Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης

Transcript

1 Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης Νεοελληνική Γλώσσα Γ Γυμνασίου Τίτλος: «Σύγχρονη Ελλάδα και μεγάλοι Έλληνες» Συγγραφή: ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΠΕΤΑΝΗΣ Εφαρμογή: ΑΙΜΙΛΙΑ ΦΟΥΝΤΟΥΚΗ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Θεσσαλονίκη 2015

2 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση» MIS (κωδ ), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες προτεραιότητας του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση», η οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς πόρους. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι.Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ Υπεύθυνος υπο-ομάδας εργασίας γλώσσας: Δημήτρης Κουτσογιάννης ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: Καραμαούνα 1 Πλατεία Σκρα Τ.Κ Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη Τηλ.: , Φαξ: , centre@komvos.edu.gr Σελίδα 2 από 40

3 Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Τίτλος Σύγχρονη Ελλάδα και μεγάλοι Έλληνες Εφαρμογή σεναρίου Αιμιλία Φουντούκη Δημιουργία σεναρίου Μιχάλης Καπετανής Διδακτικό αντικείμενο Νεοελληνική Γλώσσα Τάξη Γ Γυμνασίου Σχολική μονάδα 4 ο Γυμνάσιο Κερατσινίου Χρονολογία Από έως Διδακτική/θεματική ενότητα 1η Ενότητα: Η Ελλάδα στον κόσμο Διαθεματικό Όχι Α μέρος: Εισαγωγικά κείμενα Ε μέρος: Δραστηριότητες παραγωγής λόγου Χρονική διάρκεια 10 διδακτικές ώρες Σελίδα 3 από 40

4 Χώρος Ι. Φυσικός χώρος: Εντός σχολείου: αίθουσα διδασκαλίας ΙΙ. Εικονικός χώρος: wiki του τμήματος Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητή Απαιτείται ο εκπαιδευτικός να είναι εξοικειωμένος με την ομαδοσυνεργατική μέθοδο, τη χρήση διαδραστικού πίνακα, τη γνώση λογισμικού παρουσιάσεων και επεξεργασίας βίντεο και τέλος τη συνεργασία με τους μαθητές σε περιβάλλον wiki. Για τους μαθητές καλό θα ήταν να έχουν εργαστεί και στο παρελθόν ομαδοσυνεργατικά. Επίσης, θα πρέπει να έχουν βασικές γνώσεις δημιουργίας λογισμικού παρουσιάσεων και να είναι εξοικειωμένοι με το περιβάλλον wiki. Τέλος, όσον αφορά στην υλικοτεχνική υποδομή της σχολικής μονάδας, θα πρέπει η αίθουσα διδασκαλίας να είναι εξοπλισμένη με διαδραστικό πίνακα ή υπολογιστή και βιντεοπροβολέα με ηχεία. Επίσης, θα πρέπει σύμφωνα με το συνταγμένο σενάριο να υπάρχει εργαστήριο πληροφορικής με σύνδεση στο διαδίκτυο. Ωστόσο, κατά την εφαρμογή, και επειδή η χρήση του εργαστηρίου πληροφορικής ήταν πρακτικά δύσκολη, χρησιμοποιήθηκαν οι φορητοί υπολογιστές των διαδραστικών πινάκων και ένα ασύρματο σημείο πρόσβασης (access point), το οποίο παρείχε ασύρματη σύνδεση στο διαδίκτυο μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας. Γενικότερα, η αίθουσα διδασκαλίας μπορεί να μετατραπεί σε εργαστήριο πληροφορικής, εάν υπάρχει πρόσβαση σε ασύρματο ίντερνετ. Εφαρμογή στην τάξη Το συγκεκριμένο σενάριο εφαρμόστηκε στην τάξη. Το σενάριο στηρίζεται Μιχάλης Καπετανής, Σύγχρονη Ελλάδα και μεγάλοι Έλληνες, Νεοελληνική Γλώσσα Γ Γυμνασίου, Σελίδα 4 από 40

5 Το σενάριο αντλεί -- Β. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ/ΠΕΡΙΛΗΨΗ Οι μαθητές μετά από συζήτηση για την Ελλάδα, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, τις αντιφάσεις της, τη θέση της στον κόσμο και στη δική μας συνείδηση, καλούνται να αναζητήσουν στο διαδίκτυο φωτογραφίες, αφίσες, γελοιογραφίες που προβάλλουν θετικές και αρνητικές όψεις της χώρας μας. Χωρισμένοι κατόπιν σε ομάδες καλούνται να παρουσιάσουν και να σχολιάσουν το υλικό που εντόπισαν με τη χρήση λογισμικού παρουσίασης και αναρτούν το αποτέλεσμα της δουλειάς τους στο wiki της τάξης. Στη συνέχεια, παρακολουθούν μία σειρά σύγχρονων ντοκιμαντέρ που προβάλλουν μεγάλες προσωπικότητες του τόπου μας και τους ζητείται να τα αξιολογήσουν και να τα παρουσιάσουν. Ετοιμάζουν παρουσιάσεις με τις οποίες αναδεικνύουν τα στοιχεία των προσωπικοτήτων με βάση τα οποία χαρακτηρίστηκαν ως μεγάλοι Έλληνες. Παρουσιάζουν τα αποτελέσματα των εργασιών τους στην τάξη, αξιολογούν τις εργασίες των συμμαθητών τους και αυτοαξιολογούνται. Τέλος, προχωρούν στη δημιουργία ομαδικών κειμένων με θέμα τις πολλές και συχνά αντιφατικές όψεις της Ελλάδας, δραστηριότητα που αναρτούν στο wiki της τάξης. Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο Σύμφωνα με το συντάκτη του σεναρίου, βασικός στόχος του είναι να λειτουργήσουν οι μαθητές ομαδοσυνεργατικά σε όλες τις δραστηριότητες που προτείνονται, ώστε, σύμφωνα με τη θεωρία του κονστρουκτιβισμού, να οικοδομηθεί μέσα τους η νέα γνώση. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού επιδιώκεται να είναι καθοδηγητικός και υποστηρικτικός σε όλα τα στάδια του σεναρίου. Συγκεκριμένα, ο ρόλος των μαθητών είναι ενεργός: επιλέγουν και αξιολογούν Σελίδα 5 από 40

6 πηγές πληροφόρησης στο διαδίκτυο, ετοιμάζουν το τελικό προϊόν, αξιολογούν και συγγράφουν πολυτροπικά κείμενα. Η αξιολόγηση απαιτεί την ενεργητική συμμετοχή των μαθητών και αφορά και στην αυτοαξιολόγηση και στην ετεροαξιολόγηση. Στο σενάριο υιοθετούνται επίσης στοιχεία της θεωρίας των Πολυγραμματισμών, καθώς οι μαθητές ασκούνται στη λειτουργική αξιοποίηση ηλεκτρονικών μέσων πρακτικής γραμματισμού. Έμφαση δίνεται στη συνεργατική παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου. Καλλιεργείται και ο κριτικός γραμματισμός, καθώς οι μαθητές ασκούνται στην αξιολόγηση και κριτική επεξεργασία πληροφοριών που συλλέγονται από το διαδίκτυο και από τηλεοπτικές εκπομπές, καθώς καλούνται να «διαβάσουν» εικόνες και ντοκιμαντέρ που ανήκουν σε μια συγκεκριμένη θεματική ενότητα και να καταθέσουν τις απόψεις τους, συνθέτοντας ομαδικά (πολυτροπικά ή γραπτά) κείμενα και εξασκούμενοι στην παρουσίασή τους μέσω του προφορικού λόγου, αλλά και των ηλεκτρονικών εργαλείων που τους είναι διαθέσιμα (λογισμικά και εργαλεία Web 2.0). Για τη λειτουργία των ομάδων εφαρμόζεται μια παραλλαγή της ομαδοσυνεργατικής μεθόδου, όπως αυτή προτείνεται από τον Ματσαγγούρα (2008). Με βάση τα παραπάνω, η διδακτική πρόταση που ακολουθεί κινείται και στις τέσσερις πλευρές του ρόμβου της γλωσσικής εκπαίδευσης, επιδιώκοντας, πέρα από τη γλωσσική διδασκαλία, τον εμπλουτισμό των γνώσεων για τον κόσμο, την ανάπτυξη προβληματισμού και τη διαμόρφωση κριτικής στάσης απέναντι σε ένα θέμα που απασχολεί διαχρονικά και ευρέως την ανθρώπινη σκέψη, την καλλιέργεια νέων γραμματισμών (Κουτσογιάννης 2012: 7-8). Δ. ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ Γνώσεις για τον κόσμο, αξίες, πεποιθήσεις, πρότυπα, στάσεις ζωής Οι μαθητές επιδιώκεται: Να προβληματιστούν για τις διαφορετικές όψεις της Ελλάδας στη συνείδησή Σελίδα 6 από 40

7 τη δική μας και των γύρω μας και να σταθούν κριτικά απέναντί τους. Να αναζητήσουν τα χαρακτηριστικά που συνήθως διαθέτουν άνθρωποι που θεωρούνται μεγάλες προσωπικότητες. Να συνειδητοποιήσουν ότι μια εικόνα/αφίσα/σκίτσο μπορεί να περιέχει θετικά ή αρνητικά μηνύματα. Να εισαχθούν στη διαδικασία να επεξεργάζονται εικόνες και να τις παρουσιάζουν με κριτική ματιά. Να κρίνουν τηλεοπτικές παραγωγές που προβάλλουν ανθρώπους ως πρότυπα και να προβληματιστούν γι αυτές. Να αποκτήσουν κριτική και ενεργή στάση απέναντι στα μηνύματα που στις μέρες μας λαμβάνουν γύρω από το σχετικό θέμα. Γνώσεις για τη γλώσσα Το σενάριο έχει στόχο: Να εξοικειωθούν οι μαθητές με τη σημειολογία και τις σύνθετες νοηματοδοτήσεις μιας εικόνας ή μιας αφίσας και να ασκηθούν στην αποκρυπτογράφησή τους. Να αντιληφθούν τα χαρακτηριστικά και τους στόχους ενός ντοκιμαντέρ και τον τρόπο που αυτό δομείται, για να τους πετύχει. Να μάθουν να επιλέγουν από πολυτροπικά κείμενα, όπως αυτά που προαναφέρθηκαν, στοιχεία που μπορούν να τους φανούν χρήσιμα σε μια συλλογιστική διαδικασία. Να γνωρίσουν τα χαρακτηριστικά ενός πολυτροπικού κειμένου που προορίζεται για παρουσίαση και να ασκηθούν στην παραγωγή του. Γραμματισμοί Κλασικός Γραμματισμός Επιδιώκεται οι μαθητές: Να διατυπώσουν τις απόψεις τους γύρω από ένα σύγχρονο θέμα. Σελίδα 7 από 40

8 Να συντάξουν δικά τους γραπτά ομαδικά κείμενα και να συνειδητοποιήσουν τη γλωσσική διαφορετικότητά τους και στη γραπτή έκφραση. Να ασκηθούν στην παρουσίαση των εργασιών τους προφορικά και γραπτά. Κριτικός Γραμματισμός Επιδιώκεται οι μαθητές: Να καλλιεργήσουν τον οπτικό γραμματισμό. Να αντιμετωπίσουν με κριτικό τρόπο εικόνες και ντοκιμαντέρ. Να παρακολουθήσουν, να σχολιάσουν και να ανακαλύψουν τη γλώσσα ενός ντοκιμαντέρ. Να σχολιάσουν και να αξιολογήσουν χρησιμοποιώντας συγκεκριμένα κριτήρια τις εργασίες που οι συμμαθητές τους παρουσίασαν. Νέοι Γραμματισμοί Επιδιώκεται οι μαθητές: Να δημιουργήσουν πολυτροπικά κείμενα μέσω της χρήσης PowerPoint. Να λειτουργήσουν ομαδικά και συνθετικά και να προχωρήσουν στη συμπαραγωγή λόγου μέσω της χρήσης του Word. Να εισαχθούν και να κατανοήσουν τη διαδικασία ανάρτησης μιας εργασίας και αποστολής σχολίου σε περιβάλλον Web 2.0 (wiki). Διδακτικές πρακτικές Οι μαθητές: Ασκούνται στην ομαδικότητα και τη συνεργασία. Αναπτύσσουν το αίσθημα της θετικής αλληλεξάρτησης, αφού ετοιμάζουν και παρουσιάζουν την εργασία τους, αλλά και αξιολογούνται γι αυτήν ομαδικά. Συμμετέχουν σε ομάδες ανομοιογενείς σε σχέση με τις επιδόσεις και το βαθμό κοινωνικοποίησής τους στην τάξη και τη σχολική κοινότητα. Αποκτούν υπευθυνότητα, καθώς θα πρέπει να είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους ως μέλη μιας ομάδας. Σελίδα 8 από 40

9 Αναπτύσσουν προφορικό και γραπτό λόγο που είναι αποτέλεσμα τόσο ατομικής πρωτοβουλίας όσο και ομαδικής συν-εργασίας. Καταθέτουν τις σκέψεις και τους προβληματισμούς τους στην ολομέλεια της τάξης. Ε. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Αφετηρία Οι συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, οι συζητήσεις, οι απόψεις και τα σχόλια που καθημερινά ακούν οι μαθητές για την οικονομική κρίση, οι συνέπειές της που βιώνουν και παρατηρούν γύρω τους εγείρουν σ αυτούς ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το θέμα «Ελλάδα». Οι προβληματισμοί για την εικόνα της χώρας τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, αλλά και για τη θέση της στη συνείδηση και την ψυχή μας προκαλούν τα τελευταία χρόνια στις σχολικές τάξεις ανάλογες συζητήσεις, που καταδεικνύουν ότι το θέμα απασχολεί τους μαθητές περισσότερο απ ό,τι παλιότερα. Τα παραπάνω σε συνδυασμό με το γεγονός ότι: α) το σχολικό εγχειρίδιο θέτει τον στόχο της εξάσκησης των μαθητών στην «ανάγνωση» εικόνων και στην παραγωγή «ερμηνευτικού» λόγου β) σύμφωνα με το αναλυτικό πρόγραμμα επιδιώκεται η επαφή των μαθητών με ποικίλα πολυτροπικά κείμενα, όπως ένα ντοκιμαντέρ, ήταν η αφετηρία για την εφαρμογή του παρόντος διδακτικού σεναρίου. Το σενάριο καλύπτει θεματικά την 1η ενότητα και εισάγει καθώς προβλέπεται να εφαρμοστεί στην αρχή της σχολικής χρονιάς τους μαθητές στον ομαδοσυνεργατικό τρόπο δουλειάς στην τάξη. Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο Σύμφωνα με το ΔΕΠΠΣ-ΑΠΣ για τη Γλώσσα στη Γ Γυμνασίου, επιδιώκεται οι μαθητές: Σελίδα 9 από 40

10 Να αξιολογούν τις πληροφορίες εκτιμώντας τα γλωσσικά, εξωγλωσσικά και παραγλωσσικά στοιχεία του λόγου. Να θέτουν σε κριτικό έλεγχο τα επιχειρήματά τους. Να αναγνωρίζουν τον τρόπο οργάνωσης και τον βαθμό σαφήνειας του εκφερόμενου λόγου. Να αναπτύσσουν τη δυνατότητα πρόσληψης του αξιακού περιεχομένου των μηνυμάτων του ομιλούντος. Να χρησιμοποιούν αποτελεσματικά κώδικες προφορικής επικοινωνίας. Να εκφράζονται προφορικά σε προσεγμένο λόγο και να προσαρμόζουν το λόγο τους στο επικοινωνιακό πλαίσιο. Να αναγνωρίζουν τις διαφορές ανάμεσα στα κειμενικά είδη, να εντοπίζουν τον τρόπο οργάνωσης και να αξιολογούν την αποτελεσματικότητά τους. Να εμπλουτίζουν τα κείμενά τους με πραγματολογικές και σημασιακές αποχρώσεις (κυριολεξία, μεταφορά, χιούμορ, ειρωνεία, υπαινιγμός κ.λπ.) Σύμφωνα τώρα και με το Νέο Πρόγραμμα Σπουδών για το Γυμνάσιο, επιδιώκεται οι μαθητές: Να αποκτήσουν τις απαραίτητες δεξιότητες που δίνουν τη δυνατότητα κατανόησης και παραγωγής προφορικού και γραπτού λόγου, ώστε να είναι σε θέση να κατανοούν και να μεταδίδουν γλωσσικά μηνύματα με τρόπο διαφοροποιημένο ανάλογα με την περίσταση επικοινωνίας και το κειμενικό είδος. Να κατανοήσουν ότι ο προφορικός και ο γραπτός λόγος δεν είναι απόλυτα οριοθετημένες και ομοιόμορφες γλωσσικές μορφές, αλλά χαρακτηρίζονται από γλωσσική και κειμενική ποικιλότητα, ώστε να χειρίζονται τις δύο αυτές μορφές ανάλογα με τις αναδυόμενες απαιτήσεις της περίστασης επικοινωνίας. Να κατανοήσουν ότι ο λόγος των κειμένων που αναδύονται μέσα από τις ΤΠΕ είναι λόγος που διαφέρει ως προς τα χαρακτηριστικά του από τον καθημερινό Σελίδα 10 από 40

11 προφορικό και γραπτό λόγο, ώστε να είναι σε θέση να τον αναγνωρίζουν, να τον αξιολογούν και να τον χρησιμοποιούν. Να κατανοήσουν ότι η γλώσσα κατέχει μεν κεντρική θέση στην πρόσληψη της πραγματικότητας και στην επικοινωνία, αλλά ότι και άλλα σημειωτικά συστήματα, όπως οι εικόνες, παίζουν σημαντικό ρόλο. Να κατανοήσουν ότι τα εργαλεία του Web 2.0 αποτελούν μια πρακτική του ψηφιακού γραμματισμού, η οποία συνδυάζει τη λεκτική με την οπτική παράμετρο. Να κατανοήσουν ότι η παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου αποτελεί μια διαδικασία συνεργατική και δημιουργική, ώστε να είναι σε θέση να σχολιάζουν και να αξιολογούν τον παραγόμενο λόγο τους. Οι μαθητές που ανήκουν στη γενιά του διαδικτύου και έχουν εξοικειωθεί με αλληλεπιδραστικά μέσα, να μεταφέρουν τις δεξιότητες αυτές στη μάθηση. Αξιοποίηση των ΤΠΕ Οι ΤΠΕ αξιοποιούνται: ως πηγές πληροφόρησης ως εργαλεία παραγωγής λόγου (λογισμικό κειμενογράφου Word και λογισμικό παρουσίασης PowerPoint) ως εποπτικά μέσα (λογισμικό παρουσίασης σε διαδραστικό πίνακα) ως μέσα κοινωνικής δικτύωσης (wiki). Γενικά θα πρέπει να αναφέρουμε ότι οι ΤΠΕ είναι πιο ελκυστικές για τους μαθητές, τους βοηθούν να εργάζονται ομαδικά ακόμη και εξ αποστάσεως και να παράγουν λόγο με τη χρήση ψηφιακών μέσων (Κουτσογιάννης κ.ά. 2011: 32). Κείμενα Τα ντοκιμαντέρ που αξιοποιούνται στο 2ο φύλλο εργασίας προέρχονται από τον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ και είναι τα εξής: Σελίδα 11 από 40

12 Μεγάλοι Έλληνες: Καποδίστριας Μεγάλοι Έλληνες: Σωκράτης Μεγάλοι Έλληνες: Περικλής Μεγάλοι Έλληνες: Κολοκοτρώνης Μεγάλοι Έλληνες: Παπανικολάου Μεγάλοι Έλληνες: Βενιζέλος Διδακτική πορεία/στάδια/φάσεις Α φάση: Εισαγωγική συζήτηση (1 διδακτική ώρα στην αίθουσα διδασκαλίας) Την πρώτη διδακτική ώρα οι μαθητές αρχικά ενημερώθηκαν ότι το θέμα το οποίο θα μας απασχολήσει είναι η Ελλάδα και οι Έλληνες. Στη συνέχεια, γράφτηκε στο κέντρο του πίνακα η λέξη «Ελλάδα» και τους ζητήθηκε να πουν λέξεις που τους φέρνει στο νου η λέξη αυτή (στρατηγική καταιγισμού ιδεών). Οι λέξεις που αυθόρμητα έλεγαν οι μαθητές και καταγράφονταν στον πίνακα γύρω από τη κεντρική έννοια σχετίζονταν κυρίως με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, τη θάλασσα, τα νησιά και γενικότερα την ελληνική φύση, τον τουρισμό και επίσης με την οικονομική κρίση των τελευταίων χρόνων. Στη συνέχεια, με αφορμή τις λέξεις αυτές άρχισε μια συζήτηση για τις διάφορες όψεις του τόπου μας και διαπιστώθηκε ότι αυτές συχνά είναι αντιφατικές μεταξύ τους. Αξίζει να επισημανθεί εδώ ότι οι μαθητές έδωσαν μεγάλη έμφαση στο θέμα της οικονομικής κατάστασης της χώρας και μίλησαν με απαισιοδοξία για το μέλλον, από την άλλη όμως μίλησαν με μεγάλη αγάπη και θαυμασμό για τις ομορφιές της Ελλάδας και τα πολιτιστικά επιτεύγματα των Ελλήνων. Το τελευταίο τέταρτο της 1 ης ώρας οι μαθητές ενημερώθηκαν για τη διαδικασία που επρόκειτο να ακολουθήσει, διευκρινίστηκε ότι θα εργαστούν ομαδοσυνεργατικά χωρισμένοι σε έξι ομάδες (το τμήμα αποτελείται από 23 μαθητές) και ανακοινώθηκαν τα μέλη της κάθε ομάδας. Οι πέντε ομάδες αποτελούνταν από τέσσερα άτομα, ενώ μία είχε τρία μέλη. Ένα πρώτο κριτήριο το οποίο καθόρισε τη σύνθεση των ομάδων ήταν η εξοικείωση των μαθητών με τις νέες τεχνολογίες και το εργαλείο PowerPoint (επιδιώχθηκε να υπάρχουν σε κάθε ομάδα δύο τουλάχιστον μαθητές που γνώριζαν Σελίδα 12 από 40

13 πώς δημιουργείται ένα αρχείο παρουσίασης). Ένας δεύτερος στόχος ήταν η πολυσυλλεκτικότητα επιδιώχθηκε δηλαδή να αποτελούνται από μαθητές ποικίλων επιδόσεων και διαφορετικού βαθμού κοινωνικοποίησης. Η μεθόδευση αυτή αποσκοπούσε στο να υπάρχει ισορροπία ανάμεσα στις ομάδες και να προχωρούν όλες με παρόμοιο, όσο γίνεται, ρυθμό καθώς και να ενισχυθεί η αυτοπεποίθηση αυτών που είτε έχουν χαμηλές επιδόσεις στο μάθημα είτε μικρότερη επικοινωνιακή ευχέρεια. Δεν ζητήθηκε από τους μαθητές να αναλάβουν συγκεκριμένο ρόλο (συντονιστής, γραμματέας, χειριστής Η/Υ κλπ.), αλλά θεωρήθηκε προτιμότερο οι ομάδες να αυτοοργανωθούν ανάλογα με τις ανάγκες τους. Οι περισσότεροι μαθητές αποδέχτηκαν τον χωρισμό των ομάδων, υπήρξαν όμως δύο με τρεις περιπτώσεις μαθητών που αντέδρασαν λέγοντας ότι δεν θέλουν να ανήκουν στη συγκεκριμένη ομάδα και αντιπρότειναν μια άλλη σύνθεση. Η διδάσκουσα τους εξήγησε ότι η πρότασή τους θα διατάρασσε την ισορροπία των ομάδων, καθώς και ότι είναι χρήσιμο να επιχειρούμε τη συνεργασία με συμμαθητές που ενδεχομένως δεν γνωρίζουμε πολύ καλά και δεν μας έχει ξαναδοθεί η ευκαιρία να εργαστούμε μαζί. Οι περισσότεροι πείστηκαν και η συζήτηση σταμάτησε εκεί. Για το σπίτι τούς ανατέθηκε να αναζητήσουν στο διαδίκτυο φωτογραφίες, αφίσες ή γελοιογραφίες που προβάλλουν θετικές ή αρνητικές όψεις της Ελλάδας και των Ελλήνων και να τις αναρτήσουν στο wiki του τμήματος. Αυτό έγινε, αφενός για να συνεχίσει να τους απασχολεί και να τους προβληματίζει το θέμα τις ημέρες που θα μεσολαβούσαν ως την επόμενη συνάντηση, αφετέρου για να έχουμε εξασφαλίσει κάποιο υλικό που θα μας επέτρεπε να προχωρήσουμε στην υλοποίηση της επόμενης φάσης, ακόμα κι αν για τεχνικούς λόγους δεν μπορούσαμε να έχουμε την ώρα εκείνη πρόσβαση στο διαδίκτυο. Μερικές από τις εικόνες που συγκέντρωσαν είναι οι παρακάτω: Σελίδα 13 από 40

14 Σελίδα 14 από 40

15 Σελίδα 15 από 40

16 Β φάση: Θετικές και αρνητικές όψεις της Ελλάδας (2 διδακτικές ώρες στην αίθουσα διδασκαλίας) Στην αίθουσα μεταφέρθηκαν οι έξι φορητοί ηλεκτρονικοί υπολογιστές των διαδραστικών πινάκων και ένα ασύρματο σημείο πρόσβασης (access point), για να εξασφαλιστεί η ασύρματη σύνδεση στο διαδίκτυο. Οι ομάδες πήραν τη θέση τους μπροστά στους φορητούς υπολογιστές, στην επιφάνεια εργασίας των οποίων είχε τοποθετηθεί φάκελος που περιελάμβανε το 1 ο φύλλο εργασίας και τις εικόνες που είχαν συγκεντρώσει στο wiki. Τα φύλλα εργασίας μοιράστηκαν στις ομάδες και σε έντυπη μορφή. Οι μισές ομάδες (1 η, 2 η και 3 η ) κλήθηκαν να επιλέξουν από τον αντίστοιχο φάκελο ή από το διαδίκτυο μια φωτογραφία, μια αφίσα ή μια γελοιογραφία με θετικό περιεχόμενο για τη σύγχρονη Ελλάδα και οι άλλες μισές (4 η, 5 η και 6 η ) μια εικόνα με αρνητικό περιεχόμενο. Αποστολή τους ήταν να ετοιμάσουν μια σύντομη παρουσίαση της εικόνας τους με τη χρήση λογισμικού PowerPoint. Για την παρουσίασή τους έπρεπε να στηριχτούν στα ερωτήματα το φύλλου εργασίας, τα οποία αφορούσαν τοn λόγο που επέλεξαν τη συγκεκριμένη εικόνα, το κύριο στοιχείο που δίνει στην εικόνα θετικό ή αρνητικό περιεχόμενο, την όψη της Ελλάδας που προβάλλει και το αν αυτή αποδίδεται αντικειμενικά και ρεαλιστικά, τους προβληματισμούς που τους δημιουργεί και τέλος, το αν θα προσέθεταν ή θα αφαιρούσαν κάτι από την εικόνα αυτή. Οι μαθητές εργάστηκαν με όρεξη στη φάση αυτή, η συνεργασία τους ήταν πολύ καλή και στις περισσότερες ομάδες όλα τα μέλη συμμετείχαν ενεργά στη συζήτηση και αντάλλασσαν απόψεις τόσο για το περιεχόμενο όσο και για τη μορφή της παρουσίασής τους. Οι ρόλοι μοιράστηκαν αυθόρμητα και χωρίς διενέξεις και διαφωνίες. Αν και ήταν η πρώτη φορά που στο συγκεκριμένο τμήμα πραγματοποιούνταν τέτοιου τύπου ομαδοσυνεργατική δουλειά και παρά τις αντιρρήσεις που, όπως προαναφέρθηκε, είχαν προηγηθεί, οι μαθητές εργάστηκαν με Σελίδα 16 από 40

17 άνεση και με γρήγορο ρυθμό, ήταν αποφασιστικοί και φαινόταν να βρίσκουν ενδιαφέρον στις δραστηριότητες που τους είχαν ανατεθεί. Η διδάσκουσα κινούνταν διακριτικά ανάμεσα στις ομάδες, προκειμένου να λύσει τυχόν απορίες ή να βοηθήσει σε τεχνικά προβλήματα που πιθανόν να προέκυπταν. Το σημείο στο οποίο χρειάστηκε να παρέμβει ήταν στον εκφραστικό κώδικα που ταιριάζει σε μια παρουσίαση και τη μορφή που αυτή πρέπει να έχει. Παρά το ότι σε προηγούμενα μαθήματα είχαν συζητηθεί στην τάξη τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ένα αρχείο παρουσίασης, παρατηρήθηκε ότι οι μαθητές, που δεν είχαν ιδιαίτερη εμπειρία στο κειμενικό αυτό είδος, προτιμούσαν τον μακροπερίοδο λόγο και το κείμενό τους δεν είχε την αναγκαία συντομία και περιεκτικότητα. Χρειάστηκε, λοιπόν, στις περισσότερες ομάδες να επισημανθεί ότι ένα PowerPoint είναι ένα πολυτροπικό κείμενο που συνοδεύει την προφορική παρουσίαση, ότι η κάθε διαφάνεια πρέπει να περιλαμβάνει συνοπτικά τα κύρια σημεία της και ότι οι φράσεις πρέπει να είναι μικρές, περιεκτικές και διακριτές. Οι ομάδες έδωσαν μια πρώτη μορφή στις εργασίες τους εντός του διδακτικού δίωρου και τις ανήρτησαν στο wiki της τάξης. Στο χρόνο που μεσολάβησε μέχρι την επόμενη συνάντηση ορισμένες ομάδες βελτίωσαν τις παρουσιάσεις τους βάσει των επισημάνσεων που είχαν γίνει στην τάξη ή των σχολίων που αναρτήθηκαν κυρίως από τη διδάσκουσα στο wiki. Οι περισσότεροι μαθητές δεν είδαν τις εργασίες των συμμαθητών τους στο wiki ούτε άνοιξαν ουσιαστικά συζητήσεις με αφορμή τις εργασίες που αναρτήθηκαν παρά το ότι παρακινήθηκαν να κάνουν κάτι τέτοιο. Μερικά παραδείγματα παρουσιάσεων, όπως αυτές διαμορφώθηκαν στην τελική τους μορφή, είναι τα παρακάτω: Σελίδα 17 από 40

18 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 1 (θετικές όψεις της Ελλάδας) Σελίδα 18 από 40

19 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 2 (αρνητικές όψεις της Ελλάδας) Σελίδα 19 από 40

20 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3 (Οι μαθητές παρατήρησαν ότι στο παρακάτω σκίτσο συνδυάζονται οι αρνητικές με τις θετικές όψεις της Ελλάδας) Σελίδα 20 από 40

21 Για το σπίτι ζητήθηκε από τους μαθητές να παρακολουθήσουν ένα ντοκιμαντέρ από τη σειρά «Μεγάλοι Έλληνες», η οποία είχε στο παρελθόν προβληθεί από τον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ. Οι έξι ομάδες παρακολούθησαν ένα διαφορετικό ντοκιμαντέρ για έξι μεγάλους Έλληνες, τον Ι. Καποδίστρια, τον Σωκράτη, τον Περικλή, τον Θ. Κολοκοτρώνη, τον Γ. Παπανικολάου και τον Ελ. Βενιζέλο. Γ φάση: Μεγάλοι Έλληνες (2 διδακτικές ώρες - στην αίθουσα διδασκαλίας) Οι έξι ομάδες προχώρησαν σ αυτή τη φάση στην επεξεργασία του 2 ου φύλλου εργασίας, που αφορούσε στην παρουσίαση ενός μεγάλου Έλληνα. Το ντοκιμαντέρ που αντιστοιχούσε στην κάθε ομάδα βρισκόταν στην επιφάνεια εργασίας του φορητού υπολογιστή τους. Οι περισσότεροι μαθητές είχαν ήδη παρακολουθήσει την εκπομπή και έτσι μπορούσαν βλέποντάς την για δεύτερη φορά να εστιάσουν ευκολότερα στα ζητούμενα του φύλλου εργασίας. Κλήθηκαν να αναφέρουν το όνομα της προσωπικότητας που προβάλλεται, να παρουσιάσουν επιγραμματικά βασικά στοιχεία του βίου και του έργου της και να προσδιορίσουν τα στοιχεία εκείνα που τον καθιστούν μεγάλο Έλληνα. Στη συνέχεια, τους ζητήθηκε να σχολιάσουν τη γλώσσα του ντοκιμαντέρ, να εντοπίσουν λέξεις ή φράσεις που τους εντυπωσίασαν ή που δεν γνώριζαν τη σημασία τους και να αναζητήσουν το περιεχόμενό τους. Για την ερώτηση αυτή οι περισσότερες ομάδες ανέτρεξαν στην Πύλη για την ελληνική γλώσσα. Τέλος, κλήθηκαν να ασκήσουν κριτική στο ντοκιμαντέρ, να αναφερθούν στην αξία που μπορεί να έχουν τέτοιου τύπου εκπομπές για έναν νέο και να προτείνουν αλλαγές και βελτιώσεις, αν το κρίνουν απαραίτητο. Οι μαθητές ήταν αυτή τη φορά πολύ εξοικειωμένοι με τη διαδικασία, συνεργάστηκαν αρμονικά, το κλίμα ήταν ήρεμο και δημιουργικό. Χρειάστηκαν ελάχιστα τη βοήθεια της διδάσκουσας και αυτό σε τεχνικά κυρίως ζητήματα. Εμφανής ήταν, επίσης, και η μεγαλύτερη εξοικείωσή τους με τη λογική ενός αρχείου παρουσίασης. Όλες σχεδόν οι ομάδες επέλεξαν επιγραμματική διατύπωση και Σελίδα 21 από 40

22 σκιαγράφησαν με μικρές περιεκτικές φράσεις την προσωπικότητα και το έργο του προσώπου που τους είχε ανατεθεί να παρουσιάσουν. Μερικά παραδείγματα από τις παρουσιάσεις των μαθητών είναι τα παρακάτω: 1 ο παράδειγμα Σελίδα 22 από 40

23 Σελίδα 23 από 40

24 2 ο παράδειγμα Σελίδα 24 από 40

25 Δ φάση: Παρουσίαση εργασιών α και β φάσης συζήτηση (3 διδακτικές ώρες στην αίθουσα διδασκαλίας) Στον διαδραστικό πίνακα της αίθουσας διδασκαλίας συνδέθηκε ένας φορητός υπολογιστής, στον οποίο υπήρχαν αποθηκευμένες οι εργασίες των δύο προηγούμενων φάσεων. Οι ομάδες παρουσίασαν στους συμμαθητές τους τις εργασίες της α και β φάσης. Πριν την έναρξη των παρουσιάσεων μοιράστηκε στους μαθητές το 3 ο φύλλο εργασίας, το οποίο ζητούσε να καταγράψουν βασικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας που θα παρουσίαζαν οι άλλες ομάδες στη δεύτερη παρουσίασή τους και να επισημάνουν τι τους άρεσε και τι δεν τους άρεσε στην κάθε παρουσίαση. Το φύλλο εργασίας ζητούσε, επίσης, να αξιολογήσουν συνολικά την κάθε ομάδα και για τις δύο παρουσιάσεις της και να αυτοαξιολογήσουν τη δική τους ομάδα. Σελίδα 25 από 40

26 Οι ομάδες παρουσίασαν πρώτα την εργασία της β φάσης (μια εικόνα για την Ελλάδα) και στη συνέχεια την εργασία της γ φάσης (Ένας μεγάλος Έλληνας). Μετά από κάθε παρουσίαση, και κάποιες φορές και κατά τη διάρκειά της, γινόταν μια σύντομη συζήτηση και ακούγονταν σχόλια για την εικόνα που επέλεξαν οι συμμαθητές τους ή για το περιεχόμενο και τη μορφή των PowerPoint που είχαν ετοιμάσει. Ο διάλογος έγινε σε ήπιους τόνους και οι μαθητές μιλούσαν με ωριμότητα και σεβασμό για τους συμμαθητές τους. Το 3 ο φύλλο εργασίας συνέβαλε στη διατήρηση του ενδιαφέροντος των μαθητών, αφού για να το συμπληρώσουν θα έπρεπε να παρακολουθούν με προσοχή τις παρουσιάσεις. Όσον αφορά στον τρόπο με τον οποίο έγιναν οι παρουσιάσεις, σε όλες τις ομάδες οι μαθητές τις μοιράστηκαν, είχαν δηλαδή εκ των προτέρων συνεννοηθεί για το τμήμα της παρουσίασης που θα αναλάβει το κάθε μέλος. Κάποιες ομάδες περιορίστηκαν στην ανάγνωση του περιεχομένου των διαφανειών τους χωρίς περαιτέρω σχόλια, ενώ άλλες προσπάθησαν να κάνουν μια προφορική παρουσίαση χρησιμοποιώντας το PowerPoint ως σημείο αναφοράς. Ήταν προφανές ότι κάποιοι μαθητές, που είχαν μεγαλύτερη ευχέρεια στον προφορικό λόγο, «πρωταγωνίστησαν» στις παρουσιάσεις σε αντίθεση με κάποιους άλλους, που συμμετείχαν βέβαια στην παρουσίαση, ο ρόλος τους όμως ήταν υποβοηθητικός. Στην αξιολόγηση των άλλων ομάδων, αν και δεν υπήρχε ομοφωνία, οι περισσότεροι μαθητές φάνηκε να αξιολογούν θετικότερα δύο συγκεκριμένες ομάδες. Η κρίση τους πάντως φάνηκε να επηρεάστηκε: α) από την άνεση στη χρήση του προφορικού λόγου, την αυτοπεποίθηση και την πειστικότητα των ομιλητών. Υπήρξαν ομάδες, οι οποίες είχαν ετοιμάσει ένα ολοκληρωμένο PowerPoint, αλλά δεν κέρδισαν τις εντυπώσεις με τις παρουσιάσεις τους και αυτό λειτούργησε αρνητικά στην αξιολόγηση των άλλων ομάδων β) από κάποιες παρατηρήσεις και σχόλια που δεν απέφυγε ο διδάσκουσα να κάνει κατά τη διάρκεια των παρουσιάσεων, επειδή έκρινε πως το να αναδείξει ένα εύστοχο σημείο των παρουσιάσεων ή αντίθετα μια αστοχία θα ήταν χρήσιμο για όλη την τάξη γ) από τη σειρά με την οποία έγιναν οι Σελίδα 26 από 40

27 παρουσιάσεις, αφού οι ομάδες που παρουσίασαν τις εργασίες τους προς το τέλος, έχοντας την εμπειρία των προηγούμενων, είχαν μεγαλύτερη άνεση στη δική τους παρουσίαση. Όσον αφορά στην αυτοαξιολόγησή τους, οι περισσότερες ομάδες έκριναν μάλλον αντικειμενικά και ώριμα τη δουλειά τους. Μετά την ολοκλήρωση των παρουσιάσεων έγινε στην ολομέλεια της τάξης μια συζήτηση για τις αρνητικές και θετικές όψεις των Ελλήνων και για τις αντιφατικές όψεις της Ελλάδας. Η συζήτηση αυτή προέκυψε από σκέψεις που τους γεννήθηκαν από τις εργασίες τους και τις εργασίες των συμμαθητών τους, αλλά και γενικότερα από την εμπειρία τους. Οι σκέψεις που ακούστηκαν καταγράφηκαν επιγραμματικά στον πίνακα, ενώ οι μαθητές ανέλαβαν να τις ανεβάσουν και στο wiki της τάξης: Σελίδα 27 από 40

28 Ε φάση: Παραγωγή συνεργατικού κειμένου για τις αντιφατικές όψεις της Ελλάδας (2 διδακτικές ώρες στην αίθουσα διδασκαλίας) Στην τελευταία φάση της εφαρμογής του σεναρίου οι ομάδες κλήθηκαν, λαμβάνοντας υπόψη το υλικό και τις συζητήσεις των προηγούμενων συναντήσεων, να δημιουργήσουν συνεργατικά χρησιμοποιώντας τον επεξεργαστή κειμένου ένα σύντομο άρθρο ή ένα σχόλιο με θέμα τις αντιφατικές όψεις της Ελλάδας και των Ελλήνων. Η εργασία αυτή, επίσης, προκάλεσε το ενδιαφέρον των μαθητών. Οι περισσότερες ομάδες αρχικά συζήτησαν το θέμα και, αφού κατέληξαν στο περιεχόμενο που θα είχε, άρχισαν να γράφουν. Κατά τη διάρκεια της συγγραφής τους, όμως, προέκυπταν νέες ιδέες ή κρινόταν πιο εύστοχη μια άλλη διατύπωση και το κείμενο αναθεωρούνταν. Αν και η διδάσκουσα είχε προγραμματίσει να ολοκληρωθεί η διαδικασία αυτή σε μία διδακτική ώρα, οι μαθητές χρειάστηκαν τελικά δύο ώρες, για να ολοκληρώσουν την εργασία τους. Για λόγους οικονομίας χρόνου, οι εργασίες δεν διαβάστηκαν στην τάξη, ζητήθηκε όμως από τους μαθητές να διαβάσουν τις εργασίες των άλλων ομάδων στο wiki και να γράψουν τα σχόλιά τους. Σε αυτή τη φάση οι μαθητές ανταποκρίθηκαν στην οδηγία της διδάσκουσας, διάβασαν τις εργασίες των συμμαθητών τους και αρκετοί σχολίασαν τα κείμενα που διάβασαν. Η διδάσκουσα φιλοδοξούσε να ανοίξει ένας διάλογος με αφορμή το περιεχόμενο των κειμένων που διάβασαν, ο σχολιασμός όμως αφορούσε κυρίως τη μορφή τους. Αυτό ίσως και να οφείλεται στο ότι τα περισσότερα από τα θέματα που θίχτηκαν στα κείμενα των μαθητών είχαν ήδη συζητηθεί στην τάξη, πριν τη σύνταξη των κειμένων. Παρακάτω παρατίθενται μερικά παραδείγματα εργασιών με τον σχολιασμό τους. Σελίδα 28 από 40

29 1 ο παράδειγμα: Σελίδα 29 από 40

30 2 ο παράδειγμα Σελίδα 30 από 40

31 ΣΤ. ΦΥΛΛΟ/Α ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1ο φύλλο εργασίας (Ομάδες 1η, 2η, 3η) 1. Από τις εικόνες που αναρτήσατε στο wiki (Επιφάνεια εργασίας φάκελος «Εικόνες Ελλάδα») ή αξιοποιώντας κάποια μηχανή αναζήτησης στο διαδίκτυο (π.χ. - Εικόνες ) επιλέξτε μία φωτογραφία ή μία αφίσα ή μία γελοιογραφία με θετικό περιεχόμενο για τη σύγχρονη Ελλάδα. 2. Να ετοιμάσετε μία παρουσίαση (με χρήση ppt) διάρκειας 3-4 λεπτών της εικόνας που εντοπίσατε και επιλέξατε λαμβάνοντας υπόψη σας τα παρακάτω ερωτήματα: Α. Τι σας εντυπωσίασε και σας ώθησε να επιλέξετε τη συγκεκριμένη εικόνα; Β. Γιατί πιστεύετε ότι η εικόνα αυτή έχει θετικό περιεχόμενο για τη σύγχρονη Ελλάδα; Γ. Ποια στοιχεία της σύγχρονης Ελλάδας προβάλλονται μέσω της εικόνας αυτής; Δ. Θεωρείτε ότι η εικόνα αυτή έχει περιεχόμενο ρεαλιστικό ή μήπως υπερβάλλει; Ε. Προβληματιστήκατε για κάτι με αφορμή τη θέαση της εικόνας; Ποιο είναι αυτό και γιατί; Στ. Θα προσθέτατε ή θα αφαιρούσατε κάποιο στοιχείο της εικόνας και γιατί; 3. Να αναρτήσετε την παρουσίαση της εικόνας σας στο wiki της τάξης σας. 1ο φύλλο εργασίας (Ομάδες 4η, 5η, 6η) 1. Από τις εικόνες που αναρτήσατε στο wiki (Επιφάνεια εργασίας φάκελος «Εικόνες Ελλάδα») ή αξιοποιώντας κάποια μηχανή αναζήτησης στο διαδίκτυο (π.χ. - Εικόνες ) επιλέξτε μία φωτογραφία ή μία αφίσα ή μία γελοιογραφία με αρνητικό περιεχόμενο για τη σύγχρονη Ελλάδα. 2. Να ετοιμάσετε μία παρουσίαση (με χρήση ppt) διάρκειας 3-4 λεπτών της εικόνας που εντοπίσατε και επιλέξατε λαμβάνοντας υπόψη σας τα παρακάτω ερωτήματα: Α. Τι σας ώθησε να επιλέξετε τη συγκεκριμένη εικόνα; Σελίδα 31 από 40

32 Β. Γιατί πιστεύετε ότι η εικόνα αυτή έχει αρνητικό περιεχόμενο για τη σύγχρονη Ελλάδα; Γ. Ποια στοιχεία της σύγχρονης Ελλάδας προβάλλονται μέσω της εικόνας αυτής; Δ. Θεωρείτε ότι η εικόνα αυτή έχει περιεχόμενο ρεαλιστικό ή μήπως υπερβάλλει; Την θεωρείτε προσβλητική ή αντιαισθητική και γιατί; Ε. Προβληματιστήκατε για κάτι με αφορμή τη θέαση της εικόνας; Ποιο είναι αυτό και γιατί; Στ. Θα προσθέτατε ή θα αφαιρούσατε κάποιο στοιχείο της εικόνας και γιατί; 3. Να αναρτήσετε την παρουσίαση της εικόνας σας στο wiki της τάξης σας. (επιστροφή) 2ο φύλλο εργασίας (Ομάδα 1η) 1. Παρακολουθήστε το ντοκιμαντέρ που θα βρείτε στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή σας με προσοχή, κρατώντας σημειώσεις (Εναλλακτικά μπορείτε να το παρακολουθήσετε στην ηλεκτρονική διεύθυνση ) Απαντήστε επιγραμματικά στα ακόλουθα ερωτήματα: Α. Ποια είναι η προσωπικότητα που προβάλλεται; Παρουσιάστε επιγραμματικά τα βασικά στοιχεία του βίου και του έργου της. Β. Με βάση ποια στοιχεία από αυτά που παρουσιάζονται στο ντοκιμαντέρ πιστεύετε ότι η προσωπικότητα αυτή χαρακτηρίστηκε ως «Μεγάλος Έλληνας»; Γ. Ποια είναι η γλώσσα που χρησιμοποιείται στο ντοκιμαντέρ; Να καταγράψετε λέξεις ή φράσεις (του παρουσιαστή) που σας έκαναν εντύπωση ή που δεν τις γνωρίζατε και να τις παρουσιάσετε. Μπορείτε, αν θέλετε, να συμβουλευτείτε το Λεξικό της κοινής νεοελληνικής από την Πύλη για την ελληνική γλώσσα ( ) Σελίδα 32 από 40

33 Δ. Ποια στοιχεία του ντοκιμαντέρ που παρακολουθήσατε σας έκαναν καλή ή κακή εντύπωση και γιατί; Ε. Ποια πιστεύετε ότι είναι η αξία τέτοιων ντοκιμαντέρ για τους νέους σήμερα; Θα βλέπατε κάποιο παρόμοιο ξανά; Θα αλλάζατε κάτι στη δομή ή στην παρουσίασή του; Ποιο είναι αυτό και γιατί; 2. Να ετοιμάσετε μία παρουσίαση (με χρήση ppt) διάρκειας 4-5 λεπτών του ντοκιμαντέρ που εντοπίσατε λαμβάνοντας υπόψη σας τα παραπάνω ερωτήματα. 2ο φύλλο εργασίας (Ομάδα 2η) 1. Παρακολουθήστε το ντοκιμαντέρ που θα βρείτε στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή σας με προσοχή, κρατώντας σημειώσεις (Εναλλακτικά μπορείτε να το παρακολουθήσετε στην ηλεκτρονική διεύθυνση ) Απαντήστε επιγραμματικά στα ακόλουθα ερωτήματα: Α. Ποια είναι η προσωπικότητα που προβάλλεται; Παρουσιάστε σε πέντε σημεία τα βασικά στοιχεία του βίου και του έργου της. Β. Με βάση ποια στοιχεία από αυτά που παρουσιάζονται στο ντοκιμαντέρ πιστεύετε ότι η προσωπικότητα αυτή χαρακτηρίστηκε ως «Μεγάλος Έλληνας»; Γ. Ποια είναι η γλώσσα που χρησιμοποιείται στο ντοκιμαντέρ; Να καταγράψετε λέξεις ή φράσεις (του παρουσιαστή) που σας έκαναν εντύπωση ή που δεν τις γνωρίζατε και να τις παρουσιάσετε. Μπορείτε, αν θέλετε, να συμβουλευτείτε το Λεξικό της κοινής νεοελληνικής από την Πύλη για την ελληνική γλώσσα ( ) Δ. Ποια στοιχεία του ντοκιμαντέρ που παρακολουθήσατε σας έκαναν καλή ή κακή εντύπωση και γιατί; Ε. Ποια πιστεύετε ότι είναι η αξία τέτοιων ντοκιμαντέρ για τους νέους σήμερα; Θα βλέπατε κάποιο παρόμοιο ξανά; Θα αλλάζατε κάτι στη δομή ή στην παρουσίασή του; Ποιο είναι αυτό και γιατί; Σελίδα 33 από 40

34 2. Να ετοιμάσετε μία παρουσίαση (με χρήση ppt) διάρκειας 4-5 λεπτών του ντοκιμαντέρ που εντοπίσατε λαμβάνοντας υπόψη σας τα παραπάνω ερωτήματα. 3. 2ο φύλλο εργασίας (Ομάδα 3η) 1. Παρακολουθήστε το ντοκιμαντέρ που θα βρείτε στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή σας με προσοχή, κρατώντας σημειώσεις (Εναλλακτικά μπορείτε να το παρακολουθήσετε στην ηλεκτρονική διεύθυνση ) Απαντήστε επιγραμματικά στα ακόλουθα ερωτήματα: Α. Ποια είναι η προσωπικότητα που προβάλλεται; Παρουσιάστε σε πέντε σημεία τα βασικά στοιχεία του βίου και του έργου της. Β. Με βάση ποια στοιχεία από αυτά που παρουσιάζονται στο ντοκιμαντέρ πιστεύετε ότι η προσωπικότητα αυτή χαρακτηρίστηκε ως «Μεγάλος Έλληνας»; Γ. Ποια είναι η γλώσσα που χρησιμοποιείται στο ντοκιμαντέρ; Να καταγράψετε λέξεις ή φράσεις (του παρουσιαστή) που σας έκαναν εντύπωση ή που δεν τις γνωρίζατε και να τις παρουσιάσετε. Μπορείτε, αν θέλετε, να συμβουλευτείτε το Λεξικό της κοινής νεοελληνικής από την Πύλη για την ελληνική γλώσσα ( ) Δ. Ποια στοιχεία του ντοκιμαντέρ που παρακολουθήσατε σας έκαναν καλή ή κακή εντύπωση και γιατί; Ε. Ποια πιστεύετε ότι είναι η αξία τέτοιων ντοκιμαντέρ για τους νέους σήμερα; Θα βλέπατε κάποιο παρόμοιο ξανά; Θα αλλάζατε κάτι στη δομή ή στην παρουσίασή του; Ποιο είναι αυτό και γιατί; 2. Να ετοιμάσετε μία παρουσίαση (με χρήση ppt) διάρκειας 4-5 λεπτών του ντοκιμαντέρ που εντοπίσατε λαμβάνοντας υπόψη σας τα παραπάνω ερωτήματα. 2ο φύλλο εργασίας (Ομάδα 4η) 1. Παρακολουθήστε το ντοκιμαντέρ που θα βρείτε στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή σας με προσοχή, κρατώντας σημειώσεις (Εναλλακτικά μπορείτε Σελίδα 34 από 40

35 να το παρακολουθήσετε στην ηλεκτρονική διεύθυνση ) Απαντήστε επιγραμματικά στα ακόλουθα ερωτήματα: Α. Ποια είναι η προσωπικότητα που προβάλλεται; Παρουσιάστε σε πέντε σημεία τα βασικά στοιχεία του βίου και του έργου της. Β. Με βάση ποια στοιχεία από αυτά που παρουσιάζονται στο ντοκιμαντέρ πιστεύετε ότι η προσωπικότητα αυτή χαρακτηρίστηκε ως «Μεγάλος Έλληνας»; Γ. Ποια είναι η γλώσσα που χρησιμοποιείται στο ντοκιμαντέρ; Να καταγράψετε λέξεις ή φράσεις (του παρουσιαστή) που σας έκαναν εντύπωση ή που δεν τις γνωρίζατε και να τις παρουσιάσετε. Μπορείτε, αν θέλετε, να συμβουλευτείτε το Λεξικό της κοινής νεοελληνικής από την Πύλη για την ελληνική γλώσσα ( ) Δ. Ποια στοιχεία του ντοκιμαντέρ που παρακολουθήσατε σας έκαναν καλή ή κακή εντύπωση και γιατί; Ε. Ποια πιστεύετε ότι είναι η αξία τέτοιων ντοκιμαντέρ για τους νέους σήμερα; Θα βλέπατε κάποιο παρόμοιο ξανά; Θα αλλάζατε κάτι στη δομή ή στην παρουσίασή του; Ποιο είναι αυτό και γιατί; 2. Να ετοιμάσετε μία παρουσίαση (με χρήση ppt) διάρκειας 4-5 λεπτών του ντοκιμαντέρ που εντοπίσατε λαμβάνοντας υπόψη σας τα παραπάνω ερωτήματα. 2ο φύλλο εργασίας (Ομάδα 5η) 1. Παρακολουθήστε το ντοκιμαντέρ που θα βρείτε στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή σας με προσοχή, κρατώντας σημειώσεις (Εναλλακτικά μπορείτε να το παρακολουθήσετε στην ηλεκτρονική διεύθυνση ) Απαντήστε επιγραμματικά στα ακόλουθα ερωτήματα: Α. Ποια είναι η προσωπικότητα που προβάλλεται; Παρουσιάστε σε πέντε σημεία τα βασικά στοιχεία του βίου και του έργου της. Σελίδα 35 από 40

36 Β. Με βάση ποια στοιχεία από αυτά που παρουσιάζονται στο ντοκιμαντέρ πιστεύετε ότι η προσωπικότητα αυτή χαρακτηρίστηκε ως «Μεγάλος Έλληνας»; Γ. Ποια είναι η γλώσσα που χρησιμοποιείται στο ντοκιμαντέρ; Να καταγράψετε λέξεις ή φράσεις (του παρουσιαστή) που σας έκαναν εντύπωση ή που δεν τις γνωρίζατε και να τις παρουσιάσετε. Μπορείτε, αν θέλετε, να συμβουλευτείτε το Λεξικό της κοινής νεοελληνικής από την Πύλη για την ελληνική γλώσσα ( ) Δ. Ποια στοιχεία του ντοκιμαντέρ που παρακολουθήσατε σας έκαναν καλή ή κακή εντύπωση και γιατί; Ε. Ποια πιστεύετε ότι είναι η αξία τέτοιων ντοκιμαντέρ για τους νέους σήμερα; Θα βλέπατε κάποιο παρόμοιο ξανά; Θα αλλάζατε κάτι στη δομή ή στην παρουσίασή του; Ποιο είναι αυτό και γιατί; 2. Να ετοιμάσετε μία παρουσίαση (με χρήση ppt) διάρκειας 4-5 λεπτών του ντοκιμαντέρ που εντοπίσατε λαμβάνοντας υπόψη σας τα παραπάνω ερωτήματα. 2ο φύλλο εργασίας (Ομάδα 6η) 1. Παρακολουθήστε το ντοκιμαντέρ που θα βρείτε στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή σας με προσοχή, κρατώντας σημειώσεις (Εναλλακτικά μπορείτε να το παρακολουθήσετε στην ηλεκτρονική διεύθυνση ) Απαντήστε επιγραμματικά στα ακόλουθα ερωτήματα: Α. Ποια είναι η προσωπικότητα που προβάλλεται; Παρουσιάστε σε πέντε σημεία τα βασικά στοιχεία του βίου και του έργου της. Β. Με βάση ποια στοιχεία από αυτά που παρουσιάζονται στο ντοκιμαντέρ πιστεύετε ότι η προσωπικότητα αυτή χαρακτηρίστηκε ως «Μεγάλος Έλληνας»; Γ. Ποια είναι η γλώσσα που χρησιμοποιείται στο ντοκιμαντέρ; Να καταγράψετε λέξεις ή φράσεις (του παρουσιαστή) που σας έκαναν εντύπωση ή που δεν τις γνωρίζατε και να τις παρουσιάσετε. Μπορείτε, αν θέλετε, να συμβουλευτείτε το Λεξικό της κοινής νεοελληνικής από την Πύλη για την ελληνική γλώσσα ( ) Σελίδα 36 από 40

37 Δ. Ποια στοιχεία του ντοκιμαντέρ που παρακολουθήσατε σας έκαναν καλή ή κακή εντύπωση και γιατί; Ε. Ποια πιστεύετε ότι είναι η αξία τέτοιων ντοκιμαντέρ για τους νέους σήμερα; Θα βλέπατε κάποιο παρόμοιο ξανά; Θα αλλάζατε κάτι στη δομή ή στην παρουσίασή του; Ποιο είναι αυτό και γιατί; 2. Να ετοιμάσετε μία παρουσίαση (με χρήση ppt) διάρκειας 4-5 λεπτών του ντοκιμαντέρ που εντοπίσατε λαμβάνοντας υπόψη σας τα παραπάνω ερωτήματα. 3ο φύλλο εργασίας (Ομάδες 1η, 2η, 3η, 4η, 5η, 6η) (επιστροφή) 1. Αφού παρακολουθήσετε την παρουσίαση κάθε ομάδας, να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα. (Δεν θα συμπληρώσετε το πεδίο που αφορά στην ομάδα σας.) Ομάδες 1η Ομάδα (Ιωάννης Καποδίστριας) Χαρακτηριστικά προσωπικότητας Τι μας άρεσε στην παρουσίαση Τι δεν μας άρεσε στην παρουσίαση 2η Ομάδα (Σωκράτης) 3η Ομάδα (Περικλής) 4η Ομάδα (Θεόδωρος Κολοκοτρώνης) 5η Ομάδα (Γεώργιος Παπανικολάου) 6η Ομάδα (Ελευθέριος Σελίδα 37 από 40

38 Βενιζέλος) 2. Να αξιολογήσετε τις δύο (2) παρουσιάσεις που παρακολουθήσατε και να αυτοαξιολογήσετε την ομάδα σας συμπληρώνοντας τον παρακάτω πίνακα. Η βαθμολόγηση θα γίνει με τους εξής χαρακτηρισμούς: κακή-μέτρια-καλήπολύ καλή-άριστη. Ομάδες Συνολική παρουσία Περιεχόμενο παρουσιάσεων Χρήση ΤΠΕ Ομαδικότητα/ Συνεργασία 1η Ομάδα 2η Ομάδα 3η Ομάδα 4η Ομάδα 5η Ομάδα 6η Ομάδα 3. Να συζητήσετε στην ολομέλεια της τάξης σας τις πολλές και συχνά αντιφατικές όψεις της Ελλάδας, με αφορμή τα ευρήματά σας κατά την διάρκεια της εκπόνησης των εργασιών σας. Στη συνέχεια, χωρισμένοι στις ομάδες σας, να συγγράψετε ένα συνεργατικό κείμενο (1-2 παράγραφοι) σε ένα αρχείο word και να αναρτήσετε το κείμενό σας στο wiki της τάξης σας αφού επιλέξετε το κειμενικό είδος που προτιμάτε (π.χ. σύντομο άρθρο, σχόλιο). 4. Να σχολιάσετε τα κείμενα των ομάδων που αναρτήθηκαν στο wiki της τάξης σας. (επιστροφή) Σελίδα 38 από 40

39 Ζ. ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ Άλλες εκδοχές του σεναρίου θα μπορούσαν να είναι διαθεματικές με το μάθημα της Ιστορίας, ώστε να μελετηθούν σε βάθος οι προσωπικότητες και το έργο των Ελλήνων που εμπλέκονται στο σενάριο. Αυτό βέβαια προϋποθέτει και ανάλογη διαμόρφωση των φύλλων εργασίας. Επιπλέον, τα φύλλα εργασίας ή τα ντοκιμαντέρ που έχουν επιλεγεί μπορούν να διαφοροποιηθούν από τον διδάσκοντα ανάλογα με τις ανάγκες της τάξης και τα ενδιαφέροντα των μαθητών (π.χ. οι προσωπικότητες να ανήκουν μόνο στον χώρο της σύγχρονης Ιστορίας). Η. ΚΡΙΤΙΚΗ Το σενάριο είναι αρκετά πιεστικό ως προς τον χρόνο υλοποίησής του. Ο διδάσκων θα πρέπει να έχει ευελιξία, αν διαπιστώσει ότι η εξοικείωση των μαθητών με τα ψηφιακά μέσα είναι μικρή, φροντίζοντας να είναι οι ομάδες στελεχωμένες με δύο (2) τουλάχιστον μαθητές που μπορούν να υλοποιήσουν τις δραστηριότητες που προβλέπονται. Τέλος, θα πρέπει να επιμείνει στο να επανέρχονται οι μαθητές στο wiki (ανεβάζοντας επιπλέον και κάποια σύντομα και ενδιαφέροντα για τους μαθητές κείμενα, βίντεο και άλλο ψηφιακό υλικό ή διεξάγοντας κάποια ηλεκτρονική ψηφοφορία για τους «Μεγάλους Έλληνες»), ώστε το ενδιαφέρον τους να παραμείνει αμείωτο, να μελετούν τις εργασίες των συμμαθητών τους και να σχολιάζουν στην όλη διαδικασία. Θ. BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΔΕΠΠΣ Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών της Ελληνικής Γλώσσας για το Γυμνάσιο, ΦΕΚ 303Β/ ). Κουτσογιάννης, Δ, Μ. Παυλίδου & Ι. Χαλισιάνη Μελέτη για την αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδασκαλία της Νεοελληνικής Γλώσσας στη Δευτεροβάθμια Σελίδα 39 από 40

40 Εκπαίδευση: γενικό πλαίσιο και ιδιαιτερότητες. Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. Κουτσογιάννης, Δ Ο ρόμβος της γλωσσικής εκπαίδευσης. Στο Μελέτες για την ελληνική γλώσσα. Πρακτικά της 32ης συνάντησης του Τομέα Γλωσσολογίας, Α.Π.Θ. Θεσσαλονίκη, ΙΝΣ. Ματσαγγούρας, Η Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και μάθηση. Για το καθημερινό μάθημα και τα προγράμματα του ολοήμερου σχολείου, τα περιβαλλοντικά, τα πολιτιστικά και τα ευρωπαϊκής συνεργασίας, Αθήνα: Γρηγόρης. Νέο Πρόγραμμα Σπουδών Πρόγραμμα Σπουδών για τη διδασκαλία της Νεοελληνικής γλώσσα και Λογοτεχνίας στο Γυμνάσιο. Νέο Σχολείο (Σχολείο 21ου αιώνα)- Νέο Πρόγραμμα Σπουδών. Αθήνα. Σελίδα 40 από 40