Κεφάλαιο 3 Η Αξία και το Κόστος των Logistics

Transcript

1 Κεφάλαιο 3 Η Αξία και το Κόστος των Logistics ΣΤΟΧΟΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ανάπτυξη της έννοιας της αξίας και των επιπτώσεών της στην διοίκηση της αλυσίδας εφοδιασμού προσδιορισμός τρόπων διαίρεσης συνολικού κόστους και τρόπων εφαρμογής τους στην διοίκηση της αλυσίδας εφοδιασμού ανάδειξη καλύτερων τρόπων μέσω των οποίων οι πληροφορίες για το κόστος μπορούν να δημιουργήσουν περισσότερη αξία. 1

2 ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 1) Από πού προέρχεται η αξία; απόψεις για την αξία και πώς αυτή μπορεί να μετρηθεί χρησιμοποιώντας την απόδοση της επένδυσης. 2) Τρόποι επιμερισμού του συνολικού κόστους. 3) Κοστολόγηση βάσει δραστηριοτήτων (ABC). 4) Χαρτοφυλάκιο ισορροπημένης μέτρησης: εξισορρόπηση αναγκών ομάδων συμφερόντων. 5) Μοντέλο αναφοράς λειτουργιών της αλυσίδας εφοδιασμού (SCOR). 2

3 Απόδοση επένδυσης (ROI) Η απόδοση της επένδυσης (ROI) μετριέται ως κέρδος (σε ευρώ) προ τόκων και φόρων ως ποσοστό του χρησιμοποιηθέντος κεφαλαίου (επίσης σε ευρώ): % απόδοση της επένδυσης = =100 x κέρδη σε ευρώ / χρησιμοποιηθέν κεφάλαιο σε ευρώ Η απόδοση της επένδυσης (ROI) μπορεί, επίσης, να θεωρηθεί ως το αποτέλεσμα της κερδοφορίας και της χρήσης περιουσιακών στοιχείων: % ROI = =100 (Κέρδη / Πωλήσεις) x (Πωλήσεις / Χρησιμοποιηθέν κεφάλαιο) 3

4 Συγκρότηση απόδοσης χρησιμοποιηθέντος κεφαλαίου Πηγή: Courtesy of Sri Srikanthan 4

5 Απόθεμα Αποτελεί σημαντικό περιουσιακό (ενεργητικό) στοιχείο. Περιορίζει τις επιπτώσεις εξαιτίας της αβεβαιότητας στην προσφορά και τη ζήτηση. Διασφαλίζει την άμεση διαθεσιμότητα του υλικού, όταν οι χρόνοι αναπλήρωσης του αποθέματος είναι πολύ μεγάλοι. Συχνά θεωρείται εμπόδιο, διότι δεσμεύει μετρητά χρήματα, χρειάζεται πόρους για την αποθήκευσή του και με την πάροδο του χρόνου απαρχαιώνεται. Πρέπει να αντικαθίσταται με την πληροφορία. 5

6 Μετρητά (ταμείο) και χρεώστες Στόχος η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη σμίκρυνση του χρόνου ανάμεσα στη λήψη της παραγγελίας του πελάτη και την είσπραξη των μετρητών. Οδηγεί σε: πιο ανταγωνιστική εταιρεία εξαιτίας της μείωσης των χρόνων ανοχής βελτίωση ταμιακής θέσης εταιρείας. Οι χρεώστες μπορούν να ελαχιστοποιηθούν με βασικούς ελέγχους, όπως η τακτική εξέταση και η επίλυση προβλημάτων. 6

7 Πιστωτές Πιστωτές = άτομα στα οποία οφείλουμε χρήματα = προμηθευτές Καίριας σημασίας τα εξής: κατάστρωση σχεδίων για τις ανάγκες σε υλικά και για διανομή μεγιστοποίηση ροής υλικών διαμέσου της αλυσίδας εφοδιασμού παρακολούθηση εισερχόμενων εμπορευμάτων έλεγχος ημερομηνιών παράδοσης, ποιότητας και σωστών τιμών διαπραγμάτευση με έναν μικρότερο προμηθευτή με σκοπό τη νωρίτερη πληρωμή και την απολαβή μέρους των χρημάτων που πληρώνει ως τόκους στην τράπεζα. 7

8 Πάγια περιουσιακά (ενεργητικά) στοιχεία (Ι) Τα περιουσιακά στοιχεία μιας επιχείρησης που δημιουργούν αξία: αποτελούν μία μεγάλη εκροή κεφαλαίου περιλαμβάνουν τις εγκαταστάσεις παραγωγής, αποθήκευσης και διανομής υψηλό σταθερό κόστος επιχειρηματικής δραστηριότητας. 8

9 Πάγια περιουσιακά (ενεργητικά) στοιχεία (ΙΙ) Ανάθεση δραστηριοτήτων σε εξωτερικούς φορείς (outsourcing): διατήρηση σταθερού κόστους σε ένα ελάχιστο ύψος όχι outsourcing για τις κρίσιμες διαδικασίες υλοποιούνται εντός του οργανισμού εύκολη κατάργηση διαδικασιών που ανατίθενται σε εξωτερικούς φορείς στην περίπτωση αρνητικών εξελίξεων π.χ. outsourcing: υπηρεσίες μεταφοράς και αποθήκευσης. 9

10 Περιοχές συμβολής Χρηματοοικονομικών Δεικτών συγκριτική αξιολόγηση (benchmark) ενός οργανισμού με έναν άλλο συγκρίσεις μέσα σε ένα συγκεκριμένο βιομηχανικό τομέα παρακολούθηση της απόδοσης κατά το παρελθόν διαμόρφωση κινήτρου προκειμένου να καθοριστούν στόχοι απόδοσης παροχή έγκαιρης προειδοποίησης σε περίπτωση που αρχίζει να μειώνεται η απόδοση του οργανισμού. 10

11 Απόδοση επένδυσης (ROI) και κυριότεροι άξονες 11

12 Χρηματοοικονομικοί Δείκτες που συνδέονται με το Χρόνο Μέση κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθέματος: οι φορές που γυρίζει το απόθεμα σε σχέση με το κόστος πωληθέντων αγαθών. Μέσος χρόνος διακανονισμού με χρεώστες: ο χρόνος που απαιτείται για να εξοφλήσουν οι πελάτες τα τιμολόγιά τους. Μέσος χρόνος διακανονισμού με πιστωτές: ο χρόνος που απαιτείται για να πληρώσει ένας οργανισμός τους πιστωτές του. 12

13 Ανάλυση κόστους φιάλης μεταλλικού νερού (Ι) 13

14 Ανάλυση κόστους φιάλης μεταλλικού νερού (ΙΙ) Κόστος μεταποίησης: άντληση νερού από την πηγή, έλεγχος και καθαρισμός, πλαστικές φιάλες και ετικέτες για τις φιάλες. Κόστος μεταφοράς: από το εργοστάσιο εμφιάλωσης μέχρι το εθνικό κέντρο διανομής του προμηθευτή σε μία συγκεκριμένη περιοχή. Κόστος διεκπεραίωσης: στο εθνικό κέντρο διανομής του προμηθευτή. Κόστος μεταφοράς: από το εθνικό κέντρο διανομής του προμηθευτή μέχρι το περιφερειακό κέντρο διανομής του λιανοπωλητή. Κόστος διεκπεραίωσης: στο περιφερειακό κέντρο διανομής του λιανοπωλητή. Κόστος διεκπεραίωσης: στο κατάστημα του λιανοπωλητή. 14

15 Τρόποι τεμαχισμού του κύβου του συνολικού κόστους Πηγή: Courtesy of Sri Srikanthan 15

16 Σταθερό Κόστος Το σταθερό κόστος τείνει να παραμένει το ίδιο καθώς μεταβάλλεται ο όγκος δραστηριότητας ή τουλάχιστον μέσα σε ένα δεδομένο εύρος όγκου δραστηριοτήτων. Περιλαμβάνει στοιχεία όπως το ενοίκιο της αποθήκης (ευρώ/μήνα). Καθώς ο όγκος της δραστηριότητας αυξάνεται, μπορεί να προστεθούν και άλλες αποθήκες και το αντίστροφο κλιμακούμενο σταθερό κόστος. 16

17 Σχήμα: Κόστος ενοικίου σε σχέση με τον όγκο της δραστηριότητας 17

18 Μεταβλητό Κόστος Το μεταβλητό κόστος μεταβάλλεται καθώς μεταβάλλεται ο όγκος δραστηριοτήτων. Περιλαμβάνει στοιχεία όπως τα άμεσα υλικά, τα οποία παραγγέλλονται ανάλογα με τη ζήτηση. Όταν αυξάνεται η ζήτηση, αγοράζουμε περισσότερα. Ξεκινώντας με μηδενικό κόστος σε περίπτωση μηδενικής δραστηριότητας, το μεταβλητό κόστος αυξάνεται σε γενικές γραμμές σύμφωνα με τον όγκο. 18

19 Σχήμα: Άμεσο κόστος υλικών σε σχέση με τον όγκο δραστηριότητας 19

20 Νεκρό Σημείο (Ι) Το σημείο στο οποίο τέμνονται η γραμμή των εσόδων από πωλήσεις με τη γραμμή συνολικού κόστους. Νεκρό σημείο Κάτω από αυτό το σημείο, παρατηρείται ζημία. Πάνω από αυτό το σημείο, υπάρχει κέρδος για την επιχείρηση. 20

21 Σχήμα: Διάγραμμα νεκρού σημείου 21

22 Νεκρό Σημείο (ΙΙ) Χρήσιμη έννοια για την αξιολόγηση των διαγραμμάτων του νεκρού σημείου : Συνεισφορά = Πωλήσεις - μεταβλητό κόστος Άρα, συνεισφορά = σταθερό κόστος + κέρδος Χρήσιμη κατά τη λήψη αποφάσεων. Υψηλή συνεισφορά ανά μονάδα πιο ευμετάβλητη επιχειρηματική δραστηριότητα, που εγκυμονεί περισσότερους κινδύνους υψηλότερη απόδοση της επένδυσης σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. 22

23 Άμεσο/Έμμεσο Κόστος (Ι) Άμεσο κόστος σύνδεση με συγκεκριμένα προϊόντα π.χ. άμεση εργασία, άμεσα υλικά επακριβής επιμερισμός κόστους εξαρτημάτων στα προϊόντα στα οποία ενσωματώνονται. (Ι) Έμμεσο κόστος ό,τι απομένει μετά τον επιμερισμό του άμεσου κόστους ο,τιδήποτε δεν μπορεί να επιμερισθεί άμεσα σε ένα συγκεκριμένο προϊόν γενικά έξοδα π.χ. μισθός διευθύνοντος συμβούλου, ενοίκια κέντρου διανομής. 23

24 Μετρήσιμο/Διακριτό Κόστος (Ι) Μετρήσιμο κόστος σαφής σχέση ανάμεσα στην εισροή και την εκροή μετρήσιμο όφελος από ένα συγκεκριμένο κόστος π.χ. εάν απαιτούνται δέκα ώρες για την παραγωγή δέκα κουτιών του προϊόντος Α, τότε έχουμε ένα σαφές όφελος σε εκροή (ένα κουτί) για το κόστος κάθε ώρας εισροής. (ΙΙ) Διακριτό κόστος ασαφής σχέση ανάμεσα στην εισροή και την εκροή σαφές κόστος εισροής, ασαφές όφελος σε εκροή π.χ. το κόστος του συνεργείου καθαρισμού που καθαρίζει το εργοστάσιο είναι σαφές, αλλά το όφελος που παράγεται δεν ποσοτικοποιείται εύκολα. 24

25 Ποιότητα/Κόστος Ποιότητας Ανάλυση έννοιας ποιότητας στους εξής άξονες κόστους: Αποτροπή: κόστος μέτρων για την αποτροπή της παραγωγής ελαττωματικών προϊόντων, π.χ. σπουδές για εκπαίδευση, απόκτηση δεξιοτήτων. Αξιολόγηση: κόστος κατά τον εντοπισμό ελαττωματικών προϊόντων, π.χ. κόστος ελέγχου και επιθεώρησης. Εσωτερική και εξωτερική αποτυχία: Εσωτερικό κόστος εξ αρχής κατασκευή υπάρχοντος προϊόντος λόγω λάθους στην παραγωγή του. Κόστος εξωτερικής αποτυχίας κόστος επιδιόρθωσης και αποκατάστασης αφού τα προϊόντα έχουν φτάσει στον τελικό πελάτη, π.χ. καταβολή αποζημιώσεων λόγω εγγυήσεων, επιστροφές, επισκευές. 25

26 Κοστολόγηση βάσει Δραστηριοτήτων Ανάλυση επιχείρησης στις κυριότερες διαδικασίες Ανάλυση κάθε διαδικασίας σε δραστηριότητες Καθορισμός άξονα κόστους Προσδιορισμός ποσότητας μονάδων που χρησιμοποιούνται από τον άξονα κόστους για τη συγκεκριμένη δραστηριότητα Καθορισμός κόστους ανά μονάδα για τον άξονα κόστους Κόστος δραστηριότητας *Το συνολικό κόστος της διαδικασίας προκύπτει όταν αθροίσουμε το κόστος για όλες τις δραστηριότητες που περιλαμβάνει μία διαδικασία. 26

27 Προφίλ Κόστους - Χρόνου Το προφίλ κόστους-χρόνου: Συνιστά ένα διάγραμμα στο οποίο απεικονίζεται ο σωρευτικός χρόνος σε σχέση με το σωρευτικό κόστος για ένα σύνολο σαφώς διακριτών δραστηριοτήτων που όλες μαζί αποτελούν μία διαδικασία ή μία αλυσίδα εφοδιασμού. Χρησιμοποιεί εκροές από δύο πηγές: χρόνοι δραστηριότητας από το σύστημα καταγραφής χρόνου διαδικασίας βάσει της χαρτογράφησης δραστηριοτήτων. κόστος δραστηριότητας από ένα σύστημα κοστολόγησης διαδικασίας το οποίο υποστηρίζεται από την κοστολόγηση βάσει δραστηριοτήτων. 27

28 Κόστος Εξυπηρέτησης (Ι) κόστος εξυπηρέτησης κόστος δραστηριοτήτων διαχείρισης, εμπορίας και logistics που σχετίζονται με την παροχή υπηρεσιών στον πελάτη, υπολογίζεται με τη μεθοδολογία κοστολόγησης βάσει δραστηριοτήτων. Παράγοντες που είναι πιθανόν να επηρεάσουν το κόστος εξυπηρέτησης: κανάλι διανομής, π.χ. χονδρέμποροι, σουπερμάρκετ, υπεραγορές συχνότητα παράδοσης εξατομικευμένες παραδόσεις, οι οποίες απαιτούν ειδικό σχεδιασμό δραστηριότητα προώθησης χρησιμοποιούμενοι όροι σύμβασης, π.χ. τιμολόγηση βάσει οχήματος πλήρους φορτίου. 28

29 Κόστος Εξυπηρέτησης (ΙΙ) Αναγνώριση και επιμερισμός κόστους = εξορθολογισμός συνολικού κόστους αντικατοπτρίζει το πραγματικό κόστος εξυπηρέτησης. Αποτελέσματα εξορθολογισμού στην κερδοφορία του πελάτη φαλαινοειδής καμπύλη, το 80% του περιθωρίου μετά το κόστος εξυπηρέτησης προέρχεται μόνο από το 6% των πελατών = μεγάλο ποσοστό πελατών δημιουργούν ζημία. Καίριας σημασίας η γνώση των αιτίων των υψηλότερων και των χαμηλότερων περιθωρίων κέρδους και του σχετικά υψηλού κόστους εξυπηρέτησης για ορισμένους πελάτες. 29

30 Σχήμα: Καμπύλη κερδοφορίας πελάτη Πηγή: After Guerreiro et al.,

31 Ομάδες Συμφερόντων (Ι) Μέτοχοι επιφανειακό ενδιαφέρον για την επιχείρηση στην οποία επενδύουν διατήρηση μετοχών στην εταιρεία όσο υπάρχει ανταγωνιστική απόδοση έναντι των άλλων επενδύσεων ενδιαφέρον για υψηλά μερίσματα μοίρασμα αύξησης τιμής μετοχών που προκύπτει από την κερδοφορία και την ανάπτυξη της επιχείρησης «επίθεση» στους managers της επιχείρησης όταν η απόδοση δεν είναι επαρκής. 31

32 Ομάδες Συμφερόντων (ΙΙ) Εργαζόμενοι μακροπρόθεσμη δέσμευση προς την επιχείρηση ενδιαφέρον για σταθερότητα απασχόλησης, ανταγωνιστικούς μισθούς και ικανοποίηση από την εργασία μη επίτευξη στόχων αρνητικές αντιδράσεις, π.χ. απώλεια κινήτρων και αφοσίωσης, δυσκολία στελέχωσης και υλοποίηση διαφόρων κλαδικών δράσεων. 32

33 Ομάδες Συμφερόντων (ΙΙΙ) Πελάτες η πιο σημαντική ομάδα συμφερόντων σε μία οικονομία ελεύθερης αγοράς ζήτηση εκ μέρους των πελατών κατευθύνει τα υλικά στο δίκτυο εφοδιασμού δυνατότητα επιλογής από ποιον θα αγοράσουν μη ικανοποίηση πελατών κίνδυνος διακοπής συνεργασίας με την επιχείρηση. 33

34 Ομάδες Συμφερόντων (ΙV) Προμηθευτές ενδιαφέρον για οφέλη, όπως μακροπρόθεσμη συνεργασία, εμπλοκή στην ανάπτυξη ενός νέου προϊόντος και έγκαιρη πληρωμή τους. αδυναμία επίτευξης των ανωτέρω διακοπή προμήθειας και επιβολή υψηλότερων τιμών εκ μέρους των προμηθευτών. 34

35 Ομάδες Συμφερόντων (V) Τοπική κοινωνία επιχείρηση = εργοδότης περιοχής, φορέας με κοινωνική ευθύνη και μακροπρόθεσμη δέσμευση προς την περιοχή ως εργοδότης και ως συνεπής φορολογούμενος μη ικανοποίηση συμφερόντων από την επιχείρηση περιβαλλοντικά προβλήματα και δυσκολία εξασφάλισης εκ μέρους της επιχείρησης άδειας λειτουργίας. 35

36 Ομάδες Συμφερόντων (VΙ) Κυβέρνηση ενδιαφέρον για επιχείρηση = φορέας που συμβάλλει στην απασχόληση και στη δημιουργία αξίας για την οικονομία = πηγή εσόδων μη τήρηση των νόμων κυβέρνησης μηνύσεις εναντίον επιχείρησης ή ακόμη και κλείσιμο της επιχείρησης. 36

37 Μέτρα Αξιολόγησης Αλυσίδας Εφοδιασμού (Ι) Πλήρης και έγκαιρη προώθηση τελικών προϊόντων: μέτρο των παραγγελιών των πελατών οι οποίες εκτελέστηκαν πλήρως, έγκαιρα και σύμφωνα με τις προδιαγραφές. Πλήρης και έγκαιρη προμήθεια υλικών: μέτρο των παραδόσεων από προμηθευτές οι οποίες παρελήφθησαν, πλήρως, έγκαιρα και σύμφωνα με τις προδιαγραφές. Εσωτερικά ποσοστά ελαττωματικών προϊόντων: μέτρο της συμμόρφωσης και του ελέγχου των διαδικασιών (όχι μόνο η επιθεώρηση). 37

38 Μέτρα Αξιολόγησης Αλυσίδας Εφοδιασμού (ΙΙ) Ρυθμός εισαγωγής νέων προϊόντων: μέτρο της ανταπόκρισης της αλυσίδας εφοδιασμού στην εισαγωγή νέων προϊόντων. Μείωση κόστους: μέτρο βιώσιμης ανάπτυξης προϊόντων και διαδικασιών Κυκλοφορία αποθέματος: μέτρο της ροής αγαθών στην αλυσίδα εφοδιασμού. Χρήσιμο όταν εφαρμοστεί σε αλυσίδες εφοδιασμού οι οποίες είναι εστιασμένες σε τμήματα. Ως γενικό μέτρο μπορεί να είναι παραπλανητικό. 38

39 Μέτρα Αξιολόγησης Αλυσίδας Εφοδιασμού (ΙΙΙ) Χρόνος ανοχής μεταξύ παραγγελίας και παράδοσης: μέτρο της ανταπόκρισης της διαδικασίας της αλυσίδας εφοδιασμού. Χρηματοοικονομική ευελιξία: μέτρο που δείχνει πόσο εύκολη είναι η διάρθρωση της αλυσίδας εφοδιασμού ούτως ώστε να προκύψει χρηματοοικονομικό πλεονέκτημα. 39

40 Σχήμα: Σύνδεση της διοίκησης της αλυσίδας εφοδιασμού με την ισορροπημένη στοχοθεσία Πηγή: After Brewer and Speh,

41 Μοντέλο Αναφοράς Λειτουργιών Αλυσίδας Εφοδιασμού (SCOR) (Ι) Το μοντέλο SCOR στηρίζεται σε πέντε διακριτές διαδικασίες μάνατζμεντ: 1) Σχέδιο: σχεδιασμός ζήτησης και προσφοράς ενταγμένος σε ένα γενικό σύστημα σχεδιασμού το οποίο καλύπτει δραστηριότητες όπως ο μακροπρόθεσμος σχεδιασμός παραγωγικής δυναμικότητας και πόρων. 2) Προμήθεια: απόκτηση υλικών, ενταγμένη μέσα σε ένα γενικό σύστημα προμήθειας το οποίο περιλαμβάνει δραστηριότητες όπως η πιστοποίηση του προμηθευτή και η σύναψη σύμβασης με τον προμηθευτή. 41

42 Μοντέλο Αναφοράς Λειτουργιών Αλυσίδας Εφοδιασμού (SCOR) (ΙΙ) 3) Παραγωγή: υλοποίηση της παραγωγής, ενταγμένη μέσα σε ένα γενικό σύστημα παραγωγής το οποίο περιλαμβάνει δραστηριότητες όπως ο προγραμματισμός εργοστασίου. Κάθε δραστηριότητα προστιθέμενης αξίας (π.χ. ποιοτικός έλεγχος σε μια γραμμή παραγωγής) εμπίπτει σε αυτό τον τύπο διαδικασίας. 42

43 Μοντέλο Αναφοράς Λειτουργιών Αλυσίδας Εφοδιασμού (SCOR) (ΙΙΙ) 4) Παράδοση: καθημερινές δουλειές διαχείρισης της ζήτησης, των παραγγελιών, της αποθήκευσης και της μεταφοράς, της εγκατάστασης και της ανάθεσης. Οι δουλειές αυτές είναι ενταγμένες μέσα σε ένα γενικό σύστημα μάνατζμεντ των παραδόσεων το οποίο περιλαμβάνει κανόνες για τις παραγγελίες και το μάνατζμεντ των παραδιδόμενων ποσοτήτων. 5) Επιστροφές: επιστροφές των αγαθών που δεν πληρούν τις προδιαγραφές για αντικατάσταση ή επιδιόρθωση και η ανακύκλωση των υλικών τα οποία δεν χρειάζεται πλέον ο πελάτης. 43

44 Διακριτές διαδικασίες μάνατζμεντ Πηγή: After Supply Chain Council 44