ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΔΡΑΣΗΣ ΑΝΤΙΟΣΤΕΟΠΟΡΩΤΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΙΣΧΙΟΥ

Transcript

1 ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΔΡΑΣΗΣ ΑΝΤΙΟΣΤΕΟΠΟΡΩΤΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΙΣΧΙΟΥ Dr ΚΩΝ/ΝΟΣ ΔΙΟΝ. ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ M.D. Ph.D ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠIΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

2 Disclosures / Conflicts of Interest Σπεακερ Φεεσ/Χονσυλτινγ Φεεσ/Αδϖισορψ Βοαρδσ/Ρεσεαρχη Γραντσ: 1) Αµγεν Ηελλασ 2)Πηαρµασερϖε Λιλλψ 3) Σπεχιφαρ ΤΕςΑ 4) Πφιζερ 2!

3 ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΙΣΧΙΟΥ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ-ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΥΨΗΛΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ, ΙΑΤΡΙΚΟ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΦΟΡΟΥΝ ΚΥΡΙΩΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ> 70 ΕΤΩΝ

4

5

6 6

7 ΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΙΣΧΙΟΥ > 90% ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ ΙΣΧΙΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΠΤΩΣΗ ΑΛΛΑ: <2% ΤΩΝ ΠΤΩΣΕΩΝ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΚΑΤΑΓΜΑ ΙΣΧΙΟΥ!!! Bouxsein et al. J Bone Miner Res. 2006; 21: Peak impact forces applied to greater trochanter: kg ( N) (for 5th to 95th percentile woman)

8 ΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΙΣΧΙΟΥ: ΠΟΙΟΙ ΘΑ ΣΠΑΣΟΥΝ? Premenopausal femur Osteoporotic femur

9 BONE STRENGTH= BONE QUANTITY + BONE QUALITY ι. ΟΣΤΙΚΗ ΜΑΖΑ [Βονε Μινεραλ Χοντεντ (ΒΜΧ)-Βονε Μινεραλ Δενσιτψ (ΒΜΔ)] ιι. ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ ΟΣΤΟΥ (ΜΕΓΕΘΟΣ & ΣΧΗΜΑ) ιιι. ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ α. ΦΛΟΙΩΔΕΣ (ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΜΑΖΑΣ-ΔΙΑΜΕΤΡΟΣ ΦΛΟΙΟΥ, ΠΑΧΟΣ ΦΛΟΙΟΥ, ΠΟΡΩΤΙΚΟΤΗΤΑ) β. ΣΠΟΓΓΩΔΕΣ ( ΑΡΙΘΜΟΣ, ΣΥΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΠΑΧΟΣ ΟΣΤΕΟΔΟΚΙΔΩΝ ) ιϖ. ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΥΛΙΚΟΥ α. ΕΠΙΜΕΤΑΛΛΩΣΗ (διστριβυτιον, χρψσταλλινιτψ) β. ΟΡΓΑΝΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ (χολλαγεν χοντεντ, θυαλιτψ, χροσσ-λινκσ) Ο ΡΥΘΜΟΣ ΟΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΕΠΗΡΡΕΑΖΕΙ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥΣ (ΠΛΗΝ ΜΕΓΕΘΟΥΣ) ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΑΝΩΤΕΡΩ NIH Consensus Development Panel on Osteoporosis JAMA 2001; 285: Shawn Davison K et al Semin Arthritis Rheum 2006; 36: Cole JH, van der Meulen MCH Clin Orthop Relat Res 2011; 469:

10 ΤΟ ΦΛΟΙΩΔΕΣ ΟΣΤΟΥΝ ΕΙΝΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟ ΓΙΑ ΤΟ 93% ΤΗΣ ΑΝΤΟΧΗΣ ΤΟΥ ΑΥΧΕΝΑ ΤΟΥ ΜΗΡΙΑΙΟΥ ΟΣΤΟΥ Αν αφαιρέσουµε αρθροσκοπικά όλο το σπογγώδες οστούν από τον αυχένα του µηριαίου, η οστική του αντοχή ελαττώνεται 7% 1 Trabecular core excavated from the femoral head/neck and checked by intraosseus arthroscopy Thin cortex of femoral neck after removal of the trabecular bone (shown by arthroscopic light source) *F, axial force; d 1, distance from center of femoral head to narrowest section of femoral neck along the neck axis; θ corp-coll, femoral neck-shaft angle; y, distance from center of mass to upper neck margin for narrowest cross-section of femoral neck; CSMI, cross-sectional moment of inertia with respect to the loading direction (I); CSA, load-bearing cross-section (A). Distribution of loads in this experimental model* Holzer G et al. JBMR 2009;24:

11

12 ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΤΙΚΑΤΑΒΟΛΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΟΣΤΙΚΗΣ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ- ΟΣΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΛΑΤΤΩΣΗ ΡΥΘΜΟΥ ΟΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΟΛΑ ΣΥΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΟΣΤΙΚΗΣ ΜΑΖΑΣ/ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΣΤΗΛΗ Ή/ΚΑΙ ΣΤΟ ΙΣΧΙΟ Ή/ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΚΕΡΚΙΔΑ ΕΝΑΝΤΙ ΕΙΚΟΝΙΚΟΥ ΦΑΡΜΑΚΟΥ ( 12 ΜΗΝΕΣ ΑΓΩΓΗΣ) ΟΛΑ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΕΛΑΤΤΩΣΗ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΩΝ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ

13 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΝΤΙΚΑΤΑΒΟΛΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΑΝ ΚΑΙ ΟΛΑ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΟΣΤΙΚΗΣ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ, ΕΝΤΟΥΤΟΙΣ: ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ!! ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ!! ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΥ ΒΑΘΜΟΥ ΕΛΑΤΤΩΣΗ ΡΥΘΜΟΥ ΟΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΙΚΗΣ ΜΑΖΑΣ/ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ ΑΝΑ ΘΕΣΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΣΤΙΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥΣ ΜΙΚΡΟ- ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΣΠΟΓΓΩΔΟΥΣ ΚΑΙ ΦΛΟΙΩΔΟΥΣ ΟΣΤΟΥ

14 ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ ΔΙΦΩΣΦΟΝΙΚΩΝ

15 ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ ΔΙΦΩΣΦΟΝΙΚΩΝ R. Rizzoli QJM 2011 The Author Published by Oxford University Press on behalf of the Association of Physicians. All rights reserved. For Permissions, please

16 Article history: Received 29 June 2010 Revised 30 November 2010 Accepted 30 November 2010

17 ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΔΙΦΩΣΦΟΝΙΚΑ: 99% ΑΠΕΚΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΝΕΦΡΟΥΣ ΕΝΤΟΣ ΩΡΩΝ, ΑΝΙΧΝΕΥΟΝΤΑΙ ΣΕ ΣΩΜΑΤΙΚΑ ΥΓΡΑ ΣΕ ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΜΗΝΕΣ ΜΕΤΑ ΤΗ ΛΗΨΗ, ΟΧΙ ΕΝΕΡΓΟΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΤΕΣ- 1% ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΤΟΥ ΟΣΤΟΥ ΔΕΝΟΣΥΜΑΒ: ΜΟΝΟΚΛΩΝΙΚΟ ΑΝΤΙΣΩΜΑ, ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΣΤΟ ΑΙΜΑ, ΧΡΟΝΟΣ ΗΜΙΣΕΙΑΣ ΖΩΗΣ 28 ΜΕΡΕΣ, ΑΠΕΚΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΚΤΥΟΕΝΔΟΘΗΛΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΛΗΡΩΣ ΣΕ 6 ΜΗΝΕΣ, ΠΛΗΡΩΣ ΑΝΤΙΣΤΡΕΠΤΗ ΔΡΑΣΗ

18

19

20 ΑΝΤΙΟΣΤΕΟΚΛΑΣΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΣΕ ΡΥΘΜΟ ΟΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ (ΒΙΟΧΗΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ, ΙΣΤΟΜΟΡΦΟΜΕΤΡΙΑ) ΔΡΑΣΗ ΣΕ ΒΜΧ, ΒΜΔ (ΔΞΑ, ΗΙΠ) ΔΡΑΣΗ ΣΕ ϖβμδ (ΘΧΤ, ΗΙΠ) ΜΙΚΡΟΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ (ΣΠΟΓΓΩΔΕΣ & ΦΛΟΙΩΔΕΣ)

21

22

23

24

25

26 ΔΡΑΣΗ ΣΤΗΝ ΟΣΤΙΚΗ ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ- ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗN ΚΛΙΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ DEFEND Placebo (n = 128) Denosumab (n = 128) Serum CTX* Serum PINP* Ον-τρεατµεντ Οφφ-τρεατµεντ Ον-τρεατµεντ Off-treatment Median CTX (ng/ml) Median PINP (µg/l) Study Month *Values were median and interquartile range. Solid line indicated on-treatment; dashed line indicated off-treatment Bone H, et al. J Bone Miner Res. 2009;24(Suppl 1). Accessed September 17, Abstract A and oral presentation.

27 ΑΝΤΙΟΣΤΕΟΚΛΑΣΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΣΕ ΡΥΘΜΟ ΟΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ (ΒΙΟΧΗΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ, ΙΣΤΟΜΟΡΦΟΜΕΤΡΙΑ) ΔΡΑΣΗ ΣΕ BMC, BMD (DXA, HIP) ΔΡΑΣΗ ΣΕ ϖβμδ (ΘΧΤ, ΗΙΠ) ΜΙΚΡΟΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ (ΣΠΟΓΓΩΔΕΣ & ΦΛΟΙΩΔΕΣ)

28 ΜΕΤΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Seeman E J Appl Physiol 2003;95:

29 ΔΙΦΩΣΦΟΝΙΚΑ Seeman E J Appl Physiol 2003;95:

30

31

32

33 Seeman E J Appl Physiol 2003;95:

34 ΑΝΤΙΟΣΤΕΟΚΛΑΣΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΣΕ ΡΥΘΜΟ ΟΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ (ΒΙΟΧΗΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ, ΙΣΤΟΜΟΡΦΟΜΕΤΡΙΑ) ΔΡΑΣΗ ΣΕ ΒΜΧ, ΒΜΔ (ΔΞΑ, ΗΙΠ) ΔΡΑΣΗ ΣΕ vbmd (QCT, HIP) ΜΙΚΡΟΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ (ΣΠΟΓΓΩΔΕΣ & ΦΛΟΙΩΔΕΣ)

35

36

37

38

39 59

40

41

42 ΑΝΤΙΟΣΤΕΟΚΛΑΣΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΣΕ ΡΥΘΜΟ ΟΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ (ΒΙΟΧΗΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ, ΙΣΤΟΜΟΡΦΟΜΕΤΡΙΑ) ΔΡΑΣΗ ΣΕ ΒΜΧ, ΒΜΔ (ΔΞΑ, ΗΙΠ) ΔΡΑΣΗ ΣΕ ϖβμδ (ΘΧΤ, ΗΙΠ) ΜΙΚΡΟΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ (ΣΠΟΓΓΩΔΕΣ & ΦΛΟΙΩΔΕΣ)

43

44

45

46

47 ΕΛΑΤΤΩΣΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΟΥ ΠΟΡΩΝ ΣΤΟΝ ΦΛΟΙΟ

48

49

50 ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΔΕ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟ ΕΤΟΣ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΕΝΑ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΤΙΚΟ ΚΑΤΑΓΜΑ 1 Έως και 80% των γυναικών δεν έλαβαν φαρµακευτική αγωγή κατά της οστεοπόρωσης µετά το κάταγµα 1 Ασθενείς που λαµβάνουν θεραπεία για την οστεοπόρωση (%) Ισχίου (n=3184) Εκτός ισχίου* (n=5642) Παρεµβάσεις µετά από κάταγµα χαµηλής ενέργειας Οκτ-Δεκ 2006 (Αγγλία, Ουαλία και Βόρεια Ιρλανδία), n=8826 Μόνο το 23% των γυναικών (ηλικίας 55 ετών) µε κατάγµατα καρπού έλαβαν κάποια µορφή θεραπείας ειδικής για την οστεοπόρωση 2 Σε µία µελέτη νοσηλευόµενων ασθενών µε κάταγµα ισχίου, µόνο το 19% των ασθενών έλαβαν HRT, καλσιτονίνη ή διφωσφονικά 3 Σε άλλες µελέτες αναφέρθηκε ότι µόνο το 5% των ασθενών µε πρόσφατο κάταγµα ισχίου έλαβαν εξιτήριο αφού τους συνταγογραφήθηκε µία νέα φαρµακευτική αγωγή για τη µείωση του κινδύνου εµφάνισης επακόλουθων καταγµάτων 4,5 *Οποιοδήποτε κάταγµα εκτός του ισχίου, συµπεριλαµβανοµένων σπονδυλικού κατάγµατος, κατάγµατος κερκίδας ή/και ωλένης, βραχιόνιου ή πυέλου 1. National Clinical Audit of Falls and Bone Health (2007). Clinical Effectiveness and Evaluation Unit, RCP, London. 2. Freedman KB et al. J Bone Joint Surg Am 2000;82-A: Harrington JT et al. Arthritis Rheum 2002;47: Bauer DC. Am J Med 2000;109: Kamel HK et al. Am J Med 2000;109:

51

52

53 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!

54 2, Sep 2011 in Nature Medicine. 54

55 ΑΝΤΙΟΣΤΕΟΚΛΑΣΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΣΕ ΒΜΧ, ΒΜΔ (ΔΞΑ, ΗΙΠ) ΔΡΑΣΗ ΣΕ ϖβμδ (ΘΧΤ, ΗΙΠ) ΔΡΑΣΗ ΣΕ ΡΥΘΜΟ ΟΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ (ΒΙΟΧΗΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ, ΙΣΤΟΜΟΡΦΟΜΕΤΡΙΑ) ΜΙΚΡΟΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ (ΣΠΟΓΓΩΔΕΣ & ΦΛΟΙΩΔΕΣ)

56

57

58

59

60 Inhibition of osteoclast activity by ZOL reported here, as suggested by significantly lower bone resorption and bone formation indices, is characteristic of skeletal effects previously reported for bisphosphonates vs. placebo (18, 19) and confirms the antiresorptive activity of ZOL.

61

62

63

64

65

66 ΕΛΑΤΤΩΣΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΟΥ ΠΟΡΩΝ ΣΤΟΝ ΦΛΟΙΟ

67

68

69

70

71 ΣΑΡΚΟΠΕΝΙΑ

72 72

73 ΕΥΘΡΑΥΣΤΟΤΗΤΑ (FRAILTY)

74

75

76