4. ΑΣΜΟΦΑΙΡΙΚΗ ΠΙΕΗ 5. ΑΝΕΜΟΙ 6. ΑΣΜΟΦΑΙΡΙΚΕ ΔΙΑΣΑΡΑΞΕΙ

Transcript

1 4. ΑΣΜΟΦΑΙΡΙΚΗ ΠΙΕΗ 5. ΑΝΕΜΟΙ 6. ΑΣΜΟΦΑΙΡΙΚΕ ΔΙΑΣΑΡΑΞΕΙ ΤΕΙ Καβάιας, Τκήκα Δαζοπολίας θαη Δηατείρηζες Φσζηθού Περηβάιιοληος Μάζεκα: Μεηεωροιογίας-Κιηκαηοιογίας. Υπεύζσλε : Δρ Μάρζα Λαδαρίδοσ Αζαλαζηάδοσ 1

2 4. ΑΣΜΟΦΑΙΡΙΚΗ ΠΙΕΗ Η ατμόςφαιρα εύναι ϋνα ςτρώμα αερύων το οπούο πιϋζει τα ςώματα που βρύςκονται μϋςα ό κϊτω απ αυτό, αλλϊ και τισ ύδιεσ του τισ ςτοιβϊδεσ. Κϊθε επιφϊνεια του εδϊφουσ που βρύςκεται μϋςα ςτην ατμόςφαιρα ό ςτην επιφϊνεια του εδϊφουσ δϋχεται βϊροσ τησ υπερκεύμενησ ςτόλησ αϋρα. Σην δύναμη που αςκεύται από το βϊροσ αυτό ςτη μονϊδα επιφανεύασ την ονομϊζουμε ατμοςφαιρική ή βαρομετρική πίεςη. Τπεύζπλε : Δξ Μάξζα Λαδαξίδνπ Αηκνζθαηξηθή πίεζε 2

3 Η ατμοςφαιρικό πύεςη δεν εύναι ςταθερό αλλϊ μεταβϊλλεται από τόπο ςε τόπο και από ςτιγμό ςε ςτιγμό. Οι μεταβολϋσ αυτϋσ διακρύνονται ςε τυχαύεσ και ςε περιοδικϋσ. Η ατμοςφαιρικό πύεςη ςυνδϋεται με την θερμοκραςύα που εύναι το αύτιο των μεταβολών τησ. Οι διϊφορεσ πιϋςεισ από τόπο ςε τόπο προκαλούν τισ οριζόντιεσ κινόςεισ του αϋρα, αλλϊ και τισ κατακόρυφεσ. Οι τελευταύεσ αυτϋσ κινόςεισ καθορύζουν αν ο καιρόσ θα εύναι ανϋφελοσ και ξηρόσ (καθοδικϋσ κινόςεισ) ό νεφοςκεπόs και υγρόσ (ανοδικϋσ κινόςεισ). Αηκνζθαηξηθή πίεζε 3

4 Οριζόντιεσ και κατακόρυφεσ μεταβολϋσ τησ πύεςησ Η ατμοςφαιρικό πύεςη ενόσ τόπου εύναι το βϊροσ του υπερκεύμενου αϋρα. Επομϋνωσ όςο ανερχόμαςτε ςτην ατμόςφαιρα τόςο η ατμοςφαιρικό πύεςη μικραύνει. Σην μεγαλύτερη τιμό τησ ϋχει το επύπεδο τησ θϊλαςςασ. Επειδό ο αϋρασ εύναι ςυμπιεςτόσ, η μεγαλύτερη μϊζα του εύναι ςυγκεντρωμϋνη ςτα κατώτερα ςτρώματα όπου ϋχει και την μεγαλύτερη πυκνότητα. Τπεύζπλε: Δξ Μάξζα Λαδαξίδνπ Αηκνζθαηξηθή πίεζε 4

5 Η πυκνότητα του αϋρα και η ατμοςφαιρικό πύεςη ενόσ τόπου εξαρτώνται από την θερμοκραςύα, την ςύςταςη του αϋρα, την βαρύτητα και το υψόμετρο του τόπου. Με την παραδοχό ότι ιςχύει η κανονικό κατακόρυφη θερμοβαθμύδα, ότι η ςύςταςη του αϋρα εύναι ςταθερό, γύνεται δεκτό ότι ςτην επιφϊνεια τησ θϊλαςςασ και ςε 15 0 C η πύεςη εύναι 1013,2 mb, η πύεςη και η θερμοκραςύα μεταβϊλλονται ανϊλογα με το υψόμετρο. Τπεύζπλε: Δξ Μάξζα Λαδαξίδνπ Αηκνζθαηξηθή πίεζε 5

6 Οριζόντιεσ μεταβολϋσ Η ϊνιςη κατανομό τησ θερμοκραςύασ ςτην επιφϊνεια τησ γησ προκαλεύ μεταβολϋσ ςτην πυκνότητα του ατμοςφαιρικού αϋρα. Γι αυτό η ατμοςφαιρικό πύεςη μεταβϊλλεται ωσ προσ το χρόνο και τον τόπο. Οι οριζόντιεσ μεταβολϋσ τησ πύεςησ εύναι πολύ μικρότερεσ από τισ κατακόρυφεσ. Μεγαλύτερη ςημαςύα για την ανϊλυςη των καιρικών καταςτϊςεων και τον καθοριςμό τησ ταχύτητασ και διεύθυνςησ του ανϋμου ϋχουν οι οριζόντιεσ μεταβολϋσ τησ πύεςησ. Μϋτρο των οριζόντιων μεταβολών εύναι η βαροβαθμύδα. Η μεγαλύτερη πύεςη που ϋχει παρατηρηθεύ όταν 1084mb και η μικρότερη 876mb Αηκνζθαηξηθή πίεζε 6

7 Σύποι ιςοβαρών καμπυλών Η οριζόντια κατανομό τησ ατμοςφαιρικόσ πύεςησ ςτην επιφϊνεια τησ γησ απεικονύζεται πϊνω ςε χϊρτεσ με την βοόθεια ιςοβαρών. Ιςοβαρείσ εύναι καμπύλεσ που ενώνουν τόπουσ που ϋχουν την ύδια ατμοςφαιρικό πύεςη κατϊ την ύδια χρονικό ςτιγμό. Ιςοβαρεύσ καμπύλεσ χαρϊςςονται για την επιφϊνεια τησ θϊλαςςασ ό και για διϊφορα ύψη τησ ατμόςφαιρασ. Οι ςημαντικότεροι από τουσ χϊρτεσ καιρού εύναι των ιςοβαρών, γιατύ δύνουν την εικόνα του καιρού που θα επικρατόςει ς ϋναν τόπο. Αηκνζθαηξηθή πίεζε 7

8 Οι ςπουδαιότεροι τύποι των ιςοβαρών καμπυλών εύναι οι εξόσ: Κϋντρο χαμηλών πιϋςεων ό χαμηλό ό κυκλώνασ ό ύφεςη: ιςοβαρεύσ κλειςτϋσ ομόκεντρεσ ό ελλειψοειδεύσ. Η τιμό τησ ατμοςφαιρικό πύεςησ ελαττώνεται από την περιφϋρεια προσ το κϋντρο. Κϋντρο υψηλών πιϋςεων ό υψηλό ό αντικυκλώνασ: ιςοβαρεύσ κλειςτϋσ, ομόκεντρεσ, κυκλικϋσ ό ελλειψοειδόσ. Η τιμό τησ ατμοςφαιρικόσ πύεςησ αυξϊνεται από την περιφϋρεια ςτο κϋντρο. Τπεύζπλε: Δξ Μάξζα Λαδαξίδνπ Αηκνζθαηξηθή πίεζε 8

9 Πεγή: Καξαπηπέξεο, 1967 Θ Άλεκνη 9

10 Ύφεςη ό κυκλώνασ Εύναι περιοχϋσ που παρουςιϊζουν χαμηλότερη πύεςη από τισ γύρω περιοχϋσ. Κινούνται από δυτικϊ προσ τα ανατολικϊ. Οι ϊνεμοι κινούνται παρϊλληλα με τισ ιςοβαρεύσ, με διεύθυνςη αντύθετη με τουσ δεύκτεσ του ρολογιού ςτο βόρειο ημιςφαύριο και όταν οι τριβϋσ με το ϋδαφοσ εύναι ςημαντικϋσ ςυγκλύνουν προσ το κϋντρο. την περιοχό του κϋντρου δημιουργεύται ανοδικό κύνηςη του αϋρα, με αποτϋλεςμα τη δημιουργύα νεφών ό και υετού. Τπεύζπλε: Δξ Μάξζα Λαδαξίδνπ Αηκνζθαηξηθή πίεζε 10

11 Οι αντικύκλωνεσ: Αντικυκλώνασ καταλαμβϊνουν ϋκταςη μεγαλύτερη απ ότι οι υφϋςεισ ο αϋρασ κινεύται με μικρότερη ταχύτητα. οι ϊνεμοι κινούνται παρϊλληλα προσ τισ ιςοβαρεύσ κατϊ την φορϊ των δεικτών του ρολογιού ςτο βόρειο ημιςφαύριο. παρουςιϊζει καθοδικό κύνηςη του αϋρα ςτο κϋντρο του αντικυκλώνα. Η κύνηςη αυτό ςυνεπϊγεται αδιαβατικό θϋρμανςη του αϋρα με αποτϋλεςμα τη διϊλυςη νεφών και την δημιουργύα αύθριου καιρού. Τπεύζπλε: Δξ Μάξζα Λαδαξίδνπ Αηκνζθαηξηθή πίεζε 11

12 Απνθιίλνληεο άλεκνη ζύγθιηζε Υακειό ζύγθιηζε Τςειό Απνθιίλνληεο άλεκνη Πεγή: Lutagens and Turbuck, 1992 Τπεύζπλε: Δξ Μάξζα Λαδαξίδνπ Αηκνζθαηξηθή πίεζε 12

13 5. ΑΝΕΜΟΙ Αϋριεσ μϊζεσ κινούνται από περιοχϋσ υψηλότερησ προσ περιοχϋσ χαμηλότερησ ατμοςφαιρικόσ πύεςησ. Η δύναμη αυτό που δημιουργεύ τουσ ανϋμουσ, ονομϊζεται δύναμη βαροβαθμύδασ. τον ϊνεμο διακρύνουμε δύο ςτοιχεύα, την διεύθυνςη και την ϋνταςη του. Η διεύθυνςη ανϋμου ορύζεται από το ςημεύο του ορύζοντα από το οπούο πνϋει, ενώ η ϋνταςη του εκφρϊζεται με την ταχύτητα του ό την πύεςη που αυτόσ αςκεύ ςε διϊφορα ςώματα. Τπεύζπλε: Δξ Μάξζα Λαδαξίδνπ Άλεκνη 13

14 Σην κύνηςη του αϋρα επύςησ επηρεϊζουν: Η δύναμη τησ βαροβαθμύδασ Η περιςτροφικό κύνηςη τησ γησ -Δύναμη Coriolis. Η κεντρομόλοσ επιτϊχυνςη. Οι δυνϊμεισ τριβών που δημιουργούνται όταν ο ϊνεμοσ ϋρχεται ςε επαφό με το ανϊγλυφο του εδϊφουσ. Τπεύζπλε: Δξ Μάξζα Λαδαξίδνπ Άλεκνη 14

15 Δύναμη βαροβαθμύδασ Βαροβαθμύδα εύναι η διαφορϊ πύεςησ μεταξύ ςημεύων που βρύςκονται ςτην ύδια κϊθετο δύο διαδοχικών ιςοβαρών, ςε απόςταςη ύςη με τη μονϊδα. Η βαροβαθμύδα εύναι το αύτιο δημιουργύασ του ανϋμου. Η διεύθυνςη του ανϋμου μεταβϊλλεται υπό την επύδραςη των ϊλλων δυνϊμεων. Τπεύζπλε : Δξ Μάξζα Λαδαξίδνπ Άλεκνη 15

16 Δύναμη Coriolis και δυνϊμεισ τριβόσ Η περιςτροφόσ τησ γησ εύναι από τουσ ιςχυρότερουσ παρϊγοντεσ που επηρεϊζουν την διεύθυνςη του αϋρα. Η δύναμη που δρα λόγω περιςτροφόσ τησ γησ ονομϊζεται δύναμη Coriolis ό εκτρεπτικό. Τπό την επύδραςη τησ δύναμησ Cοriolis οι ϊνεμοι ςτρϋφονται προσ τα δεξιϊ ςτο βόρειο ημιςφαύριο και αριςτερϊ ςτο νότιο, ςε ςχϋςη με την αρχικό διεύθυνςη του ανϋμου. Η γωνύα εκτροπόσ εύναι ανϊλογη με το γεωγραφικό πλϊτοσ. Άλεκνη 16

17 Κεντρομόλοσ επιτϊχυνςη Αν οι ιςοβαρεύσ εύναι καμπύλεσ γραμμϋσ, ο ϊνεμοσ ακολουθεύ καμπύλη τροχιϊ, οπότε εκτόσ από τισ δυνϊμεισ τησ βαροβαθμύδασ και τησ δύναμησ Coriolis υπειςϋρχεται και η φυγόκεντροσ δύναμη. Ασ θεωρόςουμε ϋνα ςύςτημα χαμηλόσ πύεςησ του Β. ημιςφαιρύου. Η ροό διατηρεύται ςε κυκλικό τροχιϊ, γιατύ η δύναμη Coriolis εύναι μικρότερη από την δύναμη βαροβαθμύδασ. Η διαφορϊ των δυο αποτελεύ την κεντρομόλο επιτϊχυνςη προσ το κϋντρο. Τπεύζπλε: Δξ Μάξζα Λαδαξίδνπ Άλεκνη 17

18 ΣΟΠΙΚΟΙ ΑΝΕΜΟΙ Από διαφορϋσ πιϋςεων που οφεύλονται ςε μόνιμα ό κινητϊ κϋντρα χαμηλών και υψηλών πιϋςεων, δημιουργούνται ϊνεμοι τουσ οπούουσ τουσ ονομϊζουμε τοπικούσ, για να ξεχωρύζουν από τουσ ανϋμουσ γενικόσ κυκλοφορύασ. α) Θαλϊςςια και απόγεια αύρα β) Άνεμοσ βουνών και κοιλϊδων γ) Άνεμοι ορεινών φραγμών Τπεύζπλε: Δξ Μάξζα Λαδαξίδνπ Άλεκνη 18

19 Θαλϊςςια και απόγεια αύρα Πεγή: Μπαιαθνύηεο θαη Μαραίξαο, 1985 Αίηηο δεκηοσργίας Σελ εκέξα ε μεξά ζεξκαίλεηαη ηαρύηεξα από ηε ζάιαζζα. Σε λύρηα ε μεξά ςύρεηαη ηαρύηεξα. Τπεύζπλε: Δξ Μάξζα Λαδαξίδνπ Άλεκνη 19

20 Άνεμοσ βουνών και κοιλϊδων Πεγή: Μπαιαθνύηεο θαη Μαραίξαο, 1985 Αίηηο δεκηοσργίας Σελ εκέξα νη πιαγηέο ζεξκαίλνληαη ηαρύηεξα από ηνλ άμνλα ηεο θνηιάδαο. Σε λύρηα νη πιαγηέο ςύρνληαη ηαρύηεξα. Άλεκνη 20

21 Άνεμοι ορεινών φραγμών (ηύποσ Foehn) Πεγή: Μπαιαθνύηεο θαη Μαραίξαο, 1985 Όηαλ ε θπθινθνξία ηνπ αέξα ζηελ πξνζήλεκε πιεπξά είλαη ηζρπξή, ηα αέξηα ξεύκαηα θζάλνπλ θαη μεπεξλνύλ ηηο θνξπθνγξακκέο ζε κηθξά ρξνληθά δηαζηήκαηα. ηελ πξνζήλεκε πιεπξά ν αέξαο αλεβαίλεη θαηά κήθνο ηεο θιηηύνο ςύρεηαη θαη πξνθαιεί βξνρέο. Ο μεξόο αέξαο θαηεβαίλνληαο από ηελ ππήλεκε πιεπξά ζεξκαίλεηαη Άλεκνη 21

22 Σοπικού ϊνεμοι τησ Ελλϊδασ Οη θπξηόηεξνη άλεκνη ηεο ειιεληθήο πεξηνρήο είλαη νη εηεζίεο ή κειηέκηα. Είλαη άλεκνη ζεξηλνί, μεξνί, βόξεηνη έσο βνξεηνδπηηθνί. Μάζεκα: Μεηεσξνινγίαο- Κιηκαηνινγίαο. Τπεύζπλε : Δξ Μάξζα Λαδαξίδνπ Πεγή: Άλεκνη 22

23 Σοπικού ϊνεμοι τησ Ελλϊδασ Λύβασ Καταβατικού ϊνεμοι Κολινδρινόσ- από Βϋρμιο προσ Μεθώνη Κολινδρό Καρατζοβύτησ- από Βόρρα προσ πεδιϊδα τησ Αλμωπύασ Χορτιϊτησ από το βουνό Χορτιϊτησ προσ τη Θεςςαλονύκη Βαρδϊρησ- από υψιπϋδιο των κοπύων και κινεύται μϋςα από την κοιλϊδα του Αξιού και φθϊνει μϋχρι τον Θερμαώκό Ρουπελιώτησ- Καλύπτει όλο τον κϊμπο των ερρών και καταλόγει ςτον τρυμονικό κόλπο. Τπεύζπλε Εξγαζηεξίνπ: Δξ Μάξζα Λαδαξίδνπ Άλεκνη 23

24 Σα αύτια κύνηςησ και διατόρηςησ των θαλϊςςιων ρευμϊτων α) ο ϊνεμοσ. Όταν αυτόσ πνϋει με ςταθερό διεύθυνςη, με παρατεταμϋνη τριβό που αναπτύςςεται ςτην επιφϊνεια των ωκεανών, μεταδύδει ςτισ επιφανειακϋσ μϊζεσ κύνηςη. β) η ϋντονη εξϊτμιςη υποβιβϊζει την ςτϊθμη του νερού και αυξϊνει την πυκνότητα του. γ) οι περιοχϋσ εκβολών μεγϊλων ποταμών δ) ςτα νηςιϊ η πνοό του ανϋμου εύναι δυνατό να δημιουργόςει διαφορϊ ςτϊθμησ μεταξύ προςόνεμησ και υπόνεμησ πλευρϊσ και κύνηςη νερού προσ υπόνεμη πλευρϊ. Άλεκνη 24

25 Δηαρείξηζεο Φπζηθνύ Πεξηβάιινληνο. Τπεύζπλε: Δξ Μάξζα Λαδαξίδνπ Άλεκνη 25

26 6. ΑΣΜΟΦΑΙΡΙΚΕ ΔΙΑΣΑΡΑΞΕΙ ΑΕΡΙΕ ΜΑΖΕ: εύναι τερϊςτια μϊζα ατμοςφαιρικού αϋρα με οριζόντια ομοιομορφύα ωσ προσ την πυκνότητα, υγραςύα και θερμοκραςύα. Με τισ αϋριεσ μϊζεσ γύνεται η γενικό κυκλοφορύα τησ ατμόςφαιρασ και η μεταφορϊ τερϊςτιων ποςών θερμότητασ από τουσ τροπικούσ προσ τουσ πόλουσ. Σα χαρακτηριςτικϊ που τισ περιγρϊφουν εύναι: 1. πηγό (περιοχό πϊνω από την οπούα δημιουργόθηκε η αϋρια μϊζα και πόρε τα χαρακτηριςτικϊ τησ). Τπϊρχουν περύπου 20 περιοχϋσ ςτη γη, όπου δημιουργούνται αϋριεσ μϊζεσ. 2. διαδρομό (ο δρόμοσ που ακολούθηςε η αϋρια μϊζα από την ςτιγμό που ϊρχιςε να κινεύται) 3. ηλικύα (ο χρόνοσ που πϋραςε όταν ϊρχιςε να κινεύται). Αηκνζθαηξηθέο δηαηαξάμεηο 26

27 Οι αϋριεσ μϊζεσ χαρακτηρύζονται ςαν: α) θερμϋσ, β) ηπειρωτικϋσ, γ) τροπικϋσ. Όταν δύο αϋρινεσ μϊζεσ με διαφορετικϊ χαρακτηριςτικϊ (θερμοκραςύα, υγραςύα) ϋλθουν ςε επαφό τότε δεν αναμιγνύονται αλλϊ τεύνουν να διατηρόςουν την αυτοτϋλεια τουσ, διαχωριζόμενεσ μεταξύ τουσ με μια κεκλιμϋνη επιφϊνεια η οπούα ονομϊζεται μϋτωπο. Σα εύδη μετώπων που ϋχουμε εύναι τα εξόσ: 1.Θερμό 2.Ψυχρό 3.υνεςφιγμϋνο 4.τϊςιμο Μάζεκα: Μεηεσξνινγίαο-Κιηκαηνινγίαο Τπεύζπλε: Δξ Μάξζα Λαδαξίδνπ Αηκνζθαηξηθέο δηαηαξάμεηο 27

28 Θερκό κέηωπο Πεγή: Πεγή: Ψστρό κέηωπο Δηαρείξηζεο Φπζηθνύ Πεξηβάιινληνο. Τπεύζπλε : Δξ Μάξζα Λαδαξίδνπ Αηκνζθαηξηθέο δηαηαξάμεηο 28

29 Καταιγύδα Η καταιγύδα εύναι από τα πιο βύαια φαινόμενα τησ φύςησ. Σα χαρακτηριςτικϊ τησ εύναι: ραγδαύεσ διαλεύπουςεσ βροχϋσ που μπορεύ να ςυνοδεύονται και από χαλϊζι, ιςχυρού ϊνεμοι μεταβλητόσ ϋνταςησ και διεύθυνςησ και ιςχυρϋσ ηλεκτρικϋσ εκκενώςεισ (αςτραπϋσ, βροντϋσ, κεραυνού). Όλα αυτϊ τα φαινόμενα ϋπονται ενόσ τεραςτύου νϋφουσ ςωρειτομελανύου (Cb) ύψουσ 15 km. Δημιουργεύται υπό ςυνθόκεσ ϋντονησ αςτϊθειασ και παρουςύα μεγϊλων ποςοτότων υδρατμών ςτα κατώτερα ςτρώματα τησ ατμόςφαιρασ. Η διϊρκεια μιασ απομονωμϋνησ καταιγύδασ δεν ξεπερνϊ ςυνόθωσ τισ δυο ώρεσ. Διακρύνονται ςε τοπικϋσ και μετωπικϋσ Αηκνζθαηξηθέο δηαηαξάμεηο 29

30 Καηαηγίδα Ο κύκλοσ ζωόσ μιασ καταιγύδασ Πηγό: Τπεύζπλε: Δξ Μάξζα Λαδαξίδνπ Αηκνζθαηξηθέο δηαηαξάμεηο 30