1o ΔΠΑ.Λ ΑΡΣΑ ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ «ΔΦΗΒΔΙΑ ΜΔΘΟΓΟΙ ΑΝΣΙΤΛΛΗΨΗ»

Transcript

1 1o ΔΠΑ.Λ ΑΡΣΑ ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ «ΔΦΗΒΔΙΑ ΜΔΘΟΓΟΙ ΑΝΣΙΤΛΛΗΨΗ» ΣΑΞΗ Α ΣΜΗΜΑ 2 Ο Α ηεηξάκελν, ρ. Έηνο Τπ. Καζεγεηήο: Απνζηνιάθεο Γεώξγηνο

2 Ε Ι Α Γ Ω Γ Η Ωο αλζξώπηλα όληα απνηεινύκαζηε από έλα ζώκα κε ραξαθηεξηζηηθά ηδηαίηεξα θαη θνηλά ζην είδνο καο. Γηαζέηνπκε επίζεο θαη κηα λνεηηθή δνκή ηελ νπνία αλαπηύζζνπκε κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξόλνπ θαη ε νπνία θαζνξίδεη ηε ζπκπεξηθνξά καο, ηνλ ηξόπν δωήο καο ηελ έθθξαζε, ηα ζπλαηζζήκαηά καο θαη ηηο πξνζδνθίεο καο. Σν κπαιό καο, ηα όξγαλά καο θαη ηα ζπλαηζζήκαηά καο πνξεύνληαη καδί, όια είλαη παξόληα. Η ελεκέξωζε γηα ηα γελλεηηθά όξγαλα (ηε δνκή, ηε ιεηηνπξγία θαη ηελ επαηζζεζία ηνπο) έρεη παξακείλεη θξπθή, έρεη θαιπθζεί από πέπιν κπζηεξίνπ γηα ζξεζθεπηηθνύο πνιηηηθννηθνλνκηθνύο θαη θνηλωληθνύο ιόγνπο. Είναι αναγκαία θ εφαρμογι μιασ ςωςτισ ερωτικισ αγωγισ για τθ διαφφλαξθ αυτοφ του ιεροφ αγακοφ του ζρωτα. Στο παρελκόν θ ςεξουαλικι δραςτθριότθτα ελεγχόταν κατά μεγάλο ποςοςτό από το ζνςτικτο. Ο άνδρασ και θ γυναίκα είχαν μια πολφ επιφανειακι γνϊςθ του ςϊματόσ τουσ και τθ λειτουργία των οργάνων τουσ. Σιμερα κα πρζπει να τοποκετθκεί πάνω ςε νζεσ αξίεσ ςυναφείσ με τθν ελευκερία και τθν υπευκυνότθτα κι αυτό είναι κζμα κοινωνικό. Ε Φ Η Β Ε Ι Α Ένα από τα κρίςιμα ςτάδια τθσ Ζωισ του ανκρϊπου είναι θ εφθβεία. Το άτομο κατά τθ διάρκεια αυτισ αναηθτά τθν ταυτότθτά του. Νοιϊκει ταυτόχρονα ςαν παιδί και ςαν ενιλικασ. Η ήβη ή εθηβεία είλαη ην ζηάδην θαηά ην νπνίν ην παηδί αλαπηύζζεηαη ζε ελήιηθν. Αξρίδεη γύξω ζηα ρξόληα θαη ζπκπιεξώλεηαη ωο ηα 16, αλ θαη παξνπζηάδνληαη δηαθνξέο αλάινγα κε ην θύιν. Οη νξκόλεο ππξνδνηνύλ ζεκαληηθέο αιιαγέο θαη ην αλαπαξαγωγηθό ζύζηεκα αξρίδεη λα ιεηηνπξγεί πιήξωο θαη ζηα αγόξηα θαη ζηα θνξίηζηα. Αιιαγέο ζηελ εκθάληζε κπνξεί λα ζπλνδεύνληαη από κεηαβνιέο ζηε ζπλαηζζεκαηηθή θαηάζηαζε, θαζώο ην παηδί πξνζαξκόδεηαη ζην λέν ξόιν ηνπ ελειίθνπ.

3 Ανάπηςξη Μαζηών Κ Ο Ρ Ι Σ Ι Σα ππώηα ζημάδια ηηρ ζεξοςαλικήρ ανάπηςξηρ ζην θνξίηζη θαίλνληαη ζπλήζωο ζηνπο καζηνύο. Αξρηθά πξνβάινπλ νη ζειέο. Καηόπηλ, ε άιωο, ε ζθνύξα πεξηνρή γύξω από θάζε ζειή, αξρίδεη λα δηνγθώλεηαη. Οη κεηαβνιέο απηέο ζπλήζωο αθνινπζνύληαη από γξήγνξε αύμεζε ηνπ κεγέζνπο ηωλ ίδηωλ ηωλ καζηώλ. Ανάπηςξη Σος ώμαηορ

4 Η γπλαηθεία ιεθάλε, ε πύεινο θαξδαίλεη θαη πνζόηεηα ιίπνπο ζπγθεληξώλεηαη ζηα ηζρία θαη ηνπο κεξνύο. Οη κεηαβνιέο ζπληεινύλ ζηε δεκηνπξγία ηωλ πην ζηξνγγπιώλ γξακκώλ ηνπ γπλαηθείνπ ζώκαηνο. ην εζωηεξηθό νη ωνζήθεο αξρίδνπλ λα απειεπζεξώλνπλ ωάξηα κε κηα δηεξγαζία πνπ ιέγεηαη ωνξξεμία, ελώ ή κήηξα θαη ν θόιπνο κεγαιώλνπλ. Γςναικείο Σπίσωμα Φύλος Σο ζωμαηικό ηπίσωμα ηηρ γςναίκαρ ή γςναικείο ηπίσωμα θύλος, εκθαλίδεηαη πξννδεπηηθά, πξώηα ζηελ εβηθή πεξηνρή θαη θαηόπηλ ζηηο καζράιεο, κεηά από 1-2 ρξόληα. Οη ηξίρεο απηέο ζπρλά είλαη πην ζθιεξέο θαη ζγνπξέο από απηέο ηωλ καιιηώλ. Εμμηνη Ρύζη Η ππώηη πεπίοδορ (έμμηνη πύζη) εκθαλίδεηαη ζε ειηθία 9-12 εηώλ. Απνηειεί έλδεημε όηη νη ωνζήθεο έρνπλ αξρίζεη ηελ παξαγωγή ωαξίωλ, πνπ είλαη αξθεηά ώξηκα ώζηε λα κπνξνύλ λα γνληκνπνηεζνύλ. Σν αίκα πνπ εκθαλίδεηαη θαηά ηελ πεξίνδν είλαη ηα ππνιείκκαηα ηνπ βιελλνγόλνπ ηεο κήηξαο, πνπ απνπίπηεη ηαθηηθά όηαλ δελ ππάξρεη εγθπκνζύλε. Αξρηθά ε αηκνξξαγία κπνξεί λα είλαη άξξπζκε, όκωο κέζα ζε 2 ρξόληα πεξίπνπ θαζηεξώλεηαη έλαο νκαιόο κεληαίνο ξπζκόο.

5 Σπίσωμα Πποζώπος Α Γ Ο Ρ Ι Μηα εκθαλήο δηαθνξά κεηαμύ ηωλ δύν θύιωλ είλαη ην ηξίρωκα πξνζώπνπ (γέληα) ζηνλ άληξα. Αξρηθά εκθαλίδεηαη ζην άλω ρείινο θαη θαηόπηλ επεθηείλεηαη ζην ζαγόλη θαη ηα κάγνπια. πλήζωο από ην ηέινο ηεο εθεβείαο θαη κεηά, ν άληξαο ρξεηάδεηαη λα μπξίδεηαη θάζε κέξα, αλ δε ζέιεη λα απνθηήζεη γέληα. Βάθεμα Φωνήρ Καηά ηελ εθεβεία, ε έθθξηζε ηεο νξκόλεο ηεζηνζηεξόλεο απμάλεηαη ζηα αγόξηα. Η έθθξηζε απηή πξνθαιεί όιεο ηηο θπζηνινγηθέο κεηαβνιέο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ εθεβεία ζηα αγόξηα, ζηηο νπνίεο πεξηιακβάλεηαη θαη ε αύμεζε ηνπ ιάξπγγα. Δπίζεο, πξνθαιείηαη επηκήθπλζε ηωλ θωλεηηθώλ ρνξδώλ θαη έηζη ε θωλή βαζαίλεη. Μςϊκή Ανάπηςξη ηε δηάξθεηα ηεο εθεβείαο, η μςϊκή δύναμη ηωλ αγνξηώλ κεγαιώλεη ζεκαληηθά. Οη κύεο ηνπο απμάλνληαη ζε κέγεζνο θαη ηζρύ θαη ζην ηέινο ηεο εθεβείαο, ε ζωκαηηθήο ηνπο δύλακε θπζηνινγηθά είλαη κεγαιύηεξε από εθείλε ηωλ ζπλνκήιηθωλ θνξηηζηώλ.

6 Ανδπικό Σπίσωμα Φύλος Το ανδρικό τρίχωμα φφλου γίνεται παχφτερο και ςκουρότερο ςτα χζρια και τα πόδια κατά τθν διάρκεια τθσ εφθβείασ. Οι τρίχεσ τθσ ιβθσ εμφανίηονται προοδευτικά γφρω από τθ βάςθ του πζουσ και κατόπιν ακολουκεί θ αφξθςθ των τριχϊν ςτισ μαςχάλεσ. Όπσειρ Οι όρχεισ κατά τθν εφθβεία αρχίηουν να εκκρίνουν μία (ορμόνθ) χθμικι ουςία, τθν τεςτοςτερόνθ, που προκαλεί πολλζσ από τισ φυςικζσ μεταβολζσ που ςθματοδοτοφν τθν ανδρικι ενθλικίωςθ: το πζοσ και οι όρχεισ μεγαλϊνουν και εμφανίηεται τρίχωμα ςτο εφιβαιο. Οι όρχεισ επίςθσ αρχίηουν να παράγουν ςπερματοηωάρια τθν περίοδο αυτι. ΓΕΝΝΗΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

7 Γςναικεία γεννηηικά όπγανα - Εξωηεπικά Το γεννθτικό ςφςτθμα τθσ γυναίκασ αποτελείται από τα εξωτερικά και εςωτερικά γεννθτικά όργανα. Τα εξωτερικά γεννητικά όργανα (αιδοίο) αποτελοφν : το εφιβαιο ι όροσ τθσ Αφροδίτθσ, είναι μία τριγωνικι περιοχι που αποτελείται από λίποσ και καλφπτεται από τρίχωμα, τα μεγάλα και τα μικρά χείλθ του αιδοίου. Η κλειτορίδα (ανατομικι μικρογραφία του πζουσ), θ ουρικρα, και ο παρκενικόσ υμζνασ ςτθν είςοδο του κόλπου. Γςναικεία γεννηηικά όπγανα Εζωηεπικά Σα εζωηεπικά γεννηηικά όπγανα είναι ν θόιπνο, ε κήηξα (ηξάρεινο ηεο κήηξαο), νη ζάιπηγγεο ή ωαγωγνί, νη δύν ωνζήθεο. Ο κόλπορ Ο κόλπορ είλαη έλαο κπώδεο ειαζηηθόο ζωιήλαο θαη έρεη κήθνο 8-9 εθαηνζηά. Ο θόιπνο αξρίδεη από ηνλ παξζεληθό πκέλα θαη θαηαιήγεη γύξω από ηνλ ηξάρειν ηεο κήηξαο.

8 Η μήηπα Η μήτρα είναι ζνα μυϊδεσ όργανο ςχιματοσ αχλαδιοφ, με μικοσ ~7,5cm και πλάτοσ 5cm, ςτθ μθ ζγκυο γυναίκα. Βρίςκεται ςτο κζντρο τθσ πυζλου (λεκάνθσ), πίςω από τθν ουροδόχο κφςτθ και μπροςτά από το παχφ ζντερο. Όταν ζνα ωάριο γονιμοποιείται, ταξιδεφει μζςα ςτθ ςάλπιγγα και μπαίνει ςτθ μιτρα, όπου αναπτφςςεται. Οι ςάλπιγγεσ (ωαγωγοί ή φαλοπιανοί ςωλήνεσ) Δίλαη δύν ζωιήλεο πνπ εθηείλνληαη από ηηο ωνζήθεο ωο ηε κήηξα. ην βιελλνγόλν ηεο ζάιπηγγαο ππάξρνπλ δύν ηύπνη θπηηάξωλ, ηα ηξηρόκνξθα θύηηαξα (θαίλνληαη θίηξηλα) πξνωζνύλ ην ωάξην από ηελ ωνζήθε ζηε κήηξα ζε έλα ηαμίδη δηάξθεηαο 4-5 εκεξώλ. Άιια θύηηαξα (θαίλνληαη κνβ) παξάγνπλ βιέλλα, πνπ δηαηεξεί πγξή ηε δίνδν θαη ζξέθεη ην ωάξην.

9 Ωοθήκεσ Κάκε γυναίκα ζχει δφο ωοθήκεσ, μία ςε κάκε πλευρά τθσ μιτρασ. Μία από αυτζσ παράγει κάκε μινα ζνα ϊριμο ωάριο, το οποίο απελευκερϊνεται μζςα από ζνα ϊριμο ωοκυλάκιο με τθν ωορρθξία. Η ωοκικθ παράγει επίςθσ κθλυκζσ ορμόνεσ, υπεφκυνεσ για τθν ωορρθξία, τα χαρακτθριςτικά του φφλου και τθν υποςτιριξθ των πρϊτων μθνϊν τθσ εγκυμοςφνθσ.

10 ε θάζεηε ηνκή, θαίλεηαη θαηά ζεηξά : ηο αιδοίο, η κλειηοπίδα, η οςπήθπα και η οςποδόσορ κύζηη, ο κόλπορ και η μήηπα (ανάμεζα από ηην οςποδόσο κύζηη και ηος οπθού), η ζάλπιγγα και η ωοθήκη. Ανδπικά γεννηηικά όπγανα

11 Σα ανηπικά γεννηηικά όπγανα απνηεινύληαη από: ηο πέορ, ηην οςπήθπα, ηον πποζηάηη, ηη ζπεπμαηοδόσο κύζηη, ηον ζπεπμαηικό πόπο, ηο όζσεο όπος βπίζκονηαι οι δύο όπσειρ. ε θάζεηε ηνκή δηαθξίλνπκε : ηον όπσι μέζα ζηο όζσεο, ηον ζπεπμαηικό πόπο, ηην ζπεπμαηοδόσο κύζηη, ηον πποζηάηη μπποζηά από ηο οπθό (πασύ ένηεπο) και πίζω από ηην οςποδόσο κύζηη, ηην οςπήθπα και ηο πέορ. Σο πέορ

12 Το πζοσ εκφφεται από τθν εξωτερικι επιφάνεια του ςϊματοσ ςτο μπροςτινό μζροσ τθσ πυζλου και τθν περιςςότερθ ϊρα είναι μαλακό και κρζμεται προσ τα κάτω. Για να πραγματοποιθκεί θ ςυνουςία (ςεξουαλικι επαφι), το πζοσ ςκλθραίνει και ανυψϊνεται, θ διεργαςία αυτι λζγεται ςτφςθ. Υπάρχουν δφο ςτιλεσ ιςτοφ που ονομάηονται ςθραγγϊδθ ςϊματα και μια ςτιλθ ιςτοφ που καλείται ςπογγϊδεσ ςϊμα διαμζςου του οποίου περνάει θ ουρικρα και καταλιγει ςτθ βάλανο. Κατά τθ ςτφςθ, το πζοσ τριπλαςιάηει το μζγεκοσ του, οι τρεισ ςτιλεσ ιςτοφ μζςα ςτο πζοσ γεμίηουν με αίμα προκαλϊντασ τθ ςκλιρυνςι του. Η βάλανοσ ςτουσ περιςςότερουσ άνδρεσ καλφπτεται με δζρμα τθ πόςκθ. Και τα οφρα και το ςπζρμα, περνοφν μζςα από το πζοσ ςε διαφορετικοφσ χρόνουσ για να αποβλθκοφν από το ςϊμα. Η οςπήθπα Η ουρήθρα είναι ζνασ λεπτόσ, μυϊδθσ ςωλινασ, που μεταφζρει τα οφρα από τθν ουροδόχο κφςτθ προσ το εξωτερικό του ςϊματοσ, κατά τθν οφρθςθ. Η ανδρικι ουρικρα είναι μακρφτερθ από τθ γυναικεία, κακϊσ εκτείνεται ωσ τθν άκρθ του πζουσ.

13 Πποζηάηηρ πεπμαηοδόσορ κύζηη Ο προςτάτησ είναι ζνασ αδζνασ διαμζςου του οποίου διζρχεται θ ουρικρα και προςκζτει εκκρίςεισ ςτο ςπζρμα, πριν αυτό αποβλθκεί από το ςϊμα του άνδρα. Η ςπερματοδόχοσ κφςτη είναι ζνασ αςκόσ που προςκζτει υγρό ςτα ςπερματοηωάρια, ςχθματίηοντασ το ςπζρμα. Όπσιρ Επιδιδςμίδα πεπμαηικόρ πόπορ Σπερματικόσ πόροσ είναι ζνασ ςτενόσ ςωλινασ, όπου αποκθκεφονται και μεταφζρονται τα ςπερματοηωάρια. Επιδιδυμίδα ςωλινασ που ενϊνει τον ςπερματικό πόρο με τον όρχι. Χρθςιμεφει ωσ χϊροσ ωρίμανςθσ και αποκικευςθσ των ςπερματοηωαρίων. Όρχεισ βρίςκονται μζςα ςε ειδικά διαμορφωμζνο χϊρο - το όςχεο. Οι όρχεισ είναι οι γεννθτικοί αδζνεσ του άνδρα. Παράγουν τθν ορμόνθ τεςτοςτερόνθ και τα ςπερματοηωάρια. Κατά τθν ςυνουςία (ςεξουαλικι πράξθ), εκατομμφρια ϊριμα ςπερματοηωάρια ταξιδεφουν ωσ το άκρο του πζουσ και από εκεί απελευκερϊνονται μζςα ςτο γυναικείο κολπικό ςωλινα, με τθν εκςπερμάτωςθ. Μόνο ζνα από αυτά κα γονιμοποιιςει το ωάριο.

14 ΓΕΝΝΗΣΙΚΟ ΚΤΚΛΟ ( ΚΑΣΑΜΗΝΙΟ ΚΤΚΛΟ) ΣΗ ΓΤΝΑΙΚΑ Η αναπαραγωγικι ηωι τθσ γυναίκασ αρχίηει με τθν ιβθ και τελειϊνει με τθν εμμθνόπαυςθ (περίπου χρόνια). Χαρακτθριςτικό γνϊριςμα τθσ αναπαραγωγικισ θλικίασ τθσ γυναίκασ είναι ο γεννθτικόσ κφκλοσ. Γεννθτικόσ κφκλοσ είναι το διάςτθμα από τθν αρχι μίασ περιόδου (ζμμθνθ ρφςθ-εμμθνορρυςία) μζχρι τθν αρχι τθσ επόμενθσ. Ο καταμινιοσ κφκλοσ αρχίηει με τθν ζμμθνο ρφςθ ι περίοδο που διαρκεί από τθν 1 θ ζωσ τθ 5 θ μζρα του. Στθ φάςθ αυτι, αίμα και νεκρά κφτταρα από το βλεννογόνο τθσ μιτρασ (ενδομιτριο), ρζουν μζςα από τον τράχθλο και βγαίνουν από τον κόλπο.

15 Τθν 6 θ μζρα θ περίοδοσ ζχει τελειϊςει και ζνα νζο ωάριο ζχει αρχίςει να ωριμάηει μζςα ςτθν ωοκικθ. Ταυτόχρονα ο βλεννογόνοσ τθσ μιτρασ παχαίνει για να δθμιουργιςει το κατάλλθλο περιβάλλον για τθν υποδοχι του γονιμοποιθμζνου ωαρίου. Τθν 14 θ μζρα το ωάριο είναι πια αρκετά ϊριμο και απελευκερϊνεται μζςα ςτθ ςάλπιγγα. Με τθν απελευκζρωςθ του, το ωάριο μζςα από τθ ςάλπιγγα ταξιδεφει προσ τθ μιτρα. Ο βλεννογόνοσ τθσ μιτρασ ςυνεχίηει να παχαίνει και ετοιμάηεται να υποδεχκεί το γονιμοποιθμζνο ωάριο. Αν το ωάριο δεν γονιμοποιθκεί μζςα ςε 24 ϊρεσ από τθν

16 απελευκζρωςθ του, ο βλεννογόνοσ τθσ μιτρασ προοδευτικά εκπίπτει (καταςτρζφεται) και αποβάλλεται από τον κόλπο κακϊσ θ περίοδοσ ξαναρχίηει. Ο γεννθτικόσ κφκλοσ διαρκεί 28 θμζρεσ και χωρίηεται ςε δφο φάςεισ: την παραγωγική φάςη την εκκριτική φάςη Η ωοθςλακιοππηξία γίνεηαι ζηη μέζη πεπίπος ηος γεννηηικού κύκλος ζε ζηαθεπό κύκλο 28 ημεπών. Α. Παραγωγική φάση Η παξαγωγηθή θάζε ξπζκίδεηαη από ηα νηζηξνγόλα (γπλαηθείεο νξκόλεο πνπ εθθξίλνληαη από ηηο ωνζήθεο) θαη αξρίδεη κε ηελ έλαξμε ηεο εκκελνξξπζίαο. Σα νηζηξνγόλα πξνθαινύλ ζην ελδνκήηξην (βιελλνγόλνο ηεο κήηξαο) πάρπλζε (ππεξηξνθία, ππεξπιαζία, ππεξαηκία). Β. Εκκριτική φάση Η εκκριτικι φάςθ ρυκμίηεται από τθν προγεςτερόνθ και αρχίηει μετά τθν ωοκυλακιορρθξία. Η προγεςτερόνθ δρα ςτο ενδομιτριο. Εάν δεν γίνει γονιμοποίθςθ, τότε θ ζκκριςθ τθσ προγεςτερόνθσ μειϊνεται ςταδιακά και μετά από 14 θμζρεσ από τθν αρχι τθσ εκκριτικισ φάςθσ το προετοιμαςμζνο ενδομιτριο (με τθν υπερτροφία, υπερπλαςία και τθν υπεραιμία) καταςτρζφεται και πζφτει υπό μορφι αιμορραγίασ από τον κόλπο. Η αιμορραγία αυτι ονομάηεται ζμμθνοσ ρφςθ - περίοδοσ (αποβάλλεται περίπου ml αίμα και βλζννθ), διαρκεί 2-5 θμζρεσ και εμφανίηεται ςε ςτακερά χρονικά διαςτιματα, ςυνικωσ κάκε 28 θμζρεσ. Η πρϊτθ θμζρα τθσ ζμμθνου ρφςεωσ αποτελεί τθν 1 θ θμζρα του νζου κφκλου, ο οποίοσ αρχίηει με τθν παραγωγικι φάςθ.