ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ III ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΙΔΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Λέκτορας Ι. Γιαννατσής Καθηγητής Π. Φωτήλας ΣΤΟΧΟΙ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Ποιότητα προϊόντος/υπηρεσίας Ταχύτητα παραγωγής/παράδοσης Αξιοπιστία παραγωγής/παράδοσης Ευελιξία προϊόντος/υπηρεσίας, μίγματος, όγκου, παράδοσης Κόστος Μεταξύ των παραπάνω στόχων υπάρχει σημαντικός βαθμός αλληλεπίδρασης και αλληλεξάρτησης 1
Πηγή: N.Slag, S.Chambers, R.Johnston, «ιοίκηση Παραγωγής Προϊόντων & Υπηρεσιών», 5 η έκδ., Κλειδάριθµος ΠΟΛΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΧΩΝ (POLAR DIAGRAM) Πηγή: N.Slag, S.Chambers, R.Johnston, «ιοίκηση Παραγωγής Προϊόντων & Υπηρεσιών», 5 η έκδ., Κλειδάριθµος 2
ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Φύση Προϊόντος/Υπηρεσίας και Αγορά Απαιτούμενος βαθμός διαφοροποίησης Απαιτούμενος βαθμός τυποποίησης Φύση προβλεπόμενης ζήτησης (σταθερή ή κυμαινόμενη) Ποσότητα προβλεπόμενης ζήτησης και αριθμός πελατών Τεχνολογία Παραγωγής Δίκτυο Προμηθευτών Εργατικό Δυναμικό Διαθέσιμα κεφάλαια ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Τα προηγούμενα καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τον απαιτούμενο βαθμό: Ευελιξίας παραγωγής Συνδέεται με την δυνατότητα ταχείας αλλαγής του παραγόμενου προϊόντος ή της παραγόμενης ποσότητας Αυτοματοποίησης Σε ποιο βαθμό είναι δυνατή (κεφάλαιο, τεχνολογία) και απαιτείται (όγκος παραγωγής, τυποποίηση) η αυτοματοποίηση της παραγωγής Κάθετης ολοκλήρωσης Σε ποιο βαθμό απαιτείται η ιδιοκτησία των απαιτούμενων μονάδων (κρίκων) στην αλυσίδα παραγωγής και διανομής 3
Έργου ΕΙΔΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Παραγωγή μοναδικών προϊόντων κατά παραγγελία Κατά Παραγγελία/Ειδικών Εργασιών Παραγωγή μικρών ποσοτήτων/παρτίδων για σχετικά μικρό αριθμό πελατών μετά από παραγγελία Σε παρτίδες/ευέλικτης Παραγωγής Συστήματα παραγωγής κατά παραγγελία με μεγαλύτερο βαθμό αυτοματοποίησης και ευελιξίας στην παραγωγή προϊόντων Γραμμής (μαζικής) παραγωγής Παραγωγή πολύ μεγάλων ποσοτήτων τυποποιημένων και συνήθως συναρμολογούμενων προϊόντων Συνεχούς παραγωγής Παραγωγή πολύ μεγάλων ποσοτήτων σχετικά ομοιογενούς προϊόντος ΓΡΑΜΜΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ/ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΡΟΗΣ Χαρακτηριστικά Παράγει σχετικά μικρό αριθμό προϊόντων συγκεκριμένων προδιαγραφών σε μεγάλη ποσότητα Στη γραμμή παραγωγής το προϊόν κατασκευάζεται τμηματικά σε μέρη τα οποία συναρμολογούνται Τα επιμέρους τμήματα του προϊόντος κατασκευάζονται σε σταθμούς εργασίας όπου η εργασία είναι λίγο πολύ τυποποιημένη (συνήθως απλοί χειριστές/δεν απαιτείται καταβολή ιδιαίτερης σωματικής ενέργειας) Η μετακίνηση και η συναρμολόγηση είναι συνήθως αυτοματοποιημένες (οικονομία χρόνου/κόστους) 4
ΓΡΑΜΜΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ/ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΡΟΗΣ Πλεονεκτήματα: Χαμηλό κόστος ανά μονάδα παραγωγής Απαιτείται λιγότερος χώρος για παραγωγή Απλούστερος διοικητικός έλεγχος (υπό την προϋπόθεση ότι είναι σωστά σχεδιασμένο) Μειονεκτήματα Παράγει μικρή ποικιλία προϊόντων Ο ρυθμός παραγωγής μεταβάλλεται δύσκολα Ανία για τους εργαζόμενους Αν σταματήσει ένας σταθμός εργασίας ή μία μηχανή σταματά όλη η παραγωγή Μεγάλο κόστος συντήρησης/επισκευών Υψηλά αποθέματα πρώτων υλών/έτοιμων προϊόντων ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΤΑ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΑ Αναφέρεται συχνά και ως κατάστημα εργασιών (Job Shop) Χαρακτηριστικά Λειτουργεί βάσει παραγγελιών Μικρός βαθμός αυτοματοποίησης Μεγάλη ποικιλία προϊόντων Εξοπλισμός γενικής χρήσης (π.χ. εργαλειομηχανές CNC) Η κατασκευή γίνεται τμηματικά σε σταθμούς εργασίας (συνήθως δεν αφορά ιδιαίτερα πολύπλοκη συναρμολόγηση και μεγάλους χώρους ενδιάμεσης αποθήκευσης) 5
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΤΑ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΑ Πλεονεκτήματα Δυνατότητα παραγωγής ποικιλίας προϊόντων Φθηνότερος μηχανολογικός εξοπλισμός που τροποποιείται σχετικά εύκολα Η διακοπή μίας εργασίας δεν επηρεάζει τις υπόλοιπες Ευελιξία Μειονεκτήματα Μικρός ρυθμός παραγωγής (μηχανές γενικής χρήσης, έλλειψη αυτοματοποίησης στις μεταφορές) Εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό (μπορεί να γίνει και πλεονέκτημα) Δυσκολότερος έλεγχος λόγω της ποικιλίας στα προγράμματα, φάσεις, ποιότητα και χρόνους επεξεργασίας ΣΕ ΠΑΡΤΙΔΕΣ/ΕΥΕΛΙΚΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Χαρακτηριστικά Ενδιάμεσος τύπος συστήματος (μεταξύ του κατά παραγγελία και της μαζικής παραγωγής) Η παραγωγή εκτελείται σε παρτίδες (batches) Υπάρχει αρκετή ευελιξία στον όγκο παραγωγής και στην ποικιλία των προϊόντων Μικρός χώρος ενδιάμεσης αποθήκευσης Μέτριος βαθμός αυτοματοποίησης Συνδυάζει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των συστημάτων κατά παραγγελία και της μαζικής παραγωγής. 6
ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΡΓΟΥ Ένα και μοναδικό προϊόν (πλοίο, αεροσκάφος, μονάδα παραγωγής ενέργειας, κτίριο) Ιδιόμορφη διαδικασία παραγωγής Έμφαση στον προγραμματισμό και τον χρονικό έλεγχο Πιθανόν να χρησιμοποιηθούν πόροι και εκτός επιχείρησης (συντονισμός) Εξαρτάται κατά πολύ από την ομάδα ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Έργου Κατά Παραγγελία Σε παρτίδες Γραμμή Παραγωγής/ Συνεχούς ροής Καθώς πηγαίνουμε προς τα δεξιά: Αυξάνεται ο ρυθμός και η ποσότητα παραγωγής Αυξάνεται η τυποποίηση (Μειώνεται η ποικιλία) Αλλάζει η μορφή και ο τύπος προγραμματισμού παραγωγής Μειώνονται τα ενδιάμεσα αποθέματα και αυξάνονται τα τελικά Αυξάνονται οι κεφαλαιουχικές επενδύσεις σε μηχανές/εγκαταστάσεις Μειώνεται ο όγκος διακινούμενων πληροφοριών και εγγράφων για έλεγχο/δρομολόγηση της παραγωγής 7
Συνεχής Παραγωγή Παραγωγή χαρτιού Γραµµή παραγωγής Παραγωγή αυτοκινήτων, Η/Υ, συσκευών Παραγωγή σε παρτίδες FMS, ποδήλατα, κιθάρες Παραγωγή κατά παραγγελία Εξειδικευµένες Μηχανές, Κατασκευής έργου Πλοία, αεροσκάφη Εργοστάσιο υπηρεσιών Παροχή μαζική υπηρεσιών Κατάστημα υπηρεσιών Επαγγελματικές υπηρεσίες 8
17 9