Το μοντέλο Altman Z score 30/11/2018 Σιώπη Ευαγγελία
Το μοντέλο Altman Z score δεκηνπξγήζεθε από ηνλ νηθνλνκνιόγν θαη θαζεγεηή Altman ην 1968. Δρεη ζαλ ζηόρν λα απαληήζεη κε κεηξήζηκα ζηνηρεία ζηα εξσηήκαηα όπσο πόηε κηα επηρ/ζε αληηκεησπίδεη θίλδπλν πηώρεπζεο, εάλ ππάξρνπλ ζεκεία ηα νπνία κπνξνύλ λα εληνπηζζνύλ λσξίηεξα από ην γεγνλόο ηεο πηώρεπζεο. Σπλδύαζε πέληε δείθηεο πνπ ήδε ρξεζηκνπνηνύληαλ ηελ ξεπζηόηεηα, ηελ απνδνηηθόηεηα, ηελ κόριεπζε, ηελ θεξεγγπόηεηα θαη ηελ δξαζηεξηόηεηα, κε έλα ηειηθό απνηέιεζκα, κηα θαη κνλαδηθή βαζκνιόγεζε. Αξρηθά επέιεμε έλα δείγκα 66 εηαηξεηώλ θαη δεκηνύξγεζε δύν ηζάξηζκεο νκάδεο. Ζ πξώηε νκάδα απνηεινύληαλ από επηρ/ζεηο πνπ ήδε είραλ θαηαζέζεη αίηεζε πηώρεπζεο ζε ρξνληθό δηάζηεκα 20 εηώλ ζηελ Ακεξηθή θαη ζηελ δεύηεξε νκάδα εηαηξείεο ελεξγέο πνπ δελ ήηαλ ρξεσθνπεκέλεο. Τν δείγκα δελ ήηαλ νκνηνγελέο σο πξνο ην κέγεζνο θαη ηηο δξαζηεξηόηεηεο ησλ επηρ/ζεσλ,αιιά επέιεμε νηθνλνκηθά ζηνηρεία ησλ επηρ/ζεσλ ζε ίδην βάζνο ρξόλνπ. Φξεζηκνπνίεζε πέληε κεηαβιεηέο θαη ζπγθεθξηκέλνπο ζπληειεζηέο γηα ηηο βηνκεραληθέο επηρεηξήζεηο έηζη ώζηε νη βαζκνί ησλ πγηώλ επηρεηξήζεσλ λα είλαη πνιύ θνληά ε κία ζηελ άιιε θαη πάξα πνιύ καθξηά από ηνπο αληίζηνηρνπο βαζκνύο ησλ κε πγηώλ επηρεηξήζεσλ. Χ 1 = Κεθάλαιο κίνηζηρ /Σύνολο Ενεπγηηικού - ζςνηελεζηήρ 1,2 Απνηππώλεη ηα θαζαξά δηαζέζηκα ηεο επηρ/ζεο ζε ζρέζε κε ηα ζπλνιηθά θεθάιαηα. Τν θεθάιαην θίλεζεο νξίδεηαη σο ε δηαθνξά ηνπ θπθινθνξνύληνο ελεξγεηηθνύ βξαρππξόζεζκεο ππνρξεώζεηο ηνπ ηζνινγηζκνύ. Χ 2 = Παπακπαηηθένηα κέπδη/ Σύνολο ενεπγηηικού ζςνηελεζηήρ 1,4 Απνηππώλεη ηη από ηα θέξδε ή δεκηέο πνπ επαλεπελδύνληαη ζηελ επηρ/ζε θαηά ηελ δηάξθεηά ηεο. Οη λέεο επηρεηξήζεηο δελ έρνπλ ρξνληθό πεξηζώξην λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ζπζζσξεπκέλα θέξδε ελώ νη παιηέο έρνπλ, κε απηόλ ηνλ ηξόπν παξαθνινπζείηαη θαη ε ειηθία ηεο επηρ/ζεο. Χ 3 =Κέπδη ππο ηόκων και θόπων /Σύνολο Ενεπγηηικού ζςνηελεζηήρ 3,3 Δθθξάδεη ην κέηξν παξαγσγηθόηεηαο ηεο επηρείξεζεο αλεμάξηεηα από ηόθνπο θαη θόξνπο. Χ 4 = Αγοπαία αξία ιδίων κεθαλαίων /Λογιζηική αξία λογιζηικού σπέοςρζςνηελεζηήρ 0,6 Ζ αμία ησλ ηδίσλ θεθαιαίσλ (κεηνρέο) κεηξηέηαη από ηελ αγνξαία αμία όισλ ησλ κεηνρώλ θνηλώλ θαη πξνλνκηνύρσλ, ελώ από ηα ζηνηρεία ππνρξεώζεσλ ηόζν νη βξαρππξόζεζκεο όζν θαη νη καθξνπξόζεζκεο ππνρξεώζεηο. Απνηππώλεη πόζν κπνξεί λα κεησζεί ζε αμία ην ελεξγεηηθό ηεο εηαηξείαο (ππνινγίδνληαο ηελ αμία ησλ κεηνρώλ ζηελ αγνξά ζπλ ην ζπλνιηθό ρξένο ) πξηλ νη ππνρξεώζεηο ππεξβνύλ ην ελεξγεηηθό θαη ε επηρείξεζε δελ κπνξεί λα ηηο θαιύςεη. Χ 5 = Πωλήζειρ/Σύνολο Ενεπγηηικού ζςνηελεζηήρ 1 Απνηππώλεη ηελ ηθαλόηεηα ησλ ζηνηρείσλ ηνπ ελεξγεηηθνύ λα κεηαηξέπνληαη ζε πσιήζεηο θαη δείρλεη ηελ ηθαλόηεηα ηεο δηνίθεζεο ζε αληαγσληζηηθέο ζπλζήθεο. [2]
Όια απηά απνηππώλεηαη αξηζκεηηθά ζηελ παξαθάησ γξακκηθή ζπλάξηεζε: Ζ= 1,2 Χ 1 + 1,4 Χ 2 +3,3 Χ 3 +0,6 Χ 4 +1,0 Χ 5 Από ηηο παξαηεξήζεηο ηνπ πξνέθπςαλ ηα εμήο : Αν Ζ-score 3 ηόηε ε επηρ/ζε ζεσξείηαη αζθαιήο Αν Ζ-score μεηαξύ 2,7-2,99 ρξεηάδεηαη πξνζνρή θαη εγξήγνξζε Αν Ζ-score μεηαξύ 1,81-2,7 ππάξρεη πηζαλόηεηα ρξεσθνπίαο κέζα ζε δύν ρξόληα από ηελ ιήςε ησλ νηθνλoκηθώλ ζηνηρείσλ ηεο επηρ/ζεο Αν Ζ-score 1,80 ππάξρεη κεγάιε πηζαλόηεηα ρξεσθνπίαο. Ζ κέζνδνο απηή ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ αμηνιόγεζε επηρεηξήζεσλ ζρεηηθά κε ηελ ρξεκαηνδόηεζή ηνπο. Πεγή: http://en.wikipedia.org/wiki/altman_z-score και εργαςία για το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιςτήμιο, https://www.researchgate.net/publication/302894450_to_montelo_altman_z_score Παράδειγμα εφαρμογής του μοντέλου Altman Z score Έζησ ε βηνκεραληθή εηαηξία ΑΒΓ αηηείηαη επέθηαζε ηνπ δαλεηζκνύ ηεο. Ζ εηαηξία παξέρεη ηηο παξαθάησ ρξεκαηννηθνλνκηθέο πιεξνθνξίεο ζηνλ ππεύζπλν ηεο ηξάπεδαο: (ζε ρηιηάδεο) Δλεξγεηηθό Υπνρξεώζεηο θαη Ίδηα Κεθάιαηα Τακείν 20 Λνγαξηαζκνί πιεξσηένη 30 Λνγαξηαζκνί Απαηηήζεσλ 90 Γξακκάηηα πιεξσηέα 90 Απνζέκαηα 90 Γεδνπιεπκέλα έμνδα 30 [3] Σπλνιηθό (καθξνρξόλην) ρξένο 150 Δγθαηαζηάζεηο& εμνπιηζκόο 500 Μεηνρηθό θεθάιαην 400 Σύλνιν Δλεξγεηηθνύ 700 Σύλνιν Υπνρξεώζεσλ θαη Καζαξήο Θέζεο Αθόκε, πσιήζεηο= 500, θόζηνο πσιεζέλησλ= 360, απνζβέζεηο = 40, ηόθνη= 40, 700
θνξνινγηθόο ζπληειεζηήο= 26%, ν δείθηεο δηαλεκόκελνπ κεξίζκαηνο θεξδώλ είλαη 0.5 θαη ε αγνξαία αμία ησλ κεηνρώλ ίζε κε ηε ινγηζηηθή αμία. i. Φξεζηκνπνηώληαο ην ππόδεηγκα Altman (Ε score) ζα εηζεγνύζαζηαλ ηελ έγθξηζε ηνπ δαλείνπ; Δμεγήζηε ηελ απάληεζή ζαο. ii. Αλ νη πσιήζεηο ηεο ΑΒΓ κεησζνύλ θαηά 10%, ε αγνξαία αμία ησλ κεηνρώλ κεησζεί θαηά 50% θαη ππνζέζνπκε όηη όιεο νη άιιεο παξάκεηξνη παξακέλνπλ ακεηάβιεηνη ζα επεξεαδόηαλ ε ζρεηηθή εηζήγεζε ζαο; Δμεγήζηε ηελ απάληεζή ζαο. Πεξίπησζε i Χ1=Κεφάλαιο κίνηςησ /ςφνολο ενεργητικοφ 50/700 X1= 0,071429 1,2 0,085714 Χ2=Παρακρατηθζντα κζρδη/ςφνολο ενεργητικοφ 22,2/700 X2= 0,031714 1,4 0,0444 Χ3=Κζρδη προ τόκων και φόρων/ςφνολο ενεργητικοφ 100/700 X3= 0,142857 3,3 0,471429 Χ4=Αγοραία αξία ιδίων κεφαλαίων/λογιςτική αξία ςυνολικοφ χρζουσ 400/300 X4= 1,333333 0,6 0,8 Χ5=Πωλήςεισ /ςφνολο ενεργητικοφ 500/700 X5= 0,714286 1 0,714286 2,115829 Zi=1,2 x X1 +1,4 x X2 + 3,3 x X3+ 0,6 x X4 + 1 x X5 =2,115829 Κεφάλαιο κίνηςησ=κυκλοφοροφν ενεργητικό-βραχυπρόθεςμεσ υποχρεώςεισ 200-150=50 Κυκλοφοροφν ενεργητικό= Ταμείο 20 Λογ απαιτήςεων 90 Αποθζματα 90 Σφνολο 200 Βραχυπρόθεςμεσ υποχρεώςεισ=λογ/ςμοί πληρωτεο 30 γραμ πληρωτ 90 δεδουλ ζξοδα 30 Σφνολο 150 Πωλήςεισ 500 Κόςτοσ πωληθζντων -360 Μικτό κέρδος 140 Αποςβζςεισ -40 Κέρδη προ τόκων και φόρων 100 Τόκοι -40 Καθαρά κέρδη 60 Φορος 26% -15,6 δείκτησ διανεμόμενου μερίςματοσ /κερδών=0,5 Καθαρά κζρδη χρήςησ 44,4 Μερίςματα 22,2 κζρδη εισ νζον 22,2 [4]
Περίπτωςη ii Χ1=Κεφάλαιο κίνηςησ /ςφνολο ενεργητικοφ 50/700 X1= 0,071429 1,2 0,085714 Χ2=Παρακρατηθζντα κζρδη/ςφνολο ενεργητικοφ 03,7/700 X2= 0,005286 1,4 0,0074 Χ3=Κζρδη προ τόκων και φόρων/ςφνολο ενεργητικοφ 50/700 X3= 0,071429 3,3 0,235714 Χ4=Αγοραία αξία ιδίων κεφαλαίων/λογιςτική αξία ςυνολικοφ χρζουσ 200/300 X4= 0,666667 0,6 0,4 Χ5=Πωλήςεισ /ςφνολο ενεργητικοφ 450/700 X5= 0,642857 1 0,642857 1,371686 Zii=1,2 x X1 +1,4 x X2 + 3,3 x X3+ 0,6 x X4 + 1 x X5 =1,371686 Κεφάλαιο κίνηςησ=κυκλοφοροφν ενεργητικό-βραχυπρόθεςμεσ υποχρεώςεισ 200-150=50 Κυκλοφοροφν ενεργητικό= Ταμείο 20 Λογ απαιτήςεων 90 Αποθζματα 90 Σφνολο 200 Βραχυπρόθεςμεσ υποχρεώςεισ=λογ/ςμοί πληρωτεο 30 γραμ πληρωτ 90 δεδουλ ζξοδα 30 Σφνολο 150 Πωλήςεισ 450 Κόςτοσ πωληθζντων -360 Μικτό κέρδος 90 Αποςβζςεισ -40 Κέρδη προ τόκων και φόρων 50 Τόκοι -40 Καθαρά κέρδη 10 Φορος 26% -2,6 δείκτησ διανεμόμενου μερίςματοσ /κερδών=0,5 Καθαρά κζρδη χρήςησ 7,4 Μερίςματα 3,7 κζρδη εισ νζον 3,7 Σηελ πεξίπησζε i ην Εi= 2,116 1,81 αιιά 3,κεηαμύ 1,81-2,7 ππάξρεη πηζαλόηεηα ρξεσθνπίαο κέζα ζε δύν ρξόληα από ηελ ιήςε ησλ νηθνλνκηθώλ ζηνηρείσλ ηεο επηρ/ζεο, νπόηε ε ρξεκαηνδόηεζε πξέπεη λα γίλεη κε πνιύ κεγάιε πξνζνρή, λα ιεθζνύλ ππ όςε ζηνηρεία ηεο επηρ/ζεο ησλ πέληε πξνεγνύκελσλ εηώλ θαη λα δεηεζνύλ επηπιένλ εμαζθαιίζεηο (πρ εκπξάγκαηεο). Σηελ δε πεξίπησζε ii ην Zii 1,3717 1,81 ην νπνίν απνξξίπηεηαη γηαηί ππνιείπεηαη ηνπ 1,81 ην νπνίν ζύκθσλα κε ηελ παξαπάλσ κέζνδν ππνδεηθλύεη ρξεσθνπία. [5]