پژوهشی چکیده. Archive of SID. mg/kg و 50 mg/kg استنتاج مقدمه.

Transcript

1 دوره بیست و یکم شماره 84 مهر سال (53-61) 1390 تاثیر سیلی مارین برکولیت القاء شده توسط اسید استیک در موشهای صحرایی محمدعلی 2 امان اله روستا علیرضا 2 زهرا خباز 1 توسلی 1 تخشید چکیده سابقه و هدف : ترکیبات ضد اکسیدان و ضد التهاب در درمان کولیت اولسراتیو موثرند. سیلی مارین دارای خاصیت ضداکسیدانی و ضدالتهابی میباشد. هدف از انجام این مطالعه بررسی اثر محافظتی سیلی مارین بر کولیت حاد القا شده توسط اسید استیک در موشهای صحرایی بود. مواد و روش ها : 50 سر موش آزمایشگاهی نژاد ویستار به 5 گروه ده تایی شامل: گروه کنترل گروه کولیت گروه کولیت دریافتکننده 50mg/kg سیلی مارین گروه کولیت دریافت کننده 100mg/kg سیلی مارین و گروه کولیت دریافتکننده 500mg/kg سولفاسالازین تقسیم شدند. کولیت تجربی با تزریق درون رکتومی یک میلی لیتر اسید استیک 4 درصد در حیوانات ایجاد گردید. سیلی مارین از 14 روز قبل از کولیت تا دو روز پس از ایجاد کولیت و به صورت گاواژ به حیوانات خورانده شد. دو روز بعد از ایجاد کولیت موشها قربانی شده و آسیبهای ماکروسکوپی و میکروسکوپی کولون مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها : تزریق اسید استیک موجب التهاب آسیب شدید کریپتها و بافت پوششی کولون گردید. سولفاسالازین موجب کاهش ادم بافتی آسیبهای ماکروسکوپی و میکروسکوپی و شدت التهاب گردید. سیلی مارین در دو مقدار mg/kg و 50 mg/kg 100 موجب کاهش آسیب های ماکروسکوپی گردید. مصرف 100mg/kg سیلی مارین میزان آسیبهای میکروسکوپی و شدت التهاب را نیز کاهش داد در صورتیکه مقدار 50mg/kg سیلی مارین تاثیری بر کاهش آسیب کریپت و شدت التهاب نداشت. استنتاج مفید باشد. : این نتایج پیشنهاد میکند که سیلی مارین احتمالا میتواند در کاهش آسیبهای ناشی از کولیت اولسراتیو واژههای کلیدی: سیلی مارین کولیت اولسراتیو ضدالتهاب مقدمه کولیت اولسراتیو از علل شایع درگیریهای دستگاه گوارش در کشورهای توسعه یافته میباشند( 1 ). این بیماری باعث از کار افتادگی به خصوص در بالغین جوان میشود و بار اقتصادی و اجتماعی زیادی را به مولف مسي ول: محمدعلی تخشید- شیراز: دانشگاه علوم پزشکی شیراز دانشکده پیراپزشکی مرکز تحقیقات فناوری تشخیص آزمایشگاهی 1. دانشکده پیراپزشکی مرکز تحقیقات علوم و تکنولوژی تشخیص آزمایشگاهی دانشگاه علوم پزشکی شیراز 2. دانشگاه آزاد واحد جهرم takhshid2001@yahoo.co.uk تاریخ دریافت : 90/1/15 تاریخ ارجاع جهت اصلاحات : 90/4/1 تاریخ تصویب : 90/5/19 53

2 اثر محافظتی سیلی مارین بر کولیت جامعه تحمیل میکند. کنترل التهاب و کاستن از اثرات سوء داروها از اهداف مهم درمان کولیت اولسراتیو میباشد. استفاده از داروهای ضد التهاب کورتیکو استروي یدی و آمینوسالسیلاتها مو ثرترین روش درمان کولیت اولسراتیو است( 2 ). اکثر این داروها دارای اثرات جانبی شدید از جمله ایجاد اسهال استفراغ اختلالات کبدی اختلالات کلیوی پانکراتیت و زخمهای دستگاه گوارش میباشند. به علاوه همه بیماران نیز به این نوع درمان پاسخ مناسبی نمیدهند( 4 3 ). از طرف دیگر بیماران مبتلا به کولیت اولسراتیو در صورت عدم کنترل التهاب در خطر ایجاد سرطان روده بزرگ هستند. به همین دلیل تحقیقات گستردهای برای یافتن داروهای موثر با اثرات جانبی کم انجام میگیرد. ارتشاح نوتروفیل ها و ماکروفاژها به بافت مخاطی کولون از مشخصات مهم کولیت اولسراتیو است( 5 ). نوتروفیلهای فعال شده در بافت مخاطی روده گونههای فعال اکسیژن شامل یون سوپراکسید رادیکال هیدروکسید و پرواکسید هیدروژن تولید و ترشح میکنند. این عوامل موجب پراکسیداسیون لیپیدها افزایش نفوذپذیری مخاط و رگهای خونی افزایش ورود نوتروفیلها به بافت مخاطی و توسعه التهاب میگردند( 6 ). گونههای فعال اکسیژن با اثر بر بیان ژنهای سیتوکینها و آنزیمهایی درگیر در پاسخ التهابی موجب تخریب دیواره روده ایجاد زخم خونریزی و اسهال میگردند( 5 ). استرس اکسیداتیو همچنین موجب کاهش عوامل آنتیاکسیدان در نتیجه افزایش شدت بیماری میگردد. لذا استفاده از مواد آنتیاکسیدان میتواند در کنترل بیماری و جلوگیری از عود مجدد آن موثر باشد. ترکیبات آنتی اکسیدان میتواند با خنثی نمودن رادیکالهای آزاد جلو تخریب سلولی ناشی از اثر رادیکالهای آزاد را بگیرند( 7 ). سیلی مارین (Silmarin) مخلوطی فلاونوي یدی است که از گیاه خار مریم Marianum) (Silyum به دست میآید( 8 ). سیلی مارین دارای خاصیت ضد التهابی تعدیل کننده سیستم ایمنی است و از طریق مهار فاکتور هستهای kb (NF-kB) در پیشگیری از التهاب موثر است( 9 ). خواص ضد اکسیدانی سیلیمارین نیز در مطالعات متعددی نشان داده شده است. سیلی مارین با افزایش گلوتاتیون سلولی به مسمومیتزدایی و حذف رادیکالهای آزاد بدن کمک میکند( 10 ) و از پراکسیداسیون لیپیدها که باعث آسیب غشای سلولی میشود جلوگیری میکند( 11 ). با توجه به خواص ضد التهابی و ضد اکسیدانی سیلی مارین در این مطالعه اثر درمانی سیلی مارین در پیشگیری از آسیبهای سلولی و التهاب در مدل تجربی کولیت اولسراتیو حاد القا شده توسط تزریق درون رکتومی اسید استیک مورد بررسی قرار میگیرد. این مدل تجربی دارای شباهت زیادی با مرحله حاد کولیت اولسراتیو در انسان است( 12 ) و در مطالعات متعددی برای بررسی اثر داروها و ترکیبات آنتیاکسیدان در درمان کولیت اولسراتیو مورد استفاده قرار گرفته است( ). مواد و روش ها در این مطالعه تجربی از 50 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار به وزن تقریبی ± گرم استفاده شد. موشها در شرایط 12 ساعت روشنایی 12 ساعت تاریکی و دمای 25 درجه سانتی گراد نگهداری شدند و در دریافت آب و غذا آزاد بودند. برای تغذیه آنها از غذای فشرده (تهیه شده توسط شرکت خوراک دام و طیور فارس) استفاده گردید. حیوانات به صورت تصادفی به 5 گروه 10 تایی شامل گروه کنترل سالم گروه کولیت بدون درمان گروه کولیت دریافتکننده 50 mg/kg سیلی مارین (شرکت گل دارو) گروه کولیت دریافتکننده 100 mg/kg سیلی مارین و گروه کولیت دریافتکننده 500 mg/kg سولفاسالازین (شرکت مهر دارو) تقسیم 54

3 محمد علی تخشید و همکاران شدند. سولفاسالازین از داروهای موثر در درمان کولیت اولسراتیو است( 16 ). در این مطالعه از این دارو به عنوان کنترل مثبت استفاده گردید. گروههای دریافتکننده سیلی مارین ابتدا به مدت 14 روز قبل از ایجاد بیماری و سپس به مدت دو روز پس از ایجاد بیماری سیلی مارین دریافت نمودند. داروها به صورت گاواژ و با استفاده از لوله معدهای به موشهای مورد آزمایش خورانده شد. غلظت مورد نظر سیلی مارین به صورت روزانه تهیه و مورد استفاده قرار گرفت. از محلول سالین به عنوان حلال داروها استفاده گردید. گروه کنترل سالم و کولیت بدون درمان حجم مساوی سالین دریافت کردند. ایجاد کولیت اولسراتیو تجربی حاد القا شده توسط اسید استیک : جهت ایجاد کولیت اولسراتیو تجربی حاد از روش تزریق درون رکتومی اسید استیک استفاده گردید( 17 ). نحوه انجام کار به این ترتیب بود که موشهای صحرایی برای مدت 24 ساعت در حالت روزهداری نگه داشته شدند و فقط اجازه مصرف آب داده شد. برای ایجاد کولیت حیوان را به طور مختصر با اتر بیهوش کرده و به کمک یک لوله نرم به قطر دو میلیمتر و به طول 8 سانتیمتر یک میلی لیتر اسید استیک 4 درصد به درون رکتوم تزریق گردید. بررسی شدت آسیب ماکروسکوپی و ادم کولون : موشهای صحرایی دو روز پس از ایجاد کولیت تحت شرایط بیهوشی قربانی شدند. سپس با ایجاد شکاف در ناحیه تحتانی شکم حفره شکم باز گردید تا کولون نمایان گردد. یک قطعه 8 سانتیمتری از انتهای کولون را بریده و با ایجاد یک برش طولی آن را باز کرده و با محلول سالین سرد شستشو داده و توزین گردید. پس از بررسی میزان آسیبهای ماکروسکوپی قطعهای از آن جهت بررسی تغییرات میکروسکوپی در محلول فرما لین 10 درصد تثبیت گردید. بررسی آسیبهای ماکروسکوپی مخاط و ادم بافتی: آسیبهای ماکروسکوپی مخاط ناشی از تزریق اسید استیک و ایجاد کولیت مطابق روش موریس مورد ارزیابی قرار گرفت( 18 ). در این روش شدت آسیبهای ماکروسکوپی به صورت بدون آسیب( 0 ) هیپرامیابدون زخم( 1 ) زخم در یک نقطه بدون التهاب( 2 ) زخم در یک نقطه همراه التهاب( 3 ) زخم در چند نقطه همراه التهاب( 4 ) و زخم بزرگتر از یک سانتی متر و التهاب (5) نمرهدهی میگردد. جهت بررسی ادم بافتی نسبت وزن به طول روده اندازهگیری گردید( 19 ). بررسی میکروسکوپی آسیب و التهاب بافت کولون : جهت بررسی میکروسکوپی آسیب و التهاب از بافت تثبیت شده کولون برشهای با ضخامت 5 میکرون تهیه گردید و به روش هماتوکسیلین- اي وزین رنگآمیزی گردید. و بهصورت مقاطع میکروسکوپی توسط یک نفر آسیبشناس گزارشهای بافتی و دو سوکور مورد بررسی قرار گرفت و تصاویر لازم تهیهگردید. در مورد هر مقطع میکروسکوپی درجه آسیب کریپت عمق آسیب و درجه التهاب بر اساس روش (20) Dieleman و به شرح زیر نمرهدهی گردید (جدول شماره 1). نمره جدول شماره : 1 نمرهدهی آسیب کریپت عمق آسیب بافت و درجه التهاب درجه آسیب کریپت بافت پوششی و کریپت سالم از بین رفتن 1/3 کریپت از بین رفتن 2/3 کریپت عمق آسیب بافت بدون آسیب آسیب مخاط آسیب زیر مخاط درجه التهاب بدون التهاب التهاب خفیف التهاب متوسط از بین رفتن کامل کریپت و سالم بودن اپیتلیوم آسیب ترانس مورال التهاب شدید از بین رفتن کامل کریپت و اپیتلیوم محاسبه شدت آسیب بافتی و شدت التهاب : شدت آسیب میکروسکوپی بافت از حاصل ضرب نمره آسیب کریپت در نمره عمق آسیب و شدت التهاب از حاصل ضرب نمره التهاب در نمره عمق آسیب محاسبه گردید( 20 ). 55

4 اثر محافظتی سیلی مارین بر کولیت تمام نتایج بصورت میانگین ± خطای استاندارد SEM) (Mean ± گزارشگردید. جهت مقایسه آسیبهای ماکروسکوپی و میکروسکوپی در گروههای مختلف از تست آماری ANOVA و به دنبال آن از آزمون Tukey استفاده گردید. 0/05>p معنیدار در نظرگرفته شد. کلیه تجزیه و تحلیلهای آماری با نرم افزار SPSS نسخه 14 انجام گرفت. یافته ها تزریق درون رکتومی محلول اسید استیک 4 درصد موجب ایجاد التهاب و زخم در کولون گردید (تصویر شماره 1). ایجاد کولیت همراه با بروز اسهال خونی بود که از علاي م مشخصه این بیماری است. نمرات آسیب ماکروسکوپی کولون در گروه کولیت در مقایسه با گروه کنترل اختلاف معنیداری را نشان میدهد (جدول شماره 2). مقایسه نمرات آسیب ماکروسکوپی در گروههای مختلف نشان داد که بیشترین میزان آسیب مربوط به گروه کولیت بود. سولفاسالازین باعث کاهش معنیدار آسیبهای ماکروسکوپی گردیده بود. مصرف سیلیمارین به میزان 50 میلیگرم موجب کاهش آسیبهای ماکروسکوپی گردید ولی اختلاف معنیداری با گروه کولیت نشان نداد. سیلی مارین به میزان 100 میلیگرم در روز موجب کاهش معنیدار درجه آسیبهای ماکروسکوپی در مقایسه با گروه کولیت گردید (تصویر شماره 1 و جدول شماره 2). اختلاف معنیدار در درجه آسیبهای ماکروسکوپی بین گروه مصرفکننده سولفاسالازین و گروههای مصرفکننده 100 میلیگرم در روز سیلی مارین مشاهده نگردید. نسبت وزن به طول کولون به عنوان معیاری از میزان ادم بافتی در موشهای دارای کولیت بدون درمان افزایش معنیداری را نسبت به گروه کنترل سالم نشان شد. مصرف سولفاسالازین موجب کاهش معنیدار نسبت وزن به طول کولون در مقایسه با گروه کولیت بدون درمان گردید (جدول شماره 2). اختلاف معنیداری بین گروه مصرفکننده سیلی مارین به میزان 50 و 100 میلیگرم با گروه کولیت مشاهده نگردید. تصویر شماره سطح درونی کولون : 1 ظاهر ماکروسکوپی سطح خارجی (شکل بالا) و (شکل پایین) در موشهای گروه کنترل (A) گروه کولیت بدون درمان( B ) گروه کولیت دریافتکننده 50 میلیگرم سیلیمارین( C ) گروه کولیت دریافتکننده 100 میلیگرم سیلیمارین و گروه کولیت دریافتکننده 500 میلیگرم سولفاسالازین( E ). (D) خونریزی ایجادزخمهای متعدد ادم بافتی در نمونه کولون گروه کولیت بدون درمان کاملا مشخص است. جدول شماره : 2 اثرات سیلیمارین بر معیارهای آسیبهای ماکروسکوپی کولون در موشهای صحرایی دارایکولیت القاشده با اسید استیک گروه نمرات آسیب ماکروسکوپی خطای میانگین استاندارد ± میانگین سطح معنیداری نسبت وزن به طول خطای میانگین استاندارد ± میانگین سطح معنیداری 0/000 0/036 0/873 0/997 82±7 a 139±9 106±6 c 137± ±5 0/000 0/006 0/38 0/03 0/2±0/2 a 4/6±0/3 2/2±0/5 c 3/5±0/3 2/7±0/4 c کنترل کولیت بدون درمان کولیت+سولفاسالازین کولیت+ سیلی مارین (50mg/kg) کولیت +سیلی مارین (100mg/kg) گروههایی که با حروف متفاوت نشان داده شدهاند دارای اختلاف معنیدار در >p 0/05 میباشند. 56

5 محمد علی تخشید و همکاران در سطح میکروسکوپی علاي م بیماری کولیت شامل: از بین رفتن گسترده سلولهای اپی تلیال کاهش سلولهای گابلت ارتشاح شدید لکوسیتها و ضخیم شدن لایه ماهیچهای در مقاطع میکروسکوپی کولون در گروه کولیت مشاهده گردید (تصویر شماره 2). مقایسه نمرات درجه آسیب و التهاب میکروسکوپی در گروههای مختلف (جدول شماره 3) نشان میدهد که بالاترین نمرات (درجه آسیب) مربوط به گروه کولیت بود. میزان آسیب بافتی و التهاب در گروه مصرف کننده سولفاسالازین کاهش معنی دار نسبت به گروه کولیت نشان داد (جدول شماره 3). سیلی مارین در مقدار 100 میلیگرم در روز موجب کاهش آسیبهای میکروسکوپی بافت و شدت التهاب نسبت به گروه کولیت بدون درمان گردید. اختلاف معنیداری بین گروه مصرف کننده سیلی مارین به میزان 50 میلیگرم با گروه کولیت بدون درمان درشدت آسیبهای میکروسکوپی بافت و شدت التهاب مشاهده نگردید. اختلاف معنیداری بین گروه مصرفکننده سولفاسالازین و گروههای مصرفکننده سیلیمارین و همچنین بین دو گروه مصرف کننده 50 میلیگرم و 100 میلیگرم در روز سیلی مارین مشاهده نگردید (جدول شماره 3). بحث القا کولیت با تزریق درون رکتومی اسید استیک یکی از مدلهای استاندارد ایجاد مدل تجربی کولیت اولسراتیو است. عواملی مانند افزایش نفوذ پذیری رگها ارتشاح طولانی مدت نوتروفیلها و افزایش واسطههای التهاب که در شروع کولیت انسانی نقش دارند در ایجاد کولیت در این مدل نیز دخالت دارند( 21 ). تزریق اسید استیک به درون کولون موشهای آزمایشگاهی تصویر شماره : 2 اسلایدهای میکروسکوپی نمونه از کولون موشهای صحرایی گروه کنترل با مخاط سالم( A ) گروه کولیت بدون درمان (B) گروه کولیت دریافتکننده 50 میلیگرم سیلی مارین( C ) گروه کولیت دریافت کننده 100 میلیگرم سیلیمارین( D ) و گروه کولیت دریافت کننده 500 میلیگرم سولفاسالازین( E ). در موشهای صحرایی گروه کولیت از بین رفتن سلولهای اپیتلیال( 1 ) از بین رفتن ساختار کریپت و کاهش تعداد سلولهای گابلت ) 2 ) ارتشاح لکوسیتها( 3) وافزایش ضخامت بافت ماهیچهای( 4) مشاهده گردید. مصرف 100 میلیگرم سیلی مارین و سولفاسالازین موجب کاهش میزان آسیببافتی ناشی از تزریق اسید استیک گردیده است. رنگآمیزی هماتوکسیلین- اي وزین (بزرگنمایی 400 ). 57

6 آ- اثر محافظتی سیلی مارین بر کولیت جدول شماره : 3 اثرات سیلی مارین بر آسیب های میکروسکوپی و التهاب کولون در موشهای صحرایی دارای کولیت القا شده با اسید استیک گروه نمرات آسیب میکروسکوپی بافت خطای میانگین استاندارد ± میانگین سطح معنیداری نمرات شدت التهاب خطای میانگین استاندارد ± میانگین سطح معنیداری 0/001 a 0.64±0/07 0/001 a 0/16±0/07 کنترل --- 6/76±0/ /72±0/12 کولیت بدون درمان 0/004 c 2/8±0/07 0/007 c 2/40±0/15 کولیت+سولفاسالازین 0/994 6/42±0/02 0/997 6/07±0/5 کولیت +سیلی مارین mg/kg) 50) 0/147 4/42±0/01 0/04 c 3/26±0/5 کولیت + سیلی مارین mg/kg) 100) گروه هایی که با حروف متفاوت نشان داده شده اند دارای اختلاف معنی دار در >p 0/05 می باشند. موجب پاسخهای حاد و شدید التهابی میگردد که با تغییرات ماکروسکوپی و آسیبهای میکروسکوپی دیواره کولون زخم ادم ساب موکوزا و کاهش تعداد سلولهای گابلت مشخص میگردد. بیماریهای التهابی روده در بسیاری از موارد به طور موثری با داروهای ضد التهاب درمان می گردند. اثرات ضد التهابی سولفاسالازین و متابولیت آن 5 مینو سالیسیلات کاملا شناخته شده است( 16 ). در این مطالعه از سولفاسالازین به عنوان کنترل مثبت استفاده گردید. تجویز سولفاسالازین قبل از ایجاد کولیت موجب کاهش شدت التهاب آسیبهای ماکروسکوپی و میکروسکوپی کولون گردید. تجویز سیلی مارین قبل از ایجاد کولیت مشابه سولفاسالازین موجب کاهش آسیبهای التهابی و آسیبهای بافتی گردید. به طوریکه اپی تلیوم طبیعی در مقاطع میکروسکوپی موشهای درمان شده با سیلی مارین مشاهده گردید. دو برابر کردن دوز سیلی مارین اثر محافظتی بیشتری در برابر التهاب و آسیبهای بافتی ایجاد کرد. یکی از ویژگیهای مهم و پاتولوژیک التهاب کولون ادم بافتی است. نسبت وزن به کولون یک معیار ادم کولون است( 19 ). نتایج این مشاهده نشان داد که سولفاسالازین موجب کاهش ادم بافتی میگردد. در صورتیکه سیلی مارین اثری بر ادم بافتی نداشت. نتایج این مطالعه در توافق با مطالعات دیگران میباشد. Cruz و همکاران در سال (22) 2001 و اخیرا اسماعیلی و همکاران (23) نشان دادند که مصرف خوراکی سیلی مارین در غلظتهای مشابه آنچه در این مطالعه مورد استفاده قرار گرفت موجب بهبود التهاب و آسیبهای بافتی کولون میگردد. در این دو مطالعه از مدل کولیت اولسراتیو القا شده توسط تری نیترو بنزن سولفونیک اسید برای ایجاد کولیت استفاده گردیده است که یک مدل التهابی مزمن کولون میباشد( 12 ). ایجاد کولیت در اثر تزریق اسید استیک که در این مطالعه مورد استفاده قرار گرفت با ایجاد کولیت از طریق تزریق تری نیتروبنزن سولفونیک اسید از لحاظ ساز و کار ایجاد کولیت متفاوت است. در حالیکه کولیت ناشی از تزریق اسید استیک ناشی از افزایش نفوذپذیری رگها ارتشاح نوتروفیلها و افزایش واسطههای التهاب است. افزایش حساسیت تاخیری عامل ایجاد کولیت در مدل القا شده توسط ترینیتروبنزن سولفونیک اسید میباشد( 12 ). هر یک از این مدلها از جهاتی شبیه کولیت اولسراتیو در انسان هستند. با این تفاوت که مدل القا شده توسط اسید استیک بیشتر مرحله حاد بیماری را تقلید میکند ولی مدل القا شده توسط تری نیتروبنزن سولفونیک اسید یک مدل مزمن القا بیماری است. موثر بودن سیلی مارین در کاهش التهاب و کاهش آسیبهای کولون در دو مدل مختلف که هر یک جنبههایی از کولیت انسانی را نشان میدهند این احتمال را مطرح میسازد که اثر سیلی مارین اثری کلی و عام است. لذا به نظر میرسد مصرف این ماده بتواند در درمان کولیت اولسراتیو انسان موثر باشد که تایید آن نیاز به کار آزماییهای بالینی بر روی بیماران دارد. 58

7 محمد علی تخشید و همکاران توانایی سیلی مارین در ایجاد اثرات ضد التهابی در طرحی مشابه با سولفاسالازین نشان میدهد که در اثرات ضد التهابی سیلی مارین نیز ساز و کارهای مشابهی دخالت دارد. سولفاسالازین تکثیر سلولهای T عملکرد نوتروفیلها و ماکروفاژها (24) ترشح پروستاگلاندینها و فاکتور نکروز توموری آلفا (TNF-α) و فاکتور رونویسی NF қb را مهار میکند( 25 ). بخش از اثرات سیلیمارین احتمالا مربوط اثرات ضدالتهابی میباشد. سیلیمارین فاکتور رونویسی NF- қb را مهار میکند و فعالیت القا شده عامل نکروز توموری آلفا (TNF-α) به وسیله NF- қb را با یک روش وابسته به دوز متوقف میسازد( 26 ). عامل نکروز توموری آلفا از واسطههای پیش التهابی است که نقش مهمی در ایجاد بیماریهای التهابی روده از جمله کولیت اولسراتیو ایفا میکند( 27 ). افزایش سطح سرمی TNF-α در بیماران مبتلا به کولیت اولسراتیو تاییدی بر این ارتباط است( 28 ). پروستاگلاندینها از دیگر فاکتور هایی هستند که در ایجاد کولیت اولسراتیو مو ثر هستند. پروستاگلاندین E2 یک فاکتور کموتاکتیک است که موجب تجمع نوتروفیلها در مخاط و در نتیجه تولید گونههای فعال اکسیژن و آسیب اکسیداتیو بافت میگردد( 29 ). سیلی مارین تشکیل پروستاگلاندینها را مهار میکنند. این مهار تولید به طور مشخص به مهار آنزیم سیکلواکسیژناز 2 مرتبط میباشد. سیکلواکسیژناز نوع 2 نقش مهمی در تولید پروستاگلاندین ها در بافت های ملتهب دارد( 30 ). ترکیبات دارای خاصیت آنتی اکسیدانی در درمان کولیت اولسراتیو موثرند( 7 ). احتمالا بخشی از اثرات مفید سیلی مارین مرتبط با خاصیت ضد اکسیدانی بسیار قوی آن باشد. خاصیت آنتی اکسیدانی و حفاظتی سیلی مارین در حیوانات آزمایشگاهی که توسط داروها یا سموم مختلف دچار ضایعات حاد یا مزمن شدهاند به اثبات رسیده است( ). ترکیبات آنتیاکسیدانی میتوانند با خنثی نمودن رادیکالهای آزاد جلوی تخریب سلولی ناشی از اثر رادیکالهای آزاد را بگیرند( 7 ). در مجموع این مطالعه نشان داد که تجویز خوراکی سیلی مارین پیش از ایجاد کولیت در کاهش التهاب و آسیبهای بافتی روده در مدل تجربی کولیت القا شده توسط اسید استیک موثر است. با توجه به اینکه این بیماری دارای دوره های عود مکرر است مصرف سیلیمارین میتواند در جلوگیری از عود مجدد بیماری مو ثر باشد. فهم ساز کار دقیق اثرات ضد التهابی سیلی مارین نیاز به مطالعات بیشتری دارد. سپاسگزاری از کارشناسان گروه علوم آزمایشگاهی دانشگاه علوم پزشکی شیراز و واحد تحقیقات دانشگاه آزاد جهرم به خاطر همکاری صمیمانه میگردد. در انجام طرح تشکر References 1. Shivananda S, Lennard-Jones J, Logan R, Fear N, Price A, Carpenter L, et al. Incidence of inflammatory owel disease across Europe: is there a difference etween north and south? Results of the European Collaorative Study on Inflammatory Bowel Disease. Gut 1996; 39(5): Hanauer SB. inflammatory owel disease: epidemiology, pathogenesis, and therapeutic opportunities. Inflamm Bow Dis 2006; 12(Suppl 1): Stallmach A, Hagel S, Bruns T. Adverse effects of iologics used for treating IBD. Best Pract Res Clin Gastroenterol 2010; 24(2): Rogler G. Gastrointestinal and liver adverse effects of drugs used for treating IBD. Best Pract Res Clin Gastroenterol. 2010; 24(2):

8 اثر محافظتی سیلی مارین بر کولیت 5. Hendrickson B, Gokhahle R, Cho JH. Clinical aspects and pathophysiology of inflammatory owel disease. Clin Microiol Rev 2002; 15(1): Yoshikawa T, Takahashi S, Kondo M. Possile role of free radicals in the chronic inflammation of the gut. EXS 1992; 62(1): Pravda J. Radical induction theory of ulcerative colitis. World J Gastroenterol 2005; 11(16): Gazák R, Walterová D, Kren V. Silyin and silymarin-new and emerging applications in medicine. Curr Med Chem 2007; 14(3): Rainone F. Milk thistle. Am Fam Physician 18. Morris GP, Beck PL, Herridge MS, Depew 2005; 72(7): Osochowski MF, Johnson VJ, He Q, Sharma RP. Alterations in regional rain neurotransmitters y silymarin, a natural antioxidant flavonoid mixture, in BALB/c mice. Pharm Biol 2004; 42(4-5): Pharmacol Toxicol Methods 2004; 50(2): Mahgou A, El-Medany A, Mustafa A, Arafah M, Moursi M. Azithromycin and erythromycin ameliorate the extent of colonic damage induced y acetic acid in rats. Toxicol Appl Pharmacol 2005; 205(1): Takhshid MA, Ai J, Tavasoli AR, Erahimi L, Momenzadeh D. Protective effects of diets enriched with fish oil and grape seed extract on acetic acid induced colitis in Rat. J Gorgan Uni Med Sci 2010; 12(1): 1-8 (Persian). 15. Takhshid MA, Ai J, Alavi SJ, Tavasoli AR. Effects of diets enriched with fish oil, vitamin A and vitamin E on experimental ulcerative colitis in rats. Feyz 2007; 11(3): 8-14 (Persian). 16. Garjani A, Davaran S, Rashidi MR, Maleki N. Protective effecs of some azoderivatives of 5-aminosalicylic acid and their pegylated prodrugs on acetic acid induced colitis. DARU 2004; 12(1): Millar AD, Rampton DS, Chander CL, Claxson AWD, Blades S, Coume A, et al. Evaluating the antioxidant potential of new treatments for inflammatory owel disease using a rat model of colitis. Gut 1996; 39(3): WT, Wallact JL. Hapten-induced model of chronic inflammation and ulceration in the rat colon. Gastroenterology 1989; 96(3): Cameron J, Grant Gall D, Wallace JL. Disruption of colonic electrolyte transport in 11. Feher A, Lang I, Nekam K. Involvement and experimental colitis. Am J Physiol 1995; mechanism of lipid peroxidation in iological 268(4 Pt 1): G622-G630. system. Biochem Sci 1990; 15(1): Dieleman LA, Palmen MJ, Akol H, Bolemena 12. Jurjus AR, Khoury NN, Reimund JM. Animal E, Pena AS, Meuwissen SGM. Chronic models of inflammatory owel disease. experimental colitis induced y dextran sulphate sodium (DSS) is characterized y Th1 and Th2 cytokines. Clin Exp Immunol 1998; 114(3): Elson CO, Sartor RB, Tennyson GS, Riddell RH. Experimental models of inflammatory owel disease. Gastroentrology 1995; 109(4): Cruz T, Gµlvez J, Crespo E, Ocete MA, Zarzuelo A. Effects of silymarin on the acute stage of the trinitroenzenesulphonic acid model of rat colitis. Planta Med 2001; 67(1):

9 محمد علی تخشید و همکاران 23. Esmaily H, Hosseini-Taataaei R, Reza Rahimian R, Reza Khorasani R, Baeeri M, Barazesh-Morgani A. On the enefits of silymarin in murine colitis y improving alance of destructive cytokines and reduction of toxic stress in the owel cells. Cent Eur J Biol 2009; 4(2): MacDermott RP. Progress in understanding the mechanism of action of 5-amino salicylic acid. Am J Gastroenterol 2000; 95(12): Collier HO, Francies AA, McDonald-Gison WJ. Inhiition of prostaglandin iosynthesis y sulfasalazine and its metaolites. Prostaglainds 1976; 11(2): Wang J, Fu YX. Tumor necrosis factor family memers and inflammatory owel disease. Immunol Rev 2005; 204(1): Sands BE, Kaplan GG. The Role of TNF in Ulcerative Colitis. J Clin Pharmacol 2007; 47(8): Fierich F, Koch H. Silymarin, an inhiitor of prostaglandin synthetase. Experientia 1979; 35(12): Zhao J, Sharma Y, Agarwal R. Significant inhiition y the flavonoid antioxidant silymarin against 12-O-tetradecanoylphorol 13-acetate-caused modulation of antioxidant and inflammatory enzymes, and cyclooxygenase 26. Manna SK, Mukhopadhyay A, Van NT, 2 and interleukin-1alpha expression in Aggarwal BB. Silymarin suppresses TNFinduced activation of NF-kappa B, c-jun N- the prevention of stage I tumor promotion. SENCAR mouse epidermis: implications in terminal kinase, and apoptosis. J Immunol Mol Carcinog 1999; 26(4): ; 163(12):