Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 80

Transcript

1 80 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ εςτύασ τοποθετοϑμε ϋνα φωτεινϐ αντικεύμενο, τοποθετώντασ μπροςτϊ απϐ τον καθρϋπτη ςε κατϊλληλη απϐςταςη μύα οθϐνη. προςδιοριςμοϑ ενϐσ ειδώλου ςε ςφαιρικϐ καθρϋπτη. Α. Σο εύδωλο ςχηματύζεται : α. μπροςτϊ απϐ τον καθρϋπτη β. πύςω απϐ τον καθρϋπτη Β. Σο εύδωλο που ςχηματύζεται εύναι : α. Υανταςτικϐ β. Πραγματικϐ Γ. Σο εύδωλο εύναι : α. Ορθϐ β. Ανεςτραμμϋνο Δ. Σο εύδωλο εύναι : α. μικρϐτερο του αντικειμϋνου. β. μεγαλϑτερο του αντικειμϋνου. Ε. Σο εύδωλο βρύςκεται. : α. μπροςτϊ απϐ το αντικεύμενο β. πύςω απϐ το αντικεύμενο 10.ε απϐςταςη μικρϐτερησ τησ εςτιακόσ απϐςταςησ τοποθετοϑμε ϋνα φωτεινϐ αντικεύμενο. Α. Σο εύδωλο ςχηματύζεται : α. μπροςτϊ απϐ τον καθρϋπτη β. πύςω απϐ τον καθρϋπτη Β. Σο εύδωλο που ςχηματύζεται εύναι : α. Υανταςτικϐ β. Πραγματικϐ Γ. Σο εύδωλο εύναι : α. Ορθϐ β. Ανεςτραμμϋνο Δ. Σο εύδωλο εύναι : α. μικρϐτερο του αντικειμϋνου. β. μεγαλϑτερο του αντικειμϋνου. 11. ασ δύνεται παρακϊτω ο τρϐποσ Α. Ποια εικϐνα δεύχνει τον τρϐπο προςδιοριςμοϑ ενϐσ ειδώλου ςε κούλο καθρϋπτη ; α. Εικϐνα-Α β. Εικϐνα-Β Β. Ποια εικϐνα δεύχνει τον τρϐπο προςδιοριςμοϑ ενϐσ ειδώλου ςε κυρτϐ καθρϋπτη ; α. Εικϐνα-Α β. Εικϐνα-Β Γ. Πϐτε το μόκοσ του αντικειμϋνου εύναι θετικϐ : α. Πϊντα β. τον κούλο καθρϋπτη γ. τον κυρτϐ καθρϋπτη Δ. Πϐτε το μόκοσ του ειδώλου εύναι αρνητικϐ ; α. Πϊντα. β. Όταν το εύδωλο εύναι ορθϐ. γ. Όταν το εύδωλο εύναι ανεςτραμμϋνο. Ε. Πϐτε η εςτιακό απϐςταςη f εύναι θετικό ; α. τον κούλο καθρϋπτη β. τον κυρτϐ καθρϋπτη Ζ. Πϐτε η εςτιακό απϐςταςη f εύναι αρνητικό ; α. τον κούλο καθρϋπτη β. τον κυρτϐ καθρϋπτη Η. Αν p η απϐςταςη ενϐσ ςημεύου του αντικειμϋνου και p η απϐςταςη ενϐσ ςημεύου του ειδώλου απϐ τον καθρϋπτη. Η1. ε ποια περύπτωςη το p εύναι θετικϐ ; α. Πϊντα β. ε κούλο καθρϋπτη γ. ε κυρτϐ Η2. ε ποια περύπτωςη το p εύναι θετικϐ ; α. Πϊντα β. ε πραγματικϐ εύδωλο γ. ε φανταςτικϐ εύδωλο Η3. ε ποια περύπτωςη το p εύναι αρνητικϐ ; α. Πϊντα β. ε πραγματικϐ εύδωλο Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 80

2 81 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ γ. ε φανταςτικϐ εύδωλο Θ. Ποια εύναι η ςχϋςη που ςυνδϋει τα f, p,p α. f=p+p β. f p p' γ δ. f p p' Ι. Η μεγϋθυνςη m εύναι ύςη με : p' α.m=p p γ. m= β. m= p p' f p' p p δ.m= p' p Κ. ε πραγματικϐ εύδωλο η μεγϋθυνςη εύναι : α. Θετικό β. Αρνητικό Λ. Σο πραγματικϐ εύδωλο εύναι.: α. Ορθϐ β. Ανεςτραμμϋνο Μ. ε φανταςτικϐ εύδωλο η μεγϋθυνςη εύναι : α. Θετικό β. Αρνητικό Λ. Σο φανταςτικϐ εύδωλο εύναι.: α. Ορθϐ β. Ανεςτραμμϋνο 12.Να ςυμπληρώςετε με τουσ κατϊλληλουσ ϐρουσ τα παρακϊτω κενϊ. Α. - : Εύδοσ ανϊκλαςησ ϐπου η φωτεινό δϋςμη μετϊ την ανϊκλαςη ακολουθεύ μύα καθοριςμϋνη κατεϑθυνςη. Β. - : Γωνύα που ςχηματύζουν η ακτύνα που προςπύπτει και η ευθεύα που εύναι κϊθετη ςτον καθρϋπτη. Γ. - : Γωνύα που ςχηματύζουν η ακτύνα που ανακλϊται και η ευθεύα που εύναι κϊθετη ςτον καθρϋπτη. Δ. : Υαινϐμενο κατϊ το οπούο μετϊ την ανϊκλαςη το φωσ διαχϋεται προσ κϊθε κατεϑθυνςη. Ε. : Εικϐνα ενϐσ αντικειμϋνου που ςχηματύζεται απϐ ϋναν καθρϋπτη. Σ. - : Εύδωλο που ςχηματύζεται απϐ τισ προεκτϊςεισ των ανακλώμενων ακτινών. Ζ. - : Εύδοσ καμπϑλου καθρϋπτη ϐπου η ανακλώμενη επιφϊνεια εύναι καμπϑλη προσ τα μϋςα. Η. - : Εύδοσ καμπϑλου καθρϋπτη ϐπου η ανακλώμενη επιφϊνεια εύναι καμπϑλη προσ τα ϋξω. Θ. - : Σμόμα του χώρου που μποροϑμε να το δοϑμε με τη βοόθεια ςυςκευόσ. Ι. - : Εύδοσ ειδώλου που ςχηματύζεται απϐ τισ ύδιεσ ακτύνεσ. Κ. : ημεύο καμπϑλου καθρϋπτη ϐπου ςυγκλύνουν ϐλεσ οι ανακλώμενεσ ακτύνεσ ό οι προεκτϊςεισ τουσ. Λ. - : Η ακτύνα του ςφαιρικοϑ καθρϋπτη. Μ. - : Η ευθεύα που ςυνδϋει το κϋντρο του καθρϋπτη με την εςτύα. Ν. - : Σο ςημεύο τομόσ του κϑριου ϊξονα με το κϊτοπτρο. Ξ. - : Η απϐςταςη εςτύασ-κορυφόσ κατϐπτρου. Διϊθλαςη. 1.Α.Η ταχϑτητα του φωτϐσ. : α. εύναι ύδια ανεξϊρτητα απϐ το μϋςο διϊδοςησ (κενϐ,αϋρασ,νερϐ, γυαλύ, κ.α.) β. εξαρτϊται απϐ το μϋςο διϊδοςησ (κενϐ,αϋρασ,νερϐ, γυαλύ, κ.α.) Β. Σο φωσ που διαδύδεται ταχϑτερα. : α. τον αϋρα β. το νερϐ Γ. Σο φωσ που διαδύδεται ταχϑτερα.. : α. τον αϋρα β. το νερϐ Δ. Ιςχϑει.. : α. Ο αϋρασ εύναι οπτικϊ πυκνϐτεροσ του νεροϑ β. Ο αϋρασ εύναι οπτικϊ αραιϐτεροσ του νεροϑ. Ε. Ιςχϑει.. : α. Ο αϋρασ εύναι οπτικϊ πυκνϐτεροσ του γυαλιοϑ β. Σο γυαλύ εύναι οπτικϊ πυκνϐτερου του αϋρα. 2.ασ δύνεται το παρακϊτω ςχόμα. Α.Η γωνύα πρϐςπτωςησ εύναι η. : α. π β. α γ. δ Β.Η γωνύα διϊθλαςησ εύναι η.. : α. π β. α γ. δ Γ.Η γωνύα ανϊκλαςησ εύναι η.. : α. π β. α γ. δ Δ. ε ποια εικϐνα το φωσ αλλϊζει μϋςο διϊδοςησ Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 81

3 82 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ και απϐ οπτικϊ πυκνϐτερο διαδύδεται ςε οπτικϊ αραιϐτερο : α. Εικϐνα-α β. Εικϐνα-β. Ε. ε ποια εικϐνα το φωσ αλλϊζει μϋςο διϊδοςησ και απϐ οπτικϊ αραιϐτερο διαδύδεται ςε οπτικϊ πυκνϐτερο : α. Εικϐνα-α β. Εικϐνα-β. Σ. Όταν το φωσ αλλϊζει μϋςο διϊδοςησ απϐ οπτικϊ αραιϐτερο μϋςο ςε οπτικϊ πυκνϐτερο, τϐτε ιςχϑει. α. π>δ β. π=δ γ. π<δ Ζ. Όταν το φωσ αλλϊζει μϋςο διϊδοςησ απϐ οπτικϊ πυκνϐτερο μϋςο ςε οπτικϊ αραιϐτερο, τϐτε ιςχϑει. α. π>δ β. π=δ γ. π<δ 3.ϑμφωνα με την αρχό του ελϊχιςτου χρϐνου του Υερμϊ, το φωσ μεταξϑ δϑο ςημεύων ακολουθεύ τη ςυντομϐτερη διαδρομό, ώςτε να την πραγματοποιόςει ςτον ελϊχιςτο χρϐνο. Α. Όταν τα δϑο ςημεύα βρύςκονται ςτο ύδιο μϋςο διϊδοςησ Η διαδρομό που ακολουθεύ το φωσ απϐ τη φωτεινό πηγό προσ τον παρατηρητό εύναι η. : α. α β. β γ. γ Β. Όταν τα δϑο ςημεύα βρύςκονται ςε διαφορετικϐ μϋςο διϊδοςησ Η διαδρομό που ακολουθεύ το φωσ απϐ τη φωτεινό πηγό προσ τον παρατηρητό εύναι η. : α. α β. β γ. γ 4.Με βϊςη την εικϐνα να απαντόςετε ςτισ ερωτόςεισ που ακολουθοϑν. Α. Η μεταβολό τησ γωνύασ πρϐςπτωςησ π : α. Δεν επηρεϊζει τη γωνύα διϊθλαςησ δ β. Ϊχει ωσ αποτϋλεςμα και μεταβολό τησ γωνύασ διϊθλαςησ δ Β. Όςο αυξϊνεται η γωνύα πρϐςπτωςησ π.. : α. Αυξϊνεται και η γωνύα διϊθλαςησ δ. β. Μειώνεται και η γωνύα διϊθλαςησ δ. Γ. Όςο μειώνεται η γωνύα πρϐςπτωςησ π.. : α. Αυξϊνεται και η γωνύα διϊθλαςησ δ. β. Μειώνεται και η γωνύα διϊθλαςησ δ. Δ. Αν η γωνύα πρϐςπτωςησ εύναι π=0 ο ιςχϑει : α. δ=0 ο β. δ 0 ο γ. δ=90 ο 5.Α. Αν ˆπ η γωνύα πρϐςπτωςησ και ˆδ η γωνύα διϊθλαςησ, ο νϐμοσ του Snell διατυπώνεται μαθηματικϊ ωσ : θμ(π) ˆ θμ(δ) ˆ α. ςτακερό β. ςτακερό θμ(δ) ˆ θμ(π) ˆ γ. θμ(π) θμ(δ)=ςτακερό ˆ ˆ Β. Αν n ο δεύκτησ διϊθλαςησ ενϐσ υλικοϑ μϋςου. Όταν το φωσ περνϊ απϐ το κενϐ ό τον αϋρα ςτο υλικϐ μϋςο ιςχϑει : θμ(π) ˆ θμ(π) ˆ 1 α. =n β. = γ. θμ(π) ˆ θμ(δ)=n ˆ θμ(δ) ˆ θμ(δ) ˆ n Γ1. ϑμφωνα με τον Κρύςτιαν Φοϑγκενσ ο δεύκτησ διϊθλαςησ n ενϐσ υλικοϑ μϋςου εύναι. : Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 82 α. c o n= c β. c n= γ. n=c co c o Γ2. Σο c εύναι.. : α. Η ταχϑτητα του φωτϐσ ςτο κενϐ β. η ταχϑτητα του φωτϐσ ςτο υλικϐ μϋςο Γ3. Σο c o εύναι. : α. Η ταχϑτητα του φωτϐσ ςτο κενϐ β. η ταχϑτητα του φωτϐσ ςτο υλικϐ μϋςο Γ4. Η ςωςτό ςχϋςη που ςυνδϋει το c με το c o εύναι.. : α. c=c o β. c co γ. c co Γ5.Για το δεύκτη διϊθλαςησ n ιςχϑει. :

4 83 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ α. εύναι πϊντα 1 για οποιοδόποτε υλικϐ μϋςο. β. εύναι 1 για τον αϋρα και το κενϐ, για οποιοδόποτε ϊλλο υλικϐ μϋςο εύναι μικρϐτεροσ του 1. γ. εύναι 1 για τον αϋρα και το κενϐ, για οποιοδόποτε ϊλλο υλικϐ μϋςο εύναι μεγαλϑτεροσ του το παρακϊτω ςχόμα ςασ δύνεται η διαδρομό μύασ φωτεινόσ ακτύνασ απϐ την φωτεινό πηγό προσ τον παρατηρητό. ωσ. : α. θμ(π) ˆ n = θμ(δ) ˆ n 1 2 β. θμ(π) ˆ n = θμ(δ) ˆ n Ε. Ποιο μϋςο εύναι οπτικϊ πυκνϐτερο : α. Μϋςο-1 β. Μϋςο-2 Σ. Ποια εύναι η ςωςτό ςχϋςη που ςυνδϋει τουσ δεύκτεσ διϊθλαςησ..: α.n 1>n 2 β. n 1<n 2 γ. n 1=n 2 7.ασ δύνονται οι δεύκτεσ διϊθλαςησ του κύτρινου φωτϐσ που παρϊγεται απϐ ϊτομα νατρύου, διαφϐρων διαφανών μϋςων. 2 1 Α. Ο νϐμοσ του Snell για την εικϐνα-α διατυπώνεται ωσ. α. n νεροφ θμ(π) ˆ = θμ(δ) ˆ 1 β. θμ(π) ˆ 1 = θμ(δ) ˆ n νεροφ Β. Ο νϐμοσ του Snell για την εικϐνα-β διατυπώνεται ωσ. α. n νεροφ θμ(π) ˆ = θμ(δ) ˆ 1 β. θμ(π) ˆ 1 = θμ(δ) ˆ n νεροφ Να ςυμπληρωθεύ ο παρακϊτω πύνακασ ϐπωσ ςτο παρϊδειγμα που ςασ δύνεται. Μϋςο-1 Μϋςο-2 θμ(π) ˆ θμ(δ) ˆ Νερϐ Αϋρασ 1 1,33 χϋςη ˆ ˆπ-δ ˆ ˆπ<δ Νερϐ Οινϐπνευμα Φαλαζύασ Βοημικό ϑαλοσ Μολυβδϑαλοσ Διαμϊντι Όπου ˆπ: γωνία πρόςπτωςθσ δ: ˆ γωνία διάκλαςθσ Γ. Ο νϐμοσ του Snell για την εικϐνα-γ διατυπώνεται ωσ. : α. θμ(π) ˆ n = θμ(δ) ˆ n 1 2 β. θμ(π) ˆ n = θμ(δ) ˆ n 2 1 Δ. Ο νϐμοσ του Snell για την εικϐνα-δ διατυπώνεται 8.Με βϊςη την εικϐνα που ςασ δύνεται να Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 83

5 84 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ απαντόςετε ςτισ ερωτόςεισ που ακολουθοϑν. Α. την εικϐνα-α η φωτεινό ακτύνα διϋρχεται απϐ τον αϋρα ςτο νερϐ. Ποιο μϋςο ϋχει μεγαλϑτερο δεύκτη διϊθλαςησ ; α. Αϋρασ β. Νερϐ Β. την εικϐνα α ποια ςχϋςη ςυνδϋει τισ γωνύεσ ˆπ και δ ˆ : α. ˆπ=δ ˆ β. ˆπ>δ ˆ γ. ˆπ<δ ˆ Γ. την εικϐνα-β η φωτεινό ακτύνα διϋρχεται απϐ τον αϋρα ςτο γυαλύ. Ποιο μϋςο ϋχει μεγαλϑτερο δεύκτη διϊθλαςησ ; α. Αϋρασ β. Γυαλύ Δ. την εικϐνα β ποια ςχϋςη ςυνδϋει τισ γωνύεσ ˆπ και δ ˆ : α. ˆπ=δ ˆ β. ˆπ>δ ˆ γ. ˆπ<δ ˆ Ε. Ποιο μϋςο ϋχει μεγαλϑτερο δεύκτη διϊθλαςησ α. Νερϐ β. Γυαλύ Σ. ε ποια απϐ τισ δϑο περιπτώςεισ η διαφορϊ τησ γωνύασ πρϐςπτωςησ π με τη γωνύα διϊθλαςησ δ εύναι μεγαλϑτερη ; α. την περύπτωςη που η φωτεινό ακτύνα απϐ τον αϋρα διαδιδϐταν ςτο νερϐ. β. την περύπτωςη που η φωτεινό ακτύνα απϐ τον αϋρα διαδιδϐταν ςτο γυαλύ. Ζ. Αν μύα φωτεινό ακτύνα αλλϊξει μϋςο διϊδοςησ απϐ γυαλύ ςε νερϐ, ποια ςχϋςη θα ςυνδϋει τισ γωνύεσ πρϐςπτωςησ π διϊθλαςησ δ ; α. ˆπ=δ ˆ β. ˆπ>δ ˆ γ. ˆπ<δ ˆ Η. Αν μύα φωτεινό ακτύνα αλλϊξει μϋςο διϊδοςησ απϐ νερϐ ςε γυαλύ, ποια ςχϋςη θα ςυνδϋει τισ γωνύεσ πρϐςπτωςησ π διϊθλαςησ δ ; α. ˆπ=δ ˆ β. ˆπ>δ ˆ γ. ˆ ˆπ<δ Α. Μύα φωτεινό ακτύνα καθώσ διϋρχεται απϐ το νερϐ ςτον αϋρα η γωνύα που ςχηματύζει με την κϊθετη τησ διαχωριςτικόσ επιφϊνειασ. : α. Αυξϊνεται β. Μειώνεται Β. Οι φωτεινϋσ ακτύνεσ που φτϊνουν ςτο ανθρώπινο μϊτι εύναι προεκτϊςεισ των.: α. Ακτινών που προςπύπτουν ςτη διαχωριςτικό επιφϊνεια β. Ακτινών που διαθλώνται ςτη διαχωριςτικό επιφϊνεια Γ. Σο ανθρώπινο μϊτι βλϋπει το αντικεύμενο που εύναι βυθιςμϋνο ςτο νερϐ. : α. ε υψηλϐτερη θϋςη(ωσ προσ τον πυθμϋνα) απϐ την πραγματικϐτητα β. ε χαμηλϐτερη θϋςη (ωσ προσ τον πυθμϋνα) απϐ την πραγματικϐτητα 9.Η ταχϑτητα διϊδοςησ μύασ φωτεινόσ ακτύνασ ςε διαφανϋσ μϋςο εξαρτϊται. : α. Μϐνο απϐ τη φϑςη του υλικοϑ β. Μϐνο απϐ την ενϋργεια των φωτονύων ( χρώμα) τησ φωτεινόσ ακτύνασ γ. Και απϐ τη φϑςη του υλικοϑ και απϐ την ενϋργεια των φωτονύων. 10. ΥΑΚΟΙ ΚΑΙ ΟΠΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 84

6 85 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ 1. πρεςβυωπύασ, ενώ ο φακϐσ (β) ςτα γυαλιϊ μυωπύασ. 3. Α. ε ποιο φαινϐμενο βαςύζεται η λειτουργύα των φακών ; α. Διϊθλαςησ β. Ανϊκλαςησ Β. Ποιοσ απϐ τουσ δϑο φακοϑσ εύναι παχϑτεροσ ςτο μϋςον και λεπτϐτεροσ ςτα ϊκρα ; α. Ο (α) β. Ο (β) Γ. Ποιοσ απϐ τουσ δϑο φακοϑσ εύναι παχϑτεροσ ςτα ϊκρα και λεπτϐτεροσ ςτο μϋςον ; α. Ο (α) β. Ο (β) Δ. Ποιοσ απϐ τουσ δϑο φακοϑσ εύναι κούλοσ ; α. Ο (α) β. Ο (β) Ε. Ποιοσ απϐ τουσ δϑο φακοϑσ εύναι κυρτϐσ ; α. Ο (α) β. Ο (β) Σ. Ποιοσ απϐ τουσ δϑο φακοϑσ εύναι ςυγκλύνοντασ φακϐσ ; α. Ο (α) β. Ο (β) Ζ. Ποιοσ απϐ τουσ δϑο φακοϑσ εύναι αποκλύνοντασ φακϐσ ; α. Ο (α) β. Ο (β) 2. Να χαρακτηρύςετε τισ παρακϊτω προτϊςεισ ωσ ςωςτϋσ ό λανθαςμϋνεσ α. Ο κυρτϐσ φακϐσ εύναι ςυγκλύνοντασ ενώ ο κούλοσ αποκλύνοντασ φακϐσ. β. Ο φακϐσ (α) εύναι κούλοσ ενώ ο φακϐσ (β) εύναι κυρτϐσ. γ. Ο φακϐσ (α) χρηςιμοποιεύται ωσ ςκϐπευτρο ςε φωτογραφικό μηχανό, ενώ ο φακϐσ (β) ωσ μεγεθυντικϐσ φακϐσ. δ. Ο φακϐσ (α) χρηςιμοποιεύται ςτα γυαλιϊ Να αντιςτοιχύςετε τουσ όρουσ τησ ςτόλησ-ι με τουσ όρουσ τησ ςτόλησ-ιι τόλη-ι τόλη-ιι 1.ημεύο Ο Α. Κϑρια εςτύα 2.ημεύο Ε 1 Β. Κϑριοσ ϊξονασ 3.ημεύο Ε 2 Γ. Εςτιακό απϐςταςη 4.Απϐςταςη ΟΕ 1 Δ. Κϋντρο φακοϑ 5.Απϐςταςη ΟΕ 2 Ε. Ακτύνα ςφαιρικόσ 6.Απϐςταςη Κ 1Κ 2 επιφϊνειασ 7.Απϐςταςη ΟΚ 1 Σ. Κϋντρο ςφαιρικόσ 8.Απϐςταςη ΟΚ 2 επιφϊνειασ 9.ημεύο Κ 1 10.ημεύο Κ 2 4.την παρακϊτω εικϐνα προςεγγύζουμε ϋνα κούλο και ϋνα κυρτϐ φακϐ με ϋνα τριγωνικϐ πρύςμα. Α. Όταν μύα φωτεινό δϋςμη ειςϋλθει ςτο τριγωνικϐ πρύςμα παρϊλληλα προσ τη βϊςη του, η φωτεινό ακτύνα εξερχϐμενη απϐ αυτϐ : α. Αλλϊζει πορεύα ώςτε να πληςιϊζει ςτη βϊςη του. β. Δεν αλλϊζει πορεύα γ. Αλλϊζει πορεύα ώςτε να πληςιϊζει προσ την κορυφό του. Β. Η κορυφό του τριγωνικοϑ πρύςματοσ ςε ποιο ςημεύο του φακοϑ τοποθετεύται ; α. το λεπτϐτερο β. το παχϑτερο Γ. ε ποιον φακϐ η κορυφό του τριγωνικοϑ πρύςματοσ τοποθετεύται ςτο κϋντρο του ; α. το φακϐ-α β. το φακϐ-β Δ. ε ποιο φακϐ η κορυφό του τριγωνικοϑ πρύςματοσ τοποθετεύται ςτην κορυφό του ; α. το φακϐ-α β. το φακϐ-β Ε. Ποιοσ φακϐσ εύναι κούλοσ ; α. Ο φακϐσ-α β. Ο φακϐσ-β Σ. Ποιοσ φακϐσ εύναι κυρτϐσ ; Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 85

7 86 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ α. Ο φακϐσ-α β. Ο φακϐσ-β Ζ. Ποιοσ φακϐσ εύναι ςυγκλύνοντασ ; α. Ο φακϐσ-α β. Ο φακϐσ-β Η. Ποιοσ φακϐσ εύναι αποκλύνοντασ ; α. Ο φακϐσ-α β. Ο φακϐσ-β 5.Να ςυμπληρωθοϑν τα κενϊ των παρακϊτω προτϊςεων με τουσ ϐρουσ-κλειδιϊ που ςασ δύνονται ςτισ αγκϑλεσ. [-φακϐσ, -κυρτού, -κούλοι, - ςυγκλύνοντεσ, - αποκλύνοντεσ, - κϑριοσ ϊξονασ, -κϋντρο φακοϑ, - εςτιακό απϐςταςη, ] Α. : Εύδοσ φακών που μετατρϋπουν δϋςμη παρϊλληλων φωτεινών ακτινών ςε αποκλύνουςα. Β. : Διαφανϋσ ςώμα ςυνόθωσ απϐ γυαλύ το οπούο ϋχει καμπϑλεσ επιφϊνειεσ (ςφαιρικϋσ ό κυλινδρικϋσ ) Γ. : Εύδοσ φακών που εύναι παχϑτεροι ςτο μϋςον και λεπτϐτεροι ςτο ϊκρο. Δ. : Η ευθεύα που ςυνδϋει τα κϋντρα των ςφαιρικών επιφανειών του φακοϑ. Ε. :Εύδοσ φακών που μετατρϋπουν δϋςμη παρϊλληλων φωτεινών ακτινών ςε ςυγκλύνουςα. Σ. :Εύδοσ φακών που εύναι παχϑτεροι ςτο ϊκρο και λεπτϐτεροι ςτο μϋςο. Ζ. : Η απϐςταςη τησ κϑριασ εςτύασ και του κϋντρου του φακοϑ. Η. : Σο ςημεύο του κϑριου ϊξονα που βρύςκεται ςτο μϋςο του φακοϑ. Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 86

8 87 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ ΦΗΜΕΙΑ 1.Οξϋα 1.1. Να επιλϋξετε τον τϑπο του οξϋοσ που υπϊρχει ςε ϋνα φυςικϐ χυμϐ α. κιτρικϐ οξϑ β. φωςφορικϐ οξϑ γ. αςκορβικϐ οξϑ δ. οξικϐ οξϑ 1.2. Να χαρακτηρύςετε την παρακϊτω πρϐταςη ωσ ςωςτό ό λανθαςμϋνη : Η Coca-Cola περιϋχει φωςφορικό οξύ Να ςυμπληρώςετε τα κενϊ με τουσ κατϊλληλα οξϋα : Η λεμονϊδα περιϋχει οξϑ ενώ το ξϑδι οξϑ. Ιδιότητεσ οξϋων 1.4. Να ςυμπληρωθεύ το παρακϊτω κενϐ με την κατϊλληλη λϋξη Ο χυμϐσ λεμονιοϑ περιϋχει κιτρικϐ οξϑ και αςκορβικϐ οξϑ, ϊρα τα οξϋα ϋχουν γεϑςη Να χαρακτηρύςετε τισ παρακϊτω φρϊςεισ ωσ ςωςτϋσ ό λανθαςμϋνεσ α. Οξϋα ϐπωσ το νιτρικϐ οξϑ, το θειικϐ και το υδροχλωρικϐ ϐταν τα δοκιμϊζουμε ϋχουν ϐξινη γεϑςη β. Σα οξϋα ϐπωσ το νιτρικϐ, το υδροχλωρικϐ και το θειικϐ εύναι ιςχυρϊ ςε ςχϋςη με το κιτρικϐ και το αςκορβικϐ με αποτϋλεςμα να εύναι αδϑνατον να τα γευτεύ κϊποιοσ αφοϑ διαβρώνουν κϊθε επιφϊνεια. χυμϐ λεμονύου: Α. Θα ϋχει το βϊμμα ηλιοτροπύου κϐκκινο χρώμα. Β. Θα ϋχει το βϊμμα ηλιοτροπύου μπλε χρώμα Η φαινολοφθαλεϗνη (δεύκτησ) ϋχει ϋνα χαρακτηριςτικϐ ροδαλϐ χρώμα. Σι θα ςυμβεύ αν ρύξουμε υδροχλωρικϐ οξϑ. Α. Θα παραμεύνει το ροδαλϐ χρώμα Β. Θα χαθεύ το ροδαλϐ χρώμα και θα μετατραπεύ ςε ϊχρωμο υγρϐ Αν ρύξουμε ξϑδι πϊνω ςε μαγειρικό ςϐδα τι περιμϋνουμε να ςυμβεύ ; Α. Δεν ςυμβαύνει τύποτα Β. χηματύζονται φυςαλύδεσ γιατύ αντιδρϊ το οξϑ με τα ανθρακικϊ ϊλατα που ϋχει η ςϐδα και παρϊγεται αϋριο υδρογϐνο. Γ. χηματύζονται φυςαλύδεσ γιατύ αντιδρϊ το οξϑ με τα ανθρακικϊ ϊλατα που ϋχει η ςϐδα και παρϊγεται αϋριο διοξεύδιο του ϊνθρακα Αν ςε μικρϊ κομμϊτια μαρμϊρου που περιϋχουν ανθρακικϊ ϊλατα ρύξουμε υδροχλωρικϐ οξϑ, δεν θα παρατηρηθεύ καμύα χημικό μεταβολό. Η παραπϊνω πρϐταςη εύναι ςωςτό ό λανθαςμϋνη ; Γνωρύζουμε ϐτι τα οξϋα αντιδροϑν με μϋταλλα και παρϊγουν αϋριο υδρογϐνο (ςχηματιςμϐσ φυςαλύδων). Όμωσ δεν αντιδροϑν ϐλα τα μϋταλλα με υδρογϐνο. Με βϊςη την παρακϊτω εικϐνα να βρεύτε το μϋταλλο που δεν αντιδρϊ με τα οξϋα 1.6. Να ςημειώςετε με γρϊμμα Δ ϐποια ουςύα εύναι δεύκτησ και με Ο ϐποια ουςύα εύναι οξϑ. Κιτρικϐ: Βϊμμα ηλιοτροπύου : ΥαινολοφθαλεϏνη: Υωςφορικϐ: Ηλιανθύνη: Μπλε τησ βρωμοθυμϐλησ : Αςκορβικϐ: Οξικϐ : 1.7. Σο ξϑδι και ο χυμϐσ λεμονιοϑ αλλϊζουν το χρώμα του μπλε τησ βρωμοθυμϐλησ απϐ μπλε ςε κύτρινο. Ωρα αν ρύξουμε νιτρικϐ οξϑ ςε μπλε τησ βρωμοθυμϐλησ αυτϐ: Α. Θα παραμϋνει χρώματοσ μπλε Β. Θα αλλϊξει ςε κύτρινο 1.8. Σο βϊμμα ηλιοτροπύου ϋχει δϑο χρώματα το μπλε και το κϐκκινο. Αν ρύξουμε ςε βϊμμα ηλιοτροπύου μαγειρικϐ αλϊτι θα ϋχει χρώμα μπλε. Αν ρύξουμε ςε βϊμμα ηλιοτροπύου οξικϐ οξϑ θα ϋχει χρώμα κϐκκινο. Σι θα ςυμβεύ αν ςε βϊμμα ηλιοτροπύου ρύξουμε Ϊχουμε ϋνα δοχεύο απϐ ψευδϊργυρο, ϋνα δοχεύο απϐ ςύδηρο και ϋνα δοχεύο απϐ χαλκϐ. ε ποιο δοχεύο μποροϑμε να «φυλϊξουμε» υδροχλωρικϐ οξϑ χωρύσ αυτϐ να αντιδρϊςει με τα τοιχώματα του δοχεύου : Α. το δοχεύο απϐ ψευδϊργυρο Β. το δοχεύο απϐ ςύδηρο Γ. το δοχεύο απϐ χαλκϐ Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 87

9 88 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ 1.14 Με βϊςη την παρακϊτω εικϐνα να απαντόςετε τισ ερωτόςεισ που ακολουθοϑν Σο διοξεύδιο του ϊνθρακα ϋχει την ιδιϐτητα να «θολώνει» το αςβεςτϐνερο. το δοχεύο-1 που περιϋχει υδροχλωρικϐ οξϑ βυθύζουμε μύα ρϊβδο ψευδαργϑρου με αποτϋλεςμα να παρϊγεται αϋριο-1. το δοχεύο-2 που περιϋχει υδροχλωρικο οξϑ βυθύζουμε κομματϊκια απϐ μϊρμαρο με αποτϋλεςμα να παρϊγεται αϋριο-2. Α. Και το αϋριο-1 και το αϋριο-2 θολώνουν του αςβεςτϐνερο. Β. Μϐνο το αϋριο-1 θολώνει το αςβεςτϐνερο. Γ. Μϐνο το αϋριο-2 θολώνει το αςβεςτϐνερο. Δ. Οϑτε το αϋριο-1, οϑτε το αϋριο-2 θολώνει το αςβεςτϐνερο. ph-οξύτητα Να ςυμπληρώςετε τα κενϊ. Η εκφρϊζει το πϐςο ϐξινο εύναι ϋνα διϊλυμα Όςα περιςςϐτερα ϋχει ϋνα διϊλυμα τϐςο πιο ϐξινο εύναι. Σην περιεκτικϐτητα ενϐσ διαλϑματοσ ςε κατιϐντα υδρογϐνου (Η + ) την μετρϊμε με το. Α. ε ποιο απϐ τα δοχεύα δεν παρατηροϑνται φυςαλύδεσ υδρογϐνου; α. το δοχεύο με τη ρϊβδο μολϑβδου β. το δοχεύο με τη ρϊβδο αςημιοϑ γ. το δοχεύο με τη ρϊβδο αλουμύνιου Β. Να ςημειώςετε δύπλα απϐ κϊθε μϋταλλο με (+) αν αντιδρϊ με τα οξϋα παρϊγοντασ υδρογϐνο και με (-) αν δεν αντιδρϊ. Αλουμύνιο ( ) Μϐλυβδοσ ( ) Αςόμι ( ) Γ. ε ποιο δοχεύο θα μποροϑςαμε να φυλϊξουμε νιτρικϐ οξϑ ; α. Δοχεύο απϐ αςόμι β. Δοχεύο απϐ μϐλυβδο γ. Δοχεύο απϐ αλουμύνιο Οξϋα κατϊ Arrhenius 1.15 Να ςυμπληρώςετε το κενϐ τησ παρακϊτω φρϊςησ με τον κατϊλληλο ϐρο. Οξϋα ονομϊζονται οι ενώςεισ ςϑμφωνα με τον Arrhenius οι οπούεσ ϐταν διαλϑονται ςτο νερϐ δύνουν Η διϊλυςη τησ αμμωνύασ (ΝΗ 3) ςτο νερϐ (H 2O) δύνεται απϐ την παρακϊτω αντύδραςη : ΝΗ 3 + Η 2Ο ΝΗ ΟΗ - Να αναφϋρετε αν η αμμωνύα εύναι οξϑ ό ϐχι Η διϊλυςη του υδροχλωρύου (HCl) ςτο νερϐ (Η 2Ο) δύνεται απϐ την παρακϊτω αντύδραςη: HCl H + + Cl - Σο υδροχλώριο εύναι οξϑ ό ϐχι ; τα διαλϑματα τον οξϋων ςτουσ 25 ο C η τιμό του ph εύναι ςυνόθωσ Α. 1-7 Β ασ δύνονται τρύα διαλϑματα οξϋων. Διϊλυμα-Α με ph=1, Διϊλυμα-B με ph=2,5, Διϊλυμα-Γ με ph=6,2 Ποιο διϊλυμα εύναι πιο ϐξινο ; Α. Σο Α Β. Σο Β Γ. Σο Γ Ποιο διϊλυμα ϋχει τη μικρϐτερη οξϑτητα ; Α. Σο Α Β. Σο Β Γ. Σο Γ 1.22.Να ςυμπληρώςετε την παρακϊτω χημικό εξύςωςη Η 2Ο (aq) + OH - (aq) Πωσ ονομϊζονται τα ιϐντα ΟΗ - : Α. Κατιϐντα υδρογϐνου Β. Κατιϐντα υδροξυλύου Γ. Ανιϐντα υδροξυλύου Διαθϋτουμε ϋνα δοχεύο με καθαρϐ νερϐ Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 88

10 89 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ Σι ιςχϑει ; Α. Σα κατιϐντα Η + εύναι περιςςϐτερα απϐ τα υδροξυλιϐντα ΟΗ - Β. Πλόθοσ κατιϐντων Η + = Πλόθοσ ανιϐντων ΟΗ - Γ. Σα κατιϐντα Η + εύναι λιγϐτερα απϐ τα υδροξυλιϐντα ΟΗ το δοχεύο με καθαρϐ νερϐ το ph ςτουσ 25 ο C εύναι : Α. Μικρϐτερο απϐ 7 B.Μεγαλϑτερο απϐ 7 Γ. άςο με Εύναι ςωςτϐ ό λϊθοσ : «Σο ph υδατικοϑ διαλϑματοσ εξαρτϊται απϐ τη θερμοκραςύα» το δοχεύο μασ που περιϋχει καθαρϐ νερϐ ρύχνουμε υδροχλωρικϐ οξϑ ΗCl. Σι ιςχϑει ; Α. Σα κατιϐντα Η + εύναι περιςςϐτερα απϐ τα υδροξυλιϐντα ΟΗ - Β. Πλόθοσ κατιϐντων Η + = Πλόθοσ ανιϐντων ΟΗ - Γ. Σα κατιϐντα Η + εύναι λιγϐτερα απϐ τα υδροξυλιϐντα ΟΗ το δοχεύο με υδροχλωρικϐ το ph ςτουσ 25 ο C εύναι : Α. Μικρϐτερο απϐ 7 B.Μεγαλϑτερο απϐ 7 Γ. άςο με Να ςυμπληρώςετε τα κενϊ με τουσ κατϊλληλουσ ϐρουσ. Πϊντα ςε υδατικϐ διϊλυμα οξϋοσ ιςχϑει Πλόθοσ Η + (αq) Πλόθοσ ΟΗ - (aq) ε κϊθε διϊλυμα οξϋοσ ιςχϑει ph<. Ϊνα διϊλυμα που Η + (αq)=οη - (aq) ϋχει ςτουσ 25 ο C ph=. Σο διϊλυμα αυτϐ ονομϊζεται Αν προςθϋςουμε νερϐ ςε ϋνα διϊλυμα οξϋοσ η περιεκτικϐτητα ςε κατιϐντα Η + : Α. Αυξϊνεται Β. Μειώνεται Αν προςθϋςουμε νερϐ ςε ϋνα διϊλυμα οξϋοσ το ph: Α. Αυξϊνεται Β. Μειώνεται Να χαρακτηρύςετε την παρακϊτω φρϊςη ωσ ςωςτό ό λϊθοσ. Αν προςθϋςουμε μεγϊλη ποςϐτητα νεροϑ ςε υδατικϐ διϊλυμα οξϋοσ το ph μπορεύ να αυξηθεύ ςε τιμϋσ πϊνω του Να χαρακτηρύςετε την παρακϊτω φρϊςη ωσ ςωςτό ό λϊθοσ. Αν προςθϋςουμε μεγϊλη ποςϐτητα νεροϑ ςε υδατικϐ διϊλυμα οξϋοσ το ph δεν μπορεύ να αυξηθεύ ςε τιμϋσ πϊνω του 7. ΕΠΑΝΑΛΗΧΗ ΣΑ ΟΞΕΑ Να χαρακτηριςτοϑν οι παρακϊτω προτϊςεισ ωσ ςωςτϋσ ό λϊθοσ α. Όλεσ οι ενώςεισ που περιϋχουν υδρογϐνο ϐπωσ η αμμωνύα ΝΗ 3 εύναι οξϋα β. Οι ιδιϐτητεσ των οξϋων οφεύλονται ςτο γεγονϐσ ϐτι ϐλα τα οξϋα κατϊ Arrhenius ϐταν διαλϑονται ςτο νερϐ δύνουν κατιϐντα υδρογϐνου Η + γ. Ϊνα ουδϋτερο διϊλυμα δεν περιϋχει οϑτε Η +,οϑτε ΟΗ - δ.ϊνα ουδϋτερο διϊλυμα περιϋχει Η + και ανιϐντα ΟΗ - και ιςχϑει : Περιεκτικϐτητα Η + =Περιεκτικϐτητα ΟΗ Να ςυμπληρωθοϑν τα κενϊ με τουσ κατϊλληλουσ ϐρουσ Οξϋα κατϊ Arrhenius ονομϊζονται οι ενώςεισ οι οπούεσ κατϊ τη τουσ ςτο δύνουν Σα οξϋα ϐταν αντιδροϑν με μϊρμαρο παρϊγουν φυςαλύδεσ,ενώ ϐταν αντιδροϑν με μϋταλλα παρϊγουν. Όςο πιο ϐξινο εύναι ϋνα διϊλυμα τϐςο ph ϋχει Να γραφοϑν οι χημικού τϑποι των παρακϊτω οξϋων Θειικϐ οξϑ : Νιτρικϐ οξϑ: Τδροχλωρικϐ οξϑ: Οξικϐ οξϑ: Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 89

11 90 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ Να γραφοϑν οι αντιδρϊςεισ διϊλυςησ των παρακϊτω οξϋων ςτο νερϐ Θειικϐ οξϑ: Νιτρικϐ οξϑ: Τδροχλωρικϐ οξϑ: Οξικϐ οξϑ: Να κατατϊξετε τα παρακϊτω διαλϑματα απϐ το λιγϐτερο προσ το περιςςϐτερο ϐξινο. Διϊλυμα-1 : ΗΝΟ 3 ph=1 Διϊλυμα-2 : H 2SO 4 ph=0,7 Διϊλυμα-3 : CH 3COOH ph=3 Η ςειρϊ εύναι : Ϊνα απϐ τα τρύα διαλϑματα το χρηςιμοποιοϑμε ςτο φαγητϐ μασ,ποιο εύναι αυτϐ; Να ςυμπληρωθεύ ο παρακϊτω πύνακασ Ιδιότητεσ διαλυμϊτων οξϋων Γεϑςη Φρώμα δεύκτη μπλε τησ βρωμοθυμϐλησ Αντύδραςη με μαγειρικό Παρϊγεται αϋριο ςϐδα Αντύδραςη με μϋταλλο Παρϊγεται αϋριο Σο ph ενϐσ διαλϑματοσ οξϋοσ ςτουσ 25 ο C λαμβϊνει τιμϋσ Α Β. 0 ϋωσ και κϊτω του 7 Γ. Σιμϋσ κϊτω του 1 Δ Διϊλυμα ϐπου περιεκτικϐτητα Η + = περιεκτικϐτητα ΟΗ - ϋχει ςτουσ 25 ο C Α. ph=7 B. ph<7 Γ. ph> Διϊλυμα ϐπου περιεκτικϐτητα Η + > περιεκτικϐτητα ΟΗ - ϋχει ςτουσ 25 ο C Α. ph=7 B. ph<7 Γ. ph> Διϊλυμα οξϋοσ ςτουσ 25 ο C ϋχει ph=4. Αν το αραιώςουμε με νερϐ το ph του θα εύναι : Α. 6 Β. 8 Γ. 2 Δ Αν ρύξουμε Coca-Cola ςε μαγειρικό ςϐδα θα παραχθεύ αϋριο..: Α. διοξεύδιο του ϊνθρακα Β. Τδρογϐνο Αν βυθύςουμε ρϊβδο ψευδαργϑρου ςε υδροχλωρικϐ οξϑ θα παραχθεύ αϋριο Α. διοξεύδιο του ϊνθρακα Β. Τδρογϐνο 2o Κεφϊλαιο-Βϊςεισ. 1. Σο ph των ϐξινων διαλυμϊτων εύναι μικρϐτερο του 7, ενώ του καθαροϑ νεροϑ 7.Σα διαλϑματα που ϋχουν ph>7 ονομϊζονται ό και περιϋχουν. 2. ασ δύνεται ϐτι το αςβεςτϐνερο, το αποφρακτικϐ ςωληνώςεων(tuboflo) και το καθαριςτικϐ τζαμιών (Ajax) ϋχουν ph>7 ϊρα τα διαλϑματα αυτϊ εύναι : α. Όξινα β. Ουδϋτερα γ. Βαςικϊ 3. Η αμμωνύα εύναι βϊςη ϊρα ϋνα υδατικϐ διϊλυμα τησ ϋχει ph..: α. 3 β. 7 γ Σο υδροξεύδιο του νατρύου εύναι βϊςη ϊρα ϋχει ph : α. 1 β. 7 γ Σο μπλε τησ βρωμοθυμϐλησ ςε διϊλυμα υδροχλωρικοϑ οξϋοσ εύναι κύτρινο, ενώ ςε διϊλυμα αμμωνύασ μπλε, τι χρώμα αναμϋνουμε να ϋχει το μπλε τησ βρωμοθυμϐλησ ςε διϊλυμα υδροξειδύου του νατρύου.. α. Μπλε β. Κύτρινο 6. Σο βϊμμα ηλιοτροπύου ςε διϊλυμα οξικοϑ οξϋοσ ϋχει χρώμα κϐκκινο, ενώ ςτο αςβεςτϐνερο χρώμα μπλε. Σι χρώμα αναμϋνουμε να ϋχει το βϊμμα ηλιοτροπύου ςε διϊλυμα που περιϋχει tuboflo..: α. Κϐκκινο β. Μπλε 7. τισ βαφϋσ μαλλιών το μπλε τησ βρωμοθυμϐλησ ϋχε χρώμα μπλε.σι ph αναμϋνουμε να ϋχουν οι βαφϋσ μαλλιών : α. μικρϐτερο του 7 β. ύςο με 7 γ. μεγαλϑτερο του 7 8. Να ςυμπληρωθεύ ο παρακϊτω πύνακασ. Ιδιϐτητεσ βϊςεων Γεϑςη ph Φρώμα μπλε τησ βρωμοθυμϐλησ Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 90

12 91 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ 9. Βϊςεισ κατϊ Arrhenius ονομϊζονται οι ενώςεισ που ϐταν διαλϑονται ςτο νερϐ δύνουν. 10. ασ δύνονται οι παρακϊτω βϊςεισ : Mg(OH) 2, Al(OH) 3, AgOH, CuOH. Ποιο εύναι το κοινϐ χαρακτηριςτικϐ τουσ : Που οφεύλονται οι ιδιϐτητεσ τουσ : 11. ασ δύνεται το παρακϊτω ςχεδιϊγραμμα Δ. Σο ph του ϐξινου διϊλυματοσ ςτουσ 25 ο C εύναι : α. 7 β. μικρϐτερο απϐ 7 γ. μεγαλϑτερο απϐ 7 Ε. το βαςικϐ διϊλυμα ιςχϑει : α. Περιεκτικϐτητα κατιϐντων υδρογϐνου Η + = Περιεκτικϐτητα ανιϐντων υδροξυλύου ΟΗ - β. Περιεκτικϐτητα κατιϐντων υδρογϐνου Η + >Περιεκτικϐτητα ανιϐντων υδροξυλύου ΟΗ - γ. Περιεκτικϐτητα κατιϐντων υδρογϐνου Η + <Περιεκτικϐτητα ανιϐντων υδροξυλύου ΟΗ - Σ. Σο ph του βαςικοϑ διϊλυματοσ ςτουσ 25 ο C εύναι : α. 7 β. μικρϐτερο απϐ 7 γ. μεγαλϑτερο απϐ Να χαρακτηρύςετε την παρακϊτω φρϊςη ωσ ςωςτό ό λϊθοσ «Ένα διϊλυμα όςο πιο μεγϊλη τιμό ph ϋχει τόςο πιο βαςικό εύναι.» Α. το καθαρϐ νερϐ ιςχϑει : α. Περιεκτικϐτητα κατιϐντων υδρογϐνου Η + = Περιεκτικϐτητα ανιϐντων υδροξυλύου ΟΗ - β. Περιεκτικϐτητα κατιϐντων υδρογϐνου Η + >Περιεκτικϐτητα ανιϐντων υδροξυλύου ΟΗ - γ. Περιεκτικϐτητα κατιϐντων υδρογϐνου Η + <Περιεκτικϐτητα ανιϐντων υδροξυλύου ΟΗ - Β. Σο ph του καθαροϑ νεροϑ ςτουσ 25 ο C εύναι : α. 7 β. μικρϐτερο απϐ 7 γ. μεγαλϑτερο απϐ 7 Γ. το ϐξινο διϊλυμα ιςχϑει : α. Περιεκτικϐτητα κατιϐντων υδρογϐνου Η + = Περιεκτικϐτητα ανιϐντων υδροξυλύου ΟΗ - β. Περιεκτικϐτητα κατιϐντων υδρογϐνου Η + >Περιεκτικϐτητα ανιϐντων υδροξυλύου ΟΗ - γ. Περιεκτικϐτητα κατιϐντων υδρογϐνου Η + <Περιεκτικϐτητα ανιϐντων υδροξυλύου ΟΗ - Eπανϊληψη - οξϋα-βϊςεισ 1. Ποιοσ εύναι ο χημικϐσ τϑποσ τησ ϋνωςησ υδροχλωρικϐ οξϑ α. HCl β. ΗΝΟ 3 γ. H 2SO 4 δ. CH 3COOH 2. Ποιοσ εύναι ο χημικϐσ τϑποσ τησ ϋνωςησ οξικϐ οξϑ α. HCl β. ΗΝΟ 3 γ. H 2SO 4 δ. CH 3COOH 3. Ποιοσ εύναι ο χημικϐσ τϑποσ τησ ϋνωςησ θειικϐ οξϑ α. HCl β. ΗΝΟ 3 γ. H 2SO 4 δ. CH 3COOH 4. Ποιοσ εύναι ο χημικϐσ τϑποσ τησ ϋνωςησ νιτρικϐ οξϑ α. HCl β. ΗΝΟ 3 γ. H 2SO 4 δ. CH 3COOH 5. Ποιοσ εύναι ο χημικϐσ τϑποσ τησ αμμωνύασ α. ΝΗ 3 β. ΚΟΗ γ. NaOH δ. Ba(OH) 2 ε. Cα(ΟΗ) 2 6. Ποιοσ εύναι ο χημικϐσ τϑποσ τoυ υδροξειδύου του βαρύου α. ΝΗ 3 β. ΚΟΗ γ. NaOH δ. Ba(OH) 2 ε. Cα(ΟΗ) 2 7. Ποιοσ εύναι ο χημικϐσ τϑποσ τoυ υδροξειδύου του νατρύου α. ΝΗ 3 β. ΚΟΗ γ. NaOH δ. Ba(OH) 2 ε. Cα(ΟΗ) 2 Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 91

13 92 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ 8. Ποιοσ εύναι ο χημικϐσ τϑποσ του υδροξειδύου του καλύου α. ΝΗ 3 β. ΚΟΗ γ. NaOH δ. Ba(OH) 2 ε. Cα(ΟΗ) 2 9.Ποιοσ εύναι ο χημικϐσ τϑποσ του υδροξειδύου του αςβεςτύου α. ΝΗ 3 β. ΚΟΗ γ. NaOH δ. Ba(OH) 2 ε. Cα(ΟΗ) Να γραφοϑν οι ονομαςύεσ των παρακϊτω ενώςεων ΗΝΟ 3: NaOH : Ba(OH) 2: KOH : NH 3: Ca(OH) 2: H 2SO 4 : HCl: CH 3COOH : προςτϋθηκε καθαρϐ νερϐ με αποτϋλεςμα το περιεχϐμενο του να αραιωθεύ. Σο νϋο ph του διαλϑματοσ εύναι : γ.1. Μεγαλϑτερο του 12 γ.2. Μικρϐτερο του 12 και μεγαλϑτερο του 7 γ.3. άςο με 7 γ.4. Μικρϐτερο απϐ Να ςυμπληρωθοϑν τα κενϊ ςτισ παρακϊτω αντιδρϊςεισ Τδροχλωρικϐ οξϑ : Η + + Θειικϐ οξϑ : 2Η + + Νιτρικϐ οξϑ : Η + + Οξικϐ οξϑ : + Η + Αμμωνύα + Η 2Ο + ΟΗ - Τδροξεύδιο του νατρύου : + ΟΗ - Τδροξεύδιο του καλύου : + ΟΗ - Τδροξεύδιο του αςβεςτύου : +2 ΟΗ - Τδροξεύδιο του βαρύου : +2 ΟΗ ασ δύνονται τα παρακϊτω δοχεύα που περιϋχουν :.. Δοχεύο-1 :Διϊλυμα υδροχλωρικοϑ οξϋοσ. Δοχεύο-2 :Καθαρϐ νερϐ. Δοχεύο-3 :Διϊλυμα υδροξειδύου του βαρύου. α. Να βρεύτε ςε ποιο δοχεύο ιςχϑει [Η + ]=[ΟΗ - ],ςε ποιο [Η + ]<[ΟΗ - ] καθώσ και ςε ποιο [Η + ]>[ΟΗ - ] β. ε ποιο δοχεύο το ph εύναι ύςο με 7 ; γ. ε ϋνα δοχεύο το ph μετρόθηκε και βρϋθηκε 2. Ποιο δοχεύο εύναι αυτϐ ; τη ςυνϋχεια ςτο δοχεύο προςτϋθηκε καθαρϐ νερϐ με αποτϋλεςμα το περιεχϐμενο του να αραιωθεύ. Σο νϋο ph του διαλϑματοσ εύναι : γ.1. Μικρϐτερο του 7 και μεγαλϑτερο του 2 γ.2. Μικρϐτερο του 2 γ.3. άςο με 7 γ.4. Μεγαλϑτερο απϐ 7 Να επιλϋξετε τη ςωςτό απϊντηςη δικαιολογώντασ την επιλογό ςασ. δ. ε ϋνα δοχεύο το ph μετρόθηκε και βρϋθηκε 12. Ποιο δοχεύο εύναι αυτϐ ; τη ςυνϋχεια ςτο δοχεύο Α. Ποιο δοχεύο περιϋχει καθαρϐ νερϐ, ποιο υδροξεύδιο του νατρύου,ποιο υδροχλωρικϐ οξϑ,ποιο θειικϐ οξϑ και ποιο υδροξεύδιο του αςβεςτύου ; Β. Μετρόθηκαν οι παρακϊτω τιμϋσ ph των δοχεύων : 7, 1, 2, 12, 14 Να βρεύτε ποια εύναι η ςωςτό τιμό ph για το κϊθε δοχεύο. Γ. Να αναφϋρετε ςε ποιο δοχεύο ιςχϑει : [Η + ]=[ΟΗ - ] : [Η + ]>[ΟΗ - ] : [Η + ]<[ΟΗ - ] : Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 92

14 93 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ 14. Εξουδετϋρωςη. ασ δύνονται 3 δοχεύα : Δοχεύο-Α : Περιϋχει υδροχλωρικϐ οξϑ, Δοχεύο-Β :Περιϋχει απιονιςμϋνο (καθαρϐ) νερϐ Δοχεύο-Γ : Περιϋχει υδροξεύδιο του νατρύου. Αν ρύξουμε ςταγϐνεσ μπλε τησ βρομοθυμϐλησ ςτο δοχεύο-α αυτϐ αποκτϊ κύτρινο χρώμα. Αν ρύξουμε ςταγϐνεσ μπλε τησ βρομοθυμϐλησ ςτο δοχεύο-β αυτϐ αποκτϊ πρϊςινο χρώμα. Αν ρύξουμε ςταγϐνεσ μπλε τησ βρομοθυμϐλησ ςτο δοχεύο-γ αυτϐ αποκτϊ μπλε χρώμα. 1. Σο χρώμα του δεύκτη μπλε τησ βρωμοθυμϐλησ ςε ϐξινο διϊλυμα τι χρώμα αποκτϊ : α. Κύτρινο β. Πρϊςινο γ. Μπλε 2. Σο χρώμα του δεύκτη μπλε τησ βρωμοθυμϐλησ ςε ουδϋτερο διϊλυμα τι χρώμα αποκτϊ : α. Κύτρινο β. Πρϊςινο γ. Μπλε 3. Σο χρώμα του δεύκτη μπλε τησ βρωμοθυμϐλησ ςε βαςικϐ διϊλυμα τι χρώμα αποκτϊ : α. Κύτρινο β. Πρϊςινο γ. Μπλε Α. Ποιο δοχεύο περιϋχει αμμωνύα, ποιο οξικϐ οξϑ, ποιο υδροξεύδιο του βαρύου, ποιο νιτρικϐ οξϑ και ποιο υδροξεύδιο του καλύου ; Β. Να γραφοϑν οι αντύςτοιχεσ χημικϋσ αντιδρϊςεισ που ςυμβαύνουν ςε κϊθε δοχεύο. Δοχεύο-1 : Δοχεύο-2: Δοχεύο-3 : Δοχεύο-4 : Δοχεύο-5: Γ. Να αναφϋρεται ποιο δοχεύο περιϋχει ϐξινο διϊλυμα και ποιο βαςικϐ. Όξινο : Βαςικϐ: 4.Α.ε ϋνα δοχεύο-δ ϋχουμε υδροχλωρικϐ οξϑ, τι χρώμα ϋχει το μπλε τησ βρωμοθυμϐλησ ; α. Κύτρινο β. Πρϊςινο γ. Μπλε 4.Β. Σι ιςχϑει για το δοχεύο-δ α.[η + ]>[ΟΗ - ] β. [Η + ]=[ΟΗ - ] γ. [Η + ]<[ΟΗ - ] 4.Γ.Αν προςθϋςουμε ςταδιακϊ με την προχοϗδα ποςϐτητα υδροξειδύου του νατρύου μετϊ απϐ την προςθόκη κϊποιασ ποςϐτητασ το διϊλυμα γύνεται πρϊςινο, τι εύναι τώρα το διϊλυμα α. ϐξινο β. ουδϋτερο γ. βαςικϐ 4.Δ. Σι ιςχϑει τώρα για το δοχεύο-δ α.[η + ]>[ΟΗ - ] β. [Η + ]=[ΟΗ - ] γ. [Η + ]<[ΟΗ - ] Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 93

15 94 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ Α. Σι ιςχϑει για το δοχεύο-1 α.[η + ]>[ΟΗ - ] β. [Η + ]=[ΟΗ - ] γ. [Η + ]<[ΟΗ - ] Β. Σι χρώμα αποκτϊ το δοχεύο-1 αν ρύξουμε ςταγϐνεσ του μπλε τησ βρομοθυμϐλησ ; α. Κύτρινο β. Πρϊςινο γ. Μπλε Γ. Σι ιςχϑει για το δοχεύο-2 α.[η + ]>[ΟΗ - ] β. [Η + ]=[ΟΗ - ] γ. [Η + ]<[ΟΗ - ] Δ. Σι χρώμα αποκτϊ το δοχεύο-2 αν ρύξουμε ςταγϐνεσ του μπλε τησ βρομοθυμϐλησ ; α. Κύτρινο β. Πρϊςινο γ. Μπλε Ε. Σι ιςχϑει για το δοχεύο-2 α.[η + ]>[ΟΗ - ] β. [Η + ]=[ΟΗ - ] γ. [Η + ]<[ΟΗ - ] Ζ. Σι χρώμα αποκτϊ το δοχεύο-2 αν ρύξουμε ςταγϐνεσ του μπλε τησ βρομοθυμϐλησ ; α. Κύτρινο β. Πρϊςινο γ. Μπλε 6. Να ςυμπληρώςετε τα κενϊ τησ παρακϊτω παραγρϊφου με τουσ ςωςτοϑσ ϐρουσ. Όταν αναμειγνϑουμε ϋνα διϊλυμα βϊςησ με ϋνα διϊλυμα οξϋοσ τα ιϐντα ςυνδυϊζονται με τα ιϐντα δύνοντασ μϐρια ςϑμφωνα με την αντύδραςη : + Η 2Ο. Η αντύδραςη αυτό ονομϊζεται. Α. Για το δοχεύο-3 ιςχϑει : α.[η + ]>[ΟΗ - ] β. [Η + ]=[ΟΗ - ] γ. [Η + ]<[ΟΗ - ] Β. Σο περιεχϐμενο του δοχεύου-3 εύναι : α. Όξινο β. Βαςικϐ γ. Ουδϋτερο Γ. Για το δοχεύο-6 ιςχϑει : α.[η + ]>[ΟΗ - ] β. [Η + ]=[ΟΗ - ] γ. [Η + ]<[ΟΗ - ] Δ. Σο περιεχϐμενο του δοχεύου-6 εύναι : α. Όξινο β. Βαςικϐ γ. Ουδϋτερο Ε. Εύναι ςωςτϐ να ιςχυριςτοϑμε ϐτι πϊντα ϐταν αναμειγνϑουμε οξϑ με βϊςη το περιεχϐμενο εύναι ουδϋτερο διϊλυμα ; 8.Η υπερβολικό ϋκκριςη γαςτρικοϑ υγροϑ (υδροχλωρικϐ οξϑ) ςτο ςτομϊχι ϋχει ωσ αποτϋλεςμα να μασ προκαλεύ πϐνο, με ποιο φϊρμακο μπορεύ να ανακουφιςτεύ ο πϐνοσ. α. Αςπιρύνη ( ακετυλοςαλικυλικϐ οξϑ) β. Διςκύα ( χϊπια) που περιϋχουν υδροξεύδιο του μαγνηςύου Mg(OH) 2 και υδροξεύδιο του αργιλύου- Al(OH) 3 9.Κατϊ το τςύμπημα τησ μϋλιςςασ, ϋχουμε ςτο ςώμα μασ δηλητόριο που περιϋχει οξϑ.με τι αντιμετωπύζεται το τςύμπημα τησ μϋλιςςασ; α. Ξϑδι β. Αμμωνύα 10. Κατϊ το τςύμπημα τησ ςφόκασ, ϋχουμε ςτο ςώμα μασ δηλητόριο που περιϋχει βϊςη. Με τι αντιμετωπύζεται το τςύμπημα τησ ςφόκασ; α. Ξϑδι β. Αμμωνύα Ωλατα 1.ασ δύνεται η παρακϊτω αντύδραςη εξουδετϋρωςησ. NaOH + HCl NaCl + H 2O A.Ποια ουςύα εύναι η βϊςη ; α. NaOH β.hcl γ. NaCl δ. Η 2Ο Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 94

16 95 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ Β. Ποια ουςύα εύναι το οξϑ; α. NaOH β.hcl γ. NaCl δ. Η 2Ο Γ. Ποια ουςύα εύναι το νερϐ; α. NaOH β.hcl γ. NaCl δ. Η 2Ο Δ. Ποια ουςύα εύναι το αλϊτι; α. NaOH β.hcl γ. NaCl δ. Η 2Ο Β. 2.την παρακϊτω αντύδραςη εξουδετϋρωςησ KOH + H 2SO 4 K 2SO 4 +2H 2O A. Να γρϊψετε το χημικϐ τϑπο τησ βϊςησ : Β. Να γρϊψετε το χημικϐ τϑπο του οξϋοσ : Γ. Να γρϊψετε το χημικϐ τϑπο του νεροϑ : Δ. Να γρϊψετε το χημικϐ τϑπο του ϊλατοσ : 3. ασ δύνεται ϐτι η ουςύα HBr εύναι οξϑ, η ουςύα KOH εύναι βϊςη, η ουςύα ΚBr εύναι ϊλασ και η ουςύα Η 2Ο εύναι το νερϐ. Να γρϊψετε τη χημικό εξύςωςη τησ εξουδετϋρωςησ : Α.Ϊνα διϊλυμα υδροχλωρύου περιϋχει H + και ιϐντα Cl -,ενώ ϋνα διϊλυμα υδροξειδύου του νατρύου περιϋχει Na + και ΟΗ -. Να γρϊψετε τη χημικό αντύδραςη που πραγματοποιεύται ωσ εξόσ Γ. Αναμειγνϑουμε διϊλυμα που περιϋχει υδροξεύδιο του καλύου (ΚΟΗ) με διϊλυμα που περιϋχει διϊλυμα υδροβρωμύου (HBr). Να γρϊψετε τη χημικό αντύδραςη που πραγματοποιεύται ωσ εξόσ Δ. Αναμειγνϑουμε διϊλυμα θειικοϑ οξϋοσ (H 2 SO 4)με διϊλυμα που περιϋχει υδροξεύδιο του αςβεςτύου Ca(ΟΗ) 2. Να γρϊψετε τη χημικό αντύδραςη που πραγματοποιεύται ωσ εξόσ Να γρϊψετε τη χημικό αντύδραςη που πραγματοποιεύται ωσ εξόσ Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 95

17 96 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ Α. Να γρϊψετε τη χημικό αντύδραςη ςχηματιςμοϑ του ϊλατοσ NaCl(s). την αντύδραςη λϐγω αφυδϊτωςησ δεν γρϊφουμε το νερϐ (Η 2Ο) + Αντιδρώντα Προώϐντα (πριν την αφυδϊτωςη) (μετϊ την αφυδϊτωςη) Β. Να γρϊψετε τη χημικό αντύδραςη ςχηματιςμοϑ του ϊλατοσ BaSO 4 (s). την αντύδραςη λϐγω αφυδϊτωςησ δεν γρϊφουμε το νερϐ (Η 2Ο) + Αντιδρώντα Προώϐντα (πριν την αφυδϊτωςη) (μετϊ την αφυδϊτωςη) Γ. Να γρϊψετε τη χημικό αντύδραςη ςχηματιςμοϑ του ϊλατοσ KBr(s) + Αντιδρώντα Προώϐντα (πριν την αφυδϊτωςη) (μετϊ την αφυδϊτωςη) Δ. Να γρϊψετε τη χημικό αντύδραςη ςχηματιςμοϑ του ϊλατοσ CaSO 4 (s) + Αντιδρώντα Προώϐντα (πριν την αφυδϊτωςη) (μετϊ την αφυδϊτωςη) ασ δύνεται ςτο παραπϊνω ςχόμα τι ςυμβαύνει μετϊ τη ρύψη 2 αλϊτων, του χλωριοϑχου νατρύου (NaCl) και του θειικοϑ βαρύου (BaSO 4) ςτο νερϐ. Α. Εύναι ςωςτϐ ϐτι και τα δϑο ϊλατα διαλϑονται ςτο νερϐ ; α. Ναι β. Όχι Β. Ποιο ϊλασ διαλϑεται ςτο νερϐ ; α. NaCl β. BaSO 4 γ. Κανϋνα δ. Και τα δϑο Γ. Ποιο ϊλασ δε διαλϑεται ςτο νερϐ ; α. NaCl β. BaSO 4 γ. Κανϋνα δ. Και τα δϑο Δ. Ποιο ϊλασ χαρακτηρύζεται ευδιϊλυτο ; α. NaCl β. BaSO 4 γ. Κανϋνα δ. Και τα δϑο Ε. Ποιο ϊλασ χαρακτηρύζεται δυςδιϊλυτο ; α. NaCl β. BaSO 4 γ. Κανϋνα δ. Και τα δϑο Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 96

18 97 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ 7.ασ δύνεται ο παρακϊτω πύνακασ Να γρϊψετε δύπλα απϐ κϊθε ϊλασ τη λϋξη : ΕΤΔΙΑΛΤΣΟ, ΔΤΔΙΑΛΤΣΟ. ασ δύνεται και ϋνα παρϊδειγμα Νιτρικϐσ ϊργυροσ Νιτρικϐ νϊτριο Φλωριοϑχο αςβϋςτιο Φλωριοϑχο νϊτριο Θειικϐσ χαλκϐσ ΕΤΔΙΑΛΤΣΟ Θειικϐ αςβϋςτιο Ανθρακικϐ αςβϋςτιο Φλωριοϑχοσ ϊργυροσ Τπϐδειξη για τισ αςκόςεισ εξουδετϋρωςησ. Μασ δύνει ϋνα οξϑ και μύα βϊςη. Τδροξεύδιο του νατρύου + Θειικϐ οξϑ NaOH + H 2SO 4 Ο αριθμϐσ των ιϐντων ΟΗ - (1)εύναι ύςοσ με το θετικϐ φορτύο του Na + Ο αριθμϐσ των ιϐντων Η + (2) εύναι ύςοσ με το αρνητικϐ φορτύο του SO 4 2- Για να γρϊψουμε το ϊλασ,τοποθετοϑμε τα ιϐντα ςε μύα ςειρϊ,πρώτα το θετικϐ μετϊ το αρνητικϐ Na SO 4 (+1) (-2) Γρϊφουμε το φορτύο του ιϐντοσ Βϊζουμε το φορτύο του Na δεύκτη ςτο SO 4 και αντύςτροφα Na 2 (SO 4) 1 Σο 1 δεν το γρϊφουμε ϊρα Na 2SO 4 NaOΗ + H 2SO 4 Na 2SO 4 + H 2O. Ωλασ νερϐ Παρατηροϑμε ϐτι ϋνα ιϐν Η + εξουδετερώνεται απϐ ϋνα ιϐν ΟΗ - και ςχηματύζεται ϋνα μϐριο Η 2Ο, πρϋπει να ελϋγχουμε αν ο αριθμϐσ των ιϐντων Η + και των ιϐντων ΟΗ - αν εύναι ύςοσ.ε περύπτωςη που δεν εύναι βϊζουμε ςυντελεςτϋσ ώςτε να εύναι ύςοσ. 2NaOH + H 2SO 4 Na 2SO 4 + H 2O. 2 ιϐντα ΟΗ - και 2 ιϐντα Η + δύνουν 2 μϐρια Η 2Ο, ϊρα η αντύδραςη μασ για να εύναι ςωςτό : 2NaOH + H 2SO 4 Na 2SO 4 + 2H 2O. Αςκόςεισ. 1.Να γρϊψετε τισ εξιςώςεισ εξουδετϋρωςησ : α. Τδροξεύδιο του βαρύου Ba(OH) 2 + Νιτρικϐ οξϑ ΗΝΟ 3 β. Τδροξεύδιο του καλύου ΚΟΗ + Ανθρακικϐ οξϑ Η 2CO 3 γ. Τδροξεύδιο του αςβεςτύου Ca(OH) 2 + Ανθρακικϐ οξϑ Η 2CO 3 δ. Τδροξεύδιο του νατρύου NaOH +Ανθρακικϐ οξϑ Η 2CO 3 ε. Τδροξεύδιο του μαγνηςύου Mg(OH) 2 + Θειικϐ οξϑ Η 2SO 4 2.Να γρϊψετε τισ εξιςώςεισ ςχηματιςμοϑ των αλϊτων. α. Mg +2 (aq) + CO 3-2(aq) β. Κ + (aq) + I - (aq) γ. Na + (aq) + SO 4-2(aq) δ. Ca 2+ (aq) + F - (aq) ε. Ag + (aq) + Cl - (aq) 3. Να γρϊψετε τισ αντιδρϊςεισ εξουδετϋρωςησ ϐπωσ ςτην ϊςκηςη. α. H 2SO 4 + AgOH β. HF + AgOH γ. ΗΙ + Ba(OH) 2 δ. Η 2CO 3 + KOH ε. ΗΝΟ 3 + Mg(OH) 2 Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 97

19 98 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ Επανϊληψη ςτα οξϋα-βϊςεισ-ϊλατα. 1.Να χαρακτηρύςετε τισ παρακϊτω ενώςεισ ωσ οξύ, βϊςη, ϊλασ γρϊφοντασ δύπλα απϐ τη κϊθε ϋνωςη την κατηγορύα που ανόκει. α.hcl : β. BaSO 4 : γ. NH 3 : δ.ch 3COOH : ε.nacl: ςτ.koh: ζ.h 2SO 4: η.caso 4: θ.ca(oh) 2: ι.hno 3: κ.naoh λ.ba(oh) 2 2.Να γρϊψετε τουσ χημικοϑσ τϑπουσ ( που αναγρϊφονται ςτην ϊςκηςη 1.) δύπλα απϐ την ονομαςύα των χημικών ενώςεων. Τδροχλωρικϐ οξϑ : Τδροξεύδιο του νατρύου : Θειικϐ βϊριο : Τδροξεύδιο του αςβεςτύου: Θειικϐ οξϑ: Οξικϐ οξϑ: Νιτρικϐ οξϑ: Τδροξεύδιο του καλύου: Θειικϐ αςβϋςτιο: Φλωριοϑχο νϊτριο : Αμμωνύα: Τδροξεύδιο του βαρύου: 3.Να ςυμπληρώςετε ςωςτϊ τισ παρακϊτω χημικϋσ αντιδρϊςεισ των οξϋων. Α. Οξϑ + μϊρμαρο ανθρακικϐ ϊλασ +. Β. +μαγειρικό ςϐδα ανθρακικϐ ϊλασ + διοξεύδιο του ϊνθρακα Γ. Οξϑ + μϋταλλο Ωλασ +. Δ.HCl(aq) + E. CH 3COOH(aq) + Σ.H 2SO 4(aq) + Ζ.ΗΝΟ 3(aq) + 4.Να ςυμπληρώςετε ςωςτϊ τισ παρακϊτω αντιδρϊςεισ των βϊςεων. A. NaOH(s) + Β. ΚΟΗ(s) + Γ.Ca(OH) 2(s) + Δ. Βa(OH) 2(s) + Ε. NH 3(aq)+H 2O(l) + 5.Να ςυμπληρώςετε ςωςτϊ τισ παρακϊτω αντιδρϊςεισ αλϊτων. Α.Η + (aq) + OH - (aq) Β. Na + (aq) + Cl - (aq) Γ. Η + (aq) + OH - (aq)+ Na + (aq) + Cl - (aq) + + Δ. Ba 2+ (aq) + SO 4 2- E. Οξϑ + βϊςη +. 6.Να ςυμπληρώςετε τον παρακϊτω πύνακα. ασ δύνεται και ϋνα παρϊδειγμα για βοόθεια. Διϊλυμα χϋςη [Η + ]- [ΟΗ - ] Σιμό ph(25 ο C) Φρώμα δεύκτη μπλε τησ βρωμοθυμϐλησ Καθαρϐ νερϐ Τδροξειδύου του νατρύου Τδροχλωρικϐ Οξϑ Φλωριοϑχο νϊτριο Αμμωνύα Θειικϐ βϊριο Οξικϐ Οξϑ [Η + ]= [OH - ] =7 Πρϊςινο 7. Να ςυμπληρώςετε τον παρακϊτω πύνακα. ασ δύνεται και ϋνα παρϊδειγμα για βοόθεια. Διϊλυμα χϋςη [Η + ]- [ΟΗ - ] Σιμό ph (25 ο C) Φρώμα δεύκτη μπλε τησ βρωμοθυμϐλησ Νιτρικϐ οξϑ [Η + ]> <7 Κύτρινο Τδροξειδύου του αςβεςτύου Θειικϐ οξϑ Θειικϐ αςβϋςτιο Τδροξεύδιο του καλύου Τδροξεύδιο του βαρύου [OH - ] 8. Να ςυμπληρωθοϑν τα κενϊ των παρακϊτω προτϊςεων με τισ λϋξεισ-κλειδιϊ τησ παρϋνθεςησ (εξουδετϋρωςη,οξϋα,βαςικϐσ χαρακτόρασ, Η +, ΟΗ -,ph,ωλατα). κατϊ Arrhenius εύναι οι χημικϋσ ενώςεισ που κατϊ τη διϊλυςη τουσ ςτο νερϐ δύνουν κατιϐντα. τα κατιϐντα οφεύλεται και ο. κατϊ Arrhenius εύναι οι χημικϋσ ενώςεισ που κατϊ τη διϊλυςη τουσ ςτο νερϐ δύνουν ανιϐντα. τα ανιϐντα οφεύλεται και ο Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 98

20 99 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ. Σο ενϐσ διαλϑματοσ χαρακτηρύζει ϋνα διϊλυμα ωσ ϐξινο, βαςικϐ ό ουδϋτερο. Η αντύδραςη του κατιϐντοσ ενϐσ οξϋοσ με το ανιϐν μύασ βϊςησ ονομϊζεται, οι ουςύεσ που παρϊγονται απϐ τη ςυγκεκριμϋνη αντύδραςη ονομϊζονται. 5.Σο εξαιτύασ του ςμόγματοσ εύναι ελαφρώσ ϐξινο, το περιβϊλλον αυτϐ εύναι δυςμενϋσ για τουσ παθογϐνουσ μικροοργανιςμοϑσ Να αντιςτοιχύςετε τισ τιμϋσ ph με τα παρακϊτω ςτοιχεύα του ςώματϐσ μασ. τόλη-ι τόλη-ιι Α. Αύμα α. 5,5-5,6 Β. Δϋρμα β. 2 Γ. γαςτρικϐ υγρϐ γ.7,4 10.Να επιλϋξετε το ςωςτϐ ϐρο τησ παρϋνθεςησ. Διαταραχϋσ ςτο ph του αύματοσ μπορεύ να οδηγόςουν ςε κώμα αν αυτϐ γύνει ( μικρϐτερο του 7,2/μεγαλϑτερο του 7,6) ό ςε μυικό δυςκαμψύα αν αυτϐ γύνει ( μικρϐτερο του 7,2/μεγαλϑτερο του 7,6). Σα (ουδϋτερα/βαςικϊ) ςαποϑνια δεν καθαρύζουν καλϊ ενώ τα (ουδϋτερα/βαςικϊ) ξηραύνουν το δϋρμα και τρϋφουν τουσ μϑκητεσ. 11.Να ςυμπληρώςετε τα κενϊ των παρακϊτω φρϊςεων με τισ λϋξεισ-κλειδιϊ που ςασ δύνονται ςτην παρϋνθεςη. ( λϋξεισ-κλειδιϊ : υδροχλωρικϐ οξϑ, δϋρμα, αύμα, αντιϐξινα, γαλακτικϐ οξϑ, υδατϊνθρακεσ, μαγνηςύου,ζϊχαρη,γϊλα,αργιλύου, γαςτρικϐ υγρϐ). 1.Σο που χρηςιμεϑει ςτη διϊςπαςη των τροφών περιϋχει. Όταν νιώθουμε ενοχλόςεισ ςτο ςτομϊχι τϐτε παρϊγεται επιπλϋον HCl.Για να ανακουφιςτοϑμε χρηςιμοποιοϑμε ϐπωσ το υδροξεύδιο του που εύναι γνωςτϐ και ωσ τησ μαγνηςύασ ό υδροξεύδιο του. Με βϊςη το παραπϊνω τμόμα το μϐριο ενϐσ απορρυπαντικοϑ αποτελεύται απϐ δϑο τμόματα το υδρϐφιλο και το λιπϐφιλο. Α. Ποιο τμόμα του απορρυπαντικοϑ ϋλκει τα μϐρια νεροϑ ; α. Λιπϐφιλο β. Τδρϐφιλο Β. Ποιο τμόμα του απορρυπαντικοϑ ϋλκεται απϐ το λεκϋ ; α. Λιπϐφιλο β. Τδρϐφιλο 13.Να ςυμπληρώςετε το παρακϊτω ςχόμα με τουσ ϐρουσ υδρόφιλη και υδρόφοβη. 2.Σο εύναι ελαφρϊ βαςικϐ (αλκαλικϐ), το ph του οπούου διατηρεύται ςταθερϐ απϐ «ρυθμιςτικϊ» διαλϑματα του οργανιςμοϑ. 3.Μετϊ απϐ ϋντονη μυικό ϊςκηςη λϐγω τησ αναερϐβιασ αναπνοόσ ςτουσ μϑεσ ςυςςωρεϑεται που προκαλεύ κοϑραςη. 4.το ςτϐμα μασ τα βακτόρια μετατρϋπουν τουσ ϐπωσ τη ςε οξϋα που καταςτρϋφουν το ςμϊλτο των δοντιών προκαλώντασ τερηδϐνα Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 99

21 100 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ 14.ε ϋνα μπουκϊλι το οπούο μπορεύ να εύναι οξϑ ό βϊςη,πωσ μπορεύ να εξακριβώςετε τι απϐ τα δϑο εύναι ; Α. Απϐ το χρώμα του περιεχομϋνου Β. Μετρώντασ το ph Γ. Φρηςιμοποιώντασ δεύκτη μπλε τησ βρωμοθυμϐλησ Δ. Β και Γ 15.Σο ξϑδι εύναι διϊλυμα οξικοϑ οξϋοσ. Α. Ο τϑποσ του οξικοϑ οξϋοσ εύναι. Β. Προςθϋτουμε ςε ϊχρωμο διϊλυμα ξυδιοϑ ςταγϐνεσ του δεύκτη μπλε τησ βρωμοθυμϐλησ, το χρώμα του διαλϑματοσ γύνεται α. Πρϊςινο β. Κύτρινο γ. Μπλε 16.ε ϋνα διϊλυμα ΗCl(υδροχλωρύου) προςθϋτουμε ρινύςματα Zn(ψευδαργϑρου), τϐτε παρατηροϑμε.. : α. Ση δημιουργύα φυςαλύδων λϐγω παραγωγόσ αερύου υδρογϐνου. β. Ση δημιουργύα ιζόματοσ λϐγω παραγωγόσ δυςδιϊλυτου ϊλατοσ. γ. Ση δημιουργύα φυςαλύδων λϐγω παραγωγόσ αερύου διοξειδύου του ϊνθρακα, το αϋριο αυτϐ «ςβόνει» τη φλϐγα ενϐσ κεριοϑ. 17. Να ςημειώςετε την ουςύα που θα χρηςιμοποιοϑςατε για την εξουδετϋρωςη του ξυδιοϑ. α.hcl β.ca(oh) 2 γ.αςπιρύνη 18.Που οφεύλεται ο ϐξινοσ χαρακτόρασ τησ ϋνωςησ ΗΝΟ 3 ; α. τα ανιϐντα ΟΗ - που απελευθερώνει καθώσ διαλϑεται ςτο νερϐ. β. τα κατιϐντα Η + που απελευθερώνει καθώσ διαλϑεται ςτο νερϐ. γ. τα ανιϐντα ΝΟ 3 - που απελευθερώνει καθώσ διαλϑεται ςτο νερϐ. 19. Που οφεύλεται ο βαςικϐσ χαρακτόρασ τησ ϋνωςησ ΝaΟΗ ; α. τα ανιϐντα ΟΗ - που απελευθερώνει καθώσ διαλϑεται ςτο νερϐ. β. τα κατιϐντα Η + που απελευθερώνει καθώσ διαλϑεται ςτο νερϐ. γ. τα κατιϐντα Νa + που απελευθερώνει καθώσ διαλϑεται ςτο νερϐ. 21.Σο διϊλυμα που προκϑπτει κατϊ την πλόρη εξουδετϋρωςη νιτρικοϑ οξϋοσ με υδροξεύδιο του νατρύου ϋχει ph : α. 7 β. Μικρϐτερο του 7 γ. Μεγαλϑτερο του Να χαρακτηρύςετε την παρακϊτω φρϊςη ωσ ςωςτό ό λϊθοσ. «Αν δεν ϋχουμε πλόρη εξουδετϋρωςη μεταξϑ υδροξειδύου του νατρύου και νιτρικοϑ οξϋοσ δεν μποροϑμε να γνωρύζουμε το ph του διαλϑματοσ.» 23.Να αντιςτοιχύςετε τα διαλϑματα τησ ςτόλησ-α με τισ τιμϋσ ph τησ ςτόλησ-β. 24.Να ςυμπληρώςετε ςτον παρακϊτω πύνακα τα κατιϐντα και τα ανιϐντα που παρϊγονται κατϊ τη διϊλυςη τουσ ςτο νερϐ. 25. Αναμειγνϑουμε τα διαλϑματα Δ1 και Δ2. Σα ιϐντα που υπϊρχουν πριν την ανϊμειξη των διαλυμϊτων εύναι : Σα ιϐντα που υπϊρχουν μετϊ την ανϊμειξη των διαλυμϊτων εύναι : Να γρϊψετε τη χημικό αντύδραςη εξουδετϋρωςησ : 26. Αναμειγνϑουμε τα διαλϑματα Δ3 και Δ4. Σα ιϐντα που υπϊρχουν πριν την ανϊμειξη των διαλυμϊτων εύναι : Σα ιϐντα που υπϊρχουν μετϊ την ανϊμειξη των διαλυμϊτων εύναι : Να γρϊψετε τη χημικό αντύδραςη εξουδετϋρωςησ : 20. H αντύδραςη εξουδετϋρωςησ μεταξϑ νιτρικοϑ οξϋοσ και υδροξειδύου του νατρύου εύναι : Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 100

22 101 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ Περιοδικόσ πύνακασ 8.ασ δύνεται ο περιοδικϐσ πύνακασ καθώσ και το τμόμα του που βρύςκονται τα μϋταλλα και τα αμϋταλλα. 1.Οι περύοδοι εύναι οι οριζϐντιεσ γραμμϋσ του περιοδικοϑ πύνακα. Απϐ πϐςεσ περιϐδουσ αποτελεύται ο περιοδικϐσ πύνακασ Α.7 Β.18 2.Οι ομϊδεσ εύναι οι κατακϐρυφεσ ςτόλεσ του περιοδικοϑ πύνακα. Απϐ πϐςεσ ομϊδεσ αποτελεύται ο περιοδικϐσ πύνακασ Α.7 Β Σα ςτοιχεύα Na, K ανόκουν ςτα αλκϊλια,ποια εύναι η ομϊδα των αλκαλύων ; Α. 1 Β. 2 Γ. 17 Δ Σα ςτοιχεύα Mg, Ca ανόκουν ςτισ αλκαλικϋσ γαύεσ,ποια εύναι η ομϊδα των αλκαλικών γαιών ; Α. 1 Β. 2 Γ. 17 Δ Σα ςτοιχεύα F, Cl ανόκουν ςτα αλογϐνα,ποια εύναι η ομϊδα των αλογϐνων ; Α. 1 Β. 2 Γ. 17 Δ Σα ςτοιχεύα He, Ne ανόκουν ςτα ευγενό αϋρια ποια εύναι η ομϊδα των ευγενών αερύων ; Α. 1 Β. 2 Γ. 17 Δ τα παρακϊτω ςτοιχεύα να γρϊψετε δύπλα απϐ το ςϑμβολο τουσ ςε ποια ομϊδα ( αλκϊλια, αλκαλικϋσ γαύεσ,αλογϐνα, ευγενό αϋρια) ανόκουν. Br:, Kr :, Sr : Cs:, Ar:, I : Να χαρακτηρύςετε τα παρακϊτω ςτοιχεύα ωσ μϋταλλα ό αμϋταλλα γρϊφοντασ δύπλα απϐ το ςυμβολιςμϐ του ςτοιχεύου τη λϋξη ΜΕΣΑΛΛΟ ό ΑΜΕΣΑΛΛΟ Cu :, Fe :, O: C :, Na :, S: Au :, Hg :, N: P :, Ca :, H: 9.Να χαρακτηρύςετε τισ παρακϊτω φρϊςεισ ωσ ςωςτϋσ ό λανθαςμϋνεσ «Σο υδρογϐνο ανόκει ςτα αλκϊλια» «Οι λανθανύδεσ ανόκουν ςτην 6 η περύοδο» «Οι ακτινύδεσ ανόκουν ςτην 7 η περύοδο» 10.Σα ηλεκτρϐνια γϑρω απϐ τον πυρόνα κινοϑνται ςε ςτιβϊδεσ.ποια ηλεκτρϐνια ϋχουν μικρϐτερη ενϋργεια : α. Σα ηλεκτρϐνια που κινοϑνται ςτην πρώτη ςτιβϊδα β. Σα ηλεκτρϐνια που κινοϑνται ςτην δεϑτερη ςτιβϊδα γ. Σα ηλεκτρϐνια που κινοϑνται ςτην τρύτη ςτιβϊδα δ. Σα ηλεκτρϐνια που κινοϑνται ςτην τελευταύα(εξωτερικό) ςτιβϊδα Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 101

23 102 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ 11.Ποια ηλεκτρϐνια καθορύζουν τη χημικό ςυμπεριφορϊ του ατϐμου ϊρα και του ςτοιχεύου που ανόκει α. Σα ηλεκτρϐνια που κινοϑνται ςτην πρώτη ςτιβϊδα β. Σα ηλεκτρϐνια που κινοϑνται ςτην δεϑτερη ςτιβϊδα γ. Σα ηλεκτρϐνια που κινοϑνται ςτην τρύτη ςτιβϊδα δ. Σα ηλεκτρϐνια που κινοϑνται ςτην τελευταύα(εξωτερικό) ςτιβϊδα 19. Να επιλϋξετε τη ςωςτό λϋξη τησ παρϋνθεςησ. Σα αλκϊλια εύναι ( μαλακϊ/ςκληρϊ) μϋταλλα με (χαμηλό/ υψηλό) πυκνϐτητα και ( υψηλϊ/χαμηλϊ) ςημεύα τόξεωσ γι αυτϐ και τα ονομϊζουμε εϑτηκτα. Σα αλκϊλια οξειδώνονται (εϑκολα/ δϑςκολα) απϐ τον αϋρα ΜΕΣΑΛΛΑ 1.ασ δύνεται το «ςώμα» του περιοδικοϑ πύνακα των ςτοιχεύων. 12.Σα ςτοιχεύα που ανόκουν ςτην ύδια ομϊδα ϋχουν την ύδια χημικό ςυμπεριφορϊ, μποροϑμε να ιςχυριςτοϑμε ϐτι ϋχουν και τον ύδιο αριθμϐ ηλεκτρονύων ςτην εξωτερικό τουσ ςτιβϊδα. ΑΛΚΑΛΙΑ 13.Να γρϊψετε τα ςτοιχεύα που ανόκουν ςτα αλκϊλια : 14. Ποιο ςτοιχεύο εύναι γνωςτϐ και ωσ «ςϐδα» α. H β. Na γ. Κ δ. O 15. Ποιο ςτοιχεύο εύναι γνωςτϐ και ωσ «ποτϊςςα» α. H β. Na γ. Κ δ. O 16. Να επιλϋξετε τη ςωςτό λϋξη τησ παρϋνθεςησ. Σα αλκϊλια ςε ςυνηθιςμϋνεσ θερμοκραςύεσ εύναι (ςτερεϊ/υγρϊ). Καθώσ κατεβαύνουμε κατϊ μόκοσ τησ ομϊδασ των αλκαλύων η πυκνϐτητα(αυξϊνεται/μειώνεται), το ςημεύο τόξησ (αυξϊνεται/ μειώνεται) και το ςημεύο βραςμοϑ ( αυξϊνεται/ μειώνεται). Σα ςτοιχεύα Li,Na,K εύναι ( ελαφρϑτερα/βαρϑτερα) απϐ το νερϐ. 17.Να κατατϊξετε τα αλκϊλια με βϊςη πιο αντιδρϊ εντονϐτερα με το νερϐ. 18. Να ςυμπληρωθοϑν ςωςτϊ οι αντιδρϊςεισ 2Na(s) + 2 (aq) 2 (aq) + 2 (aq) + (g) Na 0 + e - Α. ε ποιο τμόμα του περιοδικοϑ πύνακα βρύςκονται τα μϋταλλα ; α. το αριςτερϐ β. το δεξύ Β. Σα ςτοιχεύα που ανόκουν ςτην 3 η ομϊδα του περιοδικοϑ πύνακα εύναι : α. Μϋταλλα β. Αμϋταλλα Γ. Ποιεσ ομϊδεσ του περιοδικοϑ πύνακα αποτελοϑνται αποκλειςτικϊ απϐ αμϋταλλα ; α. 17 η και 18 η β. 15 η και 16 η γ. 13 η και 14 η Δ. Ποιεσ ομϊδεσ του περιοδικοϑ πύνακα αποτελοϑνται αποκλειςτικϊ απϐ μϋταλλα. α. Όλεσ οι ομϊδεσ απϐ τη 13 η ϋωσ και τη 18 η β. Όλεσ οι ομϊδεσ απϐ τη 2 η ϋωσ και τη 12 η γ. Όλεσ οι ομϊδεσ απϐ τη 2 η ϋωσ και τη 16 η Ε. Ποια απϐ τισ παρακϊτω ομϊδεσ ϋχει και μϋταλλα και αμϋταλλα α. Η 14 η β. Η 11 η γ. 17 η δ. Η 4 η Σ. Ποια απϐ τισ παρακϊτω ομϊδεσ ϋχει και μϋταλλα και αμϋταλλα α. Η 15 η β. Η 9 η γ. 5 η δ. Η 18 η 2.Ποια απϐ τα παρακϊτω μϋταλλα (ςημειώνετε δϑο) δεν το βρύςκουμε ωσ ϋνωςη με το οξυγϐνο ό το θεύο,αλλϊ εύναι ςε ελεϑθερη κατϊςταςη (αυτοφυό) ; α. Αργύλιο β. ύδηροσ γ. Ωργυροσ δ. Αςβϋςτιο ε. Φρυςϐσ ςτ. Μϐλυβδοσ ζ. Καςςύτεροσ η.τδρϊργυροσ 3.Να ςημειώςετε τη ςωςτό λϋξη τησ παρϋνθεςησ. Σα μϋταλλα εύναι (ςτερεϊ/υγρϊ/αϋρια) ςώματα με (ςκοϑρο/αργυρϐλευκο) χρώμα εύναι(καλού/κακού) αγωγού τησ θερμϐτητασ και (κακού/καλού) αγωγού Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 102

24 103 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ του ηλεκτριςμοϑ. Ϊχουν(υψηλϊ/ χαμηλϊ) ςημεύα ζϋςησ και (χαμηλϊ/υψηλϊ)ςημεύα τόξησ ϐπωσ και (υψηλϋσ/χαμηλϋσ) πυκνϐτητεσ. 4.Α. Όταν λϋμε ϐτι τα μϋταλλα εύναι ελατϊ εννοοϑμε : α. Ότι μποροϑν να δώςουν ςϑρματα β. Ότι μποροϑν να δώςουν ελϊςματα Β. Όταν λϋμε ϐτι τα μϋταλλα εύναι ϐλκιμα α. Ότι μποροϑν να δώςουν ςϑρματα β. Ότι μποροϑν να δώςουν ελϊςματα 10.ασ δύνεται η παρακϊτω εικϐνα ϐπου ςε τϋςςερισ δοκιμαςτικοϑσ ςωλόνεσ (1),(2),(3) και (4) που περιϋχουν υδροχλώριο προςθϋτουμε ρινύςματα μαγνηςύου (Mg) ςτον (1),ρινύςματα αργιλύου(al) ςτο (2),ρινύςματα ςιδόρου(fe) ςτον (3) και ρινύςματα χαλκοϑ(cu) ςτον (4). 5.Ποιο απϐ τα παρακϊτω μϋταλλα ϋχει κιτρινωπϐ χρώμα α. Φαλκϐσ β. Ωργυροσ γ. Φρυςϐσ δ. Τδρϊργυροσ 6.Ποιο απϐ τα παρακϊτω μϋταλλα ϋχει κϐκκινη απϐχρωςη α. Φαλκϐσ β. Ωργυροσ γ. Φρυςϐσ δ. Τδρϊργυροσ 7. Ποιο απϐ τα παρακϊτω μϋταλλα εύναι υγρϐ α. Φαλκϐσ β. Ωργυροσ γ. Φρυςϐσ δ. Τδρϊργυροσ 8.Ποιο απϐ τα παρακϊτω μϋταλλα ϋχει το χαμηλϐτερο ςημεύο τόξεωσ και βραςμοϑ.. : α. Φαλκϐσ β. Ωργυροσ γ. Φρυςϐσ δ. Τδρϊργυροσ 9.Ποιο απϐ τα παρακϊτω μϋταλλα ϋχει την υψηλϐτερη πυκνϐτητα..: α. Νϊτριο β. Κϊλιο γ. Λύθιο δ. Τδρϊργυροσ A.Σο διϊλυμα υδροχλωρικοϑ οξϋοσ (HCl) τι περιϋχει ; α. Ιϐντα Η + β. Ιϐντα Cl - γ. Ιϐντα Η + και ιϐντα Cl - B.Σα ρινύςματα των μετϊλλων με ποια ιϐντα αντιδροϑν ; α. Ιϐντα Η + β. Ιϐντα Cl - γ. Ιϐντα Η + και ιϐντα Cl - Γ. Οι φυςαλύδεσ οφεύλονται ςε αϋριο που παρϊγεται, ποιο εύναι το αϋριο αυτϐ : α. Αϋριο υδρογϐνο Η 2 β. Αϋριο χλώριο Cl 2 γ. Αϋριο υδροχλώριο(ηcl) Δ. Ποια ρινύςματα μετϊλλου δεν προκαλοϑν καμύα μεταβολό ςτο διϊλυμα υδροχλωρικοϑ οξϋοσ (HCl) ; α. Μαγνηςύου β. Αργιλύου γ. ιδόρου δ. Φαλκοϑ Ε. Ποια ρινύςματα μετϊλλου ςτο διϊλυμα υδροχλωρικοϑ οξϋοσ (HCl) προκαλοϑν την πιο ϋντονη παραγωγό φυςαλύδων ; α. Μαγνηςύου β. Αργιλύου γ. ιδόρου δ. Φαλκοϑ Σ. Ποιο μϋταλλο εύναι πιο δραςτικϐ (δηλαδό αντιδρϊ εντονϐτερα) με το διϊλυμα υδροχλωρικοϑ οξϋοσ; α. Αργιλύου β. ιδόρου Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 103

25 104 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ 11.Να κατατϊξετε ςε ςειρϊ απϐ το πιο δραςτικϐ ςτο λιγϐτερο δραςτικϐ, τα μϋταλλα :Mg,Cu,Fe,Al H 2 12.Να ςυμπληρωθοϑν ςωςτϊ οι παρακϊτω αντιδρϊςεισ Α. Mg(s) + 2H + (aq) B. 2Al(s) + +3H 2(g) Γ. + Fe +2 (aq)+h 2(g) 13.ασ δύνεται η παρακϊτω ςειρϊ δραςτικϐτητασ των μετϊλλων.. : Α. Ποιο μϋταλλο δεν αντικαθιςτϊ τα ιϐντα του Η + ςε διϊλυμα οξϋοσ α. Κ β. Zn γ.ag δ.fe Β. Ποιο μϋταλλο δεν αντικαθιςτϊ τα ιϐντα του Η + ςε διϊλυμα οξϋοσ α. Ca β. Na γ.al δ.pt Γ. Ποιο μϋταλλο δεν αντικαθιςτϊ τα ιϐντα του Η + ςε διϊλυμα οξϋοσ α. Au β. K γ.fe δ.li Δ. Ποιο μϋταλλο αντικαθιςτϊ τα ιϐντα του Η + ςε διϊλυμα οξϋοσ α. Au β. Ag γ.cu δ.fe Ε. Ποιο μϋταλλο αντικαθιςτϊ τα ιϐντα του Η + ςε διϊλυμα οξϋοσ α. Ag β. Mg γ.cu δ.pt Σ. Ποιο μϋταλλο αντικαθιςτϊ τα ιϐντα του Η + ςε διϊλυμα οξϋοσ α. Ag β. Au γ.ca δ.pt Z.ϑμφωνα με τη ςειρϊ δραςτικϐτητασ το πιο δραςτικϐ μϋταλλο εύναι το. Η. ϑμφωνα με τη ςειρϊ δραςτικϐτητασ το λιγϐτερο δραςτικϐ μϋταλλο εύναι το. 14.Παρϊδειγμα. Να γρϊψετε τη χημικό αντύδραςη αντικατϊςταςησ των ιϐντων Η + ςε διϊλυμα οξϋοσ απϐ τo μϋταλλο Κ και Zn. Αρχικϊ γρϊφουμε τα αντιδρώντα και προώϐντα τησ αντύδραςησ Κ(s)+H + (aq) K + (aq) +H 2(g) Ϊχω 2 υδρογϐνα ςτο 2 ο μϋλοσ τησ εξύςωςησ Κ(s)+H + (aq) K + (aq) +H 2(g) Θα πρϋπει ϐςα υδρογϐνα ϋχω ςτο 2 ο μϋλοσ να ϋχω και ςτο 1 ο μϋλοσ τησ εξύςωςησ. «Βϊζω» ςυντελεςτό 2 ςτο Η ςτο 1 ο μϋλοσ Κ(s)+2H + (aq) K + (aq) +H 2(g) το 1 ο μϋλοσ τησ εξύςωςησ ϋχω φορτύο +2 ενώ ςτο 2 ο φορτύο +1 «Βϊζω» ςυντελεςτό 2 ςτο Κ + ςτο 2 ο μϋλοσ Κ(s)+2H + (aq) 2K + (aq) +H 2(g) το 2 ο μϋλοσ τησ εξύςωςησ ϋχω 2Κ ενώ ςτο 1 ο μϋλοσ ϋνα Κ 2Κ(s)+2H + (aq) 2K + (aq) +H 2(g) ωςτό αναγραφό τησ εξύςωςησ. Αρχικϊ γρϊφουμε τα αντιδρώντα και προώϐντα τησ αντύδραςησ Zn(s)+H + (aq) Zn +2 (aq) +H 2(g) Ϊχω 2 υδρογϐνα ςτο 2 ο μϋλοσ τησ εξύςωςησ Zn(s)+H + (aq) Zn +2 (aq) +H 2(g) Θα πρϋπει ϐςα υδρογϐνα ϋχω ςτο 2 ο μϋλοσ να ϋχω και ςτο 1 ο μϋλοσ τησ εξύςωςησ. «Βϊζω» ςυντελεςτό 2 ςτο Η ςτο 1 ο μϋλοσ Zn(s)+2H + (aq) Zn +2 (aq) +H 2(g) το 1 ο μϋλοσ τησ εξύςωςησ ϋχω φορτύο +2 ϐπωσ και ςτο 2 ο.ωρα η αντύδραςη μου εύναι ςωςτϊ γραμμϋνη. Zn(s)+2H + (aq) Zn +2 (aq) +H 2(g) ωςτό αναγραφό τησ εξύςωςησ. 15.Να ςυμπληρωθοϑν ςωςτϊ οι παρακϊτω αντιδρϊςεισ Li(s) + H + (aq) Li + (aq) + H 2(g) Na(s) + H + (aq) Na + (aq) + H 2(g) Ca(s) + H + (aq) Ca +2 (aq) + H 2(g) Mg(s) + H + (aq) Mg +2 (aq) + H 2(g) Fe(s) + H + (aq) Fe +2 (aq) + H 2(g) Al(s) + H + (aq) Al +3 (aq) + H 2(g) 16.ε ϋνα δοχεύο με νερϐ διαλϑουμε θειικϐ χαλκϐ CuSO 4(s), να ςυμπληρωθεύ η εξύςωςη διϊλυςησ του ςτο νερϐ. CuSO 4(s) Α. Σι χρώμα ϋχει το διϊλυμα του θειικοϑ χαλκοϑ ; α. Μπλε β. Πρϊςινο Β. ε ποια ιϐντα οφεύλεται το χρώμα του διαλϑματοσ θειικοϑ χαλκοϑ ; α.cu 2+ β.so Βυθύζουμε ϋνα ςιδερϋνιο καρφύ ςτο διϊλυμα του θειικοϑ χαλκοϑ,τι παρατηροϑμε ; α. Δεν παρατηρεύται καμύα μεταβολό β. Σο ςιδερϋνιο καρφύ αποκτϊ καςτανοκϐκκινη απϐχρωςη 19.Μετϊ τη βϑθιςη του ςιδερϋνιου καρφιοϑ τι χρώμα αποκτϊ το διϊλυμα ; α. Μπλε β. Πρϊςινο 20.ε ποιο ιϐν οφεύλεται μετϊ τη βϑθιςη του ςιδερϋνιου καρφιοϑ,το χρώμα του διαλϑματοσ : α.cu 2+ β.so 4 2- γ. Fe ασ δύνεται ςτο παρακϊτω ςχόμα τι Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 104

26 105 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ πραγματοποιεύται μϋςα ςτο διϊλυμα Α. Σι μεταβολό ϋχουμε ςτο διϊλυμα; α. Ο ςύδηροσ Fe(s) του καρφιοϑ αντικαθιςτϊ τα ιϐντα χαλκοϑ Cu 2+ ςτο διϊλυμα. β. Ο χαλκϐσ Cu(s) του καρφιοϑ αντικαθιςτϊ τα ιϐντα χαλκοϑ Fe 2+ ςτο διϊλυμα. B.Ποια χημικό αντύδραςη δεύχνει ςωςτϊ το χημικϐ φαινϐμενο α. Fe(s)+Cu 2+ (aq) Fe 2+ (aq)+cu(s) β. Fe 2+ (aq)+ Cu 2+ (aq) Fe(s)+Cu(s) γ. Fe 2+ (aq) +Cu(s) Fe(s) + Cu 2+ (aq) δ. Fe(s)+Cu(s) Fe 2+ (aq) + Cu 2+ (aq) Γ. Ϊχοντασ τη ςειρϊ δραςτικϐτητασ των μετϊλλων ςτη ςελύδα 45.Ποιο μϋταλλο απϐ το ςύδηρο(fe) και το χαλκϐ(cu) εύναι πιο δραςτικϐ ; α. Ο χαλκϐσ (Cu) εύναι δραςτικϐτεροσ του ςιδόρου(fe) β. Ο ςύδηροσ (Fe) εύναι δραςτικϐτεροσ του χαλκοϑ (Cu) Δ. Με βϊςη το φαινϐμενο που μελετόςαμε προηγουμϋνωσ και με βϊςη τη ςειρϊ δραςτικϐτητασ των μετϊλλων τι ιςχϑει ; α. Σο λιγϐτερο δραςτικϐ μϋταλλο αντικαθιςτϊ το περιςςϐτερο δραςτικϐ μϋταλλο ςε διϊλυμα β. Σο περιςςϐτερο δραςτικϐ μϋταλλο αντικαθιςτϊ το λιγϐτερο δραςτικϐ μϋταλλο ςε διϊλυμα 22.Με βϊςη τη ςειρϊ δραςτικϐτητασ των μετϊλλων να ςυμπληρώςετε ςωςτϊ τισ αντιδρϊςεισ απλόσ αντικατϊςταςησ. ε ϐςεσ δεν πραγματοποιεύται αντύδραςη αναγρϊψτε ςτη δεξιϊ πλευρϊ του βϋλουσ ΔΕΝ ΑΝΣΙΔΡΑ. Α. Κ(s) + Na + (aq) Β. Ca(s) + Na + (aq) Γ. Cu(s) + Na + (aq) Δ.Zn(s)+K + (aq) Ε. Μg(s) + Fe 2+ (aq) Ζ. Fe(s) + Pt 2+ (aq) Η. Cu(s) + Ag + (aq) Θ. Al(s)+Li + (aq) Ι. Μg(s)+Al 3+ (aq) Κ. Ag(s)+Cu 2+ (aq) 23.Με βϊςη τη ςειρϊ δραςτικϐτητασ των μετϊλλων να ςυμπληρώςετε ςωςτϊ τισ αντιδρϊςεισ απλόσ αντικατϊςταςησ. ε ϐςεσ δεν πραγματοποιεύται αντύδραςη αναγρϊψτε ςτη δεξιϊ πλευρϊ του βϋλουσ ΔΕΝ ΑΝΣΙΔΡΑ. Α. Al(s) + K + (aq) Β. Ca(s) + K + (aq) Γ. Cu(s) + Au + (aq) Δ.Zn(s)+Cu 2+ (aq) Ε. Μg(s) + Zn 2+ (aq) Ζ. Fe(s) + Ag + (aq) Η. Cu(s) + Li + (aq) Θ. Al(s)+Fe 2+ (aq) Ι. Ca(s)+Al 3+ (aq) Κ. Al(s)+Ag + (aq) 24. Να ςυμπληρώςετε κατϊλληλα τα κενϊ του παρακϊτω κειμϋνου. εύναι τα υλικϊ που αποτελοϑνται απϐ δϑο ό περιςςϐτερα ςτοιχεύα,απϐ τα οπούα το ϋνα τουλϊχιςτον εύναι. 25. Να ςυμπληρωθεύ ο παρακϊτω πύνακασ με τουσ ϐρουσ κλειδιϊ που ςασ δύνονται. -τη ςτόλη ςυςτατικϊ πρϋπει να χρηςιμοποιόςετε για κϊθε κρϊμα κϊποια απϐ τα παρακϊτω μϋταλλα ό ςτοιχεύα : Fe, Cu, Zn, Sn, Al, Mg, Ag, Mn, Cr(χρώμιο),Ni(νικϋλιο), C(ϊνθρακασ),Hg. Προςοχό κϊποια μϋταλλα μποροϑν να μπουν ςε παραπϊνω απϐ ϋνα κρϊμα. -τη ςτόλη χρόςεισ θα πρϋπει να χρηςιμοποιόςετε κϊποιουσ απϐ τουσ παρακϊτω ϐρουσ : ελατόρια, οδοντιατρικό,αγϊλματα, ρουλεμϊν,αεροναυπηγικό,καμπϊνεσ (κϊποιοσ ϐροσ χρηςιμοποιεύται 2 φορϋσ) -τη ςτόλη πλεονεκτόματα θα χρηςιμοποιόςετε το γρϊμμα : αν το κρϊμα εύναι ςκληρϐτερο απϐ τα μϋταλλα που το αποτελοϑν Α: αν το κρϊμα εύναι ανθεκτικϐτερο απϐ τα μϋταλλα που το αποτελοϑν Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 105

27 106 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ ΑΝ: αν το κρϊμα εύναι ανοξεύδωτο. Ο : αν το κρϊμα εύναι πιο ϐλκιμο απϐ τα μϋταλλα που το αποτελοϑν Ε: αν το κρϊμα εύναι πιο ελατϐ απϐ τα μϋταλλα που το αποτελοϑν ΕΛ: αν το κρϊμα εύναι πιο ελαφρϑ απϐ τα μϋταλλα που το αποτελοϑν Ωνθρακασ (C) 1.Ο ϊνθρακασ εύναι το πρώτο ςτοιχεύο τησ. : α. 4 η ομϊδασ β. 14 η ομϊδασ γ. 6 ησ ομϊδασ δ. 16 ησ ομϊδασ 2. Οι γαιϊνθρακεσ, ο γραφύτησ και το διαμϊντι που υπϊρχουν ςτη φϑςη περιϋχουν. α. ϊνθρακα β. μϋταλλα γ. αλογϐνα δ. αλκϊλια 3.Να αντιςτοιχύςετε τουσ μοριακοϑσ τϑπουσ τησ ςτόλησ-ι με τισ ονομαςύεσ τησ ςτόλησ-ιι τόλη-ι Α.CO 2 B.CaCO 3 Γ.CO Δ.Na 2CO 3 τόλη-ιι 1.μονοξεύδιο του ϊνθρακα 2.Διοξεύδιο του ϊνθρακα 3.Ανθρακικϐ νϊτριο 4.Ανθρακικϐ αςβϋςτιο 4.Παρακϊτω ςασ δύνεται ο τρϐποσ ςϑνδεςησ των ατϐμων του ϊνθρακα. μεταξϑ τουσ.» Δ. Να αντιςτοιχύςετε τησ ιδιϐτητεσ τησ ςτόλησ-ι με τα υλικϊ τησ ςτόλησ-ιι τόλη-ι τόλη-ιι Α. Μεγϊλη ςκληρϐτητα Β. Μαλακϐ υλικϐ Γ.10 ςτην κλύμακα Μοhs Ι. Διαμϊντι Δ.0,5-1,5 ςτην κλύμακα Mohs Ε. Καλϐσ αγωγϐσ θερμϐτητασ και ηλεκτριςμοϑ Σ. Πολϑτιμοσ λύθοσ ΙΙ. Γραφύτησ Ζ. Φρόςη για κοπό γυαλιοϑ Η. Φρόςη ςτουσ πυρηνικοϑσ Αντιδραςτόρεσ Θ. Καταςκευό ηλεκτροδύων Ι. Φρόςη για κοπό ςκληρών Πετρωμϊτων Κ. Καταςκευό μολυβιών Λ. Καταςκευό κοςμημϊτων 5. Α.Να ςυμπληρώςετε τον παρακϊτω πύνακα με τα εύδη των γαιανθρακών. Εύδη γαιανθρακών : Σϑρφη, Λιγνύτησ, Λιθϊνθρακασ, Ανθρακύτησ Α. το διαμϊντι τα ϊτομα του ϊνθρακα ςυνδϋονται με βϊςη τον τρϐπο..: α. Α β.β Β. το γραφύτη τα ϊτομα του ϊνθρακα ςυνδϋονται με βϊςη τον τρϐπο..: α. Α β.β Γ. Να χαρακτηρύςετε τισ παρακϊτω φρϊςεισ ωσ ςωςτϋσ ό λανθαςμϋνεσ α.«και ο γραφύτησ και το διαμϊντι αποτελοϑνται απϐ ϊνθρακα, αν και τα ϊτομα ϊνθρακα ςυνδϋονται διαφορετικϊ ςτο γραφύτη απϐ το διαμϊντι, το γεγονϐσ ϐτι αποτελοϑνται απϐ το ύδιο υλικϐ δεν παρουςιϊζουν ςημαντικϋσ διαφορϋσ μεταξϑ τουσ.» β. «Και ο γραφύτησ και το διαμϊντι αποτελοϑνται απϐ ϊνθρακα, τα ϊτομα ϊνθρακα ςτο γραφύτη ςυνδϋονται διαφορετικϊ απϐ το διαμϊντι, με αποτϋλεςμα αν και αποτελοϑνται απϐ το ύδιο υλικϐ να παρουςιϊζουν ςημαντικϋσ διαφορϋσ Β. Να ςυμπληρώςετε τα κενϊ με τουσ κατϊλληλουσ ϐρουσ. Η φυτικό ϑλη που καταπλακώθηκε απϐ χώματα με τη πϊροδο εκατομμυρύων ετών τελικϊ δηλαδό μετατρϊπηκε ςε ϊνθρακα.ανϊλογα με τη περύοδο που ϊρχιςε η ϋχουμε και τη μετατροπό τησ οργανικόσ ϑλησ και ςε διαφορετικϐ εύδοσ γαιϊνθρακα. Γ. Η μετατροπό τησ οργανικόσ ϑλησ ςε ϊνθρακα πραγματοποιεύται ςε ςυνθόκεσ α. υψηλόσ θερμοκραςύασ και υψηλόσ πύεςησ παρουςύα αϋρα β. υψηλόσ θερμοκραςύασ και υψηλόσ πύεςησ Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 106

28 107 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ απουςύα αϋρα γ. χαμηλόσ θερμοκραςύασ και χαμηλόσ πύεςησ παρουςύα αϋρα δ. χαμηλόσ θερμοκραςύασ και υψηλόσ πύεςησ απουςύα αϋρα Δ. Σι ςχϋςη ϋχει η περιεκτικϐτητα ςε ϊνθρακα ενϐσ γαιϊνθρακα με τη θερμαντικό αξύα ; α. Η υψηλό περιεκτικϐτητα ςε ϊνθρακα ϋχει ωσ αποτϋλεςμα και υψηλό θερμαντικό αξύα. β. Η χαμηλό περιεκτικϐτητα ςε ϊνθρακα ϋχει ωσ αποτϋλεςμα και υψηλό θερμαντικό αξύα. 6.Να αντιςτοιχύςετε τα εύδη των τεχνητών ανθρϊκων τησ ςτόλησ-ι με τησ χρόςεισ τησ ςτόλησ- ΙΙ τόλη-ι Α. Κοκ Β. Ξυλϊνθρακασ (κϊρβουνα) Γ. Ενεργϐσ ϊνθρακασ Δ. Ζωικϐσ ϊνθρακασ Ε. Αιθϊλη(φοϑμο) τόλη-ιι 1.Παραςκευό μελϊνησ 2.Καϑςιμο 3.Μεταλλουργύα 4.Μεγϊλη προςροφητικό ικανϐτητα(προϋρχεται απϐ απανθρϊκωςη ζωικών απορριμμϊτων) 5.Μεγϊλη προςροφητικό ικανϐτητα.(προϋρχεται απϐ απανθρϊκωςη ςκληρών ξϑλων) 7. Α. ε τι ποςοςτϐ περιϋχει ο ατμοςφαιρικϐσ αϋρασ διοξεύδιο του ϊνθρακα ; α. 3%-4% β. 0,3%-0,4% γ. 30%-40% Β. Ποιο αϋριο τησ ατμϐςφαιρασ εύναι απαραύτητο για τη φωτοςϑνθεςη ; α. διοξεύδιο του ϊνθρακα β. Οξυγϐνο γ. Ωζωτο Γ. Σα αϋρια τησ ατμϐςφαιρασ ϐπωσ το διοξεύδιο του ϊνθρακα, που ςυμβϊλλουν ςτην αϑξηςη τησ θερμοκραςύασ του πλανότη ονομϊζονται αϋρια του. Δ. Ποιο αϋριο χρηςιμοποιεύται ςτουσ πυροςβεςτόρεσ για την κατϊςβεςη : α. διοξεύδιο του ϊνθρακα β. οξυγϐνο Ε. Όταν ανούγουμε αναψυκτικϐ με ανθρακικϐ(αεριοϑχο ) ποιο αϋριο απελευθερώνεται δημιουργώντασ χαρακτηριςτικϋσ φυςαλύδεσ ς αυτϐ. α. Τδροχλώριο β. Οξυγϐνο γ. διοξεύδιο του ϊνθρακα 8. A.Σα ϊλατα Na 2CO 3 και CaCO 3 ονομϊζονται. Σο ανιϐν CO 3 2- ονομϊζεται ανιϐν. B. Σο ϊλασ CaCO 3 απαντϊται : α. τον αςβεςτϐλιθο και ςτο μϊρμαρο β. τη ςϐδα πλυςύματοσ Γ. Σο ϊλασ Na 2CO 3 αποτελεύ α. τον αςβεςτϐλιθο β. το μϊρμαρο γ. τη ςϐδα πλυςύματοσ Δ. Ο αςβϋςτησ αποτελεύται απϐ : α. CaCO 3 β. Na 2CO 3 γ. CaO Ε. Να ςυμπληρωθεύ ςωςτϊ η παρακϊτω αντύδραςη CaCO 3(s) CaO(s)+ 9.A. Ψσ ονομϊζονται τα μύγματα που χρηςιμοποιοϑνται ςτισ οικοδομϋσ για τη ςϑνδεςη των οικοδομικών υλικών. Β. Σα κονιϊματα που ςκληραύνουν με την επύδραςη του αϋρα ονομϊζονται α. αεροπαγό β. υδατοπαγό Γ. Σα κονιϊματα που ςκληραύνουν με την επύδραςη του νεροϑ ονομϊζονται α. αεροπαγό β. υδατοπαγό Δ.Η λϊςπη οικοδομών εύναι : α. αεροπαγϋσ κονύαμα β. υδατοπαγϋσ κονύαμα Ε. Σο τςιμϋντο εύναι : α. αεροπαγϋσ κονύαμα β. υδατοπαγϋσ κονύαμα Σ. Να αντιςτοιχύςετε τουσ ϐρουσ τησ ςτόλησ-ι με τισ ςυςτϊςεισ του ϐρουσ-ιι. τόλη-ι α. Λϊςπη των οικοδομών β. Σςιμϋντο γ. κυρϐδερμα δ.bѐton armѐ τόλη-ιι 1. Tςιμϋντο-χαλύκια(ςκϑρα)- νερϐ 2.75%Αςβεςτϐλιθοσ- 25%Αργιλοπυριτικϊ υλικϊ 3.κυρϐδερμα+ύδεροσ 4.Αςβϋςτησ+ϊμμοσ+νερϐ Ζ. Να ςυμπληρωθεύ ςωςτϊ η παρακϊτω αντύδραςη Ca(OH) 2 (aq)+ CaCO 3(s)+ 10. Να ςημειώςετε με (+) τισ ενώςεισ του ϊνθρακα που προϋρχονται ό παρϊγονται κυρύωσ απϐ ζωντανοϑσ οργανιςμοϑσ : α. αμινοξϋα ( ) β. Πετρϋλαιο ( ) γ. Διοξεύδιο του ϊνθρακα ( ) δ. ΠρωτεϏνεσ ( ) ε. Αςβεςτϐλιθοσ :( ) ζ. DNA :( ) η. γαιϊνθρακεσ :( ) θ. ςϐδα πλυςύματοσ :( ) ι.rna:( ) κ. Τδατϊνθρακεσ :( ) λ. λιπύδια :( ) 11.Να ςημειώςετε ποιεσ απϐ τισ παρακϊτω ενώςεισ δημιουργοϑνται μϋςα ςτο ςώμα των ζωντανών οργανιςμών και εύναι απαραύτητεσ για την ςωςτό δομό και λειτουργύα τουσ. α. αμινοξϋα ( ) β. Πετρϋλαιο ( ) γ. Διοξεύδιο Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 107

29 108 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ του ϊνθρακα ( ) δ. ΠρωτεϏνεσ ( ) ε. Αςβεςτϐλιθοσ :( ) ζ. DNA :( ) η. γαιϊνθρακεσ :( ) θ. ςϐδα πλυςύματοσ :( ) ι.rna:( ) κ. Τδατϊνθρακεσ :( ) λ. λιπύδια :( ) Πυρύτιο(Si) 1. Σο πυρύτιο εύναι το 2 ο ςτοιχεύο τησ α. 2 ησ ομϊδασ του περιοδικοϑ πύνακα β. 4 ησ ομϊδασ του περιοδικοϑ πύνακα γ. 14 ησ ομϊδασ του περιοδικοϑ πύνακα δ. 16 ησ ομϊδασ του περιοδικοϑ πύνακα 2. Α. Πωσ ονομϊζεται η ϋνωςη SiO 2.. : α. διοξεύδιο του θεύου β. διοξεύδιο του πυριτύου γ. Οξεύδιο του θεύου δ. Οξεύδιο του πυριτύου Β. Να αντιςτοιχύςετε τα υλικϊ τησ ςτόλησ-ι που περιϋχουν SiΟ 2, με τη μορφό που βρύςκεται αυτϐ τησ ςτόλησ-ιι τόλη-ι τόλη-ιι Α. Φαλαζύασ Β. Όνυχασ 1.Κρυςταλλικό μορφό Γ. Αμϋθυςτοσ Δ. Οπϊλιοσ 2.Ωμορφη μορφό Ε. Αχϊτησ Γ. Σο μεγαλϑτερο μϋροσ του διοξειδύου του πυριτύου απαντϊται με τη μορφό τησ κοινόσ πυριτικόσ ϊμμου η οπούα εύναι η ϊμμοσ τησ. 3.Α.Να επιλϋξετε τη ςωςτό λϋξη τησ παρϋνθεςησ. Σο γυαλύ εύναι ( εϑθραυςτο/ϊθραυςτο), ( ςκληρϐ/μαλακϐ),(καλϐσ/κακϐσ) αγωγϐσ τησ θερμϐτητασ και του ηλεκτριςμοϑ. Κατϊ την ταχεύα ϊνοδοσ και ψϑξη του μϊγματοσ ςτην επιφϊνεια τησ Γησ δημιουργεύται το ( φυςικϐ/τεχνητϐ) γυαλύ. Β. Οι μορφϋσ γυαλιοϑ οψιδιανϐσ και περλύτησ που απαντώνται ςτη Νύςυρο και ςτη Μόλο εύναι.. : α. φυςικϋσ β. τεχνητϋσ υϊλου τησ ςτόλησ-ι με τισ χημικϋσ ενώςεισ τησ ςτόλησ-ιι που το αποτελοϑν. ΣΗΛΗ-Ι ΣΗΛΗ-ΙΙ Α. Ωμμοσ 1.PbO-PbO 2 Β. ϐδα 2.K 2CO 3 Γ. Αςβεςτϐλιθοσ 3.CaCO 3 Δ. Ποτϊςα 4.Na 2CO 3 Ε. Οξεύδια του μολϑβδου 5.SiO 2 Δ. Σι δεν περιϋχει η αρχαιϐτερη ςυνταγό για γυαλύ που ϋχει βρεθεύ ςτη Μεςοποταμύα. α. ϊμμοσ β. ςϐδα γ. αςβεςτϐλιθοσ δ. Ποτϊςα. Ε. Σι αντικαθιςτϊ η ποτϊςα ςτο κοινϐ γυαλύ ; α. ϊμμοσ β. ςϐδα γ. αςβεςτϐλιθοσ δ. Ποτϊςα. Σ. Η παραγωγό γυαλιοϑ πιο ςκληροϑ και πιο διαφανοϑσ απϐ το κοινϐ επιτυγχϊνεται : α. με τη χρόςη ποτϊςασ β. με τη χρόςη οξειδύων του μολϑβδου Ζ. Η παραγωγό κρυςτϊλλου επιτυγχϊνεται : α. με τη χρόςη ποτϊςασ β. με τη χρόςη οξειδύων του μολϑβδου 4.Α.Η ϊργιλοσ που χρηςιμοποιεύται ςτην κεραμικό,ποιο ςτοιχεύο δεν περιϋχει: α. Al β. Si γ. Ο δ.c ε. Η Β. Να αντιςτοιχύςετε τα υλικϊ τησ ςτόλησ-ι με τα κεραμικϊ τησ ςτόλησ-ιι ΣΗΛΗ-Ι ΣΗΛΗ-ΙΙ α. Ωργιλοσ κατώτερησ 1.Πυρύμαχα ποιϐτητασ κεραμικϊ(τοϑβλα) β. Υαγεντιανό γη γ. Καολύνη(καθαρϐτερη μορφό αργύλου) δ. Ωργιλοσ με οξεύδιο του μαγνηςύου(mgo) 2.Προώϐντα αγγειοπλαςτικόσ (κεραμύδια, γλϊςτρεσ,ςτϊμνεσ) 3.Πορςελϊνεσ 4. Πιϊτα, πλακϊκια, εύδη υγιεινόσ Γ. Να αντιςτοιχύςετε τα ςυςτατικϊ του τεχνητοϑ 5.Α.Η ενςϑρματη επικοινωνύα παλαιϐτερα ςτηριζϐταν..: α. τα χϊλκινα καλώδια β. τισ οπτικϋσ ύνεσ Β. Σα χϊλκινα καλώδια μεταφϋρουν : α. ηλεκτρικϐ ρεϑμα Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 108

30 109 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ β. ηλεκτρομαγνητικό ακτινοβολύα Γ. Οι οπτικϋσ ύνεσ μεταφϋρουν. : α. ηλεκτρικϐ ρεϑμα β. ηλεκτρομαγνητικό ακτινοβολύα Δ. το εςωτερικϐ τησ οπτικόσ ύνασ η ακτινοβολύα.. : α. διαθλϊται β. περιθλϊται γ. ανακλϊται Ε. Η μορφό τησ οπτικόσ ύνασ εύναι. : α. Κυλινδρικό β. Κωνικό Σ.Η οπτικό ύνα αποτελεύται απϐ γυαλύ : α. υψηλόσ ςκληρϐτητασ β. υψηλόσ καθαρϐτητασ Ζ. Η διϊμετροσ τησ οπτικόσ ύνασ εύναι α. ύςη με τη διϊμετρο τησ ανθρώπινησ τρύχασ β. υπερβολικϊ μικρό με αποτϋλεςμα να μην εύναι ορατό με το γυμνϐ μϊτι Η. Να ςυμπληρώςετε κατϊλληλα τα κενϊ των παρακϊτω προτϊςεων ώςτε να προκϑπτουν τα πλεονεκτόματα των οπτικών ινών ϋναντι των χϊλκινων καλωδύων : -Σο διοξεύδιο του που αποτελεύ την πρώτη ϑλη για την καταςκευό των οπτικών ινών υπϊρχει ϊφθονο ςτη φϑςη ςε ςχϋςη με το χαλκϐ. -Μύα οπτικό ύνα αντιςτοιχεύ ςε χϊλκινουσ αγωγοϑσ ωσ προσ την ικανϐτητα μετϊδοςησ πληροφοριών -Ϊχουν βϊροσ -Εύναι ϐςον αφορϊ το κϐςτοσ - Δεν επιτρϋπουν και ϐςον αφορϊ τισ τηλεπικοινωνύεσ. 6.Να ςυμπληρώςετε κατϊλληλα τα κενϊ των παρακϊτω προτϊςεων. Οι επιτρϋπουν το ρεϑμα να διϋρχεται μϐνο κατϊ μύα ςυγκεκριμϋνη φορϊ που ονομϊζεται φορϊ και ϐχι προσ την αντύθετη που ονομϊζεται φορϊ. Ο κυριϐτεροσ ημιαγωγϐσ εύναι το. Αλογόνα 1.Ποια ομϊδα του περιοδικοϑ πύνακα καταλαμβϊνουν τα αλογϐνα; α. 1 η β. 2 η γ. 17 η δ. 18 η 2. Εύναι ςωςτϐσ ο ιςχυριςμϐσ ϐτι η ονομαςύα αλογϐνα προϋρχεται απϐ το γεγονϐσ ϐτι τα ςτοιχεύα αυτϊ αντιδροϑν εϑκολα με τα μϋταλλα ςχηματύζοντασ ϊλατα ; α. Ναι β. Όχι 3. Να ςημειώςετε με (Α) ποια απϐ τα ςτοιχεύα του περιοδικοϑ πύνακα που ςασ δύνονται παραπϊνω εύναι αλογϐνα, με (Αλ) ποια απϐ τα ςτοιχεύα του περιοδικοϑ πύνακα εύναι αλκϊλια, με (Ε) ποια απϐ τα ςτοιχεύα του περιοδικοϑ πύνακα εύναι ευγενό αϋρια, με (Αλ.γ) ποια εύναι αλκαλικϋσ γαύεσ και με (Αμ) ϐςα εύναι αμϋταλλα και δεν ανόκουν ςτα αλογϐνα. α. Η ( ) β.he( ) γ.li( ) δ.be( ) ε. Β( ) ςτ.c( ) ζ. Ν ( ) η. Ο( ) θ.f( ) ι.ne( ) κ. Cl( ) λ.br( ) μ. Ι( ) ν. Αt( ) 4. Με βϊςη τον πύνακα των φυςικών ιδιοτότων των αλογϐνων να απαντόςετε ςτισ ερωτόςεισ που ακολουθοϑν. Α. Ποιο απϐ τα αλογϐνα ςτισ ςυνηθιςμϋνεσ ςυνθόκεσ εύναι ςτερεϐ : α. Υθϐριο(F 2) β. Φλώριο(Cl 2) γ. Βρώμιο(Br 2 ) δ. Ιώδιο(Ι 2) Β. Ποιο απϐ τα αλογϐνα ςτισ ςυνηθιςμϋνεσ ςυνθόκεσ εύναι υγρϐ : α. Υθϐριο(F 2) β. Φλώριο(Cl 2) γ. Βρώμιο(Br 2 ) δ. Ιώδιο(Ι 2) Γ. Ποια(ςημειώςτε δϑο) απϐ τα αλογϐνα ςτισ ςυνηθιςμϋνεσ ςυνθόκεσ εύναι αϋρια : α. Υθϐριο(F 2) β. Φλώριο(Cl 2) γ. Βρώμιο(Br 2 ) δ. Ιώδιο(Ι 2) Δ. Ποιο απϐ τα αλογϐνα ϋχει κύτρινο χρώμα : α. Υθϐριο(F 2) β. Φλώριο(Cl 2) γ. Βρώμιο(Br 2 ) δ. Ιώδιο(Ι 2) Ε. Ποιο απϐ τα αλογϐνα ϋχει πρϊςινο-κύτρινο χρώμα : α. Υθϐριο(F 2) β. Φλώριο(Cl 2) γ. Βρώμιο(Br 2 ) δ. Ιώδιο(Ι 2) Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 109

31 110 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ Σ. Ποιο απϐ τα αλογϐνα ϋχει καςτανο-κϐκκινο χρώμα : α. Υθϐριο(F 2) β. Φλώριο(Cl 2) γ. Βρώμιο(Br 2 ) δ. Ιώδιο(Ι 2) Ζ. Ποιο απϐ τα αλογϐνα ϋχει ιώδεσ χρώμα : α. Υθϐριο(F 2) β. Φλώριο(Cl 2) γ. Βρώμιο(Br 2 ) δ. Ιώδιο(Ι 2) Η.Να κατατϊξετε τα αλογϐνα ( βϊζοντασ τον κατϊλληλο αριθμϐ 1,2,3 ό 4) κατϊ αυξανϐμενο μϋγεθοσ ατϐμου ( 1 ςτο μικρϐτερο, 4 ςτο μεγαλϑτερο) Υθϐριο(F 2) [ ] Φλώριο(Cl 2)[ ] Βρώμιο(Br 2 )[ ] Ιώδιο(Ι 2)[ ] Θ. Να κατατϊξετε τα αλογϐνα ( βϊζοντασ τον κατϊλληλο αριθμϐ 1,2,3 ό 4) κατϊ ελαττωμϋνο ςημεύο τόξεωσ ( 1 ςτο αλογϐνο με το μεγαλϑτερο.σ., 4 ςτο αλογϐνο με το μικρϐτερο.σ.) Υθϐριο(F 2) [ ] Φλώριο(Cl 2)[ ] Βρώμιο(Br 2 )[ ] Ιώδιο(Ι 2)[ ] Ι. Να κατατϊξετε τα αλογϐνα ( βϊζοντασ τον κατϊλληλο αριθμϐ 1,2,3 ό 4) κατϊ ελαττωμϋνο ςημεύο βραςμοϑ ( 1 ςτο αλογϐνο με το μεγαλϑτερο.ζ., 4 ςτο αλογϐνο με το μικρϐτερο.ζ.) Υθϐριο(F 2) [ ] Φλώριο(Cl 2)[ ] Βρώμιο(Br 2 )[ ] Ιώδιο(Ι 2)[ ] 5. A.Σα ϊλατα NaCl(s), KBr(s),KI(s) εύναι. : α. Ευδιϊλυτα β. Δυςδιϊλυτα Β. Να ςυμπληρώςετε τισ χημικϋσ εξιςώςεισ διϊλυςησ : Δοχεύο-1 : NaCl(s) + Δοχεύο-2: KBr(s) + Δοχεύο-3: KI(s) + Γ. Να γρϊψετε τι περιϋχει το κϊθε δοχεύο Δοχεύο-1 : Δοχεύο-2: Δοχεύο-3: 6. Α. Σο ϊλασ AgNO 3(s) εύναι. α. ευδιϊλυτο β. Δυςδιϊλυτο Β.Η χημικό εξύςωςη διϊλυςησ του AgNO 3(s) εύναι: AgNO 3(s) + Γ. Δοχεύο-1 Πριν τη προςθόκη του AgNO 3 το δοχεύο περιϋχει : Μετϊ τη προςθόκη του AgNO 3 το δοχεύο περιϋχει : Απϐ τα ιϐντα Ag +, NO 3 -, Na + και Cl - τα ιϐντα που παραμϋνουν διαλυμϋνα ςτο νερϐ εύναι : Η εξύςωςη ςχηματιςμοϑ του AgCl(s) εύναι : + AgCl(s) Σο χρώμα του ιζόματοσ που ςχηματύζεται εύναι. Σο ύζημα εύναι το ϊλασ. Δοχεύο-2 Πριν τη προςθόκη του AgNO 3 το δοχεύο περιϋχει : Μετϊ τη προςθόκη του AgNO 3 το δοχεύο περιϋχει : Απϐ τα ιϐντα Ag +, NO 3 -, Κ + και Βr - τα ιϐντα που παραμϋνουν διαλυμϋνα ςτο νερϐ εύναι : Η εξύςωςη ςχηματιςμοϑ του AgBr(s) εύναι : + AgBr(s) Σο χρώμα του ιζόματοσ που ςχηματύζεται εύναι Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 110

32 111 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ. Σο ύζημα εύναι το ϊλασ. Δοχεύο-3 Πριν τη προςθόκη του AgNO 3 το δοχεύο περιϋχει : Μετϊ τη προςθόκη του AgNO 3 το δοχεύο περιϋχει : Απϐ τα ιϐντα Ag +, NO 3 -, Κ + και I - τα ιϐντα που παραμϋνουν διαλυμϋνα ςτο νερϐ εύναι : Η εξύςωςη ςχηματιςμοϑ του Agl(s) εύναι : + Agl(s) Σο χρώμα του ιζόματοσ που ςχηματύζεται εύναι. Σο ύζημα εύναι το ϊλασ. Οργανικό χημεύα Τδρογονϊνθρακεσ. 1.Να ςυμπληρώςετε κατϊλληλα τα κενϊ των παρακϊτω προτϊςεων. ονομϊζονται οι ενώςεισ που αποτελοϑνται αποκλειςτικϊ απϐ ϊνθρακα και υδρογϐνο. Σο και το ανόκουν ςε αυτό την κατηγορύα ενώςεων. 2.Ποιο εύναι το ςϑμβολο του ϊνθρακα ; α. Η β. C γ. Ν δ. O 3. Ποιο εύναι το ςϑμβολο του υδρογϐνου ; α. Η β. C γ. Ν δ. O 4.Να ςυμπληρωθοϑν τα κενϊ ςτον παρακϊτω πύνακα με τουσ ϐρουσ : ΚΤΚΛΙΚΟ, ΑΚΤΚΛΟ ϐςον αφορϊ τον τρϐπο ςϑνδεςησ των ατϐμων ϊνθρακα ςτην ανθρακικό αλυςύδα και ΚΟΡΕΜΕΝΟ-ΑΚΟΡΕΣΟ με βϊςη την μη ϑπαρξη ό την ϑπαρξη πολλαπλοϑ δεςμοϑ (διπλοϑ- τριπλοϑ) ΤΔΡΟΓΟΝΑΘΡΑΚΑ ΣΡΟΠΟ ΤΝΔΕΗ ΑΣΟΜΨΝ ΑΝΘΡΑΚΑ ΤΠΑΡΞΗ ΠΟΛΛΑΠΛΟΤ ΔΕΜΟΤ Οι μαύρεσ ςφαύρεσ απεικονύζουν τα ϊτομα C, ενώ οι λευκϋσ τα ϊτομα Η 5.Ποιοσ απϐ τουσ παρακϊτω υδρογονϊνθρακεσ ϋχει διακλαδιςμϋνη αλυςύδα ; 6.Ποιοσ απϐ τουσ παρακϊτω υδρογονϊνθρακεσ ϋχει διπλϐ δεςμϐ 7. Ποιοσ απϐ τουσ παρακϊτω υδρογονϊνθρακεσ ϋχει τριπλϐ δεςμϐ 8. Ποιοσ απϐ τουσ παρακϊτω υδρογονϊνθρακεσ ανόκει ςτα αλκϊνια ; 9. Ποιοσ απϐ τουσ παρακϊτω υδρογονϊνθρακεσ ανόκει ςτα αλκϋνια ; 10. Ποιοσ απϐ τουσ παρακϊτω υδρογονϊνθρακεσ ανόκει ςτα αλκύνια ; Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 111

33 112 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ Όνομα Μοριακϐσ υντακτικϐσ Σϑποσ τυποσ Μεθϊνιο CH 4 CH 4 Αιθϊνιο C 2H 6 CH 3-CH 3 Προπϊνιο C 3H 6 CH 3-CH 2-CH 3 Αιθϋνιο C 2H 4 CH 2=CH 2 Προπϋνιο C 3H 6 CH 3-CH=CH 2 Αιθύνιο C 2H 2 CH CH Προπύνιο C 3H 4 CH3 -C CH 11.Η πρώτη ςυλλαβό ςτην ονομαςύα μύασ οργανικόσ ϋνωςησ εξαρτϊται απϐ τον αριθμϐ των ατϐμων C τησ κϑριασ αλυςύδασ.φρηςιμοποιώντασ και τα δεδομϋνα των παραπϊνω πινϊκων να απαντόςετε ςτισ ερωτόςεισ που ακολουθοϑν. Α. Όταν η ϋνωςη διαθϋτει ϋνα ϊτομο ϊνθρακα (C) ςτην ανθρακικό αλυςύδα η πρώτη ςυλλαβό ςτην ονομαςύα εύναι : α. μεθ- β. αιθ- γ. προπ- Β. Όταν η ϋνωςη διαθϋτει δϑο ϊτομα ϊνθρακα (C 2 ) ςτην ανθρακικό αλυςύδα η πρώτη ςυλλαβό ςτην ονομαςύα εύναι : α. μεθ- β. αιθ- γ. προπ- Γ. Όταν η ϋνωςη διαθϋτει τρύα ϊτομα ϊνθρακα (C 3 ) ςτην ανθρακικό αλυςύδα η πρώτη ςυλλαβό ςτην ονομαςύα εύναι : α. μεθ- β. αιθ- γ. προπ- 12. Η δεϑτερη ςυλλαβό ςτην ονομαςύα μύασ οργανικόσ ϋνωςησ εξαρτϊται απϐ τo εύδοσ των δεςμών τησ κϑριασ αλυςύδασ.φρηςιμοποιώντασ και τα δεδομϋνα του παραπϊνω πινϊκα να απαντόςετε ςτισ ερωτόςεισ που ακολουθοϑν. Α. Όταν ςε μύα οργανικό ϋνωςη τα ϊτομα C ςυνδϋονται μϐνο με απλοϑσ δεςμοϑσ, τϐτε η 2 η ςυλλαβό ςτην ονομαςύα τησ ϋνωςησ εύναι.. : α. αν- β. εν- γ. ιν- Β. Όταν ςε μύα οργανικό ϋνωςη υπϊρχουν και 2 ϊτομα C που ςυνδϋονται με διπλϐ δεςμϐ, τϐτε η 2 η ςυλλαβό ςτην ονομαςύα τησ ϋνωςησ εύναι.. : α. αν- β. εν- γ. ιν- Γ. Όταν ςε μύα οργανικό ϋνωςη υπϊρχουν και 2 ϊτομα C που ςυνδϋονται με τριπλϐ δεςμϐ, τϐτε η 2 η ςυλλαβό ςτην ονομαςύα τησ ϋνωςησ εύναι.. : α. αν- β. εν- γ. ιν- 13. Η τρύτη ςυλλαβό ςτην ονομαςύα μύασ οργανικόσ ϋνωςησ εξαρτϊται απϐ το εύδοσ τησ οργανικόσ ϋνωςησ. Οι υδρογονϊνθρακεσ ϋχουν πϊντα ςτην ονομαςύα τουσ την κατϊληξη : α. ιο β. ολη γ. αλη 14. Να ςυμπληρώςετε κατϊλληλα τα κενϊ των παρακϊτω προτϊςεων Α.Η αντύδραςη μύασ ϋνωςησ με το οξυγϐνο ονομϊζεται Β. Όταν ϋχουμε την τϋλεια καϑςη ενϐσ υδρογονϊνθρακα τα προώϐντα που παρϊγονται εύναι το και το του. Γ. Όταν διαβιβϊζονται τα προώϐντα τησ τϋλειασ καϑςησ ςε ϊνυδρο θειικϐ χαλκϐ το αρχικϐ λευκϐ χρώμα μετατρϋπεται ςε γιατύ προςλαμβϊνει το. Αντύςτοιχα το διαυγϋσ αςβεςτϐνερο γιατύ προςλαμβϊνει το του που το μετατρϋπει ςτο δυςδιϊλυτο. 15.Παρϊδειγμα. Να γραφοϑν οι αντιδρϊςεισ τϋλειασ και ατελοϑσ καϑςησ του υδρογονϊνθρακα C 2H 4. Απϊντηςη : Σι μασ ζητϊ το πρόβλημα : Να γρϊψουμε τισ χημικϋσ εξιςώςεισ καύςησ. Για να μπορϋςουμε να γρϊψουμε την χημικό εξύςωςη καύςησ θα πρϋπει να γνωρύζουμε ότι ο υδρογονϊνθρακασ πϊντα αντιδρϊ με Ο 2 (1 ο μϋλοσ τησ χημικόσ εξύςωςησ) και παρϊγονται ςτο 2 ο μϋλοσ CO 2 + H 2O (τϋλεια καύςη), CO + H 2O ό C + H 2O (ατελόσ καύςη). Σι μασ δύνει το πρόβλημα: Σον χημικό τύπο του υδρογονϊνθρακα C 2H 6. Σι πρϋπει να προςϋξουμε όταν γρϊφουμε μύα χημικό εξύςωςη: Ο αριθμόσ ατόμων C, H,O ςτο 1 ο μϋλοσ να εύναι ύςοσ με τον αριθμό των ατόμων C, H,O ςτο 2 ο μϋλοσ. Λύςη: Αρχικϊ γρϊφω τι ϋχω ςτο 1 ο και 2 ο μϋλοσ C 2H 4 + O 2 CO 2 + H 2O (τϋλεια καϑςη) 2C,4H,2O 1C, 2H, 3O τη ςυνϋχεια βϊζω ςυντελεςτϋσ ώςτε να ϋχω ύδιο αριθμό ατόμων και ςτα δύο μϋλη. Αρχικϊ βϊζω τον κατϊλληλο ςυντελεςτό ςτο CΟ 2, ώςτε να ϋχω ύδιο αριθμό ατόμων C και ςτα 2 μϋλη. C 2H 4 + O 2 2CO 2 + H 2O 2C,4H,2O 2C, 2H, 5O τη ςυνϋχεια βϊζω ςυντελεςτϋσ ώςτε να ϋχω ύδιο αριθμό ατόμων Η και ςτα δύο μϋλη. Βϊζω τον κατϊλληλο ςυντελεςτό ςτο Η 2 Ο, ώςτε να ϋχω ύδιο αριθμό ατόμων Η και ςτα 2 μϋλη. C 2H 4 + O 2 2CO 2 + 2H 2O 2C,4H,2O 2C, 4H, 6O Σϋλοσ βϊζω ςυντελεςτό ςτο Ο 2 ώςτε όςα ϊτομα Ο ϋχω ςτο 1 ο μϋλοσ, να ϋχω και ςτο 2 ο μϋλοσ. C 2H 4 + 3O 2 2CO 2 + 2H 2O 2C,4H, 6O 2C, 4H, 6O Ομούωσ τοποθετούμε τουσ ςυντελεςτϋσ και ςτισ χημικϋσ εξιςώςεισ των ατελών καύςεων. C 2H 4 + 2O 2 2CO + 2H 2O C 2H 4 + O 2 2C + 2H 2O 22.Εφαρμογό. Να γραφοϑν οι αντιδρϊςεισ τϋλειασ και ατελοϑσ καϑςησ του υδρογονϊνθρακα C 4H 8 Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 112

34 113 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ 23.Παρϊδειγμα. ασ δύνονται 3 υδρογονϊνθρακεσ : Τδρογονϊνθρακασ-1 : C 2H 6 Τδρογονϊνθρακασ-2 : C 3H 6 Τδρογονϊνθρακασ-3 : C 4H 6 Ϊνασ απϐ τουσ υδρογονϊνθρακεσ εύναι αλκϊνιο, ϋνασ αλκϋνιο και ϋνασ αλκύνιο. Να βρεύτε τι εύναι ο κϊθε υδρογονϊνθρακασ. Απϊντηςη: Σι μασ ζητϊ το πρόβλημα: Να βρούμε ο κϊθε υδρογονϊνθρακασ αν εύναι αλκϊνιο, αλκϋνιο ό αλκύνιο. Σι μασ δύνει το πρόβλημα : Σο χημικό τύπο του κϊθε υδρογονϊνθρακα. Λύςη: Γνωρύζουμε ότι για τα αλκϊνια ιςχύει ο γενικόσ μοριακόσ τύποσ C νη 2ν+2,δηλαδό ϋνασ υδρογονϊνθρακασ εύναι αλκϊνιο όταν ο αριθμόσ των υδρογόνων Η εύναι διπλϊςιοσ + 2 (2ν+2) του αριθμού των ανθρϊκων C (ν). Ομούωσ για τα αλκϋνια ιςχύει ο γενικόσ μοριακόσ τύποσ C νη 2ν,δηλαδό ϋνασ υδρογονϊνθρακασ εύναι αλκϋνιο όταν ο αριθμόσ των υδρογόνων Η εύναι διπλϊςιοσ (2ν) του αριθμού των ανθρϊκων C (ν) και για τα αλκύνια ιςχύει ο γενικόσ μοριακόσ τύποσ C νη 2ν-2,δηλαδό ϋνασ υδρογονϊνθρακασ εύναι αλκύνιο όταν ο αριθμόσ των υδρογόνων Η εύναι διπλϊςιοσ - 2 (2ν-2) του αριθμού των ανθρϊκων C (ν). Τπολογιςμόσ : Για τον υδρογονϊνθρακα-1 C 2H 6 ιςχύει ν=2, τα υδρογόνα Η εύναι 2ν+2=2 2+2=4+2=6, ϊρα εύναι αλκϊνιο Για τον υδρογονϊνθρακα-2 C 3H 6 ιςχύει ν=3, τα υδρογόνα Η εύναι 2ν=2 3=6, ϊρα εύναι αλκϋνιο Για τον υδρογονϊνθρακα-3 C 4H 6 ιςχύει ν=3, τα υδρογόνα Η εύναι 2ν-2=2 4-2=6, ϊρα εύναι αλκύνιο. 24.Εφαρμογό. ασ δύνεται ϋνα μύγμα απϐ υδρογονϊνθρακεσ που περιϋχει διϊφορα αλκϊνια, αλκϋνια ό αλκύνια. Να βρεύτε τι εύναι το κϊθε ςυςτατικϐ του μύγματοσ : (1)-CH 4, (2)-C 2H 2, (3)-C 2H 4, (4)-C 3H 8, (5)-C 3H 4, (6)-C 4H 10,(7)-C 4H Να ςυμπληρωθεύ ο παρακϊτω πύνακασ με τα καυςαϋρια. Καυςαϋ Φαρακτηρις ρια μϐσ Προβλόματ α ςτα οικοςυςτόμ ατα Υαινϐμενο του θερμοκηπύο υ Προκαλεύ αςφυξύα Υωτοχημικ ϐ νϋφοσ, ϐξινη βροχό,δημιουργύα ϐζοντοσ ςτην τροπϐςφαι ρα Όξινη βροχό Προβλόματ α ςτην υγεύα του ανθρώπου Δεν προκαλοϑν Δϋςμευςη απϐ αιμοςφαιρύ νηπροκαλεύ αςφυξύα ςε μεγϊλεσ ποςϐτητεσ Αναπνευςτ ικϊ προβλόματ α Αναπνευςτ ικϊ προβλόματ α Ση ςτόλη των καυςαερύων θα τη ςυμπληρώςετε με τα παρακϊτω καυςαϋρια : ( NO x, CO, SO x, CO 2, H 2O ) τη ςτόλη του χαρακτηριςμοϑ θα τη ςυμπληρώςετε με τον ϐρο : ΑΔΡΑΝΗ ό ΣΟΞΙΚΑ. 25.Ωςκηςη. Να ςυμπληρωθοϑν οι ςυντελεςτϋσ ςτην παρακϊτω χημικό εξύςωςη καϑςησ : C 3H 6 + O 2 CO + H 2O Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 113

35 114 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ 27. ασ δύνεται ςτην παρακϊτω εικϐνα τα καυςαϋρια που παρϊγονται απϐ ϋναν κινητόρα χωρύσ καταλϑτη και απϐ ϋναν κινητόρα με καταλϑτη. Να ςυμπληρωθοϑν κατϊλληλα τα κενϊ Α. Ποια καυςαϋρια πλϋον ςτον κινητόρα με καταλϑτη εμφανύζονται ςε πολϑ μικρϋσ ποςϐτητεσ :. Β. ε τι μετατρϋπεται το CO ςτον καταλϑτη : Γ. ε τι μετατρϋπονται οι ϊκαυςτοι υδρογονϊνθρακεσ ςτον καταλϑτη : + Δ. ε τι μετατρϋπονται τα ΝΟ x ςτον καταλϑτη :. 28. Ποιο περιβαλλοντικϐ πρϐβλημα δεν περιορύζεται με τη χρόςη του καταλϑτη ; α. Υαινϐμενο του θερμοκηπύου β. Υωτοχημικϐ νϋφοσ γ. Όξινη βροχό δ. Δημιουργύα ϐζοντοσ ςτην τροπϐςφαιρα 29.Σο φυςικϐ αϋριο δεν περιϋχει ϊζωτο (Ν) και θεύο (S), ποια καυςα-ϋρια δεν παρϊγονται απϐ την καϑςη του : α. CO 2 + H 2O β. CO+CO 2 γ. ΝΟ x + SO x 30. Ποιο περιβαλλοντικϐ πρϐβλημα δεν περιορύζεται με τη χρόςη του φυςικοϑ αερύου ; α. Υαινϐμενο του θερμοκηπύου β. Υωτοχημικϐ νϋφοσ γ. Όξινη βροχό δ. Δημιουργύα ϐζοντοσ ςτην τροπϐςφαιρα 31. Η χρόςη ωσ καυςύμου τησ βιομϊζασ ( οργανικϋσ ϑλεσ που προϋρχονται απϐ φυτικϊ ό ζωικϊ απορρύμματα) περιορύζει το φαινϐμενο του θερμοκηπύου ; α. Ναι β. Όχι 32.Η χρόςη βενζύνησ που προϋρχεται απϐ την απϐςταξη καρπών φυτών ϐπωσ το καλαμπϐκι περιορύζει το φαινϐμενο του θερμοκηπύου ; α. Ναι β. Όχι Πετρϋλαιο-Υυςικό αϋριο-πετροχημικϊ 1.Α Ϊνασ υδρογονϊνθρακασ που διαθϋτει 1 με 4 ϊτομα ϊνθρακα ( C ) εύναι..: α. αϋριο β. ςτερεϐ γ. υγρϐ Β. Ϊνασ υδρογονϊνθρακασ που διαθϋτει 5 με 15 ϊτομα ϊνθρακα (C) εύναι.. α. αϋριο β. ςτερεϐ γ. υγρϐ Γ. Ϊνασ υδρογονϊνθρακασ που διαθϋτει μεγϊλο αριθμϐ ατϐμων (C) εύναι α. αϋριο β. ςτερεϐ γ. υγρϐ 2. ασ δύνονται ςτον παρακϊτω πύνακα ϋξι υδρογονϊνθρακεσ,να αναγρϊψετε δύπλα απϐ τον κϊθε υδρογονϊνθρακα τον ϐρο ΥΤΙΚΟ ΑΕΡΙΟ αν αποτελεύ ςυςτατικϐ του φυςικοϑ αερύου και τη λϋξη ΒΕΝΖΙΝΗ αν αποτελεύ ςυςτατικϐ τησ βενζύνησ. Τδρογονϊνθρακασ CH 4 C 7H 16 C 3H 8 C 8H 18 C 2H 6 C 4H 10 3.ασ δύνονται 2 υδρογονϊνθρακεσ που χρηςιμοποιοϑνται ωσ υγρϊ καϑςιμα (βενζύνη) CH 3 CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 CH 3 CH 3 CH 3 CH 3 C CH 2 CH CH 3 CH 3 Να χαρακτηρύςετε τισ παρακϊτω φρϊςεισ ωσ ςωςτϋσ ό λανθαςμϋνεσ : α. Όςο μεγαλϑτεροσ εύναι ο αριθμϐσ οκτανύων μύασ βενζύνησ τϐςο καλϑτερησ ποιϐτητασ εύναι. β. Όςο μικρϐτεροσ εύναι ο αριθμϐσ οκτανύων μύασ βενζύνησ τϐςο καλϑτερησ ποιϐτητασ εύναι. γ. Ο υδρογονϊνθρακασ Α αν χρηςιμοποιηθεύ για καϑςιμο θα προκαλϋςει «κτυπόματα» ςτη μηχανό και θα καταςτραφεύ ο κινητόρασ. δ. Ο υδρογονϊνθρακασ-β αν χρηςιμοποιηθεύ για καϑςιμο ο κινητόρασ θα λειτουργεύ ςωςτϊ και ςε υψηλό απϐδοςη. ε. Ϊνασ υδρογονϊνθρακασ με ευθεύα ανθρακικό αλυςύδα ϋχει υψηλϐτερο αριθμϐ οκτανύων απϐ τον Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 114

36 115 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ υδρογονϊνθρακα που διαθϋτει διακλαδώςεισ ςτο μϐριο του. ςτ. Η βενζύνη με μϐλυβδο εύναι πιο φιλικό προσ το περιβϊλλον απϐ την αμϐλυβδη, ςόμερα χρηςιμοποιοϑμε αμϐλυβδη γιατύ εύναι απλϊ υψηλϐτερων οκτανύων απϐ τη βενζύνη με μϐλυβδο. 4.ΑΝα ςυμπληρωθεύ ο παρακϊτω πύνακασ με τα κλϊςματα τησ απϐςταξησ του αργοϑ πετρελαύου. Κλϊςματα απϐςταξησ : (1)-κηροζύνη,(2) -μαζοϑτ,(3)- παραφύνη, (4)-ϊςφαλτοσ, (5)-πετρϋλαιο ντύζελ-θϋρμανςησ, (6)-Ορυκτϋλαια, (7)-Βενζύνη, (8)-Τγραϋριο. τον πύνακα να ςημειώςετε τον αριθμό που αντιςτοιχεύ ςε κϊθε κλϊςμα, ςασ δύνεται ϋνα παρϊδειγμα Όνομα κλϊςματοσ ημεύο βραςμοϑ ( 0 C) Μεγαλϑτερο του 500 Β. Καθώσ θερμαύνουμε το αργϐ πετρϋλαιο κατϊ την απϐςταξη,ποιο κλϊςμα απομακρϑνεται πρώτο : ( ) (αναγρϊψετε τον αριθμϐ) Γ. Ποιο εύναι το υπϐλειμμα (το κλϊςμα που λαμβϊνεται τελευταύο) τησ απϐςταξησ του αργοϑ πετρελαύου : ( ) (αναγρϊψετε τον αριθμϐ) Δ. Ποιο απϐ τα δϑο κλϊςματα κατϊ τη θϋρμανςη του αργοϑ πετρελαύου λαμβϊνουμε πρώτα : α. Βενζύνη β. Κηροζύνη 5.A.Η χρόςη φυςικοϑ αερύου αντύ για πετρελαύου απϐ ποιουσ ρϑπουσ μασ «γλυτώνει».: α. Διοξεύδιο του ϊνθρακα CO 2 και νερϐ H 2O β. Οξεύδια του αζώτου ΝΟ x και του θεύου SO x B.Ποια φαινϐμενα ατμοςφαιρικόσ ρϑπανςησ δεν οφεύλονται ςτη χρόςη φυςικοϑ αερύου, αλλϊ προκαλοϑνται απϐ τη χρόςη υγρών καυςύμων..: α. Υαινϐμενο του θερμοκηπύου β. Όξινη βροχό,φωτοχημικϐ νϋφοσ 6.Να ςυμπληρωθούν τα κενϊ με τουσ όρουσ-κλειδιϊ τησ παρϋνθεςησ : (πολυμεριςμόσ, αιθυλϋνιο,νϊιλον, μονομερϋσ,πετροχημικϊ,πολυαιθυλϋνιο,καουτςούκ,πολυμερϋσ, πλαςτικϊ) Α. Σο πετρϋλαιο χρηςιμοποιεύται ωσ πρώτη ϑλη για την παραγωγό μεγϊλων αριθμών οργανικών ουςιών που ονομϊζονται. Β. ε κατϊλληλεσ ςυνθόκεσ πολλϊ μϐρια μποροϑν να ςυνενωθοϑν δύνοντασ ϋνα γιγϊντιο μϐριο. ε αυτό την περύπτωςη το αιθυλϋνιο εύναι το και το πολυαιθυλϋνιο το. Η αντύδραςη αυτό ονομϊζεται. Γ. Σα ϐπωσ το και το αποτελοϑνται απϐ υλικϊ που το κϑριο ςυςτατικϐ τουσ εύναι ϋνα πολυμερϋσ και διϊφορεσ πρϐςθετεσ ουςύεσ. 7.Να γραφοϑν οι παρακϊτω αντιδρϊςεισ με τουσ χημικοϑσ τϑπουσ..: ν μϐρια αιθυλενύου πολυαιθυλϋνιο (ΡΕ): ν μϐρια βινυλοχλωριδύου πολυβινυλοχλωρύδιο (PVC) : 8.Να χαρακτηρύςετε τα παρακϊτω πολυμερό ωσ ΥΤΙΚΑ αναγρϊφοντασ δύπλα απϐ αυτϊ το γρϊμμα (Υ) και ωσ ΣΕΦΝΗΣΑ αναγρϊφοντασ δύπλα απϐ αυτϊ το γρϊμμα (Σ), ϋνα απϐ τα παρακϊτω πολυμερό υπϊρχει και ςτη φϑςη αλλϊ παρϊγεται και τεχνητϊ απϐ τον ϊνθρωπο, ςε αυτϐ το πολυμερϋσ αναγρϊψετε το γρϊμμα (Ο) 1. Καουτςοϑκ ( ) 2. Ρητύνη ( ) 3. PVC ( ) 4.ΡΕ ( ) 5.Κερατύνη ( ) 6. DNA ( ) 7.Teflon ( ) 8.RNA ( ) 9.Ωμυλο ( ) 10. Νϊιλον ( ) 11.Κυτταρύνη ( ) 12. ΠρωτεϏνεσ ( ) Αλκοόλη 1.Να ςυμπληρώςετε τα κενϊ των παρακϊτω προτϊςεων Ο ϐροσ αναφϋρετε ςε χημικό αντύδραςη ςτο εςωτερικϐ μικροβύου που ϋχει ωσ αποτϋλεςμα μύα πολϑπλοκη οργανικό ϋνωςη να διαςπϊται ςε απλοϑςτερεσ. Για την πραγματοπούηςη των αντιδρϊςεων αυτών ςτο εςωτερικϐ των μικροβύων εύναι απαραύτητη η δρϊςη των που ονομϊζονται αλλιώσ και. 2.Να χαρακτηρύςετε τισ παρακϊτω προτϊςεισ ωσ ςωςτϋσ ό λανθαςμϋνεσ α. Σα ϋνζυμα ςυνόθωσ αυξϊνουν την ταχϑτητα μύασ χημικόσ αντύδραςησ πιο γρόγορα απϐ τουσ κοινοϑσ καταλϑτεσ β. Ϊνα ςυγκεκριμϋνο εύδοσ ϋνζυμου ςε αντύθεςη με τουσ κοινοϑσ καταλϑτεσ μπορεύ να επιδρϊςει ςε διαφορετικϐ εύδοσ αντιδρϊςεων γ. ε αντύθεςη με τουσ κοινοϑσ καταλϑτεσ,ϋνα εύδοσ ενζϑμου ςυνόθωσ εξειδικεϑεται να καταλϑει Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 115

37 116 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ μϐνο μύα ςυγκεκριμϋνη αντύδραςη. δ. Σο ϋνζυμο αναγνωρύζει τα ςώματα (υπϐςτρωμα) που πραγματοποιεύται η αντύδραςη ϐπωσ αναγνωρύζει το κλειδύ την κλειδα-ριϊ. ε. Σα ϋνζυμα αντϋχουν ςε μεγϊλο εϑροσ ph και ςε αςυνόθιςτα υψηλϋσ ό χαμηλϋσ θερμοκραςύεσ ςτ. Σα ϋνζυμα δουν ςε οριςμϋνη περιοχό ph και ςε οριςμϋνεσ περιοχϋσ θερμοκραςιών που ςυνόθωσ εύναι όπιεσ. ζ. Σα ϋνζυμα που καταλϑουν αντιδρϊςεισ ςτο ανθρώπινο ςώμα λειτουργοϑν ϊριςτα ςε θερμοκραςύα 36,6 ο C. η. Σα ϋνζυμα αν η θερμοκραςύα του ανθρωπύνου ςώματοσ ανεβεύ πϊνω απϐ τουσ 36,6 ο C ό κατεβεύ κϊτω απϐ τουσ 36,6 o C, αδρανοποιοϑνται με αποτϋλεςμα το ανθρώπινο ςώμα να μη λειτουργεύ ςωςτϊ. θ. Αν το ανθρώπινο ςώμα βρεθεύ ςε υψηλό θερμοκραςύα ϐπωσ η 40 ο C ό χαμηλό ϐπωσ ςτουσ 0 ο C,τϐτε τα ϋνζυμα των κυττϊρων του ςώματοσ αδρανοποιοϑνται. 3.Α Σο ξϑδι περιϋχει : α. Οξικϐ οξϑ β. γαλακτικϐ οξϑ γ. αιθυλικό αλκοϐλη(αιθανϐλη) Β. Σο γιαοϑρτι περιϋχει. : α. Οξικϐ οξϑ β. γαλακτικϐ οξϑ γ. αιθυλικό αλκοϐλη(αιθανϐλη) Γ. Σο κραςύ περιϋχει : α. Οξικϐ οξϑ β. γαλακτικϐ οξϑ γ. αιθυλικό αλκοϐλη(αιθανϐλη) Δ. Ποια απϐ τισ παρακϊτω οργανικϋσ ενώςεισ εύναι το οξικϐ οξϑ : α. CH 3COOH β. CH 3CH(OH)COOH γ. CH 3CH 2OH E. Ποια απϐ τισ παρακϊτω οργανικϋσ ενώςεισ εύναι η αιθανϐλη : α. CH 3COOH β. CH 3CH(OH)COOH γ. CH 3CH 2OH Σ. Ποια απϐ τισ παρακϊτω οργανικϋσ ενώςεισ εύναι το γαλακτικϐ οξϑ : α. CH 3COOH β. CH 3CH(OH)COOH γ. CH 3CH 2OH 4.Να αντιςτοιχύςετε τουσ ϐρουσ τησ ςτόλησ-ι με τουσ ϐρουσ τησ ςτόλησ-ιι 5.Μποροϑμε να ιςχυριςτοϑμε ϐτι κϊτω απϐ κατϊλληλεσ ςυνθόκεσ μπορεύ να μετατραπεύ το κραςύ ςε ξϑδι ; α. Ναι β. Όχι 6.Και με βϊςη τισ υποδεύξεισ που ςασ δύνονται να τοποθετόςετε τουσ ςυντελεςτϋσ ςτην χημικό εξύςωςη καϑςησ τησ αιθανϐλησ C 2H 5OH + O 2 CO 2 + H 2O Βόμα 1 ο Μετρϊμε τουσ ϊνθρακεσ ςτο δεξύ μϋλοσ τησ εξύςωςησ,βϊζουμε τον κατϊλληλο ςυντελεςτό ςτο CO 2, ώςτε ϐςουσ C ϋχω ςτο δεξύ μϋλοσ τησ εξύςωςησ να ϋχω και ςτο αριςτερϐ C 2H 5OH + O 2 CO 2 + H 2O Βόμα 2 ο Μετρϊμε τα υδρογϐνα ςτο δεξύ μϋλοσ τησ εξύςωςησ,βϊζουμε τον κατϊλληλο ςυντελεςτό ςτο Η 2O, ώςτε ϐςα Η ϋχω ςτο δεξύ μϋλοσ τησ εξύςωςησ να ϋχω και ςτο αριςτερϐ C 2H 5OH + O 2 CO 2 + H 2O Βόμα 3 ο Μετρϊμε τα οξυγϐνα ςτο αριςτερϐ μϋλοσ τησ εξύςωςησ,βϊζουμε τον κατϊλληλο ςυντελεςτό ςτο O 2, ώςτε ϐςα Ο ϋχω ςτο αριςτερϐ μϋλοσ τησ εξύςωςησ να ϋχω και ςτο δεξύ. C 2H 5OH + O 2 CO 2 + H 2O 7.Σο κραςύ ϋχει 11 0 (αλκοολικοϑσ βαθμοϑσ), η μπϑρα 5 ο (αλκοολικοϑσ βαθμοϑσ) και το ουύςκι 40 ο (αλκοολικοϑσ βαθμοϑσ). τα 100mL κραςιοϑ περιϋχονται αιθυλικόσ αλκοϐλησ τα 100mL μπϑρασ περιϋχονται αιθυλικόσ αλκοϐλησ τα 100mL ουύςκι περιϋχονται αιθυλικόσ αλκοϐλησ 8.ε 1L κραςιοϑ περιϋχονται : α. 11gr αιθανϐλησ β. 11mL αιθανϐλησ γ. 110gr αιθανϐλησ δ. 110mL αιθανϐλησ C Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 116

38 117 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ 9.ε 1L μπϑρασ περιϋχονται α. 5gr αιθανϐλησ β. 5mL αιθανϐλησ γ. 50gr αιθανϐλησ δ. 50mL αιθανϐλησ 10. ε 1L ουύςκι περιϋχονται α. 40gr αιθανϐλησ β. 40mL αιθανϐλησ γ. 400gr αιθανϐλησ δ. 400mL αιθανϐλησ 11.Απϐ ποιο απϐ τα παρακϊτω 3 εύδη ποτών μπορεύ κϊποιοσ να καταναλώςει 1L λαμβϊνοντασ τη μικρϐτερη ποςϐτητα αιθανϐλησ..: α. Μπϑρα β. Κραςύ γ. Ουύςκι 12. Απϐ ποιο απϐ τα παρακϊτω 3 εύδη ποτών μπορεύ κϊποιοσ να καταναλώςει 1L λαμβϊνοντασ τη μεγαλϑτερη ποςϐτητα αιθανϐλησ..: α. Μπϑρα β. Κραςύ γ. Ουύςκι Τδατϊνθρακεσ-Πρωτεΐνεσ-Λύπη 1. Όταν ρύχνουμε πϊνω ςτη ζϊχαρη 3-4 ςταγϐνεσ θειικοϑ οξϋοσ τι ςυμβαύνει : α. Δεν πραγματοποιεύται καμύα αντύδραςη, η ζϊχαρη εξακολουθεύ και ϋχει το λευκϐ τησ χρώμα β. Σο θειικϐ οξϑ «δεςμεϑει» το νερϐ τησ ζϊχαρησ και απομϋνει μϐνο ο ϊνθρακασ C ςτη ζϊχαρη που ϋχει μαϑρο χρώμα. 2. ονομϊζονται οι ουςύεσ που περιϋχονται ςτισ τροφϋσ και εύναι απαραύτητεσ για την ανϊπτυξη και ςυντόρηςη του οργανιςμοϑ. 3.Σα θρεπτικϊ ςυςτατικϊ που δεν προςφϋρουν ενϋργεια ςτον οργανιςμϐ,αλλϊ εύναι απαραύτητα για την εϑρυθμη λειτουργύα του ονομϊζονται.: α. μικροθρεπτικϊ β. μακροθρεπτικϊ 4. Σα θρεπτικϊ ςυςτατικϊ που προςφϋρουν ενϋργεια ςτον οργανιςμϐ ονομϊζονται.: α. μικροθρεπτικϊ β. μακροθρεπτικϊ 5.Να χαρακτηρύςετε τα παρακϊτω θρεπτικϊ ςυςτατικϊ ωσ μικροθρεπτικϊ ό μακροθρεπτικϊ. Θρεπτικϊ ςυςταςτικϊ Φαρακτηριςμϐσ Νερϐ ΠρωτεϏνεσ Λύπη και ϋλαια Βιταμύνεσ Τδατϊνθρακεσ Μϋταλλα και ιχνοςτοιχεύα 6.Ποια μονϊδα ενϋργειασ εύναι η μεγϊλη θερμύδα : α. 1cal β. 1J γ. 1Κcal δ. 1ΚJ 7.Ποια ςχϋςη μεταξϑ των μονϊδων εύναι ςωςτό : α. 1Kcal=4,187J β. 1Kcal=4,187KJ γ. 1J=4,187Kcal δ. 1KJ=4,187Kcal 8.Α. Οι υδατϊνθρακεσ ςτο μϐριο τουσ περιϋχουν : α. C, H,O β. C,O γ. C,H δ. C, H, N Β. Με ποια αναλογύα βρύςκονται τα ϊτομα Η και Ο ςτο μϐριο του νεροϑ; α. 1Η:1Ο β. 2Η:1Ο γ. Η:2Ο Γ. Με ποια αναλογύα βρύςκονται τα ϊτομα Η και Ο ςτο μϐριο ενϐσ υδατϊνθρακα; α. 1Η:1Ο β. 2Η:1Ο γ. Η:2Ο Δ. Εύναι ςωςτϐσ ο ιςχυριςμϐσ ϐτι η αναλογύα μεταξϑ ατϐμων Η και Ο εύναι ύδια ςτο μϐριο νερϐ με το μϐριο ενϐσ υδατϊνθρακα ; 9.Α.Με βϊςη την εικϐνα που ςασ δύνεται για την φωτοςϑνθεςη, να γρϊψετε την ςυνοπτικό χημικό εξύςωςη τησ. Φημικό εξύςωςη φωτοςϑνθεςησ : θλιακι ενζργεια χλωροφφλλθ + Β. Ποιο αϋριο προςλαμβϊνουν τα φυτϊ απϐ την ατμϐςφαιρα κατϊ τη φωτοςϑνθεςη : α. CO 2 β. O 2 γ. Η 2Ο Γ. Ποιο αϋριο αποβϊλλουν τα φυτϊ απϐ την ατμϐςφαιρα κατϊ τη φωτοςϑνθεςη : α. CO 2 β. O 2 γ. Η 2Ο Δ. Ποιο ςυςτατικϐ του εδϊφουσ προςλαμβϊνουν τα φυτϊ κατϊ τη φωτοςϑνθεςη ; α. CO 2 β. O 2 γ. Η 2Ο Ε. Μπορεύ να πραγματοποιηθεύ η φωτοςϑνθεςη αν το φυτϐ βρύςκεται ςε ςκιερϐ μϋροσ ; α. Ναι β. Όχι Σ. Η θρεπτικό ουςύα που παρϊγεται κατϊ τη φωτοςϑνθεςη εύναι η. 10.Α.Ποιοσ εύναι ο χημικϐσ τϑποσ τησ γλυκϐζησ ; α. C 6H 12O 6 β.c 12H 22O 11 B. Ποιοσ εύναι ο χημικϐσ τϑποσ τησ φρουκτϐζησ ; α. C 6H 12O 6 β.c 12H 22O 11 Γ. Ποιϐσ εύναι ο χημικϐσ τϑποσ τησ ςακχαρϐζησ ; α. C 6H 12O 6 β.c 12H 22O 11 Δ. Να γραφεύ η παρακϊτω χημικό εξύςωςη (γλυκϐζη) + (φρουκτϐζη) (ςακχαρϐζη)+ (νερϐ) 11.Α.Απϐ πϐςα μϐρια ςακχϊρου αποτελεύται ϋνασ μονοςακχαρύτησ ; α. ϋνα β. δϑο γ. πολλϊ ςε αριθμϐ Β. Απϐ πϐςα μϐρια ςακχϊρου αποτελεύται ϋνασ διςακχαρύτησ ; α. ϋνα β. δϑο γ. πολλϊ ςε αριθμϐ Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 117

39 118 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ Γ. Απϐ πϐςα μϐρια ςακχϊρου αποτελεύται ϋνασ πολυςακχαρύτησ ; α. ϋνα β. δϑο γ. πολλϊ ςε αριθμϐ Δ. Να ςυμπληρωθεύ ο παρακϊτω πύνακασ με βϊςη τισ οδηγύεσ που ςασ δύνονται. την πρώτη ςτόλη χαρακτηρύζετε τον υδατϊνθρακα ωσ μονοςακχαρύτη,διςακχαρύτη ό πολυςακχαρύτη. τη δεύτερη ςτόλη αναγρϊφετε τον μοριακό τύπο όπου εύναι C 6H 12O 6 για τουσ μονοςακχαρύτεσ, C 12H 22O 11 για τουσ διςακχαρύτεσ και (C 6H 10O 5) ν για τουσ πολυςακχαρύτεσ ΤΔΑΣΑΝΘΡΑΚΕ ΦΑΡΑΚΣΗΡΙΜΟ ΦΗΜΙΚΟ ΣΤΠΟ ακχαρϐζη Ωμυλο Γαλακτϐζη Κυτταρύνη Γαλακτϐζη Λακτϐζη Γλυκογϐνο Γλυκϐζη Υρουκτϐζη 12.Να ςυμπληρωθοϑν τα κενϊ με τουσ όρουσκλειδιϊ τησ παρϋνθεςησ (Όροι-κλειδιϊ :γλυκογόνο, μαλτϊςη, κυτταρύνη, ϊμυλο, πτυελύνη, μαλτόζη ) Α. : Η μορφό με την οπούα αποθηκεϑεται η γλυκϐζη ςτουσ φυτικοϑσ οργανιςμοϑσ. Β. : Η μορφό με την οπούα αποθηκεϑεται η γλυκϐζη ςτουσ ζωικοϑσ οργανιςμοϑσ. Γ. : Αποτελεύ το κϑριο ςυςτατικϐ του κυτταρικοϑ τοιχώματοσ των φυτών. Δ. : Σροφϋσ πλοϑςιεσ ςε αυτϐ εύναι οι πατϊτεσ,το ρϑζι και τα δημητριακϊ Ε. : Βρύςκεται ςτο ςυκώτι και ςτουσ μϑεσ. Ζ. : Δεν ϋχει θρεπτικό αξύα για τον ϊνθρωπο και για πολλϊ ζώα εκτϐσ των μηρυκαςτικών, βοηθϊ ϐμωσ ςτη ςωςτό λειτουργύα του εντϋρου. Η. : Ϊνζυμο τησ ςτοματικόσ κοιλϐτητασ που διαςπϊ το ϊμυλο. Θ. : Προκϑπτει ςτη ςτοματικό κοιλϐτητα απϐ τη διϊςπαςη του αμϑλου. Ι. : Διαςπϊ τη μαλτϐζη προσ γλυκϐζη ςτο ϋντερο. 13.Να ςυμπληρωθεύ κατϊλληλα ο παρακϊτω πύνακασ. Όνομα Διςακχαρύτη Μονοςακχαρύτεσ που ςυνδϋονται Που βρύςκεται Ζϊχαρη Μπϑρα Γϊλα 14. Α. Οι πρωτεϗνεσ εύναι. : α. μονομερό β. πολυμερό Β. Σα αμινοξϋα εύναι. : α. μονομερό β. πολυμερό Γ. Να χαρακτηρύςετε τισ παρακϊτω προτϊςεισ ωσ ςωςτϋσ ό λϊθοσ α. Ϊνα μϐριο αμινοξϋοσ αποτελεύται απϐ τη ςυνϋνωςη πολλών μορύων πρωτεώνών. β. Ϊνα μϐριο πρωτεϗνησ αποτελεύται απϐ τη ςυνϋνωςη πολλών μορύων αμινοξϋων. γ. Όλα τα αμινοξϋα μπορεύ να τα ςυνθϋςει ο ϊνθρωποσ δ. Ο ϊνθρωποσ μπορεύ και ςυνθϋτει μϐνο τα μη απαραύτητα αμινοξϋα, τα απαραύτητα αμινοξϋα πρϋπει να τα λϊβει απϐ τισ τροφϋσ του. Δ. Πϐςα εύδη αμινοξϋων υπϊρχουν. : α. 4 β. 10 γ. 20 Ε. Πϐςα εύναι τα απαραύτητα αμινοξϋα : α. 4 β. 10 γ. 20 Σ.Η αιμοςφαιρύνη διαθϋτει ςτο μϐριο τησ και το ςτοιχεύο : α.fe β. Ρ Ζ.Η καζεϗνη διαθϋτει ςτο μϐριο τησ και το ςτοιχεύο : α.fe β. Ρ 15.Να ςυμπληρώςετε τα κενϊ με τουσ ϐρουσκλειδιϊ που ςασ δύνονται. Α. : Δεςμϐσ που ςυνδϋει τα αμινοξϋα Β. : η ομϊδα ΝΗ 2 που βρύςκεται ςε ϋνα μϐριο αμινοξϋοσ Γ. : η ομϊδα -COOH που βρύςκεται ςε ϋνα μϐριο αμινοξϋοσ Δ. : Ειδικϋσ πρωτεϗνεσ η οπούεσ αντιςτϋκονται ςε ουςύεσ-ειςβολεύσ που μπορεύ να μασ προκαλϋςουν αςθϋνεια. Ε. : Κατηγορύα πρωτεώνών που δρουν ωσ βιοκαταλϑτεσ μϋςα ςτο ανθρώπινο ςώμα. Σ. : Κατηγορύα πρωτεώνών ϐπου ανόκει και η αδρεναλύνη, η οπούα χρειϊζεται για το ςυντονιςμϐ τησ λειτουργύασ των διαφϐρων ανθρωπύνων οργϊνων. Ζ. : Εςτϋρεσ τησ γλυκερύνησ με τα οργανικϊ οξϋα Η. : Ομϊδα φυςικών υλών που ανόκουν τα λύπη και τα ϋλαια. Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 118

40 119 ΥΤΙΚΗ-ΦΗΜΕΙΑ Γ Γυμναςύου-Φ.Κ.Υιρφιρόσ Θ. : τερεϊ μύγματα γλυκεριδύων. Ι. : Τγρϊ μύγματα γλυκεριδύων. Κ. : Θρεπτικό ουςύα που κατϊ το μεταβολιςμϐ 1g τησ παρϋχει ςτον ϊνθρωπο 9Kcal ενϋργεια. Λ. : Θρεπτικό ουςύα που κατϊ το μεταβολιςμϐ 1g τησ παρϋχει ςτον ϊνθρωπο 4Kcal ενϋργεια. Μ. : Οι βιταμύνεσ Α, Κ, D, E Ν. : Οργανικϊ οξϋα που διαχωρύζονται ϐπωσ και τα αμινοξϋα ςε απαραύτητα και μη. Όροι-κλειδιϊ : (1)-ορμόνεσ, (2)- Λιποδιαλυτϋσ, (3)- Έλαια, (4)-Ένζυμα, (5)-Γλυκερύδια, (6)- Λιπύδια, (7)- Λύπη, (8)-Λιπαρϊ (9)-Αντιςώματα, (10)-Τδατϊνθρακασ, (11)-Λύποσ, (12)- Πεπτιδικόσ (13)-αμινομϊδα, (14)-καρβοξυομϊδα 16. ασ δύνεται παρακϊτω ςχηματικϊ ο κϑκλοσ του ϊνθρακα. Γ. Με ποια διαδικαςύα ο ϊνθρακασ (C) των θρεπτικών ςυςτατικών γύνεται διαθϋςιμοσ ςτουσ ετερϐτροφουσ οργανιςμοϑσ : α. Υωτοςϑνθεςη β. Διατροφό γ. Αναπνοό Δ. ε ποιουσ οργανιςμοϑσ πραγματοποιεύται η φωτοςϑνθεςη : α. Αυτϐτροφουσ β. Ετερϐτροφουσ γ. α. και β. Ε. ε ποιουσ οργανιςμοϑσ πραγματοποιεύται η αναπνοό ; α. Αυτϐτροφουσ β. Ετερϐτροφουσ γ. α. και β. Σ. Πριν τη βιομηχανικό επανϊςταςη με ποιον τρϐπο επϋςτρεφε το διοξεύδιο του ϊνθρακα απϐ τα οικοςυςτόματα ςτην ατμϐςφαιρα ; α. Υωτοςϑνθεςη β. Διατροφό γ. Αναπνοό δ. Καϑςη ορυκτών καυςύμων ε. γ. και δ. ςτ. α. και β. Ζ. Μετϊ τη βιομηχανικό επανϊςταςη με ποιον τρϐπο επϋςτρεφε το διοξεύδιο του ϊνθρακα απϐ τα οικοςυςτόματα ςτην ατμϐςφαιρα ; α. Υωτοςϑνθεςη β. Διατροφό γ. Αναπνοό δ. Καϑςη ορυκτών καυςύμων ε. γ. και δ. ςτ. α. και β. Η. ε ποια περύοδο η φωτοςϑνθεςη όταν ό εύναι πιο ϋντονη : α. Πριν τη βιομηχανικό επανϊςταςη. β. Μετϊ τη βιομηχανικό επανϊςταςη. Θ. ε ποια περύοδο η ποςϐτητα του ατμοςφαιρικοϑ διοξειδύου του ϊνθρακα όταν ό εύναι πιο μεγϊλη : α. Πριν τη βιομηχανικό επανϊςταςη. β. Μετϊ τη βιομηχανικό επανϊςταςη. Α. Με ποια διαδικαςύα οι οργανιςμού του οικοςυςτόματοσ προςλαμβϊνουν το διοξεύδιο του ϊνθρακα απϐ την ατμϐςφαιρα ; α. Υωτοςϑνθεςη β. Διατροφό γ. Αναπνοό Β. Με ποια διαδικαςύα οι οργανιςμού του οικοςυςτόματοσ αποβϊλλουν το διοξεύδιο του ϊνθρακα απϐ το εςωτερικϐ τουσ και το επιςτρϋφουν ςτην ατμϐςφαιρα ; α. Υωτοςϑνθεςη β. Διατροφό γ. Αναπνοό Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Κ. Μ Π Α Κ Α Λ Α Κ Ο - Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η ελίδα 119