مجله علمي پژوهشي دانشگاه علوم پزشكي اردبيل دوره ششم شماره دوم تابستان 385 صفحات 4 تا 48 ميزان موفقيت روش IUI در مراجعين به مركز IVF بيمارستان شهيد مطهري اروميه 380 دكتر مهزاد مهرزاد صدقياني دكتر هاله آيت الهي دكتر فريبا نانبخش دكتر آتوسا مجاهديه استاديار گروه زنان ومامايي دانشكده پزشكي دانشگاه علوم پزشكي اروميه 3 استاديار گروه زنان ومامايي متخصص زنان و مامايي 3 E-mail:mahzadms@yahoo.com دانشگاه علوم پزشكي اروميه چكيده زمينه و هدف: نازايي در 0-5 از زوجين ديده مي شود. تلقيح داخل رحمي (Intra Uterine Insemination) IUI يك روش اوليه ساده و موثر در درمان نازايي در اختلالات تخمك گذاري نازايي با علت نامشخص عامل سرويكال و بعضي از موارد عامل مردانه مي باشد. مطالعه حاضر به منظور بررسي ميزان موفقيت روش IUI در رابطه با علل مختلف نازايي دربخش نازايي كوثر انجام شده است. روش كار: در اين مطالعه گذشته نگر 404 زوج نازا با استفاده از پرسشنامه اي كه حاوي اطلاعات دموگرافيك زوجين طول مدت نازايي شمارش و تحرك اسپرم و قطر فوليكول هاي تخمداني و وضعيت رحم لوله ها و نتايج حاملگي بود مورد مطالعه قرار گرفتند. سپس نتايج با استفاده از نرم افزار آماري SPSS مورد تجزيه وتحليل قرار گرفت. يافته ها: ميزان حاملگي براي بيماراني كه مشكل تخمك گذاري و علل مردانه داشتند به ترتيب %/ و % 7/ بود. از نظر شمارش اسپرم و قطر فوليكول هاي تخمداني در بيماران حامله شده و غير حامله اختلاف آماري معني داري وجود نداشت. نتيجه گيري: در رابطه با علل مختلف نازايي بهترين نتايج درماني با استفاده از روش IUI در نازايي با علل تخمداني حاصل شد. بيماران با سن بالاي 35-40 سال پيش اگهي خوبي در سيكل هاي COH-IUI نداشتند. در اين موارد ساير روش هاي ART Technology) (Assistant Reproductive توصيه مي گردد. واژه هاي كليدي: نازايي تلقيح داخل رحمي ناباروري دريافت: 84//4 اصلاح نهايي: 85//3 پذيرش: 85//0 برند كه از اين ميان %49 ناباروري اوليه و %5 ناباروري ثانويه داشتند. بر اساس يافته هاي جمعيت شناختي و خدمات بهداشتي شيوع ناباروري در كل دنيا %6/7 مي باشد. مشخصات و علت ناباروري در كشورهاي صنعتي پيشرفته و كشورهاي در حال توسعه با هم تفاوت دارند[ ]. بررسي هاي مختلف و اپيدميولوژيك در زمينه نازايي در جهان به نسبت كم صورت گرفته است به خصوص در ايران اين كمبود به روشني مشخص است. شناختن علل اصلي ناباروري و انتخاب روش درماني لازم كه از نظر هزينه و زمان براي بيمار مناسب باشد مقدمه نازايي به عدم باروري پس از يك سال مقاربت بدون استفاده از وسايل جلوگيري از بارداري گفته مي شود[ ]. شيوع بالاي نازايي در جامعه به يكي از مشكلات بزرگ اجتماعي تبديل شده است. تقريبا 0-5 زوج هاي جوان در سنين باروري گرفتار آن مي شوند. درمان اين بيماران هزينه هاي زيادي براي جامعه در بر دارد. مطالعه انجام شده توسط مركز بين المللي آمار تندرستي در امريكا در سال 988 نشان داده است كه در حدود %9 از زنان 44 5 ساله از ناباروري رنج مي
ميزان موفقيت روش... براي طرح ريزي برنامه هاي درماني و جهت دادن به اولويت هاي تشخيصي و درماني داراي اهميت بسياري است. تلقيح داخل رحمي دكتر مهزاد مهرزاد صدقياني و همكاران 43 (IUI) براي درمان نازايي مي باشد[ 4 3 ]. از روش هاي رايج با وجود تحقيقات فراواني كه در اين مورد صورت گرفته است هنوز نكات بسياري در مورد IUI ناشناخته مانده است. در مطالعه حاضر سعي شده است كه ميزان موفقيت عمل IUI به طور كلي و همچنين در رابطه با علل مختلف نازايي سنجيده شود. تلقيح مصنوعي اسپرم بيش از 00 سال است كه جهت درمان نازايي به كار مي رود [5]. روش IUI باعث كاهش فرسايش اسپرم در طي صعود از دستگاه هاي تناسلي شده و حضور زياد اسپرم ظرفيت يافته در محل باروري يعني قسمت انتهايي آمپول لولة فالوپ را تضمين مي نمايد IUI با كنار گذاشتن موكوس سرويكس به طور كامل مي تواند باعث حذف اين عامل به عنوان عامل نازايي گردد. IUI از روش هايي است كه امروزه در ناباروري هايي با عوامل مردانه سرويكال تخمداني ايمونولوژيك و در ناباروري با علل غير قابل تشخيص كاربرد گسترده اي دارد. IUI در درمان ناباروري مردان كه %40 حدود از علل نازايي را در بر مي گيرد نقش بسزايي دارد[ 3 ]. در بررسي ها ميزان كل حاملگي در تمام زوجين مبتلا به نازايي با علت مردانه حدود %/7 5-57) ) و ميزان حاملگي به ازاي هر سيكل درماني حدودا %6/4 (0/5-0) گزارش شده است. در مطالعات مختلف ميزان حاملگي كلي حاصل از IUI در بيماران دچار عوامل ناباروري زنانه و ناباروري با علت نامشخص هر دو را حدود %4/9 و ميزان حاملگي به ازاي هر سيكل درماني را %9/ ذكر كرده اند[ 6 ]. جهت آمادگي بيمار براي كنترل شده تخمدان IUI از روش تحريك (COH) استفاده مي شود كه اين نحوه درمان نسبت به روش انتظاري از دو مزيت برخوردار مي باشد كه شامل افزايش اووسيت هاي موجود براي عمل باروري و افزايش سطح استروي يدهاي تخمداني در فاز لوي تال و فوليكولار مي باشد[ 3 ]. اكثر روش هاي درماني نازايي در جهت كاهش مدت زمان لازم براي حصول بارداري مي باشند و اين امر اهميت عواملي را كه باعث افزايش ميزان تخمك گذاري و در نتيجه تسريع حاملگي مي شوند نشان مي دهد. نكته اصلي مورد بررسي در مطالعه حاضر ارتباط بين ميزان موفقيت حاملگي در IUI و رابطه آن با علل مختلف نازايي مي باشد. نكته پر اهميت ديگر تاثير سن است. براي حامله شدن زنان مسن احتياج به سيكل هاي درماني بيشتري وجود دارد. همراهي بين افزايش سن زن و كاهش باروري به خوبي شناخته شده است. در مطالعه اهدا كنندگان اسپرم در سوي د گزارش گرديد كه احتمال داشتن فرزند سالم پس از سي سالگي هر ساله %3/5 كاهش مي يابد[ 7 ]. يك عامل ديگر كيفيت تحريك فوليكول ها مي باشد. به طور كلي هر چه فوليكول هاي تحريك شده قبل از تخمك گذاري بيشتر باشد احتمال حاملگي هم افزايش مي يابد. يكي از مهمترين معيارها فوليكول هاي پيشرو و يا غالب مي باشد. از ديگر عوامل اسپرم هاي تلقيح شده است. حاملگي با IUI حتي با كمتر از 500000 اسپرم متحرك در حجم تلقيح هم به وقوع مي پيوندد [3]. تجديد نظر در مطالعات متعدد نشان مي دهد كه شانس حاملگي پس از IUI با تلقيح كمتر از يك ميليون اسپرم متحرك بسيار پايين مي باشد. انتخاب افراد مناسب جهت COH- IUI و نحوه صحيح درمان آن هنوز نيازمند انجام بررسي هاي آينده نگر مي باشد. اين نكته را بايد در نظر داشت كه COH- IUI هنوز جزو روش هاي مقدماتي درمان نازايي مي باشد كه قبل از روش هاي تهاجمي با هزينه 5 ٤ 3 سنگين نظير GIFT IVF و ZIFT توصيه مي شود. 3 In Vitro Fertilization 4 Gamete Intrafallopian Tube Transfer 5 Zygote Intrafallopian Tube Transfer Intrauterine Insemination Controlled Ovarian Hyperstimulation
ه ب ه ب 45 44 مجله علمي پژوهشي دانشگاه علوم پزشكي اردبيل روش كار در اين مطالعه توصيفي- تحليلي تمامي زوجين نازايي كه حداقل يك سال از ازدواجشان گذشته و علي رغم عدم پيشگيري حامله نشده بودند و شامل خانم هايي با اوليگومنوره آمنوره علايم باليني و آزمايشگاهي PCO حداقل باز بودن يك لوله درHSG يا لاپاراسكوپي و مرداني با اوليگو اسپرمي متوسط (بالاي 5 ميليون) يا كاهش تحرك اسپرم در حد متوسط 0-30 كه در فاصله زماني 380// لغايت 3 380//9 به مركز ناباروري و IVF كوثر بيمارستان شهيد مطهري اروميه مراجعه و تحت عمل 4 IUI قرار گرفته بودند وارد مطالعه شدند. ابتدا پروندهاي زوجين نازا بررسي شد. براي دستيابي به تشخيص علل ناباروري مراحل كلاسيك بررسي نازايي شامل آناليز اسپرم جهت تشخيص اختلالات مردانه (بر اساس معيارهاي ( WHO و در صورت نياز مشاوره اورولوژي بررسي عملكرد محور هيپوتالاموس- هيپوفيز- تخمدان توسط آزمايشات دوره ششم شماره دوم تابستان 385 هورموني FSH LH Estradiol Prolactin TSH Progestrone (جهت بررسي عامل تخمك گذاري) كه اكثرا در روز دوم يا سوم سيكل انجام شده بود و در موارد هيرسوتيسم شديد و ساير نشانه هاي افزايش آندروژن ها و براي رد علل آدرنالي آزمايش 5 DHEA-S همراه با ساير آزمايشات هورموني در صبح روز دوم يا سوم سيكل قاعدگي به عمل آمده بود انجام شد. جهت بررسي رحم و لوله ها در تمام موارد هيستروسالپنگوگرافي انجام شده و در مواردي جهت رد عامل پريتوني ال و لوله اي لاپاراسكوپي عمل آمد. در نهايت جهت شناسايي بيماران با تشخيص نازايي بدون علت مشخص بعد از طي مراحل فوق لاپاراسكوپي 6 و PCT جهت رد عامل سرويكال انجام شد. بيماران در سه گروه سني كمتر از 35 سال 35-45 و بيشتر از سال تقسيم شدند. جهت تحريك تخمك گذاري كلوميفن سيترات از روز سوم تا پنجم قاعدگي با دوز 50-00 ميلي گرم روزانه به مدت پنج روز تجويز شد. در صورت عدم پاسخ مناسب (فقدان فوليكول هاي 7 ميلي متر و بيشتر ( آمپول هاي گنادوتروپين 7 (HMG) به رژيم فوق اضافه شد. بعد از حصول حداقل يك فوليكول با قطر 7 ميلي متر يا بيشتر دوز واحد 8 آمپول (5000 HCG واحد) براي بلوغ نهايي اووسيت تزريق شده و 36 ساعت بعد عمل IUI انجام گرفت. در ضمن بيماران فوق سابقه - دوره تحريك تخمك گذاري با فوليكول هاي مناسب داشتند كه به علت عدم حاملگي كانديداي IUI شده بودند. نمونه اسپرم بعد از تهيه به روش هاي مختلف (براساس انتخاب و راحتي بيمار) در يك ظرف استريل جمع آوري شده مدت 30 دقيقه در دماي معمولي اتاق جهت مايع شدن نگه داشته شد. يك آزمايش آناليز مايع مني استاندارد انجام شد سپس نمونه 0 دقيقه در 500 rpm در يك سانتريفوژ باليني استاندارد (Desk-Top) سانتريفوژ شد. مايع بالايي (Supernatant) بلافاصله خارج شده و باقي مانده در دو ميلي متر محيط (Hams F-0)IVF مخلوط مي شد. نمونه به مدت پنج دقيقه در حرارت 37 درجه سانتي گراد انكوبه شده و پنج دقيقه در 700 rpm سانتريفوژ مي شد. مايع بالايي بلافاصله خارج شده و باقي مانده با 0/5-0/4 ميلي ليتر محيط IVF مخلوط مي گرديد. و تحرك اسپرم ارزيابي مي شد. نمونه به دست آمده سپس به داخل يك كاتتر براي تلقيح به داخل رحم جمع آوري مي شد. براي روش Swim-up باقي مانده مايع در مرحله آخر با يك ميلي متر محيط IVF مخلوط شده در حرارت 37 درجه سانتي گراد براي يك ساعت انكوبه شده مايع خارج شده و تلقيح انجام مي شد. براي تلقيح از دو نوع كاتتر استفاده شد. ترجيحا از كاتتر پلي اتيلن ساخت ايران به علت نرم 7 Human Meno Pausal Gonadotrophin 8 Human Crionic Gonadotrophin Polycystic Ovary Hystero Salpingo Graphy 3 In Vitro Fertilization 4 Intra Uterin Insemination 5 Dehyroepiandrestron Sulfate 6 Progesterone Challenge Test
ميزان موفقيت روش... بودن و جلوگيري از تروما به سرويكس و مخاط آندومتر و در مواردي كه به علت تنگي كانال سرويكس و سوراخ داخلي عبور كاتتر پلي اتيلن مقدور نبود از كاتتر فلزي مخصوص IUI حجمي حدود 0/4-0/5 ميلي ليتر به داخل رحم تزريق شد. 6-8 روز پس از انجام IUI يا در اولين هفته تاخير قاعدگي خانم آزمون β-hcg سرم براي تشخيص حاملگي به عمل آمد و در صورت مثبت بودن آزمون دو هفته بعد براي تشخيص ساك حاملگي قطب جنيني و ضربان قلب جن ين سونوگرافي واژينال انجام شد. بنابر اين معيار قطعي حاملگي ديدن ضربانات قلب جنين در اولتراسوند بود. حاملگي هاي شيميايي (كه فقط آزمون مثبت β -HCG داشتند) وارد مطالعه نشدند. يافته ها در مطالعه حاضر ميانگين سني زنان 7/79±4/7 سال بود كه در محدوده سني 8-46 سال قرار داشتند. ميانگين مدت نازايي در اين بررسي 4/5±/56 سال بود كه كمترين مدت نازايي دو سال و بيشترين 7 سال بود. ميانگين فوليكول غالب در افرادي كه حامله شده بودند /78± 0/8 و افرادي كه حامله نشده بودند ±0/95 /9 گزارش شد كه با 0/477=p و آزمون من ويتني اختلاف معني داري مشاهده نشد. حداقل اندازه فوليكول غالب 8 ميلي متر و حداكثر 5 ميليمتر بود كه در موارد عدم حاملگي ميانگين قطر فوليكول غالب 8/77 ميلي متر و در موارد حاملگي 9/5 ميلي متر بود كه اختلاف معني داري نداشت. ميانگين و تحرك اسپرم به ترتيب ± 9/9 46/06 ميليون و ± 4/6 36/7 % بود. از نظر اسپرم ها ي تلقيح شده كمترين 4 ميليون و بيشترين 00 ميليون بود. در گروه حامله اسپرم هاي تلقيح شده ±8/ 4/ 53 ميليون و در گروه غير حامله ± 30/0 45/4 ميليون بود كه از نظر آماري اختلاف معني دار مشاهده نشد. دكتر مهزاد مهرزاد صدقياني و همكاران 45 بر اساس طول مدت نازايي بيماران به سه گروه تقسيم شدند. در تمامي افرادي كه باردار شده بودند طول مدت نازايي كمتر از 0 سال بود (جدول ). جدول. توزيع فراواني و فراواني مدت نازايي در افراد مورد مطالعه براساس طول مدت نازايي طول مدت بارداري بارداري كمتر از 3 سال مثبت () (0/) 0 منفي () (89/8) 88 جمع 98 305 (9/5) 8 3-0 سال (7/5) 3 بيش از 0 سال - از نظر سن خانم هاي حامله شده مشخص شد كه تمامي افراد حامله در گروه سني زير 35 سال قرار داشتند. جدول () نشان دهنده توزيع فراواني علل مختلف نازايي مي باشدكه مويد شيوع بيشتر عامل مردانه در مراجعين به اين مركز مي باشد. جدول. توزيع فراواني علت نازايي در زوجين مراجعه كننده به مركز نازايي بيمارستان شهيد مطهري علل نازايي عامل مردانه عامل تخمداني عامل لوله اي و پريتوني ال عامل رحمي علل نامشخص جمع 97 فراواني 48/7 9/7 3/5 /5 5/8 00 0 4 0 63 404 در مورد عامل لوله اي در تمامي موارد انجام IUI حداقل يك لوله باز و سالم در هيسترو سالپنژوگرافي يا لاپاراسكوپي وجود داشت ولي لوله مقابل بسته گزارش شده بود (4 مورد) كه در برخي موارد علت آن سالپنژكتومي قبلي در زمينه حاملگي خارج رحمي يا تورشن لوله و تخمدان و ساير علل بود. در مورد عامل رحمي پنج مورد رحم دو شاخ سه مورد رحم تك شاخ و دو مورد رحم سپتوم دار گزارش شد. ميزان موفقيت عمل IUI به طور كلي در اين مطالعه 33 مورد (%8/) بود (جدول 3 ).
46 مجله علمي پژوهشي دانشگاه علوم پزشكي اردبيل دوره ششم شماره دوم تابستان 385 جدول 3. توزيع فراواني و فراواني موفقيت عمل IUI در افراد مورد مطالعه بر حسب علت نازايي نتيجه نازايي مثبت منفي جمع عامل نازايي 00 97 9/9 83 7/ 4 مردانه 00 0 90 08 0 تخمداني 00 4 00 4 - - لوله اي 00 0 80 8 0 رحمي 00 63 9/ 58 7/9 5 نامشخص بحث القاي تخمك گذاري و سپس انجام IUI زمان بندي شده يك روش درماني پذيرفته شده و شايع براي بسياري از انواع علل نازايي مي باشد. بررسي هاي جامعي در اين زمينه انجام شده است اگر چه فوايد درماني اين روش در نازايي با علت تخمك گذاري كاملا واضح است ولي در افرادي با نازايي عامل مردانه يا نازايي با علت نامشخص وضوح كمتري دارد[ 9 8 ]. بسياري از محققين با استفاده از روش COH+ IUI در درمان نازايي با علت نامشخص بهبودي در ميزان حاملگي باليني را مشاهده نموده اند[ 0 ]. اين مطا لعه به بررسي نتايج IUI برحسب علل مختلف نازايي پرداخته است كه نتايج آن كم وبيش با نتايج مطالعات قبلي هم خواني دارد[ 8-0 ]. مكانيسم هاي بسياري براي توضيح علت بهبودي ميزان حاملگي باليني در نازايي با علت نامشخص بيان شده است كه شامل اصلاح اختلالات جزيي تخمك گذاري يا ميان بر زدن سد سرويكس و گذاشتن مقادير زيادي حفره رحم مي باشد. اسپرم در ميانگين سني خانم هاي شركت كننده در اين مطالعه 7/79 ±4/7 سال بود كه در مطالعات انجام شده در بابل و مشهد نيز همين ميانگين سني براي خانم هاي نازا عنوان شده است[ 9 8 ] ولي در مطالعه دكتر سهاكيان و همكاران ميانگين سني ± 0/7 35/4 عنوان شده است كه مي توان آن را به اين نكته نسبت داد كه در كشورهاي صنعتي ميانگين سن ازدواج و اقدام براي بچه دار شدن افزايش يافته است[ ]. در مطالعه حاضر شايع ترين علت نازايي در بيماراني كه تحت درمان IUI قرار گرفته اند در 97 مورد (%48/7) ناباروري با علت مردانه 0 مورد (%9/7) ناباروري با علل تخمداني 63 نفر (%5/8) ناباروري بدون علت 4 نفر (%3/5) عامل لوله اي و عامل رحمي در 0 مورد (%/5) علل بعدي نازايي را تشكيل مي دادند. اين نتايج تقريبا مشابه نتايجي است كه در كتب مرجع عنوان مي شود ولي در مطالعه سهاكيان شايع ترين علت استفاده از IUI نازايي بدون علت مشخص در درمان بيماران نازا را (%35/4) تشكيل مي داد. علل تخمداني اندومتريوز و علل مردانه به ترتيب عوامل بعدي بودند[ ]. در مطالعه يوسفي و همكاران شايع ترين عامل نازايي در بيماران IUI نازايي با علت مردانه بود []. ميزان موفقيت IUI در نازايي با علت مردانه در مطالعه حاضر %7/ بود كه با مطالعه نظري و همكاران مطابقت دارد [3]. در مطالعه سهاكيان و همكاران نيز موفقيت در نازايي با علت مردانه %7 گزارش شده است[ ]. در مطالعه حاضر در مورد علل تخمداني در %/ موارد نتايج مثبت حاملگي وجود داشت كه اين ميزان در مطالعه سهاكيان و همكاران %3 گزارش شده است. در نازايي بدون علت مشخص ميزان موفقيت متفاوتي گزارش شده است كه از آن جمله %6/3 در سيكل هاي تحريك نشده و %5/ %5 و %3/6 در سيكل هاي تحريك شده را شامل مي شد[ 4 ]. اين ميزان در مطالعه سهاكيان %0 گزارش شده است ولي در مطالعه حاضر % 7/9 مي باشد[ ]. Sahakyan
ه ب ميزان موفقيت روش... دكتر مهزاد مهرزاد صدقياني و همكاران 47 در مطالعه حاضر بيماران از لحاظ ميانگين مدت نازايي به سه گروه كمتر از سه سال 3-0 سال و بيشتر از 0 سال تقسيم شدند كه در گروه بالاي 0 سال هيچ موردي از باروري رخ نداد. در گروه كمتر از سه سال 0 مورد (%0/) حاملگي و در گروه 3-0 سال 3 مورد (%7/5) حاملگي مشاهده شد. درمطالعه يوسفي و همكاران در مشهد نيز در خانم هايي كه مدت نازايي آنها بين - سال بود % / و در آنهايي كه بيشتر از 4 سال نازا بودند %3/3 در سيكل هاي IUI حاملگي داشتند[ ]. در مطالعه حاضر تمامي موارد منجر به حاملگي در گروه سني زير 35 سال قرار داشتند. استفاده از اين روش در افراد بالاي 35 سال نا اميد كننده بود. ميزان حاملگي % 5/8 در مقابل %/7 ترتيب در زنان بالاي 35 سال و در زنان زير 35 سال گزارش شده است[ 5 ]. در مطالعه سهاكيان و همكاران نيز در افراد زير 35 سال %7 در گروه سني 35-40 سال %9 و بالاتر از 40 سال %7 موفقيت گزارش شده است[ ]. ميانگين فوليكول هاي غالب در افرادي كه تحت IUI بارور شده بودند ± 0/8 /78 و آنهايي كه بارور نشده اند ± 0/95 /9 گزارش شد كه از نظر آماري اختلاف معني داري نداشت همچنين بر خلاف گزارشات منتشر شده ميانگين اسپرم در دو گروهي كه حامله شدند 53/4±8/4 ميليون و در گروه غير حامله 45/4±30/0 ميليون بودكه اختلاف معني داري بين دو گروه مشاهده نشد. قطر فوليكول غالب در گروه غير حامله /3 8/77± و در گروه حامله 9/5±/9 بود. در مطالعات مختلف عوامل پيش آگهي ضعيف شامل افزايش سن خانم [6] طول مدت نازايي[ 7 ] افزايش سن مرد[ 8 ] نياز به آمپول HCG بيشتر[ 9 ] كاهش ضخامت آندومتر[ 8 ] و كم فوليكول [7 8] حركت ضعيف اسپرم [8] كم اسپرم تلقيح شده [9] مي باشد همچنين در بيماران با عامل لوله اي اندومتريوز و عامل مردانه مشاهده شده است كه ميزان حاملگي پايين تر است [0] اين نتايج با يافته هاي مطالعه اخير همخواني دارد و نشان مي دهد كه سيكل هاي COH+ IUI جهت درمان علل تخمك گذاري و نازايي با علت نامشخص مناسب بوده و اثرات آن در مورد نازايي با علت مردانه (موارد خفيف اوليگو اسپرمي) قابل قبول است ولي در مورد عوامل لوله اي و رحمي با توجه به كم نمونه در اين مطالعه اظهار نظر مشكل بوده و نياز مند مطالعات آينده نگر با حجم نمونه بيشتر مي باشد. نتيجه گيري COH+IUI هنوز جزو روش هاي مقدماتي و كم هزينه درمان نازايي مي باشد و قبل از توسل به روش هاي تهاجمي و پر هزينه نظير ZIFT GIFT و موارد مناسب و انتخاب شده مي توان قرار داد. IVF در IUI را مد نظر انجام روش هاي كمك باروري از جمله ICSI مستلزم صرف هزينه و وقت زياد بوده و نتايج محدودي را نيز به دنبال دارد. با توجه به اين مسايل و با در نظر گرفتن اينكه نا كام ماندن در هر دوره درمان مي تواند ضربه روحي بزرگي براي زوجين نازا ايجاد كند جهت كاهش استرس هاي رواني مي توان ضمن مشاوره با بيماران راه هاي ساده تر درمان را در نازايي با علت نامشخص و عامل تخمك گذاري و مردانه را خفيف در نظر گرفت و در صورت عدم موفقيت پس از انجام حداقل سه تا چهار دوره IUI به روش هاي ART روي آورد. References - Gardner D, Weissman H, Howles C, Shoham Z. Textbook of Assisted Reproductive Techniques, st ed. Italy: Dunitz Com, 00: 393-40, 637-45. - Iunefeild B, Ishor V. Infertility: The dimension of the problem. Infertility male & female, nd ed. London: Churchill Livingstone, 993: 3-7. Intra Cytoplasmic Sperm Injection Assisted Reproductive Technologies
48 مجله علمي پژوهشي دانشگاه علوم پزشكي اردبيل دوره ششم شماره دوم تابستان 385 3- Speroff L, Glass R, Kase N. Clinical gynecologic endocrinology and infertility, 6 th ed. USA: Lippincott Com, 999: 487-50, 33-49. 4- Siebel M. Infertility, a comprehensive text, nd ed. London: Appleton & Lange, 997: 304, 59-98. 5- Sigler SL. Infertility in women, st ed. Philadelphia: JB Lippincott, 944: 403. 6- Keye A, Change S. Infertiliry: Evaluation and treatment, st ed. Philadelphia: W B Saunders. 995: 79-30. 7- Van Noord-Zaadstra BM, Looman CW, Alsbach H, Habbema JD, Velde ER, Karbaat J. Delaying childbearing: effect of age on fecundity and outcome of pregnancy. BMJ. 99 Jan; 30:36-5. 8- Dodson WC, Haney AF. Controlled ovarian hyperstimulation and intrauterine insemination for treatment of infertility. Fertil Steril. 99 Mar;55(3):457-67. 9- Dickey RP, Olar TT. Clomiphene citrate induced intrauterine insemination cycles. Assisted Reprod Rev. 993; 3: 08-0. 0- Deaton JL, Gibson M, Blackmer KM, Nakajima ST, Badger GJ, Brumsted JR. A randomized, controlled trial of clomiphene citrate and intrauterine insemination in couples with unexplained infertility or surgically corrected endometriosis. Fertil Steril. 990 Dec;54(6):083-8. - Sahakyan M, Harlow BL, Hornstein MD. Influence of age, diagnosis, and cycle number on pregnancy rates with gonadotropin-induced controlled ovarian hyperstimulation and intrauterine insemination. Fertil Steril. 999 Sep;7(3):500-4. - يوسفي زهره ترابي زاده عاليه خادم منيره جهانيان منيره. بررسي شيوع و موفقيت تلقيح داخل رحمي( IUI ) در زوج هاي نابارور با علل مختلف درمركز نازايي دانشگاه علوم پزشكي مشهد مجله دانشگاه علوم پزشكي مشهد دوره 44 شماره 7 سال 380 صفحات 9 تا 4. 3- نظري طاهره نوذري فرخنده حاجي احمدي محمود. مقايسه نتايج تلقيح داخل رحمي (IUI) در زوج هاي نابارور به علت فاكتور مردانه با ناباروري بدون علت مجله دانشگاه علوم پزشكي بابل سال دوم شماره چهارم پاييز 379 صفحات تا 4. 4- Aboulghar M, Mansour R, Serour G, Abdrazek A, Amin Y, Rhodes C. Controlled ovarian hyperstimulation and intrauterine insemination for treatment of unexplained infertility should be limited to a maximum of three trials. Fertil Steril. 00 Jan;75():88-9. 5- Ransom MX, Blotner MB, Bohrer M, Corsan G, Kemmann E. Does increasing frequency of intrauterine insemination improve pregnancy rates significantly during superovulation cycles? Fertil Steril. 994 Feb;6():303-7. 6- Hughes EG. The effectiveness of ovulation induction and intrauterine insemination in the treatment of persistent infertility: a meta-analysis. Hum Reprod. 997 Sep;(9):865-7. 7- Plosker SM, Jacobson W, Amato P. Predicting and optimizing success in an intra-uterine insemination programme. Hum Reprod. 994 Nov; 9():04-. 8- Tomlinson MJ, Amissah-Arthur JB, Thompson KA, Kasraie JL, Bentick B. Prognostic indicators for intrauterine insemination (IUI): statistical model for IUI success. Hum Reprod. 996 Sep; (9):89-6. 9- Brzechffa PR, Buyalos RP. Female and male partner age and menotrophin requirements influence pregnancy rates with human menopausal gonadotrophin therapy in combination with intrauterine insemination. Hum Reprod. 997 Jan; ():9-33. 0- Vander Westerlaken LA, Naaktgeboren N, Helmerhorst FM. Evaluation of pregnancy rates after intrauterine insemination according to indication, age, and sperm parameters. J Assist Reprod Genet. 998 Jul;5(6):359-64.