Η ςθμαςία και θ μεκοδολογία των καταγραφϊν θ οπτικι των κρίςιμων ςυμβάντων.

Transcript

1 Η ςθμαςία και θ μεκοδολογία των καταγραφϊν θ οπτικι των κρίςιμων ςυμβάντων. Εκπαιδευτικοί ςχεδιαςμοί και παιδαγωγικζσ πρακτικζσ ςτο Νθπιαγωγείο & χεδιαςμόσ, οργάνωςθ και διαχείριςθ περιβαλλόντων μάκθςθσ ςτισ μικρζσ θλικίεσ 4 Oκτωβρίου 2017

2 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΣΗΡΗΗ Παρατιρθςθ ςτο πλαίςιο του μακιματοσ: Παρατιρθςθ ςτο νθπιαγωγείο. Ανάλυςθ και κατανόθςθ του πλαιςίου τθσ τάξθσ Σι παρατθροφςατε και τι καταγράφατε; Πϊσ; Ποια μορφι κειμζνου; Με ποιουσ άξονεσ; ε ποια ςυνκικθ;

3 Ποιεσ διαφορζσ ςε ςχζςθ με τισ περςινζσ ςασ καταγραφζσ εντοπίηετε ςτθν καταγραφι που ακολουκεί;

4 ΚΑΣΑΓΡΑΦΗ Η Κατερίνα παίηει μόνθ τθσ με τθν κοφκλα μωρό. Σθν παίρνει αγκαλιά και τθν ταϊηει με το κυπελάκι. Σθν ςκεπάηει και τθν κουνά ςτθν αγκαλιά τθσ. Η Νάςια πλθςιάηει και τραβά τθν κοφκλα από τα μαλλιά. Η Κατερίνα φωνάηει «Ε!!!!!!!!!!!!!!!!» Παρεμβαίνω ωσ φοιτιτρια και λζω: «Νάςια.πρόςεχε γιατί το μωρό κοιμάται!» Σθν κοιτά με ζκπλθξθ και φζρνει ζνα μαξιλάρι ςτθν Κατερίνα. «Να, βάλτο εδϊ γιατί είναι νφχτα» Η Κατερίνα ξαπλϊνει τθν κοφκλα, τθν ςκεπάηει μζχρι πάνω με ςεντονάκι. Παρεμβαίνω πάλι και τθσ λζω: «Πρόςεχε! Θα ςκάςει δεν αναπνζει!» Αμζςωσ θ Κατερίνα πιάνει το ςεντόνι και προςπακεί να το διπλϊςει. Μετά το βάηει προςεχτικά πάνω ςτθν κοφκλα αφινοντασ το κεφάλι τθσ ελεφκερο και λζει χαμογελϊντασ: «Να.ζτςι αναπνζει». υνεχίηει να ψάχνει για μπουκαλάκια και ςυγκρίνει τισ ετικζτεσ. Μετά παίρνει ζνα μαρκαδόρο και γράφει πάνω ςτισ ετικζτεσ. Σθ ρωτϊ: «τι λζει εδϊ δεν βλζπω» «Γάλα για μωρό» μου απαντά. «Είναι νφχτα και πρζπει να του φτιάξω γάλα γιατί κα με κουφάνει»

5 ΧΟΛΙΑΜΟ με βάςθ τθ κεωρία Eπεξεργαςία ςτθν τάξθ παραδειγμάτων θμείωςθ: Κάποια από τα παραδείγματα που επεξεργαηόμαςτε ςτθν τάξθ δεν κα εμφανίηονται ςτθν θ-τάξθ

6 Aπό τθν απλι ςτθ ςυμμετοχικι παρατιρθςθ Ο παρατθρθτισ ςυμμετζχει ςτθ διαδικαςία που παρατθρεί. Είναι ταυτόχρονα εςωτερικόσ (ςυμμζτοχοσ) και εξωτερικόσ παρατθρθτισ Τπάρχει ποικιλία ςυμμετοχισ, από τθν απλι παρουςία ζωσ τθν πλιρθ ςυμμετοχι

7 υλλογι των ςτοιχείων Ωσ παρατθρθτζσ μελετάτε τουσ άξονεσ** παρατιρθςθσ πριν αρχίςει θ διαδικαςία και ορίηετε ςυγκεκριμζνεσ πτυχζσ ι ςυμπεριφορζσ ςτισ οποίεσ ςκζφτεςτε να εςτιάςετε (π.χ. ποιοι αναλαμβάνουν πρωτοβουλίεσ, ποιοσ μιλάει ςε ποιον και για πόςο, ποιοι δεν ςυμμετζχουν ςτθν επικοινωνία;) υγκεκριμζνα ερωτιματα για τθν παρατιρθςθ, τα οποία προκφπτουν από τισ ειςθγιςεισ και βαςίηονται ςε ζνα κεωρθτικό πλαίςιο (Παρακολοφκθςθ και μελζτθ βιβλιογραφίασ) ** μακθςιακό περιβάλλον, μθ λεκτικι επικοινωνία, παιχνίδι, φφλο.

8 υλλογι ςτοιχείων Εςτιάηοντασ ςτουσ άξονεσ παρατιρθςθσ που ζχουν προςδιοριςτεί (και ςτα επιμζρουσ υποερωτιματα) ςυγκρατείτε όςα περιςςότερα ςχετικά ςτοιχεία (π.χ. Μθ λεκτικι επικοινωνία: πϊσ αξιοποιείται το βλζμμα και ο τόνοσ τθσ φωνισ από τον/τθν Νθπιαγωγό, τα παιδιά; Ποιεσ επικυμίεσ εκφράηουν τα παιδιά με μθ λεκτικι ςυμπεριφορά; Πϊσ τισ αποκωδικοποιεί ο εκπαιδευτικόσ; Πόςο κοντά κάκονται το ζνα ςτο άλλο;.)

9 Καταγραφι & ςχολιαςμόσ/ερμθνεία Ειδικά ςτθ ςυνκικθ τθσ ςυμμετοχικισ παρατιρθςθσ καταγράφετε αμζςωσ μετά τθν παρατιρθςθ, ςυγκρατϊντασ όςα περιςςότερα ςτοιχεία μπορείτε, προκειμζνου να τα περιγράψετε αναλυτικά και αντικειμενικά πριν τα φιλτράρετε μζςα από τθ δικι ςασ οπτικι. κεφτείτε ότι όςο πιο πλοφςια είναι θ καταγραφι ςασ τόςο πιο εφκολα κα μπορζςετε να αντλιςετε κρίςιμα ςυμβάντα για να τα ερμθνεφςετε και να τα ςχολιάςετε. Εξάλλου, θ παρατιρθςθ και θ καταγραφι ζχει νόθμα όταν ςυνοδεφεται από ερμθνεία και ςτοχαςμό

10 Σεχνικι Γράφετε ςτθ μια ςελίδα (και ςτθ ςυνζχεια ςε μια ςτιλθ) (περιγραφικό μζροσ) και αφινετε λευκι τθν αντικριςτι τθσ για ςχόλια, ςθμειϊςεισ, ανακεωριςεισ, δεφτερεσ ςκζψεισ, ανάλυςθ δεδομζνων, αξιολογιςεισ άλλων (ερμθνευτικό μζροσ)

11 Διάκριςθ περιγραφισ και ςχολιαςμοφ- ερμθνείασ Πϊσ γίνεται και γιατί? ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΟ ΜΕΡΟ μακθςιακό περιβάλλον (ςτοιχεία μθ λεκτικισ επικοινωνίασ : Σι γίνεται? Σι λζγεται (ι τι δε λζγεται) και πϊσ?) γεγονότα, ενδεικτικοί διάλογοι, Σθμαντικι για τθν ερμθνεία θ επάρκεια του περιγραφικοφ μζρουσ Απομόνωςθ κρίςιμων ςυμβάντων

12 Είναι θ επόμενθ περιγραφι επαρκισ; Ζξι παιδιά, τζςςερα κορίτςια και δφο αγόρια παίηουν ςτο πλαςτικό ςπίτι που υπάρχει ςτθν αυλι κατά τθν ϊρα του διαλείμματοσ, ενϊ κάποια άλλα κάνουν τςουλικρα.

13 ΕΡΜΗΝΕΤΣΙΚΟ ΜΕΡΟ Ερμθνείεσ δράςθσ, ςυμπεριφορϊν ςε ςφνδεςθ και με τθ βιβλιογραφία Ιδζεσ Εναλλακτικζσ προτάςεισ κζψεισ για τισ πεποικιςεισ των υποκειμζνων τθσ δράςθσ (δραςτϊν) Απόψεισ άλλων ςυνεργατϊν Ερωτιματα που προκφπτουν για περαιτζρω διερεφνθςθ

14 Αρχζσ καταγραφισ Προςπακείτε, όςο μπορείτε, να διαχωρίςετε αυτά που καταγράφετε από: α) τισ προςδοκίεσ ςασ (τόχοσ τθσ παρατιρθςθσ δεν είναι να επιβεβαιϊςετε αυτό που ξζρετε ι αυτό που πιςτεφετε, αλλά και να διερευνιςετε διαδικαςίεσ, που ίςωσ ςασ οδθγιςουν και ςε απρόβλεπτεσ απόψεισ) β) τισ ερμθνείεσ ςασ (Η ςυςτθματικι ερμθνεία αποτελεί ςφνκεςθ των ςτοιχείων και εξαγωγι ποριςμάτων με τθ βοικεια και τθσ κεωρίασ) γ) τθ ςυναιςκθματικι φόρτιςθ λόγω τθσ ςυμμετοχισ ςασ ςτθ διαδικαςία. (Προςπακείτε ςτο βακμό του δυνατοφ να αποςταςιοποιθκείτε από τα ςτοιχεία που καταγράφετε. Μποροφν τα ςυναιςκιματα να καταγράφονται ςτθ ςυνζχεια.)

15 υμμετοχικι Παρατιρθςθ (Ανα)ςτοχαςμόσ Παρατθρείτε, καταγράφετε και ςτοχάηεςτε ςχετικά με τθν ςυμμετοχι ςασ ςτθ διαδικαςία Εμπλζκεςτε ςε μια διαδικαςία διερεφνθςθσ όχι μόνο τθσ πρακτικισ ςασ (τι κάνετε) αλλά και των επιλογϊν ςασ (γιατί το κάνετε; Σο μάκατε κάπου ι από ςυνικεια ι.; Πϊσ μπορείτε να το βελτιϊςετε;) Αρχίηετε να ερευνάτε και τθν πρακτικι ςασ και τισ απόψεισ ςασ (εκπαιδευτικόσ-ερευνθτισ)

16 Σα κρίςιμα ςυμβάντα Σα κρίςιμα ςυμβάντα δεν είναι αντικείμενα που υπάρχουν ανεξάρτθτα από τον παρατθρθτι και περιμζνουν να ανακαλυφτοφν ςαν τα ψιγματα χρυςοφ ι τα ακατοίκθτα νθςιά αλλά, όπωσ όλα τα ερευνθτικά δεδομζνα τα κρίςιμα ςυμβάντα δθμιουργοφνται. Γεγονότα υπάρχουν πάντα, όμωσ τα κρίςιμα ςυμβάντα παράγονται από τον τρόπο με τον οποίο βλζπουμε μία κατάςταςθ: ζνα κρίςιμο ςυμβάν είναι μια ερμθνεία τθσ ςθμαςίασ ενόσ γεγονότοσ. Σο να κεωριςουμε ζνα ςυμβάν ωσ κρίςιμο είναι μια αξιολογικι κρίςθ και θ βάςθ γι αυτιν τθν κρίςθ είναι θ ςθμαςία που αποδίδουμε ςτο νόθμα του ςυμβάντοσ* + Tripp, 1993, 8, 24-25

17 Βαςικό ςτοιχείο του εκπαιδευτικοφ-ερευνθτι είναι οι αναςτοχαςτικζσ διαδικαςίεσ. Ζνα από τα «μεκοδολογικά εργαλεία» για τον αναςτοχαςμό είναι θ επιςιμανςθ και θ ανάλυςθ του «κρίςιμου ςυμβάντοσ» (ςθμαντικοφ γεγονότοσ). Γεγονόηα ςπάπσοςν πάνηα. Σημανηικά γεγονόηα είναι αςηά πος πποκύπηοςν από ηον ηπόπο με ηον οποίο βλέποςμε ηα ππάγμαηα (Woods P. (1993), Critical Events in Education)

18 Ζνα γεγονόσ είναι ςθμαντικό όταν: μαρ αποκαλύπηει γνώζειρ και δεξιόηηηερ ηων παιδιών, ζςμβάλλει ζηην καλύηεπη καηανόηζη πηςσών ηηρ εκπαιδεςηικήρ διαδικαζίαρ, πος έσοςμε πποζεγγίζει ζηο επίπεδο ηηρ θεωπίαρ, επιθέπει αλλαγέρ ζηον ηπόπο με ηον οποίο λειηοςπγεί ηο παιδί, επιθέπει αλλαγέρ ζηον ηπόπο με ηον οποίο ζκεθηόμαζηε ζσεηικά με ηην εκπαιδεςηική διαδικαζία.

19 υνοψίηοντασ: Σα κρίςιμα ςυμβάντα δεν υπάρχουν ανεξάρτθτα από τον παρατθρθτι, αλλά παράγονται από τον τρόπο με τον οποίο βλζπουμε μία κατάςταςθ, από τθ ςθμαςία που εμείσ τθσ δίνουμε. Η ςυηιτθςθ των κρίςιμων ςυμβάντων με άλλα μζλθ μιασ μικρότερθσ ι μεγαλφτερθσ ομάδασ και θ διαχείριςθ ςυμφωνιϊν, διαφωνιϊν και αντιπαρακζςεων, ςυμβάλλει ςτθ ανάπτυξθ μιασ ςτοχαςτικισ ςυηιτθςθσ που οδθγεί ςτθν παραγωγι κοινισ γνϊςθσ αλλά και ςτθν καλφτερθ ςυγκρότθςθ τθσ προςωπικισ ςασ οπτικισ.

20 Θα μποροφςε να αποτελεί θ επόμενθ περιγραφι κρίςιμο ςυμβάν? Σζςςερα κορίτςια θλικίασ τεςςάρων και πζντε ετϊν παίηουν ζνα παιχνίδι ρόλων αγοραπωλθςίασ ςτθ γωνιά του μαγαηιοφ. Με αυτοπεποίκθςθ ςυηθτοφν για τισ τιμζσ, χρθςιμοποιϊντασ διψιφιουσ αρικμοφσ. Σο παιδί που είναι ςτο ταμείο περνά τα προϊόντα του παιχνιδιοφ ςε μια αυτοςχζδια ταμειακι μθχανι, ςκανάρει τθν πιςτωτικι κάρτα του παιχνιδιοφ, και δίνει τα προϊόντα ςτον πελάτθ. Όςο το κάνει αυτό, μεταχειρίηεται με ςεβαςμό τον πελάτθ ρωτϊντασ τον «Μπορϊ να κάνω κάτι άλλο για εςάσ;».

21 Κακϊσ τελειϊναμε τθν λίςτα άκουςα τθν Νεκταρία να λζει ςτον διπλανό τθσ κακϊσ τθν «διάβαηε»: «Πω πω! Λζει πολλά θ μπροςτινι μεριά τθσ λίςτασ. Ζχει πολφ μεγάλα γράμματα, κοίτα πόςα πολλά γράφει!» Παςχάλθσ: «Ναι, αφοφ κάναμε πολλι ϊρα να τισ ποφμε τισ μεγάλεσ λζξεισ!» Νεκταρία: «Δίκιο ζχεισ και θ προβοςκίδα του ελζφαντα ιταν τόςο μεγάλθ, λογικό να ζχει τόςο μεγάλα γράμματα.» Εδϊ είναι φανερζσ δφο αντιλιψεισ των παιδιϊν για το ςφςτθμα τθσ γραφισ, ςτισ οποίεσ νομίηω ότι βρίςκονται ανάμεςα και τα δυο παιδιά. Φυςικά οι υποκζςεισ που ζχουν διαμορφϊςει τα παιδιά γφρω από τθν γραφι δεν εναρμονίηονται με τισ ςυμβατικζσ παραδοχζσ των ενθλίκων, αλλά αποκαλφπτουν τον τρόπο με τον οποίο ςκζφτονται ςτθν προςπάκεια κατάκτθςθσ αυτισ τθσ γνϊςθσ. Εδϊ βλζπουμε ότι από τθν μία ςυνδζουν τον αρικμό των ςυμβόλων που χρθςιμοποιοφν με τθν διάρκεια εκφοράσ του λόγου (αφοφ κάναμε πολλι ϊρα να τισ ποφμε τισ μεγάλεσ λζξεισ) και από τθν άλλθ εςτιάηουν ςτισ ποςοτικζσ και εικονιςτικζσ ιδιότθτεσ για τα γράμματα ςε διάφορεσ λζξεισ, όπωσ προβοςκίδα. (Δαφζρμου, κ.ά.,2008)

22 Ο Χ. νινθιεξώλεη ηε δσγξαθηά ηνπ θαη ξσηάεη ηελ εθπαηδεπηηθό: Χ.: «Σν απ ηνλ πώο γξάθεηαη;» Νεπ.: «Ση αθνύο; ΑΠ- Σ-Ο Ν» Χ.: «Σν Α θαη ην Π» Νεπ.: «Πνιύ θαιά, ην Α θαη ην Π. Γξάςε ηα» Ο Χ. κε έλα καξθαδόξν έγξαθε ην όλνκά ηνπ θαη είρε μεθηλήζεη λα γξάθεη Α. Νεπ.: «νπ έρσ πεη κε καξθαδόξν λα γξάθεηο κόλν ην όλνκά ζνπ θαη ηίπνηα άιιν». Ο Χ., κεηά από ιίγν κνπ έδσζε κηα δσγξαθηά ζηελ νπνία είρε γξάςεη: ΧΡΗΣΟ ΑΠΣΟΝ. Νεπ.: «Απ ηνλ Χξήζην έγξαςεο» Χ.: «Ναη». Ο Χ. παίξλεη ηε δσγξαθηά θαη αθνύ έγξαςε θάηη αθόκε, κνπ ηελ έδσζε πάιη. Είρε ζπκπιεξώζεη: ΧΡΗΣΟ2 ΑΠΣΟΝ1 Χ.: «Έβαια ην 1 θαη ην 2 γηα λα δηαβάζεηο πξώηα ηη 1, επεηδή κπεξδεύηεθα θαη ηα έγξαςα κε ιάζνο ζεηξά».

23 Περιγραφι: Για να ψάξουμε τϊρα να βροφμε τθ Χιονάτθ, λζει θ ςυμφοιτιτριά μου κακϊσ ξεφυλλίηει το βιβλίο για να το ςυγκεκριμζνο παραμφκι ανάμεςα ςτα πολλά παραμφκια που περιζχει. Κυρία, λζει θ Μ., αν ζχει πίςω γράμματα τότε κα βροφμε που είναι θ Χιονάτθ. Ζχεισ απόλυτο δίκιο λζει θ ςυμφοιτιτριά μου και γυρίηοντασ ςτα περιεχόμενα βρίςκει αμζςωσ τθ Χιονάτθ. Ναι τϊρα που μου το λεσ το βρικα, λζει ςτθ Μ.

24 χολιαςμόσ : τθν προκειμζνθ περίπτωςθ βλζπουμε ότι ζνα τυχαίο περιςτατικό, θ αναηιτθςθ ενόσ ςυγκεκριμζνου παραμυκιοφ ςε ζνα βιβλίο με πολλά παραμφκια, αποτζλεςε τθν αιτία που θ Μ. ανακάλεςε ςτθ μνιμθ τθσ προςωπικά βιϊματα και εμπειρίεσ τα οποία προφανϊσ ζχουν πάρει πλζον τθ μορφι ςυγκεκριμζνων γνϊςεων. Η Μ. δθλαδι μπικε ςτθ διαδικαςία επίλυςθσ ενόσ προβλιματοσ ανακαλϊντασ ιδθ αποκτθμζνεσ γνϊςεισ. Γνϊςεισ ςχετικά με το πϊσ μποροφμε να αναηθτιςουμε κάτι ςε ζνα βιβλίο ανατρζχοντασ ςτα περιεχόμενα. Αν και θ Μ. δε χρθςιμοποιεί τον όρο περιεχόμενα, ωςτόςο, φαίνεται να ζχει κατανοιςει πλιρωσ τθν ζννοια και τθ λειτουργία τθσ. Είναι εξαιρετικά ςθμαντικό να γνωρίηουμε εμείσ αυτζσ τισ προχπάρχουςεσ γνϊςεισ προκειμζνου πάνω ςε αυτζσ να δομοφμε τουσ τρόπουσ γνωςτικισ ανάπτυξθσ των παιδιϊν. Σα μικρά παιδιά μακαίνουν κακϊσ προςπακοφν να επιλφςουν προβλιματα και να δίνουν απαντιςεισ ςτα προβλιματά τουσ ακόμα και αν κάνουν λάκθ. (Δαφζρμου Χ., Κουλοφρθ Π., Μπαςαγιάννθ Ε., 2009)

25 Παραδείγματα κρίςιμων.docx

26 Για τθν ερμθνεία αξιοποιοφνται: - Οι ςθμειϊςεισ από το μάκθμα. - Σα κείμενα και οι ςθμειϊςεισ που αναρτϊνται ςτθν θ-τάξθ - Η βιβλιογραφία ςτθν οποία γίνεται αναφορά ςτο μάκθμα. - Άλλεσ βιβλιογραφικζσ πθγζσ που γνωρίηετε από άλλα μακιματα. - Οι ςυηθτιςεισ που αναπτφςςονται ςτο μάκθμα και ςτισ εποπτείεσ. Σο μάκθμα απαιτεί διάβαςμα, ομαδικι δουλειά, προβλθματιςμό και ςυμμετοχι ςε όλθ τθ διάρκεια του εξαμινου

27 Από το : Αυγθτίδου,. ; Σηεκάκθ, Μ. & Σςάφοσ, Β. (2016). Οι υποψιφιοι εκπαιδευτικοί παρατθροφν, παρεμβαίνουν, αναςτοχάηονται. Ακινα : Gutenberg Μελετιςτε: τισ ςελ ςχετικά με τα ΚΡΙΙΜΑ ΤΜΒΑΝΣΑ & τισ ςελ ςχετικά με το ΡΟΛΟ ΣΟΤ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΤ και τθν αξιοποίθςι του ςτθν κατανόθςθ τθσ εκπαιδευτικισ διαδικαςίασ

28 Καλι μασ αρχι!!!!!