ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙ ΗΜΙΟΛΟΓΙΑΣ ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Transcript

1 ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙ ΗΜΙΟΛΟΓΙΑΣ Epidemiology and Public Health Dept of Epidemiology and Public Health N. TZANAKIS M.D. Consultant in Respiratory Medicine Assistant Professor in Epidemiology P.O. Box 1352, Heraklion CRETE, GREECE Tel: (+30) , , Fax: (+30) ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Υπεύθυνος µαθήµατος: Νίκος Τζανάκης Υπεύθυνη Ε ΤΠ: Κα Μαρίνα Σκουντή τηλ Γραµµατεία Τοµέα: Κα Ανδριανάκη Τηλ ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΕΠΙ ΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΠΙ ΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ EVIDENCE BASED MEDICINE ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΠΙ ΗΜΙΟΛΟΓΙΑ Abnormality-Diagnostics- Frequencies Risk-Prognosis-Treatment Cnance-Rare disease-cause ηµόσια υγεία Εµβολιασµοί Λοιµώδη Νοσήµατα Evidence Based Medicine Κλινικές δοκιµές Επιδηµιολογία & ιαδίκτυο Τεκµηρίωση ιαλέξεις: 10 Φροντιστήρια: 10 Ασκήσεις: 5 Φροντιστήρια:2 Ασκήσεις:1 ιαλέξεις:3 Ασκήσεις:2 1

2 Παρακολούθηση µαθηµάτων Χωρισµός φοιτητών σε 2 οµάδες Κάθε οµάδα θα παρακολουθεί χωριστά το φροντιστηριακό µάθηµα ή την άσκηση Η παρακολούθηση των φροντιστηρίων ή ασκήσεων είναι υποχρεωτική Η παρακολούθηση των διαλέξεων θα είναι προαιρετική ΠΑΡΟΥΣΙΕΣ - ΑΠΟΥΣΙΕΣ Σύνολο απουσιών: 5! Ασκήσεις: 2 Φροντιστήρια: 3 Let s go to the stadium... ABNORMALITY NORMALITY 2

3 Bertrand Russell To be perfectly intelligible one must be inaccurate, and to be perfectly accurate, one must be unintelligible Παράδειγµα 1: Ασθενής µε έντονη φαρυγγαλγία Σκέψεις: -Απλή φαρυγγοαµυγδαλίτιδα -Οξεία επιγλωττίτιδα Παράδειγµα 2: Ασθενής µε κοιλιακό άλγος Σκέψεις: -Γαστρεντερίτιδα -Οξεία σκωληκοειδίτιδα Παράδειγµα 3: Ασθενής µε πλευριτικό πόνο Σκέψεις: -Μυοσκελετικός πόνος -Πλευρίτιδα -Πνευµονική εµβολή Παράδειγµα 4: Ασθενής µε ελαφρά αυξηµένη αλκαλική φωσφατάση Σκέψεις: -Ηπατική νόσος -Νόσος του Paget -Τίποτα το ανησυχητικό NORMALITY - ABNORMALITY (πρόβληµα καθηµερινής πρακτικής) Προβλήµατα ασθενούς - Κλινικά στοιχεία Νόσηµα Κλινικά στοιχεία 1. Υπέρταση 170/102, 150/85, 165/92 173/96 2. ιαβήτης Χρόνος 0 0 1/ Νεφ. Ανεπάρκεια Γλυκόζη: (mg/100 ml) Cr: 2.7mg/100 ml Urea: 40 mg/100 ml Bicarbonate 18 meq/l 3

4 Τι θα µάθουµε σήµερα Βιολογικές παρατηρήσεις Πως µετρώνται Πως εκφράζονται Πως κατανέµονται σε ένα τυχαίο φυσιολογικό πληθυσµό Με ποιους τρόπους οι γιατροί ξεχωρίζουν το φυσιολογικό από το παθολογικό στην καθηµερινή κλινική πράξη Έκφραση κλινικών παρατηρήσεων ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΠΟΙΟΤΙΚΕΣ (qualitative) ΠΟΣΟΤΙΚΕΣ (quantitative) (continuous) Κατηγορικές (ordinal) Ονοµαστικές (nominal) ALP Glucose Urea FEV1 ύσπνοια Ι, ΙΙ, ΙΙΙ βαθµού Φύσηµα Ι,ΙΙ,ΙΙΙ,ΙV Σάκχαρο 1+, 2+ Απών/Παρών Παθολογικό/Φυσιολογικό Ναι/Όχι Γυναίκα/Άνδρας mg,ml,cm dl,ng,pg Ποιότητα κλινικών παρατηρήσεων Εγκυρότητα (Validity)( Αξιοπιστία (Reliability)( 4

5 Εγκυρότητα-Ισχύς (Valid-Validity) H µέτρηση αντανακλά την πραγµατικότητα Ακρίβεια (accuracy( accuracy): παρόµοια σηµασία Εργαστηριακές µετρήσεις (συνήθως έγκυρες) Συµπτώµατα-Φυσικά σηµεία: Χρήση ερωτηµατολογίων, ειδικών βαθµονοµήσεων Μετάφραση - προσαρµογή σε διάφορες γλώσσες ΙΑΚΥΜΑΝΣΗ (Variation) Κλινικές µετρήσεις του ίδιου φαινοµένου µπορεί να πάρουν διαφορετικές τιµές λόγω των καταστάσεων κάτω από τις οποίες πραγµατοποιούνται Ο καθορισµός της πιθανότητας η µέτρηση ή εκτίµηση µιας κατάστασης να µη είναι σωστή για τυχαίους λόγους είναι απαραίτητος. Αξιοπιστία (Reliability) Αναπαραγωγικότητα µετρήσεων (κατά πόσον επαναλαµβανόµενες µετρήσεις είναι περίπου ίδιες) Repeatability Reproducibility Εργαστηριακές µετρήσεις (συνήθως έγκυρες, σύστηµα ελέγχου αξιοπιστίας εργαστηρίων quality control) Συµπτώµατα-Φυσικά σηµεία? 5

6 Αξιοπιστία (Reliability) (Συµπτώµατα-Φυσικά σηµεία?) Η λήψη του ιστορικού γίνεται µε τον ίδιο τρόπο από όλους τους γιατρούς; Οι ορισµοί ταξινόµησης ενός φυσικού σηµείου τηρούνται: π.χ. πως µετρείται κατά την ακρόαση το διαστολικό φύσηµα κορυφής της καρδιάς από δύο διαφορετικούς γιατρούς, ποια η ακρίβεια αυτής της κλινικής εκτίµησης και η σχέση της µε την αληθή στένωση της µιτροειδούς όπως θα εκτιµηθεί µε την εγχείρηση; ΠΗΓΕΣ ΙΑΚΥΜΑΝΣΗΣ ΤΥΧΑΙΑ ΙΑΚΥΜΑΝΣΗ ΛΟΓΟΙ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ ΕΡΓΑΣΗΡΙΟ ΜΗΧΑΝΗΜΑ ΚΑΛΙΜΠΡΑΡΙΣΜΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΟ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΡΩΤΟΚΟΛΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΣ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ (within individuals) ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΙΑΦΟΡΕΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΩΝ (among individuals) Αθροιστική συνέργια όλων (cumulative variation) ΙΑΚΥΜΑΝΣΗ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ Αξιοπιστία µηχανηµάτων Αναπαραγωγικότητα αποτελεσµάτων Υποκειµενική εκτίµηση εξεταστή (ακτινολόγοι) *NEJM 1975:293:642 (79% συµφωνία µεταξύ δύο ειδικών ακτινολόγων) Αύξηση προσοχής Εφαρµογή αυστηρών πρωτοκόλλων µέτρησης Συµφωνία/ασυµφωνία δύο εξεταστών 6

7 ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΙΑΚΥΜΑΝΣΗ Within individuals Αρτηριακή πίεση και ηµερήσια διακύµανση Μεγίστη εκπνευστική ροή και ηµερήσια διακύµανση Among individuals Αρτηριακή πίεση οµάδος ατόµων Αιµατοκρίτης οµάδος ατόµων PEF <15% Freq (%) Time (days) ΑΠ ΑΘΡΟΙΣΤΙΚΗ ΙΑΚΥΜΑΝΣΗ Κατάσταση 1 ασθενής, 1 εξεταστής ιαδοχικές µετρήσεις Ίδιος χρόνος 1 ασθενής Πολλοί εξεταστές Ίδιος χρόνος Κατανοµή µετρήσεων Αιτίες διακύµανσης ΜΕΤΡΗΣΗΣ Ένας ασθενής Πολλοί εξεταστές Πολλές φορές Πολλοί ασθενείς Πολλοί εξεταστές Πολλές φορές ιαστολική αρτηριακή πίεση (mm( Hg) ΜΕΤΡΗΣΗ + ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ Τι µάθαµε σήµερα Την δυσκολία να χαρακτηριστεί κάποια κλινική παρατήρηση παθολογική υσκολίες που πηγάζουν από τις πολλές και ποικίλες αιτίες διακύµανσης Έννοιες όπως: Εγκυρότητα Αξιοπιστία Εκφράσεις παρατηρήσεων Ποσοτικές Ποιοτικές 7