Ονομ/νυμο: Σμήμα: ΓΡΑΠΣΗ ΕΞΕΣΑΗ ΣΗΝ ΕΚΥΡΑΗ ΕΚΘΕΗ ΣΗ Β ΛΤΚΕΙΟΤ ΚΕΙΜΕΝΟ:

Transcript

1 Ονομ/νυμο: Σμήμα: ΓΡΑΠΣΗ ΕΞΕΣΑΗ ΣΗΝ ΕΚΥΡΑΗ ΕΚΘΕΗ ΣΗ Β ΛΤΚΕΙΟΤ ΚΕΙΜΕΝΟ: Όντασ μζροσ του πολιτιςτικοφ «εποικοδομιματοσ» τθσ κοινωνίασ, θ Σζχνθ διαμορφώνεται απ τισ κοινωνικζσ ςυνκικεσ- αλλά και, αντίςτροφα, ςυντελεί ςτθ διαμόρφωςθ εκείνων. Ποιοσ μπορεί ν αρνθκεί πωσ θ («καλι» ι «κακι») μουςικι, λογοτεχνία, κζατρο, κινθματογράφοσ, εικαςτικι κτλ. ςυμβάλλουν ςτον προςανατολιςμό ι τον αποπροςανατολιςμό τθσ λεγόμενθσ «κοινισ γνϊμθσ»; Αν δεν ιταν ζτςι, τα ζργα τζχνθσ και οι δθμιουργοί τουσ δεν κα γίνονταν αντικείμενο εκμετάλλευςθσ ι πολεμικισ, χρθςιμοποίθςθσ ι διωγμϊν απ τθν εκάςτοτε εξουςία και από καταβολισ Εξουςίασ. Αφοφ λοιπόν, ζτςι κι αλλιϊσ θ Σζχνθ παίηει κοινωνικό ρόλο, μπορεί να μθν ζχει πρωταρχική ςθμαςία θ κοινωνικι αποςτολι τθσ για τθν κοινωνία τθν ίδια; Αυτι θ διαλεκτικι ςχζςθ κι αλλθλεπίδραςθ ιταν, όπωσ ξζρουμε, ιδιαίτερα ζντονθ ςτθν αρχαία Ελλάδα. Σθν Σζχνθ οι Ζλλθνεσ δεν τθ κεωροφςαν απλι τζρψθ ι «παιδιά» αλλά π α ι δ ε ί α, και παιδεία ζξοχθ, για τουσ πολίτεσ. Η απουςία τθσ Σζχνθσ απ τθ ηωι (θ «αμουςία») ιταν αφόρθτθ για τουσ Ζλλθνεσ. Αφόρθτθ, επειδι ιςοδυναμεί όχι μόνο με «άχαρθ» ηωι αλλά και με ηωι τυφλι, απαίδευτθ, ακαλλιζργθτθ- πράγμα κανάςιμο για τουσ Ζλλθνεσ. Κάκε μορφι τζχνθσ είχε πάνω απ όλα, παιδευτικι αποςτολι. Γι αυτό μελετοφςαν από παιδιά τα ομθρικά ζπθ: όχι για να «ςυναρπάηονται» από τισ περιπζτειεσ των θρϊων τουσ, αλλά για να ςπουδάηουν ςτο μεγάλο αυτό «ςχολείο» ανκρϊπινθσ και κοινωνικισ αρετισ Σθ Μουςικι, ακόμα κι ο Πλάτων τθν τιμοφςε ςαν άςκθςθ των νζων για τθν «ευνομία». Κι ο Αριςτοτζλθσ κάνει ςτθν Ποίθςθ τον μεγαλφτερο ζπαινο, αφοφ τθν ονομάηει «φιλοςοφικϊτερον και ςπουδαιότερον ιςτορίασ». ( ) Φυςικά υπιρχαν και υπάρχουν πάμπολλοι άλλοι, που ιςχυρίηονται πωσ θ Σζχνθ δεν ζχει καμιά κοινωνικι αποςτολι, πωσ θ Σζχνθ είναι αυτοςκοπόσ και πλιρθσ κακ εαυτιν». Οριακι ζκφραςθ τθσ άποψθσ αποτελεί το περιβόθτο δόγμα «θ Σζχνθ για τθν Σζχνθ», που τόςθ κραφςθ είχε κάνει ςε παλαιότερουσ καιροφσ με τον «αριςτοκρατικό» ναρκιςςιςμό του. Χρειάηεται, τάχα, να ποφμε πωσ θ κζςθ αυτι αφυδατϊνει κι ευνουχίηει τθν Σζχνθ ςαν κοινωνικό φαινόμενο τθν υποβακμίηει ςε προςωπικι υπόκεςθ του δθμιουργοφ, αποκομμζνου απ τθν κοινωνία όπου ηει και που αυτι τον δθμιοφργθςε; Οι πραγματικά μεγάλοι Ποιθτζσ (ςτθν πλατιά ζννοια του όρου) όχι μόνο δε δζχονται αυτι τθ «μείωςθ» αλλά και διαφεντεφουν τθν υψθλι ςκοπιμότθτα τθσ Σζχνθσ. ( ) Κανζνασ, βζβαια, δεν κα είχε τθν αφζλεια να υποςτθρίξει πωσ ο καλλιτζχνθσ κακίηει μπροσ ςτο γραφείο του ι ςτο καβαλζτο του, λζγοντασ μζςα του: «Σϊρα, κα εκπλθρϊςω τθν

2 κοινωνικι αποςτολι μου»! Σθν ϊρα εκείνθ, «Δθμιουργεί» κάτω από μιαν εςωτερικι ι εξωτερικι παρόρμθςθ. Αλλά θ κοινωνικι αποςτολι βρίςκεται μζςα ςτθ φφςθ τθσ Σζχνθσ, ςαν κοινωνικοφ φαινομζνου (αφοφ το καλλιτζχνθμα αρδεφεται απ τθν κοινωνία κι απευκφνεται ςτο «κοινό») ενυπάρχει ςτο ρόλο του καλλιτζχνθ ςαν προικιςμζνου μζλουσ μιασ κοινωνίασ, όπου ανικει και τθσ ανικει. Και τθν αποςτολι αυτι ο καλλιτζχνθσ τθν εκπληρώνει (κετικά ι αρνθτικά) είτε το κζλει είτε όχι. Παρατηρήςεισ Α1. Να γράψετε τθν περίλθψθ του κειμζνου ςε λζξεισ. (μονάδεσ 20) Μ. Πλωρίτθσ Β1. Βαςιηόμενοι ςτο κείμενο, να χαρακτθρίςετε με ωςτό ι Λάκοσ τισ ακόλουκεσ προτάςεισ: - Η τζχνθ μζνει ανεπθρζαςτθ από τθν κοινωνικι πραγματικότθτα. - Η παρουςία τθσ τζχνθσ ιταν αυτονόθτθ για τουσ αρχαίουσ Ζλλθνεσ. - Η επικράτθςθ του δόγματοσ «θ Σζχνθ για τθν Σζχνθ» εξυψϊνει τθν αξία τθσ. - Η κοινωνικι προςφορά του καλλιτζχνθ δεν είναι πάντα εκοφςια. (μονάδεσ 12) Β2. Να εντοπίςετε δφο (2) τρόπουσ ανάπτυξθσ τθσ τρίτθσ παραγράφου του κειμζνου (Αυτι θ διαλεκτικι και ςπουδαιότερον ιςτορίασ»). Να δικαιολογιςετε τθν απάντθςι ςασ. (μονάδεσ 8) Β3. Να γράψετε ζνα ςυνϊνυμο για κακεμία από τισ παρακάτω λζξεισ του κειμζνου: διαμορφϊνεται, ςυντελεί, πρωταρχικι, αρδεφεται, εκπλθρϊνει. (μονάδεσ 5) Β4. Να χωρίςετε τισ παρακάτω λζξεισ ςτα ςυνκετικά τουσ: διαλεκτικι, αμουςία, περιβόθτοσ, αφυδατϊνω, δθμιουργόσ (μονάδεσ 5) Γ. Παρά τθν αναμφιςβιτθτθ αξία τθσ τζχνθσ, ζνα μζροσ τθσ νεολαίασ ςιμερα απορρίπτει τθν ποιοτικι τζχνθ. ε ζνα άρκρο ςασ ( λζξεων), που κα δθμοςιευτεί ςτθν ιςτοςελίδα του ςχολείου ςασ, παρουςιάηετε τουσ λόγουσ απομάκρυνςθσ των ςθμερινϊν νζων από τθν ποιοτικι τζχνθ κακϊσ και τουσ τρόπουσ με τουσ οποίουσ το ςχολείο κα βοθκιςει τουσ μακθτζσ ν αποκτιςουν αιςκθτικι παιδεία. (μονάδεσ 50)

3 ΕΝΔΕΙΚΣΙΚΕ ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΔΙΑΓΩΝΙΜΑΣΟ Β ΛΤΚΕΙΟΤ 30/04/2017 Α1. Ο κειμενογράφοσ πραγματεφεται τθν κοινωνικι διάςταςθ ρόλο τθσ τζχνθσ - Αμφίδρομθ θ ςχζςθ τζχνθσ και κοινωνικϊν εξελίξεων - Η τζχνθ αποτελεί όπλο επθρεαςμοφ τθσ κοινισ γνϊμθσ - Η παιδευτικι αξία τθσ τζχνθσ μαρτυρείται από τθ κζςθ που τθσ αναγνϊριηαν οι αρχαίοι Ζλλθνεσ κεωρϊντασ τθσ προχπόκεςθ κατάκτθςθσ τθσ αρετισ - Από τθν άλλθ το δόγμα «θ τζχνθ για τθν τζχνθ» τον αντιςτρατεφεται τον κοινωνικό ρόλο τθσ τζχνθσ - Ο καλλιτζχνθσ ωσ εξζχων πνευματικόσ άνκρωποσ προζρχεται από τθν κοινωνία επιτελϊντασ τον ιδιαίτερο ρόλο του ωσ κάτι φυςικό. B1. Λ Λ B2. - αιτιολόγθςθ: ο δοκιμιογράφοσ αιτιολογεί τθν άποψθ που διατυπϊνει ςτθ Θ.Π. «Αυτή η διαλεκτική ςχζςη κι αλληλεπίδραςη ήταν, όπωσ ξζρουμε, ιδιαίτερα ζντονη ςτην αρχαία Ελλάδα». - ςφγκριςθ-αντίκεςθ: παρουςία και απουςία τθσ τζχνθσ - παραδείγματα: απόψεισ αρχαίων Ελλινων φιλοςόφων (Πλάτων, Αριςτοτζλθσ) που πιςτοποιοφν τθν αξία τθσ τζχνθσ. Β3. ΤΝΩΝΤΜΑ - κακορίηεται, ςχθματίηεται - ςυμβάλλει, οδθγεί - κακοριςτικι, καίρια, καταλυτικι, βαςικι, πρωτεφουςα - πθγάηει, αντλείται, προζρχεται, αναδφεται - πραγματϊνει, εκτελεί, πραγματοποιεί, υλοποιεί Β4. ΤΝΘΕΣΙΚΑ διαλεκτικι, αμουςία, περιβόθτοσ, αφυδατϊνω, δθμιουργόσ - διαλεκτικι < διά + λόγοσ - αμουςία < α(ςτερθτικό) + μοφςα/μουςικι - περιβόθτοσ < περί + βοι - αφυδατϊνω < από + φδωρ - δθμιουργόσ < διμοσ + ζργο

4 Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΤ ΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΛΤΗ Επικοινωνιακό πλαίςιο: Άρκρο που κα δθμοςιευτεί ςτθ ςχολικι ιςτοςελίδα Σίτλοσ Προενθμζρωςθ, επιγραμματικόσ τίτλοσ, ουδζτεροσ ι με ςχόλιο: λ.χ. Οι νζοι ςτθν αναηιτθςθ του ωραίου Πρόλογοσ Αναφορά ςτθν κακθμερινότθτα του ςφγχρονου νζου: ςχολείο - επαγγελματικι κατάρτιςθ - άγχοσ - ανάγκθ εκτόνωςθσ - διαςκζδαςθσ - ψυχαγωγίασ μζςω τθσ τζχνθσ. Ωσ αποτζλεςμα, ςιμερα ςυχνά παρατθρείται απομάκρυνςθ/αποςταςιοποίθςθ των νζων ανκρϊπων από τθν ποιοτικι καλλιτεχνικι δθμιουργία, δθλαδι από τα ζργα που διακρίνονται από αυκεντικότθτα και υψθλι αιςκθτικι. Α ΖΗΣΟΤΜΕΝΟ: Λόγοι απομάκρυνςθσ των ςθμερινϊν νζων από τθν ποιοτικι τζχνθ α) Οι φορεία αγωγήσ και η δυςλειτουργία των θεςμών: Ανεπαρκι ερεκίςματα από γονείσ Τποβάκμιςθ αιςκθτικισ αγωγισ, νοοκρατικόσ προςανατολιςμόσ τθσ εκπαίδευςθσ Ελάχιςτθ προβολι τθσ γνιςιασ τζχνθσ από τα Μ.Μ.Ε., ςυςτθματικι προβολι εμπορευματοποιθμζνθσ τζχνθσ Η αδυναμία των δθμιουργϊν τθσ εποχισ μασ να επικοινωνιςουν με το κοινό και να εκφράςουν τισ αγωνίεσ και τουσ προβλθματιςμοφσ του διευρφνει το χάςμα ανάμεςα ςτο μζςο άνκρωπο και τθν ποιοτικι τζχνθ. β) Σο ςφγχρονο γενικό πλαίςιο: τροφι ςτα υλικά και όχι ςτα πνευματικά αγακά Ρακυμία λόγω ευκολιϊν/ανζςεων.. Εξουκζνωςθ του ανκρϊπου λόγω του ανταγωνιςμοφ, των γριγορων ρυκμϊν ηωισ, των αλλθλοςυγκρουόμενων ρόλων, με ςυνζπεια τθν ανάγκθ εκτόνωςθσ ςτον ελεφκερο χρόνο Οικονομικά προβλιματα που οδθγοφν ςτθ μζριμνα για τθν επιβίωςθ και όχι για τθν πνευματικι και ψυχικι καλλιζργεια ςτερϊντασ από τουσ νζουσ τθν ευκαιρία απόλαυςθσ ποιοτικϊν καλλιτεχνικϊν δθμιουργιϊν. γ) Σο κάθε άτομο: Αδυναμία κριτικισ ματιάσ Μαηοποίθςθ/κομφορμιςμόσ ωσ ςτοιχεία τθσ νεανικισ προςωπικότθτα Ζλλειψθ ενδιαφερόντων, οκνθρία Μεταβατική παράγραφοσ Ο προςανατολιςμόσ του ανκρϊπου προσ τθν ποιοτικι τζχνθ και θ ανάπτυξθ των αιςκθτικϊν του ενδιαφερόντων είναι ιδιαίτερα δφςκολο ζργο ςτθν εποχι μασ. Είναι, όμωσ, αναγκαίο για κάκε άνκρωπο, που διεκδικεί μια υψθλι ποιότθτα ςτθ ηωι. θμαντικι,

5 λοιπόν, είναι θ απόκτθςθ εκ μζρουσ των μακθτϊν τθσ αντίςτοιχθσ αιςκθτικισ παιδείασ με τθ βοικεια του ςχολείου. Β ΖΗΣΟΤΜΕΝΟ: Σρόποι με τουσ οποίουσ το ςχολείο κα βοθκιςει τουσ μακθτζσ ν αποκτιςουν αιςκθτικι παιδεία - Ιςότιμθ αντιμετϊπιςθ των καλλιτεχνικϊν μακθμάτων με τα υπόλοιπα μακιματα. - Ενίςχυςθ των καλλιτεχνικϊν δραςτθριοτιτων (μουςικζσ ςυναυλίεσ, κεατρικζσ ομάδεσ κ.α.) - Ο δάςκαλοσ πρζπει να είναι υπεφκυνοσ για τθν ςτροφι και τθν κινθτοποίθςθ των μακθτϊν ςτα πνευματικά αγακά - Βελτίωςθ υλικοτεχνικισ υποδομισ - Πρωτοβουλίεσ μακθτικϊν κοινοτιτων (καλλιτεχνικά φεςτιβάλ) - Εκπαιδευτικόσ ςτόχοσ θ αναβάκμιςθ του αιςκθτικοφ κριτθρίου των νζων - Αυτενζργεια του μακθτι με ςτόχο τθ βιωματικι κατάκτθςθ τθσ τζχνθσ - Απαιτείται ανκρωπιςτικι παιδεία ΕΠΙΛΟΓΟ Η τζχνθ να λάβει τθ κζςθ που τθσ αξίηει ςτθ ηωι των νζων για να πλουτίςει τθ ςκζψθ τουσ και τθν ψυχι τουσ. ΚΟΙΝΟ ΝΟΤ Α ΣΟΜΟ: ςελ