PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN : RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN : RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI"

Transcript

1 PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN : RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI JOSÉ IGNACIO LÓPEZ DE REGO URIARTE ARQUITECTO CONSELLERIA DE CULTURA EDUCACIÓN E ORDENACIÓN UNIVERSITARIA DIRECCIÓN XERAL DE PATRIMONIO CULTURAL SITUACIÓN: MURALLA ROMANA DE LUGO DATA SETEMBRO 2.016

2 1. MEMORIA HISTÓRICA ARQUEOLOXICA INFORMACIÓN BÁSICA SOBRE O MONUMENTO INFORMACIÓN E ANÁLISE DO MONUMENTO MEMORIA DESCRITIVA BIBLIOGRAFÍA BÁSICA Y SELECTIVA SOBRE LA MURALLA DE LUGO MEMORIA CONSTRUTIVA ANTECEDENTES PROSPRECIÓNS XEOFÍSICAS DESCRIPCIÓN DO ESTADO ACTUAL TRABALLOS PREVIOS (CUBOS LXX E LXXI) OBRAS DE DEMOLICIÓN E DESMONTADO (CUBOS LXX E LXXI) OBRAS DE ESCAVACIÓN ARQUEOLÓGICA(CUBOS LXX E LXXI) OBRAS DE RESTAURACIÓN (CUBOS LXX E LXXI) MEMORIA DE ESTRUTURAS ANEXO LEI DE CONTRATOS CERTIFICADO DE OBRA COMPLETA ACTA DE REPLANTEO E CERTIFICADO DE VIABILIDADE DECLARACIÓN XURADA PREGOS de CONDICIÓNS TÉCNICAS PREGO DE CONDICIÓNS TÉCNICAS PARTICULARES ANTECENDENTES OBXECTO DESTE DOCUMENTO DESCRIPCIÓN DAS OBRAS TRABALLOS PREVIOS (CUBOS LXX E LXXI) OBRAS DE DEMOLICIÓN E DESMONTADO (CUBOS LXX E LXXI) OBRAS DE ESCAVACIÓN ARQUEOLÓGICA(CUBOS LXX E LXXI) OBRAS DE RESTAURACIÓN (CUBOS LXX E LXXI) CARACTERÍSTICAS QUE DEBEN TER OS MATERIAIS A EMPREGAR NORMAS PARA A ELABORACIÓN DAS DISTINTAS UNIDADES DE OBRA INSTALACIÓNS AUXILIARES E PRECAUCIÓNS A ADOPTAR DURANTE A CONSTRUCIÓN FORMA DE MEDICIÓN E VALORACIÓN DAS DISTINTAS UNIDADES DE OBRA E ABONO DAS PARTIDAS ALZADAS PRAZO DE GARANTÍA E PROBAS PREVIAS PARA A RECEPCIÓN CESIÓNS Y CONTRATOS CLÁUSULAS FINAIS PREGO DE CONDICIÓNS TÉCNICAS ESPECÍFICAS ANTECENDENTES OBRAS DE RESTAURACIÓN CONDICIÓNS XENERAIS DE EXECUCIÓN PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 2

3 5.2.4 CONDICIÓNS PARA LA EXECUCIÓN DE LAS UNIDADES DE OBRA DISPOSICIÓNS FINAIS INSTALACIÓNS AUXILIARES E CONTROL MATERIAIS DA OBRA INSTALACIÓNS AUXILIARES CONTROL DOS MATERIAIS DA OBRA ORDENANZAS MUNICIPAIS NORMATIVA DE OBRIGADO DE CUMPRIMENTO INDICE DE PLANOS ANEXO. PRODUCCIÓN E XESTIÓN DE RESIDUOS ANEXO. CONTROL DE CALIDADE CONTROL DA FAUNA ORZAMENTO E MEDICIÓNS Lugo, setembro de O arquitecto. José Ignacio López de Rego Uriarte PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 3

4 1. MEMORIA HISTÓRICA ARQUEOLOXICA PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 4

5 1.1 INFORMACIÓN BÁSICA SOBRE O MONUMENTO A Muralla de Lugo é un dos máis importantes monumentos da Hispania romana e da súa época, ó ser a única fortificación completa en todo o seu trazado. Foi por iso, tamén o monumento máis estudiado da Galiza romana e un dos más significativo para entender o tipo e grado de Romanización do NO peninsular. Os seús aspectos básicos principais son os seguintes: De planta cadrangular e forma oblonga, cos seús lados curvos, teñen m. de perímetro aproximado, conserva unha altura de m. e unha anchura de 4,5 7 m. no camiño da ronda. Entre os seús dous parámetros de laxas de pizarra albergase un macizado de laxas, cantos rodados e outros materiais unidos por argamasa, xeralmente estratificados en capas ben asentadas e compactas. En algunhas torres e lenzos, especialmente nos de flanqueo das portas de traza romana (que son a Nova, Miñá, Santiago, San Pedro e cicais a FalsaO, conservanse sillares de granito dispostos no sistema de soga e tizón. Esta sillería cicais abondou máis na fábrica orixinal, pero de tódalas formas, a maioría da construcción fixose xa orixinariamente en sillarejo de xistro, material cercano e accesible, apropiado para unha obra erixida con certa urxencia e premura pero sin detrimento da resistencia dos muros, asegurada e aumentada ademáis coa reutilización de outros materiais de construcción e tamén epigráficos: máis de 40 inscricións apareceron no macizado ou nos paramentos da muralla, ademáis de algunhas pezas escultóricas. A cimentación do recinto é escasa pero moi ben pensada e a existencia de fosos parece comprobada en algunhas zonas (lados S. e E), a certa distancia do muro exterior. As Murallas de Lugo, tiveron no seu orixe 85 torres, todas de planta semicircular pero non sempre do mesmo diámetro e flecha, soen estar cercanas entre sí e estaban provistas (probablemente todas) de dous pisos altos con 2, 3, ou 4 grandes ventanales cada un dos cales hoxe só se queda un (e restaurado) na zona da Mosquera, así como un grabao de 1850 e outras descrición antigas, pois a maioría daqueles pisos está acorde con que Richmond denominou estilo legionario hispánico (cfr. Las murallas de León e Astorga, demás de las de Gijón), e era apropiado para unha defensa de fogo cruzado de armas arroxadizas, máis para ballistae, ou outras máquina similares, que serían utilizadas en outros recintos como Barcelona, Zaragoza ou Girona. Foi na época tardorromana cando se erixe a fortificación lucence, a raíz da crisis xeral do Imperio no s III d.c., e das noticias de ruptura do limes ou fronteira do Rhin. Tendo enconta os paralelos coñecidos, os epígrafes e materiais reutilizados (ningún posterior ó ) así como o propio contexto arqueolóxico de Lucus e o histórico en xeral, podese asignar á Muralla de Lugo unha fecha de construcción entre 265 e o 310, suponiendo que o recinto se fixera duna soa vez e de modo continuado, pois non se poden documentar fases constructivas diversas ó menos separadas no tempo (aparte, lóxicamente, as das reformas e reconstruccións posteriores á época romana). Por outra banda, a extensión da área fortificada (unhas 34 hectáreas) sobrepasou a do núcleo orixinario (cicais campamental) do Lucus Augusti alto imperial e deixou zonas baldías polo lado N. e O. con un fin ainda non ben esclarecido, e en cambio recortou outras áreas urbans, (sobre todo polo S. e S.O.), onde tamén se documentan necrópolis tardorromanas. Lóxicamente, o recinto fortificado de Lugo sofriu varias e continuas destruccións e reformas que sen embargo, non arruinaron nin deformaron excesivamente a súa fábrica, excepto no referente ós pisos altos das torres xa citados e ó trazado da Muralla nun punto do lado Sur da cidade (o chamado Reducto Cristina na Mosquera). Na Baixa Edade Media, posiblemente, e con seguridade documentada durante as Gueras Carlistas, producironse os maiores deteriores e destruccións na Muralla, mentres nos séculos XIX e XX é cando se produce a apertura de novas portas (outras cinco),e PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 5

6 se desmochan ou eliminan algunhas torres, para anchear a calzada do lado exterior ou por accións de pretendido desenrolo urbanístico. Nos últimos vinte anos, a Muralla de Lugo foi obxecto de limpeza de edificacións acaroadas, restauracións diversas e outras actuacións, para uns necesarias e para outros excesivas na súa plasmación final, sen que se tivera en conta ademais, de modo decidido e con criterior definidos, a conservación e integración do seu entorno urbán. 1.2 INFORMACIÓN E ANÁLISE DO MONUMENTO MEMORIA DESCRITIVA DIMENSIONAMENTO XERAL E PARTICULAR A fortificación romana de Lugo que abrca 34 Ha. ten un perímetro, polo seu camiño da ronda, de m. segundo as nosas medidas (ou e ata segundo algunhos autores) O seu grosor é de 4,20 m. anque en algúns lugares, alcanza os 7 m. no seu estado actual. Entre os dous parámetros hai un recheo de argamasa caliza, pedra solta, guixarros e materiais arquitectónicos e epigráficos romanos reutilizados. A altura da muralla oscila entre os 8 e os 12 metros. Ten hoxe dez portas, entre antiguas e modernas, catro escaleiras exterioreds e unha rampa de acceso ó camiño da ronda. A lonxitude dos lenzos entre os cubos oscila dende os 8,80 e 9,80 metros ata os 15,90 e 16,40 metros. Conservanse corenta e seis torres antiguas completas, máis trinta e nove que hoxe están cortadas total ou parcialmente, Nas enteiras oscila entre 5,35 metros e 12,80 metros o oco ou segmento, e de 4,80 a 6 metros a flecha. En una delas conservanse duas ventás de medio punto, de 1,43 me e 1,53 m. de alto e 1,15 de ancho. Para entrar e sair no recinto amurallado, utilizanse dez portas, cinco antigas e outras tanttas modernas. Estas últimas foron abertas a partir do 1853 por necesidades do crecimento urbán. O paseo da ronda ou adrave accedese por cinco escaleiras e unha rampa. Descubrironse en diferentes épocas catro escaleiras de doble ala que se desplegan no adarve frente os cubos, constando a existencia de outras das mesmas características, hoxe ocultas. AS CARACTERÍSTICAS ARQUITECTÓNICAS DA MURALLA. ANÁLISE E SIGNIFICACIÓN ARQUEOLOXICO-HISTORICA O trazado A pesar das destruccións e reformas sofridas polo recinto, pode facerse hoxe un estudio de base arqueolóxica (e a veces documental) dos caracteres arquitectónicos da Muralla romana de Lugo e en relación con iso unha aproximación ó aspecto funcional, no histórico-militar romano do recinto. É máis probable que a Muralla se construise toda ela de unha sóa vez e non se observan senais ni hai documentación da existencia de máis recintos adosados ou paralelos como en Barcino nin de máis de un periodo constructivo como na muralla de Aureliano en Roma. A fortificación erixeuse debido ás necesidades do seu momento histórico, e posteriormente sofriu reformas, destruccións e saqueo de materiais, pero o perímetro, o trazado orixinal dos muros, torrs e portas ainda se poden advertir ben hoxe, e iso é una base para definir as características arquitectónicas do recinto romano, deixando aparte as mensuracións, que xa se detallan en outro lado. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 6

7 Xa se dixo que o perímetro se dispón en forma cadrangular cos ángulos redondeados e os lados lixeiramente cambiados. Iso coincide ( a sabendas?) coas normas vitrubianas (teóricas) de preferir as curvas ás rectas en obras de carácter militar, o recinto adaptouse á topografía do terreo e seguiu as suas liñas de subida e baixada que se traduzo algunhas veces en unha gran diferencia de altura entre o paramento exterior e o interior, como no sector entre a Porta do Obispo Odoario e a Porta Miñá. Xa se fixo mención dos problemas e consecuencias que para o casco urbán romano tivo o trazado do recinto baixo imperialo, cortando parte da ciudade polo Sur e Suroeste e ampliándoo notablemente nos lados Norte e Este (vil. supra.) Muros e aparellos O muro está composto de guixarros de río de distinto tamaño, pedra xeralmente de pizarra e esquisto tamén diverso, cascotes, e incluso restos materiais arquitectónicos e epigráficos, e unha argamasa caliza por partes bastante areosa, todo iso apisonadeo e en ocasións (como no sector da Porta Aguirre) perfectamente estratificado, intercalando ringleiras ou capas interiores de pedra en sentido vertical, cicais para favorecer o drenaxe do macizado, algo que tamén se comprobou na cimntación con motivo das obras de restauración dedo Pois efectivamente, na zona situada á dereita da Porta de San Pedro e a un metro ou metro e medio de altura, sobre o nivel actual da calle e a Ronda exterior, viuse que baixo as últimas ringleiras en vertical e pedras grandes de todo tipo, apoiadas nunha capa de area arxilosa, que precede o chan natural ou grixo co que se aseguraba, entondes, o perfecto drenaxe das filtracións das partes superiores. En canto ós paramentos que encerran este macizado, a xeito de encofrado perfectamente imbricado, (na fábrica romana, non así nas reformas posteriores), o interior é sempre de sillarejo de pizarra, mentres o exterior ofrece algunhas variantes. Este paramento exterior é, na sua maioría, de sillarejo de laxas de pizarra unidas por argamadas de calizas, de moi boa calidade, deixando aparte lóxicamente das zonas reconstruídas recientemente nas que as laxas de pizarra foron rexuntadas con cemento. Pero tamén hai zonas do muro externo que teñen sillares de granito, bastante ben escadrados, como nos cubos e cortinas adxacentes da Porta Miñá, a de Santiago, e a Nova e restos deles na de San Pedro. Vázquez Seijas apuntou a creencia de que a parte da pizarra é posterior mentras a de granito, a fábrica primitiva, opinión presente entre varios eruditos e que chegou a ser bastante común. Tal creencia non se corresponde coa realidade histórica, pero en certo xeito tampouco é completamente errónea.. Richmond observaba que a, segundo el, escasez de grandes pedras nesta zona da rexión terían marcado no só a construcción da Muralla sinon a de outras edificacións como as termas romanas xunto ó río Miño. De feito, tamén a cidade reflexa nas suas construccións, ata tempos ben recentes, a abundancia de pizarra e a escasez de granito. Na erección da Muralla de Lugo utilizouse preferentemente o material que era máis doado de traballar e se tiña máis a man, reservando o uso dos sillares para as portas e as cortinas e cubos adxacentes, como zonas que procisaban unha máis sólida consistencia. Non obstante, hai que admitir, efectivamente que ó longo da historia se sustrairon sillares do paramento exterior e foron sustituidos por laxas de pizarra de máis fácil obtención. O propio Richmond apunta a posibilidade, certa, de ter sufrio a Muralla saqueos nos muros para obter bon material destinado a outras construccións. Segundo isto, a Muralla debeu ter máis sillares de granito que os que actualmente se ven, pero tratar de separar os materiais por épocas, (pois chegouse a dicir que o granito é obra romana e a pizarra obra medieval), é establecer un esquema rígido a xeito de compartimentos estancos, errado a todas luces, porque hai que contar coas PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 7

8 circunstacias de disponibilidade material, necesarias e posibilidades que marcan unha obra arquitectónica e o seu tempo de construcción, e máis ainda de tipo e función de unha fortificación con fines defensivos posiblemente urxentes. Onde existen os sillars, solen estar dispostos co sistema de soga e tizón, o tamaño das pedras varía e incluso a cor xa que na Porta Miña (a máis representativa deste tipo de paramentos) o granito é moito máis claro que na Porta Nova, onde, os sillares están peor escuadrado. Non existen pezas propiamente almohadilladas, anque a erosión dos esquinales poda, a veces, inducir a pensar en algo semellante. Na obra de reforma incluironse materiais que non son nin pizarra nin granito, senón por exemplo cantos de río, areniscas ou calizas, etcétera, pero que nada cambian, ou mui pouco, a fisonomía do paramento exterior pola sua presencia puntual. Xa sinalamos que o muro interior é dodo el de sillarejo de pizarra, pero hai que advertir unha excepción, situada á esquerda da Porta de Bispo Odoario, onde aparecen ringleiras soltas de granito irregular e que, pola súa traza, non é obra romana. Esta utilización de pedras irregulares de granito é moi común en todo ó sector N.O., debido probablemente a reformas e reparacións antiguas e modernas (época medieval e s. XVIII-XIX), que aproveitarian moito material de construcción errático presente nesta zona, tanto do interior como do exterior do recinto. En canto á función defensiva dos muros e anque sobre este aspecto se voltará a falar das torres, podese sinalar que a resistencia de aqueles é indudable, e así pareceu tanto a Morales e a Molina, como posteriormente ós reformadores do século XIX, e as dificultades de abrir unha brecha no recinto son ainda hoxe moitas, canto máis cando a obra estivese recen levantada. É significativo que os derrubamentos producidos nos últimos anos se disen e afectasen precisamente ás partes reformadas e retocadas, mentres que o macizo e os muros orixinais (sempre ben imbricados) dan mostras de unha maior consistencia. As torres O número de cubos ou torres que en un comenzo debeu de ter o recinto é de 85 (86 sinalaba Pallares). A Muralla de León, con metros de perímetro ten casi tantas torres como Lugo, pero aquí estas son meirandes. Richmond xa indicaba que Mélida no seu plano de 1921, non indicaba tódalas torres que existiron nin os lugares nos que foran destruídas. O plano de Richmond (vid.) intentou suplir tal deficiencia pero, o autor xa aclaraba que non todas as torres poderon ser completadas con certeza e que o seu número, que él situaba entre setenta e nove e noventa, era impreciso. Nas obras de restauración de reconstruíronse total ou parcialmente dezanove cubos, entre eles os cubos LXX e LXXI,obxeto deste informe, todos cunha planta semicircular Na actualidade hai setenta e un, once dos cales están incompletos ou mutilados (vid. planos). Hoxe sabemos, despois dos estudios feitos sobre o terreo, que eran oitenta e cinco as torres primitivas, separadas por lenzos de distinta lonxitude (entre 8,80 e 16,40 m) do mismo xeito que o tamaño das torres varía, podendose distinguir dous grupos un con unha media de 13,40 m. de diámetro e outro con unha de 10,15 m. os cubos meirandes están no sector Porta Nova Porta Bispo Odoario, e os máis cativos no que vai da Porta do Bispo Izquierdo á Porta de San Pedro. O material utillizado nas torres é laxa de pizarra, excepto como xa se dixo, nos dos flanqueos das porta Miña, Nova, e de Santiago e nas perdidas da de San Pedro, que son sillares graníticos. Na maioría dos cubos que aínda se conservan completos, a base é lixeiramente máis ancha que a parte situada no camiño de ronda, creemos que tanto debido a reformas posteriores como á fábrica orixinal, buscando unha maior estabilidade das torres. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 8

9 Hai que destacar que o recinto de Lugo tódalas torres ou cubos orixinais, son de planta semicircular, mentres que hai certa variedade de tipos en outras fortificacións baixo imperiais. Probablemente, iso poda deberse ás circunstancias da erección da Muralla de Lugo, en un só periodo e do xeito máis rápido e funcional posible, polo que os cambios e variables no sistema de construcción supuxeran unha certa complicación de plans e de disposición constructiva en xeral, ademáis do feito de que no existiría un recinto anterior de igual ou similar tamaño e con un tipo de torres que predeterminasen o trazado das mesmas ó erixir o recinto tardío. Un dos maiores problemas co que ainda non encontramos no estudio de Muralla romana de Lugo,e o da primitiva existencia e disposición dos corpos altos das torres. Xa vimos como o Licenciado Molina os describía no século XVI, e no século XIX o grabado do Semanario Pintoresco Español así parece ratificalo. O único resto que hoxe queda deste corpos altos é o existente na zona da Mosqueira, e correspondería ó piso baixo dos que tiñan as torres e que estaba situado ó mesmo nivel que o camiño da ronda. As ventás debían de ser catro en cada piso, pois a disposición impar (3 ou 5) que se deduce do grabao de 1850 podera ser unha recreación do grabador. Ë máis lóxico pensar nun número par e ademáis non enfiladas tanto ó frene ou flecha de torre como, máis ben ás cortinas dos lados. Iso está en relación co dispositivo defensivo usado nas fortificacións desta parte da Hispania Citerior. Ignoramos, polo de agora, como sucede na boa parte dos recintos baixo imperiais, como era o sistema de separación e de comunicación entre ámbolos pisos, pero Molina fala de restos de enmadeiramento no siglo XVI o que non pode inducir a pensar en un sistema de división deste tipo e non de outro material máis pesado e complexo coma a pedra, en todo caso, non sabemos si a solución sería única ou coexistía coas outras modalidades. Un problema similar plantexase no que respecta á cuberta superior das torres. Existen duas posibilidades, segundo vemos nos outros recintos coetáneos: tellado plano e almenado, no devandito caso sería alcanzado, segundo Richmond, por unha escada de peldaños ou unas escala, colocada no interior do recinto e paralela a este, ou ben tellado a duas ou catro augas como sucede en diversas portas da chamada muralla de Aureliano en Roma. Non existen datos arqueolóxicos fidedigno que permitan supoñer unha ou outra solución, pois anque o clima e a tradición aconsellaría unha cuberta a varias augas, non se puido documentar restos da mesma, nin de tégulas ou ímbrices (como sería normal nunha construcción romana), nin de lousas de pizarra, todo o cal, por outra banda, tería que deixar uns estractos de derrube considerables, ainda contando con posteriores limpezas e aplanados dentro e fora do recinto En canto ó sistema defensivo utilizado dende as torres, o citado Richmond e logo outros autores optan pola hipótise seguinte: a frecuencia e a anchura dos cubos ademáis da disposición das ventás dirixidas sobre todo ás cortinas adxacentes, fan pensar que eran usadas polos arqueiros, colocados bastante atrás ou ben con armas arroxadizas de man (os pila muralia). O tamaño das ventás parece, en principio, recomendar esta idea, pero unha inspección máis detida e estudiada podería indicar que o sistema defensivo era o de fogo cruzado sensiblemente parecido ó da muralla de Aureliano, anque sin ballistae, pois estas armas non deprimirían o suficiente en tan corto alcance quedando zonas de ángulo morto. Por outra banda, unha cidade provnicial e periférica como Lucus difícilmente podería pagar un costoso sistema artilleiro cal sería o uso de ballistae conforme ós estudos realizados por Schramm, Marsden e outros, preferindo o sistema, xa bello entón, de arqueiros. Segundo a tesis de Richmond, a cidade no Baixo Imperio (defendida segundo a Notitia Disnitatum Occidentalis pola Cohors Lucensis, identificable coa Coh III Lucensium dalgunha inscrición, precisaría, calculando catro por torre de 340 arqueiros teóricos, sendo a PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 9

10 guarnición total posiblemente de 500/600 homes. Para Balil é factible o uso de unha ballista sentada sobre axuste xiratorio para catro ventás, para o que se necesitarían pois, 85 aparatos de tal índole. En ámbolos casos os cálculos, sempre teóricos fanse supoñendo que dos pisos existentes en cada torre só un se preparase para a defensa dos lenzos intermediosl. Fora como fose, e aparte hipotéticos esquemas defensivos, é case seguro a utilización dos pila muralia, como en outros recintos, aproximando as torres para ampliar o campo de tiro e as zonas cubertas polos defensores. Edificacións Adosadas A resolución histórica destas edificacións poden resumirse ou sintetizarse en sete etapas Comenzos de século XVIII. Nestes anos, o Concello, debido á falta de recursos económicos decide aforar os ocos existentes entre os cubos da muralla con unha renta anual de catro reais cada un, para os que cultiven, ou ben edifiquen neles. Con esta medida, o ano 1787, se detecta a existencia de 57 edificacións, sendo entón cando o Capitán xeneral do Reino prohibe a Construcción de novas edificación Dende 1.787, segundo o exposto, non se construen novas edificacións e en durante a guerra da Independencia os franceses proceden á destrucción das edificacións acaroadas No 1.810, o Capitán Xeneral concede permiso para acaroar novas edificacións, no 1.883, durante as Guerras Carlistas ordenarase derribalas, procedendo logo a construir máis. No a casusa do Alzamento do Coronel D. Miguel Solís e Cueto, bombardease a cidade, e con elo producese o derrumbamento de varias edificación A partir do iniciase de novo a construcción das edificacións adosadas na zona comprendida entre as portas de San Fernando e Nova no trasdós da Muralla, si ben no intradós, ronda interior, fruto da acción de D. Nemesio Cobreros no 1.876, esixense retranqueos de 6 m. a partir da muralla para poder edificar Última etapa. No ano de vital importancia, o Concello en colaboración coa Dirección Xeral de Bellas Artes, deciden eliminar as edificacións acaroadas o trasdós, da muralla, as cales ascendian a un total de 130 edificios e cobertizos. Deste periodo e baixo o proxecto do arquitecto D. Antonio Gónzalez Trigo, reconstrúense os cubos LXX e LXXI. Posteriormente polos decretos do 8 de xullo e 3 de agosto do 1.971, declarase de utilidade pública a demolición dos devantidos edificios e a urxente ocupación dos mesmos, comezando así as actuacións que culminarán coa demolición das devanditas edificacións e restauración posterior da Muralla nl PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 10

11 1.3 BIBLIOGRAFÍA BÁSICA Y SELECTIVA SOBRE LA MURALLA DE LUGO OBSERVACIONES Se enumera aquí por orden alfabético y en cada autor por orden cronológico, dejando fuera los artículos de prensa, e incluyendo solo las obras monográficas, artículos o colaboraciones en revistas significativas o importantes sobre el monumento. Se incluye tanto lo relativo a los aspectos arqueológicos y del contexto histórico, como a los de la historia y vicisitudes de la propia Muralla, o a su valor patrimonial o problema de conservación y restauración. Se señalan con (*) las obras o artículos considerados fundamentales desde el punto de vista arqueológico y/o histórico. A. de ABEL VILELA: Origen de las edificaciones adosadas a la Muralla de Lugo, Lugo 1972 (ed. del autor). *A. de ABEL VILELA: La Muralla romana de Lugo. 200 años de obras y reformas, Lugo 1975 (ed. do autor) *A. de ABEL VILELA: Guía de la Muralla romana de Lugo, Madrid 1975 (Min. de Educación y Ciencia). A. de ABEL VILELA: F. ARIAS VILAS: Guía arqueológica romana de Lugo y su provincia, Lugo 1975 (Patronato Bimilenario), p M. AMOR MEILAN: Historia de la provincia de Lugo. II. Dominación romana, Lugo 1919, p F. ARIAS VILAS: "Notas sobre el recinto bajoimperial de Lugo", XII Congreso Arqueológico Nacional (Jaén 1973), Zaragoza 1973, p *F. ARIAS VILAS: Las Murallas romana de Lugo (Studia Archaeologica 14), Santiago de Compostela F. ARIAS VILAS: La Muralla romana de Lugo, Lugo 1981 (folleto-tríptico Deleg. prov. de Cultura). S. CASTRO FREIRE: Lugo y sus hombres, Lugo 1951 (ed. Celta), passim. A. FRAGUAS FRAGUAS: Lugo, Vigo 1974 (Bibliófilos Gallegos), p S.JOHNSON: Late Roman Fortifications, London 1983 (Batsford), p e *R. LOPEZ DE LUCIO: "Lugo, su Muralla y las operaciones de limpieza pasadas y por venir; un caso de restauración a la española", Ciudad y Territorio (Revista de Ciencia Urbana), Xuño/Junio, 2/1978, p J.R. MELIDA: "Informe sobre la Muralla de Lugo", Boletín de la R. Academia de Bellas Artes, 1921, y en Monumentos Romanos de España, Madrid 1925, p.42 ss. L. MONTEAGUDO GARCÍA: Monumentos romanos en España, Madrid 1966 (Min. Información y Turismo), p N. PEINADO GÓMEZ: Lugo monumental y artístico, Lugo 1989 (4º ed., Diput. Prov. Lugo), p PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 11

12 *I. RICHMOND: "Five town-walls in Hispania Citerior", Journal of Roman Studies (Londres), XXI, 1931, p B. TEIJEIRO Y SANFIZ: Ligeros apuntes sobre la importancia de la Ciudad de Lugo durante la Dominación Romana, Lugo 1888, p J. TRAPERO PARDO: Lugo y su Muralla, León 1986 (Ed. Everest), p M. VÁZQUEZ SEIJAS: Lugo bajo el Imperio Romano, Lugo 1939 (Junta Museo Prov.), p *M. VÁZQUEZ SEIJAS: Fortalezas de Lugo y su provincia, I, Lugo 1955 (Junta Museo Prov.), p J. VILLAAMIL Y CASTRO: "Lugo romana", Revista Archeológica (Lisboa, IV, 1890, p J. VILLAAMIL Y CASTRO: Lugo. La Muralla y otras Antigüedades, Lugo 1896 (folletín "El Eco de Galicia", p Argos Divina ( Editado en ). - Boletines de la Comisión de Monumentos de Lugo. - La revista Ciudad y Territorio ( Lugo, su muralla y las "Operaciones de limpieza" pasado y por venir: un caso de restauración a la española, por D. Ramón López de Lucio ). - Revista Arquitectura de Febrero de ( Plan Parcial de Un Casco Viejo: Lugo). Por Efrén y José Luis García Fernández. - Cartografía Histórica del Servicio Geográfico del Ejército (1.974). NOTA.- La Bibliografía completa sobre el recinto, incluidas las referencias anteriores al siglo XIX, se hallará en el Capítulo de Análisis histórico del Monumento y en donde se incluyen también los títulos citados en esta Información Básica. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 12

13 2. MEMORIA CONSTRUTIVA PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 13

14 2.1 ANTECEDENTES Non existen recollidas obras históricas documentadas neste cubo, sendo a primeira actuación no século XX en 1.972/1.973 co Plan Muralla Limpa que recollía as obras necesarias para a demolición das construcións adosadas na Muralla e os traballos de consolidación de cubos Proxecto do arquitecto D. Antonio González Trigo, coas seguintes actuacións: En 1.973, realízanse traballos de apeo, demolición e exhumación da cimentación, executándose unha nova cimentación a base de formigón en masa H 180 kg/cm2, reconstrución do muro exterior de mampostería de pizarra recibida con mortero bastardo 1:2:8 e cun espesor de 1,20m anclado con tres placas de formigón armado H 180 kg/cm2 e 8 kg de acero e cun espesor cada placa de 20cm e un recheo entre as placas ciclópeo de piedra cuarteada e area de machaqueo compactada. Posteriormente no cubo LXX, se realiza unha nova intervención para a restauración mediante a demolición de unha das placas de formigón extraiendo o recheo e execútase un muro perimetral atándolo mediante una nova losa de formigón armado. Reconstrución dos cubos LXX e LXXI, fotografía da obra "200 Años de Restauracines en la Muralla de Lugo" Adolfo de Abel Vilela, Edit. Estudios AVA históricos. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 14

15 2.2 PROSPRECIÓNS XEOFÍSICAS CUBO LXX En outubro de o Ministerio de Cultura encarga o estudio de Prospecións Geofísicas nas Murallas de Lugo, realizado pola empresa Tagsa Geólogos Consultores. O estudio consta da realización de unha exhaustiva campaña de prosprecións geofísicas mediante geo-radar, técnica no destructiva, coa realización de mais de 100 perfis. Nos perfis realizados no cubo LXX detectáronse nos radiogramas diferentes anomalías probables que por comparación da señal coa producida sobre estruturas reales coñecidas e contrastadas poden atribuirse cun grado elevado de certidumbre a tales estruturas. Esta anomalía probable trátase de escaleira marcándose nos perfis na cor naranxa. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 15

16 Nos perfis realizados lonxitudinalmente na zona da Diputación exterior cubos LXVII-LXX e Diputación interior cubos LXVI-LXX detectáronse nos radiogramas diferentes anomalías non atribuidas cuxo orixen non pudo ser determinado a causa da posición na que se encontran, o ben porque a señal que aparece nos perfis é pouco clara ou encóntrase interferida por señais próximas. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 16

17 PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 17

18 CUBO LXXI Nos perfis realizados no cubo LXXI detectáronse nos radiogramas diferentes anomalías probables que por comparación da señal coa producida sobre estruturas reales coñecidas e contrastadas poden atribuirse cun grado elevado de certidumbre a tales estruturas. Esta anomalía probable trátase de escaleira marcándose nos perfis na cor naranxa. 2.3 DESCRIPCIÓN DO ESTADO ACTUAL O Cubo LXX é de forma cilíndrica das seguintes dimensións: Altura exterior: 9,30 m. Altura interior: 8,18 m. Diámetro exterior: 11,81 m. Ancho do adarve: 4,65 m. Restaurado en su totalidade con mampostería de pizarra coloca a oso no seu estado actual obsérvase: Gretas de trazado vertical no frente do cubo recorrendo, a central delas, o cubo dende a súa base ata o peto. Na base obsérvanse humidades e presenza de pizarras ennegrecidas ata unha altura próxima dun metro. Fisuras discontinuas na unión do cubo e os lenzos. As patoloxías observadas son: Filtracións de auga por capilaridade na base do cubo. Asento do recheo do cubo descalzou as losas de formigón que non aguantan o peso do recheo colapsando por efecto do cortante e provocando empuxes no muro superiores a súa capacidade portante. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 18

19 O Cubo LXXI é de forma troncocónica das seguintes dimensións: Altura exterior: 9,89 m. Altura interior: 8,82 m. Diámetro exterior: 11,63 m. Ancho do adarve: 4,42 m. Restaurado en su totalidade con mampostería de pizarra coloca a oso no seu estado actual obsérvase: Gretas de trazado vertical no frente do cubo recorrendo, a central delas, o cubo dende a súa base ata o peto. Na base obsérvanse humidades e presenza de pizarras ennegrecidas ata unha altura próxima dun metro. Fisuras discontinuas na unión do cubo e os lenzos. As patoloxías observadas son: Filtracións de auga por capilaridade na base do cubo. Asento do recheo do cubo descalzou as losas de formigón que non aguantan o peso do recheo colapsando por efecto do cortante e provocando empuxes no muro superiores a súa capacidade portante TRABALLOS PREVIOS (CUBOS LXX E LXXI) - Valado da zona de actuación. - Control de la fauna. (ANEXO) - Colocación de apeos con perfis metálicos polo extradós do cubo, o sistema empregado ten o caracter de preventorio posto que unha vez retirado o recheo o muro do cubo funciona como un muro por gravidade, non existindo accións exteriores de caracter horizontal. O conxunto de cerchas se unira mediante cables de aceiro trenzado de 8 mm que rodeasen o cubo e que estaran separados do muro exterior mediante táboas que no seu caso permitirian trasladar as accións exteriores aos cables e dos cables aos apeos metalicos. No caso no que por accións da restauración o muro sufrise esforzos horizontais estes serian transmitidos aos apeos os cales soportarian as accións mediante os seguintes mecanismos: 1. Acodalamiento dos apeos, perpendiculares á muralla, ás soleiras das beirarrúas. 2. Rozamiento entre chan e apeo nos paralelos á muralla. 3. Lastrado dos apeos mediante sacos de area para evitar o xiro dos mesmos. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 19

20 - Colocación de testigos nas fisuras existentes nos cubos, situadas entre as laxas de formigón armado para avaliar se as fisuras seguen activas durante o proceso de restauración. Ditos testigos estran constituídas por unha peza rectangular de vidro de 200x50x4 mm que se unira a ambos os dous lados da fisura con pelladas de yeso, este sistema permite que se se produce a rotura da peza de vidro, medir o desprazamento dun lado do muro con respecto ao outro nos eixos X, E e Z. - Protección provisional das luminarias situadas entre os lenzos do cubo a nivel da Ronda. - Transporte a vertedoiro dos residuos xerados OBRAS DE DEMOLICIÓN E DESMONTADO (CUBOS LXX E LXXI) - Retirada de zahorra compactada (35 cm de espesor medio do remate superficial do pavimento do cubo). - Demolición con martelo da losa de formigón lixeiramente armado de esperor 20 cm, por tratarse de formigóns de resitencia baixa e empregar herrramientas manuales as vibracións que se produzan son absorbidas na sua totalidade pola base de area na que se asenta e por tanto non son transmitidas ao muro que delimita o cubo. - Carga e transporte a vertedoiro autorizado dos residuos xerados - Xestión de residuos da construción. - Vaciado da capa de area por medios manuais e carga a contenedor para su transporte a vertedoiro autorizado. - Demolición con martelo da seguinte losa de formigón armado de espesor 20cm. - Carga e transporte a vertedoiro autorizado dos residuos xerados - Xestión de residuos da construción. - Vaciado da capa de area por medios manuais e carga a contenedor para su transporte a vertedoiro autorizado. - Demolición con martelo da última losa de formigón armado de espesor 20cm. - Carga e transporte a vertedoiro autorizado dos residuos xerados - Xestión de residuos da construción. - Vaciado da capa de area por medios manuais e carga a contenedor para su transporte a vertedoiro autorizado. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 20

21 2.3.3 OBRAS DE ESCAVACIÓN ARQUEOLÓGICA(CUBOS LXX E LXXI) - Limpeza do fondo. - Levantamento topográfico do estado actual. - Escavación con control arqueolóxico das gabias da cimentación que soportan os muros. - Levantamento topográfico do estado definitivo OBRAS DE RESTAURACIÓN (CUBOS LXX E LXXI) 1. Escavación arqueolóxica do paramento do cubo ata chegar á primeira losa de formigón armado. 2. Demolición con compresor da losa de formigón armado. 3. Carga de residuos da losa de formigón armado en contenedor. 4. Escavación de recheo de area entre as losas de formigón armado. 5. Carga de area en contenedor. 6. Repetir estas accións ata la cimentación. 7. Escavación arqueolóxica do suelo do cubo ata agotar o depósito. 8. Execución de gabia ata terreo firme para apoio da cimentación de muros e contrafortes de mampostería de lousa recibida con morteiro de cal e area. 9. Execución de zapata corrida de cimentación de un metro por un metro na base de muros de mampostería de lousa recibida con morteior de cal e area 1: Colocación de doble lámina de polietileno en pendiente hacia o exterior do cubo nos espacios entre muros e contrafortes. 11. Colocación de 20 cm de grava de árido máximo 4 mm encima da lámina de polietileno. 12. Execución dun muros de mampostería de lousa de 1 m de ancho e 2 m de largo recibida con morterio de cal e area 1/2 adosado ao adarve. 13. Execución en paralelo de tres contrafortes de 2m de largo e 0,80m de ancho radioconcéntricos para atar o paramento exterior do cubo a base de mampostería de lousa recibida con morteiro de cal e area 1/2. Devanditos contrafortes se uniran a ambos os dous lados das fisuras do muro exterior do cubo mediante mampuestos de lousa cada 50 cm, formando un conxunto monolitico. Estes contrafortes estaran separados do muro orixinal romano aproximadamente 1.5 m, e se uniran mediante un arco ao machón o que xerase un espazo que permitira o estudo dunha seccion do recheo orixinal da muralla romana de Lugo, dado que se previu a colocación na parte superior do adarve dun rexistro para poder acceder á parte interior. A semellanza co sistema construtivo detectado no cubo XIII do cal se achega o esquema: PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 21

22 Contraforte Cubo LXX PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 22

23 Contraforte Cubo LXXI Non se contempla o pechado de fisuras porque ao tratarse dun muro de mamposteria de lousa calquera actuación tendente a pechar a devandita PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 23

24 fisura seria reconocible de forma inmediata polo exterior e non aportaria ningunha mellora no funcionamento do muro de peche do cubo, o cal como se explicou solidarizouse cos contrafuertes. Non obstante a dirección facultativa no transcurso das obras tomase a decision de pechar ou non a fisuras polo exterior do muro. 14. Formación de arco de lousa a base de raxuela para conectar os muros (puntos 12 e 13). 15. Remate superior dos arcos e contrafortes a base de muro de lousa concertada con morteiro de cal e area 1/2 de 1m de altura. 16. Colocación de perfil de aceiro inoxidable AISI 316, paralelo ao adarve para apoio do tramex. 17. Colocación de pates a base de perfis de aceiro inoxidable AISI 316 de diámetro 20 mm recibido o remate lateral do muro, incluso gaiola a base de pletinas de aceiro inoxidable AISI 316 de 30x3 mm para proteción da escaleira. 18. Colocación de forxado de chapa grecada de acero C320 AISI 316, de 1.5 mm de espesor y una losa de mortero de cal hidráulica de 80 mm de espesor. La chapa colaborante tendrá una nervadura de 59 mm de alto para un total de 139mm. La resistencia de la losa de mortero hidráulica será mayor o igual a 30 kg/cm Rexistro para baixada a base de chapa de aceiro C320 AISI 316, de 1.5 mm de espesor, cerco e contracerco de perfis L de aceiro inoxidable AISI 316, bisagras e asa. 20. Execución de capa de formación de pendiente a base de morteiro de cal e area 1/ Colocación de lámina de xeotextil de 105 gr/m Colocación de impermeabilización con lámina de caucho butilo de gran resistencia mecánica e estabilidade dimensional, espesor de 1,2 mm., e morteiro de cal e area de río de dosificación 1/2 como soporte da lámina, anclada mecánicamente ao soporte. 23. Colicación de lámina de xeotextil de 105 gr/m Execución de capa protectora de morteiro de cal e area 1/ Colocación de capa de arxila natural de entre 10 e 15 cm. de espesor con pendente hacia os desaugues existentes. 26. Colocación de capa de acabado a base de zahorra compactada de 10 cm de espesor. En Lugo, setembro de O arquitecto. Fdo.: José Ignacio López de Rego Uriarte PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 24

25 3. MEMORIA DE ESTRUTURAS PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 25

26 MEMORIA DE CÁLCULO INDICE 1.- DESCRICIÓN XERAL DO SISTEMA ESTRUTURAL 2.- CALCULO CALCULO DO FORXADO DE CHAPA DE ACEIRO CALCULO DO APEO 3.- ACCIÓNS CONSIDERADAS NO CÁLCULO CARGAS GRAVITATORIAS ACCIÓNS SÍSMICAS ACCIÓNS DO VENTO 4.- NORMATIVA UTILIZADA 5.- MODELO DE CÁLCULO ACEIRO LAMINADO MUROS DE MAMPOSTERÍA 6.- COMPROBACIÓNS DE CÁLCULO

27 MEMORIA DE CÁLCULO 1.- Descrición xeral do sistema estrutural A presente Memoria refírese ao proxecto para a estabilización estructural dos paramentos, a base muros de mampostería que conforma o cubo LXX e LXXI da Muralla Romana de Lugo. En primeira instancia realizouse un estudo previo para determinar a tipoloxía da estrutura, a análise das patoloxías a importancia das gretas asi como a súa evolución de forma que a solución tomada fose a máis conveniente desde os distintos puntos de vista: funcionamento estrutural do apeo, facilidade construtiva, economía de materiais e man de obra e adaptación aos requirimentos do monumento. No deseño da solución estrutural tívose en conta que a mesma non altere en ningún caso e contribúa a salientar o uso dos espazos que conforma e non a desvirtualos, adaptándose ao deseño arquitectónico dos mesmos, así como posibilitar o rexistro, mantemento e posible uso do interior dos cubos. A patoloxía aparecida como consecuencia do recheo de area realizado nos cubos en o ano Debeuse ao empuxe do recheo de area unha vez que se produciu a rotura das laxas intermedias. As capas de recheo asentaron e como consecuencia do descalce das laxas, estas romperon polo peso da area dos estratos superiores. A consecuencia de empúxelos foi que as paredes dos cubos gretáronse. As gretas, dúas en cada cubo están situadas a un terzo e dous terzos da bóveda dos cubos. Arrincan a dous metros do chan e teñen unha altura de aproximadamente de cinco metros.

28 Cubo LXX Cubo LXXI

29 Sección transversal do estado actual. Consideramos que a estrutura dos dous cubos están nun equilibrio inestable e que calquera acción exterior como a entrada de auga ou as vibracións debidas ao tráfico poderían activar a patoloxía da estrutura podendo provocar o colapso. A actuación iníciase cun apeo dos cubos, que aínda que consideramos que os seus muros exteriores son estables, preténdese previr calquera accidente ou actuación imprevista durante os traballos de escavación. Se continua coa colocación de testigos na fisura de cada cubo tal e como figura en planos para facer un seguimento das mesmas durante o proceso de restauración, devanditas testigos executásense mediante pelladas de yeso unidas por pezas de cristal de 200x50x4 mm. Unha vez baleirados os cubos estableceuse unha tipoloxía estrutural básica consistente en establecer uns radios con muros estruturais de mampostería de lousa de 80 cm de espesor formando arcos que posibilitan o acceso a todo o interior do cubo. Estes muros acometen ás zonas gretadas coséndoas e estabilizando o paramento exterior do cubo. A actuación continua colocando na parte superior, a nivel do adarve, proxéctase unha cubrición do cubo cunha armazón metálico sustentado por vigas de perfil laminado IPE 140 atados na cabeza por pletinas de 140.5, sobre o que se dispoñerá unha chapa grecada de aceiro C320 AISI 316, de 1.5 mm d espesor e unha laxa de morteiro de cal hidráulico de 80 mm de espesor. A chapa grecada terá unha nervadura de 59 mm de alto para un total de 139 mm. A resistencia da laxa de morteiro hidráulica será maior ou igual a 30kg/cm2.

30 Cubo LXX Cubo LXXI Sección dos cubos reparados.

31 2.- Calculo 2.1- Calculo de forjado de chapa de acero. Sobre as vigas IPE 140 colócase unha chapa de aceiro C320 inoxidable AISI 316.Sobre a chapa disponse un morteiro de cal hidráulico de 80 mm de espesor, unha capa impermeabilizante de arxila de 10 cm de espesor e unha capa de rodaxe de zahorra de 10 cm de espesor como capa de acabado. Características mecánicas da chapa: Espesor: 1,50 mm Peso propio:.14,36 kg/m² Momento de Inercia: 90,64 cm4 Modulo Resistente: 33,19 cm³ Módulo elástico: 3261 kg/cm²

32 Acciones consideradas en el cálculo. - Pavimento de zahorra.180 kg/m² - Impermeabilización arxila kg/m² - Morteiro de cal..200 kg/m² - Peso propio da chapa...15 kg/m² Suma de cargas permanentes kg/m² - Sobrecarga de uso..300 kg/m² Considérase que pode haber tráfico e aparcadoiro de vehículos lixeiros cun peso total inferior a 30 kn, polo que consideramos unha carga puntual ocasional de 20 kn sobre a chapa. Coeficientes adoptados: - Acciones permanentes: 1,35 - Sobrecargas de uso: 1,50 Momento máximo producido polas cargas uniformes: Mq* = 1,35 x0,107xp x l² = 23,30 m kg Ms* = 1,5 x0,107xp x l² = 0,82 m kg M*t = 24,12 mkg Momento máximo producido pola carga puntual: Mp* = 1,35 x 0,173 Pl = 173 m kg > 24,12 Mp* + Mq* = ,30 = 193,30 m kg A tensión máxima na chapa será: δ = 193,30 x10²/33,19 = 582,4 kg/cm² VALIDO 2.2- Calculo do apeo. No cálculo do edificio utilizáronse os seguintes materiais: - Aceiro en perfís laminados S-275-JR - Aceiro en perfís tubulares S-275-JR

33 a) Mayoración de accións: -Aciero: Accións permanentes: ɣ f = 1.33 Sobrecargas de uso: ɣ f = 1.50 b) Minoración de resistencia: - Aceiro en perfís laminados: ɣ s = 1.00 O control de execución de obra vai ser un control denominado normal, segundo a Instrución Española CTE. Accións consideradas no cálculo De acordo co DB SE de o CTE considéranse no cálculo da estrutura as accións que a continuación se detallan así como outras de carácter específico. Cargas gravitatorias Apeo Nivel Adarve: a) Cargas permanentes: Cargas muertas (solados) 4.5 kn/m2 b) Sobrecargas: Sobrecarga de uso 3.0 kn/m Acciones sísmicas O perigo sísmica defínese por medio do Mapa de Perigo Sísmica da Norma de Construción Sismorresistente (NCSE-02), que fornece, expresada en relación ao valor da gravidade g, a aceleración sísmica básica, (valor característico da aceleración horizontal da superficie do terreo) e por medio do coeficiente de contribución, K, a influencia dos distintos tipos de terremotos esperados no perigo sísmica de cada punto. Na cidade de Lugo, o valor da aceleración sísmica básica ab é 0.04g Accións do vento Segundo o CTE, Documento Básico SE-AE, Lugo atópase na zona C do mapa, polo que se considerou unha presión dinámica de 0,52 kn/m2, valor afectado polos coeficientes de exposición e de presión exterior correspondentes Accións accidentais. Aínda que os muros que forman os cubos considéranse estables, dada a súa configuración e espesor, considerouse unha presión horizontal accidental de 60 kn en cada cubo, que sería absorbida polos apeos.

34 4.- Normativa utilizada Para a colocación e execución dos elementos que compoñen o edificio seguiranse as normas de obrigado cumprimento que a continuación se citan: - Norma de construcción sismorresistente NCSE CTE. - Normas DB-SE-AE y EC 3, estructuras metálicas. - Normas UNE, vigente del Instituto Nacional de Racionalización y Normalización, que afecten a los materiales y obras del presente proyecto. - Normas de ensayo del Laboratorio de Transporte y Mecánica del Suelo (MOPT). En caso de presentarse discrepancias entre las especificaciones impuestas por los diferentes Pliegos, Instrucciones y Normas, se entenderá como válida la más restrictiva 5.- Modelo de cálculo Aceiro laminado Se dimensiona os elementos metálicos de acordo á norma DB-SE-AE (Estruturas de Aceiro na Edificación), ao EC3 e ao CTE, determinándose as tensións e deformacións, así como a estabilidade, de acordo aos principios da Mecánica Racional e a Resistencia de Materiais. Realízase un cálculo lineal de primeira orde, admitíndose localmente plastificaciones de acordo ao indicado na norma. A estrutura suponse sometida ás accións exteriores, ponderándose para a obtención das tensións e comprobación de seccións, e sen mayorar para as comprobacións de deformacións, de acordo cos límites de esgotamento de tensións e límites de frecha establecidos. Para o cálculo dos elementos comprimidos tense en conta o pandeo por compresión, e para os flectados o pandeo lateral, de acordo ás indicacións da norma. E.L.U. de rotura. Acero laminado: CTE DB-SE A Para as distintas situacións de proxecto, as combinacións de accións definiranse de acordo cos seguintes criterios: - Situacións persistentes ou transitorias

35 G k Q k A E - Situacións sísmicas - Situacións accidentais - Donde: Acción permanente Acción variable Acción sísmica A d Acción accidental ɣ G Coeficiente parcial de seguridad de las acciones permanentes ɣ Q,1 Coeficiente parcial de seguridad de la acción variable principal ɣ Q,i Coeficiente parcial de seguridad de las acciones variables de acompañamiento ɣ AE Coeficiente parcial de seguridad de la acción sísmica ɣ Ad Coeficiente parcial de seguridad de la acción accidental ɣ p,1 Coeficiente de combinación de la acción variable principal ɣ a,i Coeficiente de combinación de las acciones variables de acompañamiento Muros de mampostería Para sustentar o piso a nivel do adarve execútanse uns muros de mampostería de lousa, tomada con morteiro de cal., que forman un semiarco de medio punto contra a parede exterior do cubo. As características mecánicas do material son as seguintes: Peso específico aparente 26 knm³ e admitimos unha tensión máxima admisible de 4 N/mm². Para o muro de mampostería consideramos un peso de 24 kn/m³. Para o proceso de cálculo, impoñemos a condición de que a liña de forza atópese dentro do 90% da sección, que equivale a un Coeficiente de Seguridade xeométrico de 1,1. De todas as liñas de forza que cumpran dita condición escollemos a que produce menor empuxe. A inclinación do empuxe nos apoios varia por dúas razóns, a primeira pola variación do peso, que repercute na compoñente vertical e na compoñente horizontal. A coordenada vertical do punto de saída do empuxe nos apoios varía pola xeometría do arco e a posición da liña de forza. Respecto ao momento de arranque do arco estímase ata 0,80 metros. As tensións de traballo na folla do arco son baixas, alcanzando o valor máximo de 0,6 N/mm². Determinación do groso da clave. A luz do semiarco de medio punto é de 1,50 m.

36 Introducindo os datos no ábaco anterior, obtemos un ancho mínimo para os alicerces de aproximadamente 0,30 m. Os gráficos que se indican permítennos determinar o espesor do groso do arco (mínimo) coñecendo o ancho do alicerce (a). Temos uns anchos de alicerce de 2m (interior) e 0,80m (muro do cubo)entrando no gráfico da figura anterior co valor?a?, máis desfavorable existente en todo o pórtico, obtemos o valor que levamos ao ábaco seguinte. Ancho del pilar: 0,80 m 2ª = 1,25 Trátase dun arco con fortes sobrecargas. Proxectando verticalmente este valor ata a escala obtemos o valor do espesor da

37 clave Daríanos un espesor mínimo da clave de 0,45 m. En proxecto consideramos un espesor de 1,00 m. O Arquitecto José Ignacio López de Rego

38 6. Anejos de cálculo 6.1.Apeo Planta Estructura

39 Acciones consideradas Z X Y Reacciones sobre el terreno

40 Comprobaciones

41 Barra N5/N19 Perfil: #100x4 Material: Acero (S275) Z Y Inicial Nudos Final Longitud (m) Área (cm²) Características mecánicas I y (1) (cm4) I z (1) (cm4) I t (2) (cm4) N5 N Notas: (1) Inercia respecto al eje indicado (2) Momento de inercia a torsión uniforme Pandeo Pandeo lateral Plano XY Plano XZ Ala sup. Ala inf. β L K C m C Notación: β: Coeficiente de pandeo LK: Longitud de pandeo (m) Cm: Coeficiente de momentos C1: Factor de modificación para el momento crítico Barra N5/N19 COMPROBACIONES (CTE DB SE-A) λ λ w N t N c M Y M Z V Z V Y M YV Z M ZV Y NM YM Z NM YM ZV YV Z M t M tv Z M tv Y λ < 2.0 Cumple x: m λ w λ w,máx Cumple N Ed = 0.00 (1) N.P. η = 45.7 η = 2.3 x: m Notación: λ: Limitación de esbeltez λw: Abolladura del alma inducida por el ala comprimida Nt: Resistencia a tracción Nc: Resistencia a compresión MY: Resistencia a flexión eje Y MZ: Resistencia a flexión eje Z VZ: Resistencia a corte Z VY: Resistencia a corte Y MYVZ: Resistencia a momento flector Y y fuerza cortante Z combinados MZVY: Resistencia a momento flector Z y fuerza cortante Y combinados NMYMZ: Resistencia a flexión y axil combinados NMYMZVYVZ: Resistencia a flexión, axil y cortante combinados Mt: Resistencia a torsión MtVZ: Resistencia a cortante Z y momento torsor combinados MtVY: Resistencia a cortante Y y momento torsor combinados x: Distancia al origen de la barra η: Coeficiente de aprovechamiento (%) N.P.: No procede x: m η = 20.6 x: m η = 3.0 η = 1.2 Comprobaciones que no proceden (N.P.): (1) La comprobación no procede, ya que no hay axil de tracción. (2) La comprobación no procede, ya que no hay momento torsor. (3) No hay interacción entre momento torsor y esfuerzo cortante para ninguna combinación. Por lo tanto, la comprobación no procede. x: m η < 0.1 x: m η < 0.1 x: m η = 68.0 x: m η < 0.1 M Ed = 0.00 N.P. (2) N.P.(3) N.P. (3) Estado CUMPLE h = 68.0

42 Limitación de esbeltez (CTE DB SE-A, Artículos y Tabla 6.3) La esbeltez reducida λ de las barras comprimidas debe ser inferior al valor 2.0. l : 0.67 Donde: Clase: Clase de la sección, según la capacidad de deformación y de desarrollo de la resistencia plástica de los elementos planos comprimidos de una sección. Clase : 1 A: Área de la sección bruta para las secciones de clase 1, 2 y 3. A : cm² f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa N cr : Axil crítico de pandeo elástico. N cr : kn El axil crítico de pandeo elástico N cr es el menor de los valores obtenidos en a), b) y c): a) Axil crítico elástico de pandeo por flexión respecto al eje Y. N cr,y : kn b) Axil crítico elástico de pandeo por flexión respecto al eje Z. N cr,z : kn c) Axil crítico elástico de pandeo por torsión. N cr,t : Donde: I y : Momento de inercia de la sección bruta, respecto al eje Y. I y : cm4 I z : Momento de inercia de la sección bruta, respecto al eje Z. I z : cm4 I t : Momento de inercia a torsión uniforme. I t : cm4 I w : Constante de alabeo de la sección. I w : 0.00 cm6 E: Módulo de elasticidad. E : MPa G: Módulo de elasticidad transversal. G : MPa L ky : Longitud efectiva de pandeo por flexión, respecto al eje Y. L ky : m L kz : Longitud efectiva de pandeo por flexión, respecto al eje Z. L kz : m L kt : Longitud efectiva de pandeo por torsión. L kt : m i 0 : Radio de giro polar de la sección bruta, respecto al centro de torsión. i 0 : 5.48 cm Siendo: i y, i z : Radios de giro de la sección bruta, respecto a los ejes principales de inercia Y y Z. y 0, z 0 : Coordenadas del centro de torsión en la dirección de los ejes principales Y y Z, respectivamente, relativas al centro de gravedad de la sección. i y : 3.88 cm i z : 3.88 cm y 0 : 0.00 mm z 0 : 0.00 mm

43 Abolladura del alma inducida por el ala comprimida (Criterio de CYPE Ingenieros, basado en: Eurocódigo 3 EN : 2006, Artículo 8) Se debe satisfacer: Donde: h w : Altura del alma. h w : mm t w : Espesor del alma. t w : 4.00 mm A w : Área del alma. A w : 7.36 cm² A fc,ef : Área reducida del ala comprimida. A fc,ef : 4.00 cm² k: Coeficiente que depende de la clase de la sección. k : 0.30 E: Módulo de elasticidad. E : MPa f yf : Límite elástico del acero del ala comprimida. f yf : MPa Siendo: Resistencia a tracción (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.3) La comprobación no procede, ya que no hay axil de tracción. Resistencia a compresión (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.5) Se debe satisfacer: h : h : El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. N c,ed : Axil de compresión solicitante de cálculo pésimo. N c,ed : 6.71 kn La resistencia de cálculo a compresión N c,rd viene dada por: Donde: Clase: Clase de la sección, según la capacidad de deformación y de desarrollo de la resistencia plástica de los elementos planos comprimidos de una sección. N c,rd : kn Clase : 1 A: Área de la sección bruta para las secciones de clase 1, 2 y 3. A : cm² f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05 Resistencia a pandeo: (CTE DB SE-A, Artículo 6.3.2) La resistencia de cálculo a pandeo N b,rd en una barra comprimida viene dada por: N b,rd : kn Donde: A: Área de la sección bruta para las secciones de clase 1, 2 y 3. A : cm² f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa

44 Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M1 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M1 : 1.05 c: Coeficiente de reducción por pandeo. c y : 0.74 Siendo: c z : 0.74 f y : 0.84 f z : 0.84 a: Coeficiente de imperfección elástica. a y : 0.49 a z : 0.49 l: Esbeltez reducida. l y : 0.67 l z : 0.67 N cr : Axil crítico elástico de pandeo, obtenido como el menor de los siguientes valores: N cr : kn N cr,y : Axil crítico elástico de pandeo por flexión respecto al eje Y. N cr,y : kn N cr,z : Axil crítico elástico de pandeo por flexión respecto al eje Z. N cr,z : kn N cr,t : Axil crítico elástico de pandeo por torsión. N cr,t : Resistencia a flexión eje Y (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.6) Se debe satisfacer: h : Para flexión positiva: El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce en un punto situado a una distancia de m del nudo N5, para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. M Ed + : Momento flector solicitante de cálculo pésimo. M Ed + : 6.63 kn m Para flexión negativa: - - M Ed : Momento flector solicitante de cálculo pésimo. M Ed El momento flector resistente de cálculo M c,rd viene dado por: Donde: Clase: Clase de la sección, según la capacidad de deformación y de desarrollo de la resistencia plástica de los elementos planos de una sección a flexión simple. W pl,y : Módulo resistente plástico correspondiente a la fibra con mayor tensión, para las secciones de clase 1 y 2. : 0.00 kn m M c,rd : kn m Clase : 1 W pl,y : cm³ f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05

45 Resistencia a flexión eje Z (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.6) Se debe satisfacer: h : Para flexión positiva: M Ed + : Momento flector solicitante de cálculo pésimo. M Ed + : 0.00 kn m Para flexión negativa: El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce en un punto situado a una distancia de m del nudo N5, para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM M Ed : Momento flector solicitante de cálculo pésimo. M Ed El momento flector resistente de cálculo M c,rd viene dado por: Donde: Clase: Clase de la sección, según la capacidad de deformación y de desarrollo de la resistencia plástica de los elementos planos de una sección a flexión simple. W pl,z : Módulo resistente plástico correspondiente a la fibra con mayor tensión, para las secciones de clase 1 y 2. : 2.98 kn m M c,rd : kn m Clase : 1 W pl,z : cm³ f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05

46 Resistencia a corte Z (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.4) Se debe satisfacer: h : El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce en un punto situado a una distancia de m del nudo N5, para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 3.29 kn El esfuerzo cortante resistente de cálculo V c,rd viene dado por: Donde: V c,rd : kn A v : Área transversal a cortante. A v : 7.36 cm² Siendo: d: Altura del alma. d : mm t w : Espesor del alma. t w : 4.00 mm f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05 Abolladura por cortante del alma: (CTE DB SE-A, Artículo ) Aunque no se han dispuesto rigidizadores transversales, no es necesario comprobar la resistencia a la abolladura del alma, puesto que se cumple: < Donde: l w : Esbeltez del alma. l w : l máx : Esbeltez máxima. l máx : e: Factor de reducción. e : 0.92 Siendo: f ref : Límite elástico de referencia. f ref : MPa f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa

47 Resistencia a corte Y (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.4) Se debe satisfacer: h : El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 1.40 kn El esfuerzo cortante resistente de cálculo V c,rd viene dado por: Donde: V c,rd : kn A v : Área transversal a cortante. A v : 7.44 cm² Siendo: A: Área de la sección bruta. A : cm² d: Altura del alma. d : mm t w : Espesor del alma. t w : 4.00 mm f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05 Abolladura por cortante del alma: (CTE DB SE-A, Artículo ) Aunque no se han dispuesto rigidizadores transversales, no es necesario comprobar la resistencia a la abolladura del alma, puesto que se cumple: < Donde: l w : Esbeltez del alma. l w : l máx : Esbeltez máxima. l máx : e: Factor de reducción. e : 0.92 Siendo: f ref : Límite elástico de referencia. f ref : MPa f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa

48 Resistencia a momento flector Y y fuerza cortante Z combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) No es necesario reducir la resistencia de cálculo a flexión, ya que el esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo V Ed no es superior al 50% de la resistencia de cálculo a cortante V c,rd kn kn Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen en un punto situado a una distancia de m del nudo N5, para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 2.94 kn V c,rd : Esfuerzo cortante resistente de cálculo. V c,rd : kn Resistencia a momento flector Z y fuerza cortante Y combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) No es necesario reducir la resistencia de cálculo a flexión, ya que el esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo V Ed no es superior al 50% de la resistencia de cálculo a cortante V c,rd kn kn Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen en un punto situado a una distancia de m del nudo N5, para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 1.40 kn V c,rd : Esfuerzo cortante resistente de cálculo. V c,rd : kn

49 Resistencia a flexión y axil combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) Se debe satisfacer: h : h : h : Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen en un punto situado a una distancia de m del nudo N5, para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. Donde: N c,ed : Axil de compresión solicitante de cálculo pésimo. N c,ed : 6.71 kn M y,ed, M z,ed : Momentos flectores solicitantes de cálculo pésimos, según los ejes Y y Z, respectivamente. Clase: Clase de la sección, según la capacidad de deformación y de desarrollo de la resistencia plástica de sus elementos planos, para axil y flexión simple. M y,ed + M z,ed - : 6.63 kn m : 2.98 kn m Clase : 1 N pl,rd : Resistencia a compresión de la sección bruta. N pl,rd : kn M pl,rd,y, M pl,rd,z : Resistencia a flexión de la sección bruta en condiciones plásticas, respecto a los ejes Y y Z, respectivamente. Resistencia a pandeo: (CTE DB SE-A, Artículo ) M pl,rd,y : kn m M pl,rd,z : kn m A: Área de la sección bruta. A : cm² W pl,y, W pl,z : Módulos resistentes plásticos correspondientes a la fibra comprimida, alrededor de los ejes Y y Z, respectivamente. W pl,y : cm³ W pl,z : cm³ f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M1 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M1 : 1.05 k y, k z : Coeficientes de interacción. k y : 1.01 k z : 1.01 C m,y, C m,z : Factores de momento flector uniforme equivalente. C m,y : 1.00 C m,z : 1.00 c y, c z : Coeficientes de reducción por pandeo, alrededor de los ejes Y y Z, respectivamente. l y, l z : Esbelteces reducidas con valores no mayores que 1.00, en relación a los ejes Y y Z, respectivamente. c y : 0.74 c z : 0.74 l y : 0.67 l z : 0.67 a y, a z : Factores dependientes de la clase de la sección. a y : 0.60 a z : 0.60

50 Resistencia a flexión, axil y cortante combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) No es necesario reducir las resistencias de cálculo a flexión y a axil, ya que se puede ignorar el efecto de abolladura por esfuerzo cortante y, además, el esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo V Ed es menor o igual que el 50% del esfuerzo cortante resistente de cálculo V c,rd. Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen en un punto situado a una distancia de m del nudo N5, para la combinación de acciones 1.35 PP+1.35 CM kn kn Donde: V Ed,z : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed,z : 2.94 kn V c,rd,z : Esfuerzo cortante resistente de cálculo. V c,rd,z : kn Resistencia a torsión (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.7) La comprobación no procede, ya que no hay momento torsor. Resistencia a cortante Z y momento torsor combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) No hay interacción entre momento torsor y esfuerzo cortante para ninguna combinación. Por lo tanto, la comprobación no procede. Resistencia a cortante Y y momento torsor combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) No hay interacción entre momento torsor y esfuerzo cortante para ninguna combinación. Por lo tanto, la comprobación no procede.

51 Barra N16/N1 Perfil: #100x4 Material: Acero (S275) Z Y Inicial Nudos Final Longitud (m) Área (cm²) Características mecánicas I y (1) (cm4) I z (1) (cm4) I t (2) (cm4) N16 N Notas: (1) Inercia respecto al eje indicado (2) Momento de inercia a torsión uniforme Pandeo Pandeo lateral Plano XY Plano XZ Ala sup. Ala inf. β L K C m C Notación: β: Coeficiente de pandeo LK: Longitud de pandeo (m) Cm: Coeficiente de momentos C1: Factor de modificación para el momento crítico Barra N16/N1 COMPROBACIONES (CTE DB SE-A) λ λw Nt Nc MY MZ VZ VY MYVZ MZVY NMYMZ NMYMZVYVZ Mt MtVZ MtVY λ 3.0 Cumple λw λw,máx Cumple x: m η = 0.2 NEd = 0.00 N.P. (1) Notación: λ: Limitación de esbeltez λw: Abolladura del alma inducida por el ala comprimida Nt: Resistencia a tracción Nc: Resistencia a compresión MY: Resistencia a flexión eje Y MZ: Resistencia a flexión eje Z VZ: Resistencia a corte Z VY: Resistencia a corte Y MYVZ: Resistencia a momento flector Y y fuerza cortante Z combinados MZVY: Resistencia a momento flector Z y fuerza cortante Y combinados NMYMZ: Resistencia a flexión y axil combinados NMYMZVYVZ: Resistencia a flexión, axil y cortante combinados Mt: Resistencia a torsión MtVZ: Resistencia a cortante Z y momento torsor combinados MtVY: Resistencia a cortante Y y momento torsor combinados x: Distancia al origen de la barra η: Coeficiente de aprovechamiento (%) N.P.: No procede Comprobaciones que no proceden (N.P.): (1) La comprobación no procede, ya que no hay axil de compresión. x: 0 m η = 40.5 x: 0 m η = 1.6 x: m η = 0.8 η < 0.1 η < 0.1 η < 0.1 x: 0 m η = 42.3 η < 0.1 η = 0.6 x: m η = 0.8 η < 0.1 Estado CUMPLE h = 42.3

52 Limitación de esbeltez (CTE DB SE-A, Artículos y Tabla 6.3) La esbeltez reducida λ de las barras traccionadas no debe superar el valor 3.0. l : 1.31 Donde: A: Área bruta de la sección transversal de la barra. A : cm² f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa N cr : Axil crítico de pandeo elástico. N cr : kn El axil crítico de pandeo elástico N cr es el menor de los valores obtenidos en a), b) y c): a) Axil crítico elástico de pandeo por flexión respecto al eje Y. N cr,y : kn b) Axil crítico elástico de pandeo por flexión respecto al eje Z. N cr,z : kn c) Axil crítico elástico de pandeo por torsión. N cr,t : Donde: I y : Momento de inercia de la sección bruta, respecto al eje Y. I y : cm4 I z : Momento de inercia de la sección bruta, respecto al eje Z. I z : cm4 I t : Momento de inercia a torsión uniforme. I t : cm4 I w : Constante de alabeo de la sección. I w : 0.00 cm6 E: Módulo de elasticidad. E : MPa G: Módulo de elasticidad transversal. G : MPa L ky : Longitud efectiva de pandeo por flexión, respecto al eje Y. L ky : m L kz : Longitud efectiva de pandeo por flexión, respecto al eje Z. L kz : m L kt : Longitud efectiva de pandeo por torsión. L kt : m i 0 : Radio de giro polar de la sección bruta, respecto al centro de torsión. i 0 : 5.48 cm Siendo: i y, i z : Radios de giro de la sección bruta, respecto a los ejes principales de inercia Y y Z. y 0, z 0 : Coordenadas del centro de torsión en la dirección de los ejes principales Y y Z, respectivamente, relativas al centro de gravedad de la sección. i y : 3.88 cm i z : 3.88 cm y 0 : 0.00 mm z 0 : 0.00 mm

53 Abolladura del alma inducida por el ala comprimida (Criterio de CYPE Ingenieros, basado en: Eurocódigo 3 EN : 2006, Artículo 8) Se debe satisfacer: Donde: h w : Altura del alma. h w : mm t w : Espesor del alma. t w : 4.00 mm A w : Área del alma. A w : 7.36 cm² A fc,ef : Área reducida del ala comprimida. A fc,ef : 4.00 cm² k: Coeficiente que depende de la clase de la sección. k : 0.30 E: Módulo de elasticidad. E : MPa f yf : Límite elástico del acero del ala comprimida. f yf : MPa Siendo: Resistencia a tracción (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.3) Se debe satisfacer: h : El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce en un punto situado a una distancia de m del nudo N16, para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. N t,ed : Axil de tracción solicitante de cálculo pésimo. N t,ed : 0.96 kn La resistencia de cálculo a tracción N t,rd viene dada por: Donde: N t,rd : kn A: Área bruta de la sección transversal de la barra. A : cm² f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05 Resistencia a compresión (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.5) La comprobación no procede, ya que no hay axil de compresión.

54 Resistencia a flexión eje Y (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.6) Se debe satisfacer: h : Para flexión positiva: El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce en el nudo N16, para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. M Ed + : Momento flector solicitante de cálculo pésimo. M Ed + : 5.86 kn m Para flexión negativa: M Ed - : Momento flector solicitante de cálculo pésimo. M Ed - El momento flector resistente de cálculo M c,rd viene dado por: Donde: Clase: Clase de la sección, según la capacidad de deformación y de desarrollo de la resistencia plástica de los elementos planos de una sección a flexión simple. W pl,y : Módulo resistente plástico correspondiente a la fibra con mayor tensión, para las secciones de clase 1 y 2. : 0.00 kn m M c,rd : kn m Clase : 1 W pl,y : cm³ f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05 Resistencia a flexión eje Z (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.6) Se debe satisfacer: h : Para flexión positiva: El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce en el nudo N16, para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM M Ed : Momento flector solicitante de cálculo pésimo. M Ed Para flexión negativa: - - M Ed : Momento flector solicitante de cálculo pésimo. M Ed El momento flector resistente de cálculo M c,rd viene dado por: Donde: Clase: Clase de la sección, según la capacidad de deformación y de desarrollo de la resistencia plástica de los elementos planos de una sección a flexión simple. W pl,z : Módulo resistente plástico correspondiente a la fibra con mayor tensión, para las secciones de clase 1 y 2. : 0.23 kn m : 0.00 kn m M c,rd : kn m Clase : 1 W pl,z : cm³ f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05

55 Resistencia a corte Z (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.4) Se debe satisfacer: h : El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce en un punto situado a una distancia de m del nudo N16, para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 0.87 kn El esfuerzo cortante resistente de cálculo V c,rd viene dado por: Donde: V c,rd : kn A v : Área transversal a cortante. A v : 7.36 cm² Siendo: d: Altura del alma. d : mm t w : Espesor del alma. t w : 4.00 mm f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05 Abolladura por cortante del alma: (CTE DB SE-A, Artículo ) Aunque no se han dispuesto rigidizadores transversales, no es necesario comprobar la resistencia a la abolladura del alma, puesto que se cumple: < Donde: l w : Esbeltez del alma. l w : l máx : Esbeltez máxima. l máx : e: Factor de reducción. e : 0.92 Siendo: f ref : Límite elástico de referencia. f ref : MPa f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa

56 Resistencia a corte Y (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.4) Se debe satisfacer: h < El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 0.03 kn El esfuerzo cortante resistente de cálculo V c,rd viene dado por: Donde: V c,rd : kn A v : Área transversal a cortante. A v : 7.44 cm² Siendo: A: Área de la sección bruta. A : cm² d: Altura del alma. d : mm t w : Espesor del alma. t w : 4.00 mm f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05 Abolladura por cortante del alma: (CTE DB SE-A, Artículo ) Aunque no se han dispuesto rigidizadores transversales, no es necesario comprobar la resistencia a la abolladura del alma, puesto que se cumple: < Donde: l w : Esbeltez del alma. l w : l máx : Esbeltez máxima. l máx : e: Factor de reducción. e : 0.92 Siendo: f ref : Límite elástico de referencia. f ref : MPa f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa

57 Resistencia a momento flector Y y fuerza cortante Z combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) No es necesario reducir la resistencia de cálculo a flexión, ya que el esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo V Ed no es superior al 50% de la resistencia de cálculo a cortante V c,rd kn kn Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 0.20 kn V c,rd : Esfuerzo cortante resistente de cálculo. V c,rd : kn Resistencia a momento flector Z y fuerza cortante Y combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) No es necesario reducir la resistencia de cálculo a flexión, ya que el esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo V Ed no es superior al 50% de la resistencia de cálculo a cortante V c,rd kn kn Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 0.03 kn V c,rd : Esfuerzo cortante resistente de cálculo. V c,rd : kn

58 Resistencia a flexión y axil combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) Se debe satisfacer: h : h : Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen en el nudo N16, para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. Donde: N t,ed : Axil de tracción solicitante de cálculo pésimo. N t,ed : 0.86 kn M y,ed, M z,ed : Momentos flectores solicitantes de cálculo pésimos, según los ejes Y y Z, respectivamente. Clase: Clase de la sección, según la capacidad de deformación y de desarrollo de la resistencia plástica de sus elementos planos, para axil y flexión simple. M y,ed + : 5.86 kn m M z,ed + : 0.23 kn m Clase : 1 N pl,rd : Resistencia a tracción. N pl,rd : kn M pl,rd,y, M pl,rd,z : Resistencia a flexión de la sección bruta en condiciones plásticas, respecto a los ejes Y y Z, respectivamente. Resistencia a pandeo: (CTE DB SE-A, Artículo ) M pl,rd,y : kn m M pl,rd,z : kn m M ef,ed : Momento flector solicitante de cálculo pésimo. M ef,ed : 5.84 kn m Siendo: s com,ed : Tensión combinada en la fibra extrema comprimida. s com,ed : MPa W y,com : Módulo resistente de la sección referido a la fibra extrema comprimida, alrededor del eje Y. W y,com : cm³ A: Área de la sección bruta. A : cm² M b,rd,y : Momento flector resistente de cálculo. M b,rd,y : kn m Resistencia a flexión, axil y cortante combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) No es necesario reducir las resistencias de cálculo a flexión y a axil, ya que se puede ignorar el efecto de abolladura por esfuerzo cortante y, además, el esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo V Ed es menor o igual que el 50% del esfuerzo cortante resistente de cálculo V c,rd. Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen para la combinación de acciones 1.35 PP+1.35 CM kn kn Donde: V Ed,z : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed,z : 0.20 kn V c,rd,z : Esfuerzo cortante resistente de cálculo. V c,rd,z : kn

59 Resistencia a torsión (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.7) Se debe satisfacer: h : El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. M T,Ed : Momento torsor solicitante de cálculo pésimo. M T,Ed : 0.07 kn m El momento torsor resistente de cálculo M T,Rd viene dado por: M T,Rd : kn m Donde: W T : Módulo de resistencia a torsión. W T : cm³ f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05 Resistencia a cortante Z y momento torsor combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) Se debe satisfacer: h : Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen en un punto situado a una distancia de m del nudo N16, para la combinación de acciones 1.35 PP+1.35 CM1+1.5 SQ1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 0.87 kn M T,Ed : Momento torsor solicitante de cálculo pésimo. M T,Ed : 0.07 kn m El esfuerzo cortante resistente de cálculo reducido V pl,t,rd viene dado por: V pl,t,rd : kn Donde: V pl,rd : Esfuerzo cortante resistente de cálculo. V pl,rd : kn t T,Ed : Tensiones tangenciales por torsión. t T,Ed : 0.98 MPa Siendo: W T : Módulo de resistencia a torsión. W T : cm³ f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05

60 Resistencia a cortante Y y momento torsor combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) Se debe satisfacer: h < Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen para la combinación de acciones 1.35 PP+1.35 CM1+1.5 SQ1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 0.03 kn M T,Ed : Momento torsor solicitante de cálculo pésimo. M T,Ed : 0.07 kn m El esfuerzo cortante resistente de cálculo reducido V pl,t,rd viene dado por: V pl,t,rd : kn Donde: V pl,rd : Esfuerzo cortante resistente de cálculo. V pl,rd : kn t T,Ed : Tensiones tangenciales por torsión. t T,Ed : 0.98 MPa Siendo: W T : Módulo de resistencia a torsión. W T : cm³ f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05

61 Barra N4/N15 Perfil: #100x4 Material: Acero (S275) Z Y Inicial Nudos Final Longitud (m) Área (cm²) Características mecánicas I y (1) (cm4) I z (1) (cm4) I t (2) (cm4) N4 N Notas: (1) Inercia respecto al eje indicado (2) Momento de inercia a torsión uniforme Pandeo Pandeo lateral Plano XY Plano XZ Ala sup. Ala inf. β L K C m C Notación: β: Coeficiente de pandeo LK: Longitud de pandeo (m) Cm: Coeficiente de momentos C1: Factor de modificación para el momento crítico Barra N4/N15 COMPROBACIONES (CTE DB SE-A) λ λw Nt Nc MY MZ VZ VY MYVZ MZVY NMYMZ NMYMZVYVZ Mt MtVZ MtVY λ < 2.0 Cumple λw λw,máx Cumple NEd = 0.00 (1) N.P. η = 55.5 η = 0.2 x: 2.25 m Notación: λ: Limitación de esbeltez λw: Abolladura del alma inducida por el ala comprimida Nt: Resistencia a tracción Nc: Resistencia a compresión MY: Resistencia a flexión eje Y MZ: Resistencia a flexión eje Z VZ: Resistencia a corte Z VY: Resistencia a corte Y MYVZ: Resistencia a momento flector Y y fuerza cortante Z combinados MZVY: Resistencia a momento flector Z y fuerza cortante Y combinados NMYMZ: Resistencia a flexión y axil combinados NMYMZVYVZ: Resistencia a flexión, axil y cortante combinados Mt: Resistencia a torsión MtVZ: Resistencia a cortante Z y momento torsor combinados MtVY: Resistencia a cortante Y y momento torsor combinados x: Distancia al origen de la barra η: Coeficiente de aprovechamiento (%) N.P.: No procede x: m η = 10.6 x: m η = 0.5 η = 0.3 η < 0.1 η < 0.1 Comprobaciones que no proceden (N.P.): (1) La comprobación no procede, ya que no hay axil de tracción. (2) La comprobación no procede, ya que no hay momento torsor. (3) No hay interacción entre momento torsor y esfuerzo cortante para ninguna combinación. Por lo tanto, la comprobación no procede. x: m η = 61.1 η < 0.1 MEd = 0.00 N.P. (2) N.P.(3) N.P. (3) Estado CUMPLE h = 61.1

62 Limitación de esbeltez (CTE DB SE-A, Artículos y Tabla 6.3) La esbeltez reducida λ de las barras comprimidas debe ser inferior al valor 2.0. l : 0.67 Donde: Clase: Clase de la sección, según la capacidad de deformación y de desarrollo de la resistencia plástica de los elementos planos comprimidos de una sección. Clase : 1 A: Área de la sección bruta para las secciones de clase 1, 2 y 3. A : cm² f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa N cr : Axil crítico de pandeo elástico. N cr : kn El axil crítico de pandeo elástico N cr es el menor de los valores obtenidos en a), b) y c): a) Axil crítico elástico de pandeo por flexión respecto al eje Y. N cr,y : kn b) Axil crítico elástico de pandeo por flexión respecto al eje Z. N cr,z : kn c) Axil crítico elástico de pandeo por torsión. N cr,t : Donde: I y : Momento de inercia de la sección bruta, respecto al eje Y. I y : cm4 I z : Momento de inercia de la sección bruta, respecto al eje Z. I z : cm4 I t : Momento de inercia a torsión uniforme. I t : cm4 I w : Constante de alabeo de la sección. I w : 0.00 cm6 E: Módulo de elasticidad. E : MPa G: Módulo de elasticidad transversal. G : MPa L ky : Longitud efectiva de pandeo por flexión, respecto al eje Y. L ky : m L kz : Longitud efectiva de pandeo por flexión, respecto al eje Z. L kz : m L kt : Longitud efectiva de pandeo por torsión. L kt : m i 0 : Radio de giro polar de la sección bruta, respecto al centro de torsión. i 0 : 5.48 cm Siendo: i y, i z : Radios de giro de la sección bruta, respecto a los ejes principales de inercia Y y Z. y 0, z 0 : Coordenadas del centro de torsión en la dirección de los ejes principales Y y Z, respectivamente, relativas al centro de gravedad de la sección. i y : 3.88 cm i z : 3.88 cm y 0 : 0.00 mm z 0 : 0.00 mm

63 Abolladura del alma inducida por el ala comprimida (Criterio de CYPE Ingenieros, basado en: Eurocódigo 3 EN : 2006, Artículo 8) Se debe satisfacer: Donde: h w : Altura del alma. h w : mm t w : Espesor del alma. t w : 4.00 mm A w : Área del alma. A w : 7.36 cm² A fc,ef : Área reducida del ala comprimida. A fc,ef : 4.00 cm² k: Coeficiente que depende de la clase de la sección. k : 0.30 E: Módulo de elasticidad. E : MPa f yf : Límite elástico del acero del ala comprimida. f yf : MPa Siendo: Resistencia a tracción (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.3) La comprobación no procede, ya que no hay axil de tracción. Resistencia a compresión (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.5) Se debe satisfacer: h : h : El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. N c,ed : Axil de compresión solicitante de cálculo pésimo. N c,ed : 0.69 kn La resistencia de cálculo a compresión N c,rd viene dada por: Donde: Clase: Clase de la sección, según la capacidad de deformación y de desarrollo de la resistencia plástica de los elementos planos comprimidos de una sección. N c,rd : kn Clase : 1 A: Área de la sección bruta para las secciones de clase 1, 2 y 3. A : cm² f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05 Resistencia a pandeo: (CTE DB SE-A, Artículo 6.3.2) La resistencia de cálculo a pandeo N b,rd en una barra comprimida viene dada por: N b,rd : kn Donde: A: Área de la sección bruta para las secciones de clase 1, 2 y 3. A : cm² f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa

64 Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M1 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M1 : 1.05 c: Coeficiente de reducción por pandeo. c y : 0.74 Siendo: c z : 0.74 f y : 0.84 f z : 0.84 a: Coeficiente de imperfección elástica. a y : 0.49 a z : 0.49 l: Esbeltez reducida. l y : 0.67 l z : 0.67 N cr : Axil crítico elástico de pandeo, obtenido como el menor de los siguientes valores: N cr : kn N cr,y : Axil crítico elástico de pandeo por flexión respecto al eje Y. N cr,y : kn N cr,z : Axil crítico elástico de pandeo por flexión respecto al eje Z. N cr,z : kn N cr,t : Axil crítico elástico de pandeo por torsión. N cr,t : Resistencia a flexión eje Y (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.6) Se debe satisfacer: h : Para flexión positiva: El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce en el nudo N15, para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM M Ed : Momento flector solicitante de cálculo pésimo. M Ed Para flexión negativa: M Ed - : Momento flector solicitante de cálculo pésimo. M Ed - El momento flector resistente de cálculo M c,rd viene dado por: Donde: Clase: Clase de la sección, según la capacidad de deformación y de desarrollo de la resistencia plástica de los elementos planos de una sección a flexión simple. W pl,y : Módulo resistente plástico correspondiente a la fibra con mayor tensión, para las secciones de clase 1 y 2. : 8.05 kn m : 0.00 kn m M c,rd : kn m Clase : 1 W pl,y : cm³ f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05

65 Resistencia a flexión eje Z (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.6) Se debe satisfacer: h : Para flexión positiva: M Ed + : Momento flector solicitante de cálculo pésimo. M Ed + : 0.00 kn m Para flexión negativa: El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce en un punto situado a una distancia de m del nudo N4, para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM M Ed : Momento flector solicitante de cálculo pésimo. M Ed El momento flector resistente de cálculo M c,rd viene dado por: Donde: Clase: Clase de la sección, según la capacidad de deformación y de desarrollo de la resistencia plástica de los elementos planos de una sección a flexión simple. W pl,z : Módulo resistente plástico correspondiente a la fibra con mayor tensión, para las secciones de clase 1 y 2. : 1.53 kn m M c,rd : kn m Clase : 1 W pl,z : cm³ f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05

66 Resistencia a corte Z (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.4) Se debe satisfacer: h : El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce en un punto situado a una distancia de m del nudo N4, para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 0.59 kn El esfuerzo cortante resistente de cálculo V c,rd viene dado por: Donde: V c,rd : kn A v : Área transversal a cortante. A v : 7.36 cm² Siendo: d: Altura del alma. d : mm t w : Espesor del alma. t w : 4.00 mm f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05 Abolladura por cortante del alma: (CTE DB SE-A, Artículo ) Aunque no se han dispuesto rigidizadores transversales, no es necesario comprobar la resistencia a la abolladura del alma, puesto que se cumple: < Donde: l w : Esbeltez del alma. l w : l máx : Esbeltez máxima. l máx : e: Factor de reducción. e : 0.92 Siendo: f ref : Límite elástico de referencia. f ref : MPa f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa

67 Resistencia a corte Y (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.4) Se debe satisfacer: h : El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 0.36 kn El esfuerzo cortante resistente de cálculo V c,rd viene dado por: Donde: V c,rd : kn A v : Área transversal a cortante. A v : 7.44 cm² Siendo: A: Área de la sección bruta. A : cm² d: Altura del alma. d : mm t w : Espesor del alma. t w : 4.00 mm f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05 Abolladura por cortante del alma: (CTE DB SE-A, Artículo ) Aunque no se han dispuesto rigidizadores transversales, no es necesario comprobar la resistencia a la abolladura del alma, puesto que se cumple: < Donde: l w : Esbeltez del alma. l w : l máx : Esbeltez máxima. l máx : e: Factor de reducción. e : 0.92 Siendo: f ref : Límite elástico de referencia. f ref : MPa f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa

68 Resistencia a momento flector Y y fuerza cortante Z combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) No es necesario reducir la resistencia de cálculo a flexión, ya que el esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo V Ed no es superior al 50% de la resistencia de cálculo a cortante V c,rd kn kn Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 0.59 kn V c,rd : Esfuerzo cortante resistente de cálculo. V c,rd : kn Resistencia a momento flector Z y fuerza cortante Y combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) No es necesario reducir la resistencia de cálculo a flexión, ya que el esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo V Ed no es superior al 50% de la resistencia de cálculo a cortante V c,rd kn kn Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 0.36 kn V c,rd : Esfuerzo cortante resistente de cálculo. V c,rd : kn

69 Resistencia a flexión y axil combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) Se debe satisfacer: h : h : h : Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen en un punto situado a una distancia de m del nudo N4, para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. Donde: N c,ed : Axil de compresión solicitante de cálculo pésimo. N c,ed : 0.69 kn M y,ed, M z,ed : Momentos flectores solicitantes de cálculo pésimos, según los ejes Y y Z, respectivamente. Clase: Clase de la sección, según la capacidad de deformación y de desarrollo de la resistencia plástica de sus elementos planos, para axil y flexión simple. M y,ed + M z,ed - : 7.78 kn m : 1.05 kn m Clase : 1 N pl,rd : Resistencia a compresión de la sección bruta. N pl,rd : kn M pl,rd,y, M pl,rd,z : Resistencia a flexión de la sección bruta en condiciones plásticas, respecto a los ejes Y y Z, respectivamente. Resistencia a pandeo: (CTE DB SE-A, Artículo ) M pl,rd,y : kn m M pl,rd,z : kn m A: Área de la sección bruta. A : cm² W pl,y, W pl,z : Módulos resistentes plásticos correspondientes a la fibra comprimida, alrededor de los ejes Y y Z, respectivamente. W pl,y : cm³ W pl,z : cm³ f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M1 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M1 : 1.05 k y, k z : Coeficientes de interacción. k y : 1.00 k z : 1.00 C m,y, C m,z : Factores de momento flector uniforme equivalente. C m,y : 1.00 C m,z : 1.00 c y, c z : Coeficientes de reducción por pandeo, alrededor de los ejes Y y Z, respectivamente. l y, l z : Esbelteces reducidas con valores no mayores que 1.00, en relación a los ejes Y y Z, respectivamente. c y : 0.74 c z : 0.74 l y : 0.67 l z : 0.67 a y, a z : Factores dependientes de la clase de la sección. a y : 0.60 a z : 0.60

70 Resistencia a flexión, axil y cortante combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) No es necesario reducir las resistencias de cálculo a flexión y a axil, ya que se puede ignorar el efecto de abolladura por esfuerzo cortante y, además, el esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo V Ed es menor o igual que el 50% del esfuerzo cortante resistente de cálculo V c,rd. Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen para la combinación de acciones 1.35 PP+1.35 CM kn kn Donde: V Ed,z : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed,z : 0.59 kn V c,rd,z : Esfuerzo cortante resistente de cálculo. V c,rd,z : kn Resistencia a torsión (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.7) La comprobación no procede, ya que no hay momento torsor. Resistencia a cortante Z y momento torsor combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) No hay interacción entre momento torsor y esfuerzo cortante para ninguna combinación. Por lo tanto, la comprobación no procede. Resistencia a cortante Y y momento torsor combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) No hay interacción entre momento torsor y esfuerzo cortante para ninguna combinación. Por lo tanto, la comprobación no procede.

71 Barra N4/N5 Perfil: HE 120 A Material: Acero (S275) Z Y Inicial Nudos Final Longitud (m) Área (cm²) Características mecánicas I y (1) (cm4) I z (1) (cm4) I t (2) (cm4) N4 N Notas: (1) Inercia respecto al eje indicado (2) Momento de inercia a torsión uniforme Pandeo Pandeo lateral Plano XY Plano XZ Ala sup. Ala inf. β L K C m C Notación: β: Coeficiente de pandeo LK: Longitud de pandeo (m) Cm: Coeficiente de momentos C1: Factor de modificación para el momento crítico Barra N4/N5 COMPROBACIONES (CTE DB SE-A) λ λw Nt Nc MY MZ VZ VY MYVZ MZVY NMYMZ NMYMZVYVZ Mt MtVZ MtVY λ 3.0 Cumple λw λw,máx Cumple x: m η = 4.2 NEd = 0.00 N.P. (1) Notación: λ: Limitación de esbeltez λw: Abolladura del alma inducida por el ala comprimida Nt: Resistencia a tracción Nc: Resistencia a compresión MY: Resistencia a flexión eje Y MZ: Resistencia a flexión eje Z VZ: Resistencia a corte Z VY: Resistencia a corte Y MYVZ: Resistencia a momento flector Y y fuerza cortante Z combinados MZVY: Resistencia a momento flector Z y fuerza cortante Y combinados NMYMZ: Resistencia a flexión y axil combinados NMYMZVYVZ: Resistencia a flexión, axil y cortante combinados Mt: Resistencia a torsión MtVZ: Resistencia a cortante Z y momento torsor combinados MtVY: Resistencia a cortante Y y momento torsor combinados x: Distancia al origen de la barra η: Coeficiente de aprovechamiento (%) N.P.: No procede Comprobaciones que no proceden (N.P.): (1) La comprobación no procede, ya que no hay axil de compresión. x: 2.45 m η = 62.1 x: 2.45 m η = 27.0 η = 0.9 η = 0.5 η < 0.1 η < 0.1 x: 2.45 m η = 93.4 Estado η < 0.1 η = 7.9 η = 1.0 η = 0.5 CUMPLE h = 93.4

72 Limitación de esbeltez (CTE DB SE-A, Artículos y Tabla 6.3) La esbeltez reducida λ de las barras traccionadas no debe superar el valor 3.0. l : 0.95 Donde: A: Área bruta de la sección transversal de la barra. A : cm² f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa N cr : Axil crítico de pandeo elástico. N cr : kn El axil crítico de pandeo elástico N cr es el menor de los valores obtenidos en a), b) y c): a) Axil crítico elástico de pandeo por flexión respecto al eje Y. N cr,y : kn b) Axil crítico elástico de pandeo por flexión respecto al eje Z. N cr,z : kn c) Axil crítico elástico de pandeo por torsión. N cr,t : Donde: I y : Momento de inercia de la sección bruta, respecto al eje Y. I y : cm4 I z : Momento de inercia de la sección bruta, respecto al eje Z. I z : cm4 I t : Momento de inercia a torsión uniforme. I t : 5.99 cm4 I w : Constante de alabeo de la sección. I w : cm6 E: Módulo de elasticidad. E : MPa G: Módulo de elasticidad transversal. G : MPa L ky : Longitud efectiva de pandeo por flexión, respecto al eje Y. L ky : m L kz : Longitud efectiva de pandeo por flexión, respecto al eje Z. L kz : m L kt : Longitud efectiva de pandeo por torsión. L kt : m i 0 : Radio de giro polar de la sección bruta, respecto al centro de torsión. i 0 : 5.75 cm Siendo: i y, i z : Radios de giro de la sección bruta, respecto a los ejes principales de inercia Y y Z. y 0, z 0 : Coordenadas del centro de torsión en la dirección de los ejes principales Y y Z, respectivamente, relativas al centro de gravedad de la sección. i y : 4.89 cm i z : 3.02 cm y 0 : 0.00 mm z 0 : 0.00 mm

73 Abolladura del alma inducida por el ala comprimida (Criterio de CYPE Ingenieros, basado en: Eurocódigo 3 EN : 2006, Artículo 8) Se debe satisfacer: Donde: h w : Altura del alma. h w : mm t w : Espesor del alma. t w : 5.00 mm A w : Área del alma. A w : 4.90 cm² A fc,ef : Área reducida del ala comprimida. A fc,ef : 9.60 cm² k: Coeficiente que depende de la clase de la sección. k : 0.30 E: Módulo de elasticidad. E : MPa f yf : Límite elástico del acero del ala comprimida. f yf : MPa Siendo: Resistencia a tracción (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.3) Se debe satisfacer: h : El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce en un punto situado a una distancia de m del nudo N4, para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. N t,ed : Axil de tracción solicitante de cálculo pésimo. N t,ed : kn La resistencia de cálculo a tracción N t,rd viene dada por: Donde: N t,rd : kn A: Área bruta de la sección transversal de la barra. A : cm² f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05 Resistencia a compresión (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.5) La comprobación no procede, ya que no hay axil de compresión.

74 Resistencia a flexión eje Y (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.6) Se debe satisfacer: h : Para flexión positiva: M Ed + : Momento flector solicitante de cálculo pésimo. M Ed + : 0.00 kn m Para flexión negativa: El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce en un punto situado a una distancia de m del nudo N4, para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM M Ed : Momento flector solicitante de cálculo pésimo. M Ed El momento flector resistente de cálculo M c,rd viene dado por: Donde: Clase: Clase de la sección, según la capacidad de deformación y de desarrollo de la resistencia plástica de los elementos planos de una sección a flexión simple. W pl,y : Módulo resistente plástico correspondiente a la fibra con mayor tensión, para las secciones de clase 1 y 2. : kn m M c,rd : kn m Clase : 1 W pl,y : cm³ f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05 Resistencia a pandeo lateral: (CTE DB SE-A, Artículo ) No procede, dado que las longitudes de pandeo lateral son nulas.

75 Resistencia a flexión eje Z (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.6) Se debe satisfacer: h : Para flexión positiva: M Ed + : Momento flector solicitante de cálculo pésimo. M Ed + : 0.00 kn m Para flexión negativa: El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce en un punto situado a una distancia de m del nudo N4, para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM M Ed : Momento flector solicitante de cálculo pésimo. M Ed El momento flector resistente de cálculo M c,rd viene dado por: Donde: Clase: Clase de la sección, según la capacidad de deformación y de desarrollo de la resistencia plástica de los elementos planos de una sección a flexión simple. W pl,z : Módulo resistente plástico correspondiente a la fibra con mayor tensión, para las secciones de clase 1 y 2. : 4.17 kn m M c,rd : kn m Clase : 1 W pl,z : cm³ f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05

76 Resistencia a corte Z (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.4) Se debe satisfacer: h : El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 0.82 kn El esfuerzo cortante resistente de cálculo V c,rd viene dado por: Donde: V c,rd : kn A v : Área transversal a cortante. A v : 5.70 cm² Siendo: h: Canto de la sección. h : mm t w : Espesor del alma. t w : 5.00 mm f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05 Abolladura por cortante del alma: (CTE DB SE-A, Artículo ) Aunque no se han dispuesto rigidizadores transversales, no es necesario comprobar la resistencia a la abolladura del alma, puesto que se cumple: < Donde: l w : Esbeltez del alma. l w : l máx : Esbeltez máxima. l máx : e: Factor de reducción. e : 0.92 Siendo: f ref : Límite elástico de referencia. f ref : MPa f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa

77 Resistencia a corte Y (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.4) Se debe satisfacer: h : El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 1.56 kn El esfuerzo cortante resistente de cálculo V c,rd viene dado por: Donde: V c,rd : kn A v : Área transversal a cortante. A v : cm² Siendo: A: Área de la sección bruta. A : cm² d: Altura del alma. d : mm t w : Espesor del alma. t w : 5.00 mm f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05 Resistencia a momento flector Y y fuerza cortante Z combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) No es necesario reducir la resistencia de cálculo a flexión, ya que el esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo V Ed no es superior al 50% de la resistencia de cálculo a cortante V c,rd kn kn Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 0.82 kn V c,rd : Esfuerzo cortante resistente de cálculo. V c,rd : kn Resistencia a momento flector Z y fuerza cortante Y combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) No es necesario reducir la resistencia de cálculo a flexión, ya que el esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo V Ed no es superior al 50% de la resistencia de cálculo a cortante V c,rd kn kn Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 1.56 kn V c,rd : Esfuerzo cortante resistente de cálculo. V c,rd : kn

78 Resistencia a flexión y axil combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) Se debe satisfacer: h : h : Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen en un punto situado a una distancia de m del nudo N4, para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. Donde: N t,ed : Axil de tracción solicitante de cálculo pésimo. N t,ed : kn M y,ed, M z,ed : Momentos flectores solicitantes de cálculo pésimos, según los ejes Y y Z, respectivamente. Clase: Clase de la sección, según la capacidad de deformación y de desarrollo de la resistencia plástica de sus elementos planos, para axil y flexión simple. M y,ed - M z,ed - : kn m : 4.17 kn m Clase : 1 N pl,rd : Resistencia a tracción. N pl,rd : kn M pl,rd,y, M pl,rd,z : Resistencia a flexión de la sección bruta en condiciones plásticas, respecto a los ejes Y y Z, respectivamente. Resistencia a pandeo: (CTE DB SE-A, Artículo ) M pl,rd,y : kn m M pl,rd,z : kn m M ef,ed : Momento flector solicitante de cálculo pésimo. M ef,ed : kn m Siendo: s com,ed : Tensión combinada en la fibra extrema comprimida. s com,ed : MPa W y,com : Módulo resistente de la sección referido a la fibra extrema comprimida, alrededor del eje Y. W y,com : cm³ A: Área de la sección bruta. A : cm² M b,rd,y : Momento flector resistente de cálculo. M b,rd,y : kn m Resistencia a flexión, axil y cortante combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) No es necesario reducir las resistencias de cálculo a flexión y a axil, ya que se puede ignorar el efecto de abolladura por esfuerzo cortante y, además, el esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo V Ed es menor o igual que el 50% del esfuerzo cortante resistente de cálculo V c,rd. Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen para la combinación de acciones 1.35 PP+1.35 CM kn kn Donde: V Ed,z : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed,z : 0.82 kn V c,rd,z : Esfuerzo cortante resistente de cálculo. V c,rd,z : kn

79 Resistencia a torsión (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.7) Se debe satisfacer: h : El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. M T,Ed : Momento torsor solicitante de cálculo pésimo. M T,Ed : 0.09 kn m El momento torsor resistente de cálculo M T,Rd viene dado por: M T,Rd : 1.13 kn m Donde: W T : Módulo de resistencia a torsión. W T : 7.49 cm³ f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05 Resistencia a cortante Z y momento torsor combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) Se debe satisfacer: h : Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen para la combinación de acciones 1.35 PP+1.35 CM1+1.5 SQ1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 0.82 kn M T,Ed : Momento torsor solicitante de cálculo pésimo. M T,Ed : 0.09 kn m El esfuerzo cortante resistente de cálculo reducido V pl,t,rd viene dado por: V pl,t,rd : kn Donde: V pl,rd : Esfuerzo cortante resistente de cálculo. V pl,rd : kn t T,Ed : Tensiones tangenciales por torsión. t T,Ed : MPa Siendo: W T : Módulo de resistencia a torsión. W T : 7.49 cm³ f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05

80 Resistencia a cortante Y y momento torsor combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) Se debe satisfacer: h : Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen para la combinación de acciones 1.35 PP+1.35 CM1+1.5 SQ1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 1.56 kn M T,Ed : Momento torsor solicitante de cálculo pésimo. M T,Ed : 0.09 kn m El esfuerzo cortante resistente de cálculo reducido V pl,t,rd viene dado por: V pl,t,rd : kn Donde: V pl,rd : Esfuerzo cortante resistente de cálculo. V pl,rd : kn t T,Ed : Tensiones tangenciales por torsión. t T,Ed : MPa Siendo: W T : Módulo de resistencia a torsión. W T : 7.49 cm³ f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05

81 Barra N19/N17 Perfil: #100x5 Material: Acero (S275) Z Y Inicial Nudos Final Longitud (m) Área (cm²) Características mecánicas I y (1) (cm4) I z (1) (cm4) I t (2) (cm4) N19 N Notas: (1) Inercia respecto al eje indicado (2) Momento de inercia a torsión uniforme Pandeo Pandeo lateral Plano XY Plano XZ Ala sup. Ala inf. β L K C m C Notación: β: Coeficiente de pandeo LK: Longitud de pandeo (m) Cm: Coeficiente de momentos C1: Factor de modificación para el momento crítico Barra N19/N17 COMPROBACIONES (CTE DB SE-A) λ λw Nt Nc MY MZ VZ VY MYVZ MZVY NMYMZ NMYMZVYVZ Mt MtVZ MtVY λ < 2.0 Cumple λw λw,máx Cumple NEd = 0.00 N.P. (1) x: 0 m η = 10.6 Notación: λ: Limitación de esbeltez λw: Abolladura del alma inducida por el ala comprimida Nt: Resistencia a tracción Nc: Resistencia a compresión MY: Resistencia a flexión eje Y MZ: Resistencia a flexión eje Z VZ: Resistencia a corte Z VY: Resistencia a corte Y MYVZ: Resistencia a momento flector Y y fuerza cortante Z combinados MZVY: Resistencia a momento flector Z y fuerza cortante Y combinados NMYMZ: Resistencia a flexión y axil combinados NMYMZVYVZ: Resistencia a flexión, axil y cortante combinados Mt: Resistencia a torsión MtVZ: Resistencia a cortante Z y momento torsor combinados MtVY: Resistencia a cortante Y y momento torsor combinados x: Distancia al origen de la barra η: Coeficiente de aprovechamiento (%) N.P.: No procede Comprobaciones que no proceden (N.P.): (1) La comprobación no procede, ya que no hay axil de tracción. x: 0 m η = 33.5 x: 0 m η = 51.1 x: 0 m η = 1.4 η = 0.2 η < 0.1 η < 0.1 x: 0 m η = 90.4 η < 0.1 η = 0.7 x: 0 m η = 1.4 Estado η = 0.2 CUMPLE h = 90.4

82 Limitación de esbeltez (CTE DB SE-A, Artículos y Tabla 6.3) La esbeltez reducida λ de las barras comprimidas debe ser inferior al valor 2.0. l : 0.99 Donde: Clase: Clase de la sección, según la capacidad de deformación y de desarrollo de la resistencia plástica de los elementos planos comprimidos de una sección. Clase : 1 A: Área de la sección bruta para las secciones de clase 1, 2 y 3. A : cm² f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa N cr : Axil crítico de pandeo elástico. N cr : kn El axil crítico de pandeo elástico N cr es el menor de los valores obtenidos en a), b) y c): a) Axil crítico elástico de pandeo por flexión respecto al eje Y. N cr,y : kn b) Axil crítico elástico de pandeo por flexión respecto al eje Z. N cr,z : kn c) Axil crítico elástico de pandeo por torsión. N cr,t : Donde: I y : Momento de inercia de la sección bruta, respecto al eje Y. I y : cm4 I z : Momento de inercia de la sección bruta, respecto al eje Z. I z : cm4 I t : Momento de inercia a torsión uniforme. I t : cm4 I w : Constante de alabeo de la sección. I w : 0.00 cm6 E: Módulo de elasticidad. E : MPa G: Módulo de elasticidad transversal. G : MPa L ky : Longitud efectiva de pandeo por flexión, respecto al eje Y. L ky : m L kz : Longitud efectiva de pandeo por flexión, respecto al eje Z. L kz : m L kt : Longitud efectiva de pandeo por torsión. L kt : m i 0 : Radio de giro polar de la sección bruta, respecto al centro de torsión. i 0 : 5.40 cm Siendo: i y, i z : Radios de giro de la sección bruta, respecto a los ejes principales de inercia Y y Z. y 0, z 0 : Coordenadas del centro de torsión en la dirección de los ejes principales Y y Z, respectivamente, relativas al centro de gravedad de la sección. i y : 3.82 cm i z : 3.82 cm y 0 : 0.00 mm z 0 : 0.00 mm

83 Abolladura del alma inducida por el ala comprimida (Criterio de CYPE Ingenieros, basado en: Eurocódigo 3 EN : 2006, Artículo 8) Se debe satisfacer: Donde: h w : Altura del alma. h w : mm t w : Espesor del alma. t w : 5.00 mm A w : Área del alma. A w : 9.00 cm² A fc,ef : Área reducida del ala comprimida. A fc,ef : 5.00 cm² k: Coeficiente que depende de la clase de la sección. k : 0.30 E: Módulo de elasticidad. E : MPa f yf : Límite elástico del acero del ala comprimida. f yf : MPa Siendo: Resistencia a tracción (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.3) La comprobación no procede, ya que no hay axil de tracción. Resistencia a compresión (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.5) Se debe satisfacer: h : h : El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce en el nudo N19, para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. N c,ed : Axil de compresión solicitante de cálculo pésimo. N c,ed : kn La resistencia de cálculo a compresión N c,rd viene dada por: Donde: Clase: Clase de la sección, según la capacidad de deformación y de desarrollo de la resistencia plástica de los elementos planos comprimidos de una sección. N c,rd : kn Clase : 1 A: Área de la sección bruta para las secciones de clase 1, 2 y 3. A : cm² f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05 Resistencia a pandeo: (CTE DB SE-A, Artículo 6.3.2) La resistencia de cálculo a pandeo N b,rd en una barra comprimida viene dada por: N b,rd : kn Donde: A: Área de la sección bruta para las secciones de clase 1, 2 y 3. A : cm² f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa

84 Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M1 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M1 : 1.05 c: Coeficiente de reducción por pandeo. c y : 0.55 Siendo: c z : 0.55 f y : 1.18 f z : 1.18 a: Coeficiente de imperfección elástica. a y : 0.49 a z : 0.49 l: Esbeltez reducida. l y : 0.99 l z : 0.99 N cr : Axil crítico elástico de pandeo, obtenido como el menor de los siguientes valores: N cr : kn N cr,y : Axil crítico elástico de pandeo por flexión respecto al eje Y. N cr,y : kn N cr,z : Axil crítico elástico de pandeo por flexión respecto al eje Z. N cr,z : kn N cr,t : Axil crítico elástico de pandeo por torsión. N cr,t : Resistencia a flexión eje Y (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.6) Se debe satisfacer: h : Para flexión positiva: + + M Ed : Momento flector solicitante de cálculo pésimo. M Ed Para flexión negativa: El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce en el nudo N19, para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. M Ed - : Momento flector solicitante de cálculo pésimo. M Ed - El momento flector resistente de cálculo M c,rd viene dado por: Donde: Clase: Clase de la sección, según la capacidad de deformación y de desarrollo de la resistencia plástica de los elementos planos de una sección a flexión simple. W pl,y : Módulo resistente plástico correspondiente a la fibra con mayor tensión, para las secciones de clase 1 y 2. : 0.00 kn m : 5.95 kn m M c,rd : kn m Clase : 1 W pl,y : cm³ f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05

85 Resistencia a flexión eje Z (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.6) Se debe satisfacer: h : Para flexión positiva: El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce en el nudo N19, para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. M Ed + : Momento flector solicitante de cálculo pésimo. M Ed + : 9.07 kn m Para flexión negativa: M Ed - : Momento flector solicitante de cálculo pésimo. M Ed - El momento flector resistente de cálculo M c,rd viene dado por: Donde: Clase: Clase de la sección, según la capacidad de deformación y de desarrollo de la resistencia plástica de los elementos planos de una sección a flexión simple. W pl,z : Módulo resistente plástico correspondiente a la fibra con mayor tensión, para las secciones de clase 1 y 2. : 0.00 kn m M c,rd : kn m Clase : 1 W pl,z : cm³ f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05

86 Resistencia a corte Z (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.4) Se debe satisfacer: h : El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce en el nudo N19, para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 1.91 kn El esfuerzo cortante resistente de cálculo V c,rd viene dado por: Donde: V c,rd : kn A v : Área transversal a cortante. A v : 9.00 cm² Siendo: d: Altura del alma. d : mm t w : Espesor del alma. t w : 5.00 mm f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05 Abolladura por cortante del alma: (CTE DB SE-A, Artículo ) Aunque no se han dispuesto rigidizadores transversales, no es necesario comprobar la resistencia a la abolladura del alma, puesto que se cumple: < Donde: l w : Esbeltez del alma. l w : l máx : Esbeltez máxima. l máx : e: Factor de reducción. e : 0.92 Siendo: f ref : Límite elástico de referencia. f ref : MPa f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa

87 Resistencia a corte Y (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.4) Se debe satisfacer: h : El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 0.33 kn El esfuerzo cortante resistente de cálculo V c,rd viene dado por: Donde: V c,rd : kn A v : Área transversal a cortante. A v : 9.08 cm² Siendo: A: Área de la sección bruta. A : cm² d: Altura del alma. d : mm t w : Espesor del alma. t w : 5.00 mm f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05 Abolladura por cortante del alma: (CTE DB SE-A, Artículo ) Aunque no se han dispuesto rigidizadores transversales, no es necesario comprobar la resistencia a la abolladura del alma, puesto que se cumple: < Donde: l w : Esbeltez del alma. l w : l máx : Esbeltez máxima. l máx : e: Factor de reducción. e : 0.92 Siendo: f ref : Límite elástico de referencia. f ref : MPa f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa

88 Resistencia a momento flector Y y fuerza cortante Z combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) No es necesario reducir la resistencia de cálculo a flexión, ya que el esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo V Ed no es superior al 50% de la resistencia de cálculo a cortante V c,rd kn kn Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 1.91 kn V c,rd : Esfuerzo cortante resistente de cálculo. V c,rd : kn Resistencia a momento flector Z y fuerza cortante Y combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) No es necesario reducir la resistencia de cálculo a flexión, ya que el esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo V Ed no es superior al 50% de la resistencia de cálculo a cortante V c,rd kn kn Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 0.33 kn V c,rd : Esfuerzo cortante resistente de cálculo. V c,rd : kn

89 Resistencia a flexión y axil combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) Se debe satisfacer: h : h : h : Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen en el nudo N19, para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. Donde: N c,ed : Axil de compresión solicitante de cálculo pésimo. N c,ed : kn M y,ed, M z,ed : Momentos flectores solicitantes de cálculo pésimos, según los ejes Y y Z, respectivamente. Clase: Clase de la sección, según la capacidad de deformación y de desarrollo de la resistencia plástica de sus elementos planos, para axil y flexión simple. M y,ed - : 5.95 kn m M z,ed + : 9.07 kn m Clase : 1 N pl,rd : Resistencia a compresión de la sección bruta. N pl,rd : kn M pl,rd,y, M pl,rd,z : Resistencia a flexión de la sección bruta en condiciones plásticas, respecto a los ejes Y y Z, respectivamente. Resistencia a pandeo: (CTE DB SE-A, Artículo ) M pl,rd,y : kn m M pl,rd,z : kn m A: Área de la sección bruta. A : cm² W pl,y, W pl,z : Módulos resistentes plásticos correspondientes a la fibra comprimida, alrededor de los ejes Y y Z, respectivamente. W pl,y : cm³ W pl,z : cm³ f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M1 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M1 : 1.05 k y, k z : Coeficientes de interacción. k y : 1.08 k z : 1.08 C m,y, C m,z : Factores de momento flector uniforme equivalente. C m,y : 1.00 C m,z : 1.00 c y, c z : Coeficientes de reducción por pandeo, alrededor de los ejes Y y Z, respectivamente. l y, l z : Esbelteces reducidas con valores no mayores que 1.00, en relación a los ejes Y y Z, respectivamente. c y : 0.55 c z : 0.55 l y : 0.99 l z : 0.99 a y, a z : Factores dependientes de la clase de la sección. a y : 0.60 a z : 0.60

90 Resistencia a flexión, axil y cortante combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) No es necesario reducir las resistencias de cálculo a flexión y a axil, ya que se puede ignorar el efecto de abolladura por esfuerzo cortante y, además, el esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo V Ed es menor o igual que el 50% del esfuerzo cortante resistente de cálculo V c,rd. Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen para la combinación de acciones 1.35 PP+1.35 CM kn kn Donde: V Ed,z : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed,z : 1.91 kn V c,rd,z : Esfuerzo cortante resistente de cálculo. V c,rd,z : kn Resistencia a torsión (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.7) Se debe satisfacer: h : El esfuerzo solicitante de cálculo pésimo se produce para la combinación de acciones 1.35 PP+0.8 CM1. M T,Ed : Momento torsor solicitante de cálculo pésimo. M T,Ed : 0.09 kn m El momento torsor resistente de cálculo M T,Rd viene dado por: M T,Rd : kn m Donde: W T : Módulo de resistencia a torsión. W T : cm³ f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05

91 Resistencia a cortante Z y momento torsor combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) Se debe satisfacer: h : Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen en el nudo N19, para la combinación de acciones 1.35 PP+1.35 CM1+1.5 SQ1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 1.91 kn M T,Ed : Momento torsor solicitante de cálculo pésimo. M T,Ed : 0.09 kn m El esfuerzo cortante resistente de cálculo reducido V pl,t,rd viene dado por: V pl,t,rd : kn Donde: V pl,rd : Esfuerzo cortante resistente de cálculo. V pl,rd : kn t T,Ed : Tensiones tangenciales por torsión. t T,Ed : 0.99 MPa Siendo: W T : Módulo de resistencia a torsión. W T : cm³ f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05

92 Resistencia a cortante Y y momento torsor combinados (CTE DB SE-A, Artículo 6.2.8) Se debe satisfacer: h : Los esfuerzos solicitantes de cálculo pésimos se producen para la combinación de acciones 1.35 PP+1.35 CM1+1.5 SQ1. V Ed : Esfuerzo cortante solicitante de cálculo pésimo. V Ed : 0.33 kn M T,Ed : Momento torsor solicitante de cálculo pésimo. M T,Ed : 0.09 kn m El esfuerzo cortante resistente de cálculo reducido V pl,t,rd viene dado por: V pl,t,rd : kn Donde: V pl,rd : Esfuerzo cortante resistente de cálculo. V pl,rd : kn t T,Ed : Tensiones tangenciales por torsión. t T,Ed : 0.99 MPa Siendo: W T : Módulo de resistencia a torsión. W T : cm³ f yd : Resistencia de cálculo del acero. f yd : MPa Siendo: f y : Límite elástico. (CTE DB SE-A, Tabla 4.1) f y : MPa g M0 : Coeficiente parcial de seguridad del material. g M0 : 1.05

93 4. ANEXO LEI DE CONTRATOS PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 26

94 ESPECIFICACIÓNS DE OBRA COMPLETA O presente proxecto refírese a unha obra completa de acordo co preceptuado no Art. los Artículos 125 y 127 del Reglamento General de la Ley de Contratos de las Administraciones Públicas (R.D. 1098/2001 del 12 de Octubre). CLASIFICACIÓN DO TIPO DE OBRA De acordo co establecido no RD Lexislativo 3/2011 de 14 de novembro polo que se aproba o texto refundido da Ley de Contratos do Sector Público, Art. 6 do Título Preliminar, mailo Art. 109 do Libro II (Preparación de los contratos), tratase dun contrato de obras e de acordo co Anexo I (Actividades a las que se refiere el apartado 1 del articulo 6), as obras a realizar son consecuencia do natural uso e paso do tempo, e polo tanto cabe clasifica-las como OBRAS DE REPARACIÓN SIMPLE, RESTAURACIÓN OU REHABILITACIÓN), como NACE, SECCIÓN F_Construcción, DIVISIÓN 45_Construcción, GRUPO 45.2, CLASE 45.21_DESCRIPCIÓN Construcción general de inmuebles y obras de ingeniería civil (puentes, túneles ect...) e 45.25_DESCRIPCIÓN: Construccións especializadas, necesarias para emendar o menoscabo producido no inmoble. CLASIFICACIÓN DO CONTRATISTA De acordo co Art. 54 (Condiciones de aptitud) do Título II Partes en el contrato, Capítulo II Capacidad y Solvencia del Empresario, no Anexo I e na disposición transitoria quinta do RD Lexislativo 3/2011 de 14 de novembro polo que se aproba o texto refundido da Ley de Contratos do Sector Público, e do Reglamento General de la Ley de Contratos de las Administraciones Públicas, Capítulo II do Título II,, art. 25, 27, 28 e 29, o contratista deberá poseer clasificación no caso de proxectos maiores de ,00 Euros, cantidade superior ao orzamento do proxecto que nos ocupa. Pese a esto, dadas as características da obra a executar e as dos elementos sobre os que se actúa (elementos históricos de grande importancia patrimonial), estímase que neste caso o contratista deberá ter a clasificación seguinte: K - Especiales 07.- Restauración de bens inmobles histórico-artísticos. CATEGORÍA Dacordo co reglamento Real Decreto 1098/2001, do 12 de octubre, polo cal se aproba o Reglamento general de la Ley de Contratos de las AdministracionesPúblicas no seu artígo 26 especifica que a categoría do contrato é a seguinte: Categoría c) cuando la citada anualidad media exceda de euros y no sobrepase los euros. Dacordo co Real Decreto 773/2015, de 28 de agosto, polo que se modifican determinados preceptos do Reglamento General de la Ley de Contratos de las Administraciones Públicas, aprobado polo Real Decreto 1098/2001, de 12 de octubre, no seu artígo26. Categorías de clasificación dos contratos de obras. Categoría 2, si su cuantía es superior a euros e inferior o igual a euros. Non obstante a disposición transitoria segunda especifica: Disposición transitoria segunda. Clasificación exigible para los contratos de obras. Para los contratos de obras cuyo plazo de presentación de ofertas termine antes del día uno de enero de 2020 las clasificaciones en los subgrupos incluidos en el artículo 26 del Reglamento surtirán sus efectos, con el alcance y límites cuantitativos determinados para cada subgrupo y categoría de clasificación, tanto si fueron otorgadas en los términos establecidos por el presente real decreto como si lo fueron con anterioridad a su entrada en vigor y en los términos establecidos por el Real Decreto 1098/2001, de 12 de octubre, por el que se aprueba el Reglamento general de la Ley de Contratos de las Administraciones Públicas, de acuerdo con el siguiente cuadro de equivalencias: PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 27

95 Categoria del Categoria Real contrato Decreto 1098/ A ó B 2 C 3 D 4 E 5 F 6 F Categoría 2,( se a súa contía é superior a euros e inferior ou igual a euros), xa que o PEM anual é de ,01 euros. FORMA DE ADXUDICACIÓN DOS CONTRATOS DAS OBRAS De acordo co Art. 138 (Procedimiento de adjudicación) do Libro III, (Selección del contratista y adjudicación de los contratos) Título I (Adjudicación de los contratos), Capítulo I Adjudicación de los contratos de las administraciones públicas do RD Lexislativo 3/2011 de 14 de novembro polo que se aproba o texto refundido da Ley de Contratos do Sector Público, proponse como forma de adxudicación por procedemento aberto. PLAN DE OBRA, PROGRAMA DE TRABALLO, PRAZO DE EXECUCIÓN Acorde co estabrecido polo Art. 123 do RD Lexislativo 3/2011 de 14 de novembro polo que se aproba o texto refundido da Ley de Contratos do Sector Público, este proxecto, debido a que o seu orzamento non supera os euros a duración dos traballos non inclúe un programa de desenvolvemento dos traballos ou plan de obra. No obstante, para los proyectos de obras de primer establecimiento, reforma o gran reparación inferiores a euros, y para los restantes proyectos enumerados en el artículo anterior, se podrá simplificar, refundir o incluso suprimir, alguno o algunos de los documentos anteriores en la forma que en las normas de desarrollo de esta Ley se determine, siempre que la documentación resultante sea suficiente para definir, valorar y ejecutar las obras que comprenda. No obstante, sólo podrá prescindirse de la documentación indicada en la letra g) del apartado anterior en los casos en que así esté previsto en la normativa específica que la regula. Prazo de execución: 6 meses PRAZO DE GARANTÍA De acordo co preceptuado no Art. 100 y 222 do RD Lexislativo de 14 de novembro polo que se aproba o texto refundido da Ley de Contratos do Sector Público, establécese un prazo de garantía dun ano. ART 144 DO REGULAMENTO XERAL DA LEI DOS CONTRATOS DAS ADMINISTRACIÓNS PÚBLICAS De acordo co especificado no referido Art. e nos casos en que sexa de aplicación, o contratista estará obrigado a presentar un programa de traballo no prazo máximo de trinta días, contados desde a formalización do contrato. REVISIÓN DOS PREZOS De acordo co estabrecido no artigo 89, RD Lexislativo 3/2011 de 14 de novembro polo que se aproba o texto refundido da Ley de Contratos do Sector Público o contrato obxeto da presente obra non será obxeto de revisión de precios, dado o tempo de execución da obras moi inferior a un ano. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 28

96 DO RD LEXISLATIVO DE 14 DE NOVEMBRO POLO QUE SE APROBA O TEXTO REFUNDIDO DA LEY DE CONTRATOS DO SECTOR PÚBLICO NORMAS DE OBRIGADO CUMPRIMENTO Na redacción do presente proxecto, e na execución das obras ás que éste se refire, se consideran como normas de obrigado cumprimento ás que poidan ser de aplicación as distintas unidades de obra dictadas pola Presidencia do Goberno, Ministerio de Fomento, así como a normativa vixente sobre Hixiene e Seguridade no Traballo, do seu conocimento e estricto cumprimento está obligado o contratista executor das obras. En Lugo, setembro de O arquitecto. Fdo.: José Ignacio López de Rego Uriarte PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 29

97 4.1 CERTIFICADO DE OBRA COMPLETA JOSÉ IGNACIO LÓPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO, autor do PROXECTO Básico e de Execución e director das obras de RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E O CUBO LXXI. MURALLA ROMANA DE LUGO DECLARA: Que o proxecto promovido pola Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria da Xunta de Galicia, que desenvolve o tema das devanditas obras na MURALLA ROMANA DE LUGO, se refire a unha obra completa susceptible de ser posta en servicio ó fin da realización dos traballos. E para que así conste e surta os efectos oportunos según o preceptuado no ART. 74 do RD Lexislativo de 14 de novembro polo que se aproba o texto refundido da Ley de Contratos do Sector Público e o art. 125 do Regulamento Xeral de da Lei de Contratos das Administracións Públicas, expídese o seguinte certificado. En Lugo, setembro de O arquitecto Fdo.: José Ignacio López de Rego Uriarte PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 30

98 4.2 ACTA DE REPLANTEO E CERTIFICADO DE VIABILIDADE JOSÉ IGNACIO LÓPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO, autor do PROXECTO Básico e de Execución e director das obras de RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E O CUBO LXXI. MURALLA ROMANA DE LUGO CERTIFICA: Que por esta Dirección Técnica efectuóuse ó replanteo previo da obra, comprobando a realidade xeométrica da mesma, a disponibilidade dos terreos precisos para a sua normal execución e a de cantos supostos figuran no proxecto aprobado e son básicos para a celebración do contrato destas obras unha vez adxudicadas polos seus trámites. Que polo exposto, é viable a execución deste proxecto. O que certifica aos efectos prevenidos no art. 110 do RD Lexislativo de 14 de novembro polo que se aproba o texto refundido da Lei de Contratos do Sector Público e artigos 139 e 140 do Regulamento Xeral da Lei de Contratos das Administracións Públicas. En Lugo, setembro de O arquitecto Fdo.: José Ignacio López de Rego Uriarte PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 31

99 4.3 DECLARACIÓN XURADA JOSE IGNACIO LÓPEZ DE REGO URIARTE, arquitecto colexiado no Colexio Oficial de Arquitectos de Galicia co número 622 e estudio profesional en Lugo, Rúa Mondoñedo Nº14 lateral, PROVISTO DE DNI D, DECLARA BAIXO XURAMENTO. Que non está incurso en ningunha das prohibicións e incompatibilidades reseñadas no artigo 49 do RD Lexislativo de 14 de novembro polo que se aproba o texto refundido da Ley de Contratos do Sector Público. Para que asi conste aos efectos oportunos, asino a presente Declaración Xurada. En Lugo, setembro de O arquitecto Fdo.: José Ignacio López de Rego Uriarte PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 32

100 5. PREGOS de CONDICIÓNS TÉCNICAS PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 34

101 5.1 PREGO DE CONDICIÓNS TÉCNICAS PARTICULARES ANTECENDENTES Este PREGO de CONDICIÓNS TÉCNICAS PARTICULARES complementa ó PREGO de CONDICIÓNS TÉCNICAS XERAIS da EDIFICACIÓN APROBADO polo MINISTERIO da VIVENDA e EDITADO pola DIRECCIÓN xeneral de ARQUITECTURA, estes dous pregos deben rexer na EXECUCIÓN das OBRAS INCLUÍDAS no "PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN de RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA DE LUGO OBXECTO DESTE DOCUMENTO O prego de Condicións Técnicas reúne tódalas normas a seguir para a realización das obras do que é obxecto o presente proxecto. As presentes condicións técnicas serán de obrigada observación polo contratista a quen se adxudique a obra, o cal deberá facer constar que as coñece e que se compromete a executar a obra con estricta suxeición ás mesmas no proposta que formule e que sirva de base para a adxudicación DESCRIPCIÓN DAS OBRAS As obras obxecto do contrato son as que quedan específicadas nos restantes documentos do proxecto, tales como Memoria, Medicións, orzamentos, Planos e que en resumen consiste en: TRABALLOS PREVIOS (CUBOS LXX E LXXI) - Valado da zona de actuación. - Control de la fauna. (ANEXO) - Colocación de apeos con perfis metálicos polo extradós do cubo, o sistema empregado ten o caracter de preventorio posto que unha vez retirado o recheo o muro do cubo funciona como un muro por gravidade, non existindo accións exteriores de caracter horizontal. O conxunto de cerchas se unira mediante cables de aceiro trenzado de 8 mm que rodeasen o cubo e que estaran separados do muro exterior mediante táboas que no seu caso permitirian trasladar as accións exteriores aos cables e dos cables aos apeos metalicos. No caso no que por accións da restauración o muro sufrise esforzos horizontais estes serian transmitidos aos apeos os cales soportarian as accións mediante os seguintes mecanismos: 1. Acodalamiento dos apeos, perpendiculares á muralla, ás soleiras das beirarrúas. 2. Rozamiento entre chan e apeo nos paralelos á muralla. 3. Lastrado dos apeos mediante sacos de area para evitar o xiro dos mesmos. - Colocación de testigos nas fisuras existentes nos cubos, situadas entre as laxas de formigón armado para avaliar se as fisuras seguen activas durante o proceso de restauración. Ditos testigos estran constituídas por unha peza rectangular de vidro de 200x50x4 mm que se unira a ambos os dous lados da fisura con pelladas de yeso, este sistema permite que se se produce a rotura da peza de vidro, medir o desprazamento dun lado do muro con respecto ao outro nos eixos X, E e Z. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 35

102 - Protección provisional das luminarias situadas entre os lenzos do cubo a nivel da Ronda. - Transporte a vertedoiro dos residuos xerados OBRAS DE DEMOLICIÓN E DESMONTADO (CUBOS LXX E LXXI) - Retirada de zahorra compactada (35 cm de espesor medio do remate superficial do pavimento do cubo). - Demolición con martelo da losa de formigón lixeiramente armado de esperor 20 cm, por tratarse de formigóns de resitencia baixa e empregar herrramientas manuales as vibracións que se produzan son absorbidas na sua totalidade pola base de area na que se asenta e por tanto non son transmitidas ao muro que delimita o cubo. - Carga e transporte a vertedoiro autorizado dos residuos xerados - Xestión de residuos da construción. - Vaciado da capa de area por medios manuais e carga a contenedor para su transporte a vertedoiro autorizado. - Demolición con martelo da seguinte losa de formigón armado de espesor 20cm. - Carga e transporte a vertedoiro autorizado dos residuos xerados - Xestión de residuos da construción. - Vaciado da capa de area por medios manuais e carga a contenedor para su transporte a vertedoiro autorizado. - Demolición con martelo da última losa de formigón armado de espesor 20cm. - Carga e transporte a vertedoiro autorizado dos residuos xerados - Xestión de residuos da construción. - Vaciado da capa de area por medios manuais e carga a contenedor para su transporte a vertedoiro autorizado OBRAS DE ESCAVACIÓN ARQUEOLÓGICA(CUBOS LXX E LXXI) - Limpeza do fondo. - Levantamento topográfico do estado actual. - Escavación con control arqueolóxico das gabias da cimentación que soportan os muros. - Levantamento topográfico do estado definitivo OBRAS DE RESTAURACIÓN (CUBOS LXX E LXXI) 1. Escavación arqueolóxica do paramento do cubo ata chegar á primeira losa de formigón armado. 2. Demolición con compresor da losa de formigón armado. 3. Carga de residuos da losa de formigón armado en contenedor. 4. Escavación de recheo de area entre as losas de formigón armado. 5. Carga de area en contenedor. 6. Repetir estas accións ata la cimentación. 7. Escavación arqueolóxica do suelo do cubo ata agotar o depósito. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 36

103 8. Execución de gabia ata terreo firme para apoio da cimentación de muros e contrafortes de mampostería de lousa recibida con morteiro de cal e area. 9. Execución de zapata corrida de cimentación de un metro por un metro na base de muros de mampostería de lousa recibida con morteior de cal e area 1: Colocación de doble lámina de polietileno en pendiente hacia o exterior do cubo nos espacios entre muros e contrafortes. 11. Colocación de 20 cm de grava de árido máximo 4 mm encima da lámina de polietileno. 12. Execución dun muros de mampostería de lousa de 1 m de ancho e 2 m de largo recibida con morterio de cal e area 1/2 adosado ao adarve. 13. Execución en paralelo de tres contrafortes de 2m de largo e 0,80m de ancho radioconcéntricos para atar o paramento exterior do cubo a base de mampostería de lousa recibida con morteiro de cal e area 1/2. Devanditos contrafortes se uniran a ambos os dous lados das fisuras do muro exterior do cubo mediante mampuestos de lousa cada 50 cm, formando un conxunto monolitico.estes contrafortes estaran separados do muro orixinal romano aproximadamente 1.5 m, e se uniran mediante un arco ao machón o que xerase un espazo que permitira o estudo dunha seccion do recheo orixinal da muralla romana de Lugo, dado que se previu a colocación na parte superior do adarve dun rexistro para poder acceder á parte interior. Non se contempla o pechado de fisuras porque ao tratarse dun muro de mamposteria de lousa calquera actuación tendente a pechar a devandita fisura seria reconocible de forma inmediata polo exterior e non aportaria ningunha mellora no funcionamento do muro de peche do cubo, o cal como se explicou solidarizouse cos contrafuertes. Non obstante a dirección facultativa no transcurso das obras tomase a decision de pechar ou non a fisuras polo exterior do muro. 14. Formación de arco de lousa a base de raxuela para conectar os muros (puntos 12 e 13). 15. Remate superior dos arcos e contrafortes a base de muro de lousa concertada con morteiro de cal e area 1/2 de 1m de altura. 16. Colocación de perfil de aceiro inoxidable AISI 316, paralelo ao adarve para apoio do tramex. 17. Colocación de pates a base de perfis de aceiro inoxidable AISI 316 de diámetro 20 mm recibido o remate lateral do muro, incluso gaiola a base de pletinas de aceiro inoxidable AISI 316 de 30x3 mm para proteción da escaleira. 18. Colocación de forxado de chapa grecada de acero C320 AISI 316, de 1.5 mm de espesor y una losa de mortero de cal hidráulica de 80 mm de espesor. La chapa colaborante tendrá una nervadura de 59 mm de alto para un total de 139mm. La resistencia de la losa de mortero hidráulica será mayor o igual a 30 kg/cm Rexistro para baixada a base de chapa de aceiro C320 AISI 316, de 1.5 mm de espesor, cerco e contracerco de perfis L de aceiro inoxidable AISI 316, bisagras e asa. 20. Execución de capa de formación de pendiente a base de morteiro de cal e area 1/ Colocación de lámina de xeotextil de 105 gr/m Colocación de impermeabilización con lámina de caucho butilo de gran resistencia mecánica e estabilidade dimensional, espesor de 1,2 mm., e morteiro de cal e area de río de dosificación 1/2 como soporte da lámina, anclada mecánicamente ao soporte. 23. Colicación de lámina de xeotextil de 105 gr/m Execución de capa protectora de morteiro de cal e area 1/ Colocación de capa de arxila natural de entre 10 e 15 cm. de espesor con pendente hacia os desaugues existentes. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 37

104 Colocación de capa de acabado a base de zahorra compactada de 10 cm de espesor CARACTERÍSTICAS QUE DEBEN TER OS MATERIAIS A EMPREGAR Tódolos materiais a empregar na presente obra, serán de primeira calidade e reunirán as condicións esixidas nas condicións xerais de índole técnica prevista no Prego de Condicións da Edificación 1960 e demais disposicións vixentes referentes a materiais e prototipos de construcción Tódolos materiais a que este Capítulo se refire poderán ser sometidos ós análises e probas por conta da contrata, que se crean necesarias para acredita-la súa calidade. Calquera outro que fora especificado e que sexan necesarios empregar deberá ser aprobado pola Dirección das obras, ben entendido que será rexeitado o que non reúna as condicións esixidas pola boa práctica da construcción. Os materiais non consignados no proxecto que deran lugar a prezos contradictorios reunirán as condicións de bondade necesarias, a xuízo da dirección facultativa, non tendo o contratista dereito a reclamación algunha por estas condicións esixidas NORMAS PARA A ELABORACIÓN DAS DISTINTAS UNIDADES DE OBRA Replantexo.- Como actividade previa a calquera outra da obra, pola dirección da mesma procederase, en presencia do contratista a efectua-la comprobación do replantexo feito previamente á licitación, estendéndose acta do resultado que será firmada por ámbalas partes interesadas, remitíndose un exemplar á Dirección Xeral de Patrimonio Cultural, da Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria (Xunta de Galicia). Cando da devandita comprobación se desprenda a viabilidade do proxecto a xuízo do Director das obras e sen reserva polo contratista daranse comezo ás mesmas comezándose a contar a partir do día seguinte á firma do acta de comprobación do replantexo, no prazo de execución das obras. Condicións xenerais de execución.- Tódolos traballos incluídos no presente proxecto executarase esmeradamente con arranxo ás prácticas da boa construción de acordo coas condicións establecidas no Prego de Condicións da Edificación da Dirección Xeral de Arquitectura 1960 e cumprindo estrictamente as instruccións recibidas pola Dirección Facultativa, non podendo polo tanto servir de pretexto ó contratista a baixa de poxa por variar esa esmerada execución nin a primeirísima calidade das instalacións proxectadas en canto os seus materiais e man de obra nin pretender proxectos adicionais. Teranse presentes as disposicións e instruccións de tipo particular referentes a determinadas actividades, que serán de obrigado cumprimento. Si a xuízo da Dirección Facultativa houbera algunha parte da obra mal executada, o contratista terá a obriga de demolela e voltar OBRIGACIÓNSa executala cantas veces fose necesario ata que quede a satisfacción da devandita Dirección, non outorgando estes argumentos de traballo dereito a percibi-la indemnización de ningún xénero anque as condicións de mala execución de obra se notasen despois da recepción, sen que isto poda influír nos prazos parciais ou no total da execución da obra. OBRIGACIONS ESIXIBLES O CONTRATISTA DURANTE A EXECUCIÓN DA OBRA. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 38

105 Marcha dos traballos.-para a execución do programa de desenrolo da obra, previsto na lexislación vixente o contratista deberá ter sempre na obra un número de obreiros proporcionado á extensión dos traballos e clases destes que se estean executando. Persoal.-Tódolos traballos serán executados por persoas especialmente preparadas. Cada oficio ordenará o seu traballo armónicamente co dos demais procurando sempre facilitar a marcha dos mesmos, en avantaxe á boa execución e rapidez da construcción. Asustándose no posible á planificación económica da obra prevista no proxecto. O contratista permanecerá na obra durante a xornada de traballo, podendo estar representado por un encargado apto, autorizado por escrito, para recibir instrucción verbais e asinar recibos e planos ou comunicacións que se lle dirixan. En toda obra con orzamento superior a Euros e para as que o respectivo Prego de Cláusulas particulares determine o contratista virá obrigado a ter á fronte da obra e pola súa conta, un constructor con titulación profesional axeitada, que interveña en tódalas cuestións de carácter técnico relacionadas coa contrata. Libro Oficial de Ordes, Asistencia e Incidencias.-Co obxecto de que en todo intre se poda ter un coñecemento exacto da execución e incidencias da obra, levarase, mentres dure a mesma un Libro de ordes Asistencia e Incidencias, no que quedarán reflectidas as visitas facultativas realizadas pola Dirección da obra, as incidencias suxeridas e, en xeral, todos aqueles datos que sirvan para determina con exactitude, si pola contrata se cumpriron os prazos e fases de execución previstos para a execución do proxecto. A tal efecto á formalización do contrato dilixenciarase o devandito libro no Instituto de Restauro da Dirección Xeral de Patrimonio Cultural da Consellería de Cultura Comunicación Social e Turismo (Xunta de Galicia) o cal se entregará á contrata na data de comezo das obras para a súa conservación na oficina da obra, onde estará a disposición da Dirección Facultativa e excepcionalmente das autoridades de este departamento. O Arquitecto Director da obra, o Aparellador ou Arquitecto Técnico e os demais facultativos colaboradores na dirección das obras, irán deixando constancia, mediante as oportunas referencias das súas visitas e inspeccións e as incidencias que xurdan no transcurso delas e obriguen a calquera modificación do proxecto, así como das ordes que precise dar ó contratista respecto á execución das obras, as cales serán de obrigado cumprimento. Tamén estará o devandito libro, con carácter extraordinario, a disposición de calquera autoridade do Departamento que debidamente designada para iso tivera que executar algún trámite e inspección en relación coa obra. As anotacións no Libro de Ordes Asistencias e Incidencias, farán fe a efectos de determina-las posibles causas da resolución e incidencias do contrato. Sen embargo, cando o contratista non estíbese conforme poderá alegar no seu descargo todas aquelas razóns que avalen a súa postura, aportando as probas que estime pertinentes. Ó efectuar unha orden ó través do correspondente asento neste libro, non será obstáculo para que cando a Dirección Facultativa o xulgue axeitado se efectúe a mesma tamén por dito oficio. Dita orden reflectirase no Libro de Ordes. Calquera modificación na execución de unidades da obra que presupoña a realización de distinto número de aquelas en máis ou en menos das figuras no estado de medicións do orzamento deberá ser coñecida e autorizada con carácter previo a súa execución polo Director Facultativo, facéndose constar no Libro de Obra, tanto a autorización citada como a comprobación posterior da súa execución. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 39

106 No caso OBRIGACIÓNS executarende non obterse esta autorización, o contratista non poderá pretender, en ningún caso o abono das unidades de obra que se executaran de máis respecto das figuradas no proxecto INSTALACIÓNS AUXILIARES E PRECAUCIÓNS A ADOPTAR DURANTE A CONSTRUCIÓN A execución das obras figuradas no presente proxecto requirirá as instalacións auxiliares seguintes: - Riostras de goma, miras metálicas, pequena maquinaria e medios auxiliares. Os necesarios para o correcto funcionamento da mesma dentro do prazo previsto. - Madeirame, redes e lonas en cantidade suficiente de modo que garantan a seguridade dos operarios e transeúntes. - Maquinaria, estadas, ferramentas e todo tipo de material auxiliar para levar a cabo os traballos inherentes ó proxecto. A empresa adxudicataria comprometerase a manter na obra a totalidade da maquinaria relacionada e incorporala á mesma ou anque non este en unidades de obra sempre que sexa requirida para elo pola Dirección Facultativa, pero si incluída nesta relación ou sexa necesaria para a correcta execución das obra definidas en este proxecto. Especiais condicións de seguridade por ser un edificio aberto ó público, sobre todo con materiais e/ou situacións que puideran orixinar accidentes, suprimindo no seu caso o uso público. Ó mesmo tempo seguiranse as prescricións do Plan de Seguridade redactado pola empresa adxudicataria das obras, seguindo as directrices do estudio de seguridade e saúde redactado ó amparo do Real Decreto 1627/1997 do 24 de outubro do Presidencia do Goberno. As precaucións a adoptar durante a construcción serán as previstas na Lei de Prevención de Riscos Laborais (Lei 31/1995) e as disposicións complementarias FORMA DE MEDICIÓN E VALORACIÓN DAS DISTINTAS UNIDADES DE OBRA E ABONO DAS PARTIDAS ALZADAS Medicións.-A medición do conxunto de unidades de obra que constitúen o presente proxecto verificarase aplicando a cada unidade de obra a unidade de medida que sexa apropiada e con arranxo ás mesmas unidades adoptadas no orzamento, unidade completa, partida alzada metros cadrados, cúbicos ou lineais, Quilogramos,etcétera. Tanto as medicións parciais como as que se executen ó final da obra realizaranse conxuntamente có contratista, levantándose as correspondentes actas que serán firmadas por ámbalas partes. Tódalas medicións que se efectúen comprenderán as unidades de obra realmente executadas, non tendo o contratista dereito a reclamación de ningunha especia polas diferencias que se produciran entre as medicións que se executen e as que figuren no estado de medicións de proxecto, así como tampouco polos errores de clasificación das diversas unidades de obra que figuren nos estados de valoración Valoracións.- As valoracións das unidades de obra figuradas no presente proxecto, efectuaranse multiplicando o número destas resultante das medicións polo prezo unitario asignado ás mesmas no orzamento. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 40

107 No prezo unitario aludido no parágrafos anterior consideraranse incluídos os gastos do transporte de materiais, as indemnizacións ou pagas que teñan que facerse por calquera concepto, así como todo tipo de xuros fiscais que graven os materiais polo Estado Comunidade Autónoma, Provincia ou Concello, durante a execución das obras, así como toda clase de cargas sociais. Tamén serán de conta do contratista os honorarios taxas e demais xuros ou gravámenes que se orixinen con ocasión das inspeccións, aprobación e comprobación das instalacións con que está dotado o inmoble. O contratista non terá dereito por isto a pedir indemnización algunha polas causas enumeradas. No prezo de cada unidade de obra van comprendidas tódolos materiais accesorios e operacións necesarias para deixar a obra rematada e en disposición de recibirse. Valoración de las obras no concluídas o incompletas.- As obras rematadas abonaranse con arranxo ós prezos consignados no Orzamento Cando por consecuencia da rescisión ou outra causa fose preciso valorar obras incompletas aplicaranse os prezos do Orzamento sen que poda pretenderse cada valoración da obra fraccionada noutra forma que a establecida nos cadros de descomposición de prezos. Prezos contradictorios.- Si sucedese algún caso excepcional e imprevisto no cal fose necesaria a designación de prezos contradictorios entre a Administración e o contratista, estes prezos deberán fixarse con arranxo ó disposto no artigo 158 do Regulamento Xeral da Lei de Contratos das Administracións Públicas. Relaciones valoradas.-o director da obra formulará mensualmente unha relación valorada dos traballos executados dende a anterior liquidación con suxeición ós prezos do presuposto. O contratista que presenciará as operacións de valoración e medición para estender esta relación terá un prazo de dez días para examinalas. Deberá neste prazo dar a súa conformidade ou facer no caso contrario, as reclamacións que considera axeitado. Estas relacións valoradas non terán máis que carácter provisional a boa conta, e non supón a aprobación das obras que nelas se comprende. As devanditas relacións valoradas formaranse multiplicando os resultados da medición polos prezos de execución material que figuren no cadro de prezos unitarios do proxecto da cada unidade e ós prezos das novas unidades de obra non previstos (contradictorios) que foran debidamente autorizados. Ó resultado da valoración así obtida, aumentaránselle as porcentaxes adoptadas para forma-lo orzamento base da licitación e a cifra que resulte desta operación multiplicarase polo coeficiente de adxudicación obtendo así a relación valorada que se aplicará á certificación correspondentes o período de pago de acordo con este Prego. Obras que se abonarán o contratista e prezos das mesmas.-abonarase ó contratista da obra que realmente execute con suxeición ó proxecto que sirve de base ó contrato, ou as modificación do mesmo, autorizadas pola superioridade ou ás ordes que con arranxo as súas facultades lle comunicasen por escrito, o Director da obra, sempre que a devandita obra se encontre axustada ós preceptos do contrato e sen que o seu importe poda exceder da cifra total dos orzamentos aprobados. Por conseguinte o Número de unidades que se consignan no proxecto ou no orzamento non poderá servirlle de fundamento para ensumir reclamacións de ningunha especie, salvo nos casos de rescisión Tanto nas certificacións de obra como na liquidación final, abonaranse as obras feitas polo contratista ós prezos de execución material que figuran no orzamento para cada unidade de obra. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 41

108 Si excepcionalmente se executara algún traballo que non se encontre regulado exactamente nas condicións da contrata, pero que sen embargo sexa admisible a xuízo do Director, darase coñecemento de iso a Superioridade, propoñendo á vez a rebaixa de prezos que estime xusto, e si aquela resolvera acepta-la obra, quedará o contratista obrigado a conformarse coa rebaixa acordada Cando se xulgue necesario empregar materiais para executa-las obras que non figuren no proxecto avaliaranse o seu importe ós prezos asignados a outras obras ou materiais análogos si existiran e cando non, discutirase entre o Director da obra e o contratista someténdoas á aprobación superior. Os novos prezos regulados por un ou outro procedemento suxeitaranse sempre ó establecido no parágrafo ó 12 de presente apartado. Ó resultado da valoración feita de ese modo se lle aumentará o tanto por cento adoptado para formar o orzamento de contrata e a cifra que se obteña multiplicarse polo coeficiente de adxudicación. Cando o contratista, con autorización do Director da obra empregase materiais de máis esmerada preparación ou de maior tamaño que o estipulado no proxecto trocaranse unha clase de fábrica por outra que teña asignado maior prezo executándose con maiores dimensións calquera outra modificación que sexa beneficiosa a xuízo da administración non terán dereito sen embargo, si non ó que correspondería si construíra a obra con estricta suxeición ó proxecto contratado. As cantidades calculadas para obras accesorias, aínda que figuren por partida alzada do orzamento, non serán abonadas si non ós prezos da contrata, segundo as condicións da mesma e os proxectos particulares que para eles se formen ou, no seu defecto polo que resulte da medición final. Abono das partidas alzadas.- Para a execución material das partidas alzadas figuradas no proxecto de obra, ás que afecta o coeficiente de adxudicación, deberá obterse a aprobación da Dirección Facultativa. A tal efecto antes de proceder a súa realización someterase a súa consideración o detalle desgaxado do importe da mesma acorde con establecido no art do Regulamento Xeneral da Lei de Contratas das Administracións públicas no cal si é de conformidade poderá executarse. Das partidas unitarias ou alzadas que no estado de medicións ou presuposto figuran serán a xustificar as que nas mesmas se indican cos números; sendo as restantes de abono íntegro. Unha vez realizada-las obras serán abonadas ó contratista no prezo aprobado a que se fai mención no parágrafo anterior PRAZO DE GARANTÍA E PROBAS PREVIAS PARA A RECEPCIÓN ART. 147 RECEPCIÓN E PRAZO DE GARANTÍA. Á recepción das obras o seu remate e os efectos establecidos no artigo 235 do RD Lexislativo 3/2011 de 14 de novembro polo que se aproba o texto refundido da Ley de Contratos do Sector Público concorrerá un facultativo designado pola Administración representante de esta, o facultativo encargado da dirección das obras e o contratista asistido si o estima oportuno, do seu facultativo. Si se encontran as obras en bo estado e con arranxo ás prescricións previstas no funcionario técnico designado pola Administración contratante e representante de esta as dará por recibidas levantándose a correspondente acta e comezando entonces o prazo de garantía. Cando as obras non se atopen en estado de ser recibida farase constar así na acta e o Director das mesmas sinalará os defectos observados e detallará as instruccións precisas fixando un prazo para remediar aqueles. Se transcorrido o devandito prazo o PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 42

109 contratista non o efectuara poderá concedéraselle outro novo prazo improrrogable o declarar resolto o contrato. O prazo de garantía establecerase no prego de cláusulas administrativas particulares atendendo á natureza e complexidade da obra e non poderá ser inferior a un ano salvo casos especiais. Non obstante, naquelas obras nas que a perduración non teña finalidade práctica como os sondaxes e prospeccións que resultaren infructuosos ou que pola súa natureza esixan traballos.que excedan o concepto de mera conservación como os de dragados non se esixirá prazo de garantía. Poderán ser obxecto de recepción parcial aquelas partes da obra susceptibles de ser executadas por fases que podan ser entregadas ó uso público segundo o establecido no contrato. Probas para a recepción.- Con carácter previo á execución das unidades de obra, os materiais terán que ser recoñecidos e aprobados pola Dirección Facultativa. Si se efectuara a súa manipulación ou colocación sen obter dita conformidade, deberán ser retirados tódolos que a citada dirección rexeitada, dentro dun prazo de trinta días. O contratista presentará oportunamente mostras de cada clase de material á aprobación da Dirección Facultativa, os cales se conservará para efectuar no seu día a comparación ou cotexo cos que se empreguen na obra. Sempre que a Dirección Facultativa o estime necesario serán efectuadas por conta da contrata as probas e análises que permitan aprecia-las condicións dos materiais a empregar CESIÓNS Y CONTRATOS Cesións.- A empresa que resulte adxudicataria da licitación a que se refire o presente Prego non poderá ceder os dereitos derivados do contrato, salvo autorización da Administración. Subcontratos.- Para que a Empresa ou contratista que resulta adxudicatario podan subcontratar a execución de diversas unidades de obra, facendo uso das posibilidades que lle conceden os artigos 209 e 210 da vixente Ley 30/2007 de 30 de outubro, Ley de Contratos del sector Púbico ademais de cumprir cos requisitos e trámites previstos nas mesmas, deberá solicitar da Dirección Xeral de Patrimonio Cultural da Consellería de Cultura Comunicación Social da Xunta de Galicia por escrito, a autorización para subcontratar e manifestar a clasificación que ostenten as empresas ou contratistas con quen pretenda efectuar os devanditos Subcontratos quedando facultado pola Consellería para rexeitar aqueles, total ou parcialmente, cando a xulgar da Dirección Facultativa das obras non reúnan as condicións técnicas que garanten unha boa execución das unidades de obra obxecto do subcontrato CLÁUSULAS FINAIS O contratista, de acordo coa Dirección Facultativa, entregará no acto da recepción os planos de tódalas instalacións executadas na obra, coas modificacións ou estado definitivo nas que quedaron. O contratista comprometese igualmente a entregar na Dirección Xeral de Patrimonio Cultura Xeral da Consellería de Cultura Comunicación Social da Xunta de Galicia, as autorizacións que preceptivamente teñen que expedir as Delegacións Provinciais de Industria, Sanidade, etcétera. e autoridades locais para a posta en servicio das referidas instalacións. Son tamén de conta do contratista tódolos arbitrios, licencias municipais valados, alumeado, multas, etcétera, que ocasionen as obras dende o seu inicio ata a súa total terminación. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 43

110 O contratista durante o ANO de garantía a partir da recepción será o encargado da conservación e policía das obras e terá o persoal suficiente para atender tódalas avarías e reparacións que podan presentarse. Para todo aquelo non detallado expresamente nos artigos anteriores e en especial sobre as condicións que deberán reuni-los materiais que se empreguen na obra así como a execución de cada unidade de obra e as normas para a súa medición e valoración rexerá o Prego de Condicións Técnicas da Dirección Xeneral de Arquitectura O libro de Órdenes e Asistencias se axustará ó estipulado no Decreto 422/71 publicado no <<Boletín Oficial del Estado>> de data 24 de maio. Unha vez finalizada a obra, e en unión do Certificado Final de Obra, remitirase á Dirección Xeral de Patrimonio Cultural da Consellería de Cultura Comunicación Social e Turismo da Xunta de Galicia para o seu arquivo correspondente. Terá simplemente carácter informativo as Normas Tecnolóxicas da Edificación. Cumprimentaranse tódalas normas da Presidencia do Goberno e Ministerio de Obras Públicas e transportes vixentes e as sucesivas que se publiquen no transcurso das obras. Lugo, setembro de O arquitecto Fdo.: José Ignacio López de Rego Uriarte PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 44

111 5.2 PREGO DE CONDICIÓNS TÉCNICAS ESPECÍFICAS ANTECENDENTES Este PREGO de CONDICIÓNS TÉCNICAS PARTICULARES complementa ó PREGO de CONDICIÓNS TÉCNICAS XERAIS da EDIFICACIÓN APROBADO polo MINISTERIO da VIVENDA e EDITADO pola DIRECCIÓN xeneral de ARQUITECTURA, estes dous pregos deben rexer na EXECUCIÓN das OBRAS INCLUÍDAS no PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN de RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA DE LUGO OBRAS DE RESTAURACIÓN. CONDICIÓNS XENERAIS. CALIDADE DOS MATERIAIS Tódolos materiais a empregar na presente obra serán de primeira calidade e reunirán as condicións esixidas vixentes referentes a materiais e prototipos de construcción. PROBAS E ENSAIOS DE MATERIAIS Tódolos materiais a que este capítulo se refire poderán ser sometidos ás análises ou probas, por conta da Contrata, que se crean necesarios para acredita-la súa calidade. Calquera outro que fora especificado e sexa necesario empregar deberá ser aprobado pola Dirección das obras, ben entendido que será rexeitado o que non reúna as condicións esixidas pola boa práctica da construcción. MATERIAIS NON CONSIGNADOS NO PROXECTO Os materiais non consignados no Proxecto que deran lugar a prezos contradictorios reunirán as condicións de bondade necesarias, a xuízo da Dirección Facultativa non tendo o Contratista dereito a reclamación algunha por estas condicións esixidas CONDICIÓNS XENERAIS DE EXECUCIÓN Condicións xenerais de execución. Tódolos traballos, incluídos no presente Proxecto executaranse de acordo coas condicións establecidas no Prego de Condicións da Edificación da Dirección Xeneral de la Arquitectura de 1960, e cumprindo estrictamente as instruccións recibidas pola Dirección Facultativa, non podendo por tanto servir de pretexto ó Contratista a baixa poxa, para variar esa esmerada execución nin a primeirísima calidade das instalacións proxectadas en canto os seus materiais e man de obra, nin pretender Proxectos adicionais. CONDICIÓNS QUE HAN DE CUMPRIR OS MATERIAIS MATERIAIS PARA MORTEIROS Áridos A natureza dos áridos e a súa preparación serán tales que permitan garanti-la adecuada resistencia e durabilidade do formigón, así como as restantes características que se esixen a este no Prego de Prescricións Técnicas Particulares. Como áridos para a fabricación de formigóns poden empregarse areas e gravas existentes en xacementos naturais, machacados ou outros productos os cales o seu PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 45

112 emprego se encontre sancionado pola práctica ou resulte aconsellable como consecuencia de estudios realizados nun laboratorio Oficial. Cando non se teñan antecedentes sobre a utilización dos áridos dispoñibles, ou en caso de dúbida, deberá comprobarse que cumpran as especificacións dos apartados area e grava de este capítulo. Entendese por area o árido fracción do mesmo que pasa por un cribo de 5 mm. De luz de malla (cribo 5-UNE 7050) por grava ou árido groso o que resulta detido polo devandito cribo e por árido total aquel que; de por si ou por mestura, posúe o formigón necesario no caso particular que se considere. Limitación de tamaño Denominase tamaño máximo dun árido a mínima abertura de cribo UNE polo que pase máis de 90% no peso, cando ademais pase o total polo cribo de abertura dobre. Denominase tamaño mínimo dun árido, a máxima apertura de cribo UNE 7.50 polo que pase menos do 10% do peso. A cantidade de sustancias perxudiciais que poden presenta-los áridos non excederá dos límites seguintes. Cantidade máxima na porcentaxe de peso total da mostra ÁRIDO FINO ÁRIDO GROSO Terróns de arxila (determinados con arranxo ó método de ensaio indicado na UNE 7.133) Partículas blandas (determinadas con arranxo ó método de ensaio indicado na UNE 7.134) Material retido polo cribo 0,063 UNE e que flota en un líquido de peso específico 2 (determinado con arranxo ó método de ensaio indicado na UNE 7.244) Compostos de Xofre expresado en S03 e referidos ó árido seco (determinados con arranxo ó método de ensaio indicado na UNE ) 1,00 0,25-5,00 0,50 1,00 0,40 0,40 Non se utilizarán aqueles áridos finos que presenten unha proporción de materia orgánica tal que, ensaiados con arranxo o método de ensaio indicado na UNE produzan un color máis escuro que o das sustancias patrón. Auga para amasado Terán que cumprir as seguintes prescricións: Expoñente de hidróxeno: ph (UNE 7.234)...>0=5 Sustancias disueltas (UNE 7.130)...<0=15 gr/lo ( p.p.m) Sulfatos expresados en S04 (UNE 7.131) excepto para el cemento. SR en que se eleva este límite a 5 gr/li (5.000 p.p.m)...<0=1gr/li (1000 p.p.m) Ion cloro CI (UNE 7.178) para formigón con armaduras...<0=1 gr/li (1.000 p.p.m) Hidratos de carbono (UNE 7.132)...0 Sustancias orgánicas solubles en éter 8UNE 7.235)...15 gr/li ( p.p.m) PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 46

113 Realizándose a toma de mostras segundo a UNE e as análises polos métodos das normas indicadas. A dirección Facultativa da obra poderá esixi-los ensaios necesarios para as determinacións precitadas e acepta-la auga de amasado si pola súa experiencia anterior no emprego da mesma sabe que é aconsellable para a presente obra. Cemento Enténdese como tal, un aglomerante hidráulico que responda a algunha das definicións da Instrucción para a Recepción de Cementos RC-97, 30 de xuño de Poderá almacenarse en sacos a granel. No primeiro caso o almacén protexerá contra a intemperie e a humidade, tanto de solo a teito como das paredes. Si se almacena a granel, non poderán mesturarse no mesmo sitio cementos de distintas calidades e procedencias. Poderase esixir ó Contratista a realización de ensaios que demostren de modo satisfactorio que os cementos cumpren as condicións esixidas. As partidas de cemento defectuoso serán retiradas da obra no prazo máximo de 8 días. Os métodos de ensaio serán os detallados na citada Instrucción. Realizaranse en Laboratorio Homologado. Aglomerantes excluído o cemento. Cal hidráulica Cumprirá as seguintes condicións: Peso específico comprendido entre dous enteiros e cinco décimas e dous enteiros e oito décimas. Densidade aparente superior a oito décimas. Perda de peso por calcinación ó roxo branco menor do seis por cento. Fraguado entre nove e trinta horas. Residuo de cribo catro mil novecentas mallas menor do seis por cento. Resistencia á tracción de pasta dura ós sete días superior a oito quilogramos por centímetro cadrado. Curado da probeta un día ó aire e o resto en auga. Resistencia á tracción de pasta dura ós vinteoito días superior a oito kilogramos por centímetro cadrado e tamén superior en dous kilogramos por centímetro cadrado á alcanzada o sétimo día. Xistro e cantería As pedras serán compactas, homoxéneas e tenaces sendo preferibles as de gran fino. As pedras carecerán de fendas ou pelos, ocos, restos orgánicos, nódulos ou riles, blandons, pebidas e non deberán estar atronadas pola causa de explosivos empregados na súa extracción. As pedras deberán ter a resistencia adecuada ás cargas permanentes ou accidentais que sobre elas teñan que actuar. Nos casos especiais poderán esixirse determinadas condicións de resistencia á percusión ó desgaste por rozamento. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 47

114 As pedras non deberán ser absorbentes nin permeables, non debendo pasar a cantidade de auga absorbida de catro e medio por cento (4,5%) do seu volume. As pedras non deberán ser escorregadizas, resistindo ben a acción dos axentes atmosféricos. A pedra deberá reuni-las condicións de labra en relación coa súa clase e destino debendo en xeral, incluíndo en este o desbaste, labras lisas e moldeado. As pedras presentarán boas condicións de adherencia para os morteiros. As pedras deberán poder resistir sen estallar á acción do fogo. As pedras serán recoñecidas pola Dirección antes do seu levantado e asento, ó efecto do que a pedra deberá presentarse en obra coa debida antelación e en condicións de que sexa fácil o acceso a tódalas pezas para que podan ser recoñecidas por tódalas súas caras. As pedras presentaranse limpas de lodo, xeso ou de calquera materia estraña que podan disimular os seus efectos ós esportelados que teñan ou os remendos feitos nas mesmas. Ademais do exame óptico das mesmas, ó obxecto de apreciar o color, a finura do gran e a existencia dos defectos aparentes das pedras, serán estas recoñecidas por medio da maceta o martelo, co fin de que polo seu son podan apreciarse a existencia dos pelos ou pedras ocos que podan ter no seu interior. As pedras que teñan calquera de estes defectos serán apartadas. Impermeabilizantes As láminas impermeabilizantes serán de caucho butilo. As láminas e as imprimaciones deberán levar unha etiqueta identificativa indicando a clase de produto, o fabricante, as dimensións e o peso por metro cadrado. Dispoñerán de Selo INCE-ENOR e de homologación MICT, ou dun selo ou certificación de conformidade incluída no rexistro do CTE do Ministerio da Vivenda. Instalacións eléctricas Normas Todos os materiais que se empreguen en Ia instalación eléctrica, tanto da. T. como de B.T., deberán cumprir as prescricións técnicas que ditan as normas internacionais C.B.I., os regulamentos para instalacións eléctricas actualmente en vigor, así como as normas técnico-prácticas da Compañía Suministradora de Enerxía. Condutores de baixa tensión Os condutores dos cables serán de cobre de nó recocido normalmente con formación e fío único ata seis milímetros cadrados. A cuberta será de policloruro de vinilo tratada convenientemente de xeito que asegure mellor resistencia ao frío, á laceración, á abrasión respecto ao policloruro de vinilo normal. (PVC). A acción sucesiva do sol e da humidade non deben provocar a máis mínima alteración da cuberta. EI recheo que serve para dar forma ao cable aplicado por extrusión sobre as almas do cableado debe ser de material adecuado de xeito que poida ser facilmente separado para a confección dos empalmes e terminais. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 48

115 Os cables denominados de 'instalación" normalmente aloxados en tubería protectora serán de cobre con illamento de PVC. A tensión de servizo será de 750 V e a tensión de ensaio de V. A sección mínima que se utilizará nos cables destinados tanto a circuítos de iluminación como de forza será de 1.5 m2 Os ensaios de tensión e da resistencia de illamento efectuaranse coa tensión de proba de V. e de igual forma que nos cables anteriores CONDICIÓNS PARA LA EXECUCIÓN DE LAS UNIDADES DE OBRA MOVEMENTOS DE TERRA ESCAVACIÓNS Antes de comezar as escavacións, estarán aprobados pola Dirección Técnica o replantexo e las circulacións que rodean ó corte. Solicitarase das correspondentes Compañías, a posición e solución a adoptar para as instalacións que podan ser afectadas pola escavación así como a distancia de seguridade a tendidos aéreos de conducción de enerxía eléctrica. Protexeranse os elementos de Servicio Público que podan ser afectados pola escavación como bocas de rego, tapas e sumidoiros, farolas, árbores, etcétera Disporase de puntos fixos de referencia en lugares que non podan ser afectados pola escavación, ós que se referirán tódalas lecturas de cotas de nivel e desprazamentos horizontais e/ou verticais dos puntos do terreo e/ou edificacións próximas sinaladas na Documentación Técnica. As lecturas diarias dos desprazamentos referidos e estes puntos anotaranse en un estadillo para o seu control pola Dirección Técnica. Levarase en obra o rexistro escrito e detallado das medidas de control ou vixilancia realizadas. Evitarase a entrada de augas superficiais ás escavacións, achicándoas o antes posible cando se produzan, e para o saneamento das profundas adoptarán as solucións previstas na Documentación Complementaria á Dirección Técnica. Os lentellóns de roca e/ou construcción que traspase os límites da gabia ou foxo, non se quitarán nin se descalzarán sen previa autorización da Dirección Técnica. Si ó escavar una gabia se aprecia que se levanta o fondo do corte pararase e encherase novamente a franxa escavada como primeira prevención, si e sifonamento verterase preferentemente gravas e/ou areas soltas e comunicarase á Dirección Técnica. Si ó escavar xurdira calquera anomalía non prevista como construccións, valores arqueolóxicos, suspenderase a obra, ó menos nese tallo e comunicarase á Dirección Técnica. Sempre que por circunstancias imprevistas se presente un problema de urxencia o Constructor tomará provisionalmente as medidas oportunas, a xuízo do mesmo e comunícallo o antes posible á Dirección Técnica. Unha vez alcanzada a cota inferior da escavación farase unha revisión xeral das edificacións para observa-las lesións que xurdiran, tomando as medidas oportunas. En tanto se efectúe a consolidación definitiva, das paredes e fondo da escavación conservaranse as contencións, esteamentos e/ou terreos adxacentes así como os valados e/ou cerramentos. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 49

116 Impedirase a acumulación de augas superficiais no fondo da escavación, que poda perxudicar ós terreos, locais ou cimentacións de fincas colindantes. Sempre que sexa presivible o paso de peóns ou vehículos xunto ó bordo de corte disporanse valados ou paneis móbiles que se iluminarán cada 10 m. con puntos de luz portátil e grado de protección non menos de IP-44 segundo UNE En xeral os valados ou paneis acotarán non menos de 1 m. o paso de peóns e 2 m. o de vehículos. O aprovisionamento de materiais e as terras extraídas en cortes de profundidade maior de 1,30 m. disporase a distancia non menor de 2 m. do bordo do corte. Cando as terras extraídas estean contaminadas desinfectaranse así como as paredes das escavacións correspondentes. Nas gabias ou pozos de profundidade maior de 1,30 m. sempre que haxa operarios traballando no seu interior, manterase un de retén no exterior, que poderá actuar como axudante no traballo e dará á alarma no caso de producirse algunha emerxencia. MORTEIROS DOSIFICACIÓN DE MORTEIROS Fabricaranse os tipos de morteiros especificados nas unidades de obra, indicándose cal se empregará en cada caso para a execución das distintas unidades de obra. FABRICACIÓN DE MORTEIROS Os morteiros fabricaranse en seco, continuándose o batido despois de verte-la auga na forma e cantidade fixada, ata obter unha pasta homoxénea de color e consistencia uniforme sen palomillas nin grumos. MEDICIÓN E ABONO O morteiro acostuma a ser unha unidade auxiliar e, polo tanto, a súa medición va incluída nas unidades ás que sirve, fábrica de ladrillos, rebocados, pavimentos, etcétera. En algún caso excepcionalmente medirase e abonarase por metro cúbico, obténdose o seu prezo do Cadro de Prezos se o hai ou obtendo un novo prezo contradictorio. MAMPOSTERÍAS ESTRUTURAS DE FÁBRICAS DE PEDRA. Normas UNE: , As fábricas de pedra mediranse e valoraranse por metros cúbicos (m3). Realmente colocados na obra, medidos sobre os planos. Poderá ser abonada por metros cadrados (m2) realmente executados, medidos sobre os planos, nos casos nos que e seu grosor sexa constante. Cada pedra deberá carecer de depresións capaces de debilitar ou de impedir a súa correcta colocación e será duna conformación tal que satisfaga, tanto no seu aspecto como estructuralmente as características xerais e ó aspecto indicado nos planos. Os mampostos levaranse e manteranse húmidos ata a súa colocación na obra. Asentaranse sobre un leito de morteiro, debendo quedar enlazados en tódolos sentidos. Os ocos que queden na fábrica encheranse con pedras de menor tamaña, as que se acuñaran de forma que o conxunto quede macizo e aquela resulte coa suficiente trabazón. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 50

117 Despois de sentado o mamposto, golpearase para que o morteiro reflúa. Deberá conseguirse que as pedras nas distintas ringleiras queden ben enlazadas no sentido do groso do muro, evitando que este quede dividido en follas. A mampostería construirase por ringleiras sensiblemente horizontais pero sen enrasalas con morteiro, senón deixando abarajas acentuadas para mellorar o enlace coa seguinte ringleira. A fábrica estará aparellada de forma que se consiga o mínimo volume de morteiro posible sen que queden ocos sen encher. Non existiran xuntas continuas en ningunha dirección. Se non se especifica ningún acabado de xuntas, estas deberán quedar totalmente recheas de morteiro, para o que, o mesmo morteiro que reflúe o asentar os mampostos será repasado e alisado coa punta da paleta. Durante o tempo de curado do morteiro manterase húmida a mampostería. Unha vez terminada a execución,serán limpados os parámetros vistos e si fose preciso rexuntados con morteiro de cemento. MAMPOSTERÍA EN SECO: É a construída con mampostos colocados a oso, sen morteiro de unión entre eles. Deberá construírse con pedra arranxada con martelo, para conseguir un bo encaixe. Excluiranse pedras de forma redonda. Evitarase a coincidencia de xuntas verticais. No interior da fábrica poderase utilizar ripios e mampostos de menor tamaño. Nas arestas utilizaranse os mampostos de maior dimensión e que pola súa forma se adapten mellor a esta función. Na coroación dos muros adoptaranse as disposicións previstas nos planos no seu defecto, disporanse mampostos de cobertura que cubran todo o ancho da mesma. Cada pedra deberá carecer depresións capaces de debilitar, ou de impedir o súa correcta colocación e será duna conformación tal que satisfaga tanto o seu aspecto como estructuralmente, as características xerais e o aspecto indicado nos planos. Os mampostos levaranse e manteranse húmidos ata a súa colocación en obra. Asentaranse sobre un leito de morteiro, debendo quedar enlazados en tódolos seus sentidos. Os ocos que queden na fábrica encheranse con pedras de menor tamaño, as que se acuñaran con forza de forma que o conxunto quede macizo e aquela resulte coa suficiente trabazón. Despois de sentado o mamposto, golpearase para que o morteiro refluía. Deberá conseguirse que as pedras nas distintas ringleiras queden ben enlazadas no sentido do ancho do muro, evitando que este quede dividido en follas. A mampostería construirase por ringleiras sensiblemente horizontais pero sen enrasalos con morteiro, senón deixando adarajas acentuadas para mellorar o enlace coa seguinte ringleira. A fábrica estará aparellada de forma que se consiga o mínimo volume de morteiro posible, sen que queden ocos sen encher. Non existirán xuntas continuas en ningunha dirección. Se non se especifica ningún acabado de xuntas, estas deberán quedar totalmente recheas de morteiro para o que, o mesmo morteiro que reflúa o asentar os mampostos será repasado e alisado coa punta da paleta. Durante o período de curado do morteiro se manterá húmida a mampostería. Unha vez terminada a execución, serán limpados os paramentos vistos e si fose preciso rexuntados con morteiro. PAVIMENTOS SUBBASES E BASES DE ZAHORRA PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 51

118 Condicións dos materiais específicos e/ou das partidas de obra ejecutada Subbases ou bases de zahorra natural ou artificial para pavimentos. Considéranse incluídas nesta partida as operacións seguintes: - Preparación e comprobación da superficie de asento. - Achega de material. - Extensión, humectación (se é necesaria), e compactación de cada tongada. - Alisado da superficie da última tongada. A capa terá a pendente especificada na D.T. ou no seu defecto a que especifique a D.F. A superficie da capa quedará plana e a nivel, coas rasantes previstas na D.T. Alcanzarase, como mínimo, o grao de compactación previsto segundo a norma NLT- 108/72 (Ensaio Próctor Modificado). Tolerancias de execución: - Reformulación de rasantes: + 0-1/5 do espesor teórico - Nivel da superficie: ZAHORRA TRÁFICO NIVEL Natural T0, T1 o T2 ± 20 mm Natural T3 o T4 ± 30 mm Artificial T0, T1 o T2 ± 15 mm Artificial T3 o T4 ± 20 mm - Planidade: ±10 mm/3 m -Condicións do proceso de execución das obras A capa non se estenderá ata que se comprobe que a superficie sobre a que debe asentarse ten as condicións previstas, coas tolerancias establecidas. Se en esta superficie hai defectos ou irregularidades que excedan das tolerables, corrixiranse antes da execución da partida de obra. Non se estenderán ningunha tongada mentres non se hai comprobado o grao de compactación da precedente. A humidade óptima de compactación, deducida do ensaio "Próctor modificado", segundo a norma NLT-108/72, axustarase á composición e forma de actuación do equipo de compactación. Zahorra artificial: A preparación de zahorra farase en central e non "in situ". A adición da auga de compactación tamén se fará en central agás cando a D.F. autorice o contrario. Zahorra natural: Antes de estender unha tongada pódese homoxeneizar e humedecer, se se considera necesario. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 52

119 O material pódese utilizar sempre que as condicións climatolóxicas non producisen alteracións na súa humidade de tal maneira que se supere en máis do 2% a humidade óptima. A extensión realizarase con coidado, evitando segregacións e contaminacións, en tongadas de espesor comprendido entre 10 e 30 cm Todas as achegas de auga se farán antes da compactación. Despois, a única humectación admisible é a da preparación para colocar a capa seguinte. A compactación efectuarase lonxitudinalmente, empezando polos cantos exteriores e progresando cara ao centro para solaparse cada percorrido nun ancho non inferior a 1/3 do ancho do elemento compactador. As zonas que, pola súa reducida extensión, o seu pendente ou a súa proximidade a obras de paso ou desaugadoiro, muros ou estruturas, non permitan a utilización do equipo habitual, compactaranse cos medios adecuados ao caso para conseguir a densidade prevista. Non se autoriza o paso de vehículos e maquinaria ata que a capa non se consolide definitivamente. Os defectos que se deriven deste incumprimento serán reparados polo contratista segundo as indicacións da D.F. As irregularidades que excedan das tolerancias especificadas no aparato anterior serán corrixidas polo construtor. Será necesario escarificar nunha profundidade mínima de 15 cm, engadindo ou retirando o material necesario volvendo compactar e alisar. Control e criterios de aceptación e rexeitamento m3 de volume realmente executado, medido de acordo coas seccións-tipo sinaladas na D.T. O aboamento dos traballos de preparación da superficie de asento corresponde á unidade de obra da capa subxacente. Non serán de aboamento crécelas laterais, nin as consecuentes da aplicación da compensación da mingua de espesores de capas subxacentes. Condicións de uso e mantemento Segundo especificacións da D.T. INSTALACIÓN ELÉCTRICA A execución das instalacións axustarase ao especificado nos regulamentos vixentes e ás disposicións complementarias que poidan haber ditado a Delegación de Industria no ámbito da súa competencia. Así mesmo, no ámbito das instalacións que sexa necesario, seguiranse as normas da Compañía Suministradora de Enerxía. Coidarase en todo momento que os trazados garden as: Maderamen, redes e nonas en número suficiente de modo que garantan a seguridade dos operarios e transeuntes. Maquinaria, andamios, ferramentas e todo o material auxiliar para Ilevar a cabo os traballos deste tipo. Todos os materiais serán da mellor calidade, coas condicións que impoñan os documentos que compoñen o Proxecto, ou os que se determine no transcurso da obra, montaxe ou instalación. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 53

120 CONDUTORES ELÉCTRICOS. Serán de cobre electrolítico, illados axeitadamente, sendo a súa tensión nominal de 0,6/1 Kilovoltios para a liña repartidora e de 750 Voltios para o resto da instalación, debendo estar homologados segundo normas UNE citadas na Instrución ITC-BT-06. CONDUTORES DE PROTECIÓN. Serán de cobre e presentarán o mesmo illamento que os condutores activos. Poderanse instalar polas mesmas canalizacións que estes ou ben en forma independente, seguíndose a este respecto o que sinalen as normas particulares da empresa distribuidora da enerxía. A sección mínima destes condutores será a obtida utilizando a táboa 2 (Instrución ITC-BTC-19, apartado 2.3), en función da sección dos condutores da instalación. IDENTIFICACIÓN DOS CONDUTORES. Deberán poder ser identificados pola cor do seu illamento: - Azul claro para o conductor neutro. - Amarelo-verde para o conductor de terra e protección. - -Marrón, negro e gris para os condutores activos ou fases. TUBOS PROTECTORES. Os tubos a empregar serán illantes flexibles (corrugados) normais, con protección de grao 5 contra danos mecánicos, e que poidan curvarse coas mans, agás os que vaian ir polo chan ou pavimento dos pisos, canaladuras ou falsos teitos, que serán do tipo PREPLAS, REFLEX ou similar, e dispoñerán dun grao de protección de 7. Os diámetros interiores nominais mínimos, medidos en milímetros, para os tubos protectores, en función do número, clase e sección dos condutores que deben aloxar, indícanse nas táboas da Instrución MIÑA-BT-019. Para máis de 5 condutores por tubo, e para condutores de seccións diferentes a instalar polo mesmo tubo, a sección interior deste será, como mínimo, igual a tres veces a sección total ocupada polos condutores, especificando unicamente os que realmente se utilicen. CAIXAS DE EMPALME E DERIVACIÓNS. Serán de material plástico resistente ou metálicas, en cuxo caso estarán illadas interiormente e protexidas contra a ferruxe. As dimensións serán tales que permitan aloxar folgadamente todos os condutores que deban conter. A súa profundidade equivalerá ao diámetro do tubo maior máis un 50% do mesmo, cun mínimo de 40 mm. de profundidade e de 80 mm. para o diámetro ou lado interior. A unión entre condutores, realizásense sempre dentro das caixas de empalme agás nos casos indicados no apdo 3.1 da ITC-BT-21, non realizarase nunca por simple retorcedura entre si dos condutores, senón utilizando bornes de conexión, conforme á Instrución ICT-BT-19. APARELLOS DE MANDO E MANOBRA. Son os interruptores e conmutadores, que cortarán a corrente máxima do circuíto en que estean colocados sen dar lugar á formación de arco permanente, abrindo ou pechando os circuítos sen posibilidade de tomar unha posición intermedia. Serán do tipo fechado e de material illante. As dimensións das pezas de contacto serán tales que a temperatura non poida exceder en ningún caso de 65º C. en ningunha das súas pezas. A súa construción será tal que permita realizar un número da orde de manobras de apertura e peche, coa súa carga nominal á tensión de traballo. Levarán PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 54

121 marcada a súa intensidade e tensións nominais, e estarán probadas a unha tensión de 500 a Voltios APARELLOS DE PROTECCIÓN. Son os disyuntores eléctricos, fusibles e interruptores diferenciais. Os disyuntores serán de tipo magnetotérmico de accionamiento manual, e poderán cortar a corrente máxima do circuíto en que estean colocados sen dar lugar á formación de arco permanente, abrindo ou pechando os circuítos sen posibilidade de tomar unha posición intermedia. A súa capacidade de corte para a protección do curto-circuíto estará de acordo coa intensidade do curto-circuíto que poida presentarse nun punto da instalación, e para a protección contra o quentamento das liñas regularanse para unha temperatura inferior aos 60 ºC. Levarán marcadas a intensidade e tensión nominais de funcionamento, así como o signo indicador de seu desconexionado. Estes automáticos magnetotérmicos serán de corte omnipolar, cortando a fase e neutro ao tempo cando actúe a desconexión. Os interruptores diferenciais serán como mínimo de alta sensibilidade (30 ma.) e ademais de corte omnipolar. Poderán ser "puros", cando cada un dos circuítos vaian aloxados en tubo ou conduto independente unha vez que saen do cadro de distribución, ou do tipo con protección magnetotérmica incluída cando os diferentes circuítos deban ir canalizados por un mesmo tubo. Os fusibles a empregar para protexer os circuítos secundarios ou na centralización de contadores serán calibrados á intensidade do circuíto que protexan. Se dispoñerán sobre material illante e incombustible, e estarán construídos de tal forma que non se poida proxectar metal ao fundirse. Deberán poder ser substituídos baixo tensión sen perigo algún, e levarán marcadas a intensidade e tensión nominais de traballo. PUNTOS DE UTILIZACION As tomas de corrente a empregar serán de material illante, levarán marcadas a súa intensidade e tensión nominais de traballo e dispoñerán, como norma xeral, todas elas de conexión a terra. O número de tomas de corrente a instalar, en función dos m² da vivenda e o grao de electrificación, será como mínimo o indicado na Instrución ITC- BT-25 no seu apartado 4 CONEXIÓN A TERRA. As postas a terra poderán realizarse mediante placas de 500 x 500 x 3 mm. ou ben mediante electrodos de 2 m. de lonxitude, colocando sobre a súa conexión co conductor de ligazón o seu correspondente arqueta rexistrable de toma de terra, e o respectivo terminal de comprobación ou dispositivo de conexión. O valor da resistencia será inferior a 20 Ohmios. PRECAUCIÓNS A ADOTAR As precaucións a adoptar durante a construción da obra será as previstas pola Ordenanza de Seguridade e Hixiene no traballo aprobada por Ou.M. de 9 de abril de 1971 e R.D. 1627/97 de 24 de outubro DISPOSICIÓNS FINAIS. MateriaIs e unidades non descritas no Prego Para a definición das características e forma de execución dos materiais e partida de obra non descrito no presente Prego, remitiranse ás descricións dos mesmos, realizados nos restantes documentos deste Proxecto. Prescricións Especiais en orde á Seguridade e Hixiene no Traballo. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 55

122 5.3 INSTALACIÓNS AUXILIARES E CONTROL MATERIAIS DA OBRA INSTALACIÓNS AUXILIARES INSTALACIÓNS AUXILIARES A execución das figuras no presente Proxecto, requerirá as seguintes instalacións auxiliares. Caseta de comedor e vestiario de persoal, segundo dispón a Ordenanza de Seguridade e Hixiene no Traballo. Madeirame, redes e lonas en numero suficiente de xeito que garanten a seguridade dos operarios e transeúntes. Maquinaria, estadas, ferramentas e todo o material auxiliar para levar a cabo os traballos deste tipo. Precaucións a adoptar. Especiais condicións de seguridade por ser un edifico aberto ó público sobre todo con materiais ou situacións que puidera orixinar accidentes, suprimindo no seu caso o uso público. Así mesmo seguiranse as prescricións do Plan de Seguridade redactado pola empresa adxudicataria das obras, seguindo as directrices do estudio básico de seguridade e saúde redactado o amparo do Real Decreto 1627/1997 de 24 de outubro da Presidencia do Goberno. As precaucións a adoptar durante a construcción serán as previstas na Lei de Prevención de Riscos Laborais (Lei 31/1995) e as disposicións complementarias. Non obstante e en orde a una maior seguridade do persoal a pé de obra e con fin de evitar imprudentes conductas que deran lugar a falta de cumprimento das normas de seguridade, faise absolutamente necesario prescribir medidas de garantía e seguridade que eviten, ó por unha maior dilixencia e coidado, accidentes que puideran poñer en perigo a integridade física do persoal das obras e aínda a súa vida. Con este fin transcríbense as presentes instruccións para coñecemento dos xefes de Obra, Encargados e Capataces, principias persoas que pola súa capacidade, preparación técnica e permanencia na obra podan esixir e velar de forma permanente polo cumprimento do xa regulado en relación coas Normas de Seguridade e Hixiene na industria da construcción, e evitar que a conducta neglixente ou descoidada, a falta de responsabilidade ou preparación técnica, a escasa preparación do peonaxe, a veces pouco habituado a certos traballos da construcción, e a provisionalidade dos medios de protección podan dar lugar a accidentes que todos haberiamos de sentir e lamentar. Prescricións de Seguridade na Industria da Construcción Deberase prover ós traballadores de estadas adecuadas en tódolos traballos que resulten perigosos se se realizan con escadas de man e outros medios. As estadas non se deberán construír, desmontar ou modificar considerablemente a non ser: - Baixo a dirección duna persoa competente e responsable. - Sempre que sexa posible polos traballadores cualificados e acostumados a este xénero de traballos. Tódolos estaribelados e dispositivos que os completan, así coma as escadas de man deberán: - Estar construídas con materiais de boa calidade. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 56

123 - Ter a resistencia necesario habida conta das cargas e tensións que teñan que soportar. - Ser conservados en bo estado. Os estaribelados deberán estar construídos de tal xeito que non podan correrse ningunha das súas partes no caso de uso normal. Antes de instalar aparatos elevadores nos estadas deberanse adoitar precaucións especiais para asegura-la resistencia e estabilidade das mesmas. Unha persoa competente deberá inspeccionar periodicamente os estaribeles. Antes de permitir que os seus traballadores utilicen un estaribel o empregado deberá asegurarse de que o extraíble, fora ou non construído polos seus traballadores, reúne tódolos requisitos esixidos por este artigo. As plataformas de traballo, pasarelas e escadas deberan: Construírse de tal sorte que ningunha das súas partes podan sufrir una flexión esaxerada ou desigual. Construírse e conservarse de xeito que non produzan dentro do posible e habida conta das condicións existentes, os riscos de tropezo ou esvarón das persoas. Manterse libres de todo obstáculo inútil. Cando se trata de plataformas de traballo, pasarelas, postos de traballo e escadas as que a altura sexa superior a un determinado límite, fixado pola lexislación nacional. Toda plataforma de traballo ou toda pasarela deberá ser de disposicións apropiadas para organiza-la seguridade. Toda plataforma de traballo ou toda pasarela deberá ter o ancho suficiente. Toda plataforma de traballo, pasarela, posto, escada, deberá estar valada adecuadamente. Cando as persoas deban traballar nun traballo que presente un perigo de caída dende unha altura superior á que fixe a lexislación nacionais, deberanse adoptar precaucións apropiadas para evita la caída de persoas ou de material Deberanse adoitar precaucións apropiadas para evitar que as persoas sexan golpeadas polo obxecto que podan caer dende as estadas ou outros lugares de traballo. Deberanse prover medidas de acceso seguro, a tódalas plataformas e demais lugares de traballo. Toda escada de man deberá estar solidamente afianzada e ter a lonxitude necesaria para que ofreza un apoio seguro para os pes e as mans en tódalas posicións na que sexa utilizada. Tódolos lugares onde se realicen os traballos, así como as vías de acceso, deberán estar adecuadamente alumeados. Deberán adoitarse precaucións para previr os riscos das instalacións eléctricas. Os materiais que se encontren no tallo non se deberán apilar, ou colocar de xeito que podan constituír un perigo para as persoas. As máquinas e dispositivos elevadores incluídos os seus elementos de suxeición, ancorase e sustentación deberán: Ser de boa construcción metálica, estar feitos con materiais sólidos, terá unha resistencia adecuada e estar exentos de defectos manifestos. Ser mantidos en bo estado de conservación e funcionamento. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 57

124 Todo cable utilizado para izar ou descender materiais, ou como medio de sustentación deberá ser de boa calidade, suficiente resistencia e estar exento de defectos manifestos. As máquinas e os dispositivos, elevadodes deberán ser examinados e ensaiados debidamente, e deberán ser examinados periodicamente nos seus emprazamentos, coa frecuencia que prescribe a Lexislación Nacional. Deberán ser examinados periodicamente, os aneis, cadeas, garfos, manguitos, roldanas e eslavóns xiratorios, utilizados para izar ou descender materiais ou como medios de suspensión. Todo conductor de grúa ou de outro aparato elevador, deberá estar debidamente cualificado para exercer o seu traballo. Non se poderán empregar persoas que non alcanzaran a idade mínima que fixe a lexislación nacional, para manexar aparatos elevadores, comprendidos os tornos de estaribelado ou para transmitir sinales ó conductor. Deberán determinarse, por medios apropiados a carga útil admisible dos aparatos elevadores, cadeas, aneis, garfos, manguitos, roldanas ou eslavóns xiratorios, utilizados para izar ou descender materiais ou como medio de suspensión. Todo aparato elevador e todo aparato mencionado no parágrafo precedente, deberá ter marcada de forma visible, a súa carga útil admisible. Cando se trate dun aparato elevador, que a carga útil admisible sexa variable, deberá indicarse claramente cada carga útil e as condicións nas que é admisible. Ningunha parte dun aparato elevador, ou de algún dos aparatos mencionados no parágrafo 1º deste artigo deberá cargarse con un peso que exceda da súa carga útil admisible, salvo os casos de ensaio. Os motores, engrenaxes transmisións, cables eléctricos e outras partes perigosas dos aparatos elevadores, deberán estar provistos de medios apropiados para reducir ó máximo o risco de un descenso accidental da carga. Deberanse adoptar precaucións axeitadas para reducir ó mínimo os riscos de corremento accidental de calquera parte duna carga suspendida. Todo o equipo necesario de protección persoal deberá estar a disposición das persoas empregadas no tallo e deberá conservarse sempre en condicións que permitan o seu uso inmediato. Os traballadores estarán obrigados a utilizar o equipo posto a súa disposición, os empregados deberán velar porque os interesados fagan do mesmo un uso prudente. Deberanse tomar medidas apropiadas para prestar rapidamente os primeiros auxilios a toda persoa lesionada durante o traballo. A inspección será periodicamente, a solicitude do Xefe de Obra ou encargado realizada polo Aparellador da Dirección Facultativa da obra quen fará constar no Libro de Ordes da mesma as circunstancias que xurdiran en cada caso CONTROL DOS MATERIAIS DA OBRA CONTROL DE MORTEIROS Control de Recepción coidará que a identificación dos materiais que entran na obra se correspondan coas especificacións en Proxecto abarcará os seguintes: auga Áridos Cemento PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 58

125 AUGA Realizarase cando a auga non proceda da rede ou cando procedendo dela existan dúbidas acerca da mesma. Estudiaranse: PH UNE Porcentaxe de sustancias disueltas UNE Contido de sulfatos UNE Hidratos de carbono UNE Sustancias orgánicas solubles en éter UNE Áridos. Estes controles realizaranse sobre suministradores e polo tanto serán válidos para tódalas abastecidas polo mesmo suministrador nos casos en que este sexa diferente para cada obra, os ensaios particularizaranse para cada unha delas e cando unha mesmas obra se cambie de suministrador duplicaranse os ensaios. Analizaranse os seguintes parámetros. Granulometría UNE Terreos de arxila UNE 7133 Finos que asen polo cribo 0,08 UNE 7135 Material que flota no líquido de peso específico igual a 2 (árido groso) Partículas blandas UNE 7244 Materia orgásticas UNE 7134 Coeficiente de forma UNE 7082 Contido en composto de azucre. Caso de formigón preamasado estudiaranse os áridos da planta subministradora. CEMENTO O control efectuarase sobre subministradores. Frecuencia: Un completo antes de encher de formigón. Un completo cando varían as condicións de subministro. Un completo bimensual. Un completo cando se estime mal almacenamento. Estudiarase: Perda de lume Residuo insoluble. UNE /85 y /85 Finura do moído UNE 80107/86. Principio e fin de fraguado UNE 80102/87 Resistencia a flexión e compresión UNE 80101/84. Expansión en agullas Le Chantelier UNE 80103/86. Caso de formigón preamasado estudiarse o cemento da planta subministradora. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 59

126 5.3.3 ORDENANZAS MUNICIPAIS En cumprimento das Ordenanzas Municipais, (se as hai para este caso) instalarase en lugar ben visible desde a vía pública un cartel de dimensións mínimas 1,00 x 1,70; no que figuren os seguintes datos: Promotores: Contratista: Arquitecto: Aparellador: Tipo de obra: Descripción Licencia: Número e fecha Fdo.: O Arquitecto EI presente Prego Xeral e particular con Anexos, que consta de 25 páxinas numeradas, é subscrito en proba de conformidade pola Propiedade e o Contratista en cuadriplicado exemplar, un para cada unha das partes, o terceiro para o Arquitecto-Director e o cuarto para o expediente do Proxecto depositado no Colexio de Arquitectos, o cal se convén que fará fe do seu contido en caso de dúbidas ou discrepancias. En Lugo a 23 de setembro de LA PROPIEDAD Fdo.: LA CONTRATA Fdo.: PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 60

127 6. NORMATIVA DE OBRIGADO DE CUMPRIMENTO PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 61

128 NORMATIVA DE OBRIGADO CUMPRIMENTO NACIONAL De acordo co disposto no art. 1º a). Un do Decreto 462/1971, de 11 de marzo, do Ministerio da Vivenda polo que se ditan normas sobre a redacción de proxectos e a dirección de obras de edificación, na redacción do presente proxecto de Edificación observáronse as seguintes normas vixentes aplicables sobre construción. ACTIVIDADE PROFESIONAL FUNCIÓNS DOS ARQUITECTOS E OS APARELLADORES Decreto do Ministerio de Gobernación de data 16 de xullo de Corrección de erros Modificación FACULTADES E COMPETENCIAS PROFESIONAIS DOS ARQUITECTOS TÉCNICOS Decreto de 19 de febreiro de 1971do Ministerio de Vivenda B.O.E NORMAS SOBRE REDACCIÓN DE PROXECTOS E A DIRECCIÓN DE OBRAS DE EDIFICACIÓN Decreto de 11 de Marzo de 1971 de Ministerio de Vivenda B.O.E MODIFICACIÓN DO ART. 3 DO DECRETO , DE 11 DE MARZO, REFERENTE A DIRECCIÓN DE OBRAS DE EDIFICACIÓN Real Decreto de 23 de xaneiro de 1985 do Ministerio de obras Públicas e UrbanismoB.O.E NORMAS DE REGULACIÓN DA EXISTENCIA DO "LIBRO DE ORDES E VISITAS" NAS OBRAS DE CONSTRUCIÓN DE "VIVENDAS DE PROTECCION OFICIAL" Orde de 19 de maio de 1970 do Ministerio de Vivenda B.O.E NORMAS SOBRE O LIBRO DE ORDES E ASISTENCIAS EN OBRAS DE EDIFICACIÓN Orde de 9 de xuño de 1971 do Ministerio de Vivenda B.O.E Determinación do ámbito de aplicación da Orde B.O.E REGULACIÓN DO CERTIFICADO FINAL DA DIRECCIÓN DE OBRAS DA EDIFICACIÓN Orde de 28 de xaneiro de 1972 do Ministerio de Vivenda B.O.E LEI SOBRE COLEXIOS PROFESIONAIS Lei de 13 de Febreiro de 1974da Xefatura de Estado B.O.E Parcialmente derrogada pola Lei de 26 de decembro B.O.E Modifícanse os arts. 2, 3 e 5 polo Real Decreto-Lei 51996, de 7 de xuño B.O.E Modifícanse os arts. 2, 3, 5 e 6, pola Lei 71997, de 14 de abril B.O.E Modifícase a disposición adicional 2, polo Real Decreto-Lei 61999, de 16 de abril B.O.E Modifícase o art. 3, polo Real Decreto-Lei 62000, de 23 de xuño B.O.E NORMAS REGULADORAS DOS COLEXIOS PROFESIONAIS Lei de 26 de decembro de Xefatura do Estado B.O.E TARIFAS DE HONORARIOS DOS ARQUITECTOS EN TRABALLOS DA SÚA PROFESIÓN Real decreto de 17 de xuño de 1977 do Ministerio de Vivenda B.O.E A Lei 1797 derroga os aspectos económicos da Lei MODIFICACIÓN DAS TARIFAS DOS HONORARIOS DOS ARQUITECTOS EN TRABALLOS DA SÚA PROFESION Real Decreto de 4 de decembro de 1985 do Ministerio de Obras Públicas e UrbanismoB.O.E MODIFICACIÓN PARCIAL DAS TARIFAS DE HONORARIOS DE ARQUITECTOS, APROBADA POLO REAL DECRETO , DE 17 DE XUÑO, E DE APARELLADORES E ARQUITECTOS TECNICOS APROBADAS POLO REAL DECRETO , DE 19 DE XANEIRO Real Decreto de 19 de xaneiro de 1990 do Minis. de Relac. coas Cortes e da Secr. do Goberno B.O.E REGULACIÓN DAS ATRIBUCIÓNS PROFESIONAIS DE ARQUITECTOS E ENXEÑEIROS TÉCNICOS Lei da Xefatura de Estado de 1 de abril de 1986 B.O.E Corrección de erros B.O.E MODIFICACIÓN DA LEI , SOBRE REGULACION DAS ATRIBUCIÓNS PROFESIONAIS DOS ARQUITECTOS E ENXEÑEIROS TECNICOS Lei de 9 de decembro de 1992 de Xefatura do Estado B.O.E PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSÉ IGNACIO LÓPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO NORMATIVA DE OBRIGADO CUMPRIMENTO

129 MEDIDAS LIBERALIZADORAS EN MATERIA DE CHAN E COLEXIOS PROFESIONAIS Lei da Xefatura de Estado de 14 de abril de 1997 B.O.E LEI DE ORDENACIÓN DA EDIFICACIÓN Lei da Xefatura de Estado de 5 de novembro de 1999 B.O.E Modifícase o art. 3.1, pola Lei de 27 de decembro B.O.E Modifícase a disposición adicional 2, por Lei , de 30 de decembro B.O.E CÓDIGO TÉCNICO DA EDIFICACIÓN Real Decreto 314/2006 do Ministerio de Vivenda do 17 de marzo de 2006 B.O.E MODIFICACIÓN R.D.314/2006. R.D DB-HR Protección fronte ao Ruído B.O.E corrección de erros R.D B.O.E Corrección de erros do R.D.314/2006 B.O.E MODIFICACIÓN R.D.314/2006. R.D do Ministerio de Vivenda B.O.E MODIFICACIÓN R.D.314/2006. ORDE VIV do Ministerio de Vivenda B.O.E corrección de erros e erratas da ORDE VIV do Ministerio de Vivenda B.O.E MODIFICACIÓN R.D.314/2006 R.D Accesibilidade e non discriminación das persoas con discapacidade B.O.E LEI DE SOCIEDADES PROFESIONAIS Lei 2/2007 de 15 de marzo de2007 da Xefatura de Estado B.O.E CONTRATOS DO SECTOR PÚBLICO Real Decreto Lexislativo 3/2011, de 14 de novembro do Ministerio de Economía e Facenda B.O.E.276 R.D.817/2009 DESENVOLVE PARCIALMENTE A LEI 30/2007 DE CONTRATOS DO SECTOR PÚBLICO R.D.817/2009 de 8 de maio do Ministerio de Economía e Facenda B.O.E BASES REGULADORAS DOS PREMIOS NACIONAIS DE ARQUITECTURA, URBANISMO E DE VIVENDA Orde VIV1970/2009 de 2 de xullo de 2009 do Ministerio de Vivenda CEMENTOS INSTRUCIÓN PARA A RECEPCIÓN DE CEMENTOS (RC-08) Real Decreto de 6 de xuño de 2008 do Ministerio da Presidencia B.O.E HOMOLOGACIÓN OBRIGATORIA DOS CEMENTOS PARA A FABRICACIÓN DE FORMIGÓNS E MORTEIROS PARA TODO TIPO DE OBRAS E PRODUTOS PREFABRICADOS Real Decreto de 28 de Otubro de 1988 do Ministerio de Industria e Enerxía B.O.E Modifícase o Anexo por Orde PRE de 11 de decembro de 2006 B.O.E Corrección de erros da Orde PRE B.O.E CONTROL DE CALIDADE DISPOSICIÓNS REGULADORAS XENERAIS DA ACREDITACION DE LABORATORIOS DE ENSAYOS PARA O CONTROL DE CALIDADE DA EDIFICACION Real Decreto de 13 de Otubro de 1989 do Ministerio de Obras Públicas e UrbanismoB.O.E DISPOSICIÓNS REGULADORAS XENERAIS DA ACREDITACION DE LABORATORIOS DE ENSAIOS PARA OC ONTROL DE CALIDADE DA EDIFICACION Orde FOM de 2 de agosto de 2002 do Ministerio de Fomento B.O.E ELECTRICIDADE E ILUMINACIÓN REGULAMENTO ELECTROTÉCNICO PARA BAIXA TENSIÓN. "REBT" Decreto , de 2-AGO, do Ministerio de Ciencia e Tecnoloxía B.O.E AUTORIZACIÓN PARA O EMPREGO DE SISTEMAS DE INSTALACIÓNS CON CONDUCTORES ILLADOS BAIXO CANLES PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSÉ IGNACIO LÓPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO NORMATIVA DE OBRIGADO CUMPRIMENTO

130 PROTECTORAS DE MATERIAL PLÁSTICO Resolución de 18 de xaneiro de 1988 da Dirección Xeral de Innovación Industrial REGULAMENTO SOBRE CONDICIÓNS TÉCNICAS E GARANTÍAS DE SEGURIDADE EN CENTRAIS ELÉCTRICAS E CENTROS DE TRANSFORMIACIÓN Real Decreto de 12 ed novembro de 1982 do Ministerio de Industria e Enerxía Corrección de erros INSTRUCIÓNS TÉCNICAS COMPLEMENTARIAS "MIE-RAT" DO REGULAMENTO ANTES CITADO Orde de 6 de xullo de 1984 do Ministerio de Industria e Enerxía MODIFICACIÓN DAS "ITC-MIE-RAT" 1, 2, 7, 9,15,16,17 E 18 Orde de 23 de xuño de 1988 do Ministerio de Industria e Enerxía Corrección de erros COMPLEMENTO DA ITC "MIE-RAT" 20 Orde de 18 de Otubro de 1984 do Ministerio de Industria e Enerxía DESENVOLVEMENTO E CUMPLEMIENTO DO REAL DECRETO SOBRE ESIXENCIAS DE SEGURIDADE DE MATERIAL ELÉCTRICO Orde de 6 de xuño de 1989 do Ministerio de Industria e Enerxía Corrección de erros REGULAMENTO DE EFICIENCIA ENERXÉTICA EN INSTALACIÓNS DE ALUMADO EXTERIOR Real Decreto. R.D de 14 de Otubro do Ministerio de Industria, Turismo e Comercio B.O.E.279 MEDIO AMBIENTE E IMPACTO AMBIENTAL REGULAMENTO DE ACTIVIDADES MOLESTAS, INSALUBRES, NOCIVAS E PERIGOSAS DE 30 DE NOVEMBRO DE 1961 Este regulamento queda derrogado pola Lei , de 15 de novembro. No entanto, manterá A SÚA vixencia naquelas comunidades e cidades autónomas que non teñan normativa aprobada na materia, en tanto non se dite dita normativa. APLICACION DO REGULAMENTO DE ACTIVIDADES MOLESTAS, INSALUBRES, NOCIVAS E PERIGOSAS DE 30 DE NOVEMBRO DE 1961 (DG 12-A, DISP. 1084) NAS ZONAS DE DOMINIO PUBLICO E SOBRE ACTIVIDADES EXECUTABLES DIRECTAMENTE POR ORGANOS OFICIAIS Decreto , de 16 de agosto, do Ministerio da Gobernación B.O.E Corrección erros B.O.E Este regulamento queda derrogado pola Lei , de 15 de novembro. No entanto, manterá A SÚA vixencia naquelas comunidades e cidades autónomas que non teñan normativa aprobada na materia, en tanto non se dite dita normativa. INSTRUCIÓNS COMPLEMENTARIAS PARA A APLICACIÓN DO REGULAMENTO ANTES CITADO Orde de 15 de marzo de 1963 do Ministerio da Gobernación Este regulamento queda derrogado pola Lei , de 15 de novembro. No entanto, manterá A SÚA vixencia naquelas comunidades e cidades autónomas que non teñan normativa aprobada na materia, en tanto non se dite dita normativa. CALIDADE DO AIRE E PROTECCIÓN DA ATMOSFERA Lei de 15 de novembro da Xefatura do Estado B.O.E Queda derrogado o Regulamento de Actividades Molestas, Insalubres, Nocivas e Perigosas, aprobado por Decreto , de 30 de novembro. No entanto, o citado Regulamento manterá A SÚA vixencia naquelas comunidades e cidades autónomas que non teñan normativa aprobada na materia, en tanto non se dite dita normativa. TEXTO REFUNDIDO DE AVALIACIÓN DE IMPACTO AMBIENTAL DE PROXECTOS Real Decreto Lexislativo de 11 de xaneiro do Ministerio de Medio Ambiente B.O.E MODIFICACIÓN R.D.L Lei de 24 de marzo da Xefatura do Estado B.O.E EMISIÓNS SONORAS NA CONTORNA DEBIDAS A Determinadas MÁQUINAS DE USO AO AIRE LIBRE Real Decreto de 22 de febreiro de 2002 B.O.E MODIFICA R.D Real Decreto , de 28 de abril de 2006 B.O.E REGULAMENTO QUE ESTABLECE CONDICIÓNS DE PROTECCIÓN DO DOMINIO PÚBLICO RADIOELÉCTRICO, RESTRICIÓNS ÁS PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSÉ IGNACIO LÓPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO NORMATIVA DE OBRIGADO CUMPRIMENTO

131 EMISIÓNS RADIOELÉCTRICAS E MEDIDAS DE PROTECCIÓN SANITARIA FRONTE A EMISIÓNS RADIOELÉCTRICAS Real Decreto de 28 de setembro de 2001 do Ministerio da Presidencia B.O.E Corrección de erros B.O.E Corrección de erros B.O.E Corrección de erros B.O.E LEI DE PREVENCIÓN E CONTROL INTEGRADOS DA CONTAMINACIÓN Lei de 01 de xullo de 2002 B.O.E REGULAMENTO PARA O DESENVOLVEMENTO E A EXECUCIÓN DA LEI , DE 01 DE XULLO, DE PREVENCIÓN E CONTROL INTEGRADOS DA CONTAMINACIÓN Real Decreto , de 20 de abril de 2007, de Ministerio de Medio Ambiente B.O.E OZONO NO AIRE AMBIENTE Real Decreto de 26 de decembro de 2003 do Ministerio da Presidencia B.O.E RESPONSABILIDADE AMBIENTAL lei de 23 de abril de 2007 de Xefatura do Estado B.O.E Real Decreto de 22 de decembro do Ministerio de Medio Ambiente, e Medio Rural e Mariño B.O.E PROXECTOS CÓDIGO TÉCNICO DA EDIFICACIÓN Real Decreto 314/2006, do Ministerio de Vivenda do 17 de marzo de 2006 B.O.E MODIFICACIÓN R.D.314/2006. R.D B.O.E corrección de erros R.D B.O.E Corrección de erros do R.D.314/2006 B.O.E MODIFICACIÓN R.D.314/2006. R.D do Ministerio de Vivenda B.O.E MODIFICACIÓN R.D.314/2006. ORDE VIV do Ministerio de Vivenda B.O.E corrección de erros e erratas da ORDE VIV do Ministerio de Vivenda B.O.E MODIFICACIÓN R.D.314/2006 R.D Accesibilidade e non discriminación das persoas con discapacidade B.O.E LEI DE ORDENACIÓN DA EDIFICACIÓN Lei de 5 de novembro de 1999, de Xefatura do Estado B.O.E NORMAS SOBRE A REDACCIÓN DE PROXECTOS E A DIRECCIÓN DE OBRAS DE EDIFICACIÓN Decreto de 11 de marzo de 1971 do Ministerio de Vivenda B.O.E MODIFICACION DO ARTIGO 3 DO DECRETO Real Decreto de 23 de xaneiro de 1985 do Ministerio de Obras Públicas e Urbanismo B.O.E.33 TEXTO REFUNDIDO DA LEI DE CONTRATOS DAS ADMINISTRACIÓNS PÚBLICAS Real Decreto Lexislativo de 16 de xuño de 2000, do Ministerio de Facenda B.O.E Corrección erros B.O.E Derrógase excepto o capítulo IV do título V do libro II, con efectos de 30 de abril de 2008, por Lei , de 30 de Otubro B.O.E CONTRATOS DO SECTOR PÚBLICO, TEXTO REFUNDIDO Real Decreto Lexislativo 3/2011, de 14 de novembro do Ministerio de Economía e Facenda B.O.E.276 TEXTO REFUNDIDO DA LEI DO SLOLO Real Decreto Lexislativo de 20 de xuño de 2008 do Ministerio de Vivenda B.O.E RESIDUOS PRODUCIÓN E XESTIÓN DOS RESIDUOS DE CONSTRUCIÓN E DEMOLICIÓN Real Decreto de 1 de febreiro de 2008 do Ministerio da Presidencia B.O.E OPERACIÓNS DE VALORIZACIÓN E ELIMINACIÓN DE RESIDUOS E A LISTA EUROPEA DE RESIDUOS Orde MAM de 8 de febreiro de 2002 do Ministerio de Medio Ambiente B.O.E PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSÉ IGNACIO LÓPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO NORMATIVA DE OBRIGADO CUMPRIMENTO

132 Corrección de erros B.O.E ELIMINACIÓN DE RESIDUOS MEDIANTE DEPÓSITO EN VERTEDOIRO Real Decreto de 27 de decembro de 2001 do Ministerio de Medio Ambiente B.O.E Modifícase o art. 8.1.b).10, por Real Decreto , de 1 de febreiro B.O.E SEGURIDADE E SAÚDE PREVENCIÓN DE RISCOS LABORAIS Lei 31/1995 de 8 de novembro de 1995 da Xefatura do Estado B.O.E PREVENCIÓN DE RISCOS LABORAIS. DESENVOLVEMENTO ART.24 LEI 31/1995 Real Decreto 171/2004 de 30 de xaneiro de 2004 do Ministerio de Traballo e ASuntos Sociais B.O.E Corrección de erros B.O.E LEI DE REFORMA DO MARCO NORMATIVO DA PREVENCIÓN DE RISCOS LABORAIS Lei de 12 de decembro de 2003 de Xefatura do Estado B.O.E REGULAMENTO DOS SERVIZOS DE PREVENCIÓN Real Decreto 39/1997 de 17 de xaneiro de 1997 do Ministerio de Traballo e ASuntos Sociais B.O.E Modifícanse as disposicións final segunda e adicional quinta, por real decreto 780/1998, de 30 de abril B.O.E Modifícase o art. 22, por Real Decreto , de 10 de xuño B.O.E Modifícanse os arts. 1, 2, 7, 16, 19 a 21, 29 a 32, 35 e 36 e ENGADE o 22 bis, 31 bis, 33 bis e as disposicións adicionais 10, 11 e 12, por Real Decreto 604/2006, de 19 de maio B.O.E MODIFICACIÓN R.D.39/1997 Real Decreto 604/2006 de 19 de maio do Ministerio de Traballo e ASuntos Sociais B.O.E MODIFICACIÓN R.D.39/1997 Real Decreto 337/2010 de 19 de marzo do Ministerio de Traballo e Inmigración B.O.E DISPOSICIÓNS MÍNIMAS DE SEGURIDADE E SAÚDE NAS OBRAS DE CONSTRUCIÓN Real Decreto 1627/1997 de 24 de Otubro de 1997 do Ministerio da Presidencia B.O.E Modifícase o anexo IV por Real Decreto 2177/2004 B.O.E MODIFICACIÓN R.D.1627/1997 Real Decreto 604/2006 de 19 de maio do Ministerio de Traballo e ASuntos Sociais B.O.E MODIFICA R.D.1627/1997 Real Decreto 337/2010 de 19 de marzo do Ministerio de Traballo e Inmigración B.O.E DISPOSICIÓNS MÍNIMAS DE SEGURIDADE E SAÚDE PARA A UTILIZACIÓN POLOS TRABALLADORES DOS EQUIPOS DE TRABALLO Real Decreto 1215/1997 de 18 de xullo de 1997 do Ministerio da Presidencia B.O.E MODIFICACIÓN R.D.1215/1997 Real Decreto 2177/2004 de 12 de novembro do Ministerio da Presidencia B.O.E DISPOSICIÓNS MÍNIMAS EN MATERIA DE SINALIZACIÓN DE SEGURIDADE E SAÚDE NO TRABALLO Real Decreto 485/1997 de 14 de abril de 1997 do Ministerio de Traballo e ASuntos Sociais B.O.E DISPOSICIÓNS MÍNIMAS DE SEGURIDADE E SAÚDE NOS LUGARES DE TRABALLO Real Decreto de 14 de abril de 1997 do Ministerio de Traballo e ASuntos Sociais B.O.E Modifícase o anexo I, por Real Decreto , de 12 de novembro B.O.E REGULAMENTO DA INFRAESTRUTURA PARA A CALIDADE E SEGURIDADE INDUSTRIAL Real Decreto , de 28 de decembro de 1995 do Ministerio de Traballo B.O.E Corrección de erros B.O.E MODIFICACIÓN DO REAL DECRETO POLO QUE SE APROBA O REGULAMENTO DA INFRAESTRUTURA PARA A CALIDADE E SEGURIDADE INDUSTRIAL Real Decreto , de 21 de marzo de 1997 do Ministerio de Industria e Enerxía B.O.E ADAPTACIÓN DA LEXISLACIÓN DE PREVENCIÓN DE RISCOS LABORAIS Á ADMINISTRACIÓN XERAL DO ESTADO Real Decreto de 30 de xullo de 1998 do Ministerio da Presidencia B.O.E Corrección de erros B.O.E DISPOSICIÓNS MÍNIMAS DE SEGURIDADE E SAÚDE NO TRABALLO NO ÁMBITO DAS EMPRESAS DE TRABALLO TEMPORAL Real Decreto 216/1999 de 5 de febreiro de 1999 do Ministerio de Traballo B.O.E PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSÉ IGNACIO LÓPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO NORMATIVA DE OBRIGADO CUMPRIMENTO

133 LEI REGULADORA DA SUBCONTRATACIÓN NO SECTOR DA CONSTRUCIÓN Lei 32/2006 de 18 de Otubro de 2006 da Xefatura do Estado B.O.E MODIFICA L R.D.337/2010 de 19 de marzo do Ministerio de Traballo e Inmigración B.O.E DESENVOLVEMENTO DA LEI 32/2006 REGULADORA DA SUBCONTRATACIÓN NO SECTOR DA CONSTRUCIÓN Real Decreto 1109/2007 de 24 de agosto de 2007 do Ministerio de Traballo e ASuntos Sociais B.O.E Corrección de erros B.O.E MODIFICA R.D.1109/2007. R.D de 19 de marzo do Ministerio de Traballo e Inmigración B.O.E DISPOSICIÓNS MINIMAS DE SEGURIDADE E SAÚDE APLICABLES AOS TRABALLOS CON RISCO DE EXPOSICION AO AMIANTO Real Decreto de 31 de marzo de 2006 do Ministerio da Presidencia PROTECCION DA SAÚDE E A SEGURIDADE DOS TRABALLADORES FRONTE AOS RISCOS DERIVADOS O QUE POIDAN DERIVARSE DA EXPOSICION A VIBRACIONES MECANICAS Real Decreto de 4 de novembro de2005 do Ministerio de Traballo e ASuntos Sociais DISPOSICIÓNS MÍNIMAS PARA A PROTECCIÓN DA SAÚDE E SEGURIDADE DOS TRABALLADORES FRONTE AO RISCO ELÉCTRICO Real Decreto de 8 de xuño de 2001 do Ministerio da Presidencia PROTECCIÓN DA SAÚDE E SEGURIDADE DOS TRABALLADORES CONTRA Os RISCOS RELACIONADOS COS AXENTES QUÍMICOS DURANTE O TRABALLO Real Decreto de 6 de abril de 2001 do Ministerio da Presidencia DISPOSICIÓNS MINIMAS DE SEGURIDADE E SAÚDE RELATIVAS Á UTILIZACION POLOS TRABALLADORES DE EQUIPOS DE PROTECCION INDIVIDUAL Real Decreto de 30 de maio de 1997 de Ministerio de Presidencia PROTECCIÓN DOS TRABALLADORES CONTRA Os RISCOS RELACIONADOS COA EXPOSICIÓN A Agentes CANCERÍGENOS DURANTE O TRABALLO Real Decreto de 12 de maio de 1997 de Ministerio de Presidencia PROTECCIÓN DOS TRABALLADORES CONTRA OS RISCOS RELACIONADOS COA EXPOSICIÓN A AGENTES BIOLÓXICOS DURANTE O TRABALLO Real Decreto de 12 de maio de 1997 de Ministerio de Presidencia DISPOSICIÓNS MINIMAS DE SEGURIDADE E SAÚDE RELATIVAS Á MANIPULACION MANUAL DE CARGAS QUE ENTRAÑE RISCOS, EN PARTICULAR DORSOLUMBARES, PARA Os TRABALLADORES Real Decreto de 14 de abril de 1997 de Ministerio de Presidencia ORDENANZA XERAL DE SEGURIDADE E HIXIENE NO TRABALLO Orde de 9 de marzo de 1971 do Ministerio de Traballo ORDENANZA DO TRABALLO PARA AS INDUSTRIAS DA CONSTRUCION, VIDRO E CERAMICA (CAP. XVI) Orde de 28 de agosto de 1970 do Ministerio de Traballo PROTECCIÓN DA SAÚDE E A SEGURIDADE DOS TRABALLADORES CONTRA Os RISCOS RELACIONADOS COA EXPOSICIÓN AO RUÍDO Real Decreto de 10 de marzo de 2006 do Ministerio da Presidencia B.O.E Corrección de erros B.O.E Corrección de erros B.O.E DISPOSICIÓNS MÍNIMAS DE SEGURIDADE E SAÚDE RELATIVAS AO TRABALLO CON EQUIPOS QUE INCLÚEN PANTALLAS DE VISUALIZACIÓN Real Decreto 488/1997 de 14 de abril de 1997 do Ministerio de Traballo e ASuntos Sociais B.O.E REGULACIÓN DAS CONDICIÓNS PARA A COMERCIALIZACIÓN E LIBRE CIRCULACIÓN INTRACOMUNITARIA DOS EQUIPOS DE PROTECCIÓN INDIVIDUAL Real Decreto 1407/1992 de 20 de novembro do Ministerio de Relacións coas Cortes e da Secretaría do Goberno B.O.E Corrección de erros B.O.E MODIFICACIÓN R.D.1407/1992. R.D.159/1995 de 3 de febreiro do Ministerio da Presidencia B.O.E Corrección de erros B.O.E PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSÉ IGNACIO LÓPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO NORMATIVA DE OBRIGADO CUMPRIMENTO

134 MODIFICACIÓN DO ANEXO DO REAL DECRETO QUE MODIFICO Á SÚA VEZ O REAL DECRETO RELATIVO ÁS CONDICIÓNS PARA A COMERCIALIZACIÓN E LIBRE CIRCULACIÓN INTRACOMUNITARIA DOS EQUIPOS DE PROTECCIÓN INDIVIDUAL Orde de 20 de febreiro de 1997 do Ministerio de Industria e Enerxía B.O.E REGULAMENTO DE SEGURIDADE E HIXIENE NA CONSTRUCIÓN E OBRAS PÚBLICAS Orde de 20 de maio de 1952 REGULAMENTO DE SEGURIDADE E HIXIENE NO TRABALLO. CAPÍTULO VII. ESTADAS Orde de 31 de xaneiro 1940, do Ministerio de Traballo PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSÉ IGNACIO LÓPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO NORMATIVA DE OBRIGADO CUMPRIMENTO

135 NORMATIVA DE OBRIGADO CUMPRIMENTO EN GALICIA ACTIVIDADE PROFESIONAL LEI DE COLEXIOS PROFESIONAIS DA COMUNIDADE AUTÓNOMA DE GALICIA Lei 11/2001 de 18 de setembro da Comunidade Autónoma de Galicia B.O.E Publicación no D.O.G. D.O.G LEI DA FUNCIÓN PÚBLICA DE GALICIA Lei 1/2008 de 13 de marzo da Consellería de Administracións Públicas D.O.G CONTROL DE CALIDADE TRASPASO DE FUNCIÓNS E SERVIZOS DO ESTADO Á COMUNIDADE AUTÓNOMA DE GALICIA EN MATERIA DE PATRIMONIO ARQUITECTÓNICO, CONTROL DA CALIDADE DA EDIFICACION E VIVENDA Real Decreto de 11 de setembro de 1985 de Presidencia do Goberno B.O.E Corrección de erros B.O.E AMPLIACIÓN DE MEDIOS ADSCRITOS AOS SERVIZOS DA ADMINISTRACIÓN DO ESTADO TRASPASADOS Á COMUNIDADE AUTÓNOMA DE GALICIA POR REAL DECRETO , DE 11 DE SETEMBRO, EN MATERIA DE PATRIMONIO ARQUITECTÓNICO, CONTROL DE CALIDADE DA EDIFICACION E VIVENDA Real Decreto de 1 de decembro de 1989 do Ministerio para as Administracións Públicas B.O.E CONTROL DE CALIDADE DÁ EDIFICACIÓN NA COMUNIDADE AUTÓNOMA DE GALICIA Decreto de 30 de setembro de 1993 da Consellería de Ordenación do Territorio e Obras Públicas D.O.G INFORMACIÓN QUE DEBEN CONTELOS DOCUMENTOS EMITIDOS POLOS ORGANISMOS DE CONTROL AUTORIZADOS, PARA A AvaliaciÓN DÁ CONFORMIDADE DOS EQUIPOS, INSTALACIÓNS E PRODUTOS INDUSTRIAIS COA NORMATIVA DE SEGURIDADE INDUSTRIAL Orde de 24 de xuño de 2003 da Consellería de Innovación, Industria e Comercio D.O.G SISTEMA DE ACREDITACIÓN DÁS ENTIDADES DE CONTROL DE CALIDADE NA EDIFICACIÓN Decreto de 26 de xullo da Consellería de Vivenda e Solo D.O.G ELECTRICIDADE E ILUMINACIÓN REBT. APLICACIÓN EN GALICIA DO REGULAMENTO ELECTROTÉCNICO DE BAIXA TENSIÓN Orde do 23 de xullo de 2003 da Consellería de Innovación, Industria e Comercio D.O.G Corrección de erros D.O.G.A INTERPRETACIÓN E APLICACIÓN DE DETERMINADOS PRECEPTOS DO REBT EN GALICIA Instrución de 4 de maio de 2007 da Consellería de Innovación e Industria D.O.G PROCEDEMENTOS PARA A EXECUCIÓN E POSTA EN SERVIZO DAS INSTALACIÓNS ELECTRICAS DE BAIXA TENSIÓN Orde de 7 de xullo de 1997 da Consellería de Industria. Xunta de Galicia D.O.G NORMAS PARTICULARES PARA AS INSTALACIÓNS DE ENLACE NA SUMINISTRACIÓN DE ENERXÍA ELÉCTRICA EN BAIXA TENSIÓN DE "UNIÓN ELÉCTRICA FENOSA" Resolución de 30 de xullo de 1987 da Consellería de Traballo da Xunta de Galicia CONDICIONES TÉCNICAS ESPECÍFICAS DE DESEÑO E MANTEMENTO ÁS QUE SE DEBERÁN SOMETER AS INSTALACIÓNS ELÉCTRICAS DE DISTRIBUCIÓN Decreto de 4 de Otubro de 2001 da Consellería de Industria e Comercio D.O.G MEDIO AMBIENTE E IMPACTO AMBIENTAL LEI 7/2008 PROTECCIÓN DÁ PAISAXE DE GALICIA Lei 7/2008 de 7 de xullo de 2008, Consellería da Presidencia D.O.G D.74/2006 POLO QUE SE REGULA O CONSELLO GALEGO DE MEDIO AMBIENTE E DESENVOLVEMENTO SOSTIBLE PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSÉ IGNACIO LÓPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO NORMATIVA DE OBRIGADO CUMPRIMENTO

136 Decreto 74/2006 de 30 de marzo de 2006, Consellería da Presidencia D.O.G AVALIACIÓN DO IMPACTO AMBIENTAL PARA GALICIA Decreto 442/1990 de 13 de setembro de 1990, Consellería da Presidencia D.O.G AVALIACIÓN DA INCIDENCIA AMBIENTAL D.133/2008 de 12 de xuño de 2008, de Consellería de Medio Ambiente D.O.G e Desenvolvemento Sostible LEI DE PROTECCIÓN DO AMBIENTE ATMOSFÉRICO DE GALICIA Lei 8/2002 de 18 de decembro de 2002, de Consellería de Presidencia D.O.G CONSERVACIÓN DA NATUREZA Lei 9/2001 de 21 de agosto de 2001, da Consellería de Presidencia D.O.G AMPLIACIÓN DAS FUNCIÓNS E SERVIZOS DA ADMINISTRACIÓN DO ESTADO TRASPASADOS Á COMUNIDADE AUTÓNOMA DE GALICIA, EN MATERIA DE CONSERVACIÓN DA NATUREZA R.D.1082/2008, de 30 de xuño de 2008, do Ministerio das Administracións Públicas B.O.E R.D.1082/2008, de 30 de xuño de 2008, do Ministerio das Administracións Públicas D.O.G PROXECTOS REGULACIÓN DA ACTIVIDADE ARQUEOLÓXICA NA COMUNIDADE DE GALICIA Decreto 199/1997 de 10 de xullo, de Presidencia da Xunta de Galicia D.O.G REGULAMENTO DE DISCIPLINA URBANISTICA PARA O DESENVOLVEMENTO E APLICACIÓN DA LEI DO SOLO DE GALICIA Decreto de 21 de xaneiro de 1999, da Consellería de Política Territorial, Obras Públicas e Vivenda D.O.G TURISMO DE GALICIA Lei de 3 de decembro, da Consellería de Presidencia D.O.G PATRIMONIO DA COMUNIDADE AUTÓNOMA DE GALICIA LEY 5/2016, de 4 de mayo, del patrimonio cultural de Galicia. D.O.G RESIDUOS REGULACIÓN DO RÉXIME XURÍDICO DA PRODUCIÓN E XESTIÓN DE RESIDUOS E REXISTRO XERAL DE PRODUTORES E XESTORES DE RESIDUOS DE GALICIA Decreto , de 9 de xuño de 2005, da Consellería de Medio Ambiente D.O.G Desenvolvido na Orde de 15 de xuño de 2006, da Consellería de Medio Ambiente e Desenvolvemento Sostible D.O.G RESIDUOS DE GALICIA Lei de 3 de novembro, da Comunidade Autónoma de Galicia B.O.E SEGURIDADE E SAÚDE COMUNICA Os LUGARES DE HABILITACIÓN E DÁ PUBLICIDADE Á VERSIÓN BILINGï ½E DO LIBRO DE SUBCONTRATACIÓN Resolución do 31 de Otubro de 2007, da Dirección Xeral de Relacións Laborais, pola que se comunican os lugares dehabilitación e dáse publicidade á versión bilingï ½e do libro de subcontratación regulado en Real decreto , de 24 de agosto,polo que se desenvolve a Lei , de 18 de Otubro, reguladora da subcontratación no sector da construción D.O.G En Lugo, setembro de O arquitecto. Fdo: José Ignacio López de Rego Uriarte PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSÉ IGNACIO LÓPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO NORMATIVA DE OBRIGADO CUMPRIMENTO

137 7. INDICE DE PLANOS PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 62

138 - PLANO 01. SITUACIÓN E EMPRAZAMENTO CUBO LXX E LXXI. - PLANO 02. PLANTA ALZADOS E SECCIÓNS CUBO LXX. - PLANO 03. PLANTA, ALZADOS E SECCIÓNS CUBO LXXI. - PLANO 04. ESTADO ACTUAL CUBO LXX. - PLANO 05. ESTADO ACTUAL CUBO LXXI. - PLANO 06. ESTADO ACTUAL ELECTRICIDAD CUBOS LXX. - PLANO 07. ESTADO ACTUAL ELECTRICIDAD CUBOS LXXI. - PLANO 08. OBRAS PREVIAS CUBO LXX. - PLANO 09. OBRAS PREVIAS CUBO LXXI. - PLANO 10. OBRAS DEMOLICIÓN CUBO LXX. - PLANO 11. OBRAS DEMOLICIÓN CUBO LXXI. - PLANO 12. OBRAS RESTAURACIÓN CUBO LXX. - PLANO 13. OBRAS RESTAURACIÓN CUBO LXXI. - PLANO 14. ESTRUCTURA APEOS CUBO LXX. - PLANO 15. ESTRUCTURA CUBIERTA CUBO LXX. - PLANO 16. ESTRUCTURA APEOS CUBO LXXI. - PLANO 17. ESTRUCTURA CUBIERTA CUBO LXXI. - PLANO 18. ESTRUCTURA APEOS DETALLES 1. - PLANO 19. ESTRUCTURA APEOS DETALLES 2. - PLANO 20. PLANTA ESTADAS. - PLANO 21.ALZADOS DE ESTADAS E CIMBRAS. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 63

139 8. ANEXO. PRODUCCIÓN E XESTIÓN DE RESIDUOS PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 64

140 XUSTIFICACIÓN DO CUMPRIMIENTO DO REAL DECRETO 105/2008. REGULA A PRODUCIÓN E XESTIÓN DOS RESIDUOS DE CONSTRUCIÓN E DEMOLICIÓN. CUBOS LXX E LXXI (Real Decreto 105/2008 do 1 de febreiro do Ministerio da Presidencia polo que se regula a produción e xestión dos residuos de construción e demolición e Decreto 174/2005 do 9 de xuño da Consellería de Medio Ambiente da Comunidade Autónoma de Galicia polo que se regula o réxime xurídico da produción e xestión de residuos e o Rexistro Xeral de Productores e Xestores de Residuos de Galicia ) Fase de proxecto: Proxecto Básico e de Execución Contido do Documento: 1.1- Identificación dos residuos (según OMAM/304/2002) 1.2- Estimación da cantidade que se xerará (en Tn e m3) 1.3- Medidas de segregación in situ 1.4- Previsión de reutilización na mesma obra ou noutros emprazamientos 1.5- Operacions de valorización in situ 1.6- Destino previsto para os residuos Instalacions para o almacenamento, manexo ou outras operacions de xestión Prego de Prescripcions técnicas do proxecto, en relación co almacenamento manexo e, no seu caso, outras operaciones de xestión dos residuos de construcción e demolición en obra 1.9- Valoración do coste previsto para a correcta xestión dos RCDs, que formará parte do presuposto do proxecto. 1.- Identificación dos residuos a xerar, codificados con arreglo á Lista Europea de Residuos, publicada por Orde MAM/304/ 2002 do Ministerio de Medio Ambiente, de 8 de febreiro, ou as súas modificacions posteriores. A continuación márcase cada casilla azul, por cada tipo de residuos de construción e demolición (RCD) identificados na obra: Descripción segundo Art. 17 do Anexo III da ORDEN MAM/304/2002 Cód. LER. A.1.: RCDs Nivel I A.2.: RCDs Nivel II 1. Terras e pétreos de a excavación Terra e pedras distintas das especificadas en o código x Lodos de drenaje distintos dos especificados en o código Balasto de vías férreas distinto do especificado en o código RCD: Naturaleza no pétrea 1. Asfalto Mezclas Bituminosas distintas ás do código Madeira Madeira Metales (incluidas sus aleaciones) Cobre, bronce, latón Aluminio Chumbo Zinc Ferro e Aceiro Estaño Metales Mezclados Cables distintos dos especificados en o código Papel Papel Plástico

141 Plástico Vidrio Vidrio Xeso Materiais de Construcción a partir de Xeso distintos dos RCD: Naturaleza pétrea 1. Arena, grava e outros áridos Residuos grava e rocas trituradas distintos de mencionados en código x Residuos de arena e arcilla x 2. Formigón Formigón Mezcla Formigón, ladrillos, tellas e materiais cerámicos distinta código Ladrillos, azulexos e outros cerámicos Ladrillos Tellas e Materiais Cerámicos Mezcla de Formigón, ladrillos, tellas e materiais cerámicos distinta do código Pedra RCDs mezclados distintos dos códigos , 02 e x Descripción según Art. 17 do Anexo III de a ORDEN MAM/304/2002 Cód. LER. RCD: Potencialmente perigosos e outros 1.Basuras Residuos biodegradables Mezclas de residuos municipales Potencialmente perigosos e outros Mezcla Formigón, ladrillos, tellas e materiais cerámicos con sustancias Madeira, vidrio o plástico con sustancias perigosas o contaminadas por ellas Mezclas Bituminosas que conteñen alquitrán de hulla Alquitrán de hulla e productos alquitranados Residuos Metálicos contaminados con sustancias perigosas Cables que conteñen Hidrocarburos, alquitrán de hulla e otras SP s Materiais de Aislamiento que conteñen Amianto Outros materiais de aislamiento que conteñen sustancias perigosas Materiais de construcción que conteñen Amianto Materiais de Construcción a partir de Xeso contaminados con SP s Residuos de construcción e demolición que conteñen Mercurio Residuos de construcción e demolición que conteñen PCB s Outros residuos de construcción e demolición que conteñen SP s Materiais de aislamiento distintos dos e Tierras e pedras que conteñen sustancias perigosas Lodos de drenaje que conteñen sustancias perigosas Balasto de vías férreas que conteñen sustancias perigosas Absorbentes contaminados (trapos ) Aceites usados (minerales no clorados de motor..) Filtros de aceite Tubos fluorescentes Pilas alcalinas e salinas Pilas botón Envases vacíos de metal contaminados Envases vacíos de plástico contaminados Sobrantes de pintura Sobrantes de disolventes non haloxenados Sobrantes de barnices Sobrantes de desencofrantes Aerosoles vacíos Baterías de chumbo Hidrocarburos con auga RCDs mezclados distintos dos códigos , 02 e

142 2.- Estimación da cantidade de cada tipo de residuo que se xerará na obra, en toneladas e metros cúbicos, en función das categorías do punto 1. a) Obra Nova: En ausencia de datos máis contrastados, poden manexarse parámetros estimativos con fins estadísticos de 20 cm de altura de mezcla de residuos por m 2 construído con unha densidade tipo do orde de 1,5 tn/m 3 a 0,5 tn/m 3. CUBO LXX CUBO LXXI s m 2 superficie construída 33,00 38,30 V m 3 volume residuos (S x 0,2) 6,6 7,66 d densidade tipo entre 1,5 e 0,5 tn/m 3 1 tn/m3 1 tn/m3 Tn tot toneladas residuo (v x d) 6,6 T 7,66 T de Unha vez se obtén o dato global de Tn de RCDs por m 2 construido, empregando os estudos realizados pola Comunidade de Madrid da composición en peso dos RCDs que van os seus vertedeiros (Plan Nacional de RCDs ), poderíase estimar o peso por tipoloxía de residuos. Evaluación teórica do peso por tipoloxía de RCD % en peso, (según CCAA Madrid (Plan Nacional de RCDs) Tn Toneladas de cada tipo de RCD (Tn tot x %) RCD: Naturaleza no pétrea 1. Asfalto 2. Madeira 3. Metales 4. Papel 5. Plástico 6. Vidrio 7. Xeso Total estimación (tn) RCD: Naturaleza pétrea 1. Arena, grava e outros áridos 0,04 0,56 2.Formigón 0,12 1,7 3. Ladrillos, azulexos e outros cerámicos 4. Pedra 0,05 0,71 Total estimación (tn) 0,21 2,97 RCD: Potencialmente Perigosos e outros 1.Basura 2. Pot. Perigosos e outros Total estimación (tn) Nota: O volume de terras e pétreos, non contaminados (RDCs Nivel I) procedentes da excavación da obra, calcularase cos datos de extración previstos en proxecto. b) Derribo: Para a evaluación teórica do volume aparente (m 3 RCD / m 2 obra) de residuo da construción e demolición (RCD) dun derribo, en ausencia de datos máis contrastados, poden manexarse parámetros a partir de estudos do ITEC. Evaluacion teórica do volumen de RCD Estructura de fábrica RCD: Naturaleza no pétrea 0,068 RCD: Naturaleza pétrea 0,656 RCD: Potencialmente perigosos 0,002 Total estimación (m 3 /m 2 ) 0,726 Estructura de Formigón RCD: Naturaleza no pétrea 0,064 RCD: Naturaleza pétrea 0,829 RCD: Potencialmente perigosos 0,002 Total estimación (m 3 /m 2 ) 0,895 p (m 3 RCD cada m 2 construído) S superficie construída V m 3 de RCD (p x S)

143 3.- Medidas de segregación "in situ" previstas (clasificación/selección). x Eliminación previa de elementos desmontables e/o perigosos. x Derribo separativo/ Segregación en obra nueva (ej: pétreos, madeira, metales, plasticos+cartón+envases, orgánicos, perigosos). Derribo integral o recollida de escombros en obra nueva todo mezclado, e posterior tratamento en planta 4.- Previsión de operacions de reutilización na mesma obra ou en emprazamentos externos (neste caso identificarase o destino previsto). Para encher a columna de destino previsto inicialmente optarase por: 1) propia obra ó 2) externo (escribindo neste último caso a dirección). Destino previsto Operación prevista inicialmente x No se prevé operación de reutilización algunha Reutilización de tierras procedentes de a excavación) Reutilización de residuos minerales o petreos en áridos reciclados o en urbanización Reutilización de materiais cerámicos Reutilización de materiais no pétreos: madeira, vidrio,... Reutilización de materiais metálicos Outros (indicar) 5.- Previsión de operacions de valoración "in situ" dos residuos xerados. x x No se prevé operación algunha de valoración "in situ" Utilización principal como combustible o como outro medio de xerar energía Recuperación o rexeración de disolventes Reciclado o recuperación de sustancias orgánicas que utilizan no disolventes Reciclado e recuperación de metales o compuestos metálicos Reciclado o recuperación de otras materias inorgánicas Rexeración de ácidos e bases Tratamento de suelos, para una mejora ecológica dos mismos. Acumulación de residuos para su tratamento según o Anexo II.B de a Decisión Comisión 96/350/CE. Outros (indicar) 6.- Destino previsto para os residuos non reutilizables ni valorables "in situ" (indicando características e cantidade de cada tipo de residuos). Material según Art. 17 do Anexo III da O. MAM/304/2002 Tratamento Destino Cantidad A.1.: RCDs Nivel I 1. Tierras e pétreos de a excavación x Tierra e pedras distintas das especificadas en o código Lodos de drenaje distintos de especificados en o código Balasto de vías férreas distinto do especificado en código Restauración/Verted Restauración/Verted. Restauración/Verted. - -

144 A.2.: RCDs Nivel II RCD: Naturaleza no pétrea 1. Asfalto Mezclas Bituminosas distintas ás do código Reciclado Planta de Reciclaje RCD 2. Madeira x Madeira Reciclado Xestor autorizado RNPs 3. Metales (incluidas sus aleaciones) Cobre, bronce, latón Aluminio Reciclado Chumbo Reciclado Zinc Reciclado Vertedoiro Ferro e Aceiro Reciclado autorizado Estaño Metales Mezclados Reciclado x Cables distintos dos especificados en o código Reciclado 4. Papel Papel Reciclado Xestor autorizado RNPs 5. Plástico x Plástico Reciclado Xestor autorizado RNPs 6. Vidrio Vidrio Vertedoiro autorizado 7. Xeso Xeso Xestor autorizado RNPs RCD: Naturaleza pétrea 1. Arena, grava e outros áridos Residuos de grava e rocas trituradas distintos dos mencionados en o código Planta de Reciclaje RCD x Residuos de arena e arcilla Reciclado Planta de Reciclaje RCD 2. Formigón x Formigón Reciclado Mezcla de Formigón, ladrillos, tellas e materiais Reciclado cerámicos distinta do código Ladrillos, azulexos e outros cerámicos Ladrillos Reciclado Tellas e Materiais Cerámicos Reciclado Mezcla de Formigón, ladrillos, tellas e materiais Reciclado cerámicos distinta do código Pedra x RCDs mezclados distintos dos códigos , 02 e 03 Vertedoiro autorizado Planta de Reciclaje RCD Vertedoiro autorizado 0,56 1,7 0,71 Material según Art. 17 do Anexo III de a O. MAM/304/2002 Tratamento Destino Cantidad RCD: Potencialmente perigosos e outros 1. Basuras Residuos biodegradables Reciclado/Vert edoiro Planta RSU Mezclas de residuos municipales Reciclado/Vert edoiro Planta RSU 2. Potencialmente perigosos e outros Mezcla de Formigón, ladrillos, tellas e materiais Depósito cerámicos con sustancias perigosas (SP s) Seguridade Xestor autorizado de Madeira, vidrio o plástico con sustancias perigosas o Tratamento Residuos Perigosos contaminadas por elas Fco-Qco (RPs) Tratamento/De Mezclas Bituminosas que conteñen alquitrán de hulla pósito

145 Alquitrán de hulla e productos alquitranados Residuos Metálicos contaminados con sustancias perigosas Cables que conteñen Hidrocarburos, alquitrán de hulla e otras SP s Materiais de Aislamiento que conteñen Amianto Outros materiais de aislamiento que conteñen sustancias perigosas Materiais de construcción que conteñen Amianto Materiais de Construcción a partir de Xeso contaminados con SP s Residuos de construcción e demolición que conteñen Mercurio Residuos de construcción e demolición que conteñen PCB s Outros residuos de construcción e demolición que conteñen SP s Materiais de aislamiento distintos dos e Tratamento/De pósito Depósito Seguridade Depósito Seguridade Depósito Seguridade Depósito Seguridade Depósito Seguridade Depósito Seguridade Reciclado Tierras e pedras que conteñen sustancias perigosas Lodos de drenaje que conteñen sustancias perigosas Balasto de vías férreas que conteñen sustancias perigosas Absorbentes contaminados (trapos ) Tratamento/De pósito Aceites usados (minerales no clorados de motor..) Tratamento/De pósito Filtros de aceite Tratamento/De pósito Tubos fluorescentes Tratamento/De pósito Pilas alcalinas e salinas e pilas botón Pilas botón Tratamento/De pósito Envases vacíos de metal contaminados Tratamento/De pósito Envases vacíos de plástico contaminados Tratamento/De pósito Sobrantes de pintura Tratamento/De pósito Sobrantes de disolventes no halogenados Tratamento/De pósito Sobrantes de barnices Tratamento/De pósito Sobrantes de desencofrantes Tratamento/De pósito Aerosoles vacíos Tratamento/De pósito Baterías de chumbo Tratamento/De pósito Hidrocarburos con auga Tratamento/De pósito RCDs mezclados distintos dos códigos , 02 e 03 Xestor autorizado RPs Xestor autorizado RNPs Xestor autorizado RPs Xestor autorizado RNPs 7.- Adxúntase plano de ubicación das instalacions previstas para a almacenaxe, manexo e, e no seu caso, outras operacions de xestión dos residuos de construcción e demolición na obra, plano que posteriormente poderá ser obxeto de adaptación ás características particulares da obra e os seus sistemas de execución, sempre co acordo da dirección facultativa da obra:

146 Non son precisas baixantes de escombros Precisaranse dous tipos de contedores:-para residuos de natureza pétrea,-para residuos de natureza non pétrea. Ubicarase contedor para lavado de canaletas/cubetos ó lado do resto. Non se prevé a reutilización de ningún residuo xerado. Outros (indicar) 8.- A continuación adxúntase prego de prescripcions técnicas do proxecto, en relación ca almacenaxe, manexo e, no seu caso, outras operacions de xestión dos residuos de construcción e demolición en obra. x Para os derribos: realizaranse actuacions previas tales como apeos, apuntalamentos, estructuras auxiliares.para as partes ó elementos perigrosos, referidos tanto á propia obra como aos edificios colindantes. Como norma xeral, procurarase actuar retirando os elementos contaminantes e/ou perigrosos tan pronto como sea posible, así como os elementos a conservar ou valiosos (cerámicos, mármoles ). Seguidamente actuarase desmontando aquelas partes accesibles das instalacions, carpintaría, e demais elementos que o permitan. Por último, procederase derribando o resto. x O depósito temporal dos escombros, realizarase ben en sacos industriais iguais ou inferiores a 1 metro cúbico, contedores metálicos específicos ca ubicación e condicionado que establezan as ordenanzas municipais. Dito depósito en acopios, tamén deberá estar en lugares debidamente señalizados e segregados do resto de residuos. x O depósito temporal para RCDs valorizables (madeiras, plásticos, chatarra...), que se realice en contedores ou en acopios, deberase señalizar e segregar do resto de residuos dun modo adecuado. x Os contedores deberán estar pintados en colores que destaquen a súa visibilidade, especialmente durante a noite, e contar cunha banda de material reflectante de, a lo menos, 15 centímetros ó largo de todo o seu perímetro. Nos mesmos debe figurar a seguinte información: razón social, CIF, teléfono do titular do contedor/envase, e o número de inscripción no Registro de Transportistas de Residuos da Comunidad de Galicia DECRETO 174/2005, de 09-JUN-2005, do titular do contedor. Dita información tamén deberá quedar reflexada nos sacos industriais ou outros elementos de contención, a través de adhesivos, placas, etc. x O responsable da obra á que presta servicio o contedor adoptará as medidas necesarias para evitar o depósito de residuos axenos á mesma. Os contedores permanecerán cerrados ou cubiertos, a lo menos, fora do horario de traballo, para evitar o depósito de residuos axenos as obras ás que prestan servicio. x No equipo de obra deberanse establecer os medios humanos, técnicos e procedementos de separación que se dedicarán a cada tipo de RCD. x Deberanse atender os criterios municipais estabrecidos (ordenanzas, condicionados da licencia de obras), especialmente se obrigan á separación en orixe de determinadas materias obxeto de reciclaxe ou deposición. Neste último caso deberase asegurar por parte do contratista realizar unha evaluación económica das condicions nas que é viable esta operación. E tamén, considerar as posibilidades reais de llevala a cabo: que a obra ou construcción o permita e que se dispoña de plantas de reciclaxe/xestores adecuados. A Dirección de Obras será a responsable última da decisión a tomar e a

147 x x x x sua xustificación ante as autoridades locais ou autonómicas pertinentes. Deberase asegurar na contratación da xestión dos RCDs, que o destino final (Planta de Reciclaxe, Vertedoiro, Canteira, Incineradora, Centro de Reciclaxe de Plásticos/Madeira ) son centros ca autorización autonómica da Consellería de Medio Ambiente, así mesmo deberase contratar só transportistas ou xestores autorizados por dita Consellería, e inscritos nos rexstros correspondentes. Asimesmo realizarase un estricto control documental, de modo que os transportistas e xestores de RCDs deberán aportar os vales de cada retirada e entrega en destino final. Para aqueles RCDs (terras, pétreos ) que sexan reutilizados noutras obras ou proxectos de restauración, deberase aportar evidencia documental do destino final. A xestión (tanto documental como operativa) dos residuos perigrosos que se encontren nunha obra de derribo ou se xeneren nunha obra de nova planta rexirase conforme a lexislación nacional vixente (Lee 10/1998, Real Decreto 833/88, R.D. 952/1997, Real Decreto 105/2008 e Orden MAM/304/2002 ), a legxislación autonómica ( Decreto 352/2002 de 5 de diciembre ) e os requisitos das ordenanzas locais. Asimesmo os residuos de carácter urbano xerados nas obras (restos de comidas, envases, lodos de fosas sépticas ), serán xestionados acorde cos preceptos marcados pola lexislación e autoridades municipais. Para o caso dos residuos con amianto, seguiranse os pasos marcados pola Orden MAM/304/2002, de 8 de febreiro, pola que se publican as operacions de valorización e eliminación de residuos e a lista europea de residuos. Anexo II. Lista de Residuos. Punto * (6), para considerar ditos residuos como perigrosos ou como non perigrosos. En calquera caso, sempre se cumplirán los preceptos dictados polo Real Decreto 108/1991, de 1 de febrero, sobre a prevención e reducción da contaminación do medio ambiente producida polo amianto. Art. 7., así como a lexislación laboral de aplicación. Os restos de lavado de canaletas/cubas de formigón, serán tratados como residuos escombro. Evitarase en todo momento a contaminación con productos tóxicos oo perigrosos dos plásticos e restos de madeira para a súa axeitada segregación, así como a contaminación dos acopios ou contedores de escombros con componentes perigrosos. As terras superficiais que poidan ter un uso posterior para xardinería ou recuperación de solos degradados, será retirada e almacenada durante o menor tempo posible, en caballons de altura non superior a 2 metros. Evitarase a humedade excesiva, a manipulación, e a contaminación con outros materiais. Outros (indicar) 9.- Valoración do coste previsto da xestión correcta dos residuos de construcción e demolición, coste que forma parte do orzamento do proxecto en capítulo aparte. Orzamento estimado para a xestión de residuos (CUBOS LXX E CUBO LXXI) euros * Para os RCDs de Nivel I empregaranse os datos de proxecto da excavación; para os RCDs de Nivel II, empregaranse os datos do punto 2 do Plan de Xestión. ** Establécense os precios de xestión acorde ó establecido á Orden 2690/2006 de a Comunidad de Madrid. O contratista, posteriormente, poderase axustar á realidade dos precios finais de contratación, e especificar os costes de xestión de RCDs do nivel II polas categorías LER se así o considerase necesario. *** B1: si o coste de movimento de terras e pétreos do proeecto supera o límite superior ( ) de fianza, que establece a Orden 2690/2006 de a Comunidad de Madrid, asignarase un % do Orzamento da obra, hasta cubrir dita partida. **** B2: Ditos costes dependerán en gran medida do modo de contratación e os precios finais conseguidos, co cal a mellor opción sería a ESTIMACIÓN dun % para o resto de costes de xestión, de carácter totalmente ORIENTATIVO (dependerá de cada caso en particular, e do tipo de proxecto: obra civil, obra nova, rehabilitación, derribo ). Incluiránse aquí partidas tales como: alquileres e portes (de contedores/recipientes); maquinaria e man de obra (para separación selectiva de residuos, demolición selectiva, realización de zonas de lavado de canaletas.); medios auxiliares (sacas, bidones, estructura de residuos perigosos ). En Lugo, setembro de O arquitecto. Fdo: José Ignacio López de Rego Uriarte

148 9. ANEXO. CONTROL DE CALIDADE PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 65

149 CONTROL DE CALIDADE Proponse para o control de calidade desta obra dos tipos de actuacións. 1.- O primeiro corresponde ós ensaios para a determinación cronolóxica dos morteiros de cal dos morteiros romanos atopados, actuación que se considera imprescindible para poder documentar adecuadamente os paramentos. Por isto, dita datación estará comprendida dentro dos mínimos imprescindibles a realizar durante o proceso de restauración. 2.- En segundo termo, a realización dos ensaios dos novos materiais a introducir durante o proceso de restauración dos cubos. 1. CRONOLOXÍA DOS MORTEIROS ATOPADOS. METODOLOGÍA PARA LA DATACIÓN DE MATERIALES POR LUMINISCENCIA A datación por luminescencia, mostrouse como unha técnica moi efectiva na datación de morteiros, tanto de cal e area (Goedicke, 2011, Stella et ao., 2013) coma noutros como como os de arxila e/ou terra (Feathers et ao., 2008) ou cemento (Thomsen et ao., 2003). A luminescencia pode definirse como a propiedade dun material mineral de emitir luz en resposta a unha estimulación externa. O principio desta técnica é o almacenamento de enerxía na rede cristalina dos minerais, debido á existencia de radiación ionizante natural no ambiente. As técnicas de luminescencia miden, por tanto, a enerxía almacenada nas bandas electrónicas da rede cristalina dos materiais. Ls dun material estiveron expostos a unha taxa de radiación ambiental constante, a enerxía almacenada no mineral pode ser liberada e medida como luminescencia (luz) cando é quentado ou exposto á luz. Desta maneira, a liberación da luminescencia será proporcional á radiación que o mineral recibiu, e á súa vez, á súa antigüidade. Os métodos de datación por luminescencia permiten, desta forma, obter a idade absoluta de materiais desde que os minerais dese material foron quentados ou expostos á luz por última vez (Aitken, 1985, 1998). Para iso estimúlase a liberación dos electróns por medio de calor (o que se coñece como termoluminiscencia ou TL) ou luz (luminescencia ópticamente estimulada, OSL ou Optically Stimulated Luminescence). No caso dun morteiro, o axuste a cero do reloxo de luminescencia prodúcese pola exposición dos minerais do agregante (xeralmente area) á luz no momento de fabricación do morteiro, simultáneo á construción dun muro. Para a extracción débese extraer polo menos unha fracción do material para datar (morteiro, ladrillo). No caso de morteiros ou ladrillos extráese unha mostra por medio dunha serra circular ou martelo e cincel. No caso de sedimentos utilízanse tubos de aceiro de calibre (5-20 cm) e lonxitude (5-40 cm) variables e sélanse tras a extracción para o seu transporte ao laboratorio. O tamaño da mostra para extraer varía segundo a proporción de area (e particularmente cuarzo) que conteña, aínda que oscila entre os 20 e 100 gr. Tamén

150 é necesario extraer fragmentos de material (uns gr) da súa contorna máis inmediata (nunha circunferencia imaxinaria duns cm de radio) xa que estes xeran radiación gamma que afecta ao sinal de luminescencia. Nestes materiais e no material datado analízase o contido en isótopos radioactivos, fundamentalmente 40 K, 238 U y 232 Th. Paralelamente faise unha medida non destrutiva in situ da radiación gamma, por medio de dosímetros ou xeralmente dun espectrómetro de radiación gamma portátil. Unha vez no laboratorio de luminescencia, elimínanse aproximadamente 2-4 mm da capa externa dos materiais e sepárase o material do seu interior, baixo condicións de iluminación especial (luz vermella, que non estimula a liberación de electróns nos minerais). Do material obtido se reserva unha fracción (5 g) de cada mostra para obter a dose de radiación anual por medio de Espectrometría de Masas por Axuste de Plasma Inducido (ICP-MS) e Fluorescencia de Raios-X. Para medir a carga almacenada nos minerais por luminescencia o material extraído é secado en estufa a 45ºC e se tamizan as mostras, seleccionando primeiro a fracción de tamaño de gran µm. A fracción seleccionada é tratada con varias dixestións acedas para eliminar, materia orgánica, carbonatos e feldespatos (H2Ou2, HCl e HF, respectivamente) e sepárase o cuarzo dos feldespatos e minerais máis pesados a partir dunha solución de elevada densidade, ata obter cuarzo puro. Este cuarzo divídese en alícuotas e mídese nun lector de luminescencia. O Laboratorio da Universidade da Coruña dispón dun lector automático RISØ TL/OSL-DÁ-15 equipado cun fotomultiplicador EMI 9635 QA, e usando unha fonte interna 90 Sr/ 90 Y que proporciona unha dose de ± Gy/s.

151 PRESUPUESTO Y MEDICIONES CÓDIGO RESUMEN UDS PARCIALES CANTIDAD PRECIO IMPORTE CAPÍTULO 01 CONTROL DE CALIDADE UD UNIDADE DE PREPARACIÓN E TOMA DE MOSTRAS Análise das tomas de mostra de morteiros de cal para a súa datación cronologica mediante analisis TL/OSL. Para iso tomaranse mostras en cada unha das tipoloxias de morteiros, asi como de situacións especificas.e situaciones especificas. Paramento cubo LXX 1 1,00 Paramento cubo LXXI 1 1, UD DATACIÓN EN CUARZO POR TL/OSL Análise tipo TL/OSL para a obtención das idades en cuarzo: dose equivalente < a 100 Gy. Incluíndo avaliación. Paramento cubo LXX 1 1,00 Paramento cubo LXXI 1 1,00 2,00 130,28 260,56 2,00 900, ,00 TOTAL CAPÍTULO 01 CONTROL DE CALIDADE ,56 TOTAL ,56 PRESUPUESTO DE EJECUCIÓN MATERIAL 2.060,56 21,00 % I.V.A ,72 PRESUPUESTO DE EJECUCIÓN POR CONTRATA 2.493,28 TOTAL PRESUPUESTO GENERAL 2.493,28 Ascende o presuposto á expresada cantidade de DOS MIL CUATROCIENTOS NOVENTA Y TRES EUROS con VEINTIOCHO CÉNTIMOS En Lugo, setembro de O arquitecto Fdo: José Ignacio López de Rego Uriarte PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN RESTAURACIÓN CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSÉIGNACIO LÓPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO ANEXO CONTROL DE CALIDADE

152 2. ENSAIOS DOS NOVOS MATERIAIS CONTROL DE RECEPCIÓN EN OBRA DE PRODUTOS, EQUIPOS E SISTEMAS O control de recepción ten por obxecto comprobar que as características técnicas dos produtos, equipos e sistemas subministrados satisfán o esixido no Proxecto. Este control comprenderá:. O control da documentación das subministracións.. O control mediante distintivos de calidade ou avaliacións técnicas de idoneidade.. O control mediante ensaios CONTROL DA DOCUMENTACIÓN DE SUBMINISTRACIÓNS Normativa de aplicación: apartado CTE Parte 1 Os subministradores entregarán o construtor, quen os facilitará ao Director de Execución da obra, os documentos de identificación do produto esixidos pola normativa de obrigado cumprimento e, no seu caso, polo proxecto ou pola Dirección Facultativa. Esta documentación comprenderá, polo menos, os seguintes documentos:. Os documentos de orixe, folla de subministración e etiquetaxe.. O certificado de garantía do fabricante, asinado por persoa física.. Os documentos de conformidade ou autorizacións administrativas esixidas regulamentariamente, incluídas a documentación correspondente ao marcado CE dos produtos de construción, cando sexa pertinente, de acordo coas disposicións que sexan transposición das Directivas Europeas que afecten aos produtos subministrados CONTROL DE RECEPCIÓN MEDIANTE DISTINTIVOS DE CALIDADE E AVALIACIÓNS DE IDONEIDADE TÉCNICA Normativa de aplicación: apartado CTE Parte 1 O subministrador proporcionará a documentación precisa sobre: Os distintivos de calidade que ostenten os produtos, equipos ou sistemas subministrados, que aseguren as características técnicas destes esixidas no proxecto, e documentará, se é o caso, o recoñecemento oficial do distintivo de acordo co establecido no artigo CTE Parte 1. As avaliacións técnicas de idoneidade para o uso previsto de produtos, equipos e sistemas innovadores, de acordo co establecido no artigo CTE Parte 1, e a constancia do mantemento das súas características técnicas. O Director da Execución da obra verificará que esta documentación é suficiente para a aceptación dos produtos, equipos e sistemas amparados por ela CONTROL DE RECEPCIÓN MEDIANTE ENSAIOS Normativa de aplicación: apartado CTE Parte 1. Normas UNE, UNE-EN, UNE-NISO...

153 Para verificar o cumprimento das esixencias básicas do CTE pode ser necesario, en determinados casos, realizar ensaios e probas sobre algúns produtos, segundo o establecido na regulamentación vixente, ou ben segundo o especificado no proxecto ou ordenados pola Dirección Facultativa. A realización deste Control efectuarase de acordo cos criterios establecidos no proxecto ou indicados pola Dirección Facultativa sobre a mostraxe do produto, os ensaios a realizar, os criterios de aceptación e rexeitamento e as accións a adoptar. A continuación indícanse as diferentes partidas de obra que serán motivo do Control de Recepción Mediante Ensaios: MATERIAIS PARA MORTEIROS Áridos Como áridos para a fabricación de morteiros poden empregarse areas existentes en xacementos naturais, machacados ou outros produtos os cales o seu emprego se encontre sancionado pola práctica ou resulte aconsellable como consecuencia de estudios realizados nun laboratorio Oficial. Cando non se teñan antecedentes sobre a utilización dos áridos dispoñibles, ou en caso de dúbida, deberá comprobarse que cumpran as especificacións dos apartados area de este capítulo. Entendese por area o árido fracción do mesmo que pasa por un cribo de 5 mm. De luz de malla (cribo 5-UNE 7050). Limitación de tamaño Denominase tamaño máximo dun árido a mínima abertura de cribo UNE polo que pase máis de 90% no peso, cando ademais pase o total polo cribo de abertura dobre. Denominase tamaño mínimo dun árido, a máxima apertura de cribo UNE 7.50 polo que pase menos do 10% do peso. A cantidade de sustancias perxudiciais que poden presenta-los áridos non excederá dos límites seguintes: Cantidade máxima na porcentaxe de peso total da mostra: PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN RESTAURACIÓN CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSÉIGNACIO LÓPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO ANEXO CONTROL DE CALIDADE

154 ÁRIDO FINO ÁRIDO GROSO Terróns de arxila (determinados con arranxo ó método de ensaio indicado na UNE 7.133) Partículas brandas (determinadas con arranxo ó método de ensaio indicado na UNE 7.134) Material retido polo cribo 0,063 UNE e que flota en un líquido de peso específico 2 (determinado con arranxo ó método de ensaio indicado na UNE 7.244) Compostos de Xofre expresado en S03 e referidos ó árido seco (determinados con arranxo ó método de ensaio indicado na UNE ) 1,00 0,25-5,00 0,50 1,00 0,40 0,40 Non se utilizarán aqueles áridos finos que presenten unha proporción de materia orgánica tal que, ensaiados con arranxo o método de ensaio indicado na UNE produzan un color máis escuro que o das sustancias patrón. Obligatoriedade do marcado CE, aprobado por Resolución do 14 de enero de 2004 (BOE 11/02/2004) e UNE-EN Estes controles realizaranse sobre suministradores e polo tanto serán válidos para tódalas abastecidas polo mesmo suministrador nos casos en que este sexa diferente para cada obra, os ensaios particularizaranse para cada unha delas e cando nunha mesma obra se cambie de suministrador duplicaranse os ensaios. Analizaranse os seguintes parámetros: Granulometría UNE Terreos de arxila UNE 7133 Finos que asen polo cribo 0,08 UNE 7135 Material que flota no líquido de peso específico igual a 2 (árido groso) Partículas brandas UNE 7244 Materia orgásticas UNE 7134 Coeficiente de forma UNE 7082 Contido en composto de azucre. Caso de formigón preamasado estudáranse os áridos da planta subministradora. Cemento control efectuarase sobre subministradores. Frecuencia:

155 Un completo antes de encher de formigón. Un completo cando varían as condicións de subministro. Un completo bimensual. Un completo cando se estime mal almacenamento. Auga para amasado Realizarase cando a auga non proceda da rede ou cando procedendo dela existan dúbidas acerca da mesma. Estudiaranse: PH UNE Porcentaxe de sustancias disoltas UNE Contido de sulfatos UNE Hidratos de carbono UNE Sustancias orgánicas solubles en éter UNE Terán que cumprir as seguintes prescricións: Expoñente de hidróxeno: ph (UNE 7.234)...>0=5 Sustancias disoltas (UNE 7.130)...<0=15 gr/lo ( p.p.m) Sulfatos expresados en S04 (UNE 7.131) excepto para el cemento. SR en que se eleva este límite a 5 gr/li (5.000 p.p.m)...<0=1gr/li (1000 p.p.m) Ion cloro CI (UNE 7.178) para formigón con armaduras...<0=1 gr/li (1.000 p.p.m) Hidratos de carbono (UNE 7.132)...0 Sustancias orgánicas solubles en éter 8UNE 7.235)...15 gr/li ( p.p.m) Realizándose a toma de mostras segundo a UNE e as análises polos métodos das normas indicadas. A dirección Facultativa da obra poderá esixi-los ensaios necesarios para as determinacións precitadas e acepta-la auga de amasado si pola súa experiencia anterior no emprego da mesma sabe que é aconsellable para a presente obra. PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN RESTAURACIÓN CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSÉIGNACIO LÓPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO ANEXO CONTROL DE CALIDADE

156 Cal hidráulica Cumprirá as seguintes condicións: Peso específico comprendido entre dous enteiros e cinco décimas e dous enteiros e oito décimas. Densidade aparente superior a oito décimas. Perda de peso por calcinación ó roxo branco menor do seis por cento. Fraguado entre nove e trinta horas. Residuo de cribo catro mil novecentas mallas menor do seis por cento. Resistencia á tracción de pasta dura ós sete días superior a oito quilogramos por centímetro cadrado. Curado da probeta un día ó aire e o resto en auga. Resistencia á tracción de pasta dura ós vinteoito días superior a oito kilogramos por centímetro cadrado e tamén superior en dous kilogramos por centímetro cadrado á alcanzada o sétimo día. Obligatoriedade do marcado CE UNE-EN 459-1, aprobada por Resolución de 3 de Outubro de 2003 (BOE 31/10/2002) Cumprirá as seguintes condicións: Peso específico comprendido entre dous enteiros e cinco décimas e dous enteiros e oito décimas. Densidade aparente superior a oito décimas. Perda de peso por calcinación ó roxo branco menor do seis por cento. Fraguado entre nove e trinta horas. Residuo de cribo catro mil novecentas mallas menor do seis por cento. Resistencia á tracción de pasta dura ós sete días superior a oito quilogramos por centímetro cadrado. Curado da probeta un día ó aire e o resto en auga. Resistencia á tracción de pasta dura ós vinteoito días superior a oito kilogramos por centímetro cadrado e tamén superior en dous kilogramos por centímetro cadrado á alcanzada o sétimo día. Estudiarase: Perda de lume Residuo insoluble. UNE /85 e /85 Finura do moído UNE 80107/86. Principio e fin de fraguado UNE 80102/87 Resistencia a flexión e compresión UNE 80101/84. Expansión en agullas Le Chantelier UNE 80103/86. Caso de formigón preamasado estudiarase o cemento da planta subministradora.

157 Xistro e cantería As pedras serán compactas, homoxéneas e tenaces sendo preferibles as de gran fino. As pedras carecerán de fendas ou pelos, ocos, restos orgánicos, nódulos ou riles, blandons, pebidas e non deberán estar atronadas pola causa de explosivos empregados na súa extracción. As pedras deberán ter a resistencia adecuada ás cargas permanentes ou accidentais que sobre elas teñan que actuar. Nos casos especiais poderán esixirse determinadas condicións de resistencia á percusión ó desgaste por rozamento. As pedras non deberán ser absorbentes nin permeables, non debendo pasar a cantidade de auga absorbida de catro e medio por cento (4,5%) do seu volume. As pedras non deberán ser escorregadizas, resistindo ben a acción dos axentes atmosféricos. A pedra deberá reuni-las condicións de labra en relación coa súa clase e destino debendo en xeral, incluíndo en este o desbaste, labras lisas e moldeado. As pedras presentarán boas condicións de adherencia para os morteiros. As pedras deberán poder resistir sen estallar á acción do fogo. As pedras serán recoñecidas pola Dirección antes do seu levantado e asento, ó efecto do que a pedra deberá presentarse en obra coa debida antelación e en condicións de que sexa fácil o acceso a tódalas pezas para que podan ser recoñecidas por tódalas súas caras. As pedras presentaranse limpas de lodo, xeso ou de calquera materia estraña que podan disimular os seus efectos ós esportelados que teñan ou os remendos feitos nas mesmas. Ademais do exame óptico das mesmas, ó obxecto de apreciar o color, a finura do gran e a existencia dos defectos aparentes das pedras, serán estas recoñecidas por medio da maceta o martelo, co fin de que polo seu son podan apreciarse a existencia dos pelos ou pedras ocos que podan ter no seu interior. As pedras que teñan calquera de estes defectos serán apartadas. Impermeabilizantes As láminas impermeabilizantes serán de caucho butilo. As láminas e as imprimaciones deberán levar unha etiqueta identificativa indicando a clase de produto, o fabricante, as dimensións e o peso por metro cadrado. Dispoñerán de Selo INCE-ENOR e de homologación MICT, ou dun selo ou certificación de conformidade incluída no rexistro do CTE do Ministerio da Vivenda. Pavimentos SUBBASES E BASES DE ZAHORRA Alcanzarase, como mínimo, o grao de compactación previsto segundo a norma NLT- 108/72 (Ensaio Próctor Modificado). ZAHORRA TRÁFICO NIVEL PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN RESTAURACIÓN CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSÉIGNACIO LÓPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO ANEXO CONTROL DE CALIDADE

158 Natural T0, T1 o T2 ± 20 mm Natural T3 o T4 ± 30 mm Artificial T0, T1 o T2 ± 15 mm Artificial T3 o T4 ± 20 mm A humidade óptima de compactación, deducida do ensaio "Próctor modificado", segundo a norma NLT-108/72, axustarase á composición e forma de actuación do equipo de compactación. 1.1 CONTROL DE OBRA TERMINADA Na obra rematada, ben sobre o edificio no seu conxunto, ou ben sobre as súas diferentes partes, parcial ou totalmente rematadas, realizaranse, ademais das que poidan establecerse con carácter voluntario, as comprobacións e probas de servizo previstas no proxecto ou ordenadas pola Dirección Facultativa e as esixidas pola lexislación aplicable. Para realizar o Control de Obra Rematada sempre é necesaria a presenza dos instaladores, polo que se deberá coordinar coa empresa do control de calidade, a execución das devanditas probas. Para verificar as diferentes probas de servicio serán de aplicación as seguintes normativas: Impermeabilizciones CTE, Documento Básico DB HS1-Salubridad. Protección frente á humidade. Aprobado por RD 314/2003, de 19 de octubre. (BOE 23/10/07), 5.3. Control de obra terminada.

159 1.2 RESUMEN DO PRESUPOSTO DOS CUBOS LXX E LXXI: DESCRIPCIÓN DO ENSAIO NORMATIVA Ud Precio ( ) Arenas: Contenido de finos UNE-EN 933-1:98/A ,51 Total ( ) 0,00 21,51 Análisis granulométrico UNE-EN 933-1:98/A ,47 34,47 Materia orgánica UNE -EN : ,45 29,45 Terrones de arxila UNE :58(Vigente) 1 38,45 38,45 Cales: (Especificaciones ) 0,00 Finura de molido UNE-EN 459-2: ,45 58,90 Resistencia a compresión UNE-EN 459-2: ,32 332,64 Tempo de fraguado UNE-EN 459-2: ,32 228,96 Mortero: Resistencias mecánicas UNE-EN 459-2: ,45 0,00 403,35 Resistencia tracción e rotura Ensaio dureza shore A UNE-EN UNE ,59 39,56 148,59 118,68 Ensaio densidade lamina de caucho butilo Medidas e tolerancias materiais UNE-EN UNE ,23 54,60 33,23 54,60 TOTAL 1502,83 En Lugo, setembro de O arquitecto Fdo: José Ignacio López de Rego Uriarte PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN RESTAURACIÓN CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSÉIGNACIO LÓPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO ANEXO CONTROL DE CALIDADE

160 10. CONTROL DA FAUNA PROXECTO BÁSICO E DE EXECUCIÓN DE RESTAURACIÓN INTEGRAL CUBOS LXX E LXXI. MURALLA ROMANA.LUGO JOSE IGNACIO LOPEZ DE REGO URIARTE, ARQUITECTO 66

161 Protocolo de control faunístico en obras de los cubos LXX y LXXI de la Muralla Romana de Lugo. Plan de Mantenimiento INDICE 1 INTRODUCCIÓN ANTECEDENTES Y OBJETO DEL PROYECTO OBJETIVOS GENERALES ÁREA DE ESTUDIO METODOLOGÍA LOCALIZACIÓN DE NIDOS DURANTE EL PERIODO REPRODUCTOR DETECCIÓN DE ACTIVIDAD DE QUIRÓPTEROS MEDIANTE SONDEOS ULTRASÓNICOS SEGUIMIENTO AMBIENTAL DE LAS OBRAS MONITOREO PREVIO AL INICIO DE LAS OBRAS RECOLECCIÓN DE RESTOS BIOLÓGICOS PROPUESTA DE MEDIDAS MITIGADORAS Y/O COMPENSATORIAS PRESUPUESTO ECONÓMICO CONCLUSIÓN REFERENCIAS ÍNDICE DE FIGURAS PROYECTO Protocolo de control faunístico en obras de los cubos LXX y LXXI de la Muralla Romana de Lugo. Plan de mantenimiento Página i

162 1 INTRODUCCIÓN 1.1 ANTECEDENTES Y OBJETO DEL PROYECTO La Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria, dentro del marco de ejecución de los trabajos de conservación previstos en el plan de mantenimiento de la muralla romana de Lugo, tiene previsto la ejecución de obras de saneamiento en los cubos LXX y LXXI. Estos elementos del monumento presentan una serie de fisuras en su cara exterior que obligan a su vaciado interno y posterior consolidación. El presente documento surge de la necesidad de compatibilizar las tareas de mantenimiento de la muralla con la preservación de la fauna protegida que hace uso de la misma, constituyendo un protocolo de actuación en el que se definen las acciones necesarias para evaluar el potencial impacto que las obras de los cubos LXX y LXXI podrían suscitar sobre la fauna protegida que utiliza esta zona del monumento como sustrato de nidificación o refugio. Al mismo tiempo, en este protocolo se van a plantear, someramente, medidas mitigadoras y/o compensatorias para corregir el posible impacto derivado de las obras. Después de la evaluación previa, y en caso de considerarlo necesario se detallaran pormenorizadamente las acciones que permitan corregir las afecciones sobre la fauna protegida. En cualquier caso, estas acciones serán consensuadas con el equipo técnico responsable de plan de mantenimiento del monumento y con las administraciones competentes. 1.2 OBJETIVOS GENERALES I. Evaluar la presencia de lugares de nidificación de vencejo común y otras aves protegidas en la zona de la muralla ligada a las obras de mantenimiento de los cubos número LXX y LXXI. PROYECTO Protocolo de control faunístico en obras de los cubos LXX y LXXI de la Muralla Romana de Lugo. Plan de mantenimiento Página 1

163 II. III. Evaluar la presencia y actividad de quirópteros que pudieran habitar en la zona de la muralla ligada a las obras de mantenimiento de los cubos número LXX y LXXI. Proponer medidas que mitiguen el posible impacto que podría desencadenar el desarrollo de las obras de mantenimiento de los cubos número LXX y LXXI sobre la fauna protegida. PROYECTO Protocolo de control faunístico en obras de los cubos LXX y LXXI de la Muralla Romana de Lugo. Plan de mantenimiento Página 2

164 2 ÁREA DE ESTUDIO Las obras de mantenimiento objeto del seguimiento faunístico se circunscriben a los cubos LXX y LXXI, donde existen una serie de grietas localizadas en su cara externa que necesitan ser reparadas. Los cubos LXX y LXXI se localizan en la zona nororiental de la muralla, y dependiendo del chaflán tomado como referencia muestran exposición al noroeste, al noreste o al sureste. No se dispone de información previa sobre la nidificación de vencejo común ni sobre el uso de quirópteros en estos enclaves concretos, no obstante, en zonas próximas y con similar disposición (cubo LXVI; lienzo LXVI- LXVII o lienzo LXVIII- LXIX) sí que hay constancia de nidificación de vencejo común, y en algún de los casos en altas densidades. Figura 1 Área de estudio. PROYECTO Protocolo de control faunístico en obras de los cubos LXX y LXXI de la Muralla Romana de Lugo. Plan de mantenimiento Página 3

165 Figura 2 Imagen de la cara sureste del cubo LXX Figura 3 Imagen de la cara noroeste del cubo LXX. PROYECTO Protocolo de control faunístico en obras de los cubos LXX y LXXI de la Muralla Romana de Lugo. Plan de mantenimiento Página 4

166 Figura 4 Imagen de la cara sureste del cubo LXXI. Figura 5 Imagen de la cara noroeste del cubo LXXI. PROYECTO Protocolo de control faunístico en obras de los cubos LXX y LXXI de la Muralla Romana de Lugo. Plan de mantenimiento Página 5

167 3 METODOLOGÍA 3.1 LOCALIZACIÓN DE NIDOS DURANTE EL PERIODO REPRODUCTOR La experiencia de campañas precedentes ha evidenciado la necesidad del empleo del videomonitoreo como la metodología más apropiada para detectar y localizar nidos de vencejo común en la Muralla Romana de Lugo (datos propios). El método consiste en la grabación de secuencias de video sobre los lienzos o cubos que se quieren evaluar, registrando la entrada y/o salida de ejemplares adultos de vencejo común durante el periodo de cuidados parentales, en el que los progenitores acuden a los huecos de nidificación a cebar a los pollos. Posteriormente, las grabaciones son revisadas mediante el empleo de software de edición de video, y los huecos de nidificación identificados se posicionan sobre una imagen con el apoyo de un programa de procesado digital de fotografías. De esta manera, finalmente, se obtiene información sobre la ubicación y distribución de los huecos de la muralla que son empleados como lugar de nidificación por los vencejos y otras aves. Una de las ventajas del videomonitoreo como método de localización de nidos de vencejo común es la posibilidad que ofrece para recabar interesante información sin derivar en molestias para las aves, de ahí su idoneidad para ser empleado durante el periodo reproductivo. En el caso que nos ocupa, para el control da la nidificación en los cubos LXX y LXXI mediante videomonitoreo se procederá a efectuar filmaciones desde dos puntos diferentes para cada uno de los cubos, guardando ángulos complementarios que permitan la captación de toda la superficie a muestrear. Para ello se emplearan dos unidades de la cámara modelo Sony HDR-AS 15 HD Action Cam soportadas sobre sendos trípodes de fotografía convencional. PROYECTO Protocolo de control faunístico en obras de los cubos LXX y LXXI de la Muralla Romana de Lugo. Plan de mantenimiento Página 6

168 Las filmaciones se efectuaran a una velocidad de 60 fotogramas por segundo, con una definición de 1920x1080 pixeles y un ángulo de visión de 120 0, lo que asegura al video unas características técnicas suficientes para registrar y visualizar los rápidos movimientos de los vencejos reproductores. Figura 6 Localización aproximada de los puntos de muestreo para el videomonitoreo. En cada muestreo las filmaciones se prolongaran un mínimo de 1,5 horas, cubriendo así el tiempo medio de frecuencia de ceba registrado en la literatura para la especie. Con el fin de asegurar la detección de todos los huecos de nidificación se realizaran, al menos, dos replicas para cada uno de los puntos de muestreo. Finalmente, se obtendrá un mapeado de los huecos de nidificación empleados por los vencejos (y otras especies protegidas de darse el caso) que servirá como información previa para evaluar las posibles afecciones de las obras y efectuar un primer diagnóstico sobre la necesidad o no de implementar medidas mitigadoras/compensatorias del impacto. PROYECTO Protocolo de control faunístico en obras de los cubos LXX y LXXI de la Muralla Romana de Lugo. Plan de mantenimiento Página 7

169 3.2 DETECCIÓN DE ACTIVIDAD DE QUIRÓPTEROS MEDIANTE SONDEOS ULTRASÓNICOS Los quirópteros, orden de mamíferos comúnmente conocidos como murciélagos, son habitantes habituales de monumentos y edificios históricos. Generalmente no causan daños en los edificios ya que ni arañan, ni roen, ni excavan en ningún tipo de material. Tampoco construyen nidos ni modifican en modo alguno el entorno. Simplemente se cuelgan boca abajo en techos y paredes o se introducen en grietas o huecos ya existentes. Un elevado porcentaje de las especies de murciélagos que viven en nuestro territorio se encuentran incluidas en diferentes categorías de protección legal, de ahí la necesidad de evaluar la presencia y actividad de este grupo faunístico en relación a la zona de la muralla objeto de obras. Con el fin de evaluar la presencia de quirópteros en la zona de afección de las obras se procederá a la realización de sondeos acústicos mediante el empleo de detectores de ultrasonidos. La finalidad de estos trabajos será identificar que especies hacen uso del espacio en la zona de estudio, y a partir de ahí tratar de evaluar la incidencia que las obras podría generar sobre las mismas. Inicialmente se espera una baja diversidad de especies de murciélagos en el entorno de la muralla, por lo que se empleará un detector manual de ultrasonidos de tipo heterodino. No obstante, en el caso de que la actividad de murciélagos resultase más elevada de lo esperado se procedería a grabar las secuencias de ecolocalización en formato de tiempo expandido para el posterior análisis de sonogramas e identificación de las especies detectadas. Los muestreos destinados a la detección de murciélagos mediante sondeos acústicos se efectuaran en jornadas con condiciones climatológicas favorables: sin lluvias ni nieblas, con velocidades de viento por debajo de los 5 m/s y temperaturas por encima de los 7 0 C. PROYECTO Protocolo de control faunístico en obras de los cubos LXX y LXXI de la Muralla Romana de Lugo. Plan de mantenimiento Página 8

170 Se realizaran, al menos, dos muestreos con los detectores de ultrasonidos entre julio y octubre, comenzando después del anochecer y finalizando antes de las cuatro horas siguientes. Durante los muestreos, además de la detección de ultrasonidos, se prestará atención a la posible emergencia de murciélagos de las grietas y cavidades objeto de las obras. 3.3 SEGUIMIENTO AMBIENTAL DE LAS OBRAS En el seguimiento faunístico planificado durante la etapa de obras, que aproximadamente se extenderá a lo largo de un mes, se efectuaran diferentes tareas encaminadas, por un lado, a verificar la información obtenida en la etapa previa (videomonitoreo y sondeos ultrasónicos) y por otro lado, a dar solución a los posibles impactos que vayan surgiendo como consecuencia del avance de las obras MONITOREO PREVIO AL INICIO DE LAS OBRAS Como paso previo al inicio de las obras, una vez que se ha verificado el fin de la estancia reproductiva de los vencejos en el monumento, se procederá a la revisión in situ de las grietas y huecos ubicados en la zona de actuación. Con ello se pretende corroborar la existencia de nidos o refugios empleados por especies faunísticas protegidas, verificando los datos obtenidos en la etapa previa. Se revisará exhaustivamente, confirmado la existencia de oquedades de nidificación de aves o presencia de quirópteros, la superficie externa de la muralla que permanece bajo la influencia de las obras programadas. Las revisiones se efectuaran con el apoyo de linternas y el empleo de cámaras endoscópicas para aquellas oquedades en las que resultase necesario. Técnicos especialistas en fauna inspeccionarán metódicamente la superficie de la muralla objeto del seguimiento. Para la consecución de esta tarea se procederá al uso del andamiaje dispuesto para las propias obras. PROYECTO Protocolo de control faunístico en obras de los cubos LXX y LXXI de la Muralla Romana de Lugo. Plan de mantenimiento Página 9

171 El objetivo de esta tarea es el de confirmar y complementar la información recabada previamente mediante el videomonitoreo y los sondeos acústicos con detectores de ultrasonidos. De esta manera, se escrutará la zona de estudio con el fin de detectar indicios y señales que confirmen el uso y presencia de fauna protegida en las grietas objeto de reforma, como por ejemplo la presencia de nidos, excrementos, etc. Figura 7 Revisión de huecos con endoscopio sobre andamio RECOLECCIÓN DE RESTOS BIOLÓGICOS Otra de las tareas asignadas al periodo de obras y encuadrada en el seguimiento ambiental de las mismas será la recolección y almacenamiento de restos biológicos que puedan presentar interés desde el punto de vista de su estudio científico o de su posterior reutilización, y que de otro modo podrían ser destruidos por las tareas derivadas de las obras. PROYECTO Protocolo de control faunístico en obras de los cubos LXX y LXXI de la Muralla Romana de Lugo. Plan de mantenimiento Página 10

172 Un ejemplo de esto podría ser la retirada de los nidos de vencejo allí donde las circunstancias de la intervención arquitectónica impidan su permanencia, por presentar riesgo de ser dañados. En estos casos, y sin perjuicio de que al final de la actuación el emplazamiento mantenga condiciones óptimas para que los vencejos lo puedan volver a emplear como lugar de nidificación, se procederá a la retirada del receptáculo sobre el que los vencejos depositan e incuban sus puestas y que sirven de protección para sus pollos. Figura 8 Imagen de vasija típica de vencejo común, con presencia de plumas, fibras vegetales y otros elementos que los adultos recolectan en vuelo (extraído de PROYECTO Protocolo de control faunístico en obras de los cubos LXX y LXXI de la Muralla Romana de Lugo. Plan de mantenimiento Página 11

EXERCICIOS AUTOAVALIABLES: RECTAS E PLANOS. 3. Cal é o vector de posición da orixe de coordenadas O? Cales son as coordenadas do punto O?

EXERCICIOS AUTOAVALIABLES: RECTAS E PLANOS. 3. Cal é o vector de posición da orixe de coordenadas O? Cales son as coordenadas do punto O? EXERCICIOS AUTOAVALIABLES: RECTAS E PLANOS Representa en R os puntos S(2, 2, 2) e T(,, ) 2 Debuxa os puntos M (, 0, 0), M 2 (0,, 0) e M (0, 0, ) e logo traza o vector OM sendo M(,, ) Cal é o vector de

Διαβάστε περισσότερα

Tema: Enerxía 01/02/06 DEPARTAMENTO DE FÍSICA E QUÍMICA

Tema: Enerxía 01/02/06 DEPARTAMENTO DE FÍSICA E QUÍMICA Tema: Enerxía 01/0/06 DEPARTAMENTO DE FÍSICA E QUÍMICA Nome: 1. Unha caixa de 150 kg descende dende o repouso por un plano inclinado por acción do seu peso. Se a compoñente tanxencial do peso é de 735

Διαβάστε περισσότερα

EXERCICIOS DE REFORZO: RECTAS E PLANOS

EXERCICIOS DE REFORZO: RECTAS E PLANOS EXERCICIOS DE REFORZO RECTAS E PLANOS Dada a recta r z a) Determna a ecuacón mplícta do plano π que pasa polo punto P(,, ) e é perpendcular a r Calcula o punto de nterseccón de r a π b) Calcula o punto

Διαβάστε περισσότερα

Procedementos operatorios de unións non soldadas

Procedementos operatorios de unións non soldadas Procedementos operatorios de unións non soldadas Técnicas de montaxe de instalacións Ciclo medio de montaxe e mantemento de instalacións frigoríficas 1 de 28 Técnicas de roscado Unha rosca é unha hélice

Διαβάστε περισσότερα

Tema 3. Espazos métricos. Topoloxía Xeral,

Tema 3. Espazos métricos. Topoloxía Xeral, Tema 3. Espazos métricos Topoloxía Xeral, 2017-18 Índice Métricas en R n Métricas no espazo de funcións Bólas e relacións métricas Definición Unha métrica nun conxunto M é unha aplicación d con valores

Διαβάστε περισσότερα

Tema 1. Espazos topolóxicos. Topoloxía Xeral, 2016

Tema 1. Espazos topolóxicos. Topoloxía Xeral, 2016 Tema 1. Espazos topolóxicos Topoloxía Xeral, 2016 Topoloxía e Espazo topolóxico Índice Topoloxía e Espazo topolóxico Exemplos de topoloxías Conxuntos pechados Topoloxías definidas por conxuntos pechados:

Διαβάστε περισσότερα

PAU XUÑO 2011 MATEMÁTICAS II

PAU XUÑO 2011 MATEMÁTICAS II PAU XUÑO 2011 MATEMÁTICAS II Código: 26 (O alumno/a debe responder só os exercicios dunha das opcións. Puntuación máxima dos exercicios de cada opción: exercicio 1= 3 puntos, exercicio 2= 3 puntos, exercicio

Διαβάστε περισσότερα

Punto de Atención á Infancia P.A.I

Punto de Atención á Infancia P.A.I Documento Básico S.E. Estructura. Datos xeométricos de grupos e plantas Grupo Nombre do grupo Planta Nome planta Altura Cota CUBERTA CUBERTA 4.30 3.00 SOLERA Forjado 0.30 0.30 0 Cimentación 0.00 2.- Normas

Διαβάστε περισσότερα

Ventiladores helicoidales murales o tubulares, versión PL equipados con hélice de plástico y versión AL equipados con hélice de aluminio.

Ventiladores helicoidales murales o tubulares, versión PL equipados con hélice de plástico y versión AL equipados con hélice de aluminio. HCH HCT HCH HCT Ventiladores helicoidales murales o tubulares, de gran robustez Ventiladores helicoidales murales o tubulares, versión PL equipados con hélice de plástico y versión AL equipados con hélice

Διαβάστε περισσότερα

ln x, d) y = (3x 5 5x 2 + 7) 8 x

ln x, d) y = (3x 5 5x 2 + 7) 8 x EXERCICIOS AUTOAVALIABLES: CÁLCULO DIFERENCIAL. Deriva: a) y 7 6 + 5, b) y e, c) y e) y 7 ( 5 ), f) y ln, d) y ( 5 5 + 7) 8 n e ln, g) y, h) y n. Usando a derivada da función inversa, demostra que: a)

Διαβάστε περισσότερα

Física P.A.U. ELECTROMAGNETISMO 1 ELECTROMAGNETISMO. F = m a

Física P.A.U. ELECTROMAGNETISMO 1 ELECTROMAGNETISMO. F = m a Física P.A.U. ELECTOMAGNETISMO 1 ELECTOMAGNETISMO INTODUCIÓN MÉTODO 1. En xeral: Debúxanse as forzas que actúan sobre o sistema. Calcúlase a resultante polo principio de superposición. Aplícase a 2ª lei

Διαβάστε περισσότερα

Física P.A.U. VIBRACIÓNS E ONDAS 1 VIBRACIÓNS E ONDAS

Física P.A.U. VIBRACIÓNS E ONDAS 1 VIBRACIÓNS E ONDAS Física P.A.U. VIBRACIÓNS E ONDAS 1 VIBRACIÓNS E ONDAS PROBLEMAS M.H.S.. 1. Dun resorte elástico de constante k = 500 N m -1 colga unha masa puntual de 5 kg. Estando o conxunto en equilibrio, desprázase

Διαβάστε περισσότερα

A proba constará de vinte cuestións tipo test. As cuestións tipo test teñen tres posibles respostas, das que soamente unha é correcta.

A proba constará de vinte cuestións tipo test. As cuestións tipo test teñen tres posibles respostas, das que soamente unha é correcta. Páxina 1 de 9 1. Formato da proba Formato proba constará de vinte cuestións tipo test. s cuestións tipo test teñen tres posibles respostas, das que soamente unha é correcta. Puntuación Puntuación: 0.5

Διαβάστε περισσότερα

XEOMETRÍA NO ESPAZO. - Se dun vector se coñecen a orixe, o módulo, a dirección e o sentido, este está perfectamente determinado no espazo.

XEOMETRÍA NO ESPAZO. - Se dun vector se coñecen a orixe, o módulo, a dirección e o sentido, este está perfectamente determinado no espazo. XEOMETRÍA NO ESPAZO Vectores fixos Dos puntos do espazo, A e B, determinan o vector fixo AB, sendo o punto A a orixe e o punto B o extremo, é dicir, un vector no espazo é calquera segmento orientado que

Διαβάστε περισσότερα

PÁGINA 106 PÁGINA a) sen 30 = 1/2 b) cos 120 = 1/2. c) tg 135 = 1 d) cos 45 = PÁGINA 109

PÁGINA 106 PÁGINA a) sen 30 = 1/2 b) cos 120 = 1/2. c) tg 135 = 1 d) cos 45 = PÁGINA 109 PÁGINA 0. La altura del árbol es de 8,5 cm.. BC m. CA 70 m. a) x b) y PÁGINA 0. tg a 0, Con calculadora: sß 0,9 t{ ««}. cos a 0, Con calculadora: st,8 { \ \ } PÁGINA 05. cos a 0,78 tg a 0,79. sen a 0,5

Διαβάστε περισσότερα

Το ίκτυο Βιβλιοθηκών του Τµήµατος Κοινωνικού Έργου της Caja Madrid. La Red de Bibliotecas de Obra Social Caja Madrid

Το ίκτυο Βιβλιοθηκών του Τµήµατος Κοινωνικού Έργου της Caja Madrid. La Red de Bibliotecas de Obra Social Caja Madrid Το ίκτυο Βιβλιοθηκών του Τµήµατος Κοινωνικού Έργου της Caja Madrid La Red de Bibliotecas de Obra Social Caja Madrid Το ίκτυο Βιβλιοθηκών αποτελεί τµήµα ενός Χρηµατοπιστωτικού Φορέα που προορίζει ποσοστό

Διαβάστε περισσότερα

Catálogodegrandespotencias

Catálogodegrandespotencias www.dimotor.com Catálogogranspotencias Índice Motores grans potencias 3 Motores asíncronos trifásicos Baja Tensión y Alta tensión.... 3 Serie Y2 Baja tensión 4 Motores asíncronos trifásicos Baja Tensión

Διαβάστε περισσότερα

PAU XUÑO 2010 MATEMÁTICAS II

PAU XUÑO 2010 MATEMÁTICAS II PAU XUÑO 010 MATEMÁTICAS II Código: 6 (O alumno/a deber responder só aos eercicios dunha das opcións. Punuación máima dos eercicios de cada opción: eercicio 1= 3 punos, eercicio = 3 punos, eercicio 3 =

Διαβάστε περισσότερα

TRIGONOMETRIA. hipotenusa L 2. hipotenusa

TRIGONOMETRIA. hipotenusa L 2. hipotenusa TRIGONOMETRIA. Calcular las razones trigonométricas de 0º, º y 60º. Para calcular las razones trigonométricas de º, nos ayudamos de un triángulo rectángulo isósceles como el de la figura. cateto opuesto

Διαβάστε περισσότερα

Resistencia de Materiais. Tema 5. Relacións entre tensións e deformacións

Resistencia de Materiais. Tema 5. Relacións entre tensións e deformacións Resistencia de Materiais. Tema 5. Relacións entre tensións e deformacións ARTURO NORBERTO FONTÁN PÉREZ Fotografía. Ponte Coalbrookdale (Gran Bretaña, 779). Van principal: 30.5 m. Contido. Tema 5. Relacións

Διαβάστε περισσότερα

IX. ESPAZO EUCLÍDEO TRIDIMENSIONAL: Aplicacións ao cálculo de distancias, áreas e volumes

IX. ESPAZO EUCLÍDEO TRIDIMENSIONAL: Aplicacións ao cálculo de distancias, áreas e volumes IX. ESPAZO EUCLÍDEO TRIDIMENSIONAL: Aplicacións ao cálculo de distancias, áreas e volumes 1.- Distancia entre dous puntos Se A e B son dous puntos do espazo, defínese a distancia entre A e B como o módulo

Διαβάστε περισσότερα

την..., επειδή... Se usa cuando se cree que el punto de vista del otro es válido, pero no se concuerda completamente

την..., επειδή... Se usa cuando se cree que el punto de vista del otro es válido, pero no se concuerda completamente - Concordar En términos generales, coincido con X por Se usa cuando se concuerda con el punto de vista de otro Uno tiende a concordar con X ya Se usa cuando se concuerda con el punto de vista de otro Comprendo

Διαβάστε περισσότερα

Métodos Matemáticos en Física L4F. CONDICIONES de CONTORNO+Fuerzas Externas (Cap. 3, libro APL)

Métodos Matemáticos en Física L4F. CONDICIONES de CONTORNO+Fuerzas Externas (Cap. 3, libro APL) L4F. CONDICIONES de CONTORNO+Fuerzas Externas (Cap. 3, libro Condiciones de contorno. Fuerzas externas aplicadas sobre una cuerda. condición que nos describe un extremo libre en una cuerda tensa. Ecuación

Διαβάστε περισσότερα

Exercicios de Física 02a. Campo Eléctrico

Exercicios de Física 02a. Campo Eléctrico Exercicios de Física 02a. Campo Eléctrico Problemas 1. Dúas cargas eléctricas de 3 mc están situadas en A(4,0) e B( 4,0) (en metros). Caalcula: a) o campo eléctrico en C(0,5) e en D(0,0) b) o potencial

Διαβάστε περισσότερα

SOLUCIONES DE LAS ACTIVIDADES Págs. 101 a 119

SOLUCIONES DE LAS ACTIVIDADES Págs. 101 a 119 Página 0. a) b) π 4 π x 0 4 π π / 0 π / x 0º 0 x π π. 0 rad 0 π π rad 0 4 π 0 π rad 0 π 0 π / 4. rad 4º 4 π π 0 π / rad 0º π π 0 π / rad 0º π 4. De izquierda a derecha: 4 80 π rad π / rad 0 Página 0. tg

Διαβάστε περισσότερα

Física P.A.U. VIBRACIÓNS E ONDAS 1 VIBRACIÓNS E ONDAS

Física P.A.U. VIBRACIÓNS E ONDAS 1 VIBRACIÓNS E ONDAS Física P.A.U. VIBRACIÓNS E ONDAS 1 VIBRACIÓNS E ONDAS INTRODUCIÓN MÉTODO 1. En xeral: a) Debúxanse as forzas que actúan sobre o sistema. b) Calcúlase cada forza. c) Calcúlase a resultante polo principio

Διαβάστε περισσότερα

Resorte: estudio estático e dinámico.

Resorte: estudio estático e dinámico. ESTUDIO DO RESORTE (MÉTODOS ESTÁTICO E DINÁMICO ) 1 Resorte: estudio estático e dinámico. 1. INTRODUCCIÓN TEÓRICA. (No libro).. OBXECTIVOS. (No libro). 3. MATERIAL. (No libro). 4. PROCEDEMENTO. A. MÉTODO

Διαβάστε περισσότερα

Física P.A.U. ÓPTICA 1 ÓPTICA

Física P.A.U. ÓPTICA 1 ÓPTICA Física P.A.U. ÓPTICA 1 ÓPTICA PROBLEMAS DIOPTRIO PLANO 1. Un raio de luz de frecuencia 5 10 14 Hz incide, cun ángulo de incidencia de 30, sobre unha lámina de vidro de caras plano-paralelas de espesor

Διαβάστε περισσότερα

Inmigración Estudiar. Estudiar - Universidad. Indicar que quieres matricularte. Indicar que quieres matricularte en una asignatura.

Inmigración Estudiar. Estudiar - Universidad. Indicar que quieres matricularte. Indicar que quieres matricularte en una asignatura. - Universidad Me gustaría matricularme en la universidad. Indicar que quieres matricularte Me quiero matricular. Indicar que quieres matricularte en una asignatura en un grado en un posgrado en un doctorado

Διαβάστε περισσότερα

A circunferencia e o círculo

A circunferencia e o círculo 10 A circunferencia e o círculo Obxectivos Nesta quincena aprenderás a: Identificar os diferentes elementos presentes na circunferencia e o círculo. Coñecer as posicións relativas de puntos, rectas e circunferencias.

Διαβάστε περισσότερα

PAU XUÑO 2012 MATEMÁTICAS II

PAU XUÑO 2012 MATEMÁTICAS II PAU Código: 6 XUÑO 01 MATEMÁTICAS II (Responder só aos exercicios dunha das opcións. Puntuación máxima dos exercicios de cada opción: exercicio 1= 3 puntos, exercicio = 3 puntos, exercicio 3= puntos, exercicio

Διαβάστε περισσότερα

PAU XUÑO 2011 MATEMÁTICAS II

PAU XUÑO 2011 MATEMÁTICAS II PAU XUÑO 2011 MATEMÁTICAS II Código: 26 (O alumno/a debe responder só os exercicios dunha das opcións. Puntuación máxima dos exercicios de cada opción: exercicio 1= 3 puntos, exercicio 2= 3 puntos, exercicio

Διαβάστε περισσότερα

Física P.A.U. ÓPTICA 1 ÓPTICA

Física P.A.U. ÓPTICA 1 ÓPTICA Física P.A.U. ÓPTICA 1 ÓPTICA PROBLEMAS DIOPTRIO PLANO 1. Un raio de luz de frecuencia 5 10¹⁴ Hz incide cun ángulo de incidencia de 30 sobre unha lámina de vidro de caras plano-paralelas de espesor 10

Διαβάστε περισσότερα

Estruturas Metálicas e Mixtas. Tema 2. Bases de Proxecto

Estruturas Metálicas e Mixtas. Tema 2. Bases de Proxecto Estruturas Metálicas e Mixtas. Tema 2. Bases de Proxecto ARTURO NORBERTO FONTÁN PÉREZ Fotografía. Viaduct de Millau (Aveyron, Francia, 2004). Altura máx. sobre o río Tarn: 343 m. ETS Enxeñeiros de Camiños,

Διαβάστε περισσότερα

TEORÍA DE XEOMETRÍA. 1º ESO

TEORÍA DE XEOMETRÍA. 1º ESO TEORÍA DE XEOMETRÍA. 1º ESO 1. CORPOS XEOMÉTRICOS No noso entorno observamos continuamente obxectos de diversas formas: pelotas, botes, caixas, pirámides, etc. Todos estes obxectos son corpos xeométricos.

Διαβάστε περισσότερα

MATEMÁTICAS. (Responder soamente a unha das opcións de cada bloque temático). BLOQUE 1 (ÁLXEBRA LINEAL) (Puntuación máxima 3 puntos)

MATEMÁTICAS. (Responder soamente a unha das opcións de cada bloque temático). BLOQUE 1 (ÁLXEBRA LINEAL) (Puntuación máxima 3 puntos) 21 MATEMÁTICAS (Responder soamente a unha das opcións de cada bloque temático). BLOQUE 1 (ÁLXEBRA LINEAL) (Puntuación máxima 3 Dada a matriz a) Calcula os valores do parámetro m para os que A ten inversa.

Διαβάστε περισσότερα

AXIAL ES SU MEJOR ELECCIÓN. MÁXIMA CALIDAD ALTA TECNOLOGÍA VARIEDAD DE MODELOS PRESTACIONES SERVICIO. La plegadora de la serie PSE, le ofrece

AXIAL ES SU MEJOR ELECCIÓN. MÁXIMA CALIDAD ALTA TECNOLOGÍA VARIEDAD DE MODELOS PRESTACIONES SERVICIO. La plegadora de la serie PSE, le ofrece PLEGADORA SERIE PSE AXIAL ES SU MEJOR ELECCIÓN. MÁXIMA CALIDAD ALTA TECNOLOGÍA VARIEDAD DE MODELOS PRESTACIONES SERVICIO La plegadora de la serie PSE, le ofrece una gran variedad de modelos, que comprende

Διαβάστε περισσότερα

Exame tipo. C. Problemas (Valoración: 5 puntos, 2,5 puntos cada problema)

Exame tipo. C. Problemas (Valoración: 5 puntos, 2,5 puntos cada problema) Exame tipo A. Proba obxectiva (Valoración: 3 puntos) 1. - Un disco de 10 cm de raio xira cunha velocidade angular de 45 revolucións por minuto. A velocidade lineal dos puntos da periferia do disco será:

Διαβάστε περισσότερα

Física P.A.U. GRAVITACIÓN 1 GRAVITACIÓN

Física P.A.U. GRAVITACIÓN 1 GRAVITACIÓN Física P.A.U. GRAVITACIÓN 1 GRAVITACIÓN PROBLEMAS SATÉLITES 1. O período de rotación da Terra arredor del Sol é un año e o radio da órbita é 1,5 10 11 m. Se Xúpiter ten un período de aproximadamente 12

Διαβάστε περισσότερα

A proba consta de vinte cuestións tipo test. As cuestións tipo test teñen tres posibles respostas, das que soamente unha é correcta.

A proba consta de vinte cuestións tipo test. As cuestións tipo test teñen tres posibles respostas, das que soamente unha é correcta. Páxina 1 de 8 1. Formato da proba Formato A proba consta de vinte cuestións tipo test. As cuestións tipo test teñen tres posibles respostas, das que soamente unha é correcta. Puntuación Puntuación: 0.50

Διαβάστε περισσότερα

A proba consta de vinte cuestións tipo test. As cuestións tipo test teñen tres posibles respostas, das que soamente unha é correcta.

A proba consta de vinte cuestións tipo test. As cuestións tipo test teñen tres posibles respostas, das que soamente unha é correcta. Páxina 1 de 8 1. Formato da proba Formato A proba consta de vinte cuestións tipo test. As cuestións tipo test teñen tres posibles respostas, das que soamente unha é correcta. Puntuación Puntuación: 0.50

Διαβάστε περισσότερα

1 La teoría de Jeans. t + (n v) = 0 (1) b) Navier-Stokes (conservación del impulso) c) Poisson

1 La teoría de Jeans. t + (n v) = 0 (1) b) Navier-Stokes (conservación del impulso) c) Poisson 1 La teoría de Jeans El caso ás siple de evolución de fluctuaciones es el de un fluído no relativista. las ecuaciones básicas son: a conservación del núero de partículas n t + (n v = 0 (1 b Navier-Stokes

Διαβάστε περισσότερα

Volume dos corpos xeométricos

Volume dos corpos xeométricos 11 Volume dos corpos xeométricos Obxectivos Nesta quincena aprenderás a: Comprender o concepto de medida do volume e coñecer e manexar as unidades de medida do S.M.D. Obter e aplicar expresións para o

Διαβάστε περισσότερα

Nro. 01 Septiembre de 2011

Nro. 01 Septiembre de 2011 SOL Cultura La Tolita, de 400 ac. a 600 dc. En su representación se sintetiza toda la mitología ancestral del Ecuador. Trabajado en oro laminado y repujado. Museo Nacional Banco Central del Ecuador Dirección

Διαβάστε περισσότερα

Una visión alberiana del tema. Abstract *** El marco teórico. democracia, república y emprendedores; alberdiano

Una visión alberiana del tema. Abstract *** El marco teórico. democracia, república y emprendedores; alberdiano Abstract Una visión alberiana del tema - democracia, república y emprendedores; - - alberdiano El marco teórico *** - 26 LIBERTAS SEGUNDA ÉPOCA - - - - - - - - revolución industrial EMPRENDEDORES, REPÚBLICA

Διαβάστε περισσότερα

VII. RECTAS E PLANOS NO ESPAZO

VII. RECTAS E PLANOS NO ESPAZO VII. RETS E PLNOS NO ESPZO.- Ecuacións da recta Unha recta r no espao queda determinada por un punto, punto base, e un vector v non nulo que se chama vector director ou direccional da recta; r, v é a determinación

Διαβάστε περισσότερα

ELECTROTECNIA. BLOQUE 1: ANÁLISE DE CIRCUÍTOS (Elixir A ou B) A.- No circuíto da figura determinar o valor da intensidade na resistencia R 2

ELECTROTECNIA. BLOQUE 1: ANÁLISE DE CIRCUÍTOS (Elixir A ou B) A.- No circuíto da figura determinar o valor da intensidade na resistencia R 2 36 ELECTROTECNIA O exame consta de dez problemas, debendo o alumno elixir catro, un de cada bloque. Non é necesario elixir a mesma opción (A ou B ) de cada bloque. Todos os problemas puntúan igual, é dicir,

Διαβάστε περισσότερα

Académico Introducción

Académico Introducción - Σε αυτήν την εργασία/διατριβή θα αναλύσω/εξετάσω/διερευνήσω/αξιολογήσω... general para un ensayo/tesis Για να απαντήσουμε αυτή την ερώτηση, θα επικεντρωθούμε πρώτα... Para introducir un área específica

Διαβάστε περισσότερα

EJERCICIOS DE VIBRACIONES Y ONDAS

EJERCICIOS DE VIBRACIONES Y ONDAS EJERCICIOS DE VIBRACIONES Y ONDAS 1.- Cando un movemento ondulatorio se atopa na súa propagación cunha fenda de dimensións pequenas comparables as da súa lonxitude de onda prodúcese: a) polarización; b)

Διαβάστε περισσότερα

Código: 25 PAU XUÑO 2014 FÍSICA OPCIÓN A OPCIÓN B

Código: 25 PAU XUÑO 2014 FÍSICA OPCIÓN A OPCIÓN B PAU XUÑO 2014 Código: 25 FÍSICA Puntuación máxima: Cuestións 4 puntos (1 cada cuestión, teórica ou práctica). Problemas 6 puntos (1 cada apartado). Non se valorará a simple anotación dun ítem como solución

Διαβάστε περισσότερα

Problemas xeométricos

Problemas xeométricos Problemas xeométricos Contidos 1. Figuras planas Triángulos Paralelogramos Trapecios Trapezoides Polígonos regulares Círculos, sectores e segmentos 2. Corpos xeométricos Prismas Pirámides Troncos de pirámides

Διαβάστε περισσότερα

EXERCICIOS DE ÁLXEBRA. PAU GALICIA

EXERCICIOS DE ÁLXEBRA. PAU GALICIA Maemáicas II EXERCICIOS DE ÁLXEBRA PAU GALICIA a) (Xuño ) Propiedades do produo de marices (só enuncialas) b) (Xuño ) Sexan M e N M + I, onde I denoa a mariz idenidade de orde n, calcule N e M 3 Son M

Διαβάστε περισσότερα

La experiencia de la Mesa contra el Racismo

La experiencia de la Mesa contra el Racismo La experiencia de la Mesa contra el Racismo Informe Di icultad para identi icarse como discriminado Subsistencia de mecanismos individuales para enfrentar el racismo Las propuestas de las organizaciones

Διαβάστε περισσότερα

Problemas y cuestiones de electromagnetismo

Problemas y cuestiones de electromagnetismo Problemas y cuestiones de electromagnetismo 1.- Dúas cargas eléctricas puntuais de 2 e -2 µc cada unha están situadas respectivamente en (2,0) e en (-2,0) (en metros). Calcule: a) campo eléctrico en (0,0)

Διαβάστε περισσότερα

Proxecto de Camiños Principais da Zona de Reestruturación Parcelaria de Fisteus (Curtis - A Coruña)

Proxecto de Camiños Principais da Zona de Reestruturación Parcelaria de Fisteus (Curtis - A Coruña) Proxecto de Camiños Principais da Zona de Reestruturación Parcelaria de Fisteus (Curtis - A Coruña) ANEXO 1 PARÁMETROS DE DESEÑO ÍNDICE 1. AVALIACIÓN DA INTENSIDADEE MEDIA DIARIA... 3 2. CARACTERÍSTICAS

Διαβάστε περισσότερα

Áreas de corpos xeométricos

Áreas de corpos xeométricos 9 Áreas de corpos xeométricos Obxectivos Nesta quincena aprenderás a: Antes de empezar 1.Área dos prismas....... páx.164 Área dos prismas Calcular a área de prismas rectos de calquera número de caras.

Διαβάστε περισσότερα

Lógica Proposicional. Justificación de la validez del razonamiento?

Lógica Proposicional. Justificación de la validez del razonamiento? Proposicional educción Natural Proposicional - 1 Justificación de la validez del razonamiento? os maneras diferentes de justificar Justificar que la veracidad de las hipótesis implica la veracidad de la

Διαβάστε περισσότερα

MATEMÁTICAS. (Responder soamente a unha das opcións de cada bloque temático). BLOQUE 1 (ÁLXEBRA LINEAL) (Puntuación máxima 3 puntos)

MATEMÁTICAS. (Responder soamente a unha das opcións de cada bloque temático). BLOQUE 1 (ÁLXEBRA LINEAL) (Puntuación máxima 3 puntos) 1 MATEMÁTICAS (Responder soamente a unha das opcións de cada bloque temático). BLOQUE 1 (ÁLXEBRA LINEAL) (Puntuación máxima 3 puntos) Opción 1. Dada a matriz a) Calcula os valores do parámetro m para os

Διαβάστε περισσότερα

Ano 2018 FÍSICA. SOL:a...máx. 1,00 Un son grave ten baixa frecuencia, polo que a súa lonxitude de onda é maior.

Ano 2018 FÍSICA. SOL:a...máx. 1,00 Un son grave ten baixa frecuencia, polo que a súa lonxitude de onda é maior. ABAU CONVOCAT ORIA DE SET EMBRO Ano 2018 CRIT ERIOS DE AVALI ACIÓN FÍSICA (Cód. 23) Elixir e desenvolver unha das dúas opcións. As solución numéricas non acompañadas de unidades ou con unidades incorrectas...

Διαβάστε περισσότερα

VIII. ESPAZO EUCLÍDEO TRIDIMENSIONAL: Ángulos, perpendicularidade de rectas e planos

VIII. ESPAZO EUCLÍDEO TRIDIMENSIONAL: Ángulos, perpendicularidade de rectas e planos VIII. ESPZO EULÍDEO TRIDIMENSIONL: Áglos perpediclaridade de rectas e plaos.- Áglo qe forma dúas rectas O áglo de dúas rectas qe se corta se defie como o meor dos áglos qe forma o plao qe determia. O áglo

Διαβάστε περισσότερα

Plano de situación da zona de estudo. Detalle folla folla 264: 7-12, Xinzo da Limia (IGME)

Plano de situación da zona de estudo. Detalle folla folla 264: 7-12, Xinzo da Limia (IGME) INDICE.- 1.- INTRODUCCION. 2.- MARCO XEOLÓGICO 3.- SISMOLOXIA Y RISCO SISMICO 4.- DATOS E INTERPRETACION 5.- CONCLUSIONS 1. ANTECEDENTES.- O Concello de Vilar de Santos tén en proxecto levar a cabo a reforma

Διαβάστε περισσότερα

U.D. 3: ACTUADORES NEUMÁTICOS

U.D. 3: ACTUADORES NEUMÁTICOS U.D. 3: ACTUADORES NEUMÁTICOS INDICE 1. Actuadores lineais 1.1. Cilindro de simple efecto 1.2. Cilindro de dobre efecto 1.3. Características principais 1.4. Construción dun cilindro 1.5. Criterios de selección

Διαβάστε περισσότερα

MINISTERIO DE TRABAJO E INMIGRACIÓN SECRETARÍA DE ESTADO DE INMIGRACIÓN Y EMIGRACIÓN DIRECCIÓN GENERAL DE INTEGRACIÓN DE LOS INMIGRANTES

MINISTERIO DE TRABAJO E INMIGRACIÓN SECRETARÍA DE ESTADO DE INMIGRACIÓN Y EMIGRACIÓN DIRECCIÓN GENERAL DE INTEGRACIÓN DE LOS INMIGRANTES MINISTERIO DE TRABAJO E INMIGRACIÓN SECRETARÍA DE ESTADO DE INMIGRACIÓN Y EMIGRACIÓN DIRECCIÓN GENERAL DE INTEGRACIÓN DE LOS INMIGRANTES 1981 :. 43 ( ) : 29.575 934 2.772.533 42 41 . 18. 981 249 010 :

Διαβάστε περισσότερα

INTERACCIÓNS GRAVITATORIA E ELECTROSTÁTICA

INTERACCIÓNS GRAVITATORIA E ELECTROSTÁTICA INTEACCIÓNS GAVITATOIA E ELECTOSTÁTICA AS LEIS DE KEPLE O astrónomo e matemático Johannes Kepler (1571 1630) enunciou tres leis que describen o movemento planetario a partir do estudo dunha gran cantidade

Διαβάστε περισσότερα

Física A.B.A.U. GRAVITACIÓN 1 GRAVITACIÓN

Física A.B.A.U. GRAVITACIÓN 1 GRAVITACIÓN Física A.B.A.U. GRAVITACIÓN 1 GRAVITACIÓN PROBLEMAS 1. A luz do Sol tarda 5 10² s en chegar á Terra e 2,6 10³ s en chegar a Xúpiter. a) O período de Xúpiter orbitando arredor do Sol. b) A velocidade orbital

Διαβάστε περισσότερα

Escenas de episodios anteriores

Escenas de episodios anteriores Clase 09/10/2013 Tomado y editado de los apuntes de Pedro Sánchez Terraf Escenas de episodios anteriores objetivo: estudiar formalmente el concepto de demostración matemática. caso de estudio: lenguaje

Διαβάστε περισσότερα

Código: 25 MODELO DE EXAME ABAU FÍSICA OPCIÓN A OPCIÓN B

Código: 25 MODELO DE EXAME ABAU FÍSICA OPCIÓN A OPCIÓN B ABAU Código: 25 MODELO DE EXAME FÍSICA Puntuación máxima: Cuestións 4 puntos (1 cada cuestión, teórica ou práctica). Problemas 6 puntos (1 cada apartado). Non se valorará a simple anotación dun ítem como

Διαβάστε περισσότερα

I.E.S. CADERNO Nº 6 NOME: DATA: / / Semellanza

I.E.S. CADERNO Nº 6 NOME: DATA: / / Semellanza Semellanza Contidos 1. Semellanza Figuras semellantes Teorema de Tales Triángulos semellantes 2. Triángulos rectángulos. Teoremas Teorema do cateto Teorema da altura Teorema de Pitágoras xeneralizado 3.

Διαβάστε περισσότερα

Lógica Proposicional

Lógica Proposicional Proposicional educción Natural Proposicional - 1 Justificación de la validez del razonamiento os maneras diferentes de justificar Justificar que la veracidad de las hipótesis implica la veracidad de la

Διαβάστε περισσότερα

Física P.A.U. ELECTROMAGNETISMO 1 ELECTROMAGNETISMO

Física P.A.U. ELECTROMAGNETISMO 1 ELECTROMAGNETISMO Física P.A.U. ELECTROMAGNETISMO 1 ELECTROMAGNETISMO PROBLEMAS CAMPO ELECTROSTÁTICO 1. Dúas cargas eléctricas de 3 mc están situadas en A(4, 0) e B(-4, 0) (en metros). Calcula: a) O campo eléctrico en C(0,

Διαβάστε περισσότερα

PAU XUÑO Código: 25 FÍSICA OPCIÓN A OPCIÓN B

PAU XUÑO Código: 25 FÍSICA OPCIÓN A OPCIÓN B PAU XUÑO 013 Código: 5 FÍSICA Puntuación máxima: Cuestións 4 puntos (1 cada cuestión, teórica ou práctica). Problemas 6 puntos (1 cada apartado). Non se valorará a simple anotación dun ítem como solución

Διαβάστε περισσότερα

NÚMEROS COMPLEXOS. Páxina 147 REFLEXIONA E RESOLVE. Extraer fóra da raíz. Potencias de. Como se manexa k 1? Saca fóra da raíz:

NÚMEROS COMPLEXOS. Páxina 147 REFLEXIONA E RESOLVE. Extraer fóra da raíz. Potencias de. Como se manexa k 1? Saca fóra da raíz: NÚMEROS COMPLEXOS Páxina 7 REFLEXIONA E RESOLVE Extraer fóra da raíz Saca fóra da raíz: a) b) 00 a) b) 00 0 Potencias de Calcula as sucesivas potencias de : a) ( ) ( ) ( ) b) ( ) c) ( ) 5 a) ( ) ( ) (

Διαβάστε περισσότερα

As Mareas INDICE. 1. Introducción 2. Forza das mareas 3. Por que temos dúas mareas ó día? 4. Predición de marea 5. Aviso para a navegación

As Mareas INDICE. 1. Introducción 2. Forza das mareas 3. Por que temos dúas mareas ó día? 4. Predición de marea 5. Aviso para a navegación As Mareas INDICE 1. Introducción 2. Forza das mareas 3. Por que temos dúas mareas ó día? 4. Predición de marea 5. Aviso para a navegación Introducción A marea é a variación do nivel da superficie libre

Διαβάστε περισσότερα

Física e Química 4º ESO

Física e Química 4º ESO Física e Química 4º ESO DEPARTAMENTO DE FÍSICA E QUÍMICA Física: Temas 1 ao 6. 01/03/07 Nome: Cuestións 1. Un móbil ten unha aceleración de -2 m/s 2. Explica o que significa isto. 2. No medio dunha tormenta

Διαβάστε περισσότερα

ELECTROTECNIA. BLOQUE 3: MEDIDAS NOS CIRCUÍTOS ELÉCTRICOS (Elixir A ou B)

ELECTROTECNIA. BLOQUE 3: MEDIDAS NOS CIRCUÍTOS ELÉCTRICOS (Elixir A ou B) 36 ELECTROTECNIA O exame consta de dez problemas, debendo o alumno elixir catro, un de cada bloque. Non é necesario elixir a mesma opción (A o B ) de cada bloque. Todos os problemas puntúan do mesmo xeito,

Διαβάστε περισσότερα

REFORMA DA PLANTA SEMISOTO DA ESCOLA MUNICIPAL DE DANZA

REFORMA DA PLANTA SEMISOTO DA ESCOLA MUNICIPAL DE DANZA EXPTE: 99/2015 REFORMA DA PLANTA SEMISOTO DA ESCOLA MUNICIPAL DE DANZA OFICINA DE PROXECTOS CONCELLO DE OLEIROS Concello de Oleiros ACTA DE REPLANTEO PREVIO DA OBRA DENOMINADA: REFORMA DA PLANTA SEMISOTO

Διαβάστε περισσότερα

Corpos xeométricos. Obxectivos. Antes de empezar. 1. Poliedros... páx. 4 Definición Elementos dun poliedro

Corpos xeométricos. Obxectivos. Antes de empezar. 1. Poliedros... páx. 4 Definición Elementos dun poliedro 9 Corpos xeométricos Obxectivos Nesta quincena aprenderás a: Identificar que é un poliedro. Determinar os elementos dun poliedro: Caras, arestas e vértices. Clasificar os poliedros. Especificar cando un

Διαβάστε περισσότερα

PAU Xuño Código: 25 FÍSICA OPCIÓN A OPCIÓN B

PAU Xuño Código: 25 FÍSICA OPCIÓN A OPCIÓN B PAU Xuño 00 Código: 5 FÍSICA Puntuación máxima: Cuestións 4 puntos ( cada cuestión, teórica ou práctica). Problemas 6 puntos ( cada apartado). Non se valorará a simple anotación dun ítem como solución

Διαβάστε περισσότερα

EXERCICIOS DE REFORZO: SISTEMAS DE ECUACIÓNS LINEAIS

EXERCICIOS DE REFORZO: SISTEMAS DE ECUACIÓNS LINEAIS EXERCICIOS DE REFORZO: SISTEMAS DE ECUACIÓNS LINEAIS. ) Clul os posiles vlores de,, pr que triz A verifique relión (A I), sendo I triz identidde de orde e triz nul de orde. ) Cl é soluión dun siste hooéneo

Διαβάστε περισσότερα

PAU XUÑO 2010 MATEMÁTICAS II

PAU XUÑO 2010 MATEMÁTICAS II PAU XUÑO 010 MATEMÁTICAS II Código: 6 (O alumno/a deber responder só aos eercicios dunha das opcións. Puntuación máima dos eercicios de cada opción: eercicio 1= 3 puntos, eercicio = 3 puntos, eercicio

Διαβάστε περισσότερα

TRAZADOS XEOMÉTRICOS FUNDAMENTAIS NO PLANO A 1. PUNTO E RECTA

TRAZADOS XEOMÉTRICOS FUNDAMENTAIS NO PLANO A 1. PUNTO E RECTA TRAZADOS XEOMÉTRICOS FUNDAMENTAIS NO PLANO 1. Punto e recta 2. Lugares xeométricos 3. Ángulos 4. Trazado de paralelas e perpendiculares con escuadro e cartabón 5. Operacións elementais 6. Trazado de ángulos

Διαβάστε περισσότερα

LUGARES XEOMÉTRICOS. CÓNICAS

LUGARES XEOMÉTRICOS. CÓNICAS LUGARES XEOMÉTRICOS. CÓNICAS Páxina REFLEXIONA E RESOLVE Cónicas abertas: parábolas e hipérboles Completa a seguinte táboa, na que a é o ángulo que forman as xeratrices co eixe, e, da cónica e b o ángulo

Διαβάστε περισσότερα

f) cotg 300 ctg 60 2 d) cos 5 cos 6 Al ser un ángulo del primer cuadrante, todas las razones son positivas. Así, tenemos: tg α 3

f) cotg 300 ctg 60 2 d) cos 5 cos 6 Al ser un ángulo del primer cuadrante, todas las razones son positivas. Así, tenemos: tg α 3 .9. Calcula el valor de las siguientes razones trigonométricas reduciéndolas al primer cuadrante. a) sen 0 c) tg 0 e) sec 0 b) cos d) cosec f) cotg 00 Solucionario a) sen 0 sen 0 d) cosec sen sen b) cos

Διαβάστε περισσότερα

ESTRUTURA ATÓMICA E CLASIFICACIÓN PERIÓDICA DOS ELEMENTOS

ESTRUTURA ATÓMICA E CLASIFICACIÓN PERIÓDICA DOS ELEMENTOS Química P.A.U. ESTRUTURA ATÓMICA E CLASIFICACIÓN PERIÓDICA DOS ELEMENTOS ESTRUTURA ATÓMICA E CLASIFICACIÓN PERIÓDICA DOS ELEMENTOS CUESTIÓNS NÚMEROS CUÁNTICOS. a) Indique o significado dos números cuánticos

Διαβάστε περισσότερα

CASE: Projeto EDW Enterprise Data Warehouse

CASE: Projeto EDW Enterprise Data Warehouse CASE: Projeto EDW Enterprise Data Warehouse Objetivos do Projeto Arquitetura EDW A necessidade de uma base de BI mais robusta com repositório único de informações para suportar a crescente necessidade

Διαβάστε περισσότερα

Για να ρωτήσετε αν κάποιος μπορεί να σας βοηθήσει να γεμίσετε μια φόρμα

Για να ρωτήσετε αν κάποιος μπορεί να σας βοηθήσει να γεμίσετε μια φόρμα - Γενικά Dónde tengo que pedir el formulario/impreso para? Για να ρωτήσετε που μπορείτε να βρείτε μια φόρμα Dónde tengo que pedir el formulario/impreso para? Cuál es la fecha de expedición de su (documento)?

Διαβάστε περισσότερα

MECÁNICA. (2,5 puntos cada problema; escollerá a opción A ou B; non é necesario escoller a mesma opción en tódolos problemas).

MECÁNICA. (2,5 puntos cada problema; escollerá a opción A ou B; non é necesario escoller a mesma opción en tódolos problemas). 37 MECÁNICA (2,5 puntos cada problema; escollerá a opción A ou B; non é necesario escoller a mesma opción en tódolos problemas). PROBLEMA 1 OPCION A.- Sabendo que o conxunto bicicleta+ciclista da figura

Διαβάστε περισσότερα

PAAU (LOXSE) Xuño 2002

PAAU (LOXSE) Xuño 2002 PAAU (LOXSE) Xuño 00 Código: FÍSICA Elixir e desenvolver unha das dúas opcións propostas. Puntuación máxima: Problemas 6 puntos (1,5 cada apartado). Cuestións 4 puntos (1 cada cuestión, teórica ou práctica).

Διαβάστε περισσότερα

Filipenses 2:5-11. Filipenses

Filipenses 2:5-11. Filipenses Filipenses 2:5-11 Filipenses La ciudad de Filipos fue nombrada en honor de Felipe II de Macedonia, padre de Alejandro. Con una pequeña colonia judía aparentemente no tenía una sinagoga. El apóstol fundó

Διαβάστε περισσότερα

ÓPTICA- A LUZ Problemas PAAU

ÓPTICA- A LUZ Problemas PAAU ÓPTICA- A LUZ Problemas PAAU XUÑO-96 CUESTION 2. opa Disponse de luz monocromática capaz de extraer electróns dun metal. A medida que medra a lonxitude de onda da luz incidente, a) os electróns emitidos

Διαβάστε περισσότερα

Sistemas e Inecuacións

Sistemas e Inecuacións Sistemas e Inecuacións 1. Introdución 2. Sistemas lineais 2.1 Resolución gráfica 2.2 Resolución alxébrica 3. Método de Gauss 4. Sistemas de ecuacións non lineais 5. Inecuacións 5.1 Inecuacións de 1º e

Διαβάστε περισσότερα

FÍSICA. = 4π 10-7 (S.I.)).

FÍSICA. = 4π 10-7 (S.I.)). 22 FÍSICA Elixir e desenvolver un problema e/ou cuestión de cada un dos bloques. O bloque de prácticas só ten unha opción. Puntuación máxima: Problemas, 6 puntos (1 cada apartado). Cuestións, 4 puntos

Διαβάστε περισσότερα

PROBLEMAS E CUESTIÓNS DE GRAVITACIÓN

PROBLEMAS E CUESTIÓNS DE GRAVITACIÓN PROBLEMAS E CUESTIÓNS DE GRAVITACIÓN "O que sabemos é unha pinga de auga, o que ignoramos é o océano." Isaac Newton 1. Un globo aerostático está cheo de gas Helio cun volume de gas de 5000 m 3. O peso

Διαβάστε περισσότερα

Caderno de traballo. Proxecto EDA 2009 Descartes na aula. Departamento de Matemáticas CPI A Xunqueira Fene

Caderno de traballo. Proxecto EDA 2009 Descartes na aula. Departamento de Matemáticas CPI A Xunqueira Fene Departamento de Matemáticas CPI A Xunqueira Fene Nome: 4º ESO Nº Páx. 1 de 36 FIGURAS SEMELLANTES 1. CONCEPTO DE SEMELLANZA Intuitivamente: Dúas figuras son SEMELLANTES se teñen a mesma forma pero distinto

Διαβάστε περισσότερα

Expresións alxébricas

Expresións alxébricas Expresións alxébricas Contidos 1. Expresións alxébricas Que son? Como as obtemos? Valor numérico 2. Monomios Que son? Sumar e restar Multiplicar 3. Polinomios Que son? Sumar e restar Multiplicar por un

Διαβάστε περισσότερα

Resistencia de Materiais. Tema 3. Relacións de equilibrio tensional nos sólidos elásticos

Resistencia de Materiais. Tema 3. Relacións de equilibrio tensional nos sólidos elásticos Resistencia de Materiais. Tema 3. Relacións de equilibrio tensional nos sólidos elásticos ARTURO NORBERTO FONTÁN PÉREZ Fotografía. Ponte Chaotianmen (China, 2009). Van principal: 552 m. Introdución Mecánica

Διαβάστε περισσότερα

MATEMÁTICAS. PRIMEIRA PARTE (Parte Común) ), cadradas de orde tres, tales que a 21

MATEMÁTICAS. PRIMEIRA PARTE (Parte Común) ), cadradas de orde tres, tales que a 21 PRIMEIRA PARTE (Parte Común) (Nesta primeira parte tódolos alumnos deben responder a tres preguntas. Unha soa pregunta de cada un dos tres bloques temáticos: Álxebra Lineal, Xeometría e Análise. A puntuación

Διαβάστε περισσότερα

Guía da rehabilitación enerxética de edificios de vivendas

Guía da rehabilitación enerxética de edificios de vivendas Guía da rehabilitación enerxética de edificios de vivendas Obxectivo e uso da guía A presente guía é unha ferramenta de consulta e traballo principalmente para os técnicos e profesionais que participan

Διαβάστε περισσότερα

PAU SETEMBRO 2013 FÍSICA

PAU SETEMBRO 2013 FÍSICA PAU SETEMBRO 013 Código: 5 FÍSICA Puntuación máxima: Cuestións 4 puntos (1 cada cuestión, teórica ou práctica). Problemas 6 puntos (1 cada apartado). Non se valorará a simple anotación dun ítem como solución

Διαβάστε περισσότερα

90 LIBERTAS SEGUNDA ÉPOCA. Introducción: La necesidad de una Reforma Institucional

90 LIBERTAS SEGUNDA ÉPOCA. Introducción: La necesidad de una Reforma Institucional 1 3 - - Abstract - - - 90 LIBERTAS SEGUNDA ÉPOCA Introducción: La necesidad de una Reforma Institucional - - - - - - - - - UNA PROPUESTA DE REFORMA MONETARIA PARA ARGENTINA 91 1 políticas establecidas

Διαβάστε περισσότερα