ΔΙΑΛΕΞΗ9 η : Ο ρόλος της πληροφορικής στη διοίκηση των λειτουργιών ΙI

Transcript

1 Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ9 η : Ο ρόλος της πληροφορικής στη διοίκηση των λειτουργιών ΙI Δρ. Β. Ζεϊμπέκης (vzeimp@fme.aegean.gr) Τμήμα Μηχανικών Οικονομίας & Διοίκησης Πολυτεχνική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αιγαίου Copyright 2017

2 Ατζέντα Πληροφοριακά συστήματα Εφοδιαστικής Αλυσίδας (supply chain information systems) Αποθήκευση εμπορευμάτων Warehouse Management System Συστήματα συλλογής εμπορευμάτων (picking systems) Φορητά τερματικά Μεταφορά Διανομή εμπορευμάτων Συστήματα Αυτόματης Δρομολόγησης Συστήματα Διαχείρισης Στόλου Οχημάτων

3 Τυπική Εφοδιαστική Αλυσίδα

4 Βασικά ΠΣ Υποστήριξης Διαχείρισης Εφοδιαστικής Αλυσίδας Πληροφοριακά Συστήματα στο προγραμματιστικόκομμάτι της εφοδιαστικής αλυσίδας (supply chain planning systems) Αυτοματοποίηση επικοινωνίας και διαδικασιών με προμηθευτές, εργοστάσια και κέντρα διανομής Βελτιστοποίηση πρόβλεψης ζήτησης Προγραμματισμός δρομολογίων διανομής Πληροφοριακά Συστήματα στο εκτελεστικόκομμάτι της εφοδιαστικής αλυσίδας (supply chain execution system) Διαχείριση πρώτων υλών και αποθεμάτων Αποθήκευση εμπορευμάτων Διανομή εμπορευμάτων

5 Πληροφοριακά συστήματα για τη Διαχείριση αποθηκών

6 Βασικές λειτουργίες της αποθήκης Λοιπές διαδικασίες Εισροές Αποθήκευση Εκροές Πηγή: Εισροές Αποθήκευση Εκφόρτωση, ποιοτικός έλεγχος, φυσική και συστημική παραλαβή, διαλογή προϊόντων, επιστροφές, κλπ. Σήμανση, τακτοποίηση σε θέσεις αποθήκευσης, κλπ. Λοιπές διαδικασίες Ετικετοκόλληση, ανασυσκευασία, απογραφές, κλπ. Εκροές Ανατροφοδοσίας θέσεων συλλογής, συλλογή & προετοιμασία παραγγελίας, φόρτωση κλπ.

7 Κόστος λειτουργίας αποθηκευτικών χώρων Συντήρηση, ασφάλεια, τρέχοντα λειτουργικά έξοδα 25% αφορά στη διαδικασία της συλλογής παραγγελιών Ενοίκιο για το χώρο, Απόσβεση Κατανομή κόστους λειτουργίας αποθηκευτικών χώρων All Rights Reserved 2017

8 Κόστος βασικών διαδικασιών αποθήκης Lambert et al., 1997; Ballou, 2003, Ζεϊμπέκης, 2013

9 Η ανάγκη για χρήση ενός Warehouse Management System Hαποθήκη αποτελεί ένα κρίκο με απαιτήσεις πολύ περισσότερες από εκείνες ενός αποθηκευτικού χώρου Η επιτυχία μιας εταιρείας, βασίζεται σήμερα κατά ένα μεγάλο μέρος στην έγκαιρη και χωρίς λάθη ικανοποίηση των αναγκών των πελατών, απαίτηση που δεν μπορεί να ικανοποιηθεί από τις εταιρείες που στηρίζονται σε χειρόγραφες διαδικασίες Οι εταιρείες που μπορούν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες των πελατών γρήγορα, χωρίς λάθη και με χαμηλό κόστος αποκτούν ένα σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στον κλάδο τους Το κλειδί για την απόκτηση του ανταγωνιστικού αυτού πλεονεκτήματος είναι ευέλικτα πληροφοριακά συστήματα Διαχείρισης Αποθηκών, που αυτοματοποιούν όλες τις διαδικασίες της εφοδιαστικής αλυσίδας

10 Warehouse Management System: Γραφικό περιβάλλον

11 Χαρακτηριστικά (1/3) Aναπλήρωση των θέσεων picking (replenishment) Προγραμματισμός αναπλήρωσης των θέσεων picking με χρήση πολλαπλών σεναρίων, Αυτόματη αναπλήρωση όταν το απόθεμα είναι κάτω από μια προκαθορισμένη ποσότητα Διαχείριση αποθέματος Ευέλικτη διαχείριση αποθεμάτων βάσει FIFO-FEFO, LIFO, LOT, Serial Number, ημερομηνιών λήξης, ημερομηνιών διάθεσης (best before). Διαχείριση σύνθετων προϊόντων, προϊόντων με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όπως χρώμα και μέγεθος, μεταβολή βάρους κ.λ.π. Πλήρης έλεγχος παρτίδων και κύκλωμα ανάκλησης προϊόντων. Διαχείριση μονάδων φόρτωσης και αποθήκευσης Λειτουργίες για τη διαχείριση μονάδων φόρτωσης και αποθήκευσης οριζόμενες παραμετρικά, π.χ. παλέτα, κιβώτιο, τεμάχιο, ρολό, βαρέλι, δοχείο, σακί,

12 Χαρακτηριστικά (2/3) Διαχείριση απογραφών Διαχείριση κυκλικών, κανονικών και συνεχών απογραφών, ενώ οι εργασίες γίνονται με τη βοήθεια καταλόγων ή και με τη χρήση ασύρματων φορητών τερματικών. Ποιοτικός έλεγχος ΈναWMSδιαθέτει πλήρη έλεγχο των δεσμευμένων αποθεμάτων από το ποιοτικό έλεγχο. Μέσα από προκαθορισμένες διαδικασίες, τα αποθέματα αυτά αποδεσμεύονται ή αλλάζουν τύπο δέσμευσης ή οδηγούνται πίσω στην παραγωγή ή καταστρέφονται. Διαχείριση επιστροφών Περιλαμβάνει λειτουργίες αποδοχής, αναγνώρισης, παραλαβής και ποιοτικού ελέγχου των επιστρεφόμενων ειδών και διαχείρισης ακατάλληλων. Διαχείριση ασύρματου δικτύου Προγραμματισμός και δημιουργία εντολών εργασίας προς τους χρήστες των ασύρματων φορητών τερματικών Περιέχει πλήρη στατιστικά στοιχεία απόδοσης μηχανών, χειριστών και παραγωγικότητας.

13 Χαρακτηριστικά (3/3) Ενημέρωση λογιστικής Αντιστοιχία μεταβολής καταστάσεως αποθέματος σε λογιστικές κινήσεις, Ιστορικά αρχεία όλων των μεταβολών, έκδοση παραστατικών όπου απαιτείται Παρακολούθηση συστήματος Όλες οι εντολές και εργασίες στην αποθήκη παρακολουθούνται σε πραγματικό χρόνο. Επικοινωνία με άλλα συστήματα Ένα WMSεπικοινωνεί αμφίδρομα με εξωτερικά συστήματα software και hardware, ασύρματα δίκτυα, κ.λπ., καθώς και με άλλα πληροφοριακά συστήματα, όπως π.χ. ERPs. Το σύστημα ελέγχει και καθοδηγεί sorters, stacker cranes, conveyor belts, carousels, κ.λ.π.

14 Μέθοδοι συλλογής παραγγελιών (1/3) Picker to goods Σε αυτή τη μέθοδο, οι pickers επισκέπτονται τα διάφορα σημεία και συλλέγουν τα προϊόντα κάθε παραγγελίας Συνήθως, τα προϊόντα προς συλλογή τοποθετούνται σε χαμηλά ράφια, έτσι ώστε να είναι άμεση και εύκολη η συλλογή τους από τους pickers Για συλλογή σε υψηλότερα ράφια γίνεται χρήση high level order pickers

15 Μέθοδοι συλλογής παραγγελιών (2/3) Goods to picker Αυτή η μέθοδος χρησιμοποιείται με σκοπό τη μείωση της κίνησης των pickers (δηλαδή μείωση του μη παραγωγικού χρόνου) Συνήθως χρειάζεται ειδικός μηχανολογικός εξοπλισμός (π.χ. carousel, put walls, ραουλόδρομοι) για τη μεταφορά των προϊόντων στα σημεία όπου προετοιμάζεται η παραγγελία

16 Μέθοδοι συλλογής παραγγελιών (3/3) Αυτοματοποιημένα και ρομποτικά συστήματα Στις προηγούμενες μεθόδους, υπήρχε πάντα ενεργή ανθρώπινη συμμετοχή στη διαδικασία του picking Υπάρχουν πλέον ειδικά μηχανήματα τα οποία αναλαμβάνουν τη διαδικασία του picking μετατρέποντάς την σε πλήρως αυτοματοποιημένη

17 Αυτοματοποιημένη συλλογή παραγγελιών: A-Frame Σύστημα Α-Frame Sorter Το A-Frame αποτελεί ένα σύστημα αυτόματης συλλογής προϊόντων Χρησιμοποιείται κυρίως για συλλογή τεμαχιακού προϊόντος Η λειτουργία του βασίζεται στη χρήση ραουλόδρομων πάνω στους οποίους κινούνται πλαστικοί κάδοι καθένας από τους οποίους αποτελεί σημείο συλλογής παραγελίας ανά πελάτη.

18 Νέες τεχνολογίες συλλογής παραγγελιών Paperless / handsfree picking 1 2 Pick by RF finger scanner Pick by light 3 Pick by Voice

19 Pick by RF Scanner Η τεχνολογία του RF Scanning μπορεί να συνδυαστεί με: Ring/Finger Scanner Πτυσσόμενο Scanner Smart Swatch Scanner Hands-Free διαδικασίες (ελεύθερα χέρια) Χρήση φορητού τερματικού ή smartphone Φθηνή λύση σε σχέση με το Pick by Light και το Pick by Voice

20 Picking by Light Στην τεχνολογία Picking by light δεν χρησιμοποιείται λίστα παραγγελιών (picking list) αλλά ο picker οδηγείται στα αντικείμενα προς συλλογή μέσω ενός πάνελ με φως που υπάρχει σε κάθε ράφι. Ο picker μπορεί άμεσα να δει από ποια σημεία πρέπει να συλλέξει προϊόντα και την ποσότητά τους καθώς φαίνεται πάνω στο πάνελ (με τη χρήση LED). H χρήση αυτής της τεχνολογίας έχει τα παρακάτω οφέλη: Αύξηση στην παραγωγικότητα Hands-Free διαδικασίες (ελεύθερα χέρια) Αύξηση ακρίβειας στη συλλογή και μείωση λαθών Έλεγχος σε πραγματικό χρόνο Μείωση στο χρόνο εκπαίδευσης των pickers

21 Picking by Voice Η τεχνολογία Picking by voice χρησιμοποιεί την τεχνολογία αναγνώρισης φωνής (speech recognition) επιτρέποντας στους pickers να επικοινωνούν με το Σύστημα Διαχείρισης Αποθήκης (WMS) σε πραγματικό χρόνο. O picker χρησιμοποιεί ένα ασύρματο τερματικό σε συνδυασμό με ηχεία και μικρόφωνο για να λαμβάνει οδηγίες και να μπορεί αντίστοιχα να επιβεβαιώνει τις ενέργειές του στο σύστημα. Το φορητό τερματικό επικοινωνεί σε πραγματικό χρόνο με το σύστημα διαχείρισης αποθήκης μέσω ενός ασύρματου τοπικού δικτύου (W-LAN). Hands-Free διαδικασίες (ελεύθερα χέρια)

22 Πληροφοριακά συστήματα στη διανομή

23 Διαδικασίες διανομής εμπορευμάτων Σχεδιασμός δρομολογίου Πελάτες Σημείο διανομής (διεύθυνση, γεωγραφική θέση) Είδος ζήτησης (ντετερμινιστική, στοχαστική) Τύπος ζήτησης (παράδοση, παραλαβή, μικτή) Ειδικές απαιτήσεις (π.χ. παράθυρα διανομής) Είδος προϊόντος προς παράδοση (π.χ. ξηρό-ψυχόμενο) Στόλος Μέγεθος (αριθμός οχημάτων) Τύπος (ομογενής, ετερογενής, ειδικά οχήματα π.χ. με πολλαπλά διαμερίσματα) Χωρητικότητα (διαθέσιμος χώρος, ειδικές απαιτήσεις στη μεταφορά π.χ. ευπαθή προϊόντα) Πλήρωμα οχήματος Χρόνος βάρδιας Άλλοι περιορισμοί (π.χ. μέγιστος συνεχόμενος χρόνος οδήγησης) Δίκτυο Περιορισμοί οχημάτων Σημεία διανομής (αστικό περιβάλλον) Εκτέλεση δρομολογίου Τήρηση συγκεκριμένων περιορισμών Ενημέρωση για την πορεία του δρομολογίου Δυναμικά γεγονότα (δυναμική δρομολόγηση / επαναδρομολόγηση) Κίνηση στον δρόμο (καιρικές συνθήκες, έργα οδοποιίας), / Καθυστερήσεις στην παράδοση (κατειλημμένη ράμπα, λάθος προϊόντα) / Εξυπηρέτηση νέου πελάτη

24 Μεταφορά & διανομή: Συνέπειες Υπάρχουν ανακριβή στοιχεία ωραρίου λειτουργίας οδηγών Δεν μπορεί να γίνει βελτιστοποίηση των δρομολογίων Η διανομή δεν γίνεται με αποδοτικό τρόπο Δημιουργούνται δυσαρεστημένοι πελάτες ή ακόμα προκαλείται απώλεια πελατολογίου (πρόβλημα στο customer service) Δεν καλύπτονται εύκολα μη προγραμματισμένες παραδόσεις Γίνονται επικαλυπτόμενα δρομολόγια Αυξάνουν τα λειτουργικά έξοδα της επιχείρησης (π.χ. διανυθέντα χιλιόμετρα)

25 Μεταφορά & διανομή: Ανάγκες Βέλτιστη δρομολόγηση Αποδοτικότερη χρήση των διαθέσιμων οχημάτων Μείωση χιλιομετρικών αποστάσεων Μείωση λειτουργικών εξόδων (π.χ. συντήρηση οχήματος) Αποφυγή υπερωριών (του πληρώματος του οχήματος) Τήρηση όλων των περιορισμών (παράθυρα διανομής, είδος οχήματος, χωρητικότητα) Μείωση του χρόνου για να σχεδιαστούν τα δρομολόγια Έλεγχος (monitoring) της εκτέλεσης του δρομολογίου Συνεχείς έλεγχος για την ομαλή εκτέλεση των δρομολογίων Ενημέρωση (alert) εάν υπάρχει παραβίαση σε περιορισμό Πληροφόρηση για την κατάσταση του εμπορεύματος (δεδομένα πεδίου) Αντιμετώπιση δυναμικών γεγονότων Πιστοποιητικό παράδοσης (PoD) σε πραγματικό χρόνο (και αποστολή στον πελάτη μου εάν είμαι 3PL εταιρία) Ενημέρωση του πελάτη μου για ώρα άφιξης

26 Συστήματα Αυτόματης Δρομολόγησης

27 Βέλτιστη Δρομολόγηση Ανάγκη Ο προγραμματισμός και η παρακολούθηση των μεταφορών είναι μια εξαιρετικά πολύπλοκη διαδικασία. Τα περιθώρια κέρδους μειώνονται. Στη σύγχρονη απαιτητική αγορά επιβιώνουν μόνο όσοι προγραμματίζουν τις καθημερινές εργασίες τους ορθολογικά και ελέγχουν συνεχώς τα αποτελέσματα τους. Οι ανάγκες για μεταφορές καθίστανται ολοένα και πιο δυναμικές. Αυξάνουν τα δρομολόγια κατ αίτηση (on demand) σε αντίθεση με τις σταθερές διαδρομές. Νέες εμπορικές πρακτικές όπως το ηλεκτρονικό εμπόριο αναμένεται να ενισχύσουν αυτήν την τάση. Ο ανταγωνισμός αυξάνεται όπως και οι απαιτήσεις των πελατών. Η παροχή υψηλού, και σταθερού, επιπέδου υπηρεσιών (quality of service) είναι πλέον προϋπόθεση για την επιτυχία.

28 Βέλτιστη Δρομολόγηση Οφέλη Καλύτερη αξιοποίηση των πόρων της εταιρείας. Πληρέστερη και Ορθολογική φόρτωση Αύξηση παραγωγικότητας με περισσότερες εργασίες και λιγότερα δρομολόγια Μείωση του χρόνου προγραμματισμού έως 90% με αξιόπιστα αποτελέσματα Μείωση Κόστους διανομής: υπερωριών, αριθμού οχημάτων που απαιτούνται, χιλιομετρικών αποστάσεων που διανύονται Ακριβέστερη και αξιόπιστη πρόβλεψη των χρόνων παράδοσης και παραλαβής. Βελτίωση επιπέδου λειτουργίας της εταιρείας και εξυπηρέτησης των πελατών Μείωση χρόνου αναμονής για φόρτωση ή παράδοση Αποτύπωση κοστολογίου ανά όχημα, δρομολόγιο, πελάτη Δημιουργία ενός ισχυρού εργαλείου διοίκησης

29 Βέλτιστη Δρομολόγηση- Λειτουργία Παραγγελίες συλλέγονται από το ERP ή Order Processing και δίδονται στο σύστημα Βέλτιστης Δρομολόγησης.

30 Βέλτιστη Δρομολόγηση- Λειτουργία Λαμβάνοντας υπ όψιν: επιθυμητά επίπεδα εξυπηρέτησης, ποσότητες παράδοσης και παραλαβής, συμφωνηθέντα χρονικά διαστήματα άφιξης στα σημεία, τύπους οχημάτων, κατάσταση δρόμων, βάρδιες οδηγών και πολλά άλλα...

31 Βέλτιστη Δρομολόγηση- Λειτουργία Τρέχει πολλαπλά σενάρια δρομολογίων με στόχο τη Βέλτιστη αξιοποίηση των οχημάτων και των υπαλλήλων

32 Βέλτιστη Δρομολόγηση- Λειτουργία Αναλυτική Απεικόνιση των Δρομολογίων στο Χάρτη

33 Βέλτιστη Δρομολόγηση- Λειτουργία

34 Βέλτιστη Δρομολόγηση- Λειτουργία Το σύστημα δρομολόγησης δημιουργεί αναλυτικές οδηγίες ανά δρομολόγιο.

35 Διαχείριση Στόλου Οχημάτων

36 Τι είναι η τηλεματική; Αναφέρεται στη σύγκλιση των τομέων των Τηλεπικοινωνιών και της Πληροφορικής (Telecommunications + Informatics = Telematics) Μέσω των υπηρεσιών και των προϊόντων της τηλεματικής είναι δυνατόν να διαχειριστούμε, να μεταδώσουμε, να αποθηκεύσουμε και να ανακτήσουμε πληροφορίες με τη μορφή κειμένου, ήχου και εικόνας Ουσιαστικά έχουμε τη μετάδοση μέσω τηλεπικοινωνιακών υποδομών, οποιασδήποτε ψηφιακής πληροφορίας Τηλεπικοινωνίες Τηλεματική Πληροφορική

37 Διαχείριση στόλου οχημάτων Δορυφορικός εντοπισμός οχήματος Κέντρο ελέγχου Όχημα Ασύρματη επίγεια μετάδοση δεδομένων

38 Τι είναι η διαχείριση στόλου οχημάτων; Είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα τηλεματικής, το οποίο μεταδίδει μια σειρά από πληροφορίες που αφορούν σε στοιχεία όπως: Θέση του οχήματος σε πραγματικό χρόνο Πληροφορίες για το εμπόρευμα που μεταφέρει (π.χ. υπόλοιπο απόθεμα) Λειτουργίες ή κατάσταση του ίδιου του οχήματος (π.χ. κινητήρας σε λειτουργία, θερμοκρασία, πόρτα ανοιχτή κλπ) Ενδείξεις από αισθητήρες (π.χ. σε φορτηγά ψυγεία) Απολογιστικές αναφορές με την ημερήσια κίνηση κάθε οχήματος Συντελεί: Στην βέλτιστη διαχείριση στόλου των οχημάτων Στην καλύτερη διαχείριση των μεταφερόμενων ειδών Στην άμεση λήψη μέτρων κατά της κλοπής φορτίου και οχήματος Την οικονομική διαχείριση πεδίων ενδιαφέροντος ( δεξαμενές υγρών, δίκτυα ύδρευσης κλπ)

39 Αρχιτεκτονική συστήματος

40 Κέντρο ελέγχου Είναι το κέντρο διαχείρισης του συστήματος Αρχιτεκτονική client/server ή web application Αποτελείται από ένα ηλεκτρονικό υπολογιστή και μια σύνδεση στο διαδίκτυο (συνήθως DSL) Οι αναγκαίες πληροφορίες μπορούν να ληφθούν με απευθείας επικοινωνία με τα οχήματα είτε μέσω του Διαδικτύου

41 Κινητές & Δορυφορικές επικοινωνίες Προσδιορισμός γεωγραφικής θέσης οχήματος Χρήση του συστήματος GPS 24 δορυφόροι (ταυτόχρονη επικοινωνία με 3-4 δορυφόρους) Μετάδοση δεδομένων από το όχημα στο κέντρο ελέγχου και αντίστροφα Χρήση GPRS/TETRA Μεταφορά δεδομένων σε πραγματικό χρόνο Ογκοχρέωση

42 Εξοπλισμός οχήματος Τηλεματική μονάδα Καταγραφή θέσης οχήματος Καταγραφή δεδομένων πεδίου Αποστολή σε πραγματικό χρόνο στο κέντρο ελέγχου Αισθητήρες πεδίου Καταγραφή θερμοκρασιών Άνοιγμα κλείσιμο θύρας

43 Μελέτη περίπτωσης: Διαχείριση στόλου οχημάτων στην «Παγωτά Δωδώνη ΑΒΕΕ»

44 Το πρόβλημα Ανάγκη μείωσης του λειτουργικού κόστους Εντοπισμός και μείωση κοστοβόρων διαδικασιών Χρόνος παράδοσης Χρόνος μετακίνησης Χιλιόμετρα που διανύθηκαν Ανάγκη μέτρησης δεδομένων πεδίου σε πραγματικό χρόνο με αισθητήρες Μέτρηση θερμοκρασίας στον ψυκτικό θάλαμο Ενημέρωση του κέντρου ελέγχου για παραβίαση ορίου θερμοκρασίας Ανάγκη ταυτοποίησης του πληρώματος στόλου Χρήση οχημάτων από διαφορετικούς οδηγούς και πλήρωμα Ανάγκη ταυτοποίησης οδηγού-οχήματος

45 Η λύση Χρήση του συστήματος e-track Xρήση αισθητήρων για παρακολούθηση της θερμοκρασίας των ψυκτικών θαλάμων Ηλεκτρονική ταυτοποίηση οδηγού για ταύτιση οχήματος-οδηγού

46 Απολογιστική αναφορά (1/2)

47 Απολογιστική αναφορά (2/2)