10ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών (PICAD) και 2ο Μεσογειακό Συνέδριο Νευροεκφυλιστικών Νοσηµά-των (MeCoND)

HTML
DOWNLOAD

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "10ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών (PICAD) και 2ο Μεσογειακό Συνέδριο Νευροεκφυλιστικών Νοσηµά-των (MeCoND)"

Πάρις Αλεξανδρίδης
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 10ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών (PICAD) και 2ο Μεσογειακό Συνέδριο Νευροεκφυλιστικών Νοσηµά-των (MeCoND) 2-5 Φεβρουαρίου 2017

2 Νοητική Ενδυνάµωση σε Ασθενείς µε Πολλαπλή Σκλήρυνση Παττακού Παρασύρη Βασιλική Επίκουρη Καθηγήτρια Μέλος Δ.Σ. Πανελλήνιας Οµοσπονδίας Alzheimer Επιστηµονική Συνεργάτης Ναυτικού Νοσοκοµείου Αθηνών

3 Κύριοι Τοµείς που επηρεάζονται στη ΠΣ: Προσοχή Ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών Μνήµη Εκτελεστικές λειτουργίες

4 Γνωστική Διαταραχή στην ΠΣ Γνωστική εξασθένιση 40-70% (D Amico, etal., 2016) Παρουσα και στα πρώιµα στάδια Mικρή πιθανότητα άνοιας Βαθµιαία επιδείνωση µε την πάροδο του χρόνου Πιο σοβαρές δυσκολίες πιο προχωρηµένα στάδια της νόσου Γνωστική έκπτωση µέτρια

5 Μνηµονικά Προβλήµατα Εξασθένιση στην ενεργό µνήµη Εξασθένιση στην δηλωτική µνήµη Εξασθένιση στη µακρόχρονη µνήµη Δυσκολία στην ανάκληση (λεκτική και οπτική) Ελλείµµατα στη σηµασιολογική µνήµη

6 Are MS-related memory problems different from Alzheimer s disease? There are important differences between cognitive problems related to MS and those seen in Alzheimer s disease. In Alzheimer s disease, there is a dramatic decrease in nerve cells (neurons) and in the volume of a part of the brain called the cortex which is comprised of gray matter or (grey matter). In MS, cognitive problems typically result from damage to white matter in the brain, as well as the optic nerve and spinal cord. Although there can be damage to the cortex and loss of neurons with MS, this type of damage is much more extensive and severe in Alzheimer s disease. While a person with Alzheimer s disease will eventually lose all memory function (both remote and recent) and be unable to recognize family members and friends, cognitive impairments in MS are more selective and typically just affect recent memory, the ability to process information, and executive functioning. Unlike with Alzheimer s disease, a person with MS can use cognitive rehabilitation to maintain and improve cognitive functioning and impairments may remain relatively stable for long periods of time and only progress slowly.(multiplesclerosis.net)

7 Δυνατότητες Ακέραιη η άδηλη µνήµη Ανέπαφη η αναγνώριση Διατηρείται η βραχύχρονη Η επανάληψη βελτιώνει την επίδοση

8 Νοητική Αποκατάσταση MS-CI (Cognitive Rehabilitation) <im Η νευροψυχολογική αποκατάσταση είναι η παροχή δοµηµένης εµπειρίας, που έχει σχεδιασθεί για να προωθήσει εγκεφαλικές αλλαγές, που θα οδηγήσουν σε βελτίωση της καθηµερινής λειτουργικότητας (Froggatt, Downs, & Small, in press).

9 Η αιτία της αποτελεσµατικότητας της νευροψυχολογικής αποκατάστασης οφείλεται στην πλαστικότητα του εγκεφάλου. Ο εγκέφαλος µας δεν είναι ένα στατικό όργανο στο οποίο δεν µπορούν να προκύψουν αλλαγές. Η απαισιόδοξη αυτή άποψη έχει πλέον καταρριφθεί. Τα ερευνητικά δεδοµένα υποστηρίζουν ότι σε κάποιες περιοχές του εγκεφάλου είναι δυνατή η αναγέννηση νέων συνάψεων (Eriksson, 1998, Gould, 1999, Swanson, 1982). Όπως συµβαίνει σε όλη τη φύση, έτσι και στον Δι εγκέφαλο αυτό που βρέθηκε είναι ότι οι συνάψεις που ενεργοποιούνται επιβιώνουν και αυτές που δεν χρησιµοποιούνται περιορίζονται (Edelman, 1987, Siegel, 1996, Van Ooyen, 1995). Ακόµη και στην Τρίτη ηλικία παράγονται νέα κύτταρα στον ιππόκαµπο και έτσι επιτυγχάνεται µακροχρόνια αναγέννηση του ιππόκαµπου όπου η πλαστικότητα εκφράζεται σε επίπεδο συνάψεων (Stuss et al., 1999).

10 Δι <im Η πλαστικότητα του εγκεφάλου εξαρτάται και επηρεάζεται από δύο παραµέτρους, έναν εσωτερικό και ένα εξωτερικό. Δηλαδή, είναι βιολογικά προκαθορισµένη αλλά το περιβάλλον και η «χρήση» καθοδηγούν την εξέλιξή του. Το περιβάλλον, λοιπόν, και η «χρήση» επηρεάζουν τον εγκέφαλό µας και µπορούν είτε να τον διατηρήσουν υγιή και λειτουργικό είτε όχι. Τα τελευταία χρόνια επικρατεί µία θεωρία, γνωστή ως θεωρία του «γνωστικού αποθέµατος», που υποστηρίζει τα παραπάνω δεδοµένα. Σύµφωνα µε αυτή τη θεωρία, κάποιοι εγκέφαλοι έχουν αυξηµένο αριθµό συνάψεων ή είναι πιο ικανοί να ανταπεξέρχονται σε δύσκολες καταστάσεις και να «τα

11 Η Νοητική Ενδυνάµωση είναι µία δοµηµένη σειρά θεραπευτικών ασκήσεων και λειτουργικών δραστηριοτήτων που έχουν σχεδιαστεί για την επανεκπαίδευση των νοητικών ικανοτήτων.

12 Τα προγράµµατα Γνωστικής Αποκατάστασης είναι ατοµικά και σχεδιάζονται ύστερα από λεπτοµερή Νευροψυχολογικό Έλεγχο προκειµένου ο ασθενής να διαχειριστεί τις ελλείψεις που προκαλεί η εγκεφαλική βλάβη και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής του (ΠΖ). Ο Νευροψυχολογικός Έλεγχος στη ΠΣ έχει διάρκεια περίπου 2 ώρες

13 Βασικές αρχές παρέµβασης είναι: Η αιτιολόγηση της παρέµβασης (οι δεξιότητες του ατόµου δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος) Η σωστή επιλογή των µηχανισµών που είναι απαραίτητοι για κάθε περίπτωση Η συνειδητότητα των ελλείψεων από το άτοµο (εναισθησία) και Η εκτίµηση των συνεπειών της παρέµβασης (Κουντή, 2013)

14 Έγκαιρη ανίχνευση της νοητικής εξασθένησης είναι απαραίτητη για να καταστεί δυνατή η κατάλληλη θεραπευτική παρέµβαση για την: Ανακούφιση των συµπτωµάτων και Πρόληψη περαιτέρω εξασθένισης Αν και ο καλύτερος τρόπος για διαχείριση της ΠΣ που σχετίζεται µε νοητική δυσλειτουργία δεν είναι προς το παρόν ξεκάθαρος. Στρατηγικές θεραπείας είναι ακόµα στα σπάργανα (Patti, etal.,2010; Charavalotti, etal., 2008)

15 Η σχέση µεταξύ της γνωστικής έκπτωσης και της σωµατικής αναπηρίας και της γνωστικής έκπτωσης και διάρκειας της νόσου δεν έχει ακόµα εξηγηθεί πλήρως. Μερικές µελέτες έχουν βρει κάποια µικρή σχέση ή καµία σχέση µεταξύ της συχνότητας της γνωστικής έκπτωσης και σωµατικής αναπηρίας ή τη διάρκεια της νόσου (E. D Amico 2016)

Παρεµβάσεις Δεν έχει βρεθεί φαρµακευτική αγωγή για αποκατάσταση νοητικών ελλειµµάτων στη ΠΣ Τα θετικά αποτελέσµατα αποκατάστασης στις περιπτώσεις εγκεφαλικών επεισοδίων και κρανιοεγκεφαλικών κακώσεων

16 Παρεµβάσεις Δεν έχει βρεθεί φαρµακευτική αγωγή για αποκατάσταση νοητικών ελλειµµάτων στη ΠΣ Τα θετικά αποτελέσµατα αποκατάστασης στις περιπτώσεις εγκεφαλικών επεισοδίων και κρανιοεγκεφαλικών κακώσεων έχει αυξήσει το ενδιαφέρον για την µελέτη παρόµοιων παρεµβάσεων και σε περιπτώσεις ΠΣ Γνωστική επανεκπαίδευση σε συνδυασµό µε νευροψυχολογική καθοδήγηση και διδασκαλία µπορεί να ανακουφίσουν σηµαντικά τα γνωστικά συµπτώµατα, την κατάθλιψη και την κόπωση Οι παρεµβάσεις γίνονται ατοµικά αλλά και οµαδικά 1-2 φορές εβδοµαδιαίως.

17 Η Γνωσιακή Συµπεριφοριστική Θεραπεία, η άσκηση και προγράµµατα εκπαίδευσης είναι ψυχοκοινωνικές παρεµβάσεις που υπόσχονται και για µείωση των γνωστικών ελλειµµάτων

18 Η θεραπεία νοητικής ενδυνάµωσης χρησιµοποιεί µεγάλη ποικιλία ερεθισµάτων και εξειδικευµένων µεθόδων ώστε να επιτύχει το επιθυµητό αποτέλεσµα. Ανάλογα µε τις ικανότητες, τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες του κάθε ασθενούς, σχεδιάζεται ένα πρόγραµµα στο οποίο περιλαµβάνονται δραστηριότητες όπως: Προσανατολισµός στο χώρο και το χρόνο Συζήτηση για θέµατα της επικαιρότητας Εκµάθηση ή επανεκµάθηση υλικού µε την εφαρµογή κατάλληλων µεθόδων Εκπαίδευση στη χρήση εξωτερικών µνηµονικών βοηθηµάτων Ασκήσεις που ασκούν τη µνήµη, την προσοχή, το λόγο, την κριτική σκέψη κ.λ.π. Θεραπείες τέχνης Επιτραπέζια παιχνίδια

19 Επανορθωτικές τεχνικές Επανορθωτικές τεχνικές µπορούν να περιλαµβάνουν ασκήσεις για µάθηση και µνήµη Συνδυασµός τρόπων µάθησης: Μπορείτε να θυµάστε κάτι, αν το δείτε, το πείτε, να το ακούσετε, να το γράψετε, να το κάνετε. Αυτό µπορεί να γίνει αν δώσετε στον εαυτό σας επιπλέον χρόνο

20 Επανάληψη και Επαλήθευση: Επαναλάβετε ότι ακούτε για να βεβαιωθείτε ότι είναι σωστό για βελτίωση της προσοχής και της µνήµης. Επανάληψη µέσω πρόβας: Επανάληψη πληροφόρησης σε τακτά χρονικά διαστήµατα για βελτίωση της ικανότητας αποθήκευσης πληροφοριών. Κάνετε ενώσεις: Χρήση βοηθηµάτων µνήµης. Για παράδειγµα, για να θυµηθείτε το όνοµα κάποιου που µόλις συναντηθήκατε, συνδέσετε το όνοµα µε έναν φίλο ή µέλος της οικογένειας µε ίδιο όνοµα, ή µε ένα µέρος, το χρώµα ή ένα γεγονός που ακούγεται σαν το νέο όνοµα.

21 Αντισταθµιστικές τεχνικές Αντισταθµιστικές τεχνικές για να αναπληρωθούν λειτουργίες που έχουν αποδυναµωθεί περιλαµβάνουν: Ενοποίηση και συγκέντρωση: να ορίσετε ένα σηµείο στο σπίτι σαν κέντρο πληροφοριών «Grand Central». Αυτό µπορεί να περιλαµβάνει το ηµερολόγιο, το ταχυδροµείο, λογ/σµούς, τηλεφωνικά µηνύµατα, λίστες αγορών, κλειδιά, πορτοφόλι, και πολλά άλλα

22 Σχέδιο. Το ηµερολόγιο να είναι αρκετά µεγάλο για να χωράνε και να φαίνονται συναντήσεις, µε ποιους, δραστηριότητες, κοινωνική εµπλοκή, υπενθυµίσεις. Το στυλό να κρέµεται στο πλάι. Μπορεί επίσης το ηµερολόγιο να κρατηθεί στον Η/Υ στο µέρος των υπενθυµίσεων ή σε φορητή συσκευή ώστε να έχετε µαζί σας τα ραντεβού σας. Εγγραφή: Υπάρχουν συσκευές που εγγράφουν τις λίστες, τα ραντεβού, κλπ. είναι ψηφιακές συσκευές εγγραφής φωνής. Υπενθυµίσεις: Χρησιµοποιείστε λίστες ελέγχου, υπενθύµιση τηλεφώνου, χρονόµετρο κουζίνας, κλπ

23 Απόσπαση προσοχής: Αφαιρέσετε ή αποµακρυνθείτε από οτιδήποτε αποσπά την προσοχή σας. Απενεργοποιήσετε την τηλεόραση, το τηλέφωνο, κλπ. Εστιάσετε σε ένα πράγµα και ότι άλλο είναι σε θέση λειτουργίας. Π.χ. όταν µιλάει κάποιος µε άλλο πρόσωπο σε πάρτυ και δεν ακούτε ζητήστε ευγενικά να πάτε σε άλλο µέρος.

24 Κάνετε ένα διάλλειµα: Αν έχετε δυσκολία συγκέντρωσης κάντε µικρό διάλλειµα για να πάρετε ανάσα και να συνεχίσετε. Κάνετε ένα πράγµα τη φορά: Αποφύγετε την µετάβαση από το ένα θέµα στο άλλο, να κάνετε εµπρός πίσω. Τελειώσετε και µετά στραφείτε σε κάτι άλλο.

25 Οµάδα ΝΝΠ Στην οµάδα συµµετείχαν 4 γυναίκες Έναρξη Σεπτ Λήξη Μάιος 2016 Διάρκεια: 1 ½ ώρα µια φορά την εβδοµάδα Πρόγραµµα: Νοητική Ενδυνάµωση ανά γνωστική περιοχή (προσοχή, µνήµη, επιτελικές λειτουργίες, λόγος, οπτικοκατασκευαστικές ικανότητες Συντονίστρια: Παπαχριστοπούλου Νευροψυχολόγος

26 Ηλικία Μορφ. Επίπ Οµάδα ΝΝΠ Έτη διάγνωσης Ελλείµµατα Χωρίς ιδιαίτερα ελλείµµατα, χαµηλές φυσιολογικές επιδόσεις στις επιτελικές λειτουργίες και στο λόγο και στην ενεργό µνήµη 45 διαζευγµένη Μνηµονικά ελλείµµατα 32 άνεργη, άγαµη 42 δασκάλα άγαµη 16 6 Ήπια νοητικά ελλείµµατα, άγχος, κατάθλιψη Ελλείµµατα στις επιτελικές λειτουργίες, λόγος, οπτικοκατασκευαστικές ικανότητες

27 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η ανατροφοδότηση από τα µέλη της οµάδας είναι πολύ θετική Τα µέλη συνεχίζουν Εκφράζονται πολύ θετικά για την οµάδα Αναφέρουν συχνά την επανάληψη τεχνικών που εφαρµόζουν και πως τις αξιοποιούν

28 Συµπεράσµατα Οµάδες αυτού του τύπου είναι λίγες στη ΠΣ Στρατηγικές νοητικής αποκατάστασης στα σπάργανα, οπότε προχωράµε βήµα σηµειωτόν Οι ίδιοι οι ασθενείς χρειάζεται να διαχειριστούν πρώτα φυσιολογικά συναισθήµατα πένθους και απώλειας που προκύπτουν µε την ασθένεια για να είναι σε θέση να εκτιµήσουν και να συµµετέχουν σε τέτοιες οµάδες.

29 ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ

Σχετικά έγγραφα

ΙΑΤΡΕΙΟ ΜΝΗΜΗΣ ΕΓΚΑΙΡΗ ΙΑΓΝΩΣΗ, ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΜΝΗΜΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΝΟΗΤΙΚΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ

ΙΑΤΡΕΙΟ ΜΝΗΜΗΣ ΕΓΚΑΙΡΗ ΙΑΓΝΩΣΗ, ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΜΝΗΜΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΝΟΗΤΙΚΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ Η αύξηση του προσδόκιµου επιβίωσης έχει ως αποτέλεσµα και την αύξηση των νευροεκφυλιστικών νοσηµάτων,