ΚλασκΩ ΣΥΛΛΟΓΗ 63: ΣΟΥΜΠΕΡΤ ΟΡΎανκά αρστουργήματα ΣΟΥΜΠΕΡΤ Η ΜΟΥΣΚΗ Φαντασία σε Ντο μείζονα Κουαρτέτο Εγχόρδων αρ. "Ό Θάνατος κα η Κόρη"" ΤΟ ΠΕΡΟΔΚΟ Ο συνθέτης "Του Οδοπόρου" 14 σε Ρε ελάσσονα Σούμπερτ στη σκά του Μπετόβεν 63/1 Μουσκό σημείωμα Οδηγός γα τη μουσκή 63/4 Μουσκή εκτέλεση Μα απλή παρττούρα από το έργο Ο Θάνατος κα η Κόρη 63/5 κούγοντας τη μουσκή νάλυση των ενόργανων αρστουργημάτων του Σούμπερτ 63/9 λλες συνθέσες Η Ωραία Μυλωνού ένας όμορφος κύκλος τραγουδών 63/12 Η ορχήστρα Κλάβες κρουστά όργανα ΕΎΎύηση Μουσκής Ποότητας Οπσθόφυλλο Η MOS. λόγω των αυστηρά επλεγμένων κα μεγάλων σε όγκο αγορών που πραγματοποεί σας εγγυάτα κορυφαία ποότητα κλασκής μουσκής σε απίστευτα χαμηλή τμή. Καμία απολύτως παραχώρηση δεν έχε γίνε ως προς την ποότητα. Ο δίσκο CD έχουν τς υψηλότερες δυνατόν προδαγραφές (DDD σημαίνε ότ έχε γίνε ψηφακή εγγραφή κα επεξεργασία ώστε να έχουμε τέλεα αναπαραγωγή του ήχου). Γα την έκδοση της σεράς συνερύάστηκαν: Μετάφραση: Επμέλεα:. Γλωσσκή επμέλεα: Δεύθυνση Εκδοσης: Εκτύπωση: Δήμητρα Βενέτη Γώργος Β. Μονεμοασίτης Ράνα ν. Νίκα Βασίλης Θυμανός ΦΟ ΠΡΩΤΟΠΠ ΕΠΕ Τίτλος πρωτοτύπου: SCHUBERT nstrumental masterpeces 1995 Orbs Publshng Lmted London 1995 γα την Ελληνκή γλώσσα:. ΛΕΞ & Σ σε. Εθν. ντστάσεως 10 141 23 Λυκόορυση Τηλ.: 282 2040 284 1898 ISSN 11Ο6207Χ ISBN 9607354869 Στο σύντομο πέρασμά του από τη γη ο Φραντς Σούμπερτ σημάδεψε την αρχή μας σπουδαίας εποχής. Η εξέλξη του ρομαντσμού θα 1Ίταν ασφαλώς δαφορετκ11 χωρίς τς καταθέσες του Βενέζου συνθέτη. υτός πρώτος κατόρθωσε να συνδέσε ουσαστκά τη μουσκή με την ποίηση κα να επτύχε την απόλυτη νοηματκ1ί ταύτση της μουσκ11ς έκφρασης με το λόγο. Τα υπερεξακόσα τραγούδα που συνέθεσε εποεοαώνουν την κυραρχία του κα στη μουσκή κα στο λόγο. ναδεκνύετα έτσ σε έναν αληθνό ποηl1ί των ήχων. Ο Σούμπερτ υπήρξε όμως πρώτα άνθρωπος κα μετά ποητής. Ένωσε οαθά τον ανθρώπνο πόνο γ' αυτό κα κατόρθωσ ε να τον μετουσώσε με συγκνητκή ελκρίνεα σε μουσκή. Η λεπτή μελαγχολία που ανχνεύετα ακόμα κα στς πλέον φωτενές στγμές της μουσκής του γίνετα οδηγός στην κατάδυση στα άδυτα της ανθρώπνης ψυχής κα καταλύτης στην προσπάθεα δερεύνησης του ανθρώπνου συνασθ1:lματος. Όλα του τα έργα κυραρχούντα από την ευγενκή αγωνία της μάταης αναζ1ίτησης μας προσωπκής ευτυχίας. Η μορφή του οδοπόρου υπάρχε παντού κυραρχκή κα απόμακρη. κόμα κα στς συνθέσες καθαρής μουσκ11ς κάθε φράση σοδυναμεί με ένα θεσπέσο τραγούδ χωρίς λόγα α ποδεκνύοντας την υπεροχή του δημουργού σε μελωδκές επνοήσ ε ς. Τα οήματα του οδοπόρου ακούγοντα να σοήνουν καθώς απομακρύνετα προσπερνώντας όχ μόνο την ευτυχία κα τς χαρές της ζωής μα κα την ίδα τη ζωή. Γώργος Β. ΜονεμΌασίτης
ΣΟΥΜΠΕΡΤ ΣΤΗ ΣΚ ΤΟΥ ΜΠΕΤΟΒΕΝ Ήταν ατυχής συγκυρία το γεγονός πως ο Σούμπερτ εργάστηκε στο ίδο μρoς κα την ίδα εποχή με τον μεγάλο μάστορα της μουσκής Λούντσχ σαν Μπετόσεν. Τ ο 1819 τέσσερα χρόνα μετά τη μάχη του Βατερλό κα το τέλος των Ναπολεόντεων Πολέμων ο Βενέζος εκδότης μουσκής Άντον Νταμπέλ έγραψε έναν απλό σκοπό δαλς κα προσκάλεσε 50 περίπου συνθέτες που ζούσαν στην αυστρακή αυτοκρατορία να συνεσφέρουν την προσωπκή τους παραλλαγή πάνω στο θέμα. Ολόκληρο το έργο αποτέλεσε την Πατρωτκή νθολογία κ ένας από τους συνθέτες που έλαδε μέρος ήταν κα ο 22χρονος Φραντς Σούμπερτ. Πρώμα δείγματα Ο Μπετόδεν ήταν ένας άλλος συνθέτης που του ζητήθηκε να λάδε μέρος. ρχκά απέρρψε την πρόταση ως ανάξα της προσοχής του στη συνέχεα όμως άλλαξε γνώμη κα συνέθεσε όχ μα αλλά 33 παραλλαγές. υτές ο μνημεώδες Παραλλαγές του Νταμπέλ επσκίασαν όλες τς άλλες συμπερλαμδανομένης κα της εξαίρετης Παραλλαγής σε Ντο ελάσσονα του νεαρού Σούμπερτ. υτή η στορία είνα αξομνημόνευτη γατί μας δοηθά να κατανοήσουμε σε πόσο εγάλo δαθμό η δημουργκή ζωή του Σούμπερτ επσκάστηκε από αυτή του σχυρού Μπετόδεν. Ο Φραντς Πέτερ Σούμπερτ γεννήθηκε στη Βένη το 1797. Εκείνη την εποχή ο Μπετόδεν ήταν 27 χρονών κα είχε γίνε ήδη δάσημος στην πόλη όπου είχε μετακομίσε από τη γενέτερά του Βόνη τρία Πάνω: Ένας γνωστός του Σούμπερτ δήλω του ανάπτυξη. κόμα κ αν ο Σούμπερτ χρόνα νωρίτερα. Τα παδκά κα νεανκά σε κάποτε γ' αυτόν: "Τα χαρακτηρστκά ήταν προκσμένος με τη δυναμκή προσωχρόνα του Σούμπερτ που υπήρξε μέλος του δεν ήταν όμορφα ήταν όμως εκφραστκά πκότητα του Μπετόδεν τα πράγματα θα χορωδίας σπουδαστής μουσκής (μαθητής κα έντονα". Πολλοί άλλο φίλο του ήταν δύσκολα γ' αυτόν. Στην πραγματβεβαίωσαν του ντόνο Σαλέρ όπως επίσης ο την ντροπαλή γοητεία του. κότητα ωστόσο ο Σούμπερτ δε δέθετε Μπετόδεν κα ο Λστ) κα άσκησε μάλλον ούτε τη φυσκή σχύ ούτε το σθένος να απρόθυμα το επάγγελμα του δασκάλου πάνο του Σεληνόφωτος Βάλ ντσταϊν κα ανταγωνστεί το μεγάλο μαέστρο. Η συακολούθησαν παράλληλη πορεία με την πασovάτα. μπερφορά του υπήρξε μάλλον αδέξα κα εμφάνση πολλών σημαντκών έργων του ναμφσδήτητα ο Σούμπερτ εμπνεύ ντροπαλή κα αντμετώπζε το έργο του Μπετόδεν όπως ο συμφωνίες Ηρωκή στηκε κα επηρεάστηκε από τον Μπετό με δαίτερη σεμνότητα σε αντίθεση με Πέμπτη κα Πομενκή το vτoκρατoρ δεν. Το ότ ζούσε όμως τόσο κοντά του την ακραία αυτοπεποίθηση που επέδεχνε κό κοντσέρτο γα πάνο κα ο σονάτες γα ίσως αποτέλεσε εμπόδο στην προσωπκή ο Μπετόδεν.
. GVY Ο + ΛαμΌανομένων όλων αυτών υπόψη είνα ίσως άξο απορίας το ότ ο Σούμπερτ είχε τέτοα επτυχία. Ο Άντον Νταμπέλ 11ταν ένας από τους πρώτους εκδότες του που εξέδωσε γύρω στα 40 τραγούδα κα άλλα έργα του συνθέτη.. ν κα ο Σούμπερτ δε δέθετε τόσες χάρες προσήλκυε ωστόσο έναν αφοσωμένο κύκλο φίλων που συγκεντρώνονταν σε τακτά δαστ11ματα γα να παρουσάσουν τα τελευταία ενόργανα έργα κα τραγούδα του. υτές ο χαρούμενες συγκεντρώσες ήταν γνωστές ως Σουμπερτάδες. Ένα δασωθέν φλτζάν του καφέ που φέρε το πορτρέτο του συνθέτη κα χρονολογείτα από το 1822 μαρτυρεί τη δημοτκότητά του. Τίποτε όμως από όλα αυτά δεν άλλαξε τη στάση του ούτε τους ευρύτερους στόχους κα φλοδοξίες του ως συνθέτη μα κα ο Σούμπερτ δεν μπορούσε να ξεφύγε από τη σκά του ΜπετόΌεν. "Ελπίζω ακόμη να καταφέρω να κάνω κάτ εγώ ο ίδος" εμπστεύτηκε σ' έναν φίλο. "Ποος όμως μπορεί να κάνε κάτ μετά τον ΜπετόΌεν;" ρστερά: Ο φίλο του Σούμπερτ σχολίαζαν το χαρακτήρα του ως γενναόδωρο κα πστό που χαρόταν πάvτα γα τς επτυχίες των άλλων. Ήταν γεμάτος θαυμασμό γα τον Μπετόβεν (που απεκονίζετα εδώ) κα το μεγάλο φλόσοφο κα ποητή Γόχαν Γκέτε. Ενώ όμως γα τον Μπετόβεν αναφέρετα ότ σχολίασε ευνοϊκά τον Σούμπερτ ο Γόχαν Γκέτε δεν ήταν τόσο ενθαρρυντκός. Όταν ο Σούμπερτ μελοποίησε κάποα ποήματά του ο συνθέτης ζήτησε την άδεα του Γκέτε γα να του αφερώσε τα έργα αλλά δεν έλαβε καμία απάντηση..λλο συνθέτες όμως αναγνώρσαν αμέσως το ταλέντο του Σούμπερτ κα δαίτερα ο συνθέτης κα κρτκός Ρόμπερτ Σούμαν που συγκλονίστηκε από τον πρώμο θάνατο του Σούμπερτ. τελείωτα έργα υτή η σχυρή επίγνωση της παρουσίας του ΜπετόΌεν κα του μεγέθους των επτευγμάτων του εξηγεί γατί ο Σούμπερτ άρχσε τόσες συνθέσες εγκαταλείποντάς τες στη συνέχεα όπως στην περίπτωση της δάσημης Ημτελούς Συμφωνίας (αρ. 8 σε Σ ελάσσονα). Ίσως ένωσε ότ δεν μπορούσε να συναγωνστεί τον ΜπετόΌεν κα έχασε το θάρρος του. Δε γνωρίζουμε εάν ο Σούμπερτ κ ο ΜπετόΌεν συναντήθηκαν ποτέ. Το ότ ζούσαν σε μα τόσο πυκνοκατοκημένη πόλη όπως ήταν η Βένη κα κνούνταν σε κονούς κλεστούς μουσκούς κύκλους σχυροποεί την άποψη πως θα Όρέθηκαν πολλές φορές ο ένας δίπλα στον άλλο. Το να Όρήκε όμως ποτέ ο Σούμπερτ το κουράγο να συστηθεί στον απότομο. απρόόλεπτο κα κουφό ΜπετόΌεν μοάζε αμφίόολο. Ο Άντον Σίντλερ ωστόσο πστοποεί πως ο ΜπετόΌεν γνώρζε τη μουσκή του Σούμπερτ. Ο Σίντλερ υπήρξε φίλος κα Όογράφος του ΜπετόΌεν κα ανακαλεί στα απομνημονεύματά του πως προς το τέλος της ζωής του παρουσάστηκαν στον ΜπετόΌεν κάποα από τα τραγούδα του νεότερου συνθέτη. Προφανώς εντυπωσά στηκό δότ δήλωσε: "Πράγματ θα πρέπε να υπάρχε μα θε"ίκή φλόγα σ' αυτόν το Σούμπερτ". Δυστυχώς ο έπανο του ΜπετόΌεν έφτασαν πολύ αργά γα να Όοηθ11σουν τον Σούμπερτ. Ο ΜπετόΌεν πέθανε στς 26 Μαρτίου του 1827. Λίγες μέρες μετά ο Σούμπερτ συμμετείχε ως λαμπαδηφόρος στην εντυπωσακή πομπή των χλάδων ατόμων που παρακολούθησαν την κηδεία του μεγάλου άντρα. Ο ίδος ο Σούμπερτ έζησε μόλς λίγο περσσότερο από ένα χρόνο. Κύκνεα άσματα Το 1828 την τελευταία χρονά της ζωής του ο Σούμπερτ συνέθεσε κάποα από τα σημαντκότερα έργα του όπως το Κου Υίέτο Εγχόρδων σε Ντο μείζονα κα τον κύκλο τραγουδών Το Χεμωνάτκο Ταξίδ (WntelTese). Όταν όμως το 1828 πέθανε μόλς 31 ετών ο κόσμος ερχόταν ακόμα σε επαφή με την κληρονομά της Kλασκές D Λεν υπάρχε κανείς που να κατανοεί τον πόνο κα τη χαρά των άλλων. Πάντα πστεύουμε ότ συναντόμαστε κ όμως πάντα κνούμαστε δίπλα δίπλα. Τ 6ασανστήρο γ' αυτούς που το αναγνωρίζουν! 1J Πρόλογος σ' ένα 011μεωματάρο του Σούμπερτ πθανώς από το 1824.
Γηονότα Ο Σούμπερτ εν συντομία 1797: Γεννέτα στς 31 ανουαρίου στη Βένη. 1802: ρχίζε μαθήματα πάνου στην ηλκία των 5 χρόνων. 1805: Συμμετέχε στη χορωδία της τοπκής εκκλησίας αρχίζε μαθήματα βολού. 181 Ο: Συνθέτε το πρώτο του έργο που έχε δασωθεί. 1812: Συνεχίζε τς σπουδές του με το συνθέτη της αυτοκρατορκής αυλής ντόνο Σαλέρ. 1814: ρχίζε μα σύντομη σταδοδρομία ως δάσκαλος. 1820: Παρουσάσες κάποων έργων του συμπερλαμβανομένου του δάσημου τραγουδού του Ο Βασλάς των Σκλήθρων. 1823: Εμφάνση των πρώτων συμπτωμάτων μετά από προσβολή σύφλης. Συνθέτε τον κύκλο τραγουδών Η Ωραία Μυλωνού (Οίθ schone MϋlIern) 1825: Συνθέτε την τελευταία του συμφωνία (αρ. 9 σε Ντο η Μεγάλη). 1827: Συνθέτε τον κύκλο τραγουδών Χεμωνάτκο Ταξίδ Λαμβάνε μέρος στην επκήδεα πομπή του Μπετόβεν ως λαμπαδηφόρος. 1828: Επτυχία των συναυλών του. Πεθαίνε στς 19 Νοεμβρίου 31 ετών. Ενταφάζετα κοντά στον Μπετόβεν. Δεξά: υτό το σκίτσο του Μόρς φον Σβντ (1804 1871) δείχνε το Σούμπερτ να πίνε κα να κουβεντάζε με δυο καλούς του φίλους τον οργανίστα Φραντς Λάχνερ (18031890) κα το συγγραφέα Έντουαρντ φον Μπάουερνφελντ (1813 1890). Ο Σθντ που είχε ζωγραφίσε κα τον Μότσαρτ ήταν ένας από τους καλύτερους φίλους του Σούμπερτ παρά το γεγονός ότ ήταν έξ χρόνα νεότερός του. Ο συζητήσες των τεσσάρων φίλων συχνά κρατούσαν έως αργά τη νύχτα. "Είνα σίγουρο πως το θέμα της μουσκής του ΜπετόΟεν. Κατά συνέπεα τέχνης είνα ανεξάντλητο" έλεγε ο Μπάουερνφελντ. πολλά εξαίρετα έργα του όπως αυτά που παρέμεναν γα χρόνα στα ράφα του εκδότη Άντον Ν ταμπέλ αχρησμοποίητα παραγνωρίστηκαν δεν παρουσάστηκαν κα δεν εκδόθηκαν γα μεγάλο χρονκό δάστημα. Σύμφωνα με την επθυμία του ο Σούμπερτ ενταφάστηκε κοντά στον αγαπημένο του ΜπετόΟεν. Ήταν ο κατάλληλος τόπος ανάπαυσης γα ένα συνθέτη που αναγνωρίστηκε δίκαα ως μουσκός γίγαντας. Κάτω: Κατά τη δάρκεα των καλοκαρνών μηνών ο Σούμπερτ δέμενε στο Άτσενμπρουγκ σε απόσταση 20 μλίων από τη Βένη στην δοκτησία ενός φίλου. Κάθε χρόνο μα παρέα νέων που μοράζονταν τς ίδες απόψες έφταναν εκεί γα τς δακοπές τους με δάθεση να απολαύσουν μουσκή να χορέψουν να επδοθούν σε αθλήματα. Εδώ απεκονίζοντα να δασκεδάζουν με μα μπάλα σε μα υδατογραφία ανώνυμου καλλτέχνη. Το 1824 ο Σούμπερτ καλείτα στη θερνή έπαυλη του κόμη Καρλ Εστερχάζ (μέλους της αρστοκρατκής οκογένεας γα την οποία είχε εργαστεί παλαότερα ο Χάντν). Κάποα μέρα κατά τη δάρκεα του πρωνού του δόθηκε ένα ποίημα κα του ζητήθηκε να συνθέσε ένα φωνητκό κουαρτέτο γ' αυτό. Το απόγευμα της δίας ημέρας είχε ολοκληρώσε το έργο Προσευχή (Gebet) που έγνε απ' όλους δεκτό με μεγάλη ευχαρίστηση.
.. fj.f2.vgtcόgnj!είw α1: ΣΟΥΜΠΕΡΤ Φαντασία σε Ντο μείζονα "Του Οδοπόρου" D760 Allegro con fuoco ma non troppo [1] Adago [2] Presto Allegro [3] Το φθνόπωρο του 1822 ήταν μα δαίτερα σκοτενή περίοδος στη ζωή του Σούμπερτ. Ο συνθέτης είχε προσοληθεί πρόσφατα από σύφλη μα ασθένεα γα την οποία δεν είχε ορεθεί ακόμη θεραπεία. Όταν παρουσάστηκαν τα πρώτα συμπτώματα της ασθένεας ο Σούμπερτ παραμέρσε το έργο που συνέθετε (την Ημτελή Συμφωνία) στρέφοντας όλη του τη δημουργκότητα σ' ένα πανστκό έργο μεγάλης κλίμακας που έγνε γνωστό ως Φαντασία "Του Οδοπόρου". υτό είνα το μόνο πραγματκά δεξοτεχνκό πανστκό έργο του Σούμπερτ (ο συνθέτης δεν υπήρξε ποτέ πανίστας συναυλών αν κα ήταν ταλαντούχος συνοδός). Η θεματκή οάση του έργου είνα μα μελωδία από το τραγούδ του ίδου του Σούμπερτ Ο Οδοπόρος που γράφτηr.ε το 1816. Η Φαντασία εκδόθηκε την άνοξη του 1823. Η αυτοσχεδαστκή φύση του έργου γοήτευσε δαίτερα τον Λστ που δασκεύασε το έργο γα ορχήστρα κα πάνο κα το παρουσίασε το 1851. Κουαρτέτο Εγχόρδων αρ. 14 σε Ρε ελάσσονα "Ο Θάνατος κα η Κόρη" D81 Ο Allegro [4]. Andante con moto [5] Scherzo: Allegro molto [6] Presto [7] υτό το κουαρτέτο έχε ομοότητες με τη Φαντασία "Του Οδοπόρου". Κα πάλ ο 2.0ύμπερτ εμπνεύστηκε από ένα δκό του τραγούδ. Η ζοφερή μελωδία του τραγουδού Ο Θάνατος κα η Κόρη που γράφτηκε το Φεορουάρο του 1817 εμφανίζετα ρδώ με μα νέα μελοποίηση ως θέμα μας σεράς πέντε παραλλαγών. Όπως στη φαντασία.ο παραλλαγές συνστούν το δεύτερο μέρος του έργου κα πσ.ρ' όλο που η μελωδία δεν ακούγετα σε του κουαρτέτου η ρυθμκ] άλλο μέρος της επίδραση παραμένε δαπερνώντας το καθένα από τα άλλα τρία μερη. Το έργο γράφτηκε το Μάρτο του 1824 κα εκδόθηκε το 1831 μετά το θάνατο του συνθέτη. Δε δαθέτουμε στοχεία που να πστοποούν ότ ερμηνεύτηκε όσο ζούσε ο Σούμπερτ. Η πρώτη δημόσα παρουσίαση που έχε καταγραφεί έλαοε Πάνω: Ο Θάνατας κα η Κόρη του Χανς Μπόλντουνγκ (14841585) αποκαλύπτε τη γοητεία που όσκησε ο θάνατος σε πολλούς rερμανούς Ρομαντκούς. χώρα το 1833. Ο τίτλος του κουαρτέτου δεν αποδόθηκε από τον Σούμπερτ. Ίσως ήταν προσθήκη του εκδότη που επθυμούσε να αυξήσε τς πωλήσες του κάνοντας μα αναφορά στο τραγούδ. Το θέμα των παραλλαγών στηρίζετα σ' ένα από τα τραγουδα όπου ο Θάνατος απαντά στς επκλήσες της Κόρης.
'.. _I = +o+ MOVGlKn εκrέίεgn... t ANDANTE CON ΜΟΤΟ από το "Ο Θάνατος κα η Κόρη" Κθάρα /. '" Λ 1 '11:. L η r_ " ν.... U t '..... 3 3 3 mp 5 2 4 D Β. I......../... Γ Β b Β G# 3 4 5 4 3 2 3 2 1 1 1 1 c D Ε Ε Ε Ε. υ / Ο r_ U 4 n 3 3 3 Γ 3 3 3 Γ 3 Β 4 b 5 '. 5 5 4 Β. ' 7 3 2 C D 3 C 4 5 Β "'IL 5 / r Γ 7 Λ...1... ""' ""'" U G# J ΌL 3 2 3 3 3 3 1 1 5 Ε Ε.. Γ n./ υ 2 2 2 F F F.. r r
4 10 : Q.. J "" υ.:v t c C Β 5 5 3 4 5 t 5 5 4 4 5 C C D D D I I I../ υ υ.j... Ε Ε 1 1 2 2 G# G# Ll QI "" 13.... 1 υ υ υ.:v... t j oj C C G G G 4 4 3 5 5 2 2 2 1 2 1 3 5 4 2 2 t F Ε D F# G Β Β I.... f'"./.... Γ *Q / ] 16.:Υ Γ. '" tj G G F G G 2 2 3 3 2 1 t 2 1 4 4 1 3 5 3 5 2 C C C F C C C F../ υ υ
19 Λ 'j/ r η" Γ ν "'".. t U Bb G 4 3 2 3 3 3 3 3 3 t 1 2 5 2 2 3 4 3 3 G F C F F Ε D# Ε Ε...... r '.. 22 r "" Γ r:.. b Β t U '.... ' 3 3 3 3 5 4 3 D1 2 1 2 1 1 5 F# Ε Ε Ε "".... υ υ.. / fi 25 8 """""""'Τ...... 'j/.............. "" r "".... U 1 l1. mp C Ε GF Ε D Ε C CB Β G# Β Ε F Ε F Ε 1 2 4 54 3 2 1 3 5 5 4 4 3 2 1 4 5 4 5 4 # 1 1 1 1 1 1 4 4 4 Ε Ε Ε Ί. # #... '......
f1 28.. "".1.' tj...... 411 I Ε CA Ε C D F 5 3 2 1 2 1 3 I 1 1 1. ""./......ί a:.............. 4 Ε C Ε GF Ε D Ε C CD D Ε 2 5 1 3 5 4 3 2 1 3 5 2 3 3 4....r.. r. ;ί... 1 1 1 1 1 1... r r r... +t... 31 f1 JL.. f) "'" '' e. e. '!:: t Ε F F F Ε G# G# 4 5 4 3 1 3 3. 1. (!/ 11 2. (!/Ο G# Β 3 5...... " L 4 4 t 4 4 Ε Ε../... 1 5 3 1 3 1 2 3 C Ε C Β....1 _ r _ο f'"...... r 3 ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ Ένα απλό στην ερμηνεία θέμα από το CD: Θέση [5] ν συμοουλευτείτε τς οδηγί.ες στη σελίδα ν του ξία φθό γ γου: = )1 = 1/4 1> = /Ζ j = 1 J = 2 0= 4 10υ τεύχους της σεράς θα μπορ έ σετε να παίξετε τς μελωδίες της παρττούρας ακόμα κ αν δεν έχετε μουσκές γνώσες. 8 Παύσl]: = 1/8 : = 1/4 7 = /Ζ = 1 = 2 = παύση ολοκλήρου Παρεστγ μένη νότα Ο.): εππ λέ ον το ήμσυ της κανονκής χρονκής αξ ίας Κάθ ε νότα σrμεώνετα με το όνομα της (αν ρρ = πολύ σγά mj' = μετρίως δυνατά (1 ) συν ενώνε νότε ς σε μα φράση παίζετε πάνο κοτάξτε παρακάτω γα τς θέσες τους Ρ = σγά f = δυνατά (σύζευ ξη προσωδίας) ή (2) ενώνε νότες συνώmp = μετρίως σγά jj' = πολύ δυνατά νυμ ε ς (σύζευξη δαρκείας ) κα σε αυη την στα πλήκτρα). Ο αρθμοί δείχνουν τς θέσες των > = πεeσoότερo τονσμένη νότα π ε ρίπτωσ1] χτυπάμε μόνο την πρώτη νότα κα δαχτύλων αρχίζοντας από το 1 (αντίχερας). Γ.' = κ ο όνα αφ ήνουμε τς ά λλες απλώς να δαρκ έ σουν. Δ & V (τόξα) δείχνουν τα σημε ία στα οποία έχε ====: (cresc.) = αύξηση της έντασης ==== (Dn1.) = ε λ(ττωση τη ς έντασης συντομευτ ε ί η μουσκή. Το χρονκό σ1μα στην αρχή του πενταγράμμο' δ ε ίχνε τον αρθμό των χρόνων ανά μέτρο. πό το 4}γο δαθέτε τρία τμήματα (μέτρα 18 m UlIπτUlυ 924 κα 2532). Πρέπε να παίξετε το καθένα δυο ΠΝΟ Μέτρ.ο ΕΓΧΟΡΔ Μέτρο φορές προτού συνεχίσετε στο επόμενο. Στην επανάλ1ψ1j του τελευταίου τμήματος παρακάμψατε το ΞνΛΝ ΠΝΕΥΣΤ Μέτρο μέτρο 32 κα παίξτε αντ' απού το μέτρο 33. ΚΘΡ Μέτρο
ΟΡΓΝΚ ΡΣΤΟΥΡΓΗΜΤ Σ' αυτά τα δυο πλούσου μελωδσμού έρύα ο Σούμπερτ επδεκvύε το αδέσμευτο της φαντασίας του με μουσκά θέματα που επεξερύάζετα με μα ποκλία λεπτών κ ευφάνταστων τρόπων. ρστερά: Ο Σούμπερτ α γαπούσε τη φύση κα ήταν δαίτερα ευαίσθητος στην ομορφά της υπαίθρου. Γοητευόταν δαίτερα από μακρνούς περπάτους με φίλους (κυρίως το καλοκαίρ) απολαμβάνοντας το τοπο κα σταματώντας σε πανδοχεία κατά την επστροφή του. Πολλά από τα τραγούδα του όπως Η Πέστροφα (De Forelle) κα Η Ωραία Μυλωνού (De schone Mίllern) φανερώνουν την αγάπη του γα τη φύση. Μα από τς ελάχστες επκρίσες που προκαλούσε η συμπερφορά του Σούμπερτ ήταν ότ αμελούσε κάποα υποχρέωσή του επεδή εξαφανζόταν σε κάποον περίπατο. 1 ΦΝΤΣ ΤΟΥ ΟΔΟΠΟΡΟΥ Το A//egro μέρος [1] με το οποίο αρχίζε ευέλκτη κα ρέουσα εσάγε το καταληκτ (δακρτκό γνώρσμα του Σούμπερτ). Η το σπουδαίο αυτό πανστκό έργο εσάγε κό τμήμα κα τα ήρεμα μεταβατκά μέτρα εκφραστκή μουσκή της Τέταρτης Παραλτα μ' ένα ρωμαλέο τμήμα επαναλαμβανό που οδηγούν στο επόμενο μέρος το οποίο λαγής είνα μα επανεναρμόνση του προημενων συγχορδών κα ζωηρών αρπσμά ακολουθεί χωρίς δάλεμμα. Το σύντομο γούμενου θέματος. υτή η σύντομη πατων. Μα σύντομη παύση ακολουθείτα από εσαγωγκό θέμα του Adago [2] βρίσκετα ραλλαγή αποτελεί μάλλον μα από τς πο ένα πο απαλό αντπαραβαλλόμενο τμήμα στη σκοτενή ελάσσονα τονκότητα κα σ' όμορφες στγμές του έργου. πό αυτό το προτού η μουσκή ενσχυθεί κα πάλ οδη αυτή τη μελωδία ο Σούμπερτ βασίζε τς σημείο η μουσκή γίνετα δαίτερα δεξογώντας στην ήρεμη δεύτερη μελωδία που πέντε σπνθηροβόλες παραλλαγές του. τεχνκή κα η Πέμπτη Παραλλαγή είνα. είνα η ανάπτυξη της εναρκτήρας ρυθμ ζωηρή κα εμφαντκή. Στο τέλος το μέρος Ρέουσα συνοδεία κής δέας. Σχήματα panssmo trem% ολοκληρώνετα όπως άρχσε: γαλήνα κα (απαλές τρεμάμενες συγχορδίες) αναγ ερηνκά. Η Πρώτη Παραλλαγή είνα μα εκφραστκή γέλλουν το ζωηρό τμήμα της ανάπτυξης. μελωδία σε μείζονα τονκότητα με ρέουσα Τ ο πρώτο θέμα του Presto A//egro [3] Το πρώτο θέμα παρουσάζουν ο χαμη συνοδεία. Ένα σύντομο μεταβατκό τμήμα έχε πολλές ομοότητες με την εσαγωγκή λές νότες ενώ ο υψηλές συνεσφέρουν οδηγεί στη Δεύτερη Παραλλαγή μα ζωηδραστήρες κατούσες κλίμακες. ργότερα ρή στακάτο παραλλαγή του θέματος. Η χρήση επαναλαμβανόμενων συγχορδών. δέα του πρώτου μέρους δαίτερα με τη αυτές τς δέες μοράζοντα το δεξί κα Τ ρίτη Παραλλαγή είνα μα γαλήνα μελωαρστερό χέρ. δία ξανά σε μείζονα τονκότητα που επα τερο θέμα σε ρυθμό βαλς. Ο σκοπός του Ένα μεταβατκό τμήμα οδηγεί σ' ένα δεύ Μα περατέρω ανάπτυξη του θέματος ναλαμβάνετα αργότερα στην ελάσσονα όμως δαρκεί λίγο. Το μπάσο δακόπτε με
έναν δαπεραστκό τονσμένο ρυθμό που οδηγεί πίσω στην επανάληψη της αρχκής μελωδίας. Γα μα ακόμα φορά ακούγετα το θέμα του βαλς κα δυο καταληκτκές συγχορδίες δημουργούν την ψευδή εντύπωση ότ η μελωδία έχε ολοκληρωθεί. κολουθεί ένα ήρεμο τμήμα τρίο. Εδώ η μουσκή είνα εκφραστκή κα ρυθμκή παρέχοντας μα ευπρόσδεκτη χαλάρωση από την έντονη μελωδία του πρώτου τμήματος. Στη συνέχεα ένα ρωμαλέο τμήμα ολοκληρώνε το μέρος. Το τελευταίο τμήμα παίρνε τη μορφή μας εκτεταμένης κόντας. Η μελωδία αρχίζε στο ύφος φούγκας ενώ το θέμα παρουσάζουν πρώτα ο χαμηλές νότες (αυτή η μελωδία μπορεί να συγκρθεί κα πάλ με άλλα θέματα του έργου). Το θέμα της φούγκας εμφανίζετα τώρα στς υψηλές νότες ενώ το αρστερό χέρ συνοδεύε με περίτεχνα κα δύσκολα περάσματα. Τα δυο χέρα που ερμηνεύουν οκτάβες σ' αυτό το σημείο προσθέτουν σημαντκό σθένος στη μουσκή. Το θέμα παρουσάζουν κα πάλ ο υψηλές νότες κα ακολουθεί η ολοκλήρωση του από τς χαμηλές. Δεξοτεχνκός σχηματσμός Η μουσκή κνείτα τώρα στην οργανωμένη κα δεξοτεχνκά σχηματσμένη κόντα που περλαμβάνε την δαίτερα περίτεχνη επεξεργασία του ρυθμκού κα μελωδκού υλκού. Μετά από ένα συναρπαστκό κρεσέντο το θέμα ερμηνεύε γα μα τελευταία φορά το αρστερό χέρ προτού ένα εκτυφλωτκό τμήμα ολοκληρώσε το έργο. ΜΟΥΣΚΕΣ ΕΝΝΟΕΣ ΠαρεσΤΎμένη νότα Κατά τη μουσκή σημεογραφία η τελεία που τοποθετείτα μετά από ένα φθόγγο αυξάνε την αξία του κατά το ήμσυ. Η νότα που ακολουθεί είνα συνήθως μκρότερης δάρκεας. Μα σερά από νότες που εναλλάσσοντα κατ' αυτό τον τρόπο κάνε το ρυθμό αχμηρό κα έντονο. 2 Ο ΘΝΤΟΣ Κ Η ΚΟΡΗ Η κύρα συγκνησακή δύναμη αυτού του Κουαρτέτου σε Ρε ελάσσονα που είνα αναμφσβήτητα το σημαντκότερο κουαρτέτο του Σούμπερτ βρίσκετα στο θέμα κα τς παραλλαγές που συνστούν το δεύτερο μέρος του. Το μέρος αυτό ωστόσο δεν είνα το μόνο που πραγματεύετα το ζήτημα του θανάτου. Με τον τρόπο του το κάθε μέρος σχολάζε το θάνατο. Το A//egro [4] αρχίζε μ' ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο από πέντε νότες. Η σύντομη 14μετρη εσαγωγή οδηγεί σ' ένα γρήγορο εναρκτήρο θέμα όπου τα πρώτα βολά αναλαμβάνουν τον κύρο ρόλο. Μα επστροφή της ρυθμκής φράσης της εσαγωγής αναγγέλλε ένα μεταβατκό τμήμα ρστερά: Η έννοα του οδοπόρου βρσκόταν στο επίκεντρο της Ρομαντκής θεώρησης φτάνοντας να συμβολίζε την ελευθερία του ατόμου. Πολλοί συγγραφείς κα καλλτέχνες χρησμοποίησαν το θέμα στο έργο τους. Ο ΚάσπαρΝτέβντ Φρίντρχ (1174 1840) εξέχων ζωγράφος του Γερμανκού Ρομαντσμού υλοποίησε την έννοα του οδοπόρου το 1818 σ' έναν πίνακα που φέρε το ίδο όνομα. Ο φλόσοφος Φρίντρχ φον Σλέγκελ (17721829) δρυτκό μέλος του Ρομαντκού κνήματος κα ο Γόχαν Γκέτε (17481832) έδωσαν σε έργα τους την ίδα ονομασία. όπου η μελωδία κνείτα προς μα νέα τονκότητα κ ένα νέο θέμα. Το νέο θέμα είνα μα χαρτωμένη μελωδία γα βολά την οποία συνοδεύουν με τη λκνζόμενη συνοδεία τους βόλες κα τσέλο. Ο Σούμπερτ δαρθρώνε το δαίτερα ρυθμκό τμήμα της ανάπτυξης γύρω από αυτό το θέμα. ίσθηση μελαγχολίας Η αίσθηση μελαγχολίας που δαπερνά το εσαγωγκό θέμα του Andante con moto [5] δε μεταφέρετα στη μελωδία των παραλλαγών που ακολουθούν ο οποίες είνα ασόδοξες κ ανάλαφρες. Η Πρώτη Παραλλαγή είνα ένα χαρτωμένο σόλο γα το πρώτο βολί. Στη Δεύτερη Παραλλαγή ηγείτα το τσέλο με μα δασκευή του θέματος σε ύφος τραγουδού. Στην πυκνή μελωδία της Τρίτης Παραλλαγής το κάθε όργανο αναλαμβάνε έναν εξίσου σημαντκό ρόλο. Γα την Τέταρτη Παραλλαγή ο Σούμπερτ επλέγε τη μείζονα τονκότητα ενώ ηγούντα το δεύτερο βολί κ η βόλα. Η μελωδία της Πέμπτης Παραλλαγής επστρέφε στην ελάσσονα τονκότητα. Το μέρος ολοκληρώνετα γαλήνα με την ήρεμη ερμηνεία του θέματος του θανάτου. Το Scherzo [6] παραπέμπε στο μνουέτο κα τς μορφές των τρίο των Χάντν κα Μότσαρτ. Εδώ το εσαγωγκό θέμα που μοράζοντα τα βολά είνα απότομο κα ζωηρό. Στο δεύτερο μσό του μέρους το μουσκό υλκό μοράζοντα τα χαμηλότερα
Πάνω: Όπως ο Σούμπερτ ο Ελβετός ζωγράφος Χένρ Φουσέλ (17411825) εμπνεύστηκε από τη λογοτεχνία. Η αγάπη του γα την ποίηση μεταφράστηκε σε εκόνες αντί γα τραγούδα. Ο Εφάλτης που εκονίζετα εδώ ήταν από τς πρώτες του επτυχίες. Κλωκές qωες A Ύαπητέ φίλε αυτό δεν είνα καλό εύκατάλεψέ το κα αφοσώσου στα τραύούδα σου. 1> Ο πρώτος οολονίστας στον Σούμπερτ μετά από πρόοα του Κουαρτέτου αρ. 14. έγχορδα. Κα τα δυο τμήματα αυτής της μελωδίας επαναλαμβάνοντα Τη μελωδία του τρίο ερμηνεύουν όλα τα όργανα. Το πρώτο βολί συχνά ψηλά στο φάσμα του προσθέτε την κοσμητκή απάντησή του στς πλατές μελωδκές φράσες της βόλα κα του τσέλο. Μετά από μα μκρή παύση η μουσκή του εναρκτήρου τμτ'ματος ερμηνεύετα γα μα ακόμη φορά. Σερά θεμάτων Το φνάλε Presto [7] δαθέτε το γγάντο μέγεθος των 750 μέτρων. Το μέρος σε μορφή rondo αποτελείτα από μα σερά θεμάτων που συναντούντα δάφορες φορές συχνά με δαφορετκή αμφίεση. Το σαφές εσαγωγκό θέμα ερμηνεύετα από ολόκληρο το κουαρτέτο (το κάθε όργανο ερμηνεύε την ίδα μελωδία) ένα ορχηστρκό τέχνασμα που προσθέτε δύναμη κα καθαρότητα στη μελωδία. Η εσαγωγή του δεύτερου θέματος που ακολουθεί μετά από μα σύντομη παύση χαρακτηρίζετα COn forza (με δύναμη). Στην αρχκή του παρουσίαση το θέμα αυτό είνα πλούσα εναρμονσμένο. Η κόντα χαρακτηρίζετα prestssmo (πολύ γρήγορα) κα είνα εντυπωσακά σύντομη γα το μέγεθος όλου του μέρους. δαίτερο ενδαφέρον σ' αυτό το τμήμα παρουσάζουν ο τελκές αλληλουχίες συγχορδών. ρμονίες όπως αυτές αντμετωπίστηκαν με επφύλαξη α πό το ακροατήρο κα δεν έγναν αποδεκτές από τους κρτκούς. ο κ. Σούμπερτ πστοποίησε το ταλέντο του στο τελευταίο του έρύο όπου επέδεξε ότ δε δαθέτε απλά το χάρσμα της φαντασίας σλλά κατανοεί Π(1Jς να αναπτύξε τα εύστοχα θέματά του σύμφωνα με τς δημουρύκές ανάύκες της τέχνης. 1> ΚΡΤΚ11 της Φαντασίας "Του Οδοπόρου" στην εφημερίδα Wener Zetng στς 24 Φεορουαρίου του 1823. Η ΜΓΕ ΤΗΣ ΜΟΥΣΚΗΣ Παραλλαγή έναν πο χαλαρό ελεύθερο τύπο προσέγγσης. Είνα μα από τς παλαότερες κα πο Σε παρόμοες συνθέσες η καθερωμένες μορφές σύνθεσης όπου ένα οασκή μουσκ17 είνα ένα μκρό μελωδκό θέμα παρουσάζετα κα στη συνέχεα απόσπασμα ή ρυθμκό σχήμα εμφανίζετα με παραλλαγμένες μορφές. Η που εξάγετα από το πρωτότυπο μορφ17 της παραλλαγής αντμετωπίζετα δαφορετκά κατά τη δάρκεα των δαφόρων θέμα. υτό το πρωτότυπο μπορεί να είνα εντελώς δυσδ.άκρτο από το ένα περόδων στην στορία της μουσκής. κομμάτ στο άλλο. Ο περσσότερες Στα έργα προγενέστερων συνθετών το παραλλαγές ωστόσο μεταχερίζοντα eua είνα συν]θως ευδάκρτο στην κάθε παρα}jαυ7 από τα μέσα όμως του 190υ aojva ο συνθέτες τείνουν να υοθετούν την παραδοσακ] τεχνκ17 της επανέκθεσης του θέματος σ' ένα εντονότερο περοάλλον προς το τέλος του έργου
Η ΩΡ ΜΥΛΩNO D795 υτός ο γοητευτκός κύκλος τραγουδών απoδεκvύε γατί ο Σούμπερτ αναγνωρίζετα ως ο απαράμλλος δημουργός της μορφής τωv τραγουδών. Τ ον Σούμπερτ απασχόλ σε επί χρόνα η δέα να συνθέσε νj.ν κύκλο τραγουδών (σερά τραγουδών που συνδέοντα μεταξύ τους κατά τρόπο δραματκό). Πθανώς να επηρεάστηκε από τον κύκλο τραγουδών του Μπετόοεν Στη MακρVΉ γαπημέvη (π de ferne Gelebte) που εκδόθηκε το 1816. Στς αρχές του 1823 υπέπεσε στην προσοχή του Σούμπερτ μα συλλογή 24 ποημάτων με τίτλο Η Ωραία Μυλωνού (De Schδne Mίllern) του νεαρού ποητή Βίλχελμ Μίλερ (17941827) που όπως κα ο Σούμπερτ πέθανε σε νεαρή ηλκία. Τα ποήματα του Μίλερ ήταν αυτοοογραφκά κα καθρέφτζαν τον απελπσμένο έρωτά του γα μα νεαρή ποήτρα. Περλαμοάνονταν σε μα συλλογή που έφερε τον παράδοξο τίτλο Ποήματα από τα Μεταθανάτα Έγγραφα ενόςπερπλανώμενου Ερμηνευτή Κόρνου. Ο Σούμπερτ γοητεύτηκε από τα ποήματα κα προχώρησε σχεδόν αμέσως στη σύνθεση των πρώτων τραγουδών. Εργάστηκε χωρίς δακοπή κα ολοκλήρωσε το έργο το ΝοέμΟρο. Τη σύνθεση αφέρωσε στον Καρλ Φράχερ φον Σένστα'ίν έναν τραγουδστή που είχε συναντήσε στο Τσέλς το 1818 ενόσω εργαζόταν ως δάσκαλος μουσκής στην οκογένεα Εστερχάζ. Ο Σένστα"ίν μετατράπηκε σε αφοσωμένο θαυμαστή των τραγουδών του Σούμπερτ κα ως τραγουδστής έγνε δαίτερα δάσημος γα την ερμηνεία του έργου Η Ωραία Μυλωνού.. Χωράτκη γοητεία Το ότ ο Μίλερ δεν ήταν ένας από τους μεγαλύτερους ποητές ήταν γνωστό στον Σούμπερτ ωστόσο ο συνθέτης c;νακάλυψε στην ποίησή του την δαίτερη γοητεία του χωρού. Στη μελοποίηση των ποημάτων ο Σούμπερτ παρέλεψε κα πρόσθεσε λέξες χωρίς ενδοασμό. Π αρέλεψ ε τρία τραγούδα καθώς κα τον Πρόλογο κα τον Επίλογο. Η εξαρετκά γοητευτκή μουσκή του Σούμπερτ προσδίδε νέα έμφαση κα νόημα στην κάπως απλο 'ίκή ποίηση του Μίλερ μετατρέποντάς τη σ' ένα θαυμαστό έργο τέχνης. Ο ποητής πέθανε το 1827 ένα χρόνο πρν τον Σούμπερτ μην έχοντας ποτέ ακούσε τον κύκλο τραγουδών. Χωρίς αμφοολία θα ήταν πανευτυχής με την δέα της μελοποίησης των ποημάτων του. Το 1815 ο Μίλερ έγραφε αυτά τα προφητκά λόγα στο ημερολόγό του: "Δεν παίζω μουσκή ούτε τραγουδώ κ όμως όταν γράφω ποίηση τραγουδώ κα παίζω ταυτόχρονα. ν ήμουν σε θέση να γράψω μόνος μου τη μελωδία τα τραγούδα μου θα πρόσφεραν μεγαλύτερη απόλαυση απ ' ότ τώρα. Ευελπστώ όμως ότ θα ορεθεί μα συγγενκή ψυχή που θα δακρίνε τς μελωδίες στς λέξες κα θα μου τς ξαναδώσε πίσω". ΠΡΟΤΕΝΟΜΕΝ ΕΡΓ Συμφωνία αρ. 5 σε Σ ύφεση μείζονα D485: Ο Σούμπερτ συνέθεσε την πέμπτη συμφωνία του το 1816 γα μα ημεπαγγελματκή ορχήστρα όπου ο ίδος έπαζε βόλα. Το έργο δαθέτε ακόμη αναφορές στη μουσκή των Χάντν κα Μότσαρτ κα σφύζε από δαίτερη λυρκή γοητεία. Η ενορχήστρωση είνα ασυνήθστη μα που τα κλαρνέτα ο τρομπέτες κα τα τύμπανα απουσάζουν. Όπως πολλά άλλα ορχηστρκά έργα του Σούμπερτ αυτή η συμφωνία δεν εκδόθηκε παρά μόνο 50 χρόνα μετά το θάνατό του κατά τη δεκαετία του 1880. Οκτέτο σε Φα μείζονα D803: υτό είνα ένα από τα τρία έργα μουσκής δωματίου που συνέθεσε ο Σούμπερτ το Φεβρουάρσ κα Μάρτο του 1824. Ενορχηστρωμένο γα κουαρτέτο εγχόρδων με κοντραμπάσο κλαρνέτο φαγκότο κα κόρνο το οκτέτο του Σούμπερτ είνα το μόνο σημαντκό έργο του μουσκής δωματίου γα περσσότερα από πέντε όργανα. Επλογή αυτών των έργων θα συμπερληφθεί σε προσεχές τεύχος. ρστερά: Με την πόροδο του χρόνου Η Ωραία Μυλωνού έγνε ένας από τους πο δημοφλείς κύκλους τραγουδών του Σούμπερτ χωρίς όμως να του αποφέρε χρηματκό κέρδη. 'Ενας φίλος του κάποτε τον χαρακτήρσε αθώο σαν παδί σε οκονομκό ζητήματα. Πράγματ ένας από τους εκδότες του είχε τόσο μεγάλο κέρδος από τα έργα του συνθέτη ώστε αγόρασε ένα σπίτ με αυτό.
Τ ΚΛΒΕΣ Τ α κλά6ες ανήκουν στην οκογένεα των Οf!Yάνων που δεν κουρντίζοντα κ είνα γνωστά ως κρουστοί ρά6δο: ξύλνο ή μεταλλκοί ρά6δο χτυπούντα μεταξύ τους παράγοντας ήχο. Σήμερα τα κλά6ες σχετίζοντα δαίτερα με τον τονσμό του ρυθμού ενός μουσκού έf!yου με τον χαρακτηρστκό δαπεραστκό ήχο τους. Είνα σννηθσμένα στη χορευτκή λατνοαμερκάνκη μουσ Γεγονότα Το τρίγωνο που αποτελείτα από δυο ράβδους ο οποίο κρούοντα μεταξύ τους συγκαταλέγετα στς κρουστές ράβδους. Στα σπανκά claves σημαίνε κλεδά. ISBN 9607354869 9 789607 354860 κή ή σε μελωδίες όπου είνα επθυμητό το λατνοαμερκάνκο χρώμα. Ο κρουστοί ρά6δο είνα γνωστοί σε πολλά μέρη του κόσμου από τα πανάρχαα χρόνα. Μερκές φορές μεγάλα κομμάτα ξύλου ή μπαμπού χτυπούνταν μεταξύ τους γα να συνοδεύσουν το τραγούδ ή το χορό. Στην αρχαία ίγυπτο γυναίκες χτυπούσαν τα κλά6ες στα χωράφα την εποχή του θερσμού δίνοντας το ρυθμό στους θερστές ο άντρες κνούσαν τα δρεπάνα τους σύμφωνα με το ρυθμό των ράοδων. Σε άλλους πολτσμούς ο ήχος των κρουόμενων ράδδων χρησμοποήθηκε γα να απομακρύνε τα κακά πνεύματα ή γα να τρομάξε τους εχθρούς. Τα κλά6ες όπως τα γνωρίζουμε σήμερα προέρχοντα από την Κού6α αν κα ένα κνέζκο όf!yανο το πανυκ τσε προσομοάζε πολύ κα ερμηνεύετα κατά τον ίδο τρόπο. Τα σύυχρονα δυτκά όf!yανα είνα κυλνδρκά κα κατασκευάζοντα από σκληρό ξύλο. Το μήκος τους φτάνε περίπου τα 20 εκατοστά με δάμετρο 3 εκ.. Τα κλάδες δεν ερμηνεύοντα εύκολα σε μα ορχήστρα: ο ξεχωρστός ήχος τους γίνετα αμέαυς δαίτερα αντληπτός ακόμα κα σε μεγάλη ορχήστρα κα απατούν εξαρετκή Η ΕΠΣΤΗΜΗ ΤΟΥ ΗΧΟ ΠΩΣ ΛΕΤΟΥΡΓΟΥΝ Τ ΚΛΒΕΣ Η παραγωγή ενός κανοποητκού ήχου στα κλάβες εξαρτάτα από ποκίλους παράγοντες. Είνα σημαντκό το ίδο το ξύλο να αντηχεί : πρέπε να παράγε ένα καλό "κλκ". Το κάθε όργανο πρέπε να λεανθεί προσεκτκά οποαδήποτε ανωμαλία στην επφάνεα μπορεί να παρεμποδίσε την καθαρότητα του ήχου του. Επίσης είνα σημαντκό το όργανο να κρατέτα σωστό: η ράβδος που κρατέτα στο αρστερό χέρ πρέπε να συγκρατείτα απαλά κα όχ σφχτό. υτό επτρέπε στο όργανο να δονείτα Το χέρ πρέπε να δημουργεί μα κολότητα που λετουργεί σαν αυτοσχέδο ηχείο το οποίο ενίσχύε τον τόνο του οργάνου. ακρίοεα στην ερμηνεία Ως εππλέον όργανο που προσδίδε χρώμα σ' ένα έf!'(o τα κλάαες συχνά ΊJJτ06oηθoύv το περγραφκό στοχείο της μουσκής όπως στο έf!'(o νσξη των ππαλαχων του Άαρον Κόπλαντ.