИЕНТ СО ЛИГАМЕНТОПЛАСТИКА КАЈ ПРЕДЕН ВКРСТЕН ЛИГАМЕНТ Andreev D. Canevski B POSTOPERATIVE REHABILITATION TREATMENT IN PATIENT WITH LIGAMENT PLASTIC IN ANTERIOR CRUCIATE LIGAMENT

12 Николовски Д., Димитријевиќ Д., Стевиќ З.. ТЕРМОГРАФСКО СЛЕДЕЊЕ НА КИНЕЗИОТЕЈПИНГ ТЕРАПИЈАТА Третирање на скршеници и отворени рани со кинезиотејпинг Nikolovski D., Dimitrijević D., Stević Z THERMOGRAPHY MONITORING OF KINESIO- TAPING THERAPY, TREATING FRACTURES AND OPEN WOUNDS WITH KINESIOTAPING Попдимитрова-Митревска И., Петреска С., Стојкоски И., Ѓуровска Д. ТРЕТМАН НА КАЛЦИФИЦИРАЧКИ ТЕНДИНИТ НА РАМО СО УДАРЕН БРАН (SHOCKWAVE THERAPY) Popdimitrova-Mitrevska I., Petreska S., Stojkoski I., Gjuroska D. SHOCK WAVE TREATMENT THERAPY OF CALCIFIC SHOULDER TENDINITIS Илиески В., Парцанов Д., Ристовски И., РАН ПРИСТАП ВО ПОСТОПЕРАТИВНА РЕХАБИЛИТАЦИЈА КАЈ ПАЦИЕНТ СО КВАДРИПЛЕГИЈА ПО ФРАКТУРА НА ЦЕРВИКАЛЕН РБЕТ Ilieski V., Parcanov D., Ristovski I. EARLY APPROACH TO POSTOPERATIVE REHABILITATION ON PATIENT WITH QUADRIPLEGIA CAUSED BY CERVICAL SPINE FRACTURE Селмани А. ЕФЕКТИ НА АВТОГЕНА ДРЕНАЖА ВРЗ ПУЛМОНАЛНАТА ФУНКЦИЈА КАЈ ПАЦИЕНТ СО ЦИСТИЧНА ФИБРОЗА Selmani A. EFFECTS OF AUTOGENIC DRAINAGE ON PULMONARY FUNCTION IN PATIENT WITH CYSTIC FIBROSIS Парцанов Д., Илиески В. КАСНА ФАЗА ВО ПОСТОПЕРАТИВНА РЕХАБИЛИТАЦИЈА КАЈ ПАЦИЕНТ СО КВАДРИПЛЕГИЈА ПО ФРАКТУРА НА ЦЕРВИКАЛЕН РБЕТ Parcanov D., Ilieski V. SECONDARY STAGE POSTOPERATIVE REHABILITATION IN A PATIENT WITH QUADRIPLEGIA AFTER CERVICAL SPINE FRACTURE Шарковски А. РЕХАБИЛИТАЦИЈА НА РАМО ПО ИЗВРШЕНА АРТРОПЛАСТИКА Sharkovski A. REHABILITATION AFTER SHOULDER ARTHROPLASTY PERFORMED РЕВИЈАЛНИ ТРУДОВИ / REVIEWS Стојковски О., Лазаревска Х., Лазаревска С. РОБОТИКА ВО ФИЗИОТЕРАПИЈА Stojkovski O., Lazarevska H., Lazarevska S. ROBOTICS IN PHYSIOTHERAPY Николова Е., Петрова Н., Цветков А. ИНОВАТИВНИ ФИЗИОТЕРАПЕВТСКИ МЕТОДИ И КИНЕЗИТЕРАПИЈА ПРИ ЛЕКУВАЊЕ НА ЗАБОЛУВАЊА НА ЛОКОМОТОРЕН АПАРАТ Nikolova E., Petrova N., Tsvetcov A. INNOVATIVE PHYSIOTHERAPEUTIC METHODS AND KINESITHERAPY FOR DISEAES THE LOCOMOTORS APPARATUS

13 Димовски З., Димовска А. ПРЕДОПЕРАТИВНА РЕХАБИЛИТАЦИЈА КАЈ ПОВРЕДИ НА ПРЕДЕН ВКРСТЕН ЛИГАМЕНТ Dimovski Z., Dimovska A PREOPERATIVE REHABILITATION FOR ANTERIOR CRUICIATE LIGAMENT INJURIES Величкова Н. ФРИДРАЈХОВА АТАКСИЈА Velickova N. FRIEDREICH'S ATAXIA Ќосовиќ С. КОГА ЖИВОТОТ СЕ ЗАТРЕСЕ СО ТАНГО ТАНЦ ПРОТИВ ПАРКИНСОНОВАТА БОЛЕСТ Ćosovic S. WHEN LIFE SHIVERS - TANGO DANCE AGAINST PARKINSON'S DISEASE Митровиќ М., Димитријевиќ Д., Вукмановиќ К. МФР МИОФАСЦИЈАЛНА РЕЛАКСАЦИЈА Mitrović M., Dimitrijević D., Vukanović K. MFR MYOFASCIAL RELEASE Мирдита K. SELOS - РЕВОЛУЦИОНЕРНА МАНУЕЛНА МИОФАСЦИЈАЛНА ТЕРАПИЈА Mirdita K. SELOS A REVOLUTIONARY MANUAL MYOFASCIAL THERAPY Ќосовиќ С. ПРЕГРАТКАТА КАКО ЛЕК Cosovic S. HUG AS A MEDICINE РАБОТИЛНИЦИ / WORK SHOP Ибрахимовиќ А. ОСТЕОПАТИЈА НАУКА - МЕДИЦИНА ФИЛОЗОФИЈА КОНКУРЕНЦИЈА НА КЛАСИЧНАТА ФИЗИОТЕРАПИЈА Ибрахимовиќ А. ПАРИЕТАЛНА ОСТЕОПАТИЈА МАНУЕЛНА ТЕРАПИЈА И КИРОПРАКТИКА Патологија и дисфункција на сегментите C1-C2, цервико-торакалниот премин, спондилоартроза на цервикалниот рбет Ibrahimovic A. OSTEOPATHY SCIENCE MEDICINE PHILOSOPHY IN MODERN PHYSIOTHERAPY Беговиќ А. ВЕЖБИ НА ТОПКА СТАБИЛНОСТ БАЛАНС ФУНКЦИОНАЛНОСТ Begović A. EXERCISES ON THE BALL STABILITY BALANCE FUNCTIONALITY

14 Митровиќ М., Димитријевиќ Д. SHIATSU Mitrović M., Dimitrijević D. SHIATSU Кошевиќ Т. ТРЕТМАН НА ЛИМФЕДЕМ КАЈ НАПРЕДНИ ЗАБОЛУВАЊА Kosevic T. TREATMENT OF LYMPHOEDEMA IN ADVANCED CANCER AND TERMINAL ILL PATIENTS КОНГРЕСЕН ПРОГРАМ / CONGRESS PROGRAM

15 ПОЗДРАВНИ ОБРАЌАЊА WELCOME SPEAKS Почитувани колешки и колеги, почитувани гости Ми претставува огромно задоволство да Ве поздравам и да ви посакам добредојде на вториот Конгрес на физиотерапевти на Р.Македонија со меѓународно учество. Особено ми е задоволство тоа што во две последователни години успеавме да организираме два успешни Конгреса на кои беа презентирани,но и ќе бидат презентирани достигнувањата од физикалната терапија и рехабилитација. Целта на овој Конгрес е да ги презентираме достигнувањата, но и да ја подигнеме свеста за континуирана едукација. Затоа ЗФРМ направи напори да поканиме видни предавачи од регионот и пошироко, кои ќе ги презентират и новитетите од физикалната терапија и рехабилитација за прв пат во Македонија. Наша цел како Здружение е зајакнување на соработката и пријателството и со други Здруженија. Од име на ЗФРМ и на организациониот одбор на вториот Конгрес на физиотерапевти на Р.Македонија Ви посакуваме успешна работа и убав престој во хотел Бисер, Струга. Нека е со среќа!!! Далибор Стојановски Претседател на Здружение на физиотерапевти На Р.Македонија September 2016, Struga 15

16 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија Dear colleagues, distinguished guests It gives me a great pleasure to welcome you to the second Congress of Physiotherapist of Macedonia with international participation. I am particularly pleased that in two consecutive years We organized two successful Congresses that were presented and will be presented the achievements of physiotherapy and rehabilitation. The aim of this Congress is to present the achievements, but also to raise awareness of the continuing education. Therefore APTRM made efforts to invite prominent speakers from the region and beyond, which will be presented and novelties of physical therapy and rehabilitation for the first time in Macedonia. Our goal as an Association is to strengthen the cooperation and friendship with other Associations. On behalf of the Organizing committee of the Second Congress We wish you successful work and pleasant stay in hotel Biser, Struga. Good luck!!! Dalibor Stojanovski President of the Association of Physical Therapists of the R. Macedonia Септември 2016, Струга

17 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia Почитувани колеги и гости, Ми претставува особена чест и задоволство да Ви посакам добредојде на Вториот конгрес на физиотерапевтите на Македонија со меѓународно учество. Мултидисциплинарниот интерактивен пристап, како и искуството на домашните и странските еминентни предавачи и интересните работилници, ќе ни овозможат овој научен собир да допринесе во унапредувањето на професионалноста на физиотерапевтите и нивните вештини и способности. Во текот на Конгресот можеме да ги слушнеме и новите предавачи, автори и теми кои се разновидни и ги покриваат многу од гранките на медицината во кои физиотерапевтите ја вршат својата дејност. Физиотерапевтите настојуваат да ги совладаат и практично да ги применат најсовремените достигнувања на светската физиотерапија. Опишуваајќи ги своите искуства од клиничката работа и разменувајќи ги своите мислења и со останатите учесници, авторите ќе допринесат кон унапредување и промовирање на физиотерапевтската дејност, како и желбата и мотивацијата кон континуираното усовршување. Би сакала да го истакнам значењето на Конгресот и меѓународната соработка од аспект на размена на искуства, споделување на новини и мислења, се со цел да се постигне професионален развој, напредок во општественото дејствување и афирмација на македонската физиотерапија. Од име на Научниот одбор на Конгресот и од мое лично име, Ви посакувам успешна работа на Конгресот, во преубавиот амбиент покрај нашиот Охридски бисер, реализација на сите Ваши професионални планови и долгогодишна соработка. М-р сци Снежана Лазаревска Претседател на Научниот одбор на Конгресот September 2016, Struga 17

18 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија Dear collegues and guests, It is my pleasure to welcome you to the Second international Congress of physiotherapists of Macedonia. The experience of all domestic and foreign eminent lecturers, their interesting workshops and the multidisciplinary interactive access will help us promote the skills and abilities as well as the physiotherapeutic treatment itself. During the Congress we will be able to hear new lecturers, authors and multiple topics that cover many medical branches in which physiotherapists perform their activities. Physiotherapists are trying to learn and practically apply the latest developments of the physiotherapy world. By showing their experiences from the clinical work and exchanging their opinions with the rest of the members, the authors will contribute in the improvement and promotion of the physiotherapeutic activity, together with the desire for constant improvement. I would like to emphasize the meaning of this Congress and the international cooperation in terms of exchanging experiences, achieving professional development and affirmation of the Macedonian physiotherapy. The Scientific board and I wish you a successful work on the Congress, realization of all your professional plans and long-term cooperation. Snezhana Lazarevska PT Msc President of the Scientific board of the Congress Септември 2016, Струга

19 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia Почитувани декани, професори, лекари, физиотерапевти, драги студенти, гости и учесници на Вториот конгрес на физиотерапевтите од Македонија, Дозволете од името на вработените и студентите при Факултетот за медицински науки при УГД Штип и од мое лично име да Ве поздравам и да ви посакам добредојде на Вториот конгрес на физиотерапевтите од Македонија. Претставува задоволство фактот што огромен број од физиотерапевтите од Македонија, како и голем број од признати физиотерапевти од регионот се присутни на овој собир. Овој конгрес ќе биде можност сите ние да се запознаеме со новите методи и новите достигнувања од областа на физикалната терапија и за надминувањето на проблемите со кои секојдневно се среќаваат физиотерапевтите. Истовремено, овој настан ќе биде платформа каде што учесниците ќе може да го споделат своето искуство со колегите и студентите. Физиотерапијата е важен сегмент во здравствениот систем на секоја земја и развојот на оваа гранка придонесува за развојот на општеството во целина. Улогата на физиотерапевтот во процесите на рехабилитација на пациентите и во надминување на голем број на здравствени проблеми со кои сите ние се среќаваме, има огромно значење во секојдневниот живот. Покрај тоа, развојот на физиотерапијата со воведување на нови техники и методи овозможува третирање на нарушени здравствени состојби за кои е многу тешко да се најде друга алтернатива. Секако, придонесот на физиотерапевтите е од посебно значење и за постигнувањето на врвни спортски резултати. Денес, модерниот спорт подразбира и модерни методи за рехабилитација на спортистите, но и примена на соодветни методи за превенција на спортистите од голем број повреди. Врвните резултати кај спортистите се во тесна корелација со новите методи што се употребуваат во физиотерапијата. Асимилирањето на некои од методите на традиционалната кинеска медицина, полека но сигурно доведува до една корисна симбиоза помеѓу класичната физиотерапија и азиските методи на рехабилитација и лекување. Континуираната едукација на физиотерапевтот подразбира постојана обука и учење на нови методи, постојано следење на достигнувањата во оваа област. Оттука, учеството на вакви конгреси е од огромно значење за сите физио September 2016, Struga 19

20 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија терапевти, затоа што споделувањето на искуствата помеѓу учесниците сигурно ќе придонесе за успешниот развој во кариерата на сите учесници на овој собир. На крај, на сите Ви посакувам успешна работа и пријатен престој во Охрид и Македонија. Проф. д-р Рубин Гулабоски Декан на Факултетот за медицински науки Универзитет Гоце Делчев-Штип Септември 2016, Струга

21 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia Почитувани Декани, драги колеги, ценети гости, дами и господа Ми претставува особена чест и задоволство во името на Универзитетот Св.Кирил и Методиј и Медицинскиот факултет, да ги поздравам учесниците на Вториот конгрес на физиотерапевти со меѓународно учество на Република Македонија. Универзитетот Св.Кирил и Методиј, како најстар и најголем Универзитет во Република Македонија претставува алма матер на високото образование во Република Македонија, несебично и безрезервно поддржувајќи ги останатите подоцна формирани универзитети. На Медицинскиот факултет во изминативе седум децении се создаваа високостручни кадри на кои се потпираше здравствениот систем во Република Македонија. Денеска факултетот со наставен кадар од 230 професори и 270 асистенти реализира настава за над 200 студенти на сите три циклуси. Освен основните академски студии по општа медицина повеќе од една деценија се реализираат професионални студии за дипломирани физиотерапевти, диппломирани логопеди, стручни медицински сестри и радиолошки технолози. На медицинскиот циклус се организираат студии од втор циклус за магистри по јавно здравство и логопеди, а исто така и докторски студии за клиничка, базична, молекуларна медицина и јавно здравство Сведоци сме особено во последниве две децении на трансформации во едукативниот процес во кој физиотерапијата завзема значајно место како во клиничката пракса, со постојаното зголемување на просечниот животен век и стареењето на популацијата, така и во едукацијата на здравствените работници. Во курикулумот за студиите по општа медицина од 1991 годиина, како обврзен предмет е вметната физикалната медицина со рехабилитација. Заводот за физикална медицина претставува значајна наставна база на Медицинскиот факултет и учествува во реализацијата на наставата на сите студиски програми во додипломската настава, а пред се од непроценливо значење е за одвивањето на најзначајниот дел од теоретската и практична настава за физиотерапевтите. Првата генерација беше запишана во учебната 2007/08 година, на која до денеска дипломирале 159студенти. Со несмален интерес за струката и оваа година се запиша десеттата генерација редовни и September 2016, Struga 21

22 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија вонредни студенти по физиотерапија. Медицинскиот факултет секогаш поддржувал различни форми на стручно усовршување и континуирана медицинска едукација, особено значајни за пратење на современите текови на медицинската наука и практика. За развојот на физиотерапијата секако ќе придонесе и овој конгрес, на кој ќе бидат презентирани најновите научни достигнувања, ќе бидат разменувани искуства, а секако ќе се создадат и нови можности за интензивна меѓународна соработка. На крајот би сакал на учесниците да им посакам успешна работа, на гостите од странство пријатен престој на брегот на прекрасното Охридско езеро, а на сите заедно незаборавен настан кој на сите ќе ви остане во добро и долго сеќавање. Благодарам. Проф. д-р Никола Јанкуловски Декан на Медицинскиот факултет Универзитет Св.Кирил и Методиј, Скопје Септември 2016, Струга

23 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia Почтувани колешки, колеги и драги гости, Во име на Ректорот не Тетовскиот Универзитет Проф. д-р Вулнет Амети, во мое лично име и во име на сите професори на Факултетот за Медицински Науки Ве поздравувам и Ве повикувам да ни се придружите на нашиот II конгрес на Физoтерапевти на Македонија. Современа рехабилитациона и физикална терапија бара интердисциплинарен пристап со учество на сите сегменти на медицината и сличните специјалистички дејности. Ова е прилика да заедно размениме мислења, искуство со цел за добробит и унапредување на физикалната терапија при секојдневната работа со цел за што подобар квалитет и успешно лекување на нашите пациенти. Затоа освен специјалистите на физикална терапија и рехабилитација очекуваме и активно учество и на специјалисти од други медицински гранки кој се слични со физикална терапија и рехабилитација како што се: трауматологија, ортопедија, неврологија и други слични гранки на медицината. Проф. д-р. Насир Бехџети Декан на Факултетот за Медицински Науки Универзитет во Тетово September 2016, Struga 23

24 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија Почитувани присутни, Ми претставува голема чест и задоволство, во име на Високата медицинска школа, при Универзитетот "Св.Климент Охридски", од Битола и во свое лично име да Ве поздравам и да му посакам успешна работа на Вториот Конгрес на Физиотерапевти на Македонија. Одржувањето на ваков конгрес, во континуитет е мошне значајно и претставува потврда на научно-образовното и општественото значење на високо-образовните институции во нашата земја. Преку пленарните предавања на Конгресот, на кои ќе земаат учество домашни и странски предавачи-експерти од подрачјето на физикалната медицина, ќе бидат пренесени новите научни сознанија и искуства од клиничката пракса, кои ќе бидат во фокусот на интересот на сите присутни. Конгресот ќе овозможи средби на учесниците, со можност за размена на мислења, искуства и идеи, преку презентирање на своите научни трудови. Со тоа, се надевам дека сите учесници на Конгресот ќе добијат можност да го збогатат своето знаење и секојдневната клиничка пракса, да разменат искуства и стекнат нови пријатели. На сите учесници и гости на Конгресот, топло им посакувам успешна и плодна работа. Со почит, Проф. д-р. Домника Рајчановска Директор на Високата медицинска школа, Битола Универзитет "Св.Климент Охридски", Битола Септември 2016, Струга

25 ОКРУГЛА МАСА ROUND TABLE ОБРАЗОВАНИЕТО И ПРОФЕСИОНАЛНИОТ РАЗВОЈ НА ФИЗИОТЕРАПЕВТИТЕ ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА Модератори: Петрески Ж., Лазаревска С. Здружение на физиотерапевти на Република Македонија Апстракт Вовед: Во Република Македонија постои средно образование за физиотерапевтски техничари и високо образование во прв циклус на студии за дипломирани физиотерапевти организирано на 4 универзитети со различни програми. Исто така и студиски програми во втор циклус на студии. Професијата не е законски регулирана. Цел: Запознавање со програмите во високото образование, можностите кои ги нудат разликите во програмите и потребата од нивно усогласување. Можности за реализација на знаењето стекнато во текот на образованието и професионален развој на физиотерапевтите. Запознавање со условите за професионален развој во јавниот и приватниот сектор во здравствениот систем на РМакедонија. Втор циклус на студии и неговата неискористеност во развојот на професијата. Заштита на професионалното звање, лиценцирање и работа на Комора на физиотерапевти. Резултат: Отворање на процес за целосно законско регулирање на професијата, заштита на професионалното звање и можности за самостојни истражувања и учество во научниот развој на професијата Клучни зборови: физиотерапија, образование, закон, комора, професионален развој September 2016, Struga 25

26 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија EDUCATION AND PROFESSIONAL DEVELOPMENT OF PHYSIOTHERAPIST IN REPUBLIC OF MACEDONIA Moderators: Petreski Z., Lazarevska S. Association of physiotherapists in Republic of Macedonia Abstract Introduction: In Republic of Macedonia there is secondary education for physiotherapists. High education is organized in first and second cycle of studies in four universities (in each of them with different programs). The profession is not regulated by law. Goal: Introduction of high education programs, opportunities based upon differences in programs and need of their compliance. Opportunities for appliance of knowledge acquired during education and professional development of physiotherapists. Introduction of personal development conditions in private and public sector in Macedonian medical system. Second cycle of studies and lack of their utilization. Protection of the profession, licensing and work of the chamber of physiotherapists. Result: Starting a process that fully regulates the profession by law. Creating opportunities for research. Participation in profession s scientific development. Keywords: physiotherapy, education, law, chamber, professional development Септември 2016, Струга

27 ПРОМОЦИЈА НА КНИГА PROMOTION OF A BOOK БАЛНЕОТЕРАПИЈА СО ХУМАНА БИОКЛИМАТОЛОГИЈА Лазаревска С. Центар за физикална и кинезитерапија Ласер Мед, Скопје, Р. Македонија snezana68@yahoo.com Апстракт Природните благодети кои ни ги нуди природата претставуваат неисцрпно богатство за човештвото. Еден од благодетите што природата ни ги нуди се и термоминералните води, кои сè повеќе се атрактивни за балнеолошката и рекреативната употреба. Бројот на корисници на балнеоклиматолошките чинители во денешно време перманентно се зголемува, кои користејќи ја моќта и лековитте својства на природните ресурси ги превенираат и санираат многубројните несакани секвели и дисфункции кои се од значајно влијание на квалитетот на нивното живеење. Балнеотерапија (balneum - бања и therapeia - лекување) е, всушност, комплексна тераписка дисциплина која за лекување ги користи природните фактори: минералните води, лековитите гасови, пелоидите, климата, промената на средината, диететскиот режим на исхраната, активен и пасивен психофизички одмор. Ефектите на балнеологијата се базираат на хемискиот и минералниот состав на состојките и нивната апсопција. Дејството е тројно: механичко, топлотно и хемиско, со тоа што меѓусебно се надополнуваат и дејствуваат стимулативно, потпомагајќи ги одбрамбените реакции на организмот. Некои од Хипократовите начела се исфрлени, но суштината на начелото дека природата е најдобар лек (Vis medicatrix naturae) современата медицина, главно, го прифаќа. Императив да се напише овој учбеник е приближувањето на основите на дејствување на балнеолошките чинители и можноста на нивно користење во процесот на превенција и лекување. Во книгата се изнесени најелементарните податоци за рационално користење на балнеоклиматолошките фактори и организација на стручната работа во природните лекувалишта. Обврска на секој професионалец е да даде извесен придонес во интерес на подобрување на професионалната практика. Се надевам дека информациите во овој учбеник ќе придонесат за унапредување September 2016, Struga 27

28 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија на базичната едукација на студентите по медицина и физиотерапија, а на колегите и лекарите, кои се поврзани со медицинска рехабилитација, овој учбеник би можел да им претставува основа за поквалитетен професионален пристап во понатамошната практика и корисен потсетник. Клучни зборови: балнеологија, биоклиматологија, диететика, природни лекувалишта BALNEOTHERAPY WITH HUMAN BIOCLIMATOLOGY Lazarevska S. Center for physical and kinesitherapy Laser Med, Skopje, R. Macedonia Abstract The benefits nature offers us are an inexhaustible treasure for humanity. One of those benefits is thermal water which is attractive for recreational and balneotherapic usage. Nowadays, the number of people who are involved in balneotherapy is constantly increasing. By using the healing power of the natural resources, people can prevent unwanted dysfunctions which are quite important for the quality of their lives. Balneotherapy (balneum bathroom and therapeia therapy) is a complex discipline which uses mineral waters, healing gases, preloads, climate, environment, dietetics, active and passive psychophysical rest. The effects of balneotherapy are based on the chemical and mineral composition of the ingredients and their absorption. The effect is triple: mechanical, warm and chemical, properties which complement each other simultaneously, while stimulating the body defense system. Some of the Hippocrit s principles are thrown out, but main idea that the natural way is the best remedy (Vis medicatrix naturae), is accepted by the modern medicine. The aim of this book is to introduce balneotherapy and the process of healing and prevention. The most essential data about rational usage of balneoclimatic factors and the organization of the working staff in the natural healing centers are presented in this book. Every expert should be committed in improving the professional practice. I hope that the information presented in this book will nurture the basic knowledge of students of medicine as well as students of physiotherapy. This book could form a base of a professional approach in their further practice and a useful manual. Keywords: balneotherapy, bioclimatology, dietetics, natural healing centers Септември 2016, Струга

29 ПОКАНЕТИ ПРЕДАВАЊА INVITED LECTURES ХЕРНИЈА КАЈ СПОРТИСТИ Симеонов М. Г.О.Б 8-ми Септември Скопје, Р.Македонија Апстракт Хернијата кај спортистите е средишна испакнатина, се наоѓа во задниот ѕид на ингвиналниот канал и најчесто се среќава кај фудбалерите и е вистински ентитет кој обично укажува на потешка состојба позната како повреда на препоните. Причината за проблематиката се верува дека е карличната нестабилност. Дијагнозата зависи од совпаѓањето помеѓу историјата на пациентот, физичкиот преглед и резултатите од сликите (вообичаено Х-зраци и ултразвук). Ниту еден од овие параметри не се потполно веродостојни во изолацијата и потребна е здрава клиничка проценка за да се донесе целокупната слика во перспективата. Периодот на конзервативната физикална терапија е задолжителен и реконструктивна хирургија е индицирана само ако 3-6 месечната специјализирана физиотерапија на препоните не успеала. По операцијата: Следува тековна минимум 3-месечна пост-оперативна програма за зајакнување на мускулите на трупот со чијашто имплементација би се одржала стабилноста на карлицата и би се повратила нејзината функција. Клучни зборови: хернијата кај спортисти, оперативниот пристап, рехабилитација September 2016, Struga 29

30 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија SPORTSMAN HERNIA Simeonov M. C.G.H. 8 th September, Skopje, R.Macedonia simeonovm@gmail.com Abstract Sports hernia is a medially located bulge in the posterior wall of the ingunal canal that is common football players, is a real entity that usually indicates a more severe underlying condition know as groin disruption injury. The underlying aetiology is belived to be pelvic instability. Diagnosis is dependent upon concordace between the patient history, physical examination and imaging findigs (expetcially plain X-ray and ultrasound). None of these parameters are reliabre in isolation and sound clinical judgement is required to bring the overall picture into perspective. A period of conservative physical therapy is mandatory and reconstructive surgery is indicated only if 3-6 months of specialist groin pain phsysiotherapy has failed. After surgery: an on-going minimum 3- month programme of post-operative core-strengthening physiotherapy is implemented to maintain pelvic stability and restore function. Keywords: sportsman hernia, surgical techniques, rehabilitation Септември 2016, Струга

31 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia ОСВРТ НА НАУЧНИ СОЗНАНИЈА ЗА ЛЕКУВАЊЕ СО ХИПЕРБАРИЧЕН КИСЛОРОД Дејанова Б. Институт за физиологија, Медицински факултет, Универзитет Св. Кирил и Методиј, Скопје, Р. Македонија Апстракт Терaпијата со хипербаричен кислород (ТХК) е поврзана со вдишување 100% кислород под зголемен атмосферски притисок. Првата позната комора за ТХК била создадена од британски свештеник за лекување на некои заболувања. Постои недостиг на рандомизирани клинички студии за евалуација на ефикасноста од хипербаричниот кислород кај бројни заболувања. Така, цел на оваа студија е да се даде осврт на теоретските откритија, практичното искуство и научните достигнувања во последава декада. Според сигурни научни докази, познато е дека хипербаричниот кислород покажува корисни ефекти при лекување на декомпресивната болест, артериска гасна емболија, диабетично гангренозно ткиво, тешко труење со јаглероден моноксид, остеорадионекроза, кожен графт, мионекроза предизвикана од Clostridium, итн. Хипербаричниот кислород може успешно да лекува хипооксични или исхемични рани како што се кај раните кај дијабет и улцери на венска стаза, неуспешни графтови и флапи, некротизирачко инфицирано меко ткиво и рефракторен остеомиелит. Тој овозможува со доволно кислород да се стимулира и забрза лекувањето на раните и има способност да ја отстрани клиничката инфекција како гасна гангрена, директно влијаејќи врз анаеробните бактерии, зголемувајќи ја активноста на леукоцитите и макрофагите, и потенцирајќи го дејството на антибиотиците. Така, хипербаричниот кислород овозможува безбедна и неинвазивна терапија. Несакани дејства можат да бидат баротраума на средното уво и на белодробието и миопија. Контраиндикации вклучуваат слаб срцев аутпут и тешко опструктивно заболување на белите дробови. Сепак, повеќе студии се неопходни да се утврди неговото корисно влијание врз бројни заболувања. Несаканите дејства се вообичаено слаби, но некогаш September 2016, Struga 31

32 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија може да бидат и животно загрозувачки. Клеточните, физиолошките и биохемиските механизми со кои хипербаричниот кислород ги постигнува своите резултати се однесува на ангиогенезата, лекување на рани, уништување на анаероби, запирање на раст на Pseudomonas, намалување на леукоцитната атхезија при реперфузија. Мошне е важно да се одреди добра стратегија за индикациите за терапија, за времетраењето на терапијата и терапевтскиот режим, потребни да се постигнат добри клинички резултати, согласно добиенaта ефикасност. Клучни зборови: хипербаричен кислород; терапија. OVERVIEW OF SCIENTIFIC FINDINGS FOR HYPERBARIC OXYGEN THERAPY Dejanova B. Institute of Physiology, Medical Faculty, University Ss. Cyril and Methodius, Skopje, R. Macedonia Abstract Hyperbaric oxygen therapy (HBOT) is breathing 100% oxygen while under increased atmospheric pressure. The first well-known chamber for HBOT was built and run by a British clergyman used to treat a multitude of diseases. There is a lack of randomized controlled trials to evaluate the efficacy of hyperbaric oxygen in many diseases. Thus, the focus of this study is to overview the theoretical novelty, practical experience and scientific investigation in the past decade. Regarding strong scientific evidence, it is well known that hyperbaric oxygen has beneficial effects in decompression sickness, arterial gas embolism, diabetic gangrenous tissue, severe carbon monoxide poisoning, osteoradionecrosis, skin graft and Clostridium myonecrosis. Hyperbaric oxygen can assist wound healing successfully in hypoxic or ischemic wounds such as in diabetes and venous stasis ulcers, in failing grafts and flaps, necrotizing soft tissue infections and refractory osteomyelitis. It provides the oxygen needed to stimulate and support wound healing and is able to combat clinical infection such as gas gangrene by acting directly on anaerobic bacteria, enhancing leukocyte and macrophage activity and potentiating the effects Септември 2016, Струга

33 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia of antibiotics. Thus, hyperbaric oxygen is a relatively safe non-invasive therapy. Side effects include middle ear and pulmonary barotraumas and myopia. Contraindications include poor cardiac output and severe obstructive pulmonary disease. However, more studies are needed to approve its use in different diseases. Side effects are usually mild but can be life threatening. The cellular, biochemical, and physiological mechanisms by which hyperbaric oxygen achieves beneficial results are related to angiogenesis, wound healing, anaerobes killing, Pseudomonas growth stopping, leucocytes adhesion reducing in reperfusion injury, etc. It is important to establish the certain timing, indications, and therapeutic regimens required to obtain best clinical and cost effective results. Keywords: hyperbaric oxygen; therapy September 2016, Struga 33

34 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија СПРАВУВАЊЕ СО ПОСЛЕДИЦИТЕ ОД ОПЕКОТИНИ Новески Л., Мирчевска Б., Џонов Б., Гиновски В. Клиника за пластична и реконструктивна хирургија, Медицински факултет, Скопје, Р. Македонија Апстракт Вовед: Рехабилитацијата е неопходен и составен дел од третманот на опекотините. Тоа не е постапка која следи по заздравувањето на кожните графтови или по отпуштањето на пациентот од болница, туку процес што започнува од првиот ден на прием и продолжува со месеци, а понекогаш и години по повредата. Цел: Рехабилитацијата на опекотините не може да биде комплетна со ангажирање на само една или две личности. Потребен е тимски пристап кој ќе ги вклучи пациентите, а кога е потребно, и нивните семејства. Терминот Рехабилитација на опекотини ги вклучува физичките, психичките и социјалните аспекти на негата на пациентите. По здобивањето на опекотините, вообичаени се потешкотии во некое од наведените полиња. Материјал и методи: Во периодот од 2000 до 2015 година на нашата клиника третирани се 126 пациенти со опекотини од IIB-III степен на различни делови од телото. Третирањето вклучуваше хируршки и конзервативни методи (дебридман, трансплантација на кожа, преврски). Резултати: По болничкиот третман не бевме задоволни од бројот на постојани деформитети и инвалидитет. Заклучок: Опекотините можат да предизвикаат контрактури кои се причина за изразено ослабнување и деформитети кај пациентите, кои доколку не се третираат, можат да доведат до сериозен инвалидитет. Целта на рехабилитацијата по опекотините е да се минимизираат штетните ефекти предизвикани од повредата, во смисол да се одржи опсегот на движење, минимизирајќи го создавањето контрактури и лузни, а максимизирајќи ги функционалната способност, психолошката благосостојба и социјална интеграција. Клучни зборови: опекотини, рехабилитација, последици Септември 2016, Струга

35 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia MANAGEMENT OF POSTBURNS SEQUELS Noveski L., Mircevska B, Dzonov B., Ginovski V. Clinic for Plastic and Reconstructive Surgery, Medical faculty, Skopje, R. Macedonia Abstract Introduction: Rehabilitation is an essential and integral part of burn treatment. It is not something which takes place following healing of skin grafts or discharge from hospital; instead it is a process that starts from day one of admission and continues for months and sometimes years after the initial event. Aim: Burns rehabilitation is not something which is completed by one or two individuals but should be a team approach, incorporating the patients and when appropriate, their family. The term Burns Rehabilitation incorporates the physical, psychological and social aspects of care and it is common for burn patients to experience difficulties in one or all of these areas following a burn injury. Material and method: In the period of 2000 to 2015 years at our Clinic were treated 126 patients with burns injury of IIB-III degree in a different parts of body. Treatment included surgical and conservative methods (debridement, transplantation of skin, bandaging). Results: After the hospital treatment we are not satisfy with the number of permanent deformity and disability. Conclusion: Burns can leave a patient with severely debilitating and deforming contractures, which can lead to significant disability when left untreated. The aim of burn rehabilitation is to minimize the adverse effects caused by the injury in terms of maintaining range of movement, minimizing contracture development and impact of scarring, maximizing functional ability, psychological wellbeing and social integration. Keywords: burns, rehabilitation, sequel September 2016, Struga 35

36 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија ФИЗИОТЕРАПИЈА КАЈ ПАЦИЕНТИ СО ЗАВРШЕН СТАДИУМ НА БУБРЕЖНА БОЛЕСТ Дејанов П. Клиника за нефрологија, Клинички Центар Скопје, Медицински факултет, Скопје, Р. Македонија е-mail: Апстракт Завршен стадиум на бубрежна болест (ЗСББ) како хронично бубрежно заболување причинува структурни и функционални промени во мускулоскелетниот систем, per se. Низок функционален капацитет, истоштеност / замор и малнутриција се превалентни за пациенти со ЗСББ. Компликациите како што се уремија, анемија, миопатија и невропатија ја намалуваат мускулната сила, кардиореспираторната кондиција, и квалитетот на живот кај овие пациенти. Потребата од физиотерапевтска пракса е очигледна. Цел на оваа студија е да се потврди новиот пристап за физичко и функционално подобрување кај пациентите со ЗСББ. Според многу скорешни студии, физиотерапевтите се одговорни за соодветни програми за вежбање во клинички бубрежни болници и амбуланти во целиот свет. Студијата треба да даде приоритет на пристапите на физиотерапевтите за подобрување на физичката и функционалната состојба на пациентите со ЗСББ, следејќи го нивниот секојдневен живот, воопшто. Фактот дека вежбањето го потврдува корисниот ефект, заснован врз физиолошки механизми, може да придонесе за подобар квалитет на живот. Видови на вежби кај пациенти со ЗСББ се дадени од болниците Guy Hospital, King s College Hospital, здружението British Renal Society, асоцијацијата St. Thomas Kidney Patients Association. Националната бубрежна фондација овозможува едукација и истражување за вежби кај пациенти со ЗСББ. Со средствата за истражување за здравствена заштита, Kidney Research од Велика Британија е определена стратегија за подобрување на квалитетот на живот кај пациенти со бубрежните заболувања. Имплементирањето на сите совети треба да се приспособат на пациентите со ЗСББ во согласност со искуството на нефролози, медицински сестри и физиотерапевти. Се препорачува да потребата за припрема на содржината на вежби и клиничкото следење на пациентите кои вежбаат да се реализира под раководство на професионални екипи во нефрологија Септември 2016, Струга

37 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia Клучни зборови: завршен стадиум на бубрежна болест; физиотерапија; квалитет на живот. PHYSIOTHERAPY IN END STAGE RENAL DISEASE PATIENTS Dejanov P. Clinic of Nephrology, Clinical Center Skopje, Medical Faculty, Skopje, R. Macedonia Abstract End stage renal disease (ESRD) as a chronic kidney disease causes structural and functional changes in the musculoskeletal system, per se. Low functional capacity, exhaustion / fatigue and malnutrition are found to be prevalent among incident ESRD patients. Complications such as uremia, anemia, myopathy, and neuropathy decrease muscular strength, cardiopulmonary fitness, and quality of life in these patients. The need of physiotherapy practice is more evident. The aim of the study is to clarify updated approach to physical and functional improvements in ESRD patients. According to many recent studies, physiotherapists are responsible for suitable exercise programs in inpatient and outpatient renal clinics, worldwide. The study should give priority to physiotherapy approaches to address physical and functional improvements of ESRD patients to pursue their daily life, in general. The fact that exercise approach clarifies useful effects, based on physiology mechanisms, may contribute to better quality of life. The types of exercise in ESRD patients are given by Guy s Hospital, King s College Hospital, British Renal Society, St. Thomas Kidney Patients Association. National Kidney Foundation provides education and research for exercise in ESRD patients. Kidney Research UK funds lifesaving research consider strategy to improve quality of life in patients with kidney disorders. Implementations of all advices should be adjusted to ESRD patients in accordance with the experience of nephrologists, nurses, and physiotherapists. The need of preparing the content of exercise and clinical follow-up of patients doing exercise by the health professionals in nephrology is recommended. Key words: end stage renal disease; physiotherapy; quality of life September 2016, Struga 37

38 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија КАРПАЛ ТУННЕЛ СИНДРОМ КАЈ УРЕМИЧНИ ПАЦИЕНТИ ЛЕКУВАНИ СО ПОВТОРУВАНИ ХЕМОДИЈАЛИЗИ Зулбеари Л. Факултет за Медицински Науки,Универзитет во Тетово, Р.Македонија Апстракт Лекувањето на уремичните пациенти со интермитентна бикарбонатна Хемодијализа (ХД) и со употреба на Хигх Флукс биокомпатибилните мембрани последниве години значајно го продожил нивниот живот, но при долготрајно лекување со дијализа и покрај тоа, повторно се појавуваат и други компликацци. Една од низа компликациите иако е ретка (покрај анемијата, метаболните пореметувања, реналната остеодистрофија, левовентри-куларната хипертрофија и др...) при лекување на уремичните пациенти со долготрајна хронична хд се вбројува и Карпал Туннел Синдромот (КТС). Манифестациите на појавувањето на КТС тесно се поврзани со системските заболувања, бубрежната амилоидоза (како последица на таложење на ß 2 M-ß 2 Mикрогло-булините), реуматоидниот артрит, периферната невропатија, хипопаратироидизмот, компли-кациите од диабетот, локалните ефекти од артерио-венската фистула(авф) и венската хипер-тензија. Лекувањето со дијализа е многу тесно поврзана со појавата не реналната амилоидоза. Целта на трудот ни беше да се евидентира појавата на КТС кај нашите пациенти. Во студија беа вклучени 100 пациенти(55 беа мажи додека 45 беа жени) со идентична средна возраст од 56.80±12.80 години, со над 10 годишно лекување со ХД. Во периодот од кај 24 пациенти се појавија симптоми од КТС (10 жени и 14 мажи). Кај 7 жени КТС се појави само во едниот радиокарпален зглоб додека кај 3 жени во двата. Од вкупно 14 мажи кај 9 мажи симптоми на КТС се појавија само кај едниот зглоб додека кај 5 мажи во двата зглоба. Истите за лекување беа испратени на пластична хируургија и после интервенција за два месеци им беше вратена целосно функцијата на зглобовите. Заклучок: Сите пациенти беа третирани хируршки на пластишна хирургија као и кај сите пациенти со КТС се постигна доста задоволителен ефект и враќање на нормалната функција и активност. Во заклучокот може да се каже дека единствен начин на лекување Септември 2016, Струга

39 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia на КСТ кај уремичните болни е хирушко лекување и корекција на реналната амилоидоза односта лекување на етиологијата на болеста. Клучни зборови: карпал тунел синдром, уремиа, хемодијализа. CARPAL TUNNEL SYNDROM IN UREMIC PATIENTS TREATED WITH REPEATED HAEMODIALYSIS. Zylbeari L. Faculty of Medical Science Univesity of Tetovo, Macedonia е-mail: Abstract Treatment of uremik patients with intermittent bicarbonate chronic hemodialysis (HD) and use of High Flux-biocompatibil membranes recent years has prolonged their survival but there are manifested symptoms during treatment with HD. One of the rare complications such but although possible (except secondary anemia, metabolic disorders,osteodistrophy renal etc.) of complications such as chronic long-term dialysis treatment it s Carpal Tunnel syindrome(cts). Manifestations count of filing of CTS are closely related to systemic diseases, amyloidossis (due to cumulation of Beta-microglobulin-ß2M), rheumatoid arthritis, peripheral neuropathy, hypoparathyroidism, DM complications, local effects of arterio-venous fistulae (AVF), venous hypertension. Treatment with chronic dialysis is closely related as a result of amyloidosis manifestation. The most common symptom of Renal Amyloidosis (RA) is CTS, which is presented by 2-4% and 31-34%.In our study of 100 patients (55 male and 45 female aged identical of ± years and duration of treatment with HD over 10 years. In 24 patients (10 females and 14 males) during previous years ( ) was manifestation CTS symptoms and that of 7 women only on one node while of 3 women in the two nodes) and male gender they were manifested symptoms of CTS to 9 only on one node while the 5 patients in the two radiocarpal nodes. Conclusion: All the men and women patients were treated surgically as final treatment of CTS and all patients was reversed effects of normal node proper physical activity. Keywords: carpal tunnel syndrom, uremia, hemodialisys September 2016, Struga 39

40 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија ТЕНИСКИ ЛАКТ КОНЗЕРВАТИВЕН И ОПЕРАТИВЕН МЕНАЏМЕТ Симеонов M. Г.О.Б 8-ми Септември Скопје, Р.Македонија Апстракт Повеќето пациенти со симптоми на тениски лакт посетуваат квалитетна програма за рехабилитација. Целите на рехабилитација во таква програма се базирани на принципите на реваскуларизација и колагенизација на девитализираното, ангио- фибробластично ткиво на тенискиот лакт. Мал дел од пациентите на високо ниво на активност не успеваат во процесот на рехабилитација (10% до 20% во зависност од променливите) и во таквите случаеви може да се примени хируршка интервенција. Во случај на страничен тениски лакт, најчесто е вклучена тетивата на краткиот радиален екстензор на шаката. Индикации за операција: Неуспех на квалитетната програма за рехабилитација која што траела 3 или 4 месеци и се состоела од вежби со отеретување изведувани под надзор на стручно лице. Присуство на постојана болка (обично над 1 година). Латрогенска атрофија предизвикана од примена на повеќе кортизонски инекции. Појавување на симптомите преку директна траума. Мезенхимален синдром. Присуство на епикондиларни коскени израстоци. Во принцип, ретко да се бара хируршкo решение пред да помине 1 година од симптомите. Просечното време од појавата на симптомите до хируршката интервенција е 2 години. Операција на тениски лакт: Резот се протега 2,5 см во непосредна близина на предниот и страничниот епикондил на ниво на радијалната глава. Потоа се идентификува поврзувањето помеѓу долгиот екстензор и екстензорната апоневроза и се прави засек за разделување помеѓу. Пациенти: 7 пациенти биле третирани со оперативен зафат на тениски лакт. Сите пациенти беа оценети со клиничка и РТГ евалуација. Резултати: Моето искуство со опишаните хируршки техники е мошне доследно и наградувачко. Севкупно подобрување е констатирано во 90% од случаите. Значително олеснување на болка за сите активности има во 97% од случаите. Клучни зборови: тениски лакт, оперативен зафат Септември 2016, Струга

41 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia TENNIS ELBOW TENDINOSIS- CONSERVATIVE AND OPERATIVE MENAGMENT Simeonov S. C.G.H. 8 th September, Skopje, R.Macedonia simeonovm@gmail.com Abstract Most tennis tendinosis patients respond to quality rehabilitation program. The goals of rehabilitation In such a program are based upon the principles of revascularization and collagenization of the devitalized angio-fibroblastic tendinosis tissue. A minority of high activity level patients fail the rehabilitative process (10% to 20% dependent upon variables) and surgical intervention may be indicated. In the case of lateral tennis elbow, the extensor carpi radialis brevis (ECRB) tendon is the most common involved. Inications for surgery: Failure of quality rehabilitation program 3 or 4 months of supervised resistance exercises. Presentce of persistent pain (generally exceeding 1 year). Latrogenic atrophy from multiple cortisone injection. lnitiation of symptoms by direct trauma. Mesenchymal syndrome. Presence of epicondylar bony exostosis. In general, it is rare to seek surgical solution before 1 year of simptoms. In our series the average time from the onset of symptoms of surgical intervention is 2 years. Lateral Elbow Surgery: The incision extends from 1 inch proximal and just anterior to the lateral epicondyle to the level of the radial head. The interface between the extensor longus and extensor aponeurosis is identified, and a splitting incision is made between. Patients: 7 patients treatment with lateral elbow surgery. All the patients were evaluated with clinical and RTG evaluation. Results: My experience with described surgical techniques has been highly consistent and rewarding. Overall improvement to a level of activity that existed prior to the onset of symptoms has been observed in 90% of cases. Significant relief of pain for all activities has been observed in 97% of cases. Key words: tennis elbow tendinosis, surgical techniques September 2016, Struga 41

42 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија СОВРЕМЕНИ ТЕРАПЕВТСКИ МОЖНОСТИ КАЈ ПАРКИНСОНОВА БОЛЕСТ НА НИВО НА ПЗЗ Таравари А. Универзитетска Клиника за Неврологија, Клинички Центар Скопје, Медицински факултет, Скопје, Р.Македонија Апстракт Паркинсоновата болест (ПБ) е невродегенеративно заболување во кое се регистрира изумирање на допаминергичните клетки на ниво на базалните ганглии. Во осноа се работи за невродегенерација, како последица на акумулација на патолошки протеини, во случајот на алфа синуклеин на ниво на допаминергичните клетки, која е последица заедно со енергетската дисфункција, за апоптоза на овие клетки. Обично првите симптоми на болеста се немоторни, како што се хипосмијата, депресијата, вегетативните симптоми, пореметување на спиење и деменцијата. Моторните симптоми на Паркинсоновата болест подразбираат ТРАП симптоматологија: брадикинезија, тремор, ригор и постурална нестабилност. Третманот на ПБ, започнува со агонисти на допамин, а потоа се воведуваат и НМДА инхибитори, МАО Б инхибитори, КОМТ инхибитори антихолинергици и субституциона терапија. Препорака е секогаш терапијата да започне со МАО Б инхибитори илиагонисти на допаминот, бидејќи тие освен што влијаат на моторните симптоми, влијаат и на немоторните симптоми. Третманот секогаш е индивидуален, бидејќи секој пациент има сопствена индивидуала рецепторна архитектоника. Клучни зборови: паркинсонова болест, терапија, пзз Септември 2016, Струга

43 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia CURRENT THERAPEUTIC OPTIONS IN PARKINSON S DISEASE ON THE LEVEL OF PHC Taravari A. University Clinic of Neurology, Clinical Center Skopje, Medical Faculty, Skopje, R. Macedonia arbentaravari@gmail.com Abstract Parkinson disease (PD) is neurodegenerative disease where is registered death of dopaminergic cells in the level of basal nuclei. Basically it is about neurodegeneration, due to accumulation of pathological proteins, in the case of alpha synuclein in the level of dopaminergic cells, as a result together with energetic dysfunction, for apoptosis of these cells. Usually the first symptoms of the disease are non motor, such as hyposmia, depression, vegetative symptoms, sleep disturbance and dementia. Motor symptoms of the Parkinson disease means TRAP symptomatology: bradykinesia, tremor, rigidity, and postural instability. The treatment of PD, starts with dopamine agonists, and then are included NMDA inhibitors, MAO B inhibitors, KOMT inhibitors anticholinergics and substitution therapy. Always is recommended that the therapy should begin with MAO B inhibitors or agonists of dopamine, because except motor symptoms they have an influence on the non motor symptoms. The treatment always is individual, because every patient has it s own individual receptory architectonic. Keywords: parkinson disease, therapy, phc September 2016, Struga 43

44 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија ХИРУРШКИ ТРЕТМАН НА ПОВТОРУВАЧКА (ХАБИТУАЛНА) НЕСТАБИЛНОСТ НА РАМЕНИОТ ЗГЛОБ Илиев Б.,¹, Споа Д.,¹ Поберај Б.² ¹ПОБ Ремедика Скопје, ²Ортопедска Болница Валдолтра, Анкаран, Словенија Апстракт Станува збор за повторувана луксација(исчашување) на рамениот зглоб како последица на трауми и анатомски дефицит на одредени структури на рамениот зглоб. Во најголем процент на случаи се работи за предна луксација на рамото. Хируршкиот третман се состои во правилна проценка на случаевите предоперативно која опфаќа добро спроведена анамнеза кај пациентите, ортопедски преглед, магнетна резонанца на рамото и користење на одредени скорови врз основа на кои се одредуваше соодветен оперативен зафат. Го користевме ISIS score (instability severity index score), врз основа на кој се донесe одлука каков оперативен третман ќе се спроведе кај пациентите. Скорот се состои од анализа на возраста на пациентот, тип на спортот со кој се занимава пациентот, евентуално присутна назначена лабавост на сите зглобови, евентуално присуство на Hill Sachs лезија на главата на хумерусот и евентуалното постоење на коскен губиток на гленоидот. Оперативниот третман се состоеше во артроскопска стабилизација на предниот лабрум на гленоидот или во мини отворена процедура за предна стабилизација на рамото Latarjet. Постоперативната имобилизација и физикалната терапија зависат од типот на оперативниот зафат. Просечното време на комплетното опоравување од интервенцијата изнесуваше 4-6 месеци. Клучни зборови: луксација, рамо, оперативен зафат, latarjet Септември 2016, Струга

45 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia SURGICAL TREATMENT OF RECURRENT (HABITUAL) DISTRESS SHOULDER JOINT Iliev B.¹, Spoa D.,¹ Poberaj B.² ¹G.H. Remedika, Skopje, R.Macedonia, ² Orthopedic Hospital Valdoltra, Ankaran, Slovenia Abstract It is recurrent luxation of the shoulder joint due to trauma and anatomical deficiency of certain structures of the shoulder joint. The highest percentage of cases is anterior luxation of the shoulder. Surgical treatment contains correct preoperative assessment of cases that covers a well conducted medical history of patients, orthopedic examination, magnetic resonance imaging of the shoulder and use of certain scores which basis determined the appropriate surgery. We used ISIS score (instability severity index score), on which we based the decision what surgery will be conducted in patients. Score contains the analysis of the patient's age, type of sport that deals the patient, possible present of all joint laxity, possible presence of Hill - Sachs lesion of the head of the humerus and the possible existence of bone loss glenoid. Operative treatment consisted arthroscopic stabilization of the anterior labrum of glenoid or mini open procedure for anterior stabilization of the shoulder Latarjet. Postoperative immobilization and physical therapy depends on the type of surgery. Average time of complete recovery of the intervention was 4-6 months. Keywords: luxation, shoulder, surgery, latarjet September 2016, Struga 45

46 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија ОСТЕОПАТИЈА: ЛЕКУВАЊЕ СО РАЦЕ Мандагаран Е.М. Центар за Остеопатија, Via Giuseppe Sacchi 12, Милано, Италија Апстракт Остеопатија е терапевтски метод кој не предвидува користење на лекови, туку, преку манипулации и специфични техники, се докажува дека е ефективен за проценка, превенција и третман на болести кои влијаат не само на невро-мускулно-скелетниот систем, туку исто така и на краниосакралната структура (интимната врска помеѓу черепот, 'рбетот и сакрумот) и висцералниот систем (мобилноста и виталноста на внатрешните органи). Поединецот се смета како целина: секој дел на лицето (психата е вклучена) е зависен од другите и правилното функционирање на секој гарантира дека целата структура, според тоа, е во ментална и физичка благосостојба и рамнотежа. Цел: Луѓето треба да разберат дека остеопатијата не е терапевт кој лечи, туку неговата интервенција е со цел да се поттикне вродената способност на телото да се излечи самото. Резултати: Со остеопатскиот третман се употребуваат (применуваат) неколку методи и техники на лекување кои остеопатите ги користат наизменично во согласност со терапевтските потреби. Остеопатија се предлага за деца, возрасни, стари лица и спортисти. Заклучок: Било кое место како и абнормална состојба на телото да се погодени, остеопатијата има за цел: враќање на подвижноста на зглобовите, каде што е компромитирана, подобрување на снабдувањето со крв и венско враќање, нормализација на интеракцијата на централниот нервен систем, периферниот и невро вегетативниот со локомоторниот систем. Клучни зборови: остеопатија, манипулации, невро-мускулноскелетен систем Септември 2016, Струга

47 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia OSTEOPATHY: HEAL WITH HANDS Mandagaran E.M. Studio osteopatico, Via Giuseppe Sacchi 12, Milano, Italy Abstrakt OSTEOPATHY is a therapeutic method that does not provide the use of medication but, through manipulations and specific techniques, it proves to be effective for the assessment, prevention and treatment of disorders affecting not only the neuro-muscle-skeletal system, but also the craniosacral structure (intimate relationship between the skull, spine and sacrum) and the visceral system (mobility and vitality of the visceral organs). The individual is considered as a whole: each part of the person (psyche included) is dependent on others and the proper functioning of each ensures that the entire structure, therefore, the mental and physical well-being and balance. Objective: Let people understand that with osteopathy is not the therapist who heals, but its intervention is to encourage the innate ability of the body to heal itself self. Results:Osteopathic treatment makes use of several methods and treatment techniques that osteopaths use interchangeably according to the therapeutic needs. Osteopathy is suggested for children, adults, seniors and athletes. Conclusion: Whatever the venue as well as the abnormal condition of the body is afflicted, the osteopathic objective aims to: restore joint mobility where it has been compromised, improve the blood supply and venous return, normalize the interaction of the central nervous system, peripheric and neuro vegetative with muscleskeletal system. Keywords: osteopathy, manipulations, neuro-muscle-skeletal system September 2016, Struga 47

48 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија ТРАДИЦИОНАЛНА КИНЕСКА МЕДИЦИНА- АКУПУНКТУРА ВО МОДЕРНАТА ФИЗИОТЕРАПЕВТСКА ПРАКСА Ибрахимовиќ A. Дрезденски Интернационален Универзитет, Германија Апстракт Основната теорија на кинеската медицина го поддржува мислењето дека промените во природните животни циклуси (околината) и промените во човечкиот организам доведуваат до создавање на болести и дисфункции. Гледано од медицински аспект оваа теорија вклучува поголем број на теории за начинот на ангажирање на човековата енергија, внатрешните органи и внатрешните енергетски канали во организмот. Теоријата за Јин и Јанг води потекло од прастара, филозофска концепција. Тие оваа концепција ја користеле со цел на разбирање на физиолошки-патолошките промени и дисфункции кои што континуирано се појавуваат, контролираат, надоградуваат па дури и надвладуваат односно атакуваат во човечкото тело.главен предуслов за енергетска равнотежа и психофизичко здравје на организмот е несметениот тек на виталната енергија. Различни надворешни фактори (негативни зрачења, студенило, повреди, бактерии), како и внатрешни(негативни емоции, стрес, бес, тага), можат да предизвикаат нерамнотежа. Како научен доказ за објаснување на дејството на акупунктурата можат да послужат: Неврохуморалните модели како што е нервниот систем, кој што вклучува централни неврохуморални и невропептидни механизми, периферни аферентни нервни влакна и периваскуларна, симпатичка активација. Циркулаторниот систем кој што локално и централно пренесува биомолекуларни елементи, а кои што пак предизвикуваат промени на ќелиско ниво со акупунктурна стимулација. Лимфниот систем кој што служи како медиум за лимфна циркулација по должината на фасцијата и периваскуларниот, интерстицијски простор. Електромагнетниот био-информатичен систем кој се активира со акупунктура и делува врз статичкиот електрицитет на површината на ќелиите, и на јонската миграција во меѓуќелиските течности. Клучни зборови: традиционална кинеска медицина, Јин-Јанг конструкција, акупунктура, модел на пракса базиран на докази Септември 2016, Струга

49 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia ЛУМБОИШИЈАЛГИЈА И ПРОТРУЗИЈА НА ДИСКУСОТ ИНТЕРВЕРТЕБРАЛИС СЕГМЕНТ L4-L5 ТЕРАПЕВТСКИ ПРИСТАП ПО ПРИНЦИПОТ ТКМ (ТРАДИЦИОНАЛНА КИНЕСКА МЕДИЦИНА) И АКУПУНКТУРА (Работилница) Ибрахимовиќ А. Дрезденски Интернационален Универзитет, Германија Апстракт Практичниот дел на содржината на традиционалната кинеска медицина и акупунктурата во модерната физиотерапевтска пракса претставува постулирање на специфичната синдром дијагноза на јазикот и радијалис пулсот на пациентот, постулирање на 8 водечки критериуми на патогенезата како и практична демонстрација на комплетниот третман вклучувајќи и акупунктура, мануелна терапија (киропрактика по правилата и постулатите на традиционалната кинеска медицина ТКМ), моксибуција (термодинамична терапија со спрецијални цигари од темјан), како и капинг терапија (терапија со жешки чаши како и вакум пумпа). TRADITIONAL CHINESE MEDICINE ACUPUNCTURE IN MODERN PHYSIOTHERAPY Ibrahimovic A. DIU-Dresden International Univeristy-Germany info@medical-movement.de Abstract The basic traditional Chinese medicine tries us to explain that changes in the nature and life cycles, as well as changes in the human body is closely correlated with each other so that it can lead to diseases and dysfunctions in the worst case. The TCM among medical aspect includes several theories about the effects of human energy, the internal organs and internal energy channels in the human body. The most common September 2016, Struga 49

50 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија theory Yin and Yang is one of the traditional philosophical concepts. The TCM doctors have this concept (Yin-Yang construct) used to philosophische- pathological dysfunctions and changes, which complement each other continuously, check to attack the organism explain. An unhindered flow of vital energy Qi is a prerequisite for the energetic balance and psychophysical health. Various external factors (negative cosmic rays, excessive cold, injury) and internal (negative emotions, stress, anger, sadness) often cause such imbalances. A scientific evidence and attempt to explain acupuncture as medical shear construct are: Neurohumorales model includes central nervous system, neuropeptide mechanisms, peripheral afferent nervous system, perivascular likeable activity transmitted Circular systems which biomolekuläre items local and central, but that affect the intra- and extracellular space, among other means Akupunkturstimmulation. Electromagnetic and bioinformative systems which have an impact on the static electricity of the cell surface and ions migrate between cells liquid by acupuncture. Keywords: traditional chinese medicine yin and yang concept acupuncture evidance based practice Септември 2016, Струга

51 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia KINESIOTAPING ОД СПОРТ ДО МЕДИЦИНА Кејс К. Интернационална Kinesio Taping корпорација и асоцијација, Албикирки, Њу Мексико, САД Апстракт Д-р. Кензо Кејс ќе ја прeзентира историјата на Kinesio Taping техниката и ќе не запознае со основните концепти на Kinesio Taping методот. Оваа техника се разви и еволуираше од едно основно признание здобиено во светот на спортот до едно благодарно признание за метод кој што има широка медицинска примена. Во овој труд ќе биде објаснето влијанието на техниката врз слоевите на кожата и врз нервниот систем, и исто така ќе бидат изнесени некои револуционерни нови методи на тејпинг. KINESIOTAPING FROM SPORT TO MEDICINE Kase K. Kineso Taping Corporation and Association International, Albuquerque, New Mexico USA www. kinesiotaping.com Abstract Dr. Kenzo Kase will explore the history of Kinesio Taping and introduce the fundamental concepts of The Kinesio Taping Method. Kinesio Taping has evolved from primary recognition in the sports world to acknowledgement as a method that can be widely used in many medical settings. The impact of Kinesio Taping on the layers of skin and the nervous system will be explained, and revolutionary new methods of taping will be introduced September 2016, Struga 51

52

53 ОРИГИНАЛНИ ТРУДОВИ ORIGINAL ARTICLES ЕФЕКТ НА КИНЕЗИТЕРАПИЈАТА ВРЗ ФУНКЦИОНАЛНИТЕ МОЖНОСТИ ЗА МОТОРНА РЕКОВАЛЕСЦЕНЦИЈА КАЈ ПАЦИЕНТИ СО СУПРАТЕНТОРИАЛЕН ЕДНОСТРАН МОЗОЧЕН ИНСУЛТ ВО ХРОНИЧЕН ПЕРИОД Василева Д.¹, Љубенова Д.², Николовска Л.¹, Крстев Т.¹, Страторска Т¹. ¹Факултет за медицински науки, Универзитет Гоце Делчев - Штип, Р.Македонија ²Катедра Кинезитерапија и рехабилитација - Факултет за кинезитерапија, туризам и спортска анимација, Национална спортска академија "Васил Левски" - Софија, Р.Бугарија dance.vasileva@ugd.edu.mk Апстракт Целта на истражувањето е да се проследи влијанието на специјализираната кинезитерапевтска метода (СКТМ) врз функционалните можности за моторна рековалесценција кај пациенти со супратенториален едностранен мозочен инсулт во хроничен период (СЕМИХП). Материјaл и методи Истражувањето е спроведено со 67 пациенти со СЕМИХП (56 болни вклучени во експериментална група 32 мажи и 24 жени, со продолжителност на заболување 7.8±2.0 месеци, и 11 болни во контролна група 9 мажи и 2 жени, со продолжителност на заболување 7.3±1.5 месеци). За оценување на функционалните можности за моторна рековалесценција се користи модифицирана скала на Chedoke-McMaster, скала на Ashworth и тест за функционална независност - Functional Independence Measure - FIM. Стадиумот на моторна рековалесценција и нивото на функционална независност се оценети на почетокот на истражувањето, на 10-от ден и 1-от месец по почетокот на КT кај двете групи. Пациентите од експерименталната група се лекувани со специјализирана 10-дневна КTМ, која што подоцна продолжува да се исполнува како September 2016, Struga 53

54 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија адаптирана програма од вежби во домашни услови за период од 1 месец. Резултати По применетата СКTМ највисока тенденција кон подобрување на моторното возобновување и функционалната независност се утврди на 1-от месец, со ниво на значајност во текот на лекувањето, p<0.000 и ниво на значајност на промената меѓу двете групи P< Заклучок Применетата специјализирана кинезитерапевтска метода кај експерименталната група, продолжена подоцна како адаптирана програма од вежби во домашни услови, значајно ги подобрува функционалните можности за моторно возобновување кај пациенти со супратенториален едностранен мозочен инсулт во хроничен период во споредба со обичната кинезитерапевтска метода применета кај контролната група. Клучни зборови: кинезитерапија, моторна рековалесценција, функционални можности, супратенториален едностранен мозочен инсулт, хроничен период. EFFECT OF KINESITHERAPY ON THE FUNCTIONALITY OF MOTOR RECOVERY IN PATIENTS WITH SUPRATENTORIAL UNILATERAL STROKE IN CHRONIC PERIOD Vasileva D.¹, Lubenova D.², Nikolovska L.¹, Krstev T.¹, Stratorska T¹. ¹Faculty of Medical Sciences - University Goce Delchev Shtip, R. Macedonia ²Department of "Kinesitherapy and rehabilitation" - Faculty of kinesitherapy, tourism and sports animation, National Sports Academy Vasil Levski, Sofia, Bulgaria dance.vasileva@ugd.edu.mk Аbstract The aim of the study is to trace the influence of specialized kinesitherapeutic methodology (SKTM) on the functionality of motor recovery in patients with supratentorial unilateral stroke in the chronic period (SUSChP). Material and Methods The study was conducted with 67 patients with SUSChP (56 patients included in the experimental group - 32 men and Септември 2016, Струга

55 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia women, with duration of disease 7.8 ± 2.0 months, and 11 patients in the control group - 9 men and 2 women, with duration of disease 7.3 ± 1.5 months). To assess the functionality of motor recovery using the modified scale Chedoke-McMaster, Ashworth scale and functional test of independence - Functional Independence Measure - FIM. Stage of motor recovery and the level of functional independence were evaluated at the baseline, the 10 th day and the 1 st month after the start of KT in both groups. Patients in the experimental group were treated with a specialized 10-day KT, which later continued to perform as an adapted exercise program at home for a period of one month. Results After applying SKTM, the highest trend towards improvement in the motor recovery and functional independence was established after the 1st month with a level of significance during treatment p <0.000 and the significance level of change between the two groups, P < Conclusion The applied specialized kinesitherapeutic methodology in the experimental group continued later as an adapted exercise program at home, significantly improving the functional capabilities for motor recovery in patients with supratentorial unilateral stroke in the chronic period compared with the usual kinesitherapeutic methodology applied in the control group. Keywords: kinesitherapy, motor recovery, functionality, supratentorially unilateral stroke, chronic period September 2016, Struga 55

56 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија КИНЕЗИТЕРАПИЈА КАЈ ПАЦИЕНТИ СО ЦЕРВИКОАРТРОЗА Кукуноски Б. Центар за кинезитерапија и сколиози Физио-Рехаб, Прилеп, Македонија Апстракт Анатомо-кинезиолошката структура на `рбетниот столб е комплексна. Знаењата за структурата и функцијата на одделните елементи се многу важни за да може успешно да бидат дијагностицирани и да се надминат патокинезиолошките промени. Целта на трудот е да се разгледаат и анализираат резултатите од лекувањето на пациенти со цервикоартроза, на кои е применета комбинирана физиотерапевтска програма, која вклучува мануелна мекоткивна мобилизација, миофасциални техники и активна кинезитерапија. Материјали и методи: Во периодот од ноември 2007 март 2008 г. во 15-та поликлиника Софија, се лекувани и следени во рамките на десет третмани 7 пациенти со цервикоартроза на средна возраст от 54, 4 години. За објективизирање на резултати на почетокот и крајот на лекувањето се иследуваа: самопроценка на болката по (ВАС), Активниот обем на движење, мануелно-мускулно тестирање (ММТ), палпаторно иследување за хипертонус во статичките мускули, тест на Hautant за латентна вртоглавица, субјективни тегоби: главоболка, вртоглавица, вкочанетост во вратот и зуење во ушите. Резултати: Субјективната самопроценка за интензитетот на болката ни покажуваат дека пред третманите 71,43% од пациентите се во средината на ВАС (оценки 4 и 5),а 28,56% ја оценуваат болката со степен 7 и 8, кои по завршувањето на лекувањето имаат намалување на болката со скоро 50%. Двајца пациенти (28,56%) имаат многу слаба и непостојана болка (степен 1), а 42,85% немаат болка. Подобрување на резултатите е регистрирано во сите применети тестови, со исклучок на некои вредности кај одредени пациенти кои остаанаа непроменети. Заклучок: Анализата на истражувањата ни дава основа да сметаме дека приложената комбинацијата од средства е со позитивен ефект Септември 2016, Струга

57 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia и покажува тренд на брзо аналгетско дејство и намалување на другите субјективни тегоби, намалување на тонусот, зголемување на подвижноста и мускулната сила. Клучни зборови: активна кинезитерапија, мануелна мобилизација, миофасцијални техники, цервикоартроза PHYSIOTHERAPY IN PATIENTS WITH CERVICAL ARTHROSIS Kukunoski B. Тhe physiotherapy and scoliosis center, Fizio- Rehab, Prilep, Macedonia Abstract Anatomical structure of the spine is complex. It is a remarkable combination of strong bones, flexible ligaments and tendons, large muscles and highly sensitive nerves. Knowledge about the structure and function of individual elements is very important in order to successfully diagnosed and overcome pathokinesiological changes. The aim of the study is to review and analyze the results of treatment of patients with cervical arthrosis, which are submitted to combined Physiotherapy program, that includes a manual soft tissue mobilization, myofascial techniques and active physiotherapy. Materials and Methods: Between November March 2008 in 15th polyclinic in Sofia, seven patients suffering from cervcial arthrosis with mean age of 54,4 years were treated and monitored within ten treatments. For objectification of the results at the beginning and end of the treatment were investigated: self-assessment of pain (VAS), active range of motion, manual-muscle testing (MMT), palpable measurement of muscles tonus, Hautant test for latent dizziness and subjective symptoms such as headache, dizziness, stiffness in the neck and tinnitus. Results: The subjective self-assessment of pain intensity show that before treatment 71.43% of patients take the middle place in VAS (grades 4 and 5), and 28,56% assess pain with grade 7 and 8, which upon treatment have pain relief with almost 50%. Two patients (28.56%) have very weak and inconsistent pain (grade 1), and 42.85% do not have pain. Improving results are registered in all applied tests September 2016, Struga 57

58 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија Conclusion: The analysis of research gives us grounds to believe that the attached combination of resources has positive effect and shows a trend of rapid analgesic effect and reduction of other subjective symptoms, reducing muscle tone, increase mobility and muscle strength. Keywords: active physiotherapy, manual mobilization, myofascial techniques, cervical arthrosis Септември 2016, Струга

59 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia КИНЕЗИТЕРАПИЈА ПРИ ФУНКЦИОНАЛНИ НАРУШУВАЊА НА САКРОИЛИАЧНИОТ ЗГЛОБ Крстев Т., Николовска Л., Василева Д., Страторска Т., Колевска М. Универзитет Гоце Делчев, Штип, Факултет за медицински науки, Катедра за Физикална медицина и рехабилитација, Р.Македонија Апстракт Вовед. Функционалните нарушувања со моторен дефицит во сакроилиачните зглобови се карактеризираат со локална и/или ирадирачка болка, како и соодветни рефлекторни реакции од страна на различни зглобови на рбетниот столб. Тие можат да предизвикаат појава на сколиоза, зглобни блокади и други клинички синдроми. Цел. Целта на ова истражување беше да се создадат и оценат две кинезитерапевтски методики кај пациенти со дисфункција на сакроилиачните зглобови и болка во лумбосакралната област, едната од кои во комбинација со мануелно мобилизациски техники, а другата за самостојна примена во домашни услови. Материјал и методи. Истражувањето се спроведе во периодот од март 2009 година до октомври 2014 година. Во него беа вклучени 94 пациенти (48 мажи и 46 жени) со лумбосакрална болка како последица на дисфункција во сакроилиачните зглобови. Пациентите поминаа курс по кинезитерапија во траење од 15 дена и во кој беа вклучени 10 терапевтски процедури. Пациентите беа поделени во три групи во зависност од применетите терапевтски средства. Група А (n=30) - класична масажа и аналитички вежби на стабилна површина, Група Б (n=41) - мобилизирачка и манипулативна масажа (според Териер), зглобна мобилизација (техниката на Стодарт со вкрстени раце, Вентро - каудално лизгање, вентрализација на сакрумот, дорзално лизгање на илиумот) и вежби на фитнес топка и Група В (n=23) - вежби на стабилна површина и вежби и средства за автомобилизација. За оценка на ефективноста на применетата терапевтска програма направивме мерења за оценка на: зглобната функција, болката, мускулната сила и издржливост како и општата здравствена состојба. Резултати. Забележавме подобрување во вредностите на сите измерени параметри кај сите групи. Најдобри резултати со September 2016, Struga 59

60 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија статистичка разлика се забележа кај експерименталната Група Б по неа кај група В, а најмала разлика кај контролната Група А. Заклучок. Примената на мануелно мобилизациски техники како за обработка на меките ткива така и за зглобна мобилизација, доведува до побрзо намалување на болката и создавање на услови нормализирање на мускулната сила и издржливост. За превенција на рецидивите, кинезитерапевтската програма е потребно да биде надополнета со мерки за автомобилизација како и совети за правилно исполнување на секојдневните активности. Клучни зборови: сакроилиачна болка, мануелна мобилизација, фитнес топка, масажа KINESITHERAPY IN FUNCTIONAL DISORDERS OF THE SACROILIAC JOINT Krstev T., Nikolovska L., Vasileva D., Stratorska T., Kolevska M. University Goce Delcev, Stip, Faculty of medical sciences, Department of Physical therapy and rehabilitation, R.Macedonia Abstract Introduction. Functional disorders with motor deficit in the sacroiliac joints are characterized by local and / or irradiating pain and appropriate reflex reactions by various joints of the spine. They can give rise to scoliosis, joint blockages and other clinical syndromes. Aim. The aim of this study was to develop and evaluate two physiotherapy approaches in patients with dysfunction of the sacroiliac joints and pain in the lumbosacral region, one of which in combination with manual mobilization techniques, and the other for individual use at home. Material and methods. The survey was conducted in the period from March 2009 to October It included 94 patients (48 men and 46 women) with low back pain as a result of dysfunction in the sacroiliac joints. Patients underwent a therapy course lasting 15 days, which included 10 therapeutic procedures. Patients were divided into three groups depending on the applied therapeutic program. Group A (n = 30) - Classic massage and analytical exercises on a stable surface, group B (n = 41) - mobilizing and manipulative massage (Terrier), joint mobilization Септември 2016, Струга

61 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia (Stodart s technique with crossed hands, ventralisation of the sacrum, ventro-caudal glide, dorsal glide of the ilium) and exercises on fitness ball and Group V (n = 23) - exercises on a stable surface and tutorials and resources for automobilization. To assess the effectiveness of applied therapeutic program, we made measurements for assessment (sacro-iliac mobilization test, iliac compression test, derbolowsky sign and laguerre test) of joint function, pain, muscle strength and endurance and overall health. Results. We noticed improvement in the values of all measured parameters in all groups. Best results with statistically significant difference was observed in the experimental group B and in group V, while the smallest difference in the control group A. Conclusion. The application of manual mobilization techniques and the treatment of the soft tissues and the joint mobilization lead to faster pain relief and creating conditions for normalization of muscle strength and endurance. For the prevention of relapses therapy program needs to be complemented by measures for automobilization and advices for reduction of risk in daily activities. Keywords: sacroiliac pain, manual mobilization, fitness ball, massage September 2016, Struga 61

62 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија ФИЗИОТЕРАПЕВТСКИ ТРЕТМАН КАЈ ОБСТЕТРИЧНА ПАРАЛИЗА НА ПЛЕКСУС БРАХИАЛИС ERB-DUCHENNE СПОРЕД ВОЗРАСТА Вата Л. Педијатриски оддел за физиотерапија, К.У.Ц Мајка Тереза, Тирана, Албанија Апстракт Обстетричната брахијална парализа е оштетување на брахијалниот сплет или плексус. Цели: Важноста на третманот ОБП Erb-Duchenne според возраста со техники на Бобат и Војта. Материјал и методи: Во оваа студија преземени се 30 случаи во еден временски период од 8 години. Од сето ова 15 деца се дојдени во првите 3 месеци од раѓањето. Во овие субјекти аплициран е третманот со техники на Бобат и Војта според возраста. Резултати: Од 30 преземени случаи во оваа студија, 15 пациенти се дојдени во првите 3 месеци од раѓањето. Третирани се со техники на Бобат и Војта каде што достигнат е 100% функсионален резултат и 90% естетичен. Од 15 деца дојдени после оваа возраст, 8-те дојдени деца во првите години од раѓањето 90% се постигнати функсионални резултати и 80% естетични. 7-те останати по 18 месеци од раѓањето добиле 80% функсионални и 70% естетични резултати. Во мерењето на резултатите учествувале и лекари невропедијатри и ортопеди. (кажи ми кои се да им ги скинам дипломите) на К.У.Ц Мајка Тереза. Заклучок: Во резултатот одреден е: Степенот на оштетувањето; Времето на доаѓањето на третман; Третманот според возраста. Клучни зборови: обстетрична парализа на плексус брахијалис, erbduchenne, техники на бобат и војта, функцијата, естетиката Септември 2016, Струга

63 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia PHYSIOTHERAPY TREATMENT OF OBSTETRIC BRACHIAL PLEXUS PALSY ERB DUCHENNE BY AGE GROUP Vata L. Pediatric Physiotherapy Department, University Hospital Center Mother Teresa Tirana, Albania Abstract Obstetric Brachial Plexus Palsy is a damage of Brachial Plexus. Aim of Study: The importance of treatment Obstetric Brachial Plexus Palsy divided by age groups, Erb - Duchenne with the techniques of Bobath and Vojta. Material and methods: In the study were 30 cases in an 8-year timeframe. Wich 15 of these children have come within 3 months of birth. These entities is applied treatment techniques according to Bobath and Vojta. Result: Of the 30 cases in the study, 15 came within 3 months of their birth. Were treated with Bobath and Vojta techniques and have achieved 100%functional result and 90% aesthetic. 15 children come after this age, 8 arrivals within the first year of birth have reached 90% function and 80% aesthetic. 7 arrivals after 18 months have received 80% function and 70% aesthetics. In measuring the results have participated doctors orthopedic and neuro-pediatre of Q.S.U. "Mother Teresa" and Trauma. Conclusion: Determinant in the results: The degree of damage; Time of arrival in treatment; Treatment by age. Keywords: obstetric brachial plexus palsy, erb duchenne, techniques bobath and vojta, function, aesthetics September 2016, Struga 63

64 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија ИЗОКИНЕТИЧКИ РЕХАБИЛИТАЦИОНЕН ПРОГРАМ КАЈ ТЕНИСКИ ЛАКТ Стојковски О., Лазаревска Х. Лазаревска С. Центар за физикална и кинезитерапија Ласер Мед Апстракт Тениски лакт или латерален епикондилитис е најчест и најпознат синдром на преоптеретување на раката, кој се јавува кај околу 1-3% од населението. Покрај конзервативниот начин на лекување, како ефективна метода во рехабилитацијата се применува и изокинетичкиот метод. Направено е испитување со цел да се анализира, ефикасноста на кинезитерапијата врз основа на изокинетичка обука, во споредба со класичниот физикален пристап. Испитувањето е извршено со 50 испитаника. Првата група е со 27 испитаника, во која е применета кинезитерапија со изокинетички метод, а втората е контролна група со 23 ипитаника со класичен физикален пристап; во период од 4 недели. Резултатите се оценети врз основа на: болка ( според визуелната аналогна скала -VAS), мерење на мускулната сила (ММТ) и ултрасонографски преглед. Во споредба со класичниот физикален третман, резултатите од кинезитерапијата со изокинетичен модел се: (а) значително намалување на интензитетот на болка после третманот; (б) враќање на силата на пронаторите и екстензорите на повредената рака; (в) подобрување или нормализација на тетивите; (г) враќање во секојдневните активности. Клучни зборови: тениски лакт, изокинетичен, кинезитерапија, ммт, ултрасонографски преглед Септември 2016, Струга

65 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia ISOKINETIC REHABILITATION PROGRAM FOR TENNIS ELBOW Stojkovski O., Lazarevska H. Lazarevska S. Center for Physical and Kynesitherapy "Laser Med", Skopje, R.Macedonia Abstract Tennis elbow or lateral epicondylitis is the most common and bestknown syndrome overload hand, which occurs in about 1-3% of the population. Despite the conservative way of treatment as an effective rehabilitation method applies isokinetic method. Examination is done in order to analyze the effectiveness of kinesitherapy based on isokinetic training, compared to a traditional physical approach. The test is conducted with 50 respondents. The first group is with 27 respondents which is applied kynesitherapy with isokinetic method, and the second is a control group of 23 respondents with classic physical access; for 4 weeks. The results are evaluated based on the pain (by visual analogue scale -VAS), measuring muscle strength (MMT) and ultrasonographic examination.compared to the classical physical treatment, kinesitherapy results with isokinetic model: (a) a significant reduction in pain intensity after treatment; (B) a return force pronatorite extensors and the injured hand; (C) improvement or normalization of the tendons; (D) return to daily activities. Keywords: tennis elbow, isokinetic, kinesiotherapy, mmt, ultrasonographic examination September 2016, Struga 65

66 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија ФИЗИОТЕРАПЕВТСКО ВЛИЈАНИЕ НА БРЗОТО ОДЕЊЕ КАЈ ПАЦИЕНТИ СО ОСТЕОАРТРИТИС НА КОЛЕНО Тани К., Кола И., Залари К., Деѓа Ф., Ќалиај Е. Факултет за технички медицински науки, Универзитет за медицина, Тирана, Албанија Апстракт Вовед: Остеоартритис на колено е хронична, дегенеративна болест, позната како најчеста причина за појава на потешкотии при одењето кај постарите, возрасни лица, и притоа се поврзува со забавено одење. Многу студии покажуваат дека силата на quadriceps femoris мускулот, (односно неговото подобрување или слабеење) може да влијае на одењето. Кинезиотејпингот е физиотерапевтскa техника, што ја зголемува мускулната сила со иритирање на кожните рецептори. Цел: Целта на оваа студија е да се провери дали Кинезиотејпинг техниката ја зголемува брзината на одењето кај пациенти со остеоартритис на коленото. Материјал и методи: Во оваа студија учествуваа 50 пациенти со примарен остеоартритис на коленото, на возраст од години. Ние ja проучувавме промената на брзината на одењето на 10 метри при нормална брзина за секој пациент, еден ден пред тоа, еден ден по примената на техниката, и три дена по примената на Кинезиотејпинг техниката на quadriceps femoris мускулите. Ова го исполнивме со помош на тестот за пешачење на 10 метри. Резултати: Нашите резултати покажуваат дека постои значително зголемување на брзината на одење при одење на 10 метри еден ден после примената и исто така три дена по примената на Кинезиотејпинг техниката. Заклучок: Кинезиотејпинг техниката може да се користи кај пациенти со остеоартритис на коленото, особено кога долгорочна цел на третманот е промена на стереотипите за одење. Клучни зборови: остеоартритис на колено, чекорење, kinesio tape, рехабилитација Септември 2016, Струга

67 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia PHYSIOTHERAPY EFFECTS ON GAIT SPEED IN PATIENTS WITH KNEE OSTEOARTHRITIS Tani K., Kola I., Zallari K., Dedja F., Qalliaj E. Faculty of Technical Medical Science, University of Medicine, Tirana Abstract Introduction: Knee osteoarthritis is a chronic degenerative disease, known as the most common cause of difficulty walking in older adults and subsequently is associated with slow walking. Many studies have shown that the strength of the quadriceps femoris muscle can affect gait, by improving or weakening it. Kinesio Tape is a physiotherapeutic technique, which increases muscular strength by irritating the skin receptors. Aim: The aim of this article was to verify if Kinesio Tape increases gait speed in patients with knee osteoarthritis. Material and methods: 50 patients with primary knee osteorathritis, aged years, participated in this study. We observed the change of gait speed, while walking for 10 meters at normal speed for each patient, before, one day after the application and three days after the application of Kinesio Tape on quadriceps femoris muscle, with the help of the 10- meter walk test. Results: Our results indicated that there was a significant increase of gait speed while walking for 10 meters one day and also three days after application of Kinesio Tape. Conclusion: Kinesio Tape can be used in patients with knee osteoarthritis, especially when changing walking stereotypes is a long term goal of the treatment. Key words: knee osteoarthritis, gait, kinesio tape, rehabilitation, gait speed September 2016, Struga 67

68 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија ИНВЕРЗИЈА- ПРЕВЕНТИВНА И АЛТЕРНАТИВНА ТЕРАПИЈА Димитриевски Н. Виола Трејд, Скопје, Р.Македонија mail: Апстракт Вовед: Инверзија-терапијата претставува процес на постепено превртување на телото, нозете горе-главата доле, се со цел да се одбегне влијанието на земјината тежа врз рбетниот столб при одредени состојби како што се рбетни болки, дискус хернија, цервикална спинална стеноза, корекција при сколиоза, намалување на остеоартритични болки и др. Се одвива на посебна справа(маса) за инверзија, каде доаѓа до декомпресија на рбетниот столб, колената, глуждовите итн. Доколку постојат индикации, се почнува со 15% инверзија - 5минути со постепено секојдневно зголемување, се до максимум од 100% инверзија, во траење од третмани. Контраиндикации се: хипертензија, пореметување на циркулацијата, глауком, рефлукс на желудник, гравидитет. Цел: Претставување на една нова техника-терапија која може да биде дел од конзервативната рехабилитација,кај пациенти со лумбален синдром заедно со другите форми на физикална терапија. Материјал и методи: Во 2006 година е направена клинички контролирана студија на Универзитетот Newcastle во Англија на 22 пациенти кои страдаат од ишијалгија со протрузија на дискусот. Пациентите биле поделени на две групи, кај едната е применувана само физикална терапија, а кај другата физикална и терапија со инверзија. Резултати: Очекуваните резултати се докажани со самата студија. Кај групата што примала физикална терапија и инверзија кај 77% од испитаниците се постигнати мошне поволни резултати. Кај групата која применувала само физикална терапија, резултатите се понезадоволителни, кај 21% морале да извршат и хируршка интервенција. Додека во двете групи нема значајни разлики во MR снимките. Заклучок: Со примената на инверзијата се овозможува забрзано ослободување од болката при лумбален синдром и ишијалгии, каде самата тракција помеѓу пршленските тела предизвикува да се Септември 2016, Струга

69 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia намали притисокот, се корегира и се добива истегнување (strecing) на мускулатурата по должината на рбетот и долните екстремитети, со подобрена циркулација проследено со регенерација на мекоткивните структури. Клучни зборови: инверзија, дискус хернија, stretching INVERSION-PREVENTIVE AND ALTERNATIV THERAPY Dimitrievski N. Viola Trade, Skopje, R.Macedonia mail: Abstract Introduction: Inversion Therapy is the process of gradually turning over the body, feet up and head down, in order to avoid the influence of gravity on the spine under certain conditions such as vertebrate pain, disc herniation, cervical spinal stenosis, correction in scoliosis, osteoarthritis pain reduction and others. It takes place on separate floors (ground) for inversion, where it comes to decompress the spinal column, knees, ankles and so on. If there are indications, starting with 15 % inversion - 5 minutes by gradually increasing daily, up to a maximum of 100% inversion, lasting treatments. Contraindications are: hypertension, circulation disorder, glaucoma, gastric reflux, pregnancy. Objective: Introduction of a new technology - therapy can be part of a conservative rehabilitation in patients with lumbar syndrome along with other forms of physical therapy. Material and Methods: In 2006 was made a controlled clinical study at the University of Newcastle in England on 22 patients suffering from sciatica with disc protrusion. Patients were divided into two groups, with one being applied only physical therapy, and in other physical therapy and inversion. Results: The expected results are proven by the study. In the group receiving physical therapy and inversion in 77% of respondents have achieved very favorable results. The group which applied only physical therapy, the results are unsatisfactory, with 21% having to perform and surgery. While both groups no significant differences in MR images. Conclusion: The application of inversion allows rapid relief from pain, sciatica and lumbar syndrome, where the traction between the vertebrae September 2016, Struga 69

70 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија causes to reduce pressure, corrected and received strength (strecing) of the muscles along the spine and lower limbs, improved circulation followed by regeneration of the soft tissue structures. Keywords: inversion, disc herniation, stretching Септември 2016, Струга

71 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia ФУНКЦИОНАЛНА МАГНЕТНА СТИМУЛАЦИЈА (FMS) VERSUS НЕРВНО МУСКУЛНА СТИМУЛАЦИЈА (NMS) КАЈ КАРДИОХИРУРШКИ ПАЦИЕНТИ СО НЕРВНА МУСКУЛНА СЛАБОСТ СТЕКНАТА ВО ЕДИНИЦА ЗА ИНТЕНЗИВНО ЛЕКУВАЊЕ Димитров О., Арсов Б., Анѓушева Т., Клинчева М., Митрев Ж. Специјална болница по хируршки болести Филип Втори, Скопје, Македонија Апстракт Вовед: Нервно мускулна стимулација (NMS)е терапевтска метода која користи електрични импулси со различен облик, времетраење и интензитет за добивање на мускулна контракција.функционална магнетна стимулација (FMS) со брза промена во јачината во електромагнетното поле индуцираат електрична струја во неврон. FMS овозможува длабока мускулна стимулација која не може да се постигне со NMS и тоа без допир со кожата. Материјали и методи: Во периодот од мај 2013 до мај 2014 во СБХБ Филип Втори беа оперирани 732 кардиохируршки пациенти. Во споредната група се вклучени 12 (1,6%) пациенти со нервно мускулна слабост кои биле третирани со комбиниран физиотерапевтски третман со стандардна електростимулација. Девет пациенти од оваа група биле со комплетна одземеност,тројца биле со еднострана слабост. Електродите за електростимулација ги поставувавме на моторните точки на m.deltoideus anterior, m.deltoideus posterior, ектензорите на шаката, m.quadriceps и на tibialis anterior. За електростимулација користевме QUADSTAR ELITE и бифазни, симетрични импулси од 40 Hz, со 400μsec времетраење на импулсот, а интензитетот го одредувавме според кавлитетот на мускулната контракција. Во испитуваната група беа 8(1,2%) пациенти со нервно мускулна слабост од 630 оперирани пациенти во периодот од мај 2014 до мај 2015.Во оваа група пет пациенти беа со комплетна слабост, три со еднострана слабост. За FMS е користен апарат Tesla stym а за проценка на резултатите од третманот користени се мануелен мускулен тест (ММТ)и тест за фумкционална независност (FIM )тест September 2016, Struga 71

72 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија Резултати: Позитивен исход од третман во прва група е верификуван кај сите 8пациенти. Пет пациенти(62,5%) беа оспообени за самостојни мобилизации FIM 6-7степен,ММТ 4-5,додека за мобилизрање со помагало беа оспособени тројца пациенти(37,5%) FIM 3-5степен и ММТ 3-4.Во втората група комплетно оспособени за самостојни мобилизации биле 7 (58,3%)ММТ 4-5 и ФИМ 6-7,а пет(41,6%) пациенти биле оспособени за мобилизација со помагала ММТ 3-4 и ФИМ 3-5. Заклучок: ФМС е нова метода која дава одлични резултати во третманот на нервно мусклулни слабости. Клучни зборови: нервно мускулна стимулација, функционална магнетна стимулација, нервномускулна слабост FUNCTIONAL MAGNETIC STIMULATION (FMS) VERSUS ELECTROMUSCULAR STIMULATION (EMS) IN CARDIOVASCULAR PATIENTS WITH A NEURO-MUSCULAR WEAKNESS DEVELOPED IN THE ICU Dimitrov O., Arsov B., Anđuševa T., Klinčeva M., Mitrev Ž. Special hospital for for surgical diseases Filip II, Skopje, Republic of Macedonia Olgica.Dimitrov@filipvtori.com Abstract Introduction:EMS is a therapeutic procedure that utilizes low-frequency current with different intensity, frequency and duration for inducing muscle contractions.fms uses fast intensity shifts of the electromagnetic field to induce an electric current in the neurons. FMS provides deep muscle stimulation which cannot be achieved with NMS and without touching the skin. Materials and methods: The first patient group was from May 2013 to May patients, of which 12 (1.6%) developed a neuromuscular weakness. Electrodes for EMS are applied on m.deltoideus, extensors fist, m.quadriceps and m.tibialis anterior. We used the QUADSTAR ELITE machine with biphasic symmetrical impulses of 40Hz, with 400μsec pulse duration and intensity depending on the quality of muscle contraction. The second group had patients from May 2014 to May Септември 2016, Струга

73 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia (630 patients in total). A neuromuscular weakness developed in 8 patients (1.2%) of which 5 had complete weakness and 3 with one-sided weakness. For the FMS we used a Tesla stym machine with 30Hz and 300μsec pulse duration. With this group we stimulated the paravertebral muscles too. For the final evaluation of results, we used the manual muscle MMT and FIM tests. Results: Positive outcomes were marked on all 8 patients. For the first study group, five patients (62.5%) had an MMT result of 4-5, while the FIM test result for those same patients was 6-7. Three patients (37.5%) had an MMT result of 3-4 and a FIM result of 3-5. For the second study group, seven patients (58.3%) had an MMT result of 4-5 while the FIM test was 6-7. Five patients from the second group (41.6%) had an MMT result of 3-4 and a FIM result of 3-5. Conclusion:FMS is a new method of electrotherapy which provides excellent results in the treatment of neuromuscular diseases. Keywords: functional magnetic stimulation, neuromuscular stimulation, neuromuscular weakness September 2016, Struga 73

74 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија ЕФЕКТИТЕ ОД УПОТРЕБАТА НА КИНЕЗИОТЕЈПИНГОТ ВО ПОДОБРУВАЊЕ НА МОБИЛНОСТА НА КОЛКОТ Ристовски И., Илиески В. Клиничка болница Аџибадем Систина Скопје, Р. Македонија Апстракт Кинезитејпинг е рехабилитациона техника развиена во 1970тите години која се користи во терапија на пациенти со различна патологија. Дизајнирана е да го забрза процесот на заздравување на ткивата како и за поддршка на мускулите и зглобовите во нивното правилно функционирање. Иноватор на оваа техника е јапонскиот киропрактичар Г-дин Кензо Казе. Цел на ова истражување e оценување дали и до кој степен со соодветна апликација на кинезитејпинг на мускулите на задната ложа на надколеницата може да се зголеми флексијата во колкот. Истражувањето овозможува и споредба на ефикасноста на третманот кај двата пола. Испитувањата се извршени на група од 30 студенти (16 жени и 14 мажи) на Факултетот за физичка култура и физиотерапија во Вроцлав, Полска во периодот февруари - март 2012 година. Главен критериум за одбирање на испитаниците во ова истражување е присуство на ограничување на флексијата во колкот причинета од скратување на мускулите на задната ложа на надколеницата. Кај секој од учесниците е употребена соодветна апликација на кинезитејпинг. Направени се 6 мерења на флексија во колкот и тоа пред апликација, непосредно по апликацијата, 24, 48 и 72 часа по нанесувањето и непосредно по отсранувањето на кинезитејпингот. Резултатите од мерењата покажаа значително зголемување на флексијата непосредно по апликација на кинезитејпингот и оджување за време на носењето на траките и по нивното отсранување. Поголемо просечно зголемување по третманот е забележано кај мажите (12 кај жени, 16 кај мажи). Кинезитејпингот како метод може да се користи како поддршка во рехабилитацијата при што помага во подобрувањето на флексијата во колкот. Клучни зборови: кинезитејпинг, флексија, колк, задна ложа Септември 2016, Струга

75 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia EFFECTS OF KINESIOLOGY TAPING UTILIZATION ON IMPROVING HIP MOBILITY Ristovski I., Ilieski V. Clinical hospital Acibadem Sistina -Skopje, R.Macedonia Abstract Kinesiology taping is rehabilitation technique developed in 1970s that is used as a therapy for patients with different pathologies. It s designed to speed up the healing process of tissues and as a support for normal functioning of muscles and joints. Innovator of this technique is the Japanese chiropractor Mr. Kenzo Kase. The aim of this research is evaluating the presence and degree of improvement of the hip flexion after appropriate application of kinesiology taping on the hamstrings. Also, this research allows a comparison of the efficiency of taping between genders. This research was carried on a group of 30 students (16 females and 14 males) from the University School of Physical Education and Physiotherapy in Wroclaw, Poland in February-March The main criteria for selecting the participants in this research were the presence of limitation in hip flexion due to shortening of hamstrings muscles. Appropriate application of kinesiology taping was used for every participant. Six measures of hip flexion were made, before application, immediately after application, 24, 48 and 72 hours after application and immediately after taping removal. The results of the measurement showed significant improvement of flexion immediately after the application of kinesiology taping. The increased value was maintained during the presence of the tape and after its removal. Higher average improvement was observed with male participants (12 females, 16 males). Kinesiology taping can be used as part of the rehabilitation process in order to increase hip flexion in patients. Keywords: kinesiology taping, flexion, hip, hamstrings September 2016, Struga 75

76 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија ПРЕВЕНТИВНИ ВЕЖБИ ЗА ЗАСИЛУВАЊЕ НА КОЛАТЕРАЛНИТЕ ЛИГАМЕНТИ НА КОЛЕНОТО КАЈ СПОРТИСТИТЕ ИЗВЕДУВАНИ НА СПОРТСКИТЕ ТЕРЕНИ Бојчески О. 1, Кица Хи. 2, Бојческа М. 3, Малеска Ивановска В. 4, Ганиу Ф. 2, Кица К. 2, Кица Хе. 2 1 ЈЗУ Здравствен Дом Струга, спортска медицина. 2 Универзитет во Тетово, Факултет за физичка култура, Тетово. 3 СОУ,,Нико Нестор,, Струга. 4 УКИМ, Медицински Факултет Скопје o.bojceski@yahoo.com Апстракт Цел на истражувањето е создавање на практични вежби и нивна примена во секојдневниот тренажен процес со цел засилување на колатералните лигаменти на коленото. Спортските игри како што се фудбалот, кошарката, ракометот, одбојката се динамички спортови кои се карактеризираат со движење на телото или на поеднини делови на телото со променливо темпо и различно оптоварување при што колената го носат товарот на физиките изведување. Поради тоа, од посебна важност е да се практикуваат вежби кои ги засилуваат колатералните лигаменти а со тоа ќе се овозможи превенција од настанување на повреди. Со ова истражување беа опфатени 100 спортисти (од општина Струга) од горенаведените спортови од годишна возраст од двата пола во период на год. Беа изведувани модифицирани 5(пет) вежби наменети за засилување на лигаментите за коленото кои спортистите ги изведуваа во припремниот дел на тренингот после добро загревање. Времетраењето на вежбите изнесуваше околу 15 минути, а се изведуваа два пати неделно. Во споредба со другите спортисти кои не беа дел од нашето истражување (сите останати други спортисти) можеме да констатираме дека кај истражуваните спортисти се констатирани само лесни истегнувачки повреди од тип на дистензии на колатералните лигаменти. За разлика од тоа кај другите спортисти кои тренираа без примена на овие вежби се забележа зголемена преваленца и инциденца на повреди на коленото (колатералните лигаменти). Клучни зборови: колатерлни лигаменти, динамички спортови, истегнувачки повреди Септември 2016, Струга

77 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia PREVENTIVE EXERCISES FOR REINFORCEMENT COLLATERAL LIGAMENT KNEE IN ATHLETES PERFORMED AT THE SPORTS GROUND Bojceski O. 1, Kica Hi. 2, Bojceska M. 3, Maleska Ivanovska V. 4, Ganiu F. 2, Kica K. 2, Kica He. 2 1 PHI Zdravstven Dom Struga, Sport medicine. 2 Faculty of Physical Education, University of Tetovo. 3 Medical High School Struga 4 Medical faculty UKIM Skopje o.bojceski@yahoo.com Abstract The goal of research is the creation of practical exercises and their application in everyday training process aiming at strengthening the collateral ligament of the knee. Sport games such as football, basketball, handball, volleyball are dynamically sports characterized by movement of the body or body parts with variable pace and different load with knees bear the burden of performing physics. Therefore, it is very important to practice exercises that reinforce collateral ligament and allow prevention of injuries. The research included 100 athletes (from Struga) of the above sports of year olds of both sexes in the period year. They were performed modified 5 (five) exercises designed to strengthen the ligaments of the knee which athletes have performed the sealing of a workout following a warm-up. The duration of the exercises was about 15 minutes and were performed twice a week. Compared to other athletes who were not part of our research (all the other athletes), we can conclude that among the surveyed athletes found only light injuries - type of distension of the collateral ligaments. In contrast to other athletes who trained without applying these exercises have reported increased incidence of injuries of the knee (collateral ligament) Keywords: collateral ligament, dynamic sports, distension injuries September 2016, Struga 77

78 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија ФУНКЦИОНАЛНА ПРОЦЕНКА КАЈ ПАЦИЕНТИ ЗАБОЛЕНИ ОД МУЛТИПНА СКЛЕРОЗА Грамосли О. ЈЗУ Геронтолошки Завод - 13 Ноември, Скопје, Македонија li_gramos@yahoo.com Апстракт Вовед: Мултипната склероза е често заболување на ЦНС од кое се заболени повеќе од еден милион луѓе, која ѓи инвалидизира заболените во младата и средна возраст. Таа спаѓа бо групата на демиелизирачки заболувања. Цели: При изработка на овој апстракт, се поставени следните цели: Да се направи ревијално истражување за Берг Баланс Тест, примена на ББТ, ефект од ББТ, несакани ефекти од ББТ, сопствени искуства, примена на прашалник за квалитетот на животот кај пациенти заболени од мултипна склероза (MSQOL)-54 и скала на замор (FSS). Материјал и методи: При изработка на овој апстракт е направено ревијално истражување на медицинскиот канал за примена на БЕРГ ТЕСТОВИ ЗА БАЛАНС Резултат: Резултатите од трудовите се групирани според примената на ББС и постигнатите ефекти од неговата примена. Даден е и прашалник (MSQOL)-54 кој представува инструмент со кој се испитува квалитетот на животот во последните четири недели (во време на тестирање ) кај пациенти заболени од мултипна склероза. Заклучок: Како еден од најдобрите функционални баланс тестови е Берг Баланс Скалата, сметана за златно стандарден широко користен клинички тест за статичка и динамичка рамнотежа на способност, именувана по Кетринг Берг. Овој тест може да се администрира пред третманот со стари лица и пациенти со МС, Паркинсонова болест, вртоглавица, кардиоваскуларни заболувања и заболувања на дишните патишта. ББТ може да се примени и по неколку месеци од третманот и да се утврди дали третманот е ефктивен за зголемување на функционалната мобилност на пациентот. Заклучок од истражувањето на испитаникот со помош на (MSQOL)-54, гледаме дека енергијата и сексуланите функции се на 50% а физичкото и емоционалното здравје се со малку повисок скор т.е. 60%. Заклучок од истражувањето на испитаникот со помош на Септември 2016, Струга

79 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia скала за замор (FSS), физичката кондиција битно влијае на исполнувње на секојдневните задачи (мотивирање за работа, активности, психички функции, одговорности и социјален живот). Клучни зборови: мултипна склероза, истражување, проценка тест. FUNCTIONAL EVALUATION IN PATIENTS WITH MULTIPLE SCLEROSIS Gramosli O. PHI Gerontology Institute - November 13, Skopje, Macedonia li_gramos@yahoo.com Abstract Introduction: Multiple sclerosis is a common disease of the CNS that is affected more than one million people, which disables patients in the young and middle age. It belongs bo group of demyelinating diseases. Objectives: During the preparation of this abstract is the following objectives: To make Revue research Berg Balance Test application of BBT, BBT effect of adverse effects of BBT, own experiences, applying a questionnaire about quality of life in patients with multiple sclerosis (MSQOL) -54 and scale fatigue (FSS). Material and Methods: In making this abstract is done Revue medical research channel for applying BERG TESTS FOR BALANCE. Result: The results of the works are grouped according to application of the BBC and effects of its application. A questionnaire is (MSQOL) -54 which represents an instrument that examines the quality of life in the last four weeks (at the time of testing) in patients with multiple sclerosis. Conclusion: As one of the best functional balance tests is Berg Balance Scale, considered the gold standard clinical test widely used for static and dynamic balance of power, named after Ketring Berg. This test can be administered before treatment with the elderly and patients with MS, Parkinson's disease, dizziness, cardiovascular diseases and diseases of the airways. BBT can be applied after several months of treatment and whether the treatment is to increase efktiven functional mobility of the patient. At the conclusion of the survey respondents using (MSQOL) -54, we see that energy functions are critical in 50%, and physical and emotional health with a slightly higher score ie 60%. Conclusion of the September 2016, Struga 79

80 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија survey respondents using a scale fatigue (FSS), physical fitness significantly affect the fulfillment of the daily tasks (motivation for work activities, mental functions, responsibilities and social life). Keywords: multiple sclerosis, research, assessment test Септември 2016, Струга

81 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia МЕНАЏМЕНТ НА ИМПЛЕМЕНТАЦИЈА НА Е-ЗДРАВСТВО ВО ЗДРАВСТВЕНИТЕ ИНСТИТУЦИИ НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА Јакупи З.¹, Лазаревска С.², Лазаревска Х.² ¹СМУГС,,Панче Караѓозов Скопје, Р. Македонија, ²Центар за физикална и кинезитерапија Ласер Мед Скопје, Р. Македонија Aпстракт За подобрување на постоечката ситуација во здравствениот сектор кај нас во согласност со глобалното здравство е стратешкa цел и ќе се реализира меѓудругото и преку примената на е-здравство. Е- здравствена заштита освен подигање на квалитетот, ефикасноста и економичноста на здравствената услуга за граѓаните, подразбира и осовременување на менаџментот и здравствените професионалци кои треба да се обучат во согласност со појавените потреби за спроведување на електронско здравство. Истражување е спроведeно во 10 јавни здравствени установи вкупно 100 испитаници, вработени од различни нивоа во хиерархиската структура и е употребена техниката: анкета. Целта на истражувањето е да се промовира електронското здравство, нејзината прифатливост и имплементација за да се развие и институционализира. Методолошка цел на истражувањето е изготвување инструменти (анкета од затворен тип) за воспоставување и одржливост на електронското здравство во јавните установи, како и нивна примена и проверка. Практична цел е добиените научно засновани податоци да создадат основа за прифатливоста на електронското здравство и нејзините приоритети за подобрување на постоечката ситуација во здравствениот сектор кај нас. Резултати: Во однос на воспоставената инфраструктура за примена е-здравство 39,40%. Од испитаниците укажуваат дека се прават обиди за изградба на инфраструктура за воведување на е-здравство, но се констатира дека тоа сеуште не е на потребното ниво за имплементација. Обученоста на кадарот за системот на е-здравство 30,67%. Се води грижа за оспособување на кадарот за примена на е- здравство, но повторно се согледани разлики во одредени аспекти за подготвеноста на кадарот за соодветно работење во процесот на е September 2016, Struga 81

82 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија здравство 38,67%. Базичната примена на системот на е-здравство во својата најосновна форма сеуште не е реалност кај нас покажуваат неподготвеност 41,75% од испианиците. Заклучок: Институционално во Р. Македонија се води грижа за за примена на е-здравство, но согледани се разлики во одредени аспекти (подготвеноста на кадарот, инфраструктурата вмрежување, евиденција со центар информаци и технлогија) за имплементација на е-здравство. Клучни зборови: е-здравство, реформи. менаџмент нa човечки ресурси, MANAGEMENT OF THE IMPLEMENTATION OF E-HEALTH IN HEALTHCARE INSTITUTIONS OF THE REPUBLIC OF MACEDONIA Jakupi Z.,¹ Lazarevska S.², Lazarevska H.² ¹Medical High School in Skopje Pance,, Karagjozov "Skopje, Macedonia ²Center for Physical and Kynesitherapy - Laser Med, Skopje, Macedonia zumi_j@hotmail.com Abstract Improve the existing situation in the health sector in the country in compliance with global health has strategic order of the state, and will be implemented among other things through the use of e-health.e-health care besides improving the quality, efficiency and cost-effectiveness of health services for the citizens, means modernizing the management and health professionals should be trained in accordance with emerging needs for the implementation of e-health. The paper presents an action research which is sprovedeno in 10 public health institutions in the country, a total of 100 respondents. Respondents employees from different levels in a hierarchical structure. As a research technique used was survey. The aim of the research is to promote e-health, its acceptance and implementation, with the ultimate purpose of its development and institutionalization. Methodological aim of the research is developing tools (Poll Closed) for the establishment and sustainability of e-health in public institutions and their application and verification. Practical purpose is obtained scientifically based information to create a basis for Септември 2016, Струга

83 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia acceptance of the e-health and its priorities to improve the existing situation in the health sector in the country. Results: In terms of established infrastructure for the implementation of e-health of the respondents indicate that there are attempts to build the infrastructure for the introduction of e-health, but finds that it has not been implemented at the appropriate level. Keywords: e-health, implementation, institutionalizing reform, health facility September 2016, Struga 83

84 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија КАРАКТЕРИСТИКИТЕ НА УЛОГАТА НА КОМУНИКАЦИЈАТА ВО СЕКОЈДНЕВНАТА РАБОТА НА ОДРЕДЕНИ ГРУПИ НА МЕДИЦИНСКИ ПРОФЕСИОНАЛЦИ Панова Г. 1, Манчева Д. 2 ¹Факултет за медицински науки, Универзитет Гоце Делчев, Штип, Македонија 2 Студент на прв циклус gordana.panova@ugd.edu.mk Вовед: Во секојдневната работа здравствениот работник постојано доаѓа во контакт и комуницира со разлиучни профили на личности. Комуникациските вештини претставуваат алатка која ги пренесува информациите. Во комункикацијата треба да се пренесува позитивна енергија и ставови како и да се прикаже почитување и интерес за пациентот. Квалитетот на услугата, негата, рехабилитацијата коjа здравствениот работник ќе ја пружи во голема мера зависи од комуникациските способности. Комуникацијата со пациентот овозможува намалување на негативната емоционална состојба на пациентот, а тоа може да значи и психосоматско да делува на текот на оздравувањето на пациентот. Цел: е да се покаже важноста на комуникацијата во процесот на третман на пациентите,зависно од тоа што очекуваме од комуникацијата. Јасност на пораката значи дека јасна прецизна вербална порака без двосмислени пораки е битен чинител во комуникацијата. Посебно да се запази брзината на говорот и гласноста. Материјал и методи: Комбинирањето на квалитативни и квантитативни методи на истражување е најпогодно кога станува збор за истражување на комуникација во здравството. Методи кои беа користени се: анкета анкетните прашалници, за кои истовремено се изјаснуваат и вработените и пациентите во здравствените институции избрани по случаен избор во повеќе здравствени амбуланти на територијата на општина Штип. Ги истражувавме комуникациските односи на релација доктор пациент, сестра пацинет и комуникација меѓу здравствените работници. Статистичка обработка, се изврши рангирање, табелирање, пресметки и прикажување на статистички обработените податоци Септември 2016, Струга

85 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia Резултати: анкетирани 70 пациенти од кои 40 жени и 30 мажи старосната граница на популацијата е од 40 до 60 годишна возраст, а повеќето се со средно образование. Жените повеќе посетуваат медицински установи од испитаните 57% се жени и 43% мажи. Пациентите првиот контакт најчесто го остваруваат со медицинската сестра и тоа во 71% и 29% тоа го прават со докторот. Пациентите се поотворени за комуникација со докторот и се уште се на став дека докторот треба да знае се и тоа со 69% и само 31% доверливоста ја упатуваат на сестрата. Пациентите подолго време разговараат со медицинската сестра и тоа 63%, додека пациенти кои подолго разговараат со докторот се 37%. Пациентите се позадоволни од услугата на сестрата и тоа со 43%, од докторот се 28% и подеднаква услуга и квалитет на услуга има кај 29% од испитаните пациенти. Од вкупниот број на испитани вработени 77% се жени и 23% мажи. Дискусија: Подготовка и способност за комуникацијата значи дека начинот и содржината на комуникацијата многу зависи од личноста, образованието од животното искуство, од моменталното расположение на здравствените работници. Претходното искуство ни дава поголем успех во комуникацијата поради веке стекнати комуникациски вештини. Заклучок: Тимот е должен преку процесот на запознавање на пациентот и неговата состојба, треба да најде најсоодветен начин да му ја соопшти вистината на пациентот за здравствената состојба на пациентот.здравствениот работник треба да ги стимулира позитивните функции на егото на болниот, (активно учество во лекувањето, опуштање, давење и сл) и позитивни карактеристики (доверба, сигурност, иницијатива) што вреди на пример излекување. Клучни зборови: комуникација, здравствениот работник, емоционална состојба. Литература 1.Марија, Ш., и соработниците. Авторизирани предавања ЗН и практикум. Скопје, Трио; HAVELKA, M. ( 2000 ): Zdravstvena psihologija, Naklada slap, Jastrebarsko; 3. Лекарка комора на Македонија, кодекс на медицинската деонтологија. Превземено од веб сајтот: 4. Електронска форма: September 2016, Struga 85

86 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија THE CHARACTERISTICS OF THE ROLE OF COMMUNICATION IN DAILY WORK OF CERTAIN GOUPS OF MEDICAL PROFESSIONALS Panova G. 1, Mancheva D. 2 Faculty of Medical Sciences, University Goce Delcev - Stip, Macedonia¹ Student first cycle² gordana.panova@ugd.edu.mk Abstract Introduction: In the daily work health worker repeatedly comes in contact and communicate with various profiles of individuals. Communication skills are a tool that transmits information. In communicate need to transmit positive energy and attitude and to show respect and concern for the patient. Quality of service, care, rehabilitation when the health worker will provide largely depends on communication skills. Objective: to show the importance of communication in the treatment of patients, depending on what we expect from communicate.сlear message means that a clear verbal message without precise ambiguous messages is an important factor in communication. Material and Methods: The combination of qualitative and quantitative research methods is right when it comes to research on communication in health care. Methods that were used are: standardised survey questionnaires that simultaneously declare and employees and patients in health institutions selected randomly in more health clinics in the territory of Stip. Explore communication public relations Doctor - patient, nurse - patient have and communication among health workers. Results: 70 patients surveyed after randomy of which 40 women and 30 men aging population is from 40 to 60 years, and most are with secondary education. Population that gravitates towards the institutions surveyed is equally prevalent and patients are mostly attending physician urban population. According to the experimental group 39% of the population owns doctor aged 40 to 60 years of age, then 31% is the population over 60, then children and adolescents up to 20 years with 16% and the working-age group of 20 to 40 years 14%. More women attend medical institutions surveyed 57% are women and 43% men. Age of employees is moving with 50% aged 20 to 40 years, 40% were age Септември 2016, Струга

87 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia to 60, 7% are aged 20 years and who know 3% over 60 years. Of the total number of participating employees 77% are women and 23% men. Discussion: Preparation and communication capability means that the manner and content of the communication a lot depends on the person, education of life experience, the current mood of the health workers. Conclusion: The team is obligated through the process of getting to know the patient and his condition, make and find the most suitable way to communicate the truth of the patient's health.the healthcare professional should encourage the positive features of the ego of the patient, (active participation in healing, relaxation, drowning etc.) and positive characteristics (trust, reliability, initiative) worth of such recovery. Keywords: communication, healthcare professional, emotional condition September 2016, Struga 87

88 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија ДИЈАГНОЗА, ПРЕВЕНЦИЈА И КОРЕКЦИЈА НА ДЕФОРМИТЕТИ НА РБЕТЕН СТОЛБ КАЈ ДЕЦА ВО ОПШТИНА КУМАНОВО Анѓеловска Б.¹, Панова Г.² 1 Студент на втор циклус студии ²Факултет за Медицински науки, Универзитет,,Гоце Делчев -Штип, Р.Македонија beti @student.ugd.edu.mk Вовед: Деформитетите на рбетниот столб стануваат се почеста појава кај децата, а нивната рехабилитацијата, превенцијата и корекцијата се актуелна тема низ светот. До искривување на рбетот доаѓа поради лошото одење и држање на телото и намалена физичка активност. Причините се делат на две групи:внатрешни (ендогени) и надворешни (егзогени). Цел: анализа на деформитети на рбетен столб во општина Куманово Р.Македонија од 2013 до 2015 година. Матерјали и методи: за истражувачката работа го користев анализирањето на статистичките податоци од општата болница- Куманово и привтната ординација за физикална терапија и рехбилитација ПЗУ Др.Бато. Резултати: Во период од 2013 до 2015 година најзастапена е сколиозата. 137 деца имаат сколиоза од вкупно 334 деца кои отишле на физикален третман.застапеност на деформитетите на рбетноит столб од 2013 до 2015година кај машки деца изнесува 160 пријавени деца за физикална терапија и 174 женски деца. Од тука произлегува дека деформитетите се позастапени кај женски пол во однос на машки пол, но бројките меѓусебе се во близок сооднос. Табеларен приказ на застапеност на деформитети на рбетен столб во општина Куманово Септември 2016, Струга

89 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia Деформитет на рбетен столб Сколиоза Кифоза Лордоза Табела 1- застапеност на деформитети на рбетен столб Дискусија: Добиени резултати од општа болница Куманово и приватна ординација за физикална терапија и рехабилитација ПЗУ Др.Бато, во период од 2013 до 2015 година. Резултатите се добиени според тоа колку деца се јавиле за физикален третман. Во 2013 година за физикален третман се јавиле 105 деца, од кои 69 биле со сколиоза,.во 2014 година за физикална терапија се јавиле 108 деца, од кои 58 деца биле со сколиоза,..во 2015 се гледа пораст, во физикална терапија биле јавени 121 дете, од кои 77 биле со сколиоза. Заклучок: Навременото откривање на деформитетот претставува гаранција за успех при терапијата. Раната дијагноза е најважниот дел за успешно лекување, потоа посветена и упорна работа од страна на пациентот, терапевтот, родителите, наставниците. Без меѓусебна соработка, резултатите нема да бидат онакви какви што се очекуваат. Keywords: деформитети, рехабилитација, превенција, корекција. Литература: 1. Банков С., Крстева Ј., Важаров В. Мануелно мускулно тестирање со основи на кинезиологија и патокинезиологија, М.Ф. Софија, Фичорска Д. Кинезитерапија, Фичорска Д.; Медицинска Рехабилитација, Просветно дело, Скопје, Каранешев Г., Черногорова С. и Цакова Г. Исправителна гимнастика, Софија, Каранешев Г.; Теорија и методика на лечебната физкултура; Софија, 1991 год September 2016, Struga 89

90 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија DIAGNOSIS, PREVENTION AND CORRECTION OF DEFORMITY OF SPINE IN CHILDREN IN KUMANOVO MUNICIPALITY Angjelovska B.¹, Panova G.² 1 Student second cycle ²Faculty of Medical Sciences, University Goce Delcev - Stip, Macedonia beti @student.ugd.edu.mk Abstract Introduction: The deformities of the spine are becoming more common in children, and their rehabilitation, prevention and correction is the current topic worldwide. The curvature of the spine appears because of bad walking, bad body posture and reduced physical activity. The reasons fall into two groups: internal (endogenous) and external (exogenous). Objective: analysis of deformities of the spine in Kumanovo municipality - Republic of Macedonia from 2013 to Materials and methods:for the research I have used the analysis of statistics from the General Hospital in Kumanovo and private practice for physical therapy and rehabilitation PHI "Dr. Bato". Results: In the period from 2013 to 2015 scoliosis is the prezent 137 children had scoliosis out of 334 children who went to physical treatment. Incidence of deformities of the spine from 2013 to 2015 is in male children 160 children reported for physical therapy and 174 female children. Hence that deformities are more common in females compared to males, but the numbers among themselves in close proportion. Discussion: Obtained results of the General Hospital - Kumanovo and private practice for physical therapy and rehabilitation PHI "Dr.Bato" in period from 2013 to The results obtained according to how many children have asked for the physical treatment. In 2013 there were 105 children ant the physical treatment, of which 69 were with scoliosis, in 2014, in physical therapy there were 108 children, of which 58 children with scoliosis, in 2015 an increase in physical therapy is reflected with 121 children, 77 of which were with scoliosis. Conclusion: Early detection of deformity is a better for success in therapy. Early diagnosis is the most important part of successful treatment, then dedicated and determined effort by the patient, the therapist, parents, teachers. Without cooperation, the results won't be what they are expected. Keywords: deformities, rehabilitation, prevention, correction Септември 2016, Струга

91 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia ПРИМЕНА НА МЕДИЦИНСКА РЕХАБИЛИТАЦИЈА КАЈ ПАЦИЕНТИ СО ПРЕЛЕЖАН МОЗОЧЕН УДАР ВО ОПШТИНА ШТИП ВО ПЕРИОД ОД ГОДИНА Рунтева Љ. 1, Панова Г². 1 Студент на втор циклус студии ²Факултет за Медицински науки,универзитет,,гоце Делчев -Штип b.runteva@hotmail.com Вовед Акутниот мозочен удар претставува трета причина за смртност и прва причина за појава на инвалидитет во развиените земји во светот, при што се проценува дека на секои 45 секунди настанува мозочен удар, а на секои 3 минути умира една личност како последица од мозочен удар. Aлармантно е тоа што ако до пред некоја година мозочниот удар се сметаше за болест на постарата популација, новите епидемилошки студии покажуваат дека од оваа болест често заболуваат и помлади лица под 55 години. Цел во трудот е да го претстави поимот рехабилитација кај пациенти со прележан мозочен и рехабилитацијата кај болните со мозочен удар, враќање на своите предходни обврски и социјалните активности кога оштетувањето е помало, а кај поголемите оштетувања целта е самостојно извршување на секојдневните обврски. Превенцијата на цереброваскуларните болести со помош на утврдување и контрола на ризик факторите има голем ефект во намалувањето на инвалидитетот и смртноста кај пациентите. Материјал и методи: метод за истражувачката работа се користи анализирањето на статистички податоци од ЈЗУ Клиничка болница Штип во одделението за физикална терапија и рехабилитација во периодот од 2010 година до 2012 година. За обработка на податоците користени се дескриптивен, епидемиолошки и социјално- медицински метод на работа со статистичка обработка на податоците и соодветна стручна литература која ја обработува оваа проблематика. Резултатите од испитувањата се прикажани графички, табеларно и нумерички. Резултати:се поставени врз база на тригодишен период од континуирани испитувања и истражувања на една осетлива и вулнерабилна категорија на пациенти, кој заслужува особен интерес и осврт. Може да се забележи дека во ЈЗУ Клиничка болница Штип September 2016, Struga 91

92 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија во одделението за физикална терапија и рехабилитација во периодот од 2010 година до 2012 година, вкупниот број на пациенти со мозочен удар за 2010 година изнесува 325 пациенти, од кои 160 пациенти се мажи а 165 пациенти се жени. Во 2011 година изнесува 279 пациенти, од кои 130 пациенти се мажи а 149 пациенти се жени.во 2012 година изнесува 314 пациенти, од кои 154 пациенти се мажи а 160 пациенти се жени.во 2010 година од вкупен број на пациенти кој изнесува 325 имаме 170 пациенти кои се на возраст помала од 55 години и 155 пациенти кои се на возраст над 55 години, 2011 година од вкупен број на пациенти кој изнесува 279 имаме 162 пациенти кои се на возраст помала од 55 години и 117 пациенти кои се на возраст над 55 години.во 2012 година од вкупен број на пациенти кој изнесува 314 пациенти имаме 190 пациенти кои се на возраст помала од 55 години, и 124 пациенти кои се на позраст над 55 години.мозочниот удар е повеќе застапен кај женската популација, за разлика од машката популација.старосната граница секоја година се повеќе се намалува, и дека мозочниот удар е се повеќе застапен кај популацијата под 55 години. Дискусија: осврт на досегашните резултати и податоци кои во вид на сознанија ги анализира и прави нивна компарација во однос на утврдените параметри. Оваа дискусија претставува сублимат на севкупните сознанија стекнати преку истражувањето и потврда на идентификуваната хипотетска рамка на истражувањето. Заклучок: неколку фундаментални заклучоци базирани на сублимирани и статистички обработени податоци ја потврдуваат основната хипотеза дека третманите кај пациенти со цереброваскуларни заболувања како и превенција,нега и рехабилитацијата се од големо значење. Мозочниот удар предизвикува и тежок инвалидитет и има големо социо-еконмско значење од 2 до 20 % од болните се во состојба да продолжат со својата работа. Во главно таргет е постарата популација, само една третина од болните се помлади од 65 години, а старсосната граница секоја година се поместува кон помладата доба. Се проценува сека 46 % од случаевите на мозочен удар се помеѓу 45 и 59 година од животот. Во последните години можно е успешно лечење на мозочниот удар како и спречување на оштетување на мозочното ткиво, но само доколку се интервенира во првите 2 3 часа од појавувањето на првите сипмтоми. Доколку во оваа рана фаза се примени антитромболитична терапија, која има способност да го разложи тромбот, има можност за ослободување на крвниот сад и воспоставување на повторна циркулација во мозочното ткиво. Во Септември 2016, Струга

93 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia овај случаи последиците од мозочниот удар се многу помали и кај голем број од болните невролошкото оштетување се повлекува. Клучни зборови: мозочен удар, инвалидитет, рехабилитација. Литература: 1.Фичорска, Д., Кинезитерапија, 1994г. 2.Фичорска Д.; Медицинска Рехабилитација, Просветно дело, Скопје, Каранешев Г., Черногорова С. и Цакова Г. Исправителна гимнастика, Софија, Каранешев Г.; Теорија и методика на лечебната физкултура; Софија, 1991 год. 5. Milorad R. Jevtic; Klinicka kineziterapija; Kragujevac, 2001 god. APPLICATION OF MEDICAL REHABILITATION IN PATIENTS WITH MYOCARDIAL STROKE IN STIP IN THE PERIOD Runteva Lj., 1 Panova G.² 1 Student second cycle ²Faculty of Medical Sciences, University Goce Delcev, Stip b.runteva@hotmail.com Abstract Introduction: Acute stroke is the third cause of death and the first cause of disability in developed countries, where it is estimated that every 45 seconds occurs stroke, and every 3 minutes died a person as a result of stroke. Alarmingly, if several years ago, stroke was considered a disease of the older population, new epidemiologic studies show that the disease is often diagnosed and people young under 55 years in Clinical Hospital Stip. Aim of the paper is to outline the concept of rehabilitation in patients with myocardial stroke and rehabilitation of patients with stroke, restoring its previous commitments and social activities when the damage is minor and the major damage goal is independently performing everyday tasks. Material and Methods: method of research used statistical analysis of data from Clinical Hospital Stip in the department of physical therapy and rehabilitation in the period from 2010 to September 2016, Struga 93

94 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија Results: are set based on the three-year period of continuous testing and research on a sensitive and vulnerable category of patients which deserves special attention and interest. It may be noted that the Clinical Hospital Stip in the department of physical therapy and rehabilitation in the period from 2010 to 2012 there were 918 patients of which 444 men and 475 women. Discussion: summarizes the overall knowledge gained through research and confirmation of the identified hypothetical framework for research. Conclusion: Stroke causes severe disability and has a great ocial and social and economic importance - from 2 to 20% of patients are able to resume their work. Mainly target the elderly population is only one-third of patients are younger than 65 years and аgе border each year moves to a younger age. Chop it estimated 46% of cases of stroke are between 45 and 59 years of age. Keywords: stroke, disability and rehabilitation Септември 2016, Струга

95 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia УЛОГА НА РАНАТА РЕХАБИЛИТАЦИЈА КАЈ ПАЦИЕНТИ СО МУЛТИПЛЕКС СКЛЕРОЗА Банова Д.¹ ², Николовска Л.² ¹Втор циклус на специјалистички стручни студии за Кинезитерапија ²Факултет за медицински науки, Универзитет Гоце Делчев, Штип, Р.Македонија Апстракт Вовед: Мултипла склероза (Sclerosis multiplex) е претставник на демиелизираните болести на централниот нервен систем. Основна патоанатомска лезија се жариштата на демиелинизацијата - placeus во ЦНС. Цел: Да се утврди ефектот на раната рехабилитација кај пациентите со Мултиплекс склероза. Материјал и методи: Истражувањето е спроведено во болницата SCHWESER - Linz, Österreich. Вклучени се 12 пациенти со МС (8 жени и 4 мажи), на возраст од години. Кај пациентите со МС се засегнати следните функции: Одење (спастично-паретично со или без атаксија); Прецизни движења на раката (дисметрија и интенционен тремор); Вид (диплопија); Говор (скандиран); Мокрење; Психички статус (Когнитивни нарушувања);. Целта на раната рехабилитација е да се започне со рехабилитација што е можно порано, за да се спречи појавата на патолошки дисфункции и влошување на состојбата, кое што ќе придонесе за понатамошна успешна реедукација на моторните функции. Терапискиот програм е индивидуален во зависност од функционалната состојба на пациентот. Програмата за Рехабилитација вклучува: физикална терапија, кинезитерапија (пасивни, активно- потпомогнати, активни вежби, аналитички вежби, вежби за истегнување); Мултипла склероза од различна почетна положба; методи на PNMF за реедукација на невро моторниот систем; окупациона рехабилитација и работна терапија за извршување на активностите од секојдневниот живот со цел да се постигне самостојност на пациентот. За да се спречи појавата на замор (кој што е контраиндициран кај овие болни) секоја вежба се изведува не повеќе од четири пати во секоја сеанса September 2016, Struga 95

96 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија Резултати: Кај сите пациенти се направени тестови за ФИМ (Functional Independence Measure), Модифицирана независност и Модифициран Barthel-ов индекс. По спроведената рехабилитација и кинезитерапија во времетраење од 21 ден, кај секој пациент е направена детална обработка и анализа на постигнатите ефекти од лекувањето, а добиените резултати се прикажани како Приказ на случај. По спроведената рехабилитација кај пациентите доаѓа до значително подобрување на мускулната сила на горните и на долните екстремитети (според ММТ), значително подобрена координација и движење на долните екстремитети, олеснето изведување на прецизните движења на горните екстремитети и намалување на интенциониот тремор. Пациентите се отпуштени од болница со препорака да продолжат со индивидуалната КТ програма и да избегнуваат појава на замор. Заклучок: Ако се започне со навремена рехабилитација може да се спречи формирањето на патолошки невролошки шеми, со што се овозможува поуспешна реедукација на мозочните функции и намалување на можноста за компликации. Со тоа се зголемуваат шансите за побрзо опоравување, самостојност и квалитетен живот на пациентот, како и реинтеграција во општеството. Клучни зборови: мултипла склероза, рехабилитација, кинезитерапија, интенцион тремор THE IMPACT OF THE EARLY REHABILITATION IN PATIENTS WITH MULTIPLE SCLEROSIS Banova D.¹², Nikolovska L². ¹Second cycle for specialized professional studies for Kinesiotherapy ²Faculty of Medical Sciences, University "Goce Delchev", Stip, R.Macedonia Abstract Introduction: Multiple sclerosis (Sclerosis multiplex) is representative on demyelinating diseases on central nervous system. Basic patoanatomic lesion are the hotspots on demyelination "placeus" in different parts of the central nervous system Септември 2016, Струга

97 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia Objective: To determine the effect of early rehabilitation in patients with Multiple Sclerosis. Material and Methods: The research was conducted at the hospital "SCHWESER" - Linz, Österreich. Included 12 MS patients (8 women and 4 men), aged years. Patients with MS are affected in following functions: Walking (spastic - with or without ataxia); Precise movements of the arm (intention tremor); Vision (diplopia); Speech (chant); Urination; Mental status (Cognitive disorders). The goal of early rehabilitation is to begin rehabilitation as early as possible to prevent the occurrence of pathological dysfunction and deterioration, which will contribute to the further successful rehabilitation of motor functions. The therapeutic program is individual depending on the functional status of the patient. Rehabilitation program includes: physical therapy, kinesiotherapy (passive, active-assisted, active exercises, analytical exercises, stretching exercises); Frankel exercises by different starting position; PNMF methods for rehabilitation of neuro-motor system; occupational rehabilitation and occupational therapy to carry out activities of daily life, in order to achieve the independence of the patient. To prevent fatigue (which is contraindicated in these patients) each exercise is performed no more than four times in each session. Results: In all patients were made Tests for FIM (Functional Independence Measure), Modified independence and Modified Barthel index. After rehabilitation and Kynesitherapy in the period of 21 days, in each patient was performed detailed processing and analysis of the achieved effects of treatment. The results are shown as - A case study. After the rehabilitation, among the patients comes to a significant improvement in muscle strength of the upper and lower limbs (device according MMT) significantly improved coordination and movement of the lower limbs, facilitated perform precise movements of the upper limbs and reduce intention tremor. Patients are discharged from hospital with a recommendation to continue with individual CT program and to avoid fatigue. Conclusion: Starting with early rehabilitation can prevent the formation of neurological pathological schemes, wich allowing successful rehabilitation of brain function and reduce the possibility of complications. It increases the chances of faster recovery, independence and quality of life of the patient, and reintegration into society. Keywords: multiple sclerosis, rehabilitation, kinesitherapy, intention tremor September 2016, Struga 97

98 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија АНАЛИЗА НА ЗАСТАПЕНОСТА НА ДЕФОРМИТЕТИ КАЈ УЧЕНИЦИТЕ ВО ОСНОВНОТО, СРЕДНОТО И ВИСОКОТО ОБРАЗОВАНИЕ ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА ВО 2014/2015 ГОДИНА Ализотова А.¹², Николовска Л.² ¹Втор циклус на специјалистички стручни студии за Рехабилитација на деца и корекција на телесни деформитети ²Факултет за медицински науки, Универзитет Гоце Делчев, Штип, Р. Македонија Апстракт Вовед: Резултатите од систематските прегледи на учениците во основното, средното и високото образование укажуваат дека деформитетите на 'рбетниот столб од година во година се во пораст. Крефкиот коскено - мускулен систем кај децата во развој е под влијание на внатрешни и надворешни фактори кои доведуваат до нарушена статика на 'рбетниот столб и појава на сколиоза, кифоза и лордоза, како и деформитети на стапалата. Цел: Анализа на застапеноста на деформитети кај учениците во основното, средното и високото образование во Р.М. во 2014/2015 година. Материјал и методи: Податоците за застапеност на деформитети во Р.М. во 2014/2015 година се земени од Извештајот за остварување на програмата за систематски прегледи на ученици и студенти во Република Македонија за 2014/2015 година, изготвен од страна на ЈЗУ Институт за јавно здравје на РМ Скопје. Во учебната 2014/2015 година вкупниот број на ученици од основно и средно образование, како и на студенти кои биле прегледани, согласно Програмата за систематски прегледи изнесува или 96,1% од подлежните Опфатеноста на учениците со систематски прегледи во основните училишта изнесува или 96,7%, од подлежните Опфатеноста кај учениците во средното образование изнесува 94% или 37631, од подлежните 40020, а кај студентите изнесува 100% или Резултати: При извршените систематски прегледи на ученици основните училишта во 2014/2015 година, утврдени се следните патолошки состојби: Деформитетите на стопалото се евидентирани Септември 2016, Струга

99 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia кај ученици или 20,9% од прегледаните; следат деформитетите на рбетниот столб и градниот кош кои се застапени кај ученици или 19,9% од прегледаните; потоа е лошото држење на телото застапено кај ученик или 17,6% од вкупно прегледаните. Кај учениците од средните училишта најзастапени се деформитетите на рбетниот столб и градниот кош кај или 27,7% од прегледаните (за 44,3% повеќе во споредба со претходната година); потоа следи лошото држење на телото кај ученик или 25,7% од вкупно прегледаните (за 20,3% повеќе од претходната година). На трето место се деформитетите на стопалото застапени кај ученици или 16,7% (за 45% повеќе во споредба со претходната година). Кај прегледаните студенти како најзастапени патолошки состојби се: деформитетите на рбетниот столб и градниот кош кои се регистрирани кај студенти или 13.4% од прегледаните; лошата развиеност на телото кај 806 студенти или 8.9%, а лошото држење на телото е застапено кај 744 студенти или 8,2% од прегледаните. Деформитетите на стопалото се регистрирани кај 126 студенти. Заклучок: Во споредба со претходната година, за сите претходно наброени патолошки состојби постои намалување на процентуалната застапеност кај прегледаните ученици во 2015 во однос на 2014 година (21,7% деформитети на стапалото; 20,8% лошо држење на телото), со исклучок на деформитети на рбетниот столб и градниот кош кои бележат пораст и тоа од 18,7% во 2014 година на 19,9% во 2015 година. Деформитетите на рбетниот столб и градниот кош најмногу се застапени кај учениците од V и VII одделение, додека деформитетите на стопалото во најголем број се регистрирани во III и V одделение. Клучни зборови: застапеност, деформитети, лошо држење на телото, рбетен столб, граден кош, стапало September 2016, Struga 99

100 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија ANALYSIS OF THE PREVALENCE OF MALFORMATIONS IN STUDENTS IN PRIMARY, SECONDARY AND HIGHER EDUCATION IN THE REPUBLIC OF MACEDONIA IN YEAR 2014/2015 Alizotova A.¹², Nikolovska L.² ¹Second cycle of specialized professional studies for rehabilitation of children and correction of body deformities ²Faculty of Medicine, University of Goce Delchev, Stip, R.Macedonia Abstrakt Introduction: The results of regular medical systematic examinations of students in primary, secondary and higher education suggest that the prevalence of deformities every year are increasing.the fragile bone - muscular system in developing children is influenced by internal and external factors that lead to impaired statics of the spinal column and the appearance of scoliosis, kyphosis and lordosis, and deformities of the feet. Objective: Analysis of the prevalence of deformities among students in primary, secondary and higher education in RM in 2014/2015. Material and Methods: The data for the prevalence of deformities in Republic of Macedonia in year 2014/2015 are taken from the report on realization of the program for systematic examination of students in Macedonia for year 2014/2015, prepared by the Institute of Public Health of the Republic of Macedonia - Skopje. In the academic year 2014/2015 the total number of pupils in primary and secondary education, as well as students in higher education who have been inspected according to the Programme for systematic reviews is 119,149 or 96.1% of the total of The inclusion of students in primary schools is or 96.7% of total 74896th. Coverage among students in secondary education is 94% or , a total of 40020, and the students in higher education is 100% or Results: During the systematic examination of students in primary schools in academic 2014/2015, were determined the following pathologies: deformities of the foot were recorded in 15,119 students or 20.9% of the examined; follow deformities of the spine and chest represented with 14,446 students or 19.9% of the examined; a bad posture is present in the 12,741 student or 17.6% of total reviewed. Among secondary school students are the most common deformities of the spine and chest with 10,427 or 27.7% Септември 2016, Струга

101 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia of the reviewed (by 44.3% more compared to the previous year); followed by poor posture or student in ,7% of total reviewed (by 20.3% over the previous year). On the third place are deformities of the foot represented among 6284 students or 16.7% (45% more compared to the previous year). Among the examined students from higher education, as the most common pathologies include: deformities of the spine and chest that are registered with students or 13.4% of the examined; poor development of the body with 806 students or 8.9%, and poor posture is represented with 744 students or 8.2% of the examined. The deformities of the foot were observed in 126 students. Conclusion: Compared with the previous year, among all previously listed pathological conditions there is a decrease in percentages of the examined students in 2015 compared to 2014 (21.7% of foot deformities, 20.8% poor posture), excluding deformities of the spine and rib cage which increased, from 18.7% in 2014 to 19.9% in Deformities of the spine and chest are most prevalent among students of class V and VII grade, while deformities of the foot are mostly registered in the III and V grade. Keywords: deformities, poor posture, spine, chest, foot September 2016, Struga 101

102 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија УЛОГА НА КИНЕЗИТЕРАПИЈАТА ПРИ РЕХАБИЛИТАЦИЈА НА ПАЦИЕНТИ СО ИНФАРКТ НА МИОКАРДОТ Карајигит Д.¹², Николовска Л.² ¹Втор циклус на специјалистички стручни студии за Кинезитерапија ²Факултет за медицински науки, Универзитет Гоце Делчев, Штип Апстракт Вовед: Кардиоваскуларните болести се водечка причина за смртност кај луѓето. Во најголем број случаи КВБ не се дијагностицирани навреме и нивните први манифестации се јавуваат во вид на ургентни акутни коронарни состојби т.е. инфаркт на миокардот. При рехабилитација на овие пациенти е потребно добро познавање на карактерот на болеста и ризикот од компликации кои го загрозуваат нивниот живот. Цел: да се одреди улогата на кинезитерапијата при рехабилитација на пациенти со прележан инфаркт на миокардот. Материјал и методи: Во истражувањето се вклучени 27 пациенти со прележан инфаркт на миокардот (15 мажи и 12 жени), на возраст од години. Рехабилитацијата е спроведена во Клиничкиот центар - Аџибадем, во Истанбул, Р. Турција во период од 2015/2016 година. Цел на рехабилитацијата е постигнување на целосна функционална способност и самостојност и враќање кон секојдневните животни и работни активности. Програмата за рехабилитација преминува во три фази: I. Акутна фаза започнува додека пациентот е во постела, со времетраење 3-4 седмици. II. Фаза на рековалесценција започнува кога пациентот завршил со постелниот режим и е со продолжителност од 4-12 седмици. III. Пост-рековалесцентна фаза (фаза на одржување) со неопределено времетраење, затоа што треба да продолжи преку целиот живот на пациентот. Во првата фаза режимот на движење е поделен на 5 периоди (строго лежечки, лежечки, полу постелен или собен режим - во болничка соба и слободен режим). Процедурите по КТ се подредени така што постепено ја враќаат физичката кондиција на пациентите. Втората фаза вклучува проширување на физичката активност и дозирано оптоварување, во комбинација со Септември 2016, Струга

103 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia медикаментозна терапија. Основна задача е враќање на работоспособност на пациентот. На крајот од оваа фаза пациентот веќе е способен да се само послужува, да се искачува по скали минимум по еден кат и може да помине 500 метри без непријатности. Во третата фаза т.е. фаза на одржување, основна задача е зголемување на адаптациските резерви на КВС систем и организмот во целина. Резултати: Кај сите пациенти се следени хемодинамичките показатели: пулсова крива, ритам, артериски притисок и фреквенција на дишење, електрокардиографски наод. По завршување на рехабилитацијата, направена е компарација на промените на хемодинамичките показатели во различните фази од рехабилитација. Во предвид се земени и резултатите добиени од стрес тестот и проценка на функционалната независност со FIM тест. Добиените резултати се прикажани во табели и графикони. Заклучок: Кинезитерапијата кај пациентите со миокарден инфаркт влијае психотерапевтски и го мобилизира болниот за активно учество во процесот на рехабилитација, ги намалува последиците од лежењето и делува профилактично на болестите кои се јавуваат како последица на неактивност, ја олеснува работата на срцето, ја подобрува трофиката на срцевиот мускул и регулацијата на срцевиот тонус и ги подобрува взаемните односи и функции помеѓу кардиоваскуларниот и респираторниот систем. Императив за успешна рехабилитација претставува доброто менаџирање на болеста, рано започнување со правилна рехабилитација, градење на доверба во односот лекар-физиотерапевт-пациент. Клучни зборови: инфаркт на миокард, рехабилитација, кинезитерапија, хемодинамички показатели September 2016, Struga 103

104 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија THE ROLE OF THE KINESITHERAPY IN REHABILITATION OF PATIENTS WITH MYOCARDIAL INFARCTION Karajigit D.¹², Nikolovska L.² ¹Second cycle for specialized professional studies for Kinesiotherapy ²Faculty of Medical Sciences, University "Goce Delchev", Stip Abstract Introduction: Cardiovascular disease is the leading cause of death in humans. In most cases KVD are not diagnosed in proper time and their first manifestations occur in the form of urgent acute coronary conditions, as myocardial infarction. In rehabilitation of these patients required a good knowledge of the nature of the disease and the risk of complications that endanger their lives. Objective: To determine the role of kinesitherapy in rehabilitation of patients with myocardial infarction. Material and Methods: The study included 27 patients with myocardial infarction (15 men and 12 women), aged years. Rehabilitation is carried out in the Clinical Center - Acibadem in Istanbul, Republic of Turkey in the period of 2015/2016 year. Purpose of rehabilitation is to achieve full functional capability and independence of the patient and return to everyday living and working activities. Rehabilitation program goes into three phases: I. Acute phase - begins while the patient is in bed, lasting 3-4 weeks. II. Phase of recovery - begins when the patient finished bedding mode and lasts 4-12 weeks. III. Phase of post-recovery (maintenance phase) - with indeterminate duration, it should be continued throughout the life of the patient. In the first phase mode of movement is divided into 5 periods (strictly lying, lying, half lying or room regimen - in the hospital room and free mode). KT procedures are aligned so that gradually restores the physical condition of patients. The second phase includes the expansion of physical activity and dosed load, in combination with medicamentous therapy. The main task is the return of the performance of the patient. At the end of this phase the patient is already able to be served themselves, to climb stairs at least one floor and boasts a 500 meters without fatigue. In the third phase (maintenance Септември 2016, Струга

105 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia phase), the main task is to increase the adaptive reserves of KVS system and the organism as a whole. Results: All patients were followed hemodynamic parameters: pulse curve, rhythm, arterial pressure and frequency of respiration, electrocardiogram findings. After completion of rehabilitation, made a comparison of changes in hemodynamic parameters in various stages of rehabilitation. Has been considered and the results of the stress test and an assessment of functional independence with FIM-test. The results are presented in tables and graphs. Conclusion: Kinesitherapy in patients with myocardial infarction has psychotherapeutic influence and mobilize the patient to actively participate in the rehabilitation process, reduces the consequences of lying and has prophylactic effect on diseases that occur as a result of inactivity, facilitates the work of the heart, it improves the thropics of the heart muscle and heart tone regulation and improves the interface and functions between the cardiovascular and respiratory system. Imperative for successful rehabilitation is the management of the disease, early initiation of proper rehabilitation, building trust between doctorphysiotherapist-patient relationship. Keywords: myocardial infarction, rehabilitation, hemodynamic parameters September 2016, Struga 105

106 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија УЛОГА НА АКУПРЕСУРАТА ПРИ НАМАЛУВАЊЕ НА БОЛКАТА КАЈ ПАЦИЕНТИ СО БОЛКА ВО ВРАТОТ Абдулова И.¹², Николовска Л.² ¹Втор циклус на специјалистички стручни студии за рефлексотерапија и акупресура ²Факултет за медицински науки, Универзитет Гоце Делчев, Штип Вовед: Статистичките податоци покажуваат дека кај се поголем број од населението особено кај помладата популација се јавуваат болки во вратот, проследени со вртоглавица, главоболка, вкочанет врат или болка во рамињата. Овие симптоми се проследени со мускулен спазам, нарушена циркулација, промени на лигаментите и нервите во цервикалниот `рбет. Лекувањето може да биде медикаментозно, со физикална терапија, масажа, кинезитерапија или со алтернативни начини на лекување. Цел: Да се процени ефектот на акупресурата кај пациентите со болка во вратот; Материјал и методи: Во истражувањето се вклучени 47 пациенти (28 жени и 19 мажи) кои што се поделени во контролна и експериментална група. Контролната група е составена од 24 пациенти (16 жени + 8 мажи), а експериментална група вклучува 23 пациенти (12 жени + 11 мажи). Лекувањето се состои од 10 процедури. Програмата за лекување кај пациентите од контролната група вклучува електрофореза со аналгетици или диадинамо фореза, паравертебтално во зоната на болката. Се прилагаат и синусоидално модулирани струи (II и IV). Исто така се применуваат КТ вежби и постизометрична релаксација, со цел да се отстрани мускулниот дисбаланс. Доколку постои блокада на интервертебралните зглобови се прави мануелна терапија. При вертебро-базиларно циркулаторно нарушување, се применува диадинамика или интерферентна струја во вратно-тилната област и ултразвук (паравертебрално во минимални дози). Кај пациентите од експериментална група, во програмата за лекување е додадена акупресура на следните акупунктурни точки: GB 20 : Локација: веднаш под основата на черепот, во вдлабнатината помеѓу двата големи мускули на вратот. B 10 : Локација: на средината помеѓу базата на черепот и основата на Септември 2016, Струга

107 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia вратот, на работ на трапезоидниот мускул. GB 21 : Локација: на врвот на трапезоидниот мускул во линија над брадавицата. Li 4 : Локација: помеѓу палецот и показалецот, како што е прикажано на сликата. Акупресурата во оваа точка е забранета кај бремени жени! GV 16 : Локација: во задниот дел од главата, во голема вдлабнатина на средината на основата на черепот. Во точките GB 20, B 10, GB 21 и Li 4, се прави акупресура од двете страни, т.е. во двете симетрични точки. Се започнува од помалку болната страна. Точката GV 16 не е симетрична точка. За време на акупресурата се применува длабок притисок во акупунктурните точки во времетраење од 1до 2 минути. На почетокот се чувствува силна болка која набргу се повлекува. Резултати: Пред почетокот, на средината и на крајот од лекувањето кај сите пациенти е направено: самооценка на интензитетот на болката со визуелно-аналогна скала ВАС (0-10), ММТ на вратни флексори и екстензори, испитување на тонусот на статичните мускули: m.trapezius - pars descendens, m.levator scapulae, m.sternocleidomastoideus m. pectoralis major), испитување на активен обем на движење во цервикален дел (флексија, екстензија, латерофлексија, ротација). Анализата на добиените резултати од спроведените тестови ни покажува позитивни ефекти кај сите параметри и кај двете групи. Кај експерименталната група се следи тенденција за побрзо намалување на болката, мускулниот спазам, подобрување на функционалната состојба на мускулатурата и зголемување на подвижноста на вратот. Заклучок: Со вклучување на акупресурата во програмата за лекување кај пациенти со болка во вратот се постигнува многу подобар и побрз аналгетски ефект и обновување на нарушените функции на цервикалниот дел од `рбетниот столб. Клучни заборови: цервикален синдром, рефлексотерапија, акупресура, биоактивни точки бат; September 2016, Struga 107

108 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија THE ROLE OF THE ACUPRESSURE IN REDUCING PAIN IN PATIENTS WITH NECK PAIN Abdulova I.¹², Nikolovska L.² ¹Second cycle for specialized professional studies for reflex therapy and acupressure ²Faculty of Medical Science, University of Goce Delchev Stip Abstrakt Introduction: Statistics show that in a growing number of the population especially among the younger population encounter neck pain, accompanied by dizziness, headache, stiff neck or a pain in the shoulders. These symptoms are accompanied by muscle spasm, impaired circulation, changes in ligaments and nerves in the cervical spine. Treatment may be with medication, physical therapy, massage, kinesitherapy or alternative treatments. Objective: To estimate the effect of acupressure in patients with neck pain; Material and Methods: The study included 47 patients (28 women and 19 men) who were divided into control and experimental group. The control group consists of 24 patients (16 female 8 men) and experimental group included 23 patients (12 female 11 + men). Treatment consists of 10 treatments. Treatment program for patients from the control group includes electrophoresis with analgesics or diadinamo phoresis, paravertebrally in the area of pain. Also applicable is sinusoidal modulated currents (II and IV), kinesitherapy exercise and post isometric relaxation, in order to remove muscle imbalance. If there is a blockage of intervertebral joints should be done manual therapy. In vertebral-basilar circulatory disturbance, is applied diadinamic or interference current in the neck-occipital region and ultrasound - paravertebrally in minimal doses. Among patients of the experimental group, the treatment program has added the following acupressure acupuncture points: GB 20 : Location: just below the base of the scull, in the depression between the two major neck muscles. B 10 : Location: halfway between the base of the skull and the base of the neck, on the edge of the trapezoid muscles. GB 21 : Location: on the top of the trapezoid muscle, directly up from the nipple. Li 4 : Location: on the top of the trapezoid muscle, directly up Септември 2016, Струга

109 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia from the nipple. This point is forbidden for pregnant women. GV 16 : Location: in the back of the head, in the large depression under the base of the skull. In points GB 20, B 10, GB 21 и Li 4, is made acupressure on both sides, in two symmetrical points. It starts from less painful side. GV1 6 point is not a symmetric point. During acupressure is applied deep pressure at acupuncture points for a period of 1 to 2 minutes. At first it felt a strong pain which soon decreases. Results: Before beginning, the middle and the end of treatment, in all patients was done: self-assessment of the intensity of pain by visual analogue scale VAS (0-10), MMT of neck flexors and extensors, examination of the static muscles tone: m.trapezius - pars descendens, m.levator scapulae, m.sternocleidomastoideus m. pectoralis major), examination of the active volume of movement in the cervical portion (flexion, extension, lateral flexion, rotation). The analysis of the results of the test shows positive effects in all parameters in both groups. In the experimental group is followed a tendency for rapidly reduction of the pain and muscle spasm, improving the functional condition of musculature and increasing the mobility of the neck. Conclusion: By including the acupressure in the treatment program for patients with neck pain is achieved much better and faster analgesic effect and restore the dysfunction of cervical spine. Keywords: cervical syndrome, reflex therapy, acupressure, bioactive points bat; September 2016, Struga 109

110 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија РЕХАБИЛИТАЦИЈА НА ДЕЦА СО ВРОДЕНА ДИСПЛАЗИЈА НА КОЛКОВИТЕ Дамчевски К.¹², Николовска Л.² ¹Втор циклус на специјалистички стручни студии за Рехабилитација на деца и корекција на телесни деформитети ²Факултет за медицински науки, Универзитет Гоце Делчев, Штип, Р.Македонија Вовед: Дисплазијата на колкови претставува нај лесна форма на отстапување од нормалата во споредба со сублуксацијата и луксацијата. Се карактеризира со поплиток ацетабулум, хипоплазија и ектопија на јадрото на епифизата, валгитет на вратот на фемурот и др. Заболувањето се демонстрира со скратување на екстремитетот, симптом на Ортолани (звучно кликнување на зглобот при флексија и аддукција), ограничена абдукција и зголемена надворешната ротација, асиметрија на кожните свивки, покасно проодување и др. Цел: Да се прикаже ефектот на кинезитерапијата кај децата со рано дијагностицирана и рехабилитирана дисплазија на колковите во споредба со дисплазија дијагностицирана на поголема возраст. Методи и материјали: Во истражувањето се вклучени 23 деца со аномалии на колковите од кои 14 женски и 9 машки деца. Лекувањето е спроведено во ЈЗУ Општа болница Велес, во периодот од јануари 2015 г. до јули 2016 година. Рехабилитацијата има за цел да ја помогне реституцијата на зглобната конгруентност, обновување на функционалниот баланс на мускулатурата и нормалните движечки обеми на зглобот. Кај новороденчињата и малите деца кинезитерапијата е пасивна и содржи вежби за подобрување на ограничената абдукција и редресирање на мускулатурата која извршува аддукција и внатрешна ротација. Овие мускули имаат тенденција да се контрахираат и на тој начин го попречуваат центрирањето на главата во ацетабулумот. КТ се применува 10 до 15 минути неколку пати дневно. Контраиндицирани движења се надворешната ротација, аддукцијата и хипер екстензијата на колкот. Кај поголемите деца над 2 годишна возраст кинезитерапијата има активен карактер. За намалување на тонусот на скратените мускули Септември 2016, Струга

111 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia се применуваат средства со егзогената топлина (солукс, парафин), релаксирачки техники, масажи, PIR и PNMF. Кај ослабените мускули абдуктори, екстензори и внатрешни ротатори се применуваат активни и изотонични вежби со мануелен отпор. За зголемување на тонусот и силата на издолжените ослабени мускули се користат ЕС со параметри за неинервирана мускулатура, SFS (0-100 Hz или со постојана фреквенција од 50 Hz мин.) или SMS (50 Hz во биполарен и монополарен режим од 50-70%, 4/6 серии од по 4-5 мин.). Резултати: Пластичните својства на ацетабулумот нагло се намалуваат за време на втората година од раѓањето. Лекувањето кое започнало веднаш по раното откривање овозможува 95% успешност во рехабилитацијата. Кај деца со задоцнето дијагностицирање, во 43% се добива рецидивна дисплазија, сублуксација и аваскуларна некроза, кои доведуваат до секундарни дегенеративни заболувања на зглобовите. Заклучок: Успехот на лекувањето е во тесна зависност со раното откривање и применување на методи кои осигуруваат задржување на главата на фемурот во јамката и движења во зглобот. Соодветната и навремена рехабилитација на децата со вродени аномалии на колковите овозможува враќање на нормалната функција на зглобот и спречува понатамошни компликации и појава на дегенеративни промени. Клучни зборови: колкови, дисплазија, сублуксација, луксација, рехабилитација, кинезитерапија; September 2016, Struga 111

112 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија REHABILITATION OF CHILDREN WITH CONGENITAL DYSPLASIA OF THE HIPS Damcevski K.¹², Nikolovska L.² ¹Second cycle of specialized professional studies for rehabilitation of children and correction of body deformities ²Faculty of Medicine, University of Goce Delcev, Stip, R.Macedonia Abstract Introduction: Hip dysplasia is the most mild form of deviation from normal range compared to subluxation and luxation. It is characterized by shallow acetabulum, hypoplasia and ectopia on the nucleus of the epiphysis, valgity on the femoral neck. The disease is demonstrated by shortening of the limb, Ortolani symptom (clicking saund of the joint during flexion and adduction), limited abduction and increased external rotation, asymmetry of skin folds, delayed walking and more. Objective: To show the effect of kinesitherapy in children with previously diagnosed and rehabilitated dysplasia of the hip compared with dysplasia diagnosed at a later age. Methods and materials: The research involved 23 children with abnormalities of the hips 14 females and 9 males. Treatment is conducted in General Hospital Veles, from January 2015 until July Rehabilitation aim is to help the restitution of articular congruence, restore the functional balance of muscle and normal volumes moving the wrist. In infants and young childrens kinesitherapy have a passiv character and contains exercises for improving the limited abduction and redressing muscles that perform adduction and internal rotation. These muscles tend to contract and thus hinder centering the femur head in acetabulum. Kinesitherapy is applied 10 to 15 minutes, several times a day. Contraindicated movements ares external rotation, adduction and hyper-extension of the hip. In older children over 2 years of age kinesitherapy have an active character. For reduction of muscle tone on the abbreviated muscle are applied exogenous heat (solux paraffin), relaxing techniques, massages, PIR and PNMF. In the weakened muscles abductors, extensors and internal rotators are applied active and isotonic exercises with manual resistance. To increase the tone and strength of the elongated weakened muscles used ES with preferences for non inervated Септември 2016, Струга

113 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia muscles, MFC (0-100 Hz or a constant frequency of 50 Hz for minutes) or SMC (50 Hz in bipolar and monopolar mode, 50-70%, 4-6 sets, for 4-5 minutes). Results: Plastic properties of acetabulum rapidly fall during the second year of birth. Treatment which began immediately after the early detection allows 95% success in rehabilitation. At the children with delayed diagnosis, in 43% is obtained a relapse dysplasia, subluxation and avascular necrosis, leading to secondary degenerative joint diseases. Conclusion: The success of the treatment is in close dependence with early detection and application of methods which ensure containment of femoral head into the pit and wrist movements. Appropriate and timely rehabilitation of children with congenital abnormalities of the hips allows the return of normal function of the joint and prevent further complications and occurrence of degenerative changes. Keywords: hips, dysplasia, subluxation, luxation, rehabilitation, kinesitherapy; September 2016, Struga 113

114 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија ЗАСТАПЕНОСТ НА РЕВМАТОИДЕН АРТРИТ ВО ОПШТИНА КОЧАНИ ВО ПЕРИОДОТ ОД ГОДИНА Каров С.¹², Николовска Л.² ¹Втор циклус на специјалистички стручни студии за Кинезитерапија ²Факултет за медицински науки, Универзитет Гоце Делчев-Штип Апстракт Вовед: Ревматоидниот артрит е хронична системска болест која доведува до прогресивно оштетување на зглобовите, промена на квалитетот на животот, како и скратување на животниот век кај пациентите дијагностицирани со оваа болест. Kлиничкиот тек е прогресивен и најчесто структурните оштетувања се развиваат во првите две години од дијагностицирање на болеста. Може да настане неповратно оштетување на зглобовите и траен инвалидитет.рехабилитацијата кај пациентите со ревматоиден артрит за цел да се намали болката и да се спречи или забави понатамошно функционално оштетување на зглобовите. Цел: Да се прикаже застапеноста на ревматоидниот артрит во Општина Кочани во периодот од година. Материјал и методи: Статистичките податоци се земени од ЈЗУ Центар за јавно здравје Кочани, за периодот од 2010 до 2014 година.направена е класификација на податоците според пол, возраст, место на живеење.добиените податоци се прикажани во табели и графикони. Резултати: Во периодот од година се регистрирани вкупно 2917 случаи со Ревматоиден артрит, од кои 2823 се возрасни пациенти (1195 мажи и 1628 жени), а 94 се пациенти од училишна возраст. Од нив, во 2010 година се регистрирани вкупно 433 случаи, од кои 406 се возрасни пациенти (163 мажи и 243 жени), а 26 се пациенти од училишна возраст. Во 2011 година се регистрирани вкупно 586 случаи, од кои 577 се возрасни пациенти (236 мажи и 341 жени), а 8 се пациенти од училишна возраст. Во 2012 година се регистрирани вкупно 487 случаи, од кои 476 се возрасни пациенти (220 мажи и 256 жени), а 6 се пациенти од училишна возраст. Во 2013 година се регистрирани вкупно 813 случаи со Ревматоиден Септември 2016, Струга

115 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia артрит, од кои 790 се возрасни пациенти (359 мажи и 431 жени), а 23 се пациенти од училишна возраст. Во 2014 година се регистрирани вкупно 605 случаи, од кои 574 се возрасни пациенти (217 мажи и 357 жени), а 31 се пациенти од училишна возраст. Заклучок: Кај пациентите со ревматоиден артритис, успехот и исходот од лекувањето е тесно поврзано со навремениот третман и рехабилитација.се препорачува промена на начинот на живот, избегнување на замор, правилна исхрана, редовна физичка активност и одржување на телесната тежина во нормални граници. Се препорачува користење на ортопедски помагала доколку имаат потреба. Клучни зборови: ревматоиден артритис, застапеност, рехабилитација, зглобови THE PREVALENCE OF RHEUMATOID ARTHRITIS IN THE MUNICIPALITY OF KOCANI IN THE PERIOD Karov S.¹², Nikolovska L.² ¹Second cycle for specialized professional studies for Kinesiotherapy ²Faculty of Medical Sciences, University of Goce Delchev, Stip, R.Macedonia Abstract Introduction: Rheumatoid arthritis is a chronic systemic disease that leads to progressive joint damage, change the quality of life and shorten life expectancy for patients diagnosed with the disease. Clinical course is usually progressive and structural damage are developed in the first two years of diagnosis. It may cause irreversible joint damage and permanent disability. The rehabilitation of patients with rheumatoid arthritis designed to reduce pain and prevent further slow or functional damage of the joints. Purpose: to show the prevalence of rheumatoid arthritis in the Municipality of Kocani in the period Material and methods: The statistics are taken from Public Health Centre Kocani for the period from 2010 to An classifies data according to gender, age, place of residence. The obtained data are presented in tables and graphs September 2016, Struga 115

116 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија Results: In the period , registered a total of 2917 cases of rheumatoid arthritis, of which 2823 adult patients (1195 and 1628 women) and 94 patients of school age. In 2010 were registered 433 cases, of which 406 adult patients (163 men and 243 women), and 26 patients of school age. In 2011 it was registered 586 cases, of which 577 adult patients (236 men and 341 women) and 8 patients of school age. In 2012 it was registered 487 cases, of which 476 adult patients (220 men and 256 women) and 6 patients of school age. In 2013 it was registered 813 cases of rheumatoid arthritis, of which 790 adult patients (359 men and 431 women), and 23 patients of school age. In 2014 it was registered 605 cases, of which 574 adult patients (217 men and 357 women), and 31 patients of school age. Conclusion: At the patients with rheumatoid arthritis, success and outcome of treatment is very closely related to timely treatment and rehabilitation. It is recommended a change of lifestyle, avoiding exhaustion, proper diet, regular physical activities and keeping up the body weight within normal borders. It is also recommended using orthopedic devices if needed. Keywords: rheumatoid arthritis, prevalence, rehabilitation, joints; Септември 2016, Струга

117 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia ТЕРАПИЈА СО ОГНЕНИ ИГЛИ И ВЕНДУЗИ ПРИ ОСТЕОАРТРИТИС НА КОЛЕНО Зху Ј.¹, Арсовска Б.², Козовска К.¹ ¹Факултет за медицински науки,универзитет Гоце Делчев, Штип, Р.Македонија ²Институт за биологија, Природно-математички факултет, Скопје, Р.Македонија Апстракт Вовед: Остеоартритисот е дегенративно заболување на зглобовите кое најчесто се јавува при процесот на стареење, а најчесто зафатен зглоб е коленото. Освен стареењето, други фактори кои придонесуваат за појава на остеоартритис се: прекумерна тежина, пол (жените се почесто зафатени), претходни повреди, наследни абнормалности и др. Симптоми коишто се јавуваат се: болка, оток, вкочанетост, лимитирано движење, крепитации и др. Според Традиционалната Кинеска Медицина, остеоартритисот спаѓа во групата на болести кои резултираат од преголема акумулација на факторите Ветер, Студ и Влага. За отстранување на факторите, како причинители за болеста се користи терапијата со огнени игли која претставува акупунктурна техника со брзо боцкање на загреана игла на одредени точки во телото и терапијата со вендузи или капинг. Цел: Целта на трудот е да се прикажат резултатите од истражуваната група на пациенти третирани со огнени игли и вендузи при остеоартритис на колено. Материјал и методи: Терапиите се направени во ординација за Традиционална Кинеска Медицина и акупунктура во Скопје, од страна на специјалист по акупунктура, во затворена просторија на температура од 25, во времетраење од минути. Кај сите пациенти е применет акупунктурен третман со огнени игли на одредени тригер точки наречени аши, во времетраење од минути и аплицирање на вендузи во времетраење од 5-10 минути на истите точки. Во истражувањето се вклучени 25 пациенти, од кои 15 жени и 10 мажи, на возраст од 33 до 78 години September 2016, Struga 117

118 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија Резултати: Кај сите пациенти е постигнат ефект со одреден број на терапии, при што по завршувањето на терапиите кај пациентите се исчезнати сите болни симптоми на кои тие претходно се пожалиле. Заклучок: Терапијата со огнени игли во комбинација со вендузи е една од најчесто употребуваните при остеоартритис на колено и притоа дава најзадоволителни резултати кај досега третираните пациенти. Клучни зборови: огнени игли, вендузи, традиционална кинеска медицина, остеоартритис, колено FIRE NEEDLE AND CUPPING THERAPY FOR KNEE OSTEOARTHRITIS Zhu J. ¹, Arsovska B.², Kozovska K. ¹ ¹Faculty of Medical Sciences, University Goce Delcev Shtip; ²Institute of Biology, Faculty of Natural Sciences and Mathematics Skopje; Abstract Introduction: Osteoarthritis is a degenerative joint disease which usually occurs during the aging process and usually the most painful joint is the knee. Beside age, other factors that contribute to the onset of osteoarthritis include: obesity, gender (women are more often affected), previous injuries, hereditary abnormalities and others. Symptoms that occur are: pain, swelling, stiffness, limited motion, crepitations and others. According to Traditional Chinese Medicine, osteoarthritis is classified as a disease resulting from excessive accumulation of the factors Wind, Cold and Dampness. To remove factors as causes of disease, is used fire needle therapy which is an acupuncture technique with quick needling of heated needle at certain points in the body and cupping therapy. Aim: The aim of this work is to present the results of the researched group of patients treated with fire needles and cupping in knee osteoarthritis. Material and methods: The treatments are done in clinic for Traditional Chinese Medicine and acupuncture in Skopje by a specialist in acupuncture, indoors at a temperature of 25, with a duration of Септември 2016, Струга

119 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia minutes. In all patients is applied acupuncture treatment with fire needles on certain trigger points called Ashi, with duration of minutes and cupping with duration of 5-10 minutes at the same points. The research includes 25 patients, of which 15 women and 10 men, on age from 33 to 78 years. Results: Effect is been achieved in all patients with certain number of treatments and after the treatments all painful symptoms that patients complained before were gone. Conclusion: Treatment with fire needle combined with cupping is one of the most commonly used in osteoarthritis of the knee and thus gives most satisfactory results in patients treated so far. Key words: fire needles, cupping, traditional chinese medicine, osteoarthritis, knee September 2016, Struga 119

120

121 ПРИКАЗ НА СЛУЧАЈ CASE REPORTS НЕУРОРЕХАБИЛИТАЦИЈА КАЈ ПАЦИЕНТ СО ЛУМБАЛНА РАДИКУЛОПАТИЈА И ПОВРЕДА НА НЕРВУС ПЕРОНЕУС Селмани А. Скопје, Р.Македонија Апстракт Вовед: Радикулопатијата е состојба кога еден или повеќе нервни корени се оштетени или не функционираат соодветно (невропатија) кои ќе резултираат со радикуларна болка, моторна слабост, сензорна одземеност, или отежнато контролирање на специфични мускули во дерматомската или миотомската дистрибуција на опфатениот корен. Цел: Да се прикаже улогата и ефективноста на физиотерапевтскиот третман кај 17 год. пациент со лумбална радикулопатија и повреда на n.peroneus. Материјал и методи: Кај пациент од 17 год. возраст со лумбална радикулопатија на ниво Л5 С1 и повреда на перонеус како методи на евалуација користени се ММТ и ЕМГ, сензорната функција, координација и рамнотежа пред и после третманот. Користена е програма на рехабилитација која се состои од: активни релаксирачки техники (ACT); истегнувања; вежби; мануелна тракција; и едукација за постурална корекција, со времетраење од 30 дена по 2-3 часа дневно во период од Декември 2015 Јануари 2016 год. Резултати: Пред третманот со физикална терапија кај 17 год пациент со Л5 С1 радикулопатија, според ММТ дорзалната флексија на левото стапало беше оценета со 1; плантарната флексија без услови поради флексиона контрактура на стапалото и прстите; флексијата и екстензијата на колено со 2; абдукцијата-аддукцијата флексијата-екстензијата на колкот истотака со 2. Одењето пред третманот беше со помош на 2 патерици. По рехабилитацијата од 1 месец, движењата на стапалото беа оценети со 4;флексијата и September 2016, Struga 121

122 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија екстензијата со 5; абдукцијата-аддукцијата-флексијата-екстензијата на колкот истотака со 5. Флексионата контрактура на стапалото и прстите без никакви ограничувања со полн обем на движење. Заклучок: Според резултатите на третманот мускулната сила, координација и стабилност на ногата беа очигледно подобрени, при што одењето станувањето и вршењето на другите секојдневни активности беа овозможени без користење на помошни уреди. Клучни зборови: лумбална радикулопатија, ммт, неурорехабилитација, емг NEUROREHABILITATION OF А PATIENT WITH LUMBAR RADICULOPATHY AND PERONEAL NERVE LESION Selmani A. Skopje, R. Macedonia Abstract Introduction: Radiculopathy is a condition where one or more nerve fibers are damaged or they don t function properly (neuropathy) which will result with radicular pain, weakness, sensory failure, or difficulty in controlling specific muscles in dermatomic or myotomic distribution of the affected root. Aim: To show the role and effectiveness of physiotherapeutic treatment at 17 year old patient with lumbar radiculopathy and lesion of peroneal nerve. Matherial and methods: In a 17 year old patient with lumbar radiculopathy of L5 S1 level and lesion of peroneal nerve as an evaluation method were used MMT and EMG, sensory function, coordination and balance before and after treatment. After PT evaluation we used rehabilitation program which consists of: active release techiniques;stretching;strength exercises;manual traction; and postural education, with duration of 30 days 2-3 hours per day in the period of December 2015 and January Results: Before the treatment with physical therapy at 17 year old patient with L5 S1 radiculopathy, by MMT the dorsal flexion of the left foot was 1;whereby the plantar flexion was unable to measure because of flexion contracture of the foot and fingers; flexion and extension of the knee was 2;abduction-adduction flexion and extension of the hip also Септември 2016, Струга

123 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia with 2. The gait before treatment was by using 2 crutches. After rehabilitation of 1 month, the foot and finger movements were without any restrictions with full range of motion. Conclusion: According to the results of treatment the muscle strength, coordination and stability of the left leg has been improved, whereas the gait, standing and doing other daily activities were able without any assistive devices. Key words: lumbar radiculopathy, mmt, neurorehabilitation, emg September 2016, Struga 123

124 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија ПРИМЕНА НА МИОФАСЦИЈАЛНА РЕЛАКСАЦИЈА КАЈ ПАЦИЕНТИ СО ЛУМБОИШИЈАЛГИЈА Стојановски Д. СОУ Јане Сандански -Штип, Р.Македонија Апстракт FASCIA е еластична обвивка на сврзно ткиво која е распространета низ целото тело,таа ги подржува и ги покрива сите мускули, ткива, органи, коски, лигаменти и нерви. Миофасцијална релаксација (МФР) е креирана од идејата дека во човечкото тело секој мускул, секоја коска и нервен систем се поврзани со влакно кое се нарекува фасција (Џон Ф.Барнс,1970 год.). МФР има се поголема примена кај лумбоишијалгијата која е една од најчестите хронични заболувања и се почесто е застапена како последица на возраста и професијата (лумбалната болка се среќава кај 80 % кај населението, барем еднаш во животот). Цел:.Целта е да се прикаже ефектот на МФР кај пациенти со лумбоишијалгија. Материјал и методи: МФР е применета на пациент со деснострана лумбоишијагија, на возраст од 57 год. по професија земјоделец. Процедурите се направени во периодот Февруари Март, Техники кои беа користени се надолжно истегнување на горни и долни екстремитети и техника на вкрстени раце со времетраење од 2-5 минути во позиција,со одржување на континуитет на истегнувањето и следење на правецот на движење или ослободување на фасцијата. Резултати: Направени се 3 третмани на растојание од 7 дена. По вториот третман болката изчезнува, по третиот третман спроведен е контролен тест. По спроведениот третман и позитивниот клинички тест на Lasegue <60 пред почетокот на третманот (болката се појавува на агол од 45 ), Lasegue е позитивен и во вториот третман, додека по третиот третман е веќе негативен. Пред секој третман се прави и кинестетска евалуација на долните екстремитети. Заклучок: МФР е техника чија главна карактеристика е балансот помеѓу парасимпатикусот и симпатикусот и го скратува времето на лекување при примена кај пациенти со лумбоишиалгија. Клучни зборови: фасција, миофасцијална релаксација, лумбоишијалгија Септември 2016, Струга

125 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia APPLICATION OF MYOFASCIAL RELEASE TECHNIQUE IN PATIENTS WITH LUMBOISCHIALGIA Stojanovski D. Secondary school " Jane Sandanski" Stip, R.Macedonia Abstract FASCIA is elastic sheath of connective tissue that is spread throughout the body, it supports and covers all the muscles, tissues, organs, bones, ligaments and nerves. Myofascial release technique (MFR) was created by the idea that, the human body, every muscle, every bone and nervous system is associated with fiber which is called fascia (John F. Barns, 1970). MFR has greater application in patients with lumboischialgia which is one of the most common chronic diseases and is often represented as a consequence of age and occupation (lumbar pain is found in 80 % of the population at least once in life). Goal: The goal is to show the effects of MFR in patients with lumboischialgia. Material and methods: MFR is applied to patient with right side lumboischialgia, aged 57 years old, by profession - farmer. Procedures have been made in the period from February to March; 2016.The techniques that were used to were longitudinal stretching of the upper and lower extremities and technique of "cross hands" with the duration of 2-5 minutes in position, while maintaining the continuity of the strain and tracking direction movement or release of the fascia. Results: The 3 treatments were made in a distance of 7 days. After the second treatment the pain disappears after the third treatment conducted with a control test (Laseque >60,no pain). Following a positive treatment and clinical test Lasegue <60 before the treatment (pain appears at an angle of 45 ), Lasegue is positive in the second treatment, and after the third treatment is already negative. Before each treatment is done cinematic evaluation of lower limbs. Conclusion: MFR is a technique whose main feature is the balance between the sympathetic and parasympathetic nervous system and shortens the time of treatment application in patients with lumboischialgia. Keywords: fascia, myofascial release technique, lumboischialgia September 2016, Struga 125

126 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија ПОСТОПЕРАТИВЕН РЕХАБИЛИТАЦИОНЕН ТРЕТМАН КАЈ ПАЦИЕНТ СО ЛИГАМЕНТОПЛАСТИКА КАЈ ПРЕДЕН ВКРСТЕН ЛИГАМЕНТ Андреев Д., Цаневски Б. Клиничка Болница Аџибадем Систина, Скопје, Р.Македонија Апстракт Вовед: Повредите на лигаменти се чести особено кај луѓе кои се занимаваат со спорт. Руптурата на преден вкрстен лигамент е повреда за која е неопходна оперативна реконструкција. Цел: Целта на овој труд е да се прикаже улогата на кинезитерапијата при постоперативна рехабилитација на лигаментопластика кај преден вкрстен лигамент. Методи и Материјал: Пациентот е професионален спортист кој се занимава со фудбал а со повредата се здобива на тренинг (флексија на колено од 60º и екстензија на колено -20º). По извршениот оперативен зафат се премина на постоперативна рехабилитација во две фази. Првата, следеше една недела по извршениот оперативен зафат и се состоеше од физикална терапија и тоа: електростимулации, ултра звук, мануелна масажа, ласер терапија и статични контракции во времетраење од 4 недели. Во меѓуфазата се пристапи кон комбинација на физикална терапија со криотерапија и кинезитерапија во времетраење од 4 недели со цел адаптација на пациентот за втората фаза. Втората фаза траеше 4 недели и се состоеше од примена на кинезитерапија со акупресурни техники. При кинезитерапијата се применуваа: пасивни вежби, вежби за постигнување на полн обем на движење на коленото, мобилизација на патела, стреч вежби, изометриски и изотонични вежби. При рехабилитацијата се користеа методите: ММТ, ПИР и LEWIT. Резултати: По спроведената рехабилитација се постигнаа: полн обем на движење на коленото, подобрена трофика на мускулатурата и спорведување на понатамошен тренажен процес. Крајни резултати се: флексија на колено од 130º и екстензија на колено 0º. Заклучок: Навремената и соодветна рехабилитација кај лигаментопластика кај преден вкрстен лигамент овозможува враќање на спортските активности и животните навики. Клучни зборови: лигаментопластика, рехабилитација, кинезитерапија, резултати Септември 2016, Струга

127 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia POSTOPERATIVE REHABILITATION TREATMENT IN PATIENT WITH LIGAMENT PLASTIC IN ANTERIOR CRUCIATE LIGAMENT Andreev D. Canevski B. Clinical Hospital Acibadem Sistina, Skopje, R.Macedonia Abstrakt Introduction: Ligament injuries are common especially in people who do sports. Rupture of the anterior cruciate ligament is an injury which is especially indispensable operational restructuring. Goal: The purpose of this paper is to show the role of kinesitherapy in postoperative rehabilitation of ligament plastic in anterior cruciate ligament. Metods and Materials: The patient is a professional sportsmen who plays football and injury gaining training (flexion of the knee 60º and extension of the knee -20º). After the surgery he started the postoperative rehabilitation in two phases.the first followed a week after the surgery and consisted of physiotherapy and electric stimulation, ultrasound, manual massage, laser therapy and static contractions for a period of 4 weeks. Between these phases combination of physical therapy, cryotherapy and kynesitherapy was used in a period of 4 weeks in order to adapt to the patient for the second phase. The second phase lasted 4 weeks and consisted of applying kynesitherapy with acupressure techniques. In kinesitherapy were applied: passive exercises, exercises to achieve full-scale movement of the knee, the patella mobilization, stretch exercises, isometric and isotonic exercises. In rehabilitation methods were used : MMT, PIR and LEWIT. Results: After the rehabilitation were achieved: full-scale movement of the knee, improved trophism muscle and realization of further flight simulator proces.final results: knee flexion 130º and extension of knee 0º. Conclusion: The timely and appropriate rehabilitation in ligament plastic in anterior cruciate ligament enables the return of sports activities and lifestyles. Keywords: ligament plastic, rehabilitation kynesitherapy, results September 2016, Struga 127

128 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија ТЕРМОГРАФСКО СЛЕДЕЊЕ НА КИНЕЗИОТЕЈПИНГ ТЕРАПИЈАТА Третирање на скршеници и отворени рани со кинезиотејпинг Николовски Д., 1,2 Димитријевиќ Д. 3,4, Стевиќ З. 5,6 1 Институт за Јавно Здравје, Панчево, Србија 2 Центар за едукација и истражување во медицина, екологија и социологија(cermes), Србија 3 Фармацеутско-физиотерапевтско училиште во Белград, Србија 4 Допир до здравјето, Србија 5 Технички факултет во Бор, Универзитет во Белград, Србија 6 Центар за иновации, Училиште за Електро инжинери, Универзитет во Белград, Србија dragandimitrijevic@yahoo.com Апстракт Вовед: Термографијата е една од методите која може да ги дијагностицира промените по пат на детекција на температурните промени на површината на кожата.кај оваа дијагностичка метода секое пореметување се смета како енергетски дисбаланс кој се манифестира како температурна промена на површината на кожата. Функционалното пореметување се дефинира како енергетски дисбаланс кој може да доведе и до структурни промени на ниво на клетки до ниво на органи. Термографската дијагностика со помош на термовизиска камера ги лоцира температурните разлики на површината на кожата и ги прикажува во видлива слика- термограм. Температурните разлики на површината на кожата се препознаваат по различните бои на термограмата.во однос на класичните уреди за дијагноза, инфрацрвената термографија е безопасна метода,може да се користи и во превентивната дијагноза на различни функционални пореметувања, а со тоа и болестите. Пациентот има прилика да ги препознае своите тегоби на термографската слика. Термографијата може да се користи и со други традиционални техники/кинезиотејпинг, шиатцу, техника со иглени апликатори. Kinesio-Taping е техника која ги активира сензорните, невролошките и циркулаторните системи. Техниката користи еластична трака која ги стимулира кожните рецептори во смисла на подобрување на Септември 2016, Струга

129 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia циркулацијата, нормализирање на мускулниот тонус, намалување на болката, зголемување на амплитудата на подвижност. Цел е да се следи ефектот на примеанта на кинезиотејпинг кај болни состојби на локомоторниот апарат, во вид на температурни промени пред и после третманот со горенаведените техники и дали примената на кинезиотејпингот кај скршеници и отворени рани може да допринесе во нивното лекување. Методи: Приказ на случај кај тројца пациенти со болки во пределот на рамо, скочен зглоб, тораколумбален дел. За скршеници и отворени рани е презентиран по 1 случај. Резултати: Пред и после третманот на долните состојби со кинезиотејпинг, направена е термографска дијагностика. Температурната разлика која се покажа со промена на бојата на третираната регија во смисла на приближување на физиолошката боја, покажува дека техниката има ефект. Објективната промена на бојата е во склад со субјективното чуство на пациентот/намалување на болката/. Кинезиотејпинг се покажа како успешен и во третирањето на скршениците и отворените рани. Заклучок: Со приказ на случај третман на болни состојби со горенаведената техника се покажа дека има ефект,што значи дека би требало да се продолжи со примената на оваа техника кај болните состојби. Клучни зборови: термографија, болни состојби, скршеници, отворени рани, кинезиотејпинг September 2016, Struga 129

130 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија THERMOGRAPHY MONITORING OF KINESIO- TAPING THERAPY, TREATING FRACTURES AND OPEN WOUNDS WITH KINESIOTAPING Nikolovski D. 1,2, Dimitrijević D. 3,4, Stević Z. 5,6 1 Institute of Public Health Pancevo, Serbia 2 Center for education and research in medicine,ecology and sociology (CERMES), Serbia 3 Pharmaceutical - Physiotherapeutic School Belgrade, Serbia 4 Touch for Health, Serbia 5 Technical Faculty in Bor, University of Belgrade, Serbia 6 Innovation Center, School of Electrical Engineering, University of Belgrade, Serbia dragandimitrijevic@yahoo.com Abstract Thermography is a method that can detect changes of skin surface temperature and energetic imbalances. In thermography we use infrared camera which detects body infrared radiation. This method is safe, it can detect health disturbances in their first stage, test multiple body functions and systems and patient can see body picture immediately at the display. Functional disturbance is defined as a energy imbalance that can lead to structural changes from the cellular level up to a level of internal organs. In thermography we use infrared camera to detect the differences of the surface skin temperature. Thermography is safe and harmless procedure that can be used in conjunction with other techniques/kinesiotaping, shiatsu, needle applicators/. Kinesio Taping is a technique based on the natural process of healing the body. It activates the sensory, neurological, and circulatory system. It uses a different level of tension strips, depending on the type of injury or condition and the goal of therapy. There are wide applications in the sport, the treatment of painful conditions, lymph edema, muscle weakness and over contraction. It facilitates the circulation, normalizes the muscle tone and increases range of motion. Goal of the work was to investigate if there are visible thermographic efects when kinesio tape was applied, and if applying kinesiotape in cases of fractures and open wounds would give some benefit. Thermography analisys showed evident temperature changes on Септември 2016, Струга

131 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia skin surface during period of monitoring, which can be explained through blood flow improvement in monitored areas. Method: Case studies of 3 patients with painful conditions in the region of ankle, shoulder and calves for thermography. For fractures and open wounds few cases are presented. Results: Temperature changes showed that the technique is effective through skin temperature coming very close to physiological values.patients also reported decrease of pain and increase of ROM. Kinesio proved to be valuable modality in treating fractures and open wounds in different stages of rehabilitation. Conclusion: Thermography showed that the applied techniques have beneficial effects and that they are effective in painful conditions and poor circulation. Fractures and open wounds can successfully be treated with kinesiotaping. Key words: thermography, painful conditions, kinesiotaping, fractures, open wounds September 2016, Struga 131

132 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија ТРЕТМАН НА КАЛЦИФИЦИРАЧКИ ТЕНДИНИТ НА РАМО СО УДАРЕН БРАН (SHOCKWAVE THERAPY) Попдимитрова-Митревска И., Петреска С., Стојкоски И., Ѓуровска Д. Промедика-Медикал Центар, Скопје, Македонија Апстракт Вовед: Ударен бран е нова не-инвазивна метода со нов стандард на третман со ултра звучна енергија која наоѓа примена во: ортопедија, реуматологија и медицинската рехабилитацијата во последниве неколку години.овој модерен и високо ефективен третман во медицинската технологија користи кратки, моќни, притисочни пулсации со висока притисочна амплитуда и ниско еластични компоненти. Механизмот на дејство се базира на податокот дека механички стрес може да предизвика клеточно обновување и регенерација.овој механички стрес предизвикан од ударниот бран има влијание на клеточно ниво поточно предизвикува хемиски и молекуларно-биолошки сигнални каскади познати како механотрансдукција кои пак ја обновуваат еластичната состојба на ткивото како тераписка постапка.ефективноста е евидентна и на ниво на болката поради влијанието на аксонските фибрили (А бета фибрили) со намалување на прагот на болка т.е.редукција на рецептивно ноцицептивно поле. Фокусните бранови се со кратка бранова должина со примена во длабоко-пенетрирачки зони. Клинички студии ја потврдиле ефикасноста на фокусните ударни бранови во третман на калцифицирачки тендинити, епикондилити, плантарен фасцит, а исто така и елиминирање на нодуларните саркомерни адхезии во мускулот со што се дијагностицираат и третираат миофасцијални тригер точки( сраснувања на структурите во мускулни клетки-клеточно ниво). Приказ на случај: Третирани се 2 пациенти, кои дојдоа со болка и ограничена подвижност во рамото и по направените Ртг снимања се постави дијагнозата на Калцифицирачки тендинитис во тетивата на м. Супраспинатус. Пациентите се третирани со Ударен бран вкупно 5 терапии во интервал - еднаш неделно. Третманот се изведе со фокална сонда (енергетско ниво 0,1-0,3 мј/мм² / 2000 удари)и со радијална сонда ( енергетско ниво 1,8-3,0 бар/3000 удари F Септември 2016, Струга

133 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia Hz). Во текот на третманот (5 недели ) имаше видно подобрување во однос на болката, опсегот на движење и користење на раката во секојдневните активности. По период од 8-10 месеци направена е контролна Ртг (на исто место со примарната Ртг снимка) каде нема присуство на имбибираниот калцификат долж тетивата на м. Супраспинатус. Заклучок: Терапија со Ударен бран претставува метода за избор каде се делува причински во третирање на калцифицирачки тендинити. Клучни зборови. ударен бран shockwave therapy, калцифицирачки тендинит на рамо, причински третман. SHOCK WAVE TREATMENT THERAPY OF CALCIFIC SHOULDER TENDINITIS Popdimitrova-Mitrevska I., Petreska S., Stojkoski I., Gjuroska D. Promedika-Medikal Center, Skopje, Macedonia popdimitrova_i@promedika.com.mk Abstract Introduction: Shock wave is a new non-invasive method with a new standard of treatment implementing ultra sound energy used in: orthopaedics, rheumatology and medical rehabilitation in recent years. This modern ad highly effective treatment in medical technology uses short, powerful, and pressurized pulses with high pressure amplitude and low elastic components. The mechanism of action is based on the fact that the mechanical stress may cause a cellular renewal and regeneration. This mechanical stress caused by the shock wave affects the cellular level and causes chemical and molecular and biological signaling cascades known as mechanotransduction which in turn restores the elastic condition of the tissue as a therapeutic procedure. The effectiveness is also evident in terms of pain due to the influence of axon fibrils (A beta fibrils) by reducing the threshold of pain i.e reduction of nociceptive receptive field. Focus waves are of short wavelength applied in deeppenetrating zones. Clinical studies have confirmed the effectiveness of focus shock waves in the treatment of calcific tendinitis, epicondylitis, plantar fasciitis and also elimination of nodular sarcomere adhesions in September 2016, Struga 133

134 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија muscles thus diagnosing and treating myofascial trigger points (adhesion structures in the muscle cells cellular level). Case report: 2 patients are treated who complained of pain and limited shoulder mobility and after the x-ray recordings they were diagnosed of calcific tendinitis in the m. Supraspinatus tendon. Patients were treated with shock wave in total of 5 treatments at an interval of once a week. The treatment is performed with focal probe (power level 0,1-0,3 mj/mm2/2000 strikes) and radial probe (power level 1,8-3,0 bar/3000 strikes F Hz). During treatment (5 weeks) there was a visible improvement in terms of pain, range of movement and use of hand in daily activities. After a period of 8-10 months, a control x-ray was performed (at par with the primary x-ray recording) which shows no presence of imbibiting calcificate along the m. Supraspinatus tendon. Conclusion: Shock wave therapy is a method of choice which acts casually in the treatment of calcific tendonitis. Keywords: shock wave shockwave therapy, calcific shoulder tendinitis, casual treatment Септември 2016, Струга

135 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia РАН ПРИСТАП ВО ПОСТОПЕРАТИВНА РЕХАБИЛИТАЦИЈА КАЈ ПАЦИЕНТ СО КВАДРИПЛЕГИЈА ПО ФРАКТУРА НА ЦЕРВИКАЛЕН РБЕТ Илиески В., Парцанов Д., Ристовски И., Клиничка Болница Аџибадем Систина Скопје, Р.Македонија Апстракт Вовед: Квадриплегијата е состојба на комплетна одземеност (парализа) на сите екстремитети која може да биде предизвикана од повеќе фактори. Во оваа презентација, конкретно, ќе го прикажам процесот на рана рехабилитација на пациент со квадриплегија предизвикана од фрактура на цервикален рбет, настаната како повреда на работно место. Цел: Целта е да се истакне исклучителната важност на што поскоро започнување на постоперативната физикална терапија, и да се прикаже принципот на работа и методите во периодот од првиот ден, се до четвртата недела кај овој пациент. Материјали и методи: Материјалите користени во оваа презентиација, се од првите четири недели на двомесечниот престој во К.Б. Аџибадем-Систина на пациентот А.Р., кој што беше успешно опериран, и подоцна рехабилитиран од страна на физиотерапевтите во одделот за интензивна нега и хирушкиот стационар. Методите користени во раната рехабилитација се: позиционирање, антидекубитална превенција и мануелни техники, респираторна терапија, кинезитерапија, брза мобилизација и електростимулации (компекс). Резултатите беа следени со тест на функционална независност на пациентот (ФИМ тест). Резултати: Од состојбата во првите неколку денови на пациент со комплетна квадриплегија, зависен од респиратор(фим тест1), за две недели стигнавме до состојба да се забележуваат контракции и волеви движења на лева рака и нога, да седи на раб од кревет со помош и е со кислородна поддршка на трахеостома(фим тест2), за да после четири недели добиеме квадрипаретичен пациент кој успева да седи стабилно, се верикализира со помош на физиотерапевт и одалка и самостално дише(фим тест3) September 2016, Struga 135

136 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија Заклучок: Без разлика на сериозноста на повредата и состојбата во која се наоѓа пациентот, исклучително е важна навремената и добро менаџирана рехабилитација. Во случајов, благодарение на мултидисциплинарниот план и постојаната соработка на релација физиотерапевт, медицинска сестра, физијатар, невролог, неврохи - рург, трауматолог, торакален хирург и анестезиолог А.Р. успешно се рехабилитираше. Клучни зборови: квадриплегија, цервикален рбет, фрактура, рана рехабилитација EARLY APPROACH TO POSTOPERATIVE REHABILITATION ON PATIENT WITH QUADRIPLEGIA CAUSED BY CERVICAL SPINE FRACTURE Ilieski V., Parcanov D., Ristovski I. Clinical hospital Acibadem Sistina -Skopje, R.Macedonia vlatko.ilieski@acibademsistina.mk Abstract Introduction: Quadriplegia is a state of complete paralysis of all limbs that can be caused by several reasons. During the presentation we will talk about particular process of an early rehabilitation on a patient with quadriplegia caused by a cervical spine fracture, incurred as work place injury. Goal: The main goal is to emphasize the enormous significance of an early postoperative physiotherapy as soon as the type of the injury allows it, and to show the principle and methods during the first day until the fourth week in this case. Methods and materials: All materials used in the following presentation are collected from the first four weeks of the two-month stay, in which mentioned A.R. was patient in Clinical Center Acibadem Sistina. At first, the patient had a successful surgery which was followed by a highly professional rehabilitation by physiotherapists in intensive care unit as in surgical unit. The methods used in early rehabilitation are: positioning, anti-decubitus prevention and manual techniques, respiratory therapy, kinesiоtherapy, rapid mobilization and electrostimulation (compex). The results were followed by a test of functional independence measure(fim test) Септември 2016, Струга

137 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia Results: From the condition in the first few days of a patient with complete quadriplegia, dependent on a respirator (FIM test1), in two weeks we got to able to notice contractions and voluntary movement of left hand and leg, sitting on the edge of the bed with and is oxygen support tracheostomy (FIM test2) to four weeks after we receive patient with quadriparesis who manages to sit steady, standing od walker with a physiotherapist and breathe independently (FIM test3). Conclusion: No matter how serious the injury and the state of patient are, the most important thing is early and professionally managed rehabilitation. Particularly for this case, we have to mention the constant collaboration between physiotherapist, nurse, physiatrist, neurologist, neurosurgeon, trauma and thoracic surgeon and anesthesiologist which lead to successful rehabilitation of A.R Key words: quadriplegia, cervical spine, fracture, early rehabilitation September 2016, Struga 137

138 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија ЕФЕКТИ НА АВТОГЕНА ДРЕНАЖА ВРЗ ПУЛМОНАЛНАТА ФУНКЦИЈА КАЈ ПАЦИЕНТ СО ЦИСТИЧНА ФИБРОЗА Селмани А. Скопје, Р.Македонија Апстракт Вовед: Цистичната фиброза претставува генетско нарушување со мутација на CFTR генот каде што најчесто се опфаќа генот ΔF508 во 70% од случаите. Поради мутацијата на CFTR се јавуваат абнормалности во повеќе органи, вклучувајќи: белите дробови, панкреасот, хепарот, бубрезите, интестините, репродуктивните органи, итн.. Морбидитетот и морталитетот кај овие пациенти е зголемен поради компликациите кои настануваат во дишните патишта со хиперсекреција на вискозен мукус, нарушување на мукоцилијарното прочистување, чести инфекции, синузити, итн. Цел: Да се процени ефективноста на Автогената дренажа врз пулмоналната функција кај 22 год. пациент со цистична фиброза. Материјал и методи: Направено е истражување кај 22 год. пациент со Цистична фиброза при што користена е спирометриска анализа пред и после Автогената дренажа. Како помошни уреди за време на автогената дренажа користени се: PEP, Acapella (осцилаторен ПЕП), и еластични фиксатори на градниот кош. Резултати: Пред дренирањето на дишните патишта направена е спирометриска анализа при што FVC беше со 72% додека FEV1:46%; по 3 неделен третман со автогена дренажа 2 пати дневно, направена е повторно спирометриска анализа каде што FVC беше со значителни промени и тоа со 90.71%, истотака FEV1 покажа очигледни подобрувања и тоа со 76.92%. Заклучок: Автогената дренажа има сигнификантни ефекти врз пулмуналната функција кај пациенти со ЦФ особено во дренирањето на периферните односно длабоките гранки на белите дробови. Клучни зборови: цистична фиброза, автогена дренажа, fev1/fvc Септември 2016, Струга

139 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia EFFECTS OF AUTOGENIC DRAINAGE ON PULMONARY FUNCTION IN PATIENT WITH CYSTIC FIBROSIS Selmani A. Skopje, R.Macedonia Abstract Introduction: Cystic fibrosis is a genetic disorder with a mutation of CFTR gene where commonly affects the ΔF508 gene which occurs in 70% of patients. As a result of this type of mutation, causes multiple abnormalities in many organs including: lungs, pancreas, liver, kidneys, intestines, reproductive organs, etc. The morbidity and mortality in this patients is increased because of the complications which occur in lungs with hypersecretion of viscous mucus,disturbances in mucociliary clearance, frequent infections, sinusites, etc. AIM: To determine the effectiveness of Autogenic drainage on pulmonary function in 22 year old patient with cystic fibrosis. Matherial and methods: In 22 year old patient with cystic fibrosis has been done a pilot study where is used spirometry before and after Autogenic drainage. Assistive devices that were used during the treatment are: PEP, Acapella (oscilating PEP), and elastic straps. Results: Before the lung drainage we used spirometry where FVC was 72% while FEV1 46%; after 3 weeks of treatment with autogenic drainage again was done spirometry where FVC was with very good results where FVC was 90.71%, also FEV1 showed improvements with 76.92%. Conclusion: Autogenic drainage has significant effects in pulmonary function in cystic fibrosis patients especially in airway clearance from peripheral or deep lung regions. Key words: cystic fibrosis, autogenic drainage, fev1/fvc September 2016, Struga 139

140 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија КАСНА ФАЗА ВО ПОСТОПЕРАТИВНА РЕХАБИЛИТАЦИЈА КАЈ ПАЦИЕНТ СО КВАДРИПЛЕГИЈА ПО ФРАКТУРА НА ЦЕРВИКАЛЕН РБЕТ Парцанов Д., Илиески В. Клиничка Болница Аџибадем Систина, Скопје, Р.Македонија Апстракт Вовед: Во денешно време се повеќе сме сведоци на повреди кои го променуваат засекогаш животот. Случајот на пациентот А.Р. е повреда настаната на работно место, несреќен случај кој за среќа заврши добро, пред се поради стручниот тим во клиничката болница Аџибадем Систина. Дијагноза мултипли фрактури на цервикалниот р бет, Mb Bechterev. Fractuta vert. C6-C7. Quadriplegia Цел: Целта на овој труд е пред се превенција од настанување на повреди, а доколку сепак се случи да се прикаже важноста на касната рехабилитацијата, враќање на подвижноста на сите делови од телото, да се спречи настанување на контрактури, враќање на мускулната сила и враќање во секојдневните работни и животни активности. Материјал и методи: Повредата е настаната на Пациентот А.Р.е примен во Клиничката Болница Аџибадем Систина со фрактура на цервикалниот р бет и врз него е извршен оперативен третман. Постоперативниот тек е уреден. Спроведена е интензивна физикалана терапија која вклучува употреба на различни методи се со цел побрза и поквалитетна рехабилитација. Припремање на пациентот за физикална терапија, масажа на горни и долни екстремитети, спроведување на методи од типот на ултразвучна терапија, електротерапија (стимулации), пасивни и активни вежби. Користен беше тест за функционална независност на пациентот (ФИМ тест). Резултати: Интензивната физикална терапија траеше два месеци. Пациентот беше превземен од клиничкиот дел на Аџибадем Систина во амбулантскиот дел после 4-тата недела. Рехабилитацијата траеше до Секојдневната работа, ден по ден, недела по недела го покажа крајниот резултат. Се врати мускулната сила и целосната подвижност на екстремитетите (ФИМ 6). Упорноста и желбата на А.Р. и нашите методи на работа беа пресудни Септември 2016, Струга

141 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia Заклучок: Секоја повреда си има своја тежина. Независно за која повреда и дијагноза се работи, потребен е професионален пристап и тимска работа во која е вклучен и самиот пациент. Без неговата помош ние неможеме да стигнеме до крајната цел, а тоа е излекување и вракање во секојдневните активности. Клучни зборови: фрактура, цервикален р бет, рехабилитација, мускулна сила, активност SECONDARY STAGE POSTOPERATIVE REHABILITATION IN A PATIENT WITH QUADRIPLEGIA AFTER CERVICAL SPINE FRACTURE Parcanov D., Ilieski V. Clinical Hospital Acibadem Sistina, Skopje, R.Macedonia dejan.parcanov@acibademsistina.mk Abstrakt Introduction: Nowadays more we witness the damage that forever changed his life. The case of the patient AR a malfunction occurred in the workplace, accident that luckily ended well, primarily because of the professional team at the Clinic Hospital "Acibadem Sistina". Diagnosis "multiple fractures of the cervical spine", Mb Bechterev. Fractuta vert. C6-C7. Quadriplegia. Goal: The purpose of this paper is primarily to prevent the occurrence of injury, and if still happens to show the importance of secondary rehabilitation, restoring mobility to all parts of the body to prevent the occurrence of contractures, restoring muscle strength and return to everyday work and life activities. Methods and materials: Damage is caused on 23/02/2016. AR patient admitted to the Clinical Hospital "Acibadem Sistina" fracture of the cervical spine and on it is performed surgery. The postoperative course is orderly. Conducted intensive physical therapy. We used make massage of up and down extremitets, methods like a ultrasound, electro theraphy, active and passive exercise. We used FIM test. Results: Intensive physical therapy lasted two months. A.R. was start with phisycal theraphy in ambulant part after 4 weeks spent on clinical part of Acibadem Sistina. Rehabilitation finish on Daily work, day after day, week after week to show the end result. Restore September 2016, Struga 141

142 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија muscle strength and overall mobility of the limbs (FIM 6). Perseverance and desire of AP and our working methods were crucial. Conclusion: Each failure has its own weight. Regardless of which injury and diagnosis work requires a professional approach and teamwork that is involved and the patient. Without his help we can not reach the ultimate goal, which is the recovery and return to daily activities. Key words: fracture, cervical spine, rehabilitation, muscle strength, activity Септември 2016, Струга

143 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia РЕХАБИЛИТАЦИЈА НА РАМО ПО ИЗВРШЕНА АРТРОПЛАСТИКА Шарковски А. ППОБ Ре-Медика, Скопје, Р.Македонија Апстракт Вовед: Повредата е настаната при пад. Поради тоа направени се рендген снимка и компјутерска томографија на рамото по што е поставена индикација за оперативно лекување. Цел: Целта на овој труд е да се прикае ефектот на кинезитерапијата како дел од рехабилитацијата по извршената оперативна интервенција. Методи и Материјал: Кај пациент на 60 годишна возраст по оперативен зафат е започната рана фаза на рехабилитација т.е кинезитерапија два дена по извршениот оперативен третман (надворешна ротација 10 ; абдукција 30 ; антефлексија 30 ). Постоперативно присутен хематом во предел на десното рамо. Во текот на рехабилитацијата раката беше поставена постојано во митела во времетраење од 6 недели, освен за изведување на вежбите при што се примени: електротерапија, кинезитерапија, лимфна дренажа и масажа. При кинезитерапијата се применуваа:пасивни вежби за раздвижување и истегнување, вежби за постигнување поголем обем на движења на рамото, мобилизација на рамото т.е скапулата и активно-потпомогнати вежби. Од електротерапија се примени магнетотерапија со што се забрза настанувањето на калус. Крајни резултати се: надворешна ротација 45 ; абдукција 90 ; антефлексија130 ). Рехабилитацијата е продолжена со активни вежби и пливање. Резултати: Со спроведување на кинезитерапијата како дел од рехабилитацијата се постигна подобра трофика на мускулатурата, зголемен обем на движења на рамото. Заклучок: Со рано спроведена постоперативна рехабилитација по протокол за изведување на вежби по извршена артропластика на рамо се спречува дополнителна атрофија на мускулатурата, се стимулира побрзо создавање калус и се зголемува обемот на движењата во рамото. Клучни зборови: рамо, артропластика, рехабилитација September 2016, Struga 143

144 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија REHABILITATION AFTER SHOULDER ARTHROPLASTY PERFORMED Sharkovski A. General Hospital Re-Medika -Skopje, R.Macedonia Abstrakt Introduction: The damage is caused by fall and shoulder injury. After it was made X-ray and CT the results showed that the patient need operative treatment. Goal: The purpose of this paper is to present the clinical picture of the shoulder and the effect of kinesitherapy as part of rehabilitation after the operation. Methods and materials: Two days after the surgery to the patient who is 60 years old was made early phase of rehabilitation t.e kinesiotherapy (external rotation 10 ; abduction 30 ; forward flexion 30 ). Postoperative was visible hematoma on the right shoulder. During the rehabilitation the hand was constantly in mitte except for performing exercises with applied:electrotherapy,kinesiotherapy,lymphatic drainage, massage. Also through the rehabilitation were used passive exercises for movement and stretching,exercises for a greater extent of movement of the arm,mobilization of the shoulder and active-supported exercises. Magnetotherapy accelerate the emergence of callus. Final results are: external rotation 45 ; abduction 90 ; forward flexion 130. Rehabilitation continued with active exercises and swimming. Results: With kinesitherapy as part of rehabilitation is accomplished trophimus muscle,improved capacity of motion in the shoulder for everyday use. Conclusion:With early rehabilitation of shoulder after arthroplasty performed it was prevented additional atrophy of the muscles, faster creation of callus as well as growing up the volume of the movements in the shoulder. Keywords: shoulder, arthroplasty, rehabilitation Септември 2016, Струга

145 РЕВИЈАЛНИ ТРУДОВИ REVIEWS РОБОТИКА ВО ФИЗИОТЕРАПИЈА Стојковски О., Лазаревска Х., Лазаревска С. Центар за физикална и кинезитерапија Ласер Мед, Скопје, Р.Македонија Апстракт Најновата и најмодерната компонента во физиотерапијата е рехабилитационата роботика. Во последните две децении роботиката во рехабилитацијата драматично се прошири. Роботиката е дефинирана како: Примена на електронски, компјутерски системи за контрола на механички уреди наменети за вршење на човековите функции. Овој тип на терапија може да допринесе кон повисок интензитет на обука кај пациенти со моторни нарушувања предизвикани од мозочен удар или болести на `рбетниот мозок, мултиплекс склероза, деца со детска церебрална парализа. Целта е да се олесни клиничката пракса, односно да се овозможи независна обука на пациентите во подобрување на нивното функционално ниво. Развојот на роботските уреди е наменет за помош во различните функции и различните шеми во терапевтската обука. Роботот е мултифункционален манипулатор дизајниран да движи определени делови или посебни уреди преку програма која може да се менува според определена задача. Клучни зборови: рехабилитација, роботика, мозочен удар, терапевтска обука September 2016, Struga 145

146 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија ROBOTICS IN PHYSIOTHERAPY Stojkovski O., Lazarevska H., Lazarevska S. Center for Physical and Kynesitherapy "Laser Med", Skopje, Macedonia Abstract The newest and most modern component in physiotherapy is rehabilitation robotics. In the last two decades in rehabilitation robotics dramatically expanded. Robotics is defined as: The application of electronic, computer control systems of mechanical devices designed to perform human functions. This type of treatment can contribute to higher intensity training in patients with motor disorders caused by stroke or diseases of the spinal cord, multiple sclerosis, children with cerebral palsy. The aim is to facilitate clinical practice, or to allow independent training of patients in improving their functional level. The development of robotic devices is intended to assist in various functions and various schemes in therapeutic training. The robot is designed multifunctional manipulator to move certain parts or special devices through a program that can be changed according to a specific task. Keywords: rehabilitation, robotics, stroke, therapeutic training Септември 2016, Струга

147 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia ИНОВАТИВНИ ФИЗИОТЕРАПЕВТСКИ МЕТОДИ И КИНЕЗИТЕРАПИЈА ПРИ ЛЕКУВАЊЕ НА ЗАБОЛУВАЊА НА ЛОКОМОТОРЕН АПАРАТ Николова Е., Петрова Н., Цветков А. ЈЗУ Неофит Рилски - Благоевград, Р.Бугарија Факултет Општествено здравје, здравствени грижи и спорт ФТЦ Вера, Надеж и Љубов - Благоевград, Р.Бугарија nikolova_ev@gbg.bg Апстракт Освен рутинските физикални фактори ултразвук, галванска струја, нискофреквентно магнетно поле, ласерска терапија, во последните две години во физиотерапевтската пракса се почесто имаат примена лекувањето со длабински осцилации, ударно-бранова терапија, лекување со кинезиотејпинг лента. На Вашето внимание, Ви ја предложуваме нашата скромна експертиза од лекувањето на пациенти со заболувања на локомоторен апарат (ЛМА), најчесто на колената и колковите, тендинити и тендовагинити со новите физиотерапевтски апарати. Освен дегенеративните заболувања постигнавме и добар терапевтски ефект кај повеќето заболувања на ЛМА, кои што комбинирано со соодветни средства на кинезитерапијата и ерготерапијата, допринесоа за подобрување на квалитетот на живот кај овие пациенти. Клучни зборови: длабински осцилации, ударно-бранова терапија, кинезиотејпинг, ерготерапија, кинезитерапија September 2016, Struga 147

148 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија INNOVATIVE PHYSIOTHERAPEUTIC METHODS AND KINESITHERAPY FOR DISEAES THE LOCOMOTORS APPARATUS Nikolova E., Petrova N., Tsvetcov A. Department of Kinesitherapy, SWU Neofit Rilski, Blagoevgrad Abstract Except the routine physical factors ultrasound, galvanic current, lowfrequency magnetic field, laser therapy in the last two years into the physiotherapy practice there is much more use of deep oscillations, shockwave therapy, treatment with kinesiologie-tape. We offer to your attention our experience with the treatment of patients with arthrosis diseases most often in the knee and hip joints, tendinitis and tendovaginitis with the new physiotherapeutic methods.other than the generative diseases we have reached a good therapheutic effect in most diseases of the musculoskeletal system, which combined with appropriate means of kinesitherapy and ergotherapy helped reaching better quality of life for our patients. Keywords: deep oscillations, shockwave therapy, treatment with kinesiologie-tape, kinesitherapy Септември 2016, Струга

149 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia ПРЕДОПЕРАТИВНА РЕХАБИЛИТАЦИЈА КАЈ ПОВРЕДИ НА ПРЕДЕН ВКРСТЕН ЛИГАМЕНТ Димовски З., Димовска А. Промедика Медикал Центар, Скопје, Македонија Апстракт Повредите на преден вкрстен лигамент се едни од најчестите повреди кај спортистите, и најчесто бараат оперативен третман за да се врати комплетната функција на коленото. Времето потребно за рехабилитација по реконструкција на предниот вкрстен лигамент просечно изнесува 2-3 месеци за комплетно враќање на обемот на движење, 5-6 месеци за комплетно враќање на мускулната снага и 6-8 месеци за комплетно закрепнување и враќање на спортските активности. Целта на овој труд е да се укаже на важноста на предоперативната рехабилитација на пациентите со повреда на предниот вкрстен лигамент, се со цел за побрзо враќање на секојдневните активности, побрзо вклучување во спортските активности и намалување на ризикот за постоперативни компликации. Нашето искуство досега покажува дека мал број на пациенти со повреда на преден вкрстен лигамент спроведуваат предоперативна рехабилитација. Оние кај кои што е спроведена предоперативна рехабилитација, непосредно пред реконструкција на предниот вкрстен лигамент, постоперативно се соочуваат со помал број на компликации, побрзо се враќа комплетниот обем на движење на колениот зглоб и побрзо ја враќаат снагата на мускулите на зафатениот екстремитет. Исто така, предоперативната рехабилитација го подготвува пациентот за периоперативниот и постоперативниот период, се намалува болката во коленото, се намалува отокот и можноста за појава на контрактури. Од сето ова можеме да заклучиме дека предоперативната рехабилитација е исто толку важна како и постоперативната рана и диоцна рехабилитација, како би им се овозможило на пациентите да не се соочуваат со сериозни постоперативни компликации и би се скратило времето потребно за враќање на секојдневните обврски и спортски активности. Клучни зборови: преден вкрстен лигамент, повреди на колено, предоперативна рехабилитација September 2016, Struga 149

150 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија PREOPERATIVE REHABILITATION FOR ANTERIOR CRUICIATE LIGAMENT INJURIES Dimovski Z., Dimovska A. Promedika Medical Center, Skopje, Macedonia, Abstract Anterior cruciate ligament injuries of the knee are common among athletes, and almost always require surgical treatment to restore full function of the knee. In average, the rehabilitation period after reconstruction of anterior cruciate ligament is 2-3 months for restore the full range of motion, 5-6 months for restore the full muscle strength and 6-8 months for complete recovery and coming back in sports activities. The goal of this scientific paper is to indicate the importance of preoperative rehabilitation of the patients with anterior cruciate ligament injury, in order to quickly returning to everyday activities, quickly returning to sports activities and decreasing the risk for postoperative complications. Our experience shows that very low number of patients with anterior cruciate ligament injury conduct preoperative rehabilitation. Those patients in whom preoperative rehabilitation is conducted, shortly before anterior cruciate ligament reconstruction, face with less complications postoperatively, returning the full range of motion of the knee is faster and the returning the muscle strength of the affected limb is also faster. Also, the preoperative rehabilitation prepares the patient for perioperative and postoperative period, the pain in the knee is decreased, the swelling is decreased and the possibility for contractures is decreased. We can conclude that preoperative rehabilitation is as important as postoperative early and further rehabilitation, so the patients don t have to face with serious postoperative complications and the time needed to return to daily duties and sport activities would be shorter. Keywords: anterior cruciate ligament, knee injuries, preoperative rehabilitation Септември 2016, Струга

151 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia ФРИДРАЈХОВА АТАКСИЈА Величкова Н. Факултет за медицински науки, Универзитет Гоце Делчев, Штип, Р.Македонија Апстракт Вовед: Фридрјаховата атаксија се наследува автосомно рецесивно. Станува збор за неуродегенеративно заболување кое резултира со склероза на спиноцеребралните и кортикоспиналните нервни патишта. Болеста започнува од 8 и 16 година од животот, најнапред со атаксија во стоењето и одењето, следува атаксија на рацете и резултира со дизартрија. Постои застој на мускулните рефлекси како и коскени деформитети, кифосколиоза, деформација на стапалата и појава на Фридрајхово стапало. Најчесто кардиомиопатијата е причина за смрт кај пациентите со Фридрајхова атаксија. Цели на трудот: Да се укаже на важноста и можностите на физикалната терапија во лекувањето на пациентите со Фридрајхова атаксија. Материјал и методи: Различните типови на физикална терапија, масажа и физиотерапија со термални постапки и користење на озокерит и парафин, како и мускулната електростимулација нудат одлична можност за продолжување на животниот век на пациентите со Фридрајхова атаксија. Освен физикалната терапија постои и медикаментозана и генска терапија за лекување на оваа болест. Заклучоци: Раната примена на физикална терапија и соработката со физиотерапевтите е од огромна важност за пациентите со Фридрајхова атаксија. Клучни зборови: фридрајхова атаксија, генски абнормалности, симптоми, физикална терапија September 2016, Struga 151

152 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија FRIEDREICH'S ATAXIA Velickova N. Faculty of medical sciences, University Goce Delcev Stip Abstract Introduction: Friedreich's ataxia is inherited autosomal recessive disease. It is a neurodegenerative disease that results in sclerosis of spinocerebellar and corticospinal nerve pathways. The disease starts at 8 and 16 years of age, first with ataxia in standing and walking, followed by ataxia hands and result in dysarthria. There is a lag of muscle reflexes and bone deformity, kyphoscoliosis, deformation of the feet and the appearance of Friedreich foot. Cardiomyopathy is most often cause of death in patients with Friedreich's ataxia. Aims of the study: To indicate the importance and possibilities of physiotherapy in the treatment of patients with Friedreich 's ataxia. Material and methods: Different types of physical therapy, massage and physiotherapy in thermal procedures and use of ozokerite and paraffin, and electrical muscle stimulation are excellent opportunity to extend the life of patients with Friedreich 's ataxia. In addition of treatment for this disease have also medicament or drug and gene therapy. Conclusion: Early application of physical therapy and cooperation with physiotherapists is very important for patients with Friedreich 's ataxia and that will continue their lifes. Keywords: friedreich's ataxia, gene abnormalities, symptoms, physical therapy Септември 2016, Струга

153 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia КОГА ЖИВОТОТ СЕ ЗАТРЕСЕ СО ТАНГО ТАНЦ ПРОТИВ ПАРКИНСОНОВАТА БОЛЕСТ Ќосовиќ С. Прегрни го животот Центар за развој на танготерапија, едукација и советување Белград, Србија Апстракт Вовед: Паркинсоновата болест е најчесто заболување на екстрапирамидалниот систем. Ја зафаќа целата моторика,а неретко и психичките функции и озбилно го пореметува животот на засегнатата личност. Годишната инциденца е од 5 до 25 заболени на Почесто е кај повозрасни лица.подеднакво заболуваат и мажи и жени. Обично не е наследна. Во деловите на мозокот кои се задолжени за волевите движења, односно во базалните ганглии, доаѓа до пропаѓање на нервните ќелии кои го произведуваат невротрансмитеротдопамин. Цел: Основна цел е да ја прикажам, како пресек на досегашните студии во последните десет години во светот, со признати методи на рехабилитација кај лица со Паркинсон и можноста за нејзина имплементација во секојдневната работа во неврорехабилитацијата на нашите простори. Заклучок: Освен физичка, танготерапијата има и дополнителна предност и преку социјален аспект на танцот во голема мерка го подобрува квалитетот на живот на заболените лица, а танго гушкањето има исцелителна моќ.танго е танц за кој е потребен висок степен на координација, баланс, смирени и измерени движења. Паркинсоновата болест е болест со нарушени движења. Ефектите на танго танцот врз Паркинсоновата болест,можат да бидат разгледани како светло на стимулација на мозокот од најразличните облици на движења. За да не дојде до забуна овоа е збир на терапевтски методи кои доведуваат до намалување на тегобите и подобрување на квалитетот на живот на заболените лица. Клучни зборови: танготерапија, танго танц, паркинсонова болест September 2016, Struga 153

154 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија WHEN LIFE SHIVERS - TANGO DANCE AGAINST PARKINSON'S DISEASE Ćosovic S. "Embrace Life" Centre for Development of tangotherapy, education and counseling Belgrade, Serbia dadatango7@gmail.com Abstrakt Introduction: Parkinson's disease is the most common diseases of extrapyramidal system. It covers the entire motor and often mental functions and severely disrupting the lives of patients. The annual incidence is from 5 to 25 patients per 1000 inhabitants. It is more prevalent in people in old age. It affects both men and women. It is usually not inherited. In the parts of the brain responsible for voluntary movement, and the basal ganglia, it comes to destruction of the nerve cells that produce the neurotransmitter dopamine. Objective: The main goal is to show, through the intersection of previous studies completed in the past ten years, in the world recognized methods of rehabilitation of patients with Parkinson's disease, and the possibilities of its implementation in daily work in neurorehabilitation in our region. Conclusion: In addition to physical therapy tango dancing has the added advantage of the social aspect of dance and greatly improves the quality of life of affected individuals and tango embrace has healing power. Tango is a dance that requires a high degree of coordination, a great balance of the settled and measured movements. Parkinson's disease is a movement disorder. The effects of tango on Parkinson's disease can be considered in the light stimulation of the brain with various combinations of movement. Of course, do not misunderstand, this is a story about a set of therapeutic methods that lead to a reduction of symptoms and improved quality of life of affected people. Keywords: tangotherapy, tango dancing, parkinson's disease Септември 2016, Струга

155 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia МФР МИОФАСЦИЈАЛНА РЕЛАКСАЦИЈА Митровиќ М.¹ ², Димитријевиќ Д.¹ ², Вукмановиќ К.² ³ ¹ Фармацеутско-физиотерапевтско училиште во Белград, Србија ² Допир до здравјето, Белград, Србија ³Приватна ординација за физикална медицина и рехабилитација Тенс Плус, Белград Апстракт Цел: Ќе ви ја представиме улогата и механизмот на функционирање на слоевите на фасцијата, причините за рестрикција,како и основни тераписки третмани од агол на МФР техниките. MYO е е мускул,додека терминот fascia најлесно е да се опише како еластична обвивка на сврзното ткиво кое се разгранува низ целото тело. Методот: Третманот трае од 40 до 60 минути. Се применува кај бебиња,деца и возрасни за хармонизација и одржување на здравјето. Резултати: После било какви повреди во телото,фасцијата станува нееластична,после таа рестрикција го затегнува мускулот,со што предизвикува затегнување, болка, стрес и огранишување на движењето. Преку сензитивно тренираните раце, можеме да ги перцепираме движењата на микро ниво и на тој начин да ги детектираме пореметувањето на мотилитетот,со што ни се открива природата на болеста и состојбата на пациентот. Здравјето на секоја личност голем дел се рефлектира на фасцијата. Заклучок: МФР се фокусира на намалување на напнатоста и отстранување на ограничувањето на фасцијата. МФР третман не делува само на третираната област. Со намалување на напнатоста во една област се помага на сите органи на фасцијалниот систем. МФР е ефикасна како кај привремените болки,така и кај болките кои траат подолг временски период. Покрај ослободувањето од болка, МФР помага и при правилно држење на телото и ја зголемува подвижноста. Направени се серија од тестови и мерења со кои се прати напредокот на пацијентите. Клучни зборови: миофасцијална релаксација, мфр, фасција, myo третмани September 2016, Struga 155

156 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија MFR MYOFASCIAL RELEASE Mitrović M.¹ ², Dimitrijević D. ¹ ², Vukanović K.² ³ ¹Pharmacy and Physiotherapy College, Belgrade, Serbia ²NVO Touch for Health - Beograde, Serbia ³TENS PLUS Clinic of Physiotherapy and Rehabilitation,Belgrade, Serbia dodirom.do.zdravlja@gmail.com Abstract Myo means muscle and fascia means band. Fascia, an embryological connective tissue, is a 3D continuous web of elastin and collagen fibres surrounded by a viscous fluid called the ground substance. These two fibre types allow it to be very strong yet have a high degree of flexibility whilst the ground substance is a fluid transportation medium and acts a slide and glide mechanism between structures. Fascia surrounds, infuses and protects every other tissue, tendon, muscle, bone, ligament and organ of the body. In healthy conditions the fascial system is relaxed and wavy in configuration. This provides a cushioning and supportive mechanism allowing us to move safely without restriction or pain. Fascia is also dynamic in nature, it responds to internal and external forces applied on it meeting the resistance in order to protect.when one experiences physical trauma, emotional trauma, scarring, or inflammation, however, the fascia loses its pliability. It becomes tight, restricted, and a source of tension to the rest of the body. Trauma, such as a fall, car accident, whiplash, surgery or just habitual poor posture and repetitive stress injuries has cumulative effects on the body. The changes trauma causes in the fascial system influences comfort and function of our body. Fascial restrictions can exert excessive pressure causing all kinds of symptoms producing pain, headaches or restriction of motion. Fascial restrictions affect our flexibility and stability, and are a determining factor in our ability to withstand stress and perform daily activities Myofascial Release is a safe and very effective hands-on technique that involves applying gentle sustained pressure into the Myofascial connective tissue restrictions to eliminate pain and restore motion. Each Myofascial Release Treatment session is performed directly on skin without oils, creams or machinery. This enables the therapist to accurately detect fascial restrictions and apply the appropriate amount of sustained pressure to facilitate release of the fascia. Keywords: fascia, myofascial release, mfr Септември 2016, Струга

157 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia SELOS - РЕВОЛУЦИОНЕРНА МАНУЕЛНА МИОФАСЦИЈАЛНА ТЕРАПИЈА Мирдита K. Регионална болница во Скадар, Универзитет во Скадар "Luigj Gurakuqi", Просомед Рехабилитација, Албанија klaudio077@yahoo.it Апстракт Вовед: Selos терапијата е проучена и развиена како резултат на потребата да се има ефективен мануелен третман за намалување на болката. Овој метод овозможува безболен миофасцијален третман и третман на сврзното ткиво. Целта беше да се подобри начинот на лекување со кој ќе се постигнат подобри резултати во третманот на пациентите со помош на специфични алатки за поефикасен третман, а во исто време да биде повеќе ергономичен. Цел: Зошто Selos? Таa е исклучително ергономскa за терапевтот. Овозможува спречување на заболувања на зглобовите, лигаментите и тетивите кои се навистина чести кај терапевтите кои работат со мануелна терапија и со миофасцијални техники. Исто така, методот е комплементарен со други терапевтски пристапи. Тој има свои дидактички структури за проценка и третман, но може лесно да се интегрира со други терапевтски пристапи. Selos терапијата нема сличности со други техники кои користат метални или дрвени инструменти. Пристапот кон пациентот е многу внимателен, мек и безболен. Конкретните форми на оперативните делови на алатки, овозможуваат третман на структури кои не се достапни со прстите на терапевтите, зголемувајќи ја длабочината и прецизноста на терапевтските движења. Заклучок: Selos терапијата се применува на фасцијата и сврзното ткиво создавајќи промени на слободните нервни завршетоци и васкуларниот систем. Оптимизираните алатки помагаат во пристапот на различни места на телото за третман на ограничено и немобилно ткиво. Посебно обликувани структури во анатомијата може да се постигнат лесно а третманите може да се прошират на празнините и јамите. Selos терапијата исто така се применува и на густо ткиво делувајќи на фасцијалните тензии и поддржувајќи го функционалното закрепнување. Клучни зборови: selos терапија, фасција, миофасцијална техника, безболно September 2016, Struga 157

158 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија SELOS A REVOLUTIONARY MANUAL MYOFASCIAL THERAPY Mirdita K. Regional hospital of Shkodra, University of Shkodra "Luigj Gurakuqi", Prosomed Rehabilitation, Albania klaudio077@yahoo.it Abstract Introduction: Selos Therapy was studied and developed due to necessity to have an effective manual treatment for reducing pain. This treatment method allows painfre myofascial and connective tissue treatment. The aim was to improve the way of treatment reaching better treatment results for the patients using specific tools to have a more efficient treatment and at the same time be more ergonomical. Aim: Why Selos? It s extremely ergonomic for the therapist. It allows preventing articular, ligamentar and tendons overuse deseases that are really frequent in therapists that work with manual therapy and with myofascial techniques. Also the method is conplementary with other therapeutic approaches. It has own didactical structures for assessment and treatment, but it can easily be integrated with other therapeutic approaches. Selos therapy doesn t have analogies with other techniques that are using metallic or wooden instruments. The approach to the patient is really delicate, soft and painless. The particular shapes of the operative parts of the tools allow the treatment of the structures that are not reachable with the therapists fingers, increasing the depth and the precision of the therapeutic gesture. Conclusion: Selos therapy works on fascia and connective tissue creating changes on free nerve endings and vascular system. The optimized tools help reaching different spots on the body for the treatment of restricted and non mobile tissue. Particularly shaped structures in anatomy can be reached easily and treatments can be extended on cavities and fossas. Selos works also on dense tissue acting on fascial tensions and supporting functional recovery. Key words: Selos therapy, fascia, myofascial technique, painfree Септември 2016, Струга

159 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia ПРЕГРАТКАТА КАКО ЛЕК Ќосовиќ С. Прегрни го животот Центар за развој на танготерапија, едукација и советување - Белград, Србија dadatango7@gmail.com Апстракт Улогата на допирот во човечките животи е незаменлива и е од пресудна важност за емотивното здравје.топлината на рацете и телото на драгите личности прават организмот да почне да лачи цел низ на хормони благодарение на кои се чувствуваме добро. За време на прегратката расте нивото на окситоцин хормонот на среќата кој се излачува кога ќе осетиме поврзаност со друга личност и се смалува нивото на кортизол хормонот на стресот. За оваа физиолошка реакција потребни се 20 секунди. Прегратките го симнуваат крвниот притисок и го управуваат нашето физичко и душевно здравје. Ни ја враќаат самодовербата. Секој физички контакт, близина на драга личност, перцепција на топлина и мирис се дел од сетилната комуникација, која е поважна и појака од вербалната комуникација.прегратката е најубавиот допир. Дневно ни се потребни 4 прегратки за да напредуваме, 8 прегратки за да се одржиме и 12 прегратки за да напредуваме. Поимот на прегратката и нејзината важност за квалитетот на човечкиот живот во стручната јавност го вовела Вирџинија Сатир, психолог-терапевт и автор на најважните текстови за хуманистичка психологија. Меѓународниот ден на прегратката се обележува на 21-ви Јануари и е озваничен во Мичиген во 1986 година. Прегратката буди емоција, а емоциите се наши најдлабоки мисли September 2016, Struga 159

160 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија HUG AS A MEDICINE Cosovic S. "Embrace Life" Centre for Development of tangotherapy, education and counseling - Belgrade, Serbia dadatango7@gmail.com Abstract The role of touch in human life is irreplaceable and it is essential for emotional health. The warmth of the hands and body of a loved one makes your body to secrete a series of hormones that make us feel good. During the embrace the level of oxytocin "happiness hormone" rises, which is secreted when you feel the connection with another person and lowers the level of cortisol, "the stress hormone".for this physiologically reaction takes 20 seconds. Hugs can lower blood pressure and repair our physical and mental health. Hugs can increase safety and confidence, reduce the feeling of loneliness. They help us to overcome fear, stress and loneliness. They return us our confidence. Any physical contact, being next to the dear people, the perception of heat and smells are part of sensory communication, which is more important and more powerful than verbal communication. Embrace is the most beautiful touch. Daily we need 4 hugs to survive, 8 hugs to maintain and 12 hugs to move forward. The term of embraces and its importance for the quality of human life in the professional community has introduced Virginia Satir, a psychologist-therapist and author of the most important texts from humanistic psychology. International Day of hugs marks the 21 January and was made official in Michigan in Embrace awakens emotions and emotions are our deepest thoughts Септември 2016, Струга

161 РАБОТИЛНИЦИ WORK SHOP ОСТЕОПАТИЈА НАУКА - МЕДИЦИНА ФИЛОЗОФИЈА КОНКУРЕНЦИЈА НА КЛАСИЧНАТА ФИЗИОТЕРАПИЈА Ибрахимовиќ А. Paracelsus Akademie, VFO - Verband Freier Osteopathen, Германија info@medical-movement.de Апстракт Остеопатијата е комплементарна со научната медицина, но претставува специфична филозофија и начин на размислување со цел на подобро функционирање на организмот во целост. Го пронајдува причинителот кој што го нарушува неговото функционирање и доведувајќи го во баланс, во равнотежа ги доведува и сите телесни ресурси што всушност ја дава дефиницијата за здравје. Кога во телото од различни причини ќе се наруши споменатата рамнотежа, тогаш се создаваат услови за патолошки процеси пропратени со болки, намалена функција, неможност за движење и работни активности и доаѓа до пореметување на физичкото и психичкото здравје. Структура нејзината функција и интеракција на различните системи во физиолошките процеси во организмот е главен постулат и принцип на остео- терапевтскиот третман: Функционално единство- зависност од едниот состав со друг. Почитување на хомеостазата, хомерезис и авторегулацијата како приоритет за самоизлекување. Иницирање на ендогена саморегулација пред егзогена санација принцип на остеопатијата. Холистички ресурсно ориентиран терапевтски принцип, а не симптоматски парцијален пристап. Клучни зборови: остеопатија, фација-структура-функција-интеракција, холистички пристап September 2016, Struga 161

162 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија ПАРИЕТАЛНА ОСТЕОПАТИЈА МАНУЕЛНА ТЕРАПИЈА И КИРОПРАКТИКА Патологија и дисфункција на сегментите C1-C2, цервикоторакалниот премин, спондилоартроза на цервикалниот рбет Ибрахимовиќ А. Paracelsus Akademie, VFO - Verband Freier Osteopathen, Германија e- mail: info@medical-movement.de Апстракт Практичниот дел на остеопатската презентација опфаќа: Специфична, функционална дијагностика на цервикалниот рбетпасивниот апарат, структурата на лигаментите (Lig.alaria, Lig. longitudinale), компресивно тестирање на дуралните цевки, специфични тестови и клиничка дијагностика на коскената структура. Киропрактична спинографија интерпретација и евалуација на рентгенските снимки. Приказ на основните техники за мобилизација и манипулација на цервикалниот рбет. Остеопатска палпација и мобилизација C1-C2 (atlas - axis). Техника за мобилизација на цервико-торкалниот премин. OSTEOPATHY SCIENCE MEDICINE PHILOSOPHY IN MODERN PHYSIOTHERAPY Osteopathy - Science - Medicine - philosophy in modern physiotherapy Ibrahimovic A. Paracelsus Akademie, VFO- Verband Freier Osteopathen, Germany info@medical-movement.de Abstract Osteopathy is complementary to the classical scientific medicine, but it takes into account a specific philosophy and conceptual model with the Септември 2016, Струга

163 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia aim to achieve an improvement and optimization of organ functions as a holistic concept. Osteopathy is investigating the causes, which irritate the functions and balance of physical resources and destroy. When it comes for different reasons for failure of the aforementioned balance, sign usually different pathologic processes that accompany because organism such as functional reduction, pain and physical and mental inferiority. Structural and function- Interaktion- different systems in physiological processes in the body is the main postulate and principle of osteopathischen- therapeutic procedure: Functional unit - depending systems among themselves. Necessary respect to homeostasis, Homeorezis and autoregulation as a priority of the self-healing principle, Initiating endogenous autoregulation before exogenous Reparation. Holistic resource -oriented treatment approach vs. Symptomatic partialer access. Keywords: osteopathy, fascia, structures, functions, holistic therapy principle September 2016, Struga 163

164 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија ВЕЖБИ НА ТОПКА СТАБИЛНОСТ БАЛАНС ФУНКЦИОНАЛНОСТ Беговиќ А. ЈУ Средно Медицинско Училиште, Тузла, Босна и Херцеговина Апстракт Главна карактеристика на вежби на топката е нејзината широка примена, компатибилност со другата спортска опрема, применливост за сите возрасни групи и сите нивоа на фитнес тренинг и применливоста во голем број на нарушувања на движењата. Вежбите на топката придонесуваат за развој на сила, стабилност и флексибилност, аеробен капацитет, релаксација и превенција на стресот. Особено успешно влијае на координација, рамнотежа, држење и моторна функционалност. Овие позитивни ефекти можат да се користат многу ефикасно во лекувањето на многу болни синдроми, како што LBS, Импиџмент синдром - синдром болно рамо, проблеми со другите зглобови. Кога болката во грбот,пристапот на оваа вежба за одржување на природната и правилна положба на телото и 'рбетот, зголемување на мобилноста на лумбалниот' рбет и зајакнување на стомакот и грбот мускули кои се одговорни за мобилноста и стабилноста на трупот. Вежбите на топката ги задоволуваат основните цели на терапевтски вежби : постигнување на подобра мобилност (мобилизација ) на специфичен сегмент или на целиот локомоторен систем; зајакнување на мускулите, подобрување на координацијата на движењето; подобрување на стабилноста на трупот, се нагласува функционалноста на движењето, постепено се подобрува рамнотежата; поттикнување на реакција за поддршка и да се постигне оптимално забрзување на движењето. Стабилност - баланс функционалност Стабилноста е динамичен процес, кој, во зависност од функционалните барања овозможува статички позиции и контролирани динамични движења. Вежбите за рамнотежа влијаат на рамнотежата, имаат позитивно влијание врз држењето на телото и ставот, ја подобруваат координацијата, ги олеснува напнатите мускули, и имаат улога и во релаксација. Предметот и целите, како и стабилноста при вежбање, ги активира и ги зајакнува мускулите на Септември 2016, Струга

165 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia срцето. Казната на пациентот Ако си нестабилен, не може да се изврши на движење, што дури и не може да задржи позиција. Функционалност Функционалиот Фитнес е тренд. Вршење на посебни вежби ветува зголемување на ефикасноста на повисоко ниво. Основата на овој систем на обука лежи во филозофијата на американскиот физиотерапевт Греј Кук, според кој тренирањето на "функционалност"е кога се работи за вежби кои личат на движењата на секојдневниот живот. Клучни зборови: топка, функционалност, вежби, баланс, стабилност EXERCISES ON THE BALL STABILITY BALANCE - FUNCTIONALITY Begović A. Medical High School in Tuzla, Bosna and Hercegovina adi.begovic@yahoo.com Abstract Introduction The main characteristic of exercises on the ball is wide application, compatibility with other sporting equipment, applicability in all age groups and all levels of fitness training, and applicability in a large number of disorders of movement. Exercise Ball contributes to the development of strength, stability and flexibility, aerobic capacity, relaxation and stress prevention. Especially successfully affects coordination, balance, posture and movement functionality. These positive effects can be used very effectively in the treatment of many pain syndromes, such as LBS, Inpigment painful shoulder syndrome, problems with other joints. When back pain this approach exercise to maintain the natural and correct position of the body and the spine, increasing the mobility of the lumbar spine and strengthening abdominal and back muscles responsible for mobility and stability of the hull. Ball Exercise meet the basic goals of therapeutic exercise: achieving better mobility ( mobilization ) specific segment or the entire musculoskeletal system; strengthen muscles, improve coordination of movements; improving stability trumpet, highlights the functionality of movement, gradual improvement of balance; stimulation of support reaction and achieve optimal acceleration of movements. Stability - balance September 2016, Struga 165

166 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија functionality Stability is a dynamic process, which, depending on the functional requirements enables static positions and controlled dynamic movements. Stabilizers build a stable base, which prior to engagement drivers must be present to prevent the impact of harmful effects. Exercises balance affect the balance, have a positive impact on the posture of the body and posture, improve coordination, relieves tense muscles, and have their benefit in relaxation. The object and purpose, as with exercise stability, activate and strengthen core muscles that. Include in exercise stabilizers trumpet. Copies of the full body workout. The sentence of a patient If 're unstable, you can not perform a movement that should not even keep a still position. Functionality Functional Fitness is a trend. Performing special exercises promises increased performance at higher levels. The basis of this system of training lies in the philosophy of American physical therapist Gray Cook, according to which the trenig " functional " when it involves exercises that resemble the movements of everyday life. Key words: ball, funcionality, exercises, balance, stabillity Септември 2016, Струга

167 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia SHIATSU Митровиќ М , Димитријевиќ Д Фармацевтско Физиотерапевтско Училиште Белград, Србија 2 УГ Со допир до знаење Белград, Србија 3 Приватна ординација за физикална медицина и рехабилитација TENS PLUS, Белград, Србија dodirom.do.zdravlja@gmail.com Апстракт SHIATSU е вештина на работа врз телото која е базирана на темелите на 5000 години стара традиција. Искуството се развивало низ времето и просторот, од стара Кина, преку Јапонија, па се до денешен ден. Мудроста на истокот споена со мудроста на западот, едно старо холистичко гледање на човекот и светот споено со аналитичките модерни на сознанија: Shiatsu-то го разградува стресот и го доведува телото во рамнотежа и внатрешно задоволство, Основниот принцип на Shiatsu се заснова на природен допир, опуштеност и користење на силата на гравитација. Shiatsu-то влијае на движењето на енергијата позната како Ki или Chi која кружи низ телото низ јасно одредени текови или меридијани. Shiatsu практичарот применува притисок со различен интензитет по должината на тие меридијани и други специфични подрачја на телото за да ја уравнотежи енергијата во нејзиниот тек низ органите, жлездите, мускулите, крвта и низ целото тело. Бидејќи во својата примена оваа техника вклучува: допир, триење, тапкање, лукпање, удирање, стискање, гмечење, извлекување, наместување па дури во една варијанта и одење по грбот на лицето што се масира (bosi shiatsu) не станува збор за масажа туку за техника на работа по телото/третман. Оние кои го практикуваат овој облик на масажа, ги користат прстите и палецот за да створат прецизно притисок преку лоцираната точка. За стварање на притисок преку поголема површина се користат дланки, лакта, колена и стапала. Во одредени години врз нашето тело се осеќаат последиците од брзиот и стресен живот, напор, лошето држење и негрижата за себе. Тогаш доаѓа до пореметување на рамнотежата во организмот што доведува до болест. Shiatsu техниката може да биде сватена како пат кој е усмерен кон достигнување на природна состојба на задоволство, рамнотежа и здравје. Shiatsu третманот има многу позитивни ефекти, а 5 најважни September 2016, Struga 167

168 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија се: Доведување на организмот во една состојба на опуштеност, релаксација и чувство на мир, Подобрување на циркулацијата во мускулите и внатрешните органи со зголемена подвижност на зглобовите, Регулирање на функцијата на централниот и автономниот нервен систем, Подигање на имунитетот, Регулирање на функцијата на Ендокриниот систем, Подобрување на менталната и духовната свест. SHIATSU Mitrović M. ¹ ² ³, Dimitrijević D.¹ ² ¹Pharmacy and Physiotherapy College, Belgrade, Serbia ²NVO Touch for Health - Beograde, Serbia ³PHO TENS PLUS Beograd, Srbija dodirom.do.zdravlja@gmail.com Abstract SHIATSU is the art of bodywork based on the foundations of the 5000 years old tradition. Experience that was developing through time and space, from old China, through Japan, till present days. Wisdom of East blended with the wisdom of West, old holistic view of the man blended with new analitical scientific knoledge: Shiatsu disolves stres and brings our body to balance, Basic principle of shiatsu is natural touch and relaxation by using the force of gravity. Shiatsu afects motion of energy known as Ki or Chi that runs through meridians. Shiatsu practitioner applies different pressure along these meridians and other specific areas of the body to balance the energy that runs through our organs, glands, muscles, nerves, blood and all body. Considering that in its application shiatsu involves: touch, friction, tapping, squezing, pulling and pressing we don t talk about massage but rather about technique or bodywork.shiatsu practitioner is using his fingers when he wants to do very precise pressure. When he is treating broader area he is using his palms, elbows, knees and feet. At certain age our body feels the consquences of hard work fast and stressful life, bad posture That leads to energetic disbalance in our body that leads to sickness. Shiatsu can be seen as a road to achieving health and well being. Shiatsu treatment has a lot of positive effects but here are 5 most importaint: Achieving relaxation and tranquility, Improving blood flow in muscles and internal organs with increasing ROM in joints, Regulation of the function of CNS and ANS, Increasing imunity, Regulating Endocrine system function, Increasing our mental and spiritual potentials Септември 2016, Струга

169 Second Congress of Physical Therapists of the Republic of Macedonia ТРЕТМАН НА ЛИМФЕДЕМ КАЈ НАПРЕДНИ ЗАБОЛУВАЊА Кошевиќ Т. St. George s NHS Healthcare Trust, Lymphoedema Service, Лондон, Англија lymphphysiorehab@yahoo.co.uk Апстракт Лимфедем е хронична, прогресивна, неизлечлива болест, која мора строго да се контролира. Може да се појави како директен резултат на некои хронични состојби или други фактори поврзани со болеста, како што се: Напредна канцерогена болест; Хронична срцева слабост; Финална фаза на ренална болест; Финална фаза на хронични респираторно болести; HIV/AIDS; Напредно невролошко заболување или заболување на јетрата. Конвенционалниот лимфедем најчесто се јавува во анатомски дискретните делови на телото, пр.лимфедем на горниот екстремитет како последица на рак на дојката,во зависност од причината. Најчеста компликација која го следи лимфедемот во терминална фаза се: целулитис ( црвен ветар ) и лимфореа. Отокот како самостоен е доста чест и може да предизвика различни проблеми за терминално заболените пацијенти. Холистичката процена и мултидисциплинарниот пристап е најважниот темел за секој клиничар(лимфедем специјалист, физиотерапевт, медицинска сестра), и се овозможува изведување на ефикасна иницијална процена, преглед и детална анализа. Ваков пристап допринесува за индивидуално планирање на третманот, за секој пациент поединечно, базиран првенствено на основните принципи на комбинираната деконгестивна терапија(кдт) која вклучува :нега на кожата, компресивна терапија (повеќеслојно бандажирање или компресивни помагала), кинезитерапија, мануелна лимфна дренажа (МЛД)/едноставна лимфна дренажа (ЕЛД). Лимфедемот кај напредните болести и терминалната фаза доведуваат до влошување на болеста и како таков може да биде вознемирувачко,како за пациентот, така и за неговата/нејзината фамилија(илф,2010). Пристапот кон пациентот како центар е најважен во праксата за секој клиничар, со цел да се олеснат симптомите, подобрат телесната и психолошката удобност и да се унапреди кавалитетот на живот September 2016, Struga 169

170 Втор Конгрес на Физиотерапевти на Република Македонија TREATMENT OF LYMPHOEDEMA IN ADVANCED CANCER AND TERMINAL ILL PATIENTS Kosevic T. St. George s NHS Healthcare Trust- Lymphoedema Service, London, UK lymphphysiorehab@yahoo.co.uk Abstrakt Lymphoedema is chronic, progressive disease, which cannot be cured, but needs to be controlled. It can happen as a direct result some of chronic conditions, or other factors relating to the illness, such as: Advanced cancer, Chronic heart failure, End stage renal disease, End stage chronic respiratory disease, HIV/AIDS, Advanced neurological and liver disease. Conventional lymphoedema usually presents in an anatomically discrete region, e.g. lymphoedema secondary to the breast cancer; depending upon the cause. The most common complications of lymphoedema are cellulitis and lymphorrhoea. Oedema itself is common and causes varied problems for the patients, at the end of life. Holistic assessment and multidisciplinary team approach is the most important for clinician (Lymphoedema Specialist, Physiotherapist, Nurse); which is necessary for proper initial assessment, examination and detailed investigation. This can provide a tailor-made management for individual patients, based on general principles of Decongestive Lymphatic Therapy (DLT) including: skin care, compression therapy; multilayer lymph bandaging (MLLB) or compression garments, exercising, manual lymphatic drainage (MLD)/simple lymphatic drainage (SLD). Lymphoedema in advanced disease signifies deterioration and as such, can be both distressing for the patient and their family (ILF, 2010). Patient centred approach is the most important in practice of clinician, with a goal to relieve symptoms, improve physical and psychological comfort, and to improve quality of life Септември 2016, Струга

171 КОНГРЕСЕН ПРОГРАМ / CONGRESS PROGRAM ПЕТОК, 16 СЕПТЕМВРИ 2016 / FRIDAY, 16 SEPTEMBER Регистрација на учесници / Registration on participants Коктел за добредојде / Welcome cocktail Свечено отварање на Конгресот / Congress opening ceremony Поздравни обраќања / Welcome speaks Пленарни предавања / Plenary lectures Работно претседателство: Далибор Стојановски, Снежана Лазаревска, Жикица Петрески Moderators: Dalibor Stojanovski, Snezhana Lazarevska, Zhikica Petreski Промоција на книга / Promotion of a book М-р сци Снежана Лазаревска / Snezhana Lazarevska Msc БАЛНЕОТЕРАПИЈА СО ХУМАНА БИОКЛИМАТОЛОГИЈА / BAL- NEOTHERAPY WITH HUMAN BIOCLIMATOLOGY Проф. д-р Бети Дејанова / Beti Dejanova MD PhD ОСВРТ НА НАУЧНИ СОЗНАНИЈА ЗА ЛЕКУВАЊЕ СО ХИПЕР- БАРИЧЕН КИСЛОРОД / OVERVIEW OF SCIENTIFIC FINDINGS FOR HYPERBARIC OXYGEN THERAPY Доц. д-р Лазо Новески, Мирчевска Б.,Џонов Б., Гиновски В. / Lazo Noveski MD PhD, Mircevska B., Dzonov B.,Ginovski V. СПРАВУВАЊЕ СО ПОСЛЕДИЦИТЕ ОД ОПЕКОТИНИ / MANA- GEMENT OF POSTBURNS SEQUELS Доц. Аднан Ибрахимовиќ / Adnan Ibrahimović Msc ТРАДИЦИОНАЛНА КИНЕСКА МЕДИЦИНА (ТКМ) - АКУПУНК- ТУРА ВО МОДЕРНАТА ФИЗИОТЕРАПЕВТСКА ПРАКСА / TRA- DITIONAL CHINESE MEDICINE ACUPUNCTURE IN MODERN PHYSIOTHERAPY Дискусија / Discussion Кафе пауза / Coffee break Округла маса / Round table Модератори: Дипл.фт. Жикица Петрески, М-р сци Снежана Лазаревска Moderators: Zhikica Petreski BPT, Snezhana Lazarevska PT Msc ОБРАЗОВАНИЕТО И ПРОФЕСИОНАЛНИОТ РАЗВОЈ НА ФИЗИ- ОТЕРАПЕВТИТЕ ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА / EDUCATION AND PROFESSIONAL DEVELOPMENT OF PHYSIOTHERAPIST IN REPUBLIC OF MACEDONIA September 2016, Struga 171

172 Поканети предавања / Invited lectures Работно претседателство: Тоше Крстев, Олгица Стојковски, Аријан Селмани Moderators: Toshe Krstev, Olgica Stojkovski, Arijan Selmani Проф. д-р Петар Дејанов / Dejanov MD PhD ФИЗИОТЕРАПИЈА КАЈ ПАЦИЕНТИ СО ЗАВРШЕН СТАДИУМ НА БУБРЕЖНА БОЛЕСТ / PHYSIOTHERAPY IN END STAGE RENAL DISEASE PATIENTS Проф. д-р Арбен Таравари / ArbenTaravari MD PhD СОВРЕМЕНИ ТЕРАПЕВТСКИ МОЖНОСТИ КАЈ ПАРКИНСО- НОВА БОЛЕСТ НА НИВО НА ПЗЗ / CURRENT THERAPEUTIC OPTIONS IN PARKINSON S DISEASE ON THE LEVEL OF PHC Дипл. фт. Олгица Стојковски, Лазаревска Х., Лазаревска С./ Olgica Stojkovski BPT, Lazarevska H, Lazarevska S. РОБОТИКА ВО ФИЗИОТЕРАПИЈА / ROBOTICS IN PHYSIOTHERAPY Д-р Мауро Мандагаран / Mauro Mandagaran PhD ОСТЕОПАТИЈА: ЛЕКУВАЊЕ СО РАЦЕ / OSTEOPATHY: HEAL WITH HANDS Дискусија / Discussion Работилница / Workshop Доц. Аднан Ибрахимовиќ / Adnan Ibrahimović Msc ЛУМБОИШИЈАЛГИЈА И ПРОТРУЗИЈА НА ДИСКУСОТ ИНТЕР- ВЕРТЕБРАЛИС СЕГМЕНТ L4-L5 ТЕРАПЕВТСКИ ПРИСТАП ПО ПРИНЦИПОТ ТКМ И АКУПУНКТУРА / LUMBOISCHIALGIA AND DISC PROTRUSION ON INTERVERTEBRALIS SEGMENT L4-L5 THERAPEUTIC APPROACH IN PRINCIPLE TCM AND ACU- PUNCTURE Вечера / Diner САБОТА, 17 СЕПТЕМВРИ 2016 / SATURDAY, 17 SEPTEMBER 2016 Покането предавање и работилница / Invited lecture and Workshop Работно претседателство: Блаже Арсов, Тамара Кошевиќ, Ненад Димитриевски Moderators: Blaze Arsov, Tamara Kosević, Nenad Dimitrievski Д-р Кензо Кејс / Kenzo Kase Phd KINESIOTAPING ОД СПОРТ ДО МЕДИЦИНА / KINESIOTAPING FROM SPORT TO MEDICINE Кафе пауза / Coffee break Невролошка физиотерапија / Neurological physiotherapy Работно претседателство: Олгица Димитров, Аднан Ибрахимовиќ, Димитар Андреев Moderators: Olgica Dimitrov, Adnan Ibrahimović, Dimitar Andreev Проф. д-р Лутфи Зулбеари / Lutfi Zylbeari MD PhD КАРПАЛ ТУННЕЛ СИНДРОМ КАЈ УРЕМИЧНИ ПАЦИЕНТИ ЛЕКУВАНИ СО ПОВТОРУВАНИ ХЕМОДИЈАЛИЗИ / CARPAL TUNNEL SYNDROM IN UREMIC PATIENTS TREATED WITH REPEATED HAEMODIALYSIS Септември 2016, Струга

173 Доц. д-р Невенка Величкова / Nevenka Velickova PhD ФРИДРАЈХОВА АТАКСИЈА / FRIEDREICH'S ATAXIA Д-р Данче Василева, Љубенова Д., Николовска Л., Крстев Т., Страторска Т./ Danche Vasileva PhD, Lubenova D., Nikolovska L., Krstev T., Stratorska T. ЕФЕКТ НА КИНЕЗИТЕРАПИЈАТА ВРЗ ФУНКЦИОНАЛНИТЕ МО- ЖНОСТИ ЗА МОТОРНА РЕКОВАЛЕСЦЕНЦИЈА КАЈ ПАЦИЕНТИ СО СУПРАТЕНТОРИАЛЕН ЕДНОСТРАН МОЗОЧЕН ИНСУЛТ ВО ХРОНИЧЕН ПЕРИОД / EFFECT OF KINESITHERAPY ON THE FUNCTIONALITY OF MOTOR RECOVERY IN PATIENTS WITH SUPRATENTORIAL UNILATERAL STROKE IN CHRONI PERIOD М-р Борче Кукуноски / Borche Kukunoski PT Msc КИНЕЗИТЕРАПИЈА КАЈ ПАЦИЕНТИ СО ЦЕРВИКОАРТРОЗА / PHYSIOTHERAPY IN PATIENTS WITH CERVICAL ARTHROSIS М-р Линдита Вата / Lindita Vata Msc ФИЗИОТЕРАПЕВТСКИ ТРЕТМАН КАЈ ОБСТЕТРИЧНА ПАРА- ЛИЗА НА ПЛЕКСУС БРАХИАЛИС ERB-DUCHENNE СПОРЕД ВОЗРАСТА / PHYSIOTHERAPY TREATMENT OF OBSTETRIC BRACHIAL PLEXUS PALSY ERB DUCHENNE BY AGE GROUP Дипл. фт. Далибор Стојановски / Dalibor Stojanovski BPT ПРИМЕНА НА МИОФАСЦИЈАЛНА РЕЛАКСАЦИЈА КАЈ ПАЦИ- ЕНТИ СО ЛУМБОИШИЈАЛГИЈА / APPLICATION OF MYOFAS- CIAL RELEASE TECHNIQUE IN PATIENTS WITH LUMBOIS- CHIALGIA Дипл. фт. Аријан Селмани, спец. / Arijan Selmani BPT, spec. НЕУРОРЕХАБИЛИТАЦИЈА КАЈ ПАЦИЕНТ СО ЛУМБАЛНА РАДИКУЛОПАТИЈА И ПОВРЕДА НА НЕРВУС ПЕРОНЕУС / NEUROREHABILITATION OF А PATIENT WITH LUMBAR RADI- CULOPATHY AND PERONEAL NERVE LESION Дискусија / Discussion Кафе пауза / Coffee break Работилници / Workshops Комерцијални презентациии / Commercial presentations Работно претседателство: Никодин Велјаноски, Драган Димитријевиќ, Емилија Илиевска Moderators:Nikodin Veljanoski, Emilija Ilievska, Dragan Dimitrijević Работилница/ Workshop Дипл.фт. спец. Тамара Кошевиќ / Tamara Kosević BPT, spec. ТРЕТМАН НА ЛИМФЕДЕМ КАЈ НАПРЕДНИ ЗАБОЛУВАЊА / TREATMENT OF LYMPHOEDEMA IN ADVANCED CANCER AND TERMINAL ILL PATIENTS Комерцијална презентација / Commercial presentation ФИТОФАРМ / FITOFARM Комерцијална презентација / Commercial presentation МЕДИКУС ХЕЛП / MEDICUS HELP Комерцијална презентација / Commercial presentation КОЖЕЉ / KOZHELJ September 2016, Struga 173

174 Работилница/ Workshop Дипл. фт. Ади Беговиќ / Adi Begović BPT ВЕЖБИ НА ТОПКА СТАБИЛНОСТ БАЛАНС ФУНКЦИ- ОНАЛНОСТ / EXERCISES ON THE BALL STABILITY BALAN- CE FUNCTIONALITY Пауза за ручек / Lunch break Физиотерапија кај спортски повреди / Sports physiotherapy Работно претседателство: Илија Хаџимојсов, Слаѓана Ќосовиќ, Бојан Цаневски Moderators:Ilija Hadzimojsov, Sladjana Ćosović, Bojan Canevski Проф. д-р Мирче Симеонов / Mirche Simeonov MD PhD ТЕНИСКИ ЛАКТ КОНЗЕРВАТИВЕН И ОПЕРАТИВЕН МЕНАЏ- МЕТ/ TENNIS ELBOW TENDINOSIS- CONSERVATIVE AND OPERATIVE MENAGMENT ХЕРНИЈА КАЈ СПОРТИСТИ / SPORTSMAN HERNIA Д-р Борислав Илиев, спец.орт., Споа Д., Поберај Б./ Borislav Iliev MD, spec.orth., Spoa D., Poberaj B. ХИРУРШКИ ТРЕТМАН НА ПОВТОРУВАЧКА (ХАБИТУАЛНА) НЕСТАБИЛНОСТ НА РАМЕНИОТ ЗГЛОБ / SURGICAL TREAT- MENT OF RECURRENT (HABITUAL DISTRESS SHOULDER JOINT Фт. Александар Шарковски / Aleksandar Sharkovski PT РЕХАБИЛИТАЦИЈА НА РАМО ПО ИЗВРШЕНА АРТРОПЛАС- ТИКА / REHABILITATION AFTER SHOULDER ARTHROPLASTY PERFORMED Д-р Зоран Димовски, спец.физ., Димовска А. / Zoran Dimovski MD, spec.phys, Dimovska A. ПРЕДОПЕРАТИВНА РЕХАБИЛИТАЦИЈА КАЈ ПОВРЕДИ НА ПРЕДЕН ВКРСТЕН ЛИГАМЕНТ / PREOPERATIVE REHABILITA- TION FOR ANTERIOR CRUICIATE LIGAMENT INJURIES М-р Димитар Андреев, Цаневски Б. / Dimitar Andreev PT Msc, Canevski B. ПОСТОПЕРАТИВЕН РЕХАБИЛИТАЦИОНЕН ТРЕТМАН КАЈ ПАЦИЕНТ СО ЛИГАМЕНТОПЛАСТИКА КАЈ ПРЕДЕН ВКРСТЕН ЛИГАМЕНТ/POSTOPERATIVE REHABILITATION TREATMENT IN PATIENT WITH LIGAMENT PLASTIC IN ANTERIOR CRUCI- ATE LIGAMENT Доц. Аднан Ибрахимовиќ / Adnan Ibrahimović Msc ОСТЕОПАТИЈА НАУКА - МЕДИЦИНА ФИЛОЗОФИЈА КОН- КУРЕНЦИЈА НА КЛАСИЧНАТА ФИЗИОТЕРАПИЈА / OSTEO- PATHY SCIENCE MEDICINE PHILOSOPHY IN MODERN PHYSIOTHERAPY Дискусија / Discussions Кафе пауза / Coffee break Септември 2016, Струга

175 Ортопедско-травматолошка физиотерапија / Ortopedic- traumatology physiotherapy Работно претседателство: Данче Василева, Ади Беговиќ, Зумретe Јакупи Moderators: Danche Vasileva, Adi Begović, Zumrete Jakupi Д-р Евелина Николова, Петрова Н., Цветков А./ Evelina Nikolova PhD, Petrova N., Tsvetcov A. ИНОВАТИВНИ ФИЗИОТЕРАПЕВТСКИ МЕТОДИ И КИНЕЗИТЕ- РАПИЈА ПРИ ЛЕКУВАЊЕ НА ЗАБОЛУВАЊА НА ЛОКОМОТОРЕН АПАРАТ / INNOVATIVE PHYSIOTHERAPEUTIC METHODS AND KINESITHERAPY FOR DISEAES THE LOCOMOTORS APPARATUS Д-р Ирина Попдимитрова Митревска, спец.физ, Петреска С., Стојкоски И., Ѓуровска Д./ Irina Popdimitrova-Mitrevska MD, spec.phys, Petreska S., Stojkoski I., Gjuroska D. ТРЕТМАН НА КАЛЦИФИЦИРАЧКИ ТЕНДИНИТ НА РАМО СО УДАРЕН БРАН (SHOCKWAVE THERAPY) / SHOCK WAVE TREATMENT THERAPY OF CALCIFIC SHOULDER TENDINITIS М-р сци Клејда Тани, Кола И., Залари К., Деѓа Ф., Ќалиај Е. / Klejda Tani PT Msc, Kola I., Zallari K., Dedja F., Qalliaj E. ФИЗИОТЕРАПЕВТСКО ВЛИЈАНИЕ НА БРЗОТО ОДЕЊЕ КАЈ ПА- ЦИЕНТИ СО ОСТЕОАРТРИТИС НА КОЛЕНО / PHYSIOTHERAPY EFFECTS ON GAIT SPEE IN PATIENTS WITH KNEE OSTEOARTHRITIS М-р фт. Иво Ристовски, Илиески В. / Ivo Ristovski PT Msc, Ilieski V. ЕФЕКТИТЕ ОД УПОТРЕБАТА НА КИНЕЗИОТЕЈПИНГОТ ВО ПОДОБРУВАЊЕ НА МОБИЛНОСТА НА КОЛКОТ / EFFECTS OF KINESIOLOGY TAPING UTILIZATION ON IMPROVING HIP MOBILITY Николовски Д., Вфт Драган Димитријевиќ, Стевиќ З./ Nikolovski D., Dragan Dimitrijević BPT., Stević Z. ТЕРМОГРАФСКО СЛЕДЕЊЕ НА КИНЕЗИОТЕЈПИНГ ТЕРАПИЈА- ТА Третирање на скршеници и отворени рани со кинезиотејпинг / THERMOGRAPHY MONITORING OF KINESIO- TAPING THERA- PY, TREATING FRACTURES AND OPEN WOUNDS WITH KINESI- OTAPING Дискусија/ Discussions Кафе пауза / Coffee break Постер презентации/ Poster presentations Работилница / Workshop Доц. Аднан Ибрахимовиќ / Adnan Ibrahimović Msc ПАРИЕТАЛНА ОСТЕОПАТИЈА МАНУЕЛНА ТЕРАПИЈА И КИРОПРАКТИКА Патологија и дисфункција на сегментите C1- C2, цервико-торакалниот премин, спондилоартроза на цервикалниот рбет / PARIETAL OSTEOPATHY MANUAL THERAPY AND CHIROPRACTIC Pathology and dysfunction on segment C1- C2, cervico-thoracic pass, spondylarthrosis on the cervical spine Работилница / Workshop Елмед / Elmed Свечена вечера / Formal dinner September 2016, Struga 175

176 НЕДЕЛА, 18 СЕПТЕМВРИ 2016 / SUNDAY, 18 SEPTEMBER 2016 Невролошка физиотерапија / Neurological physiotherapy Работно претседателство: Борче Кукуноски, Клејда Тани, Иво Ристовски Moderators: Borche Kukunoski, Klejda Tani, Ivo Ristovski Д-р сци Тоше Крстев, Николовска Л., Василева Д., Страторска Т., Колевска М./ Toshe Krstev PhD, Nikolovska L., Vasileva D., Stratorska T., Kolevska M. КИНЕЗИТЕРАПИЈА ПРИ ФУНКЦИОНАЛНИ НАРУШУВАЊА НА САКРОИЛИАЧНИОТ ЗГЛОБ / KINESITHERAPY IN FUNCTIONAL DISORDERS OF THE SACROILIAC JOINT Дипл. фт. Оливер Грамосли,спец. / Oliver Gramosli BPT, spec. ФУНКЦИОНАЛНА ПРОЦЕНКА КАЈ ПАЦИЕНТИ ЗАБОЛЕНИ ОД МУЛТИПНА СКЛЕРОЗА / FUNCTIONAL EVALUATION IN PATI- ENTS WITH MULTIPLE SCLEROSIS Вфт Слаѓана Ќосовиќ/ Sladjana Ćosović BPT КОГА ЖИВОТОТ СЕ ЗАТРЕСЕ СО ТАНГО ТАНЦ ПРОТИВ ПАРКИНСОНОВАТА БОЛЕСТ / WHEN LIFE SHIVERS - TANGO DANCE AGAINST PARKINSON'S DISEASE Дипл. фт Ненад Димитриевски / Nenad Dimitrievski BPT ИНВЕРЗИЈА- ПРЕВЕНТИВНА И АЛТЕРНАТИВНА ТЕРАПИЈА / INVERSION- PREVENTIVE AND ALTERNATIV THERAPY Дипл. фт Влатко Илиевски, спец.парцанов Д., Ристовски И. / Vlatko Ilievski BPT,spec. Parcanov D., Ristovski I. РАН ПРИСТАП ВО ПОСТОПЕРАТИВНА РЕХАБИЛИТАЦИЈА КАЈ ПАЦИЕНТ СО КВАДРИПЛЕГИЈА ПО ФРАКТУРА НА ЦЕР- ВИКАЛЕН РБЕТ / EARLY APPROACH TO POSTOPERATIVE RE- HABILITATION ON PATIENT WITH QUADRIPLEGIA CAUSED BY CERVICAL SPINE FRACTURE Дипл. фт Парцанов, спец. Илиески В./ Parcanov BPT, spec, Ilieski V. КАСНА ФАЗА ВО ПОСТОПЕРАТИВНА РЕХАБИЛИТАЦИЈА КАЈ ПАЦИЕНТ СО КВАДРИПЛЕГИЈА ПО ФРАКТУРА НА ЦЕРВИКА- ЛЕН РБЕТ / SECONDARY STAGE POSTOPERATIVE REHABILITA- TION IN A PATIENT WITH QUADRIPLEGIA AFTER CERVICAL SPINE FRACTURE Вфт Мира Митровиќ, Димитријевиќ Д., Кристина Вукмановиќ К. / Mira Mitrović BPT, Dimitrijević D., Vukanović K. МФР МИОФАСЦИЈАЛНА РЕЛАКСАЦИЈА / MFR MYOFAS- CIAL RELEASE Дискусија/ Discussion Пауза/ Pause Септември 2016, Струга

177 Клиничка физиотерапија / Clinical physiotherapy Работно претседателтство: Оливер Грамосли, Тамара Страторска, Клаудио Мирдита Moderators: Oliver Gramosli, Tamara Stratorska, Klaudio Mirdita Проф. д-р Гордана Панова, Манчева Д. / Gordana Panova PhD, Mancheva D. КАРАКТЕРИСТИКИТЕ НА УЛОГАТА НА КОМУНИКАЦИЈАТА ВО СЕКОЈДНЕВНАТА РАБОТА НА ОДРЕДЕНИ ГРУПИ НА МЕ- ДИЦИНСКИ ПРОФЕСИОНАЛЦИ / THE CHARACTERISTICS OF THE ROLE OF COMMUNICATION IN DAILY WORK OF CERTAIN GOUPS OF MEDICAL PROFESSIONALS М-р сци Зумрете Јакупи, Лазаревска С., Лазаревска Х./ Zumrete Jakupi Msc, Lazarevska S., Lazarevska H. МЕНАЏМЕНТ НА ИМПЛЕМЕНТАЦИЈА НА Е-ЗДРАВСТВО ВО ЗДРАВСТВЕНИТЕ ИНСТИТУЦИИ НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА / MANAGEMENT OF THE IMPLEMENTATION OF E-HEALTH IN HEALTHCARE INSTITUTIONS OF THE REPUBLIC OF MACEDONIA Дипл. фт Олгица Димитров, Арсов Б., Анѓушева Т., Клинчева М., Митрев Ж./ Olgica Dimitrov BPT, Arsov B., Anđuševa T., Klinčeva M., Mitrev Ž. ФУНКЦИОНАЛНА МАГНЕТНА СТИМУЛАЦИЈА (FMS) VERSUS НЕРВНО МУСКУЛНА СТИМУЛАЦИЈА (NMS) КАЈ КАРДИОХИ- РУРШКИ ПАЦИЕНТИ СО НЕРВНА МУСКУЛНА СЛАБОСТ СТЕКНАТА ВО ЕДИНИЦА ЗА ИНТЕНЗИВНО ЛЕКУВАЊЕ / FUN- CTIONAL MAGNETIC STIMULATION (FMS) VERSUS ELECTRO- MUSCULAR STIMULATION (EMS) IN CARDIOVASCULAR PATI- ENTS WITH A NEURO-MUSCULAR WEAKNESS DEVELOPED IN THE ICU Дипл. фт Аријан Селмани, спец. / Arijan Selmani BPT, spec. ЕФЕКТИ НА АВТОГЕНА ДРЕНАЖА ВРЗ ПУЛМОНАЛНАТА ФУНКЦИЈА КА ПАЦИЕНТ СО ЦИСТИЧНА ФИБРОЗА / EFFECTS OF AUTOGENIC DRAINAGE ON PULMONARY FUNCTION IN PATIENT WITH CYSTIC FIBROSIS Дипл. фт Клаудио Мирдита / Klaudio Mirdita BPT SELOS - РЕВОЛУЦИОНЕРНА МАНУЕЛНА МИОФАСЦИЈАЛНА ТЕРАПИЈА / SELOS A REVOLUTIONARY MANUAL MYOFAS- CIAL THERAPY Комерцијална презентација / Commercial presentation СЛАВЕЈ /SLAVEJ Комерцијална презентација / Commercial presentation НАТУСАНА/ NATUSANA Комерцијална презентација / Commercial presentation Дискусија/ Discussion Работилница / Workshop Вфт Мира Митровиќ, ВФТ Драган Димитријевиќ / Mira Mitrović BPT, Dragan Dimitrijevic BPT ШИАТЦУ / SHIATSU September 2016, Struga 177

178 Работилница / Workshop Д-р Мауро Мандагаран / Mauro Mandagaran PhD ВИСЦЕРОСОМАТСКИ РЕФЛЕКСИ / VISCEROSOMATIC REFLEXES Затварање на Конгресот / Congress closing Доделување на сертификати / Certificate award ceremony Ручек / Lunch НАПОМЕНА: Постер-презентациите ќе бидат изложени цело време на Конгресот. Нивните автори имаат обврска да стојат до своите постери и да одговараат на прашањата од заинтересираните и на Комисијата, на 17 Септември 2016, во Сабота, во периодот од до часот. NOTE: The poster presentations shall be displayed for the entire duration of the Congress. The authors shall be obliged to be near their posters and reply to questions of the interested parties, and the Comission, on 17 September 2016, Saturday, in the period from to hours. Постер презентации/ Poster presentations Стојковски О., Лазаревска Х. Лазаревска С./ Stojkovski O., Lazarevska H. Lazarevska S. ИЗОКИНЕТИЧКИ РЕХАБИЛИТАЦИОНЕН ПРОГРАМ КАЈ ТЕНИСКИ ЛАКТ / ISOKINETIC REHABILITATION PROGRAM FOR TENNIS ELBOW Бојчески О., Кица Хи., Бојческа М., Малеска Ивановска В., Ганиу Ф., Кица К., Кица Хе./ Bojceski O., Kica Hi., Bojceska M., Maleska Ivanovska V., Ganiu F., Kica K., Kica He. ПРЕВЕНТИВНИ ВЕЖБИ ЗА ЗАСИЛУВАЊЕ НА КОЛАТЕРАЛНИТЕ ЛИГАМЕНТИ НА КОЛЕНОТО КАЈ СПОРТИСТИТЕ ИЗВЕДУВАНИ НА СПОРТСКИТЕ ТЕРЕНИ / PREVENTIVE EXERCISES FOR REINFORCEMENT COLLATERAL LIGAMENT KNEE IN ATHLETES PERFORMED AT THE SPORTS GROUND Ќосовиќ С. / Ćosović S. ПРЕГРАТКАТА КАКО ЛЕК / HUG AS A MEDICINE Рунтева Љ., Панова Г. / Runteva Lj., Panova G. ПРИМЕНА НА МЕДИЦИНСКА РЕХАБИЛИТАЦИЈА КАЈ ПАЦИЕНТИ СО ПРЕЛЕЖАН МОЗОЧЕН УДАР ВО ОПШТИНА ШТИП ВО ПЕРИОД ОД ГОДИНА / APPLICATION OF MEDICAL REHABILITATION IN PATIENTS WITH MYOCARDIAL STROKE IN STIP IN THE PERIOD Анѓеловска Б., Панова Г. / Angjelovska B., Panova G. ДИЈАГНОЗА, ПРЕВЕНЦИЈА И КОРЕКЦИЈА НА ДЕФОРМИТЕТИ НА РБЕТЕН СТОЛБ КАЈ ДЕЦА ВО ОПШТИНА КУМАНОВО / DIAGNOSIS, PREVENTION AND CORRECTION OF DEFORMITY OF SPINE IN CHILDREN IN KUMANOVO MUNICIPALITY Зху Ј., Арсовска Б., Козовска К./ Zhu J., Arsovska B., Kozovska K. ТЕРАПИЈА СО ОГНЕНИ ИГЛИ И ВЕНДУЗИ ПРИ ОСТЕОАРТРИТИС НА КОЛЕНО / FIRE NEEDLE AND CUPPING THERAPY FOR KNEE OSTEOARTHRITIS Септември 2016, Струга

179 Банова Д., Николовска Л./ Banova D., Nikolovska L. УЛОГА НА РАНАТА РЕХАБИЛИТАЦИЈА КАЈ ПАЦИЕНТИ СО МУЛТИПЛЕКС СКЛЕРОЗА/ THE IMPACT OF THE EARLY REHABILITATION IN PATIENTS WITH MULTIPLE SCLEROSIS Ализотова А., Николовска Л./ Alizotova A., Nikolovska L. АНАЛИЗА НА ЗАСТАПЕНОСТА НА ДЕФОРМИТЕТИ КАЈ УЧЕНИЦИТЕ ВО ОСНОВНОТО, СРЕДНОТО И ВИСОКОТО ОБРАЗОВАНИЕ ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА ВО 2014/2015 ГОДИНА /ANALYSIS OF THE PREVALENCE OF MALFORMATIONS IN STUDENTS IN PRIMARY, SECONDARY AND HIGHER EDUCATION IN THE REPUBLIC OF MACEDONIA IN YEAR 2014/2015 Карајигит Д., Николовска Л./ Karajigit D., Nikolovska L. УЛОГА НА КИНЕЗИТЕРАПИЈАТА ПРИ РЕХАБИЛИТАЦИЈА НА ПАЦИЕНТИ СО ИНФАРКТ НА МИОКАРДОТ/THE ROLE OF THE KINESITHERAPY IN REHABILITATION OF PATIENTS WITH MYOCARDIAL INFARCTION Абдулова И., Николовска Л./ Abdulova I., Nikolovska L. УЛОГА НА АКУПРЕСУРАТА ПРИ НАМАЛУВАЊЕ НА БОЛКАТА КАЈ ПАЦИЕНТИ СО БОЛКА ВО ВРАТОТ/THE ROLE OF THE ACUPRESSURE IN REDUCING PAIN IN PATIENTS WITH NECK PAIN Дамчевски К., Николовска Л./ Damcevski K., Nikolovska L. РЕХАБИЛИТАЦИЈА НА ДЕЦА СО ВРОДЕНА ДИСПЛАЗИЈА НА КОЛКО- ВИТЕ / REHABILITATION OF CHILDREN WITH CONGENITAL DYSPLASIA OF THE HIPS Каров С., Николовска Л./ Karov S., Nikolovska L. ЗАСТАПЕНОСТ НА РЕВМАТОИДЕН АРТРИТ ВО ОПШТИНА КОЧАНИ ВО ПЕРИОДОТ ОД ГОДИНА/THE PREVALENCE OF RHEUMATOID ARTHRITIS IN THE MUNICIPALITY OF KOCANI IN THE PERIOD September 2016, Struga 179

180

181 ФИТАЛП Тоник за масирање Aнтиреума маст ФИТАЛП ФИТАЛП Гел ПРЕПОРАЧАНО ОД: ФИТАЛП Капки за инхалација Носен инхалатор ФИТАЛП Сад за инхалирање ФИТАЛП ФИТОФАРМ ФАРМАЦЕВТСКО-КОЗМЕТИЧКА ИНДУСТРИЈА; ул.качанички пат 156, 1000 Скопје, Македонија тел./факс , ; facebook.com/fitofarm S.O.S. за спортисти За домашна и професионална употреба! за масирање ФИТАЛП Спорт масло - Настинка - Ревматски болки - Мускулна болка - Главоболка - Воспаление на горните дишни патишта - Физички замор и мускулна болка после тренинг ПРВА ПОМОШ ПРИ: - Природни состојки - Комплекс од етерични масла - Ароматерапија - SPA третмани ФИТАЛП ПРИРОДНИ ПРОИЗВОДИ ЗА МАСИРАЊЕ И ИНХАЛИРАЊЕ

182 Processing of medicinal herbs and manufacture of cosmetic products

183

184

185

186