Καηαζηάζεηο ηεο ύιεο 1 ΔΚΦΔ ΥΑΝΗΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΟΗ ΦΤΗΚΔ ΔΠΗΣΖΜΔ ΣΖΝ ΠΡΟΥΟΛΗΚΖ ΑΓΧΓΖ ΔΝΟΣΖΣΑ 1: ΔΗΑΓΧΓΖ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4: ΚΑΣΑΣΑΔΗ ΣΖ ΤΛΖ ΚΑΣΑΣΑΔΗ ΣΖ ΤΛΖ Ζ ύιε εκθαλίδεηαη ζε ηξεηο θαηαζηάζεηο: ζηελ ζηεξεή, ζηελ πγξή θαη ζηελ αέξηα. Ζ θπζηθή θαηάζηαζε ελόο πιηθνύ ζώκαηνο εμαξηάηαη: Από ηηο ζπλζήθεο πίεζεο θαη ζεξκνθξαζίαο. Από ηηο ειθηηθέο θαη απωζηηθέο δπλάκεηο ζπλνρήο, δειαδή από ηελ αιιειεπίδξαζε κεηαμύ ηωλ δνκηθώλ ηνπ ζωκαηηδίωλ (κνξίωλ, αηόκωλ ή ηόληωλ) ηνπ ζώκαηνο. Από ηελ θηλεηηθόηεηα ηωλ δνκηθώλ ζωκαηηδίωλ ηνπ ζώκαηνο.
Καηαζηάζεηο ηεο ύιεο 2 ΣΔΡΔΑ ΧΜΑΣΑ ηα ζηεξεά ζώκαηα νη δπλάκεηο ζπλνρήο είλαη πνιύ ηζρπξέο, γη` απηό ην ιόγω ηα δνκηθά ζωκαηίδηα έρνπλ πεξηνξηζκέλε θηλεηηθόηεηα. Κηλνύληαη θαη ηαιαληώλνληαη γύξω από θαζνξηζκέλεο ζέζεηο. Σα ζηεξεά έρνπλ νξηζκέλν ζρήκα θαη νξηζκέλν όγθν. ΟΓΚΟ Όγθνο ζηεξεώλ θαλνληθνύ θαη αθαλόληζηνπ ζρήκαηνο. Γηα ηνλ όγθν κεγάιωλ ζηεξεώλ θαλνληθνύ ζρήκαηνο απαηηείηαη ν γεληθόο καζεκαηηθόο ηύπνο : ΟΓΚΟ = ΔΜΒΑΓΟΝ ΒΑΖ Υ ΤΦΟ V = Δβ π Ζ κνλάδα κέηξεζεο ηνπ όγθνπ είλαη ην Κπβηθό Μέηξν: θκ Τπνδηαηξέζεηο ηνπ θκ: 1θκ = 1000 θπβ. δέθαηα (θ.δεθ.) 1θκ = 1000000θπβ. εθαηνζηά (θ.εθ.) 1θ.δεθ = 1000 θ. εθαηνζηά (θ.εθ.) 1θ.δεθ.= 1 ιίηξν 1 L = 1000 ml 1 ml = 1 θ.εθ. Όγθνο ζηεξεώλ αθαλόληζηνπ ζρήκαηνο. Πάληα κε ηε ρξήζε νγθνκεηξηθνύ δνρείνπ ή νγθνκεηξηθνύ θπιίλδξνπ Π 1 ν : Σα πιηθά λα βπζίδνληαη Τπνιόγηζε ηνλ όγθν ηεο πέηξαο Όγθνο είλαη ν ρώξνο πνπ θαηαιακβάλεη, πνπ «πηάλεη» έλα ζώκα. Δίλαη κηα ραξαθηεξηζηηθή ηδηόηεηα ηωλ ζωκάηωλ θαη ηνλ κεηξάκε ρξεζηκνπνηώληαο ην νγθνκεηξηθό δνρείν ή ηνλ νγθνκεηξηθό θύιηλδξν.
Καηαζηάζεηο ηεο ύιεο 3 Π 2 ν : Σα πιηθά λα επηπιένπλ Πώο κπνξνύκε λα κεηξήζνπκε ηνλ όγθν ελόο ζώκαηνο πνπ επηπιέεη; Ο όγθνο ελόο ζώκαηνο δελ εμαξηάηαη από ην είδνο ηνπ πιηθνύ πνπ είλαη θαηαζθεπαζκέλν ην ζώκα θαη αθόκα δελ εμαξηάηαη από ην βάξνο ηνπ ζώκαηνο. ΜΑΕΑ Μάδα ζηεξεώλ Ζ κνλάδα κέηξεζεο ηεο κάδαο είλαη ην ρηιηόγξακκν ή θηιό. 1 Kg = 1000 g 1 ηόλνο ( t ) = 1000 Kg. Πνηνο από ηνπο δύν έρεη πεξηζζόηεξε κάδα ή βάξνο; Ζ κάδα είλαη κηα ραξαθηεξηζηηθή ηδηόηεηα ηωλ ζωκάηωλ, ηε κεηξάκε κε ηνλ δπγό ζύγθξηζεο.
Καηαζηάζεηο ηεο ύιεο 4 βακβάθη: 150gr κάδα εκείωζε: ηελ θαζεκεξηλή δωή, ιέγνληαο κάδα ή βάξνο, ελλννύκε ην ίδην πξάγκα. Όκωο, ε κάδα είλαη ε πνζόηεηα ηεο ύιεο από ηελ νπνία απνηειείηαη έλα ζώκα, ελώ ην βάξνο είλαη ε δύλακε κε ηελ νπνία έιθεηαη. Έηζη, ην ίδην ζώκα ζηελ Γε θαη ζηε ειήλε έρεη ηελ ίδηα κάδα (δελ κεηαβάιιεηαη ε πνζόηεηα ηεο ύιεο από ηελ νπνία απνηειείηαη), ελώ δελ έρνπλ ίδην βάξνο ιόγω δηαθνξεηηθήο έιμεο (δύλακε ηεο βαξύηεηαο). Ζ κάδα ηωλ ζωκάηωλ δελ εμαξηάηαη πάληα από ηνλ όγθν ηνπο. Μάδα ελόο ζώκαηνο είλαη ε πνζόηεηα ηεο ύιεο πνπ πεξηέρεη ην ζώκα. ΤΓΡΑ ΧΜΑΣΑ ηα πγξά νη δπλάκεηο ζπλνρήο είλαη ιηγόηεξν ηζρπξέο απ` όηη ζηα ζηεξεά θαη ε θηλεηηθόηεηά ηωλ δνκηθώλ ζωκαηηδίωλ ηνπο είλαη κεγαιύηεξε. Όγθνο πγξώλ Σα πγξά δελ έρνπλ ζπγθεθξηκέλν ζρήκα, αιιά παίξλνπλ ην ζρήκα ηνπ δνρείνπ πνπ ηα βάδνπκε. Ο όγθνο ηνπο όκωο είλαη νξηζκέλνο θαη παξακέλεη ζηαζεξόο. Π 1 ν : ε πνην από ηα ηξία δνρεία έρεη ην λεξό κεγαιύηεξν όγθν; Καη ζηα ηξία δνρεία ην λεξό έρεη ίδην όγθν, δηαθέξεη όκωο ην ζρήκα ηνπ.
Καηαζηάζεηο ηεο ύιεο 5 Μάδα πγξώλ Σε κάδα ηωλ πγξώλ ηε κεηξάκε θαη κε ην ιίηξν ( L ) 1 L = 1000ml Μέηξεζε ηε κάδα ηνπ ρξωκαηηζκέλνπ λεξνύ Μεηθηή κάδα κάδα κπνπθαιηνύ = Καζαξή κάδα ή βάξνο ΑΔΡΗΑ ΧΜΑΣΑ ηα αέξηα νη δπλάκεηο ζπλνρήο κεηαμύ ηωλ κνξίωλ ηνπο είλαη πάξα πνιύ κηθξέο. Σα κόξηά ηνπο θηλνύληαη πξνο όιεο ηηο θαηεπζύλζεηο άηαθηα, ειεύζεξα θαη θαηαιακβάλνπλ όιν ην ρώξν πνπ ηνπο πξνζθέξεηαη. Σα αέξηα δελ έρνπλ νξηζκέλν ζρήκα θαη όγθν, ηείλνπλ λα θαηαιάβνπλ ην ρώξν πνπ ηνπο πξνζθέξεηαη. ηα αέξηα ηα κόξηα βξίζθνληαη ζρεηηθά ζε κεγάιεο απνζηάζεηο κεηαμύ ηνπο θαη γη` απηό ζπκπηέδνληαη ηόζν εύθνια. Όγθνο αεξίωλ Π 1 ν : Γηαηί δελ βξέρεηαη ην βακβάθη; Πώο κπνξνύκε λα βπζίζνπκε βακβάθη κέζα ζην λεξό, ρωξίο απηό λα βξαρεί;
Καηαζηάζεηο ηεο ύιεο 6 Σν βακβάθη δελ είλαη βξεγκέλν. Ο αέξαο, όηαλ είλαη πεξηνξηζκέλνο, θαηαιακβάλεη (πηάλεη) ρώξν, έρεη όγθν. Π 2 ν : Μπνξείο λα θνπζθώζεηο ην κπαιόλη; Σν κπαιόλη δε θνπζθώλεη, όζν δπλαηά θαη αλ θπζήμνπκε γηαηί ν αέξαο πνπ ππάξρεη κέζα ζην κπνπθάιη πηάλεη ρώξν. Θα θνπζθώζεη ην κπαιόλη αλ αλνίμεηο κεξηθέο ηξύπεο ζηνλ πάην ηνπ κπνπθαιηνύ;
Καηαζηάζεηο ηεο ύιεο 7 Φπζώληαο ην κπαιόλη ζα θνπζθώλεη γηαηί ν αέξαο ηνπ ζα «δηώμεη» ηνλ αέξα ηνπ κπνπθαιηνύ από ηηο ηξύπεο. Σα αέξηα πηάλνπλ ηόπν, έρνπλ όγθν. Μάιηζηα, ζε αληίζεζε κε ηα πγξά, θαηαιακβάλνπλ όιν ηνλ όγθν πνπ ηνπο πξνζθέξεηαη. Μάδα αεξίωλ Π 1 ν : ηγά κελ έρνπλ κάδα ή βάξνο θαη ηα αέξηα. Έρεη ν αέξαο βάξνο; Ο αέξαο έρεη βάξνο.