ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Πώς να δώσετε κίνητρα στο παιδί σας

Transcript

1 1 ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Πώς να δώσετε κίνητρα στο παιδί σας Η εργασία μπορεί να είναι ένα σημαντικό εργαλείο για να βοηθήσει τα παιδιά να θυμηθούν τι έχουν μάθει στο σχολείο, να ασκήσουν τις δεξιότητες που διδάσκονται στο σχολείο, καθώς επίσης να βελτιώσει την μάθηση τους. Επιπλέον, η σχολική εργασία μπορεί να βοηθήσει στην προσωπική ανάπτυξη των παιδιών, διδάσκοντας τους την έννοια της ευθύνης για την εργασία τους, την ανεξαρτητοποίηση, την οργάνωση, και τη χρονική διαχείριση. Εντούτοις, όταν προκύπτουν προβλήματα, η εργασία μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την οικογενειακή ζωή με τη δημιουργία συγκρούσεων γονέων παιδιών και τη διατάραξη, άλλων σημαντικών οικογενειακών δραστηριοτήτων. Ένα από τα πιο κοινά προβλήματα που συχνά αναφέρουν οι γονείς, είναι η αδυναμία τους να παρέχουν κίνητρα στο παιδί, ιδιαίτερα στις οικογένειες με παιδιά που έχουν μαθησιακές δυσκολίες ή ελλειμματική προσοχή. Τα παιδιά που παίρνουν κίνητρα για να ολοκληρώσουν τις εργασίες τους, ξεκινούν να τις κάνουν μόνα τους, την αρχίζουν και την ολοκληρώνουν εγκαίρως, συμμετέχουν ενεργά στον έλεγχο της, συγκεντρώνονται και προσέχουν κατά τη διάρκεια της, αντιδρούν πολύ καλά όταν τους ζητηθεί να διορθώσουν κάτι και επιμένουν να την τελειώσουν ακόμα και όταν τα πράγματα δυσκολεύουν. Σε αντίθεση, όταν τα παιδιά αντιμετωπίζουν δυσκολίες σε οποιαδήποτε από τις προαναφερθείσες περιοχές, είναι πιθανόν τα κίνητρα να είναι ελλειπή ή ανύπαρκτα, ή να μην δίνονται αποδοτικά. Οι παρακάτω εισηγήσεις είναι συγκεκριμένες στρατηγικές και τεχνικές που οι γονείς μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν για να παρακινήσουν τα παιδιά τους να κάνουν επιτυχώς την εργασία τους εγκαίρως και από μόνοι τους. Πριν ξεκινήσει η οποιαδήποτε προσπάθεια για μείωση της άρνησης των παιδιών προς τη σχολική εργασία και κινητοποίησης τους για ανεξαρτητοποίηση ως προς τη διαδικασία, οι γονείς θα πρέπει να επεξεργαστούν κάποιες έννοιες η οποίες πιθανόν να λειτουργούν αρνητικά ως προς την όλη διαδικασία. Προβολή: Σε αρκετές περιπτώσεις, οι γονείς, προσπαθούν να καθοδηγήσουν τα παιδιά τους σε ότι θεωρούν οι ίδιοι σημαντικό. Αν και αυτό δεν είναι κατ ανάγκη κακό, εντούτοις, σε αρκετές περιπτώσεις οι γονείς «προβάλλουν υποσυνείδητα» δικές τους ανεκπλήρωτες (ή μη) επιθυμίες ή ανάγκες. Για παράδειγμα σπουδές που πάντα ήθελαν αλλά δεν τα κατάφεραν, ή το να διατηρήσουν ή να προωθήσουν μια συγκεκριμένη εικόνα στην κοινωνία (του αλάνθαστου γονιού, που δημιούργησε τα πιο έξυπνα, υπάκουα παιδιά, που ακούνε και σέβονται τους μεγάλους, που κάνουν πάντα τις σχολικές τους εργασίες όσο δύσκολές και να είναι κ.ο.κ). Συνεπώς, οι γονείς θα πρέπει να κατανοήσουν πως η προσπάθεια επιβολής των δικών τους προσδοκιών, μπορεί να οδηγήσει σε αρνητικές συνέπειες για τη ζωή του παιδιού. Για παράδειγμα, τα παιδιά που πιέζονται να επιτύχουν ανέφικτες προσδοκίες, προσπαθούν να ικανοποιήσουν τρίτους και όχι τους εαυτούς τους, είναι συνεχώς σε απογοήτευση, καταλήγουν να είναι δυστυχισμένα και πολλές φορές καταλήγουν, στην καλύτερη περίπτωση, σε επαγγέλματα που δεν τα γεμίζουν και δεν τα εκφράζουν. Σε χειρότερα σενάρια τα παιδιά επαναστατούν, ξεκινούν να γίνονται επιθετικά, αρχίζουν να μισούν τη σχολική εργασία και το σχολείο και καταλήγουν εκτός του εκπαιδευτικού συστήματος, με ότι αυτό συνεπάγεται.

2 2 Ενσυναίσθηση: Είναι η ικανότητα του να μπορεί κάποιος να μπει στη θέση του άλλου, ή/και να κατανοήσει, τι επίδραση έχει η συμπεριφορά του στα συναισθήματα των άλλων. Είναι σημαντικό οι γονείς να καταλάβουν τι συναισθήματα βιώνει ένα παιδί όταν ασχολείται με τη σχολική του εργασία, ιδιαίτερα, όταν υπάρχουν μαθησιακές δυσκολίες. Οι γονείς θα πρέπει να κατανοήσουν πως η σχολική εργασία, ιδιαίτερα σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, προκαλεί σοβαρά αρνητικά συναισθήματα, όπως και στον κάθε ένα που θα έκανε (αναγκαστικά) μια δραστηριότητα ή ένα επάγγελμα που μισά όσο τίποτε άλλο στον κόσμο. Συχνά οι γονείς που δεν μπορούν να μπουν στη θέση του παιδιού τους και να κατανοήσουν τα αρνητικά συναισθήματα που τους διακινούνται, έχουν ψηλές απαιτήσεις και πιέζουν τα παιδιά τους να ολοκληρώνουν όλες τις σχολικές τους εργασίες όπως και τα υπόλοιπα παιδιά της ηλικίας του. Αυτό πολλές φορές καταλήγει σε ατέλειωτες ώρες διαβάσματος, μια δραστηριότητα που το παιδί με μαθησιακές δυσκολίες μισεί, αφού δεν τα καταφέρνει. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το παιδί να βιώνει συνεχή ματαίωση, να κατακρεουργείται η αυτοεκτίμηση του, να μισήσει τη σχολική εργασία και το σχολείο και να οδηγηθεί σε σχολική αποτυχία. Συνεπώς, ο περιορισμός της ύλης σε συνεργασία με τον εκπαιδευτικό της τάξης και η απαίτηση εφικτών, για το παιδί, μαθησιακών στόχων λειτουργεί θετικά στην αυτοεκτίμηση του, του δίνει κίνητρα να συνεχίζει να προσπαθεί και οδηγεί σε σταθερή και συνεχόμενη βελτίωση. 1. Καλά φωτισμένος χώρος διαβάσματος, εφοδιασμένος με όλο το απαραίτητο εξοπλισμό Μπορείτε να υποστηρίξετε τις προσπάθειες του παιδιού σας για να ολοκληρώσει την εργασία του με το να παράσχετε σε αυτόν το σωστό χώρο διαβάσματος στο σπίτι. Μια καλή περιοχή εργασίας είναι μια που έχει επαρκές χώρο, που είναι καλά φωτισμένη, έχει τις αναγκαίες προμήθειες (δείτε τον κατάλογο στα δεξιά) και είναι σχετικά απαλλαγμένη από διασπαστές. Εξοπλισμός διαβάσματος Μολύβια/ πέννες/ μαρκαδόροι Ξύστρες Σβηστήρια Τίπεξ Γόμες Κόλλες Κάρτες διαβάσματος Ρίγες 2. Έλεγξε και περιόρισε πιθανούς διασπαστές Μερικά παιδιά και έφηβοι επιλέγουν συχνά να διαβάζουν ακούγοντας ραδιόφωνο ή παρακολουθώντας τηλεόραση, υποστηρίζοντας ότι τους βοηθά να συγκεντρωθούν. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτό μπορεί να ισχύει. Εντούτοις, Ψαλίδια Συνδετήρες Υπολογιστική μηχανή Λεξικό ορισμένοι τύποι θορύβων σε ορισμένες καταστάσεις μπορούν να διασπούν την προσοχή και να μην βοηθούν στη διαδικασία διαβάσματος. Οι ακουστικοί και οπτικοί διασπαστές της προσοχής τείνουν να παρεμποδίσουν περισσότερο τις δύσκολες εργασίες, παρά τις εύκολες και καθημερινές εργασίες ρουτίνας. (π.χ θα είναι πιο δύσκολο για το παιδί για να συγκεντρωθεί για να διαβάσει για διαγώνισμα ακούγοντας μουσική ή βλέποντας τηλεόραση, παρά αν απαντά σε ερωτήσεις ελληνικών ή αν λύνει ασκήσεις μαθηματικών). Επιπλέον, οι ήχοι με νόημα, όπως κάποια σειρά στην τηλεόραση, ή συζήτηση συγκεκριμένου θέματος, ή ακόμα και η μουσική με λόγια, τείνουν να αποσπούν περισσότερο την προσοχή από την ενόργανη κλασσική μουσική ή άλλο χωρίς νόημα θόρυβο. Ως γενικό κανόνα, θα

3 3 πρέπει να δοκιμάσετε να ελέγξετε και να περιορίσετε διασπαστές όπως το τηλέφωνο, την τηλεόραση, το διάβασμα στην κουζίνα, τη μουσική και την ενόχληση από τρίτους κατά τη διάρκεια του διαβάσματος. Μην ανησυχείτε ιδιαίτερα για απαλή ή ορχηστρική μουσική κατά τη διάρκεια εργασιών ρουτίνας, ιδιαίτερα εάν το παιδί σας ολοκληρώνει την εργασία του. 3. Βοηθήστε το παιδί σας να αναπτύξει ένα καθημερινό και ένα εβδομαδιαίο πρόγραμμα εργασίας και άλλων δραστηριοτήτων. Ένα από τα οφέλη της σχολικής εργασίας είναι ότι μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να αναπτύξουν δεξιότητές οργάνωσης και διαχείρισης του χρόνου τους. Το σχολικό διάβασμα μπορεί να παρεμποδίσει σημαντικές κοινωνικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες εάν το παιδί δεν προγραμματίζει από πριν. Διδάξτε στο παιδί σας πώς να κάνει πρόγραμμα, τόσο για τις καθημερινές, όσο και για τις εβδομαδιαίες δραστηριότητές τους. (δείτε δείγμα προγράμματος πιο κάτω). Για τις καθημερινές εργασίες, βοηθήστε το παιδί σας να αποφασίσει τι πρέπει να γίνει εκείνη την ημέρα και πότε να το κάνει. Αυτό πρέπει να περιλαμβάνει μια λίστα όλων των σχολικών εργασιών και άλλων δραστηριοτήτων και ευθυνών. Είναι συχνά καλή ιδέα να αποφασίζετε από πριν για τις σχολικές εργασίες, στριμώχνοντας τις δυσκολότερες εργασίες μεταξύ των ευκολότερων. Στην αρχή της εβδομάδας, είναι χρήσιμο να γίνει μια λίστα για όλες τις δραστηριότητες για την επερχόμενη εβδομάδα. Αυτό θα βοηθήσει τα παιδιά σας να οργανωθούν από πριν. Αν για παράδειγμα το παιδί σας έχει εξέταση την Τετάρτη και χρειάζεται δύο ημέρες για να προετοιμαστεί για αυτό, μπορεί να προγραμματίσει να ξεκινήσει από πριν, χρησιμοποιώντας ίσως χρόνο διαβάσματος από άλλες μέρες που τελειώνει γρηγορότερα. Έχω να κάνω σήμερα 3:00-3:30: Μεσημεριανό και παρακολούθηση τηλεόρασης 3:30-4:30 Διάβασμα: 1. Ανάγνωση 2. Φυλλάδιο μαθηματικών 3. Ορθογραφία Δευτέρα Τρίτη Τετάρ. Πέμπτη Παρασκ. Σάββ Κυριακ 7:30: Ποδόσφαιρο 5:00: Διαγώνισ μα Μάθημα κιθάρας 3:00-4:00 Αγγλικά ιδιαίτερα Αναμένεται παράδοση σκέφτομαι και γράφω Τεστ ορθογρα φίας 10:00-11:00 Αγγλικά ιδιαίτερα 4:00 Περίπατ ο στο πάρκο με γονείς Γενέθλια Μαρίας 4:30-5:00 Βραδινό 5:00-6:30 κολύμβηση 6:30-7:30 Παιχνίδι 7:30-8:00 εξάσκηση μουσικού οργάνου 4. Ανακαλύψτε πόσα και πόσο συχνά η εργασία αναμένεται Προκειμένου να παρακολουθείτε αποτελεσματικά τη σχολική εργασία του παιδιού σας, είναι καλό να ξέρετε τι να αναμένετε. Συνεργαστείτε με το δάσκαλο/α και μάθετε τις πολιτικές το σχολείου για τις σχολικές εργασίες, καθώς επίσης και τις συνήθειες του δασκάλου του παιδιού σας για τον πόσο, πως και πότε βάζει τις εργασίες. Κάποιοι δάσκαλοι τείνουν να παρέχουν τις εργασίες για το σπίτι σε μια συγκεκριμένη ώρα και με ένα συγκεκριμένο τρόπο. Για παράδειγμα, μερικοί

4 4 δάσκαλοι γράφουν τις εργασίες για το σπίτι, στον πίνακα, προς το τέλος της μέρας. Άλλοι παρέχουν τις εργασίες προφορικά για τους μαθητές. Γνωρίζοντας αυτή την πληροφορία θα βοηθήσει το παιδί να κρατά σωστές σημειώσεις σχετικά με τη σχολική του εργασία. Έρευνες σε διάφορα σχολεία σε μαθητές και καθηγητές υποδεικνύουν ότι η πλειοψηφία των σχολείων και των καθηγητών, αναθέτουν εργασίες και η πλειοψηφία των μαθητών αναφέρουν ότι τις κάνουν. Βασισμένοι σε αυτές τις έρευνες, θα πρέπει να αναμένεται ότι το παιδί θα να έχει κάποιες σχολικές εργασίες να κάνει κάθε εβδομάδα. Είναι καλό να γνωρίζουν οι γονείς τον αριθμό των βραδιών και την ποσότητα των εργασιών που κατά μέσο όρο έχουν τα παιδιά από το δημοτικό μέχρι το λύκειο (δες το πιο κάτω πίνακα). Αν το παιδί σου σπαταλάει περισσότερο ή λιγότερο χρόνο από ότι αναμένεται, έλεγξε με το παιδί σου και την δασκάλα του για να μάθεις γιατί. Ποσότητα και συχνότητα της σχολικής εργασίας ανά επίπεδο ηλικίας Επίπεδο ηλικίας Ποσότητα Νύχτες τη βδομάδα Α - Γ Δημοτικού λεπτά 2-3 Γ - Στ Δημοτικού λεπτά 3 Α - Γ Γυμνασίου λεπτά 4 Α - Γ Λυκείου λεπτά 4 ή περισσότερες 5. Μην βοηθάτε το παιδί σας να κάνει την εργασία του Αυτή η πληροφορία έχει να κάνει με το ρόλο σας σχετικά με την εργασία. Η σημερινή τάση είναι ότι οι γονείς εμπλέκονται ενεργά στην διαδικασία εκπαίδευσης των παιδιών τους. Εντούτοις, ποιος πρέπει να είναι ο ρόλο τους; Έρευνες για το ρόλο των γονέων στη διαδικασία της μάθησης των παιδιών τους, καταλήγουν στο ότι αυτός θα πρέπει να είναι υποστηρικτικός παρά διδακτικός. Ο σκοπός της σχολικής εργασίας είναι συνήθως να δώσει στους μαθητές την ευκαιρία να εξασκήσουν δεξιότητες που ήδη μαθαίνουν στο σχολείο. Δεν θα πρέπει να διδάσκεται το παιδί σας ή να το βοηθάτε να ολοκληρώσει την εργασία του. Με το να βοηθάτε το παιδί σας να κάνει την εργασία του μπορεί να οδηγήσει το παιδί να εξαρτάται από σας. Ο στόχος σας θα πρέπει να είναι να παρέχετε στο παιδί σας την υποστήριξη που χρειάζεται ούτως ώστε να ολοκληρώσει μόνος του τη σχολική του εργασία. Πολλές από τις πληροφορίες που εμπεριέχονται στο παρόν κείμενο ακριβώς συζητεί το πώς μπορείτε να παρέχεται στο παιδί σας αυτή την υποστήριξη. 6. Να είστε υποστηρικτικοί και ενθαρρυντικοί, αποφύγετε την κριτική και την τιμωρία Η γενική προσέγγιση με το παιδί σας όσο αφορά στη σχολική εργασία του πρέπει να είναι θετική. Απόφυγε την κριτική και την τιμωρία για να προσπαθήσετε να επιβάλετε στο παιδί σας να κάνει τις σχολικές του εργασίες. Τέτοιες στρατηγικές θα δουλέψουν εναντίον σε αυτό που προσπαθείτε να πετύχετε. Θέλετε το παιδί σας να προσεγγίσει τις καινούργιες προκλήσεις με εμπιστοσύνη και αυτοπεποίθηση, να έχει ένα αίσθημα ότι ο ίδιος ελέγχει αυτά που μαθαίνει και να νιώθει περήφανος με τα όσα πετυχαίνει. Αυτοί οι στόχοι έχουν περισσότερη πιθανότητα να πετύχουν με το να είσαστε ενθαρρυντικοί και να δίνετε θάρρος. Όταν προκύψουν προβλήματα, η δουλεία σας είναι να κατανοήσουν το πρόβλημα και να βρουν λύσεις.

5 5 7. Αναγνωρίστε το συναίσθημα και «επιβάλετε» τις λογικές προσδοκίες σας: Πιθανόν το παιδί, λόγω μαθημένων συμπεριφορών, να εξακολουθεί να φέρνει αντιρρήσεις με το διάβασμα. Εφόσον όμως έχουμε αναγνωρίσει στο παιδί ότι η μάθηση τον δυσκολεύει και γι αυτό έχουμε μειώσει την ύλη και τις προσδοκίες μας, και έχουμε συμφωνήσει δημοκρατικά στην ποσότητα της σχολικής εργασίας, θα πρέπει πλέον να «επιβάλουμε» τα συμφωνηθέντα. Όπως και σε αρκετές άλλες περιπτώσεις, ο ρόλος των γονιών είναι να καθοδηγεί τα παιδιά του σωστά και να επιβάλει πράγματα. Όταν οι γονείς είναι σωστοί και λογικοί, θα είναι αρκετές οι περιπτώσεις που θα πρέπει να επιβάλουν στα παιδιά τους συγκεκριμένους κανόνες. Π.χ, τη ζώνη στο αυτοκίνητο, το γλυκό μετά το φαγητό, το ελεγχόμενο διαδίκτυο, την ώρα επιστροφής του από μια έξοδο, τη σχολική του εργασία κ.ο.κ 8. Επιβράβευση Οι γονείς θα πρέπει να καταβάλουν ιδιαίτερη προσπάθεια ούτως ώστε να δίνουν στα παιδία τους συχνούς επαίνους για την προσπάθεια που κατέβαλαν στα μαθήματα τους και που χρησιμοποίησαν αποτελεσματικές δεξιότητες μάθησης. Κάποιοι γενικοί κανόνες επιβράβευσης είναι ότι ο έπαινος: δίνεται συχνά, δίνεται άμεσα, δίνεται δυναμικά και με χαρούμενο και ενθουσιώδη ύφος. Ένας δυναμικός έπαινος είναι αυτός που δίνεται με ζεστό τόνο φωνής και περιλαμβάνει μια δήλωση που αφήνει στο παιδί να καταλάβει ότι είσαι ευχαριστημένος. «Ειλικρινά μου άρεσε ο τρόπος που εργάστηκες τόσο σκληρά πάνω στη σχολική σου εργασία! Και τα έκανες όλα μόνος σου! Είμαι πολύ περήφανη για σένα!» Ο συχνός έπαινος που συσχετίζεται άμεσα με τις προσπάθειες και την ανεξαρτησία των παιδιών (να κάνουν μόνα τους τις εργασίες τους) μπορεί να τους προσφέρει θετικά συναισθήματα, αυτοπεποίθηση και μια αυξανόμενη αίσθηση ελέγχου της μάθησης. Όταν αυτό συμβαίνει, είναι πιθανόν τα παιδιά να ξεκινήσουν να βάζουν και τα ίδια από μόνα τους προσπάθειες για τα πηγαίνουν καλύτερα στη μάθηση 9. Ελέγξτε την καθημερινή εργασία του παιδιού σας Ένας από τους τρόπους που μπορείτε να δείξετε στο παιδί σας ότι η εργασία είναι σημαντική, είναι με το να ρωτάτε γι αυτήν κάθε ημέρα. Μπορεί να είναι απαραίτητο δείτε μαζί με το παιδί σας τη σχολική του εργασία πριν την αρχίσει, για να σιγουρευτείτε ότι έχει καταλάβει τι πρέπει να κάνει. Εντούτοις, δεν θα πρέπει να καθίσετε μαζί του ή να τον βοηθήσετε να μέχρι να τελειώσει την εργασία του. 10. Ελέγξτε την ολοκληρωμένη εργασία του παιδιού σας και δώστε ανατροφοδότηση. Όταν τελειώσει η σχολική εργασία, έλεγξε την ότι έχει καλή εικόνα και είναι ακριβής. Η ακατάστατη εργασία πρέπει να ξαναγίνει (δεν ισχύει για παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες). Εάν βρεθούν λάθη, βάλτε το παιδί σας να τα διορθώσει. Για τα πιο μικρά παιδιά, δείξτε τους ποια στοιχεία είναι ανακριβή και βάλτε τους να τα διορθώσουν από μόνα τους. Καθώς μεγαλώνουν, μπορείτε να τους δίνετε γενικότερη ανατροφοδότηση. Παραδείγματος χάριν, μπορείτε να πείτε στο παιδί σας πόσα λάθη βρήκατε σε μια σελίδα, χωρίς να τους πείτε ποια είναι τα λάθη και να τα βρουν και

6 6 να τα διορθώσουν μόνα τους. Αυτό θα δώσει την πρακτική του παιδιού σας στην επαλήθευση και τον έλεγχο. 10. Επικοινωνία με το δάσκαλο Η σχολική εργασία μπορεί να είναι μια συνεργασία μεταξύ του σχολείου και του σπιτιού με σκοπό να βελτιώσει την εκμάθηση του παιδιού σας. Να μη φοβάστε να έρθετε σε επαφή με το δάσκαλο του παιδιού σας όταν εμφανίζονται προβλήματα. Σκεφτείτε να μιλήστε με το δάσκαλο, εάν προκύψει οποιοδήποτε από τα ακόλουθα: Όταν το παιδί σας έχει πολύ λίγη σχολική εργασία: Αυτό συμβαίνει επειδή ο δάσκαλος δε βάζει αρκετή εργασία, ή το παιδί σας «ξεχνά» να αναφέρει ότι έχει σχολική εργασία; Το παιδί σας ξεχνά να σας αναφέρει τις σχολικές του εργασίες, ή ξεχνά να φέρει από το σχολείο φυλλάδια ή άλλα υλικά εργασίας: όταν συμβαίνει αυτό, μπορεί να χρειαστεί να δημιουργήσετε ένα τετράδιο, ή κάρτες αλληλογραφίας, ή σημειωματάριο, με το δάσκαλο για να παρακολουθείτε τις σχολικές εργασίες (δείτε πιο κάτω παράδειγμα). Σημειωματάριο Σχολικής Εργασίας Όνομα: Ημερομηνία: ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΔΑΣΚΑΛΟΥ Το παιδί σας δεν ξέρει πώς να κάνει τις σχολικές του εργασίες. Η σχολική εργασία θα πρέπει να εστιάζεται σε απλές δεξιότητες και στην ενσωμάτωση δεξιοτήτων τις οποίες ο μαθητής ήδη κατέχει. Η σχολική εργασία δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για να διδάξει πολύπλοκες δεξιότητες. Όταν το παιδί σας δυσκολεύεται να κατανοήσει πώς να κάνει τη σχολική του εργασία, μπορεί να σημαίνει ότι η συγκεκριμένη εργασία απαιτεί δεξιότητες που το παιδί σας δεν έχει κατακτήσει ακόμη. Μπορεί επίσης να υποδεικνύει ότι το παιδί σας έχει τα προβλήματα στην τάξη, όπως αδυναμία να συγκεντρωθεί ή να κατακτήσει μια συγκεκριμένη δεξιότητα. Το παιδί σας ξοδεύει πάρα πολύ χρόνο με την σχολική του εργασία: Πάρα πολλή σχολική εργασία μπορεί να σπάσει το ηθικό του παιδιού σας και να οδηγήσει και σε άλλα προβλήματα όπως μειωμένη αυτοεκτίμηση (αίσθημα ότι δεν τα καταφέρνει), ματαίωση, άρνηση με τις εργασίες και το σχολείο..., χάσιμο κοινωνικών δραστηριοτήτων (παιχνίδι, βόλτα με γονείς, συνάντηση με φίλους...) και διατάραξη της σχέσης γονέα-παιδιού (ο

7 7 γονιός χάνει την υπομονή του γιατί το παιδί δεν τελειώνει γρήγορα και ξεσπά με συμπεριφορές που συχνά πληγώνουν το παιδί [φωνές, άσχημα λόγια, τιμωρίες κ.τ.λ]...). Εάν το παιδί σας συνεχώς χρειάζεται πάρα πολύ χρόνο με τη σχολική του εργασία, ελέγξτε κατά πόσο το παιδί φέρνει στο σπίτι κατ' οίκον εργασία που θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί κατά τη διάρκεια των σχολικών ωρών. Αυτό μπορεί να είναι μια ένδειξη σχετικά με την επίδοση του παιδιού σας στην τάξη. Κατά γενικό κανόνα, οι εργασίες που δίνονται στην τάξη, θα πρέπει να ολοκληρώνονται στην τάξη. Εάν το παιδί σας συνεχώς δεν τελειώνει την εργασία της τάξης στις σχολικές ώρες, μπορεί να χρειαστεί να γίνουν τροποποιήσεις στην τάξη, ή να παρασχεθούν στο παιδί βοηθητικές υπηρεσίες (π.χ ε νισχυτική διδασκαλία). Εάν το παιδί σας κάνει καλή χρήση του χρόνου του κατά τη διάρκεια της σχολικής εργασίας και είναι σε θέση να την ολοκληρώσει επιτυχώς, αλλά του παίρνει περισσότερο χρόνο απ ότι ο δάσκαλος αναμένει, ζητά από το δάσκαλο για να μειώσει το φόρτο εργασίας. 11. Χρησιμοποιήστε τη στρατηγική των στόχων Το να βάζουμε στόχους είναι μια πολύ χρήσιμη στρατηγική για την αύξηση της απόδοσης των παιδιών στην ολοκλήρωση των σχολικών εργασιών. Δίνει και αυξάνει τα κίνητρα των παιδιών και τα μαθαίνει να διαχειρίζονται μόνοι τους τη σχολική τους εργασία. Τα παιδιά παίρνουν άμεση ανατροφοδότηση και επιβράβευση, με την ικανοποίηση που νιώθουν ότι οι στόχοι τους έχουν επιτευχθεί. Η δημιουργία στόχων περιλαμβάνει τα ακόλουθα βήματα: Διαιρέστε την καθημερινή σχολική εργασία σε μικρούς στόχους: Βοηθήστε το παιδί σας να διαιρέσει τη σχολική του εργασία σε διάφορους μικρότερους και συγκεκριμένους στόχους. Οι στόχοι θα πρέπει να είναι προκλητικοί, ωστόσο, πρέπει να είναι και εφικτοί. Ένας στόχος θα πρέπει να περιλαμβάνει την ποσότητα σχολικής εργασίας που θα πρέπει να ολοκληρωθεί, το χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο θα πρέπει να ολοκληρωθεί και το βαθμό ακριβείας. Για παράδειγμα, 10 μαθηματικά προβλήματα θα ολοκληρωθούν σε 10 λεπτά και τουλάχιστον τα 8 να είναι σωστά (ακρίβεια 80%) Χρησιμοποιήστε χρονόμετρο: Χρησιμοποιήστε ένα καθημερινό χρονόμετρο παρακολουθείτε την ώρα που απομένει για τον κάθε στόχο. Επαναριθμήστε το χρονόμετρο σε κάθε στόχο. Περιόρισε τα αιτήματα για βοήθεια: Προκειμένου να ενθαρρυνθεί το παιδί να εργαστεί ανεξάρτητα στην εργασία του, πριν από κάθε περίοδο στόχου του πέστε του ότι μπορεί να ζητήσει τη βοήθεια σας μόνο μια φορά κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου (Νοουμένου ότι τα παιδιά ξέρουν τι πρέπει να κάνουν, αυτό βοηθά στο να περιορίσει παράλογες απαιτήσεις του παιδιού, όπως να είστε δίπλα του για να διαβάσει, να το καθοδηγείτε στην ολοκλήρωση της εργασίας του χωρίς το ίδιο να βάζει κόπο κ.ο.κ). Καταγράψτε την απόδοση του παιδιού σε κάθε στόχο σε ένα διάγραμμα: Βάλε το παιδί να αξιολογήσει εάν πέτυχε το στόχο που έθεσε και επιβεβαιώστε το. Καταγράψτε το σε ένα πίνακα. Καταγράψτε το ποσοστό των στόχων που επιτυγχάνονται σε ένα

8 8 εβδομαδιαίο διάγραμμα. Οι ελλιπείς στόχοι μπορούν να ενσωματωθούν στον επόμενο στόχο. Βάλτε καθημερινούς και εβδομαδιαίους στόχους: Οι καθημερινοί και εβδομαδιαίοι στόχοι πρέπει να τίθονται κατά τρόπο που να επιτρέπουν τη σταδιακή βελτίωση προς ένα επιθυμητό τελικό στόχο. Είναι σημαντικό ο στόχος που θα θέσουμε αρχικά, να είναι επιτεύξιμος από το παιδί. Εάν ο στόχος τίθεται πάρα πολύ υψηλά, μπορεί το παιδί να αντιληφθεί ότι είναι ανέφικτος και επομένως, δεν θα ξεκινήσει καν την προσπάθεια, ή θα τα παρατήσει στη μέση. Είναι επομένως σημαντικό το παιδί να λαμβάνει επιβράβευση νωρίς στο πρόγραμμα. Ο καλύτερος τρόπος να γίνει αυτό είναι να τεθεί αρχικά ένας εύκολος στόχος, σε ένα επίπεδο που το παιδί σας απέδιδε και πριν αρχίσει το πρόγραμμα. Οι στόχοι μπορούν να ρυθμιστούν σταδιακά, αυξάνοντας λίγο τη δυσκολία κάθε φορά, βασιζόμενοι στην απόδοση της προηγούμενης ημέρας ή εβδομάδας. Η σταδιακή αύξηση των προσδοκιών θα πρέπει να παραμείνει σε λογικά πλαίσια. Αποφύγετε να εκμεταλλευτείτε την κατάσταση οδηγώντας τους στόχους σε ένα επίπεδο που τελικά το παιδί να σταματήσει να προσπαθεί επειδή το πνευματικό κόστος που καταβάλλει είναι πολύ περισσότερο από την επιβράβευση που παίρνει. Δείγμα πίνακα στόχων Νο. Στόχος Χρόνος Επιτυχής? 1 10 μαθηματικά προβλήματα 10 λεπτά ΝΑΙ 2 10 μαθηματικά προβλήματα 10 λεπτά ΝΑΙ 3 Ανάγνωση 10 γραμμών 4 φορές 10 λεπτά ΟΧΙ 4 Γράψιμο ορθογραφίας 10 λεπτά ΝΑΙ Στόχοι που τέθηκαν: 4 Επιτυχείς στόχοι: 3 Ποσοστό επιτυχή στόχων/ ποσοστό που τέθηκε: 75% / 75% Επιβραβεύστε ολοκλήρωση των στόχων. Πάντα χρησιμοποιείται άμεση και ισχυρή επιβράβευση για κάθε επιτυχή στόχο αλλά και την προσπάθεια που κατέβαλε (έστω και αν δεν επιτεύχθηκε το ποσοστό επιτυχίας). Ενθαρρύνετε το παιδί σας να επιβραβεύει τον εαυτό του. Ενθαρρύνετε το παιδί σας για να χρησιμοποιεί αυτο-επιβράβευση για την πρόοδο του, όπως «έκανα υπέροχη δουλειά!». Δημιουργήστε ένα καθημερινό και ένα εβδομαδιαίο κατάλογο ενισχυτών (επιβραβεύσεις). Δημιουργείστε μαζί με το παιδί σας μια λίστα με επιλογές καθημερινών ανταμοιβών (π.χ, μικρό παιχνίδι, να παραμείνει ξύπνιος 15 λεπτά περισσότερο μετά τη ώρα που θα πρέπει να πάει για ύπνο, ξεχωριστό σνακ, να παίξει παιχνίδι με το γονέα, κ.λπ.) και των εβδομαδιαίων ανταμοιβών (π.χ κινηματογράφος, βόλτα για παγωτό, να περάσει τη νύχτα με ένα φίλο, να πάει στο πάρκο για παιχνίδι, κ.λπ.). Οτιδήποτε μπορεί να περιληφθεί στη λίστα ενισχυτών

9 9 μπορεί να συμπεριλαμβάνεται ανά πάσα στιγμή. Αυτό είναι σημαντικό ούτως ώστε να διατηρηθούν τα κίνητρα που βοηθούν το παιδί να συνεχίζει να προσπαθεί. Ελέγχετε συχνά τη λίστα και ανάλογα προσθέστε ή αφαιρέστε ενισχυτές. Ότι αποτελεί επιβράβευση για το παιδί τη μια βδομάδα, μπορεί την επόμενη να μην είναι. Οι ενισχυτές μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν σαν «τιμωρία» εάν οι (λογικοί) στόχοι που έχουν τεθεί δεν έχουν επιτευχθεί. Για παράδειγμα, εάν ο στόχος ήταν να λύσει 5 (π.χ από τα 15) προβλήματα και να διαβάσει 5 γραμμές ανάγνωση (από τις 20), αλλά το παιδί «τεμπελιάζει» και δεν ασχολείται για να κατακτήσει ούτε αυτούς τους μικρούς στόχους, τότε θα πρέπει να στερηθεί αυτό το οποίο θα κέρδιζε. Για παράδειγμα, μπορείτε να πείτε στο παιδί σας το εξής «Κατανοώ ότι η σχολική σου εργασία σε δυσκολεύει, γι αυτό και συζητήσαμε να κάνεις πολύ λιγότερη εργασία. Επειδή όμως δεν την έκανες ούτε αυτήν, τότε δεν μπορείς να παίξεις με τον υπολογιστή/ να δεις τηλεόραση/ να πας στο πάρτι του φίλου σου κ.ο. κ.» (Οι στόχοι δύναται να διαφέρουν ανάλογα με τις δυνατότητες του παιδιού. Μπορεί ένας εφικτός στόχος για ένα παιδί να είναι η λύση 10 μαθηματικών πράξεων, αλλά για ένα άλλο ο στόχος να είναι 2). Να είστε σταθεροί: Προσέξτε να παρέχετε με συνέπεια τις υποσχόμενες ανταμοιβές όταν επιτυγχάνει το παιδί σας τους καθημερινούς και εβδομαδιαίους στόχους του. Με την ίδια σταθερότητα επιβάλλεται και η προ-συμφωνημένη «τιμωρία», εάν το παιδί αποτύχει να κατακτήσει τους εφικτούς, για το ίδιο, στόχους. Αποτυχία να το κάνετε, οδηγεί σε αρνητικά συναισθήματα όπως θυμό και απογοήτευση, αφού το παιδί θα νομίσει ότι ο γονιός προσπαθεί να τον ξεγελάσει ή να τον εξαπατήσει. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω άρνηση και εξολοκλήρου παραίτηση από τις προσπάθειες για μάθηση και γνώση. Να θυμάστε! Τα μικρά παιδιά, ακόμη και οι έφηβοι, συχνά ΔΕΝ είναι σε θέση να αντιληφθούν ότι θα πρέπει να διαβάσουν «για το καλό τους». Απλά δεν μπορούν να δουν τόσο μακριά. Ως γονείς, θα πρέπει έμμεσα και διπλωματικά να καθοδηγήσετε τα παιδιά σας προς αυτή την κατεύθυνση. Συνεπώς, δεν είναι αθέμιτη η χρήση επιβραβεύσεων, λεκτικών και υλικών, εάν δεν γίνεται κατάχρηση από τους γονείς και τα παιδιά, εάν αυτές παραμένουν σε λογικά πλαίσια και εάν έχουν ως στόχο να διδάξουν στα παιδιά σας σωστές συμπεριφορές 12. Πρότυπα μίμησης Τα περισσότερα παιδιά και έφηβοι υιοθετούν τις αξίες των γονέων τους. Δείξτε στα παιδιά σας ότι εκτιμάτε την μάθηση με το να κάνετε εκπαιδευτικές δραστηριότητες υπό την παρουσία τους. Αφήστε τους να σας δουν να διαβάζετε. Να έχετε βιβλία για ανάγνωση διαθέσιμα στο σπίτι. Συζητήστε μαζί τους για τα τρέχοντα γεγονότα. Πάρτε τους μαζί σας στη βιβλιοθήκη.