Οφείλουμε να ςυγχαροφμε τον πρόεδρο και τα Μζλθ τθσ Επιτροπισ Θεςμϊν για τθ δουλειά που ζχουν κάνει.

Transcript

1 Κφριε Πρόεδρε, Κυρίεσ και κφριοι Συνάδελφοι, Οφείλουμε να ςυγχαροφμε τον πρόεδρο και τα Μζλθ τθσ Επιτροπισ Θεςμϊν για τθ δουλειά που ζχουν κάνει. Το Δθμοκρατικό Κόμμα κεωρεί ότι θ Ζκκεςθ ςυμβάλλει ςθμαντικά ςτον καταλογιςμό ευκυνϊν για τθν κρίςθ, γι αυτό και κα πρζπει άμεςα να αξιοποιθκεί από τθ Νομικι Υπθρεςία, ζτςι ϊςτε να φτάςουμε, επιτζλουσ, ςε αυτό που ο κάκε πολίτθσ ηθτά: τθν τιμωρία των ενόχων. Κυρίεσ και κφριοι Συνάδελφοι, Η Ζκκεςθ τθσ Επιτροπισ Θεςμϊν τθσ Βουλισ, δικαιολογθμζνα προκαλεί ςτουσ πολίτεσ κυμό, απογοιτευςθ και αγανάκτθςθ για τισ εγκλθματικζσ πρακτικζσ των τραπεηϊν τα τελευταία χρόνια, οι οποίεσ οδιγθςαν ςε τεράςτιεσ ηθμιζσ και ςυνζβαλαν ςτθν οικονομικι χρεοκοπία. Περίεργεσ επενδφςεισ Τα μθ εξαςφαλιςμζνα δάνεια, τα ευνοϊκά δάνεια με πρωτοφανείσ όρουσ, οι επιλεκτικζσ διαγραφζσ δανείων ςε προνομιοφχουσ, θ παραπλάνθςθ επενδυτϊν ςτθν περίπτωςθ των αξιογράφων θ απλθςτία των διευκυντικϊν ςτελεχϊν και τα υπζρογκα bonus είναι μόνο κάποια από τα εγκλθματικά λάκθ που χαρακτιριηαν τθ λειτουργία των τραπεηϊν τα προθγοφμενα χρόνια. Είναι γεγονόσ ότι θ οικονομικι καταςτροφι επιλκε για μια ςειρά από λόγουσ, περιλαμβανομζνων και αυτϊν που ζχω αναφζρει. Αυτοί οι λόγοι, αναλφκθκαν από τον πρόεδρο τθσ Επιτροπισ Θεςμϊν και κα αναλυκοφν ςε βάκοσ και από άλλουσ ςυναδζλφουσ τθσ κοινοβουλευτικισ μασ ομάδασ που κα πάρουν ςτθ ςυνζχεια το λόγο. Τα εγκλιματα των εκατομμυρίων και των εκατοντάδων εκατομμυρίων πρζπει να διερευνθκοφν και πρζπει να αποδοκοφν ευκφνεσ. Αυτό αποτελεί ομόκυμθ και ομόφωνθ απαίτθςθ τθσ κοινωνίασ. Αυτό απαιτεί το περί δικαίου αίςκθμα του λαοφ μασ. Και, όταν τελειϊςουμε με τθν δίωξθ των εγκλθμάτων των εκατομμυρίων, ωσ Δθμοκρατικό Κόμμα ελπίηουμε να μθν παραγνωριςτοφν τα εγκλιματα των διςεκατομμυρίων. Γιατί αν μασ ενδιαφζρει «θ λειτουργία των κεςμϊν του χρθματοπιςτωτικοφ ςυςτιματοσ» και αν κζλουμε να αποτρζψουμε μια παρόμοια καταςτροφι ςτο μζλλον, πρζπει να

2 εξεταςτοφν τα κενά και οι ελλείψεισ του τραπεηικοφ ςυςτιματοσ, ςε ςυνάρτθςθ με τα κενά και τισ ελλείψεισ του πολιτικοφ μασ ςυςτιματοσ. Σε ςυνδυαςμό με τισ πολιτικζσ αποφάςεισ ι και τθν πολιτικι αδράνεια και αμζλεια, τόςο ςε ευρωπαϊκό επίπεδο, όςο και ςτο επίπεδο τθσ κυπριακισ κυβζρνθςθσ, που οδιγθςαν ςτθ χρεοκοπία και τθν καταςτροφι. Τράπεηεσ, δθμόςια οικονομικά και οικονομία είναι ςυγκοινωνοφντα δοχεία. Αυτό είναι το πιο ςθμαντικό ςυμπζραςμα που πρζπει να αποκομίςουμε από τισ εμπειρίεσ των τελευταίων χρόνων. Δεν μποροφμε να εξετάηουμε το ζνα ςκζλοσ χωρίσ το άλλο. Γιατί θ τραγωδία τθσ Κφπρου ςυνοψίηεται ςτο εξισ: Η καταςτροφι δεν ιταν αναπόφευκτθ. Παρά τα εγκλθματικά λάκθ των τραπεηϊν, θ οικονομικι καταςτροφι ιταν αποτρζψιμθ. Στθν περίπτωςθ τθσ Κφπρου, δεν απζτυχε μόνο το τραπεηικό ςφςτθμα, αλλά και το πολιτικό ςφςτθμα. Ωσ Δθμοκρατικό Κόμμα εξακολουκοφμε να πιςτεφουμε πωσ υπιρχε εναλλακτικόσ δρόμοσ. Η παγκόςμια οικονομικι κρίςθ επζβαλλε να πάρουμε μζτρα. Όμωσ, θ κυβζρνθςθ Δθμιτρθ Χριςτόφια, ενϊ ζβλεπε τθν δραματικι μείωςθ των εςόδων του κράτουσ δεν υιοκζτθςε αποτελεςματικά μζτρα. Επζλεξε τθν απραξία αντί του πολιτικοφ κόςτουσ. Ωσ αποτζλεςμα θ οικονομία μασ ζχαςε τθν αξιοπιςτία τθσ. Τον Μάιο του 2011 βρζκθκε το κράτοσ μασ εκτόσ των αγορϊν. Όμωσ και πάλι θ κυβζρνθςθ επζλεξε τθν απραξία. Ωσ αποτζλεςμα ζνα μικρό δθμοςιονομικό πρόβλθμα και οι τότε μικρζσ ανάγκεσ των τραπεηϊν αφζκθκαν να διογκωκοφν. Και τα δυο τότε μποροφςαν να αντιμετωπιςτοφν με ςχετικά ανϊδυνα μζτρα. Η τότε κυβζρνθςθ όμωσ επζλεξε τον εφκολο δρόμο τθσ μθ ανάλθψθσ ευκυνϊν. Ακολοφκθςαν 21 υποβακμίςεισ τθσ Κυπριακισ οικονομίασ μζχρι και τον Μάρτιο του Οι 19 μετά που το κράτοσ μασ βρζκθκε εκτόσ των αγορϊν τον Μάιο του Ωσ αποτζλεςμα, από το Μάιο του 2011 μζχρι και το Μάρτιο του 2013, ο ELA τθσ Λαϊκισ Τράπεηασ εκτοξεφτθκε ςτα φψθ, λόγω των ςθμαντικϊν εκροϊν κατακζςεων ζφταςε ςτα 9 δισ ευρϊ. Όπωσ χαρακτθριςτικά είπε ο τζωσ Διοικθτισ τθσ Κεντρικισ Τράπεηασ: «είχαμε προεδρικζσ εκλογζσ. Κρατοφςαμε τθ Λαϊκι ςτον αναπνευςτιρα για να *αποφαςίςουν+ οι επόμενοι»

3 Μία άλλθ διάςταςθ τθσ οικονομικισ μασ αυτοκτονίασ δεν ςυηθτείται ςυχνά και αφορά τα ψθλά επιτόκια. Η ραγδαία άνοδοσ των επιτοκίων τθσ κυπριακισ οικονομίασ, άρχιςε από το 2010 όταν μπικε ςε Μνθμόνιο θ Ελλάδα, εξαιτίασ τθσ διαςφνδεςθσ του κυπριακοφ τραπεηικοφ ςυςτιματοσ με το ελλθνικό. Υπενκυμίηεται ότι οι Κυπριακζσ τράπεηεσ δεν μποροφςαν να δϊςουν διαφορετικά επιτόκια ςτθ Κφπρο απ ότι ςτθν Ελλάδα γιατί οι πελάτεσ τουσ κα εκμεταλλεφονταν τα ψθλά κατακετικά επιτόκια τθσ Ελλάδασ και τα χαμθλά δανειςτικά επιτόκια τθσ Κφπρου (κάποιοσ δθλαδι κα μποροφςε να δανειςτεί από τθ Λαϊκι Τράπεηα ςτθ Κφπρο, να κατακζςει το ποςό ςτθ Λαϊκι Τράπεηα ςτθν Ελλάδα και να βγάλει κζρδοσ). Με άλλα λόγια, είχαμε από το 2010 επιτόκια μνθμονίου, χωρίσ όμωσ να ζχουμε τθ χρθματοδοτθςθ του μνθμονίου. Και ς αυτιν τθν περίπτωςθ, θ πολιτικι απραξία προκάλεςε ηθμιζσ διςεκατομμυρίων ςτθν κυπριακι οικονομία λόγω των ψθλϊν επιτοκίων που κλικθκαν να καταβάλουν οι Κυπριακζσ επιχειριςεισ και οι Κφπριοι δανειηόμενοι. Το «κοφρεμα» του ελλθνικοφ χρζουσ τον Νοζμβριο του 2011, επζφερε ςτισ κυπριακζσ τράπεηεσ ηθμιζσ 4.8 δισ ευρϊ. Αυτι ιταν μία πολιτικι απόφαςθ τθσ Ε.Ε., θ οποία πάρκθκε με τθ ςυναίνεςθ τθσ κυπριακισ κυβζρνθςθσ. Καμιά όμωσ βοικεια δεν ηθτικθκε για τισ κυπριακζσ τράπεηεσ. Σθμειϊνεται πωσ οι Κυπριακζσ Τράπεηεσ κατείχαν τότε το 16% τθσ Ελλθνικισ τραπεηικισ αγοράσ. Το «κοφρεμα» αντιπροςϊπευε ηθμιζσ 25% του ΑΕΠ μασ θ επόμενθ ςυγκριτικά χϊρα με εμάσ πλιγθκε από το «κοφρεμα», μόνο κατά 2% του ΑΕΠ τθσ όμωσ οι κυπριακζσ τράπεηεσ δεν πιραν οφτε ζνα ςεντ από το πρόγραμμα τθσ Ελλάδασ. Οι ελλθνικζσ τράπεηεσ μζχρι ςιμερα, πιραν πάνω από 140 δισ ELA. Αξιοςθμείωτθ είναι και θ ευκφνθ τθσ Κεντρικισ Τράπεηασ για τθν κακι διαπραγμάτευςθ με τθν Τρόικα, που οδιγθςε ςτισ πιο αυςτθρζσ οδθγίεσ και παραδοχζσ ςτον κόςμο πιο αυςτθρζσ από ότι ςτθν Ελλάδα, τθν Ιρλανδία, τθν Ιςπανία, και τθν Πορτογαλία - για τα μθ εξυπθρετοφμενα δάνεια και θ οποία αφξθςε τισ κεφαλαιακζσ ανάγκεσ των τραπεηϊν κατά μερικά διςεκατομμφρια. Τζλοσ, υπάρχουν πολιτικζσ ευκφνεσ και για το ξεποφλθμα των υποκαταςτθμάτων των κυπριακϊν τραπεηϊν ςτθν Ελλάδα. Η Τράπεηα Πειραιϊσ πριν από το Μάρτιο του 2013, μετά το κοφρεμα του Ελλθνικοφ χρζουσ - με βάςθ τα τεςτ αντοχισ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ Τραπεηϊν - παρουςίαηε ζλλειψθ κεφαλαίων περίπου 2,8 δισ ευρϊ (με κοφρεμα 50% του ελλθνικοφ χρζουσ). Μετά όμωσ τον Μάρτιο του 2013 και τθν απόφαςθ του Eurogroup και τθσ κυβζρνθςθσ Αναςταςιάδθ, ςε ςυνεργαςία με τθν Τρόικα τθσ Ελλάδασ και τθν Κεντρικι Τράπεηα τθσ Κφπρου, να χαρίςουν ςτθν Τράπεηα Πειραιϊσ 3,5 δισ ευρϊ με το ξεποφλθμα των παραρτθμάτων των κυπριακϊν τραπεηϊν ςτθν Ελλάδα, θ εν λόγω τράπεηα βρζκθκε μετά το κοφρεμα με κετικά κεφάλαια περίπου ζνα δισ ευρϊ.

4 Με άλλα λόγια, με μία πολιτικι απόφαςθ «κουρεφτθκαν» οι Κφπριοι κατακζτεσ, για να ανακεφαλαιοποιιςουν τθν Τράπεηα Πειραιϊσ. Ωσ αποτζλεςμα τθσ πϊλθςθσ των υποκαταςτθμάτων, οι δυο τράπεηασ τθσ Κφπρου αυτόματα μετατράπθκαν ςε μθ-βιϊςιμεσ θ πϊλθςθ, τισ χρεοκόπθςε. Σθμειϊνεται ότι κατά τθν επίμαχθ περίοδο, που εξετάηουμε, θ Τράπεηα Πειραιϊσ είχε αγοράςει περίπου διπλάςια ελλθνικά κρατικά ομόλογα από τισ Κυπριακζσ τράπεηεσ κανζνασ όμωσ δεν τθν κατθγόρθςε εκείνθ ότι ιταν «τράπεηα καηίνο». Από τθν πϊλθςθ οι μζτοχοι και οι κάτοχοι των αξιογράφων τθσ λαϊκισ και τθσ τράπεηασ Κφπρου καταςτράφθκαν. Η αξία όμωσ τθσ μετοχισ τθσ τράπεηασ Πειραιϊσ μετά τθν πϊλθςθ τριπλαςιάςτθκε. Κυρίεσ και κφριοι ςυνάδελφοι, Η πϊλθςθ των υποκαταςτθμάτων τθσ Ελλάδασ, αποτελεί το μεγαλφτερο ςκάνδαλο ςτθν ιςτορία τθσ κυπριακισ Δθμοκρατίασ. Ωσ Δθμοκρατικό Κόμμα κζλουμε ο Γενικόσ Ειςαγγελζασ να διερευνιςει τισ περιςτάςεισ αυτισ τθσ πϊλθςθσ. Ποιοι ςφμβουλοι τθν ςχεδίαςαν, ποιοι τθν υλοποιιςαν και ποιοι ζχουν κθςαυρίςει από αυτιν; Πρζπει να γνωρίηουμε και πρζπει κάποιοι να λογοδοτιςουν γι αυτιν πράξθ. Αν υπάρχει μία κριτικι για τθν ζκκεςθ τθσ Επιτροπισ Θεςμϊν είναι αυτι: δεν αναλφονται ςε ικανοποιθτικό βακμό ςτθν ζκκεςθ οι ευκφνεσ τθσ ίδιασ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ. Σθμειϊνουμε πωσ ακόμα και ςιμερα ιςχφει θ ευρωπαϊκι οδθγία ςφμφωνα με τθν οποία τα ομόλογα κράτουσ μζλουσ τθσ Ευρωηϊνθσ αποτελοφν επζνδυςθ «μθδενικοφ κινδφνου». Το «κοφρεμα» του ελλθνικοφ χρζουσ, ιταν μία ευρωπαϊκι πολιτικι απόφαςθ, που επζφερε ςτισ κυπριακζσ τράπεηεσ ηθμιζσ 4,8 δισ ευρϊ. ELA χωρίσ εξαςφάλιςθ. Η απόφαςθ να κεφαλαιοποιθκεί θ Τράπεηα Πειραιϊσ με τα χριματα των Κφπριων κατακετϊν ιταν μία πολιτικι απόφαςθ του eurogroup. Η μζκοδοσ του «κουρζματοσ» κατακζςεων δεν εφαρμόςτθκε ςε οποιανδιποτε άλλθ χϊρα τθσ ευρωηϊνθσ, που ηιτθςε βοικεια. Παρά μόνο ςτθν Κφπρο. Άλλοι κανόνεσ

5 εφαρμόςτθκαν ςτθ δικι μασ περίπτωςθσ, απ ότι εφαρμόςτθκαν ςτισ άλλεσ χϊρεσ που ηιτθςαν βοικεια από το Μθχανιςμό Στιριξθσ. Είναι εφκολο να επαναλαμβάνουμε τα επιχειριματα για «τράπεηεσ καηίνο», τα οποία χρθςιμοποίθςαν κάποιοι για να μασ «κουρζψουν», ενϊ παραγνϊριςαν τα προβλιματα ςτισ δικζσ τουσ τράπεηεσ. ΔΕΝ παραγνωρίηουμε τισ ευκφνεσ των τραπεηιτϊν. Το Δθμοκρατικό Κόμμα επαναλαμβάνει ότι θ Ζκκεςθ κα ζχει πραγματικι αξία ΜΟΝΟ όταν τιμωρθκοφν οι ζνοχοι. Οφτε και παραγνωρίηουμε τισ ευκφνεσ των πολιτικϊν. Το ΔΗΚΟ υπενκυμίηει πωσ όλα αυτά κα είχαν αποφευχκεί αν ειςακοφονταν οι φωνζσ όςων προειδοποιοφςαν και δυςτυχϊσ δικαιϊκθκαν, όπωσ θ δικι μασ φωνι. Όμωσ, όταν κα τελειϊςει το δικό μασ αυτομαςτίγωμα, πρζπει να εξετάςουμε και τισ ευκφνεσ τθσ Ευρϊπθσ. Η Ευρωπαϊκι Ζνωςθ δεν είναι άμοιρθ ευκυνϊν για τθν τραγωδία τθσ Κφπρου. Και εμείσ δεν πρζπει να τθν από-ενοχοποιοφμε. Αντίκετα, με αυτά τα επιχειριματα πρζπει να επαναδιαπραγματευκοφμε το μνθμόνιο. Πρζπει να πείςουμε πωσ ςτθν Κφπρο μασ επιβλικθκε μια άδικθ λφςθ. Δεν γίνεται ςιμερα θ Κφπροσ τθσ φφεςθσ και των εκποιιςεων να αντιμετωπίηει τισ πιο αυςτθρζσ οδθγίεσ για τα μθ-εξυπθρετοφμενα δάνεια ςτο κόςμο. Πιο αυςτθρζσ οδθγίεσ απ ότι εφαρμόηονται ςτθν Ελλάδα, τθν Ιςπανία, τθν Πορτογαλία και ςτθν Ιρλανδία. Πρζπει να διορκϊςουμε τα λάκθ του παρελκόντοσ. Δεν μποροφμε πλζον να επανακτιςουμε όλθ τθ ηθμιά, αλλά τουλάχιςτον πρζπει να προςπακιςουμε να δϊςουμε μια ανάςα ςτα κυπριακά νοικοκυριά που κινδυνεφουν να χάςουν τα ςπίτια τουσ και ςτισ μικρομεςαίεσ επιχειριςεισ που κινδυνεφουν να κλείςουν. Πρζπει να βροφμε τουσ τρόπουσ να προςτατεφςουμε τα κυπριακά νοικοκυριά και τισ ΜΜΕ που γονατίηουν ςιμερα κάτω από το βάροσ των δανείων και των ψθλϊν επιτοκίων. Πρζπει να επανα-διαπραγματευτοφμε ςε ότι αφορά τισ παραδοχζσ, τισ ερμθνείεσ και τισ οδθγίεσ τθσ Κεντρικισ τράπεηασ για τα μθ-εξυπθρετοφμενα δάνεια. Πρζπει να: Αναβακμίςουμε τισ εξουςίεσ του Επιτρόπου Επίλυςθσ Χρθματοοικονομικϊν Διαφορϊν, ϊςτε να εξαναγκάηει τισ τράπεηεσ να αναδιαρκρϊνουν δάνεια. Απαιτιςουμε μετατροπι του ELA (BOC Τράπεηασ Κφπρου) ςε ομόλογο μακροπρόκεςμου δανειςμοφ.

6 Πρζπει να προςτατεφςουμε τον κόςμο τουσ μικροδανειηόμενουσ τα κυπριακά νοικοκυριά τισ μικρομεςαίεσ επιχειριςεισ, μζχρισ ότου καταφζρουμε να βγοφμε από τα ςθμερινά οικονομικά αδιζξοδα. Αυτό χρειάηεται ςιμερα θ Κφπροσ. Να μάκουμε από τα λάκθ μασ. Να ςτακοφμε ςτα πόδια μασ. Να διεκδικιςουμε υπεφκυνα.