Πρόταση συνεργασίας για την ανάπτυξη της Ύδρας ως προορισμού κρουαζιέρας

Πρόταση συνεργασίας για την ανάπτυξη της Ύδρας ως προορισμού κρουαζιέρας Πριν προχωρήσουμε στην πρόταση συνεργασίας που μας ζητήθηκε, θα αναφερθούμε ακροθιγώς σε μια γενική εικόνα της βιομηχανίας κρουαζιέρας, μαζί με μερικά θέματα που άπτονται της ανάπτυξης ενός προορισμού για την προσέλκυση και υποδοχή κρουαζιεροπλοίων. (Σημ. Χρησιμοποιούμε στοιχεία της CLIA για το 2014, γιατί του 2015 βρίσκονται ακόμη σε στάδιο επεξεργασίας και δεν έχουν πλήρως ανακοινωθεί) Γενικά για την κρουαζιέρα Η κρουαζιέρα είναι μια εξειδικευμένη μορφή εισαγόμενου τουρισμού που αντλεί την πελατεία της από όλες τις τουριστικές αγορές του κόσμου. Όπως φαίνεται σχηματικά στο παρακάτω γράφημα, λειτουργεί σε όλα τα μήκη και πλάτη της γής και κατανέμει την προσφορά της ανάλογα με τις εμπορικές συνθήκες, τις περιστάσεις, αλλά και βάσει της εκάστοτε στρατηγικής των εταιρειών για την ανάπτυξη νέων αγορών. Σχεδιάγραμμα από FCCA website Η κρουαζιέρα είναι μια εντελώς παγκοσμιοποιημένη βιομηχανία που αναπτύσσεται 20% ταχύτερα από τον γενικό τουρισμό. Έχει δείξει μεγάλη αντοχή σε αναταράξεις και είναι εντυπωσιακό ότι από το κραχ του 2008 μέχρι σήμερα αυξήθηκε κατά 48%, παρά την αργή ανάκαμψη στις ώριμες αγορές των ΗΠΑ και της ΕΕ. Την ευρωστία της καταδεικνύουν οι 1

παραγγελίες νέων πλοίων που μεταξύ 2016 και 2018 αυξάνουν την προσφορά κρουαζιέρας (κατά μέσο όρο) με 26.000 κλίνες ετησίως, επένδυση πάνω από 6,5 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ. Η τάση αυτή συνεχίζεται και μεταξύ 2019 και 2022 - σύμφωνα με τις ήδη επιβεβαιωμένες παραγγελίες - διαφαίνεται μια αύξηση 143.891 επί πλέον κλινών. Η ετήσια επίδραση της βιομηχανίας κρουαζιέρας στην παγκόσμια οικονομία πλησιάζει τα 108 δισεκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων τα 40 αφορούν την οικονομία της Ευρώπης. Η κρουαζιέρα θαλάσσης και ποταμών υποδιαιρείται σε διάφορα brands πολλά εξ αυτών θυγατρικές των ομίλων leaders - που καλύπτουν όλη την γκάμα της τουριστικής αγοράς, ξεκινώντας από το πιό μαζικό προϊόν και φτάνοντας στην υψηλότερη πολυτέλεια. Μάλιστα, η τελευταία κατηγορία δείχνει σημαντική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, πράγμα που ενδιαφέρει προορισμούς που μπορούν να υποστηρίξουν ένα προϊόν ανάλογου prestige. Για προορισμούς όπως η Ύδρα που έχουν περιορισμένες δυνατότητες υποδοχής κρουαζιεροπλοίων αλλά μπορούν να προσφέρουν ένα διακριτά ποιοτικό προϊόν, οι θετικές εξελίξεις στην κρουαζιέρα υψηλών απαιτήσεων δείχνει έναν δυνητικά πολύ αποδοτικό δρόμο εξειδίκευσης. Ενώ στην μαζική κρουαζιέρα τα παλαιάς γενιάς μικρά και μεσαία πλοία σιγά-σιγά εξαφανίζονται και τη θέση τους παίρνουν μεγαθήρια 3.500+ επιβατών, τα υψηλότερων απαιτήσεων niche brands θα συνεχίσουν να προτιμούν (και να κατασκευάζουν) μονάδες μικρότερης χωρητικότητας και μεγέθους. Αυτό για να μπορούν να προσφέρουν τις προσωποποιημένες ξενοδοχειακές υπηρεσίες και τις «ασυνήθιστες» εμπειρίες «περιορισμένης πρόσβασης» που τα διαφοροποιούν ποιοτικά. Έτσι τους ενδιαφέρουν και προορισμοί που δεν είναι μαζικά προσβάσιμοι, αλλά προσφέρουν αυθεντικότητα, ιδιαίτερα ενδιαφέροντα, αισθητική, αναλλοίωτες περιβαλλοντικές συνθήκες και υψηλού επιπέδου υπηρεσίες. Δεν έχουν μείνει πολλά τουριστικά μέρη στην Ελλάδα που να μπορούν να υποστηρίξουν πειστικά μια τέτοια προδιαγραφή. Σε μια μελέτη της CTM Hellas για το νησί των Κυθήρων του 2013 υπολογίστηκε ότι στην Ανατολική Μεσόγειο μέσω Αιγαίου τότε περνούσαν περίπου 115 χιλιάδες κλίνες κρουαζιέρας ετησίως με πλοία μικρού μεγέθους, δηλ. κάτω από 1.000 κλίνες ανά μονάδα. Αν και έκτοτε έχουν περάσει τρία δύσκολα χρόνια για την Ανατολική Μεσόγειο, η κατηγορία αυτή διατηρεί μια σχετικά σταθερή παρουσία στην περιοχή του Αιγαίου. 2

Το οικονομικό επίπεδο των επιβατών αυτής της κατηγορίας είναι τέτοιο που μια προσέγγιση ενός μικρού κρουαζιεροπλοίου 6 αστέρων μπορεί να αποφέρει περισσότερα έσοδα στην τοπική οικονομία από άμεσες καταναλωτικές δαπάνες επιβατών από ένα κρουαζιερόπλοιο μαζικής αγοράς με 3.500 ή 4.000 επιβάτες. Φτάνει βέβαια να προσφέρει και ο προορισμός ανάλογο επίπεδο λιανικής και υπηρεσιών προς κατανάλωση. Μια ματιά στην Μεσόγειο Tα δύο γραφήματα που ακολουθούν παρουσιάζουν την κατανομή κλινών κρουαζιέρας αντιστοίχως σε παγκόσμια κλίμακα και στην Ευρώπη, όπου φαίνεται καθαρά η εμπορική σημασία της Μεσογείου που είναι 2 η σε κίνηση κρουαζιέρας παγκοσμίως. Παγκόσμια κατανομή κλινών κρουαζιέρας (2014) (Εκατομμ. κλινο-ημέρες) Πηγή: CLIA Glbal Cruise Turism Reprt 16,7 12% 46,4 33% 7,6 5% 71,5 50% Β. Αμερική Ευρώπη Ασία - Ειρηνικός Λοιπός Κόσμος Η κατανομή της κρουαζιέρας στην Ευρώπη (2014) (Εκατομμ. κλινο-ημέρες) Πηγή: CLIA Glbal Cruise Turism Reprt 13,5 29% 32,9 71% Μεσόγειος Β. Ευρώπη 3

Το 2011 άρχισε να γίνεται αρκετά αισθητή μια διόρθωση προσφοράς κλινών κρουαζιέρας στην Μεσόγειο, που στην ουσία έβαλε φρένο στην εκρηκτική ανάπτυξη που είχε προηγηθεί στην περιοχή. Οι παράγοντες που την προκάλεσαν ήταν: Η μείωση της ζήτησης γενικά για την Μεσόγειο που προκλήθηκε από την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008-2010 και την αργή ανάκαμψη που επακολούθησε στις χώρες με ώριμες αγορές κρουαζιέρας, δηλαδή της Β. Αμερικής και της Ευρωζώνης Η εικόνα επικινδυνότητας που δημιούργησε για την Ανατολική Μεσόγειο η έκρηξη της Αραβικής Άνοιξης Η απώλεια πολύ σημαντικών εμπορικά προορισμών της Ανατολικής Μεσογείου λόγω της εξάπλωσης των αναταραχών στον Αραβικό κόσμο, ειδικά της Αιγύπτου και των Άγιων Τόπων που είναι διαχρονικοί μαγνήτες για την κρουαζιέρα Οι μεγάλες αναταραχές της Αθήνας του 2011 που αμαύρωσαν την φήμη της μοναδικής χώρας στην Ανατολική Μεσόγειο που θεωρείτο σταθερή και απόλυτα ασφαλής. (Σημ. Ευτυχώς, η σημαντική άνοδος της τουριστικής δημοφιλίας της Ελλάδος που ακολούθησε και ειδικά της Μυκόνου και της Σαντορίνης έσωσε αρκετά την κατάσταση.) Ο παρακάτω πίνακας δείχνει την παγκόσμια εξέλιξη προσφοράς κλινών κρουαζιέρας όπου φαίνεται καθαρά και η διόρθωση που έγινε στην Μεσόγειο. (Σημ. Πρέπει να ληφθεί υπ όψιν ότι οι αποφάσεις για αλλαγές δρομολογίων συνήθως υλοποιούνται μετά από περίπου 2 χρόνια και για αυτό η μείωση προσφοράς στην Μεσόγειο άρχισε να βρίσκεται σε πιο ολοκληρωμένο στάδιο το 2014. Η δεκαετής εξέλιξη της προσφοράς κρουαζιέρας ανα περιοχή (Εκατομμ. κλινο-ημέρες) Πηγή: CLIA Glbal Cruise Turism Reprt 51,00 56,80 62,70 62,10 64,00 63,10 71,50 38,1 35,5 35,7 29,4 31,7 32,9 20,7 21,8 24,1 15,5 10,20 13,2 13,8 15,1 9,70 11,40 13,20 13,90 13,50 5,8 4,90 2004 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Καραϊβική/Β. Αμερική Μεσόγειος Β. Ευρώπη Λοιπός Κόσμος Πάντως, η συγκυριακή μείωση προσφοράς στην Μεσόγειο θα είχε πολύ πιο πρόσκαιρα χαρακτηριστικά αν ήταν μόνο η οικονομική κρίση. Όμως, η προσθήκη της μεγάλης 4

αναταραχής στην Μέση Ανατολή ώθησε την βιομηχανία της κρουαζιέρας σε μια πιο ριζική αναθεώρηση της παγκόσμιας στρατηγικής ανάπτυξης της. Αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το bm που βίωσε η Μεσόγειος - ειδικά την τελευταία δεκαετία μπορεί να μην επανέλθει με την ίδια μορφή που είχε πριν το 2011. Αν και σήμερα έχει βελτιωθεί αρκετά η γενικότερη οικονομική κατάσταση στις χώρες με ώριμες αγορές κρουαζιέρας και η ζήτηση σταδιακά ανακάμπτει, τα προβλήματα στην Ανατολική Μεσόγειο όχι μόνο διαρκούν, αλλά επιδεινώθηκαν περαιτέρω λόγω: Της κρίσης στην Ουκρανία που ακύρωσε μια αναδυόμενη ανάπτυξη κρουαζιέρας στην Μαύρη Θάλασσα, πράγμα που επηρεάζει και το Αιγαίο Της περαιτέρω κλιμάκωσης και διάχυσης του εμφυλίου πολέμου στην Συρία Του προσφυγικού δράματος στο Αιγαίο Της επιδείνωσης της κατάστασης της Τουρκίας που οδήγησε σε μαζικές ακυρώσεις προσεγγίσεων για το 2016 Προς το παρόν, η Μεσόγειος φαίνεται να μπήκε σε μια φάση συντήρησης κεκτημένων, όπου θα δοθεί ένας αγώνας εξισορρόπησης με την ανάπτυξη των αγορών της Άπω Ανατολής που έχει αποσπάσει σχεδόν όλη την προσοχή των μεγάλων ομίλων κρουαζιέρας. Είναι όμως τόσο ορμητική η επίθεση προσφοράς στην Κίνα, που μπορεί εξ αντανακλάσεως να φέρει ένα νέο αναπτυξιακό κύμα στην Μεσόγειο, όταν η αγορά της Κίνας θα έχει αρχίσει να ωριμάζει και να ζητά κρουαζιέρες στην Ευρώπη. Αυτό δεν θα αργήσει, γιατί η Κινεζική αγορά ήδη έφτασε να παράγει 700.000 επιβάτες ετησίως μέσα σε σχετικά ελάχιστο διάστημα και αν συγκριθεί με τις ώριμες αγορές της Ευρώπης που φαίνονται στο παρακάτω γράφημα, είναι εμφανές ότι τις έχει πλησιάσει αρκετά. Οι ώριμες αγορές κρουαζιέρας το 2014 σε σύνολο επιβατών (x 1 εκ.) Πηγή: CLIA Glbal Cruise Turism Reprt Νορβηγία Ισπανία Γαλλία Κίνα Καναδάς Ιταλία Αυστραλία Ην. Βασίλειο Γερμανία Ην. Πολιτείες 0,18 0,45 0,50 0,70 0,80 0,84 1,00 1,61 1,77 11,21 5

Η προσέλκυση της Κινεζικής αγοράς για κρουαζιέρες στην Μεσόγειο είναι μια πολύ θετική προοπτική για την Ελλάδα, αφού ήδη είναι ανάμεσα στις χώρες που βρίσκονται ψηλά στις προτιμήσεις των Κινέζων. Είναι λογικό να υποθέσει κανείς ότι τα πρώτα κύματα Κινέζων επιβατών στην Ευρώπη θα προέρχονται από τα υψηλότερα επίπεδα της Κινεζικής αγοράς και αυτό θα αποτελέσει ένα κριτίριο επιλογής προορισμών για τα δρομολόγια κρουαζιέρας. Η σχέση της κρουαζιέρας με τους προορισμούς Η κρουαζιέρα προσφέρει μια δειγματοληπτική ταξιδιωτική εμπειρία, όπου ο επισκέπτης έχει ελάχιστο χρόνο σε κάθε προορισμό διέλευσης (τράνζιτ). Αυτό καθορίζει το εφικτό εύρος της εμπειρίας των επιβατών από την επίσκεψη και αποτελεί πρόκληση για κάθε προορισμό το να ανταπεξέλθει ικανοποιητικά σε μια τόσο βραχεία έκθεση. Όπως είναι φυσικό, στην κρουαζιέρα μετράει πολύ η πρώτη εντύπωση του επιβάτη και όπως λένε οι Αμερικανοί: «η πρώτη εντύπωση δεν σου δίνει δεύτερη ευκαιρία». Στην Ελλάδα, σιγά-σιγά όλο και πιο πολλοί προορισμοί κρουαζιέρας αναδυόμενοι και καθιερωμένοι - έχουν αρχίσει να το καταλαβαίνουν αυτό. Όμως, η έλλειψη οργανωμένων συνεργασιών σε τοπικό επίπεδο και οι ανόητες διαμάχες μεταξύ φορέων και παραγόντων δυσχεραίνουν κάποια βασικά πράγματα που αφορούν π.χ. την σχέση λιμανιού και πόλης, την καθαριότητα, κλπ. Ένα άλλο ζήτημα είναι ότι στην Ελλάδα έχει υποεκτιμηθεί πολύ η σημασία της κρουαζιέρας για την γενικότερη τουριστική ανάπτυξη. Ακόμη και ανάμεσα στους εγχώριους τουριστικο-ξενοδοχειακούς κλάδους οι απόψεις διίστανται, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις που βλέπουν την κρουαζιέρα σχεδόν εχθρικά. Όσοι αντιδρούν δεν καταλαβαίνουν ότι οι εταιρείες κρουαζιέρας όταν επιλέγουν έναν προορισμό για τα δρομολόγια τους ξοδεύουν πολλά χρήματα σε μάρκετινγκ για να τον προβάλουν. Συχνά η δαπάνη αυτή υπερβαίνει τους τοπικούς προϋπολογισμούς ολόκληρης της τουριστικής προώθησης των προορισμών, ενώ γίνεται μια σύγχρονη, σωστά στοχευμένη και τεχνοκρατικά άρτια προσέγγιση των αγορών. Επίσης, κάθε επιβάτης κρουαζιέρας που επισκέπτεται έναν προορισμό μεταφέρει τις εντυπώσεις του σε ένα προσωπικό κύκλο συγγενών, φίλων και συνεργατών, όταν θα επιστρέψει στην πατρίδα του. Με απλά λόγια, η προσέγγιση ενός κρουαζιεροπλοίου 1.000 επιβατών έχει σαν δυνητικό αποτέλεσμα να περάσει ένα μήνυμα εντυπώσεων από ένα προορισμό σε 10.000 ή και περισσότερους ανθρώπους. 6

Σε μια έρευνα της CLIA (Παγκόσμια Ένωση Εταιρειών Κρουαζιέρας) επιβεβαιώνεται ο ουσιαστικός ρόλος που παίζει η δειγματοληπτική φύση της κρουαζιέρας στην καλλιέργεια τουριστικής δημοφιλίας των προορισμών προσέγγισης. Σύμφωνα με αυτήν, το 82% των επιβατών πιστεύει ότι η κρουαζιέρα είναι ένας ιδανικός τρόπος για να «δοκιμάσει» κανείς προορισμούς σε μια περιοχή όπου δεν έχει ξαναπάει. Επί πλέον, το 40% δηλώνει ότι έχει επιστρέψει ως συμβατικός τουρίστας σε προορισμό που πρωτοπήγε με κρουαζιερόπλοιο. Μία βασική ιδιαιτερότητα της κρουαζιέρας, έναντι π.χ. του κλάδου των resrt, είναι η μεγάλη εμπορική ευελιξία που της δίνουν οι προπέλλες των πλοίων. Αυτό κάνει την κρουαζιέρα ίσως την πιό market driven μορφή τουρισμού. Οι εταιρείες κρουαζιέρας έχουν την ελευθερία να προβαίνουν σε διορθώσεις αλλά και σε ριζικές αναθεωρήσεις - προσφοράς, μεταφέροντας τις κλίνες τους όπου κρίνουν ότι θα βρούν ευνοϊκότερες συνθήκες πληρότητας και κερδοφορίας. (Σημ. Είναι ένα χαρακτηριστικό του κλάδου που τελευταία βιώνουμε έντονα στην περιοχή μας, με τα πολλά προβλήματα στην ευρύτερη Ανατολική Μεσόγειο). Από την σκοπιά των προορισμών, αυτή η ευελιξία της κρουαζιέρας σημαίνει ότι τίποτε δεν είναι δεδομένο και μια «κεκτημένη» δημοφιλία μπορεί να τρωθεί λόγω εξωγενών παραγόντων και συγκυριών. Όποιος και αν είναι ο στόχος της προσπάθειας ανάπτυξης ενός προορισμού για την κρουαζιέρα, (δηλαδή καλλιέργεια αναγνωρισιμότητας, συντήρηση δημοφιλίας, επισκευή εικόνας, κλπ.), αυτή δεν μπορεί να είναι μονοσήμαντη, καθώς η αποτελεσματικότητα συναρτάται και από προσπάθειες των άλλων προορισμών που συνθέτουν την όλη εμπορικότητα της περιοχής. Για αυτό το λόγο οι προωθητικές συνέργειες με ομάδες προορισμών που έχουν στρατηγική συνάφεια ως προς τα δρομολόγια κρουαζιέρας είναι συνήθως αποτελεσματικές. Στην Ελλάδα, λόγω ενός αντιπαραγωγικού τοπικισμού, δεν έχουν ακόμη αναπτυχθεί τέτοιου είδους συνέργειες ή προσπάθειες τύπου cluster marketing. Η προοπτική ανάδειξης ενός προορισμού ή λιμανιού στα πλαίσια μιας περιοχής κρουαζιέρας ενέχει τους εξής παράγοντες: Οι εμπορικές συνθήκες, δηλαδή η ζήτηση, για την περιοχή στην οποία ανήκει. Η στρατηγικότητα της γεωγραφικής του θέσης σε σχέση με τους κορμούς των δρομολογίων στα πλαίσια μιας ευρύτερης περιοχής κρουαζιέρας (π.χ. Ανατολική Μεσόγειος). Οι συνθήκες πρόσβασης, δηλαδή οι υποδομές ελλιμενισμού και υπηρεσιών προς τους επιβάτες. Η σημασία της ποιότητας υποδομών ζυγίζεται βέβαια και με την εμπορικότητα ενός προορισμού, δηλαδή κατα πόσον οι εταιρείες θεωρούν ότι μια συγκεκριμένη επιλογή προσέγγισης ενισχύει την εμπορικότητα των δρομολογίων τους, (π.χ. Σαντορίνη). 7

Η προοπτική κερδοφορίας της εταιρείας από πώληση εκδρομών και άλλων δραστηριοτήτων στην στεριά. Οι ποιότητα της τουριστικής εμπειρίας που μπορεί να προσφέρει σε μια σύντομη επίσκεψη μερικών ωρών. Ύδρα και κρουαζιέρα Στο πρόσφατο παρελθόν είχαμε προτείνει την Ύδρα σε κάποιες εταιρείες υψηλότερου επιπέδου κρουαζιέρας και αυτό οδήγησε σε μερικές προσεγγίσεις. Οι εντυπώσεις που μας μετέφεραν ήταν πολύ θετικές και επιβεβαίωσαν την άποψη μας ότι η Ύδρα έχει τις δυνατότητες να προσελκύσει περισσότερες αφίξεις κρουαζιέρας. Χρειάζεται όμως μια συγκροτημένη εμπορική πολιτική και αυτό έχει να κάνει με την ευρύτερη στρατηγική ανάπτυξης του τουρισμού της Ύδρας. Εκείνο που θεωρούμε πιο σημαντικό απ όλα είναι η αποκρυστάλλωση ενός ξεκάθαρου οράματος για το μέλλον της Ύδρας ως τουριστικού προορισμού που να αντιπροσωπεύει το τοπικό cnsensus. Πρέπει δηλαδή να υπάρχει μια πολύ καλή αντίληψη των επιλογών και ένας συνεκτικός στόχος για το τι είδους προορισμός θέλει να γίνει. Αυτό είναι που θα καθορίσει και το πως θα κινηθεί για την προσέλκυση της κρουαζιέρας. Σήμερα, ο τρόπος με τον οποίο προβάλλεται η Ύδρα είναι κάπως αθόρυβος σε σχέση με τις πραγματικές της δυνατότητες και δείχνει σαν να μην έχει εξελιχθεί ούτε στρατηγικά ούτε επικοινωνιακά. Δηλαδή, ενώ ως προορισμός διατηρεί την ιδιαίτερη μαγεία που τον έκανε αυτό που ήταν στις δεκαετίες του 60 70, η αίσθηση της εικόνας που σήμερα προβάλλει δείχνει κάπως εκτός εποχής, πράγμα που την αποδυναμώνει. Δηλαδή κάτι σαν το Κάπρι που είχε ένα παρόμοιο status την ίδια περίοδο και ακόμη κρέμεται από το «φάντασμα» της παρελθούσας αίγλης του, έχοντας όμως στο μεταξύ χάσει την δημοφιλία της ελιτ. Βέβαια, η Ύδρα ευτυχώς δεν έχει αλλοιωθεί τουριστικά όσο το Κάπρι, αλλά ούτε και έχει εκσυγχρονιστεί από την άποψη «συσκευασίας». Πολλοί προορισμοί πέφτουν στην παγίδα της προσκόλλησης σε ένα ένδοξο παρελθόν, πράγμα που καμμιά φορά τους τυφλώνει μπροστά σε μια πραγματικότητα που έχει ανατρέψει τα περισσότερα δεδομένα πάνω στα οποία βασίστηκε η μεσουράνηση τους. Η Ελλάδα του 60 θεωρείτο ακόμη σχεδόν ως μια εξωτική χώρα και επίσης, τότε δεν υπήρχε internet, γρήγορα εναλασσόμενες «μόδες» και χιλιάδες επιλογές προορισμών ανα τη γή. Η Ύδρα πρέπει να βρεί μια νέα «γλώσσα» που θα μπορεί να εκφράσει την σπάνια αξία της με τρόπο που να προσεγγίζει πιο αποτελεσματικά 8

το φαντασιακό της σύγχρονης δημογραφικής και ψυχογραφικής σύνθεσης των «καλύτερων» αγορών τουρισμού. Κατα την άποψη μας χρειάζεται ένα τεχνοκρατικά άρτιο re-branding της Ύδρας και ένα πολύ δυναμικό re-launching που να την βάλει και πάλι στο αξιακό επίπεδο που της αρμόζει. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι πρόκειται για έναν από τους ελάχιστους προορισμούς της Ελλάδος που έχουν την δυνατότητα να καθιερωθούν ως κατ εξοχήν butique destinatins στα υψηλότερα επίπεδα αγοράς. Ως σύμβουλοι κρουαζιέρας προσπαθούμε πάντα να ωθήσουμε τους πελάτες μας προς την κατεύθυνση μιας πιο ολοκληρωμένης τουριστικής στρατηγικής, όπου εμείς λειτουργούμε επικουρικά στον εξειδικευμένο τομέα μας. Δηλαδή, χάραξη μιας συγκροτημένης εμπορικής πολιτικής που να καθορίζει τους στόχους σε όλα τα επίπεδα, γιατί όσο πιό σαφείς είναι οι κατευθύνσεις και το εμπορικό στίγμα, τόσο πιο αποτελεσματικά μπορούμε και εμείς να συμβάλουμε με την κρουαζιέρα. Προοπτικές της κρουαζιέρας στην Ελλάδα και Ύδρα Η Ελλάδα είναι σταθερά 3 η σε επισκεψιμότητα κρουαζιέρας στην Ευρώπη. Παρ όλα τα αρνητικά που περιγράψαμε για τα τρέχοντα προβλήματα της Ανατολικής Μεσογείου, η επισκεψιμότητα στην Ελλάδα παραμένει υψηλή. Φυσικά θα υπάρξει σχετική κάμψη μεσοπρόθεσμα, αλλά η ζήτηση για την Ελλάδα είναι πολύ έντονη και αυτό θα απαλύνει ως ένα βαθμό τις επιπτώσεις της επιδείνωσης στην Τουρκία. (Σημ. Η εμπορικότητα ενός δρομολογίου κρουαζιέρας βασίζεται πάνω στην ποικιλία χωρών και πολιτισμών που περιλαμβάνει. Μετά την Αραβική Άνοιξη η Ανατολική Μεσόγειος έχασε δύο ζωτικούς προορισμούς της, δηλ. την Αίγυπτο και τους Άγιους Τόπους, που έφερναν σημαντική κίνηση διέλευσης και για την Ελλάδα. Αναμφίβολα αποδυναμώθηκε πολύ ως περιοχή κρουαζιέρας, αφού πλέον υποστηριζόταν μόνο από το δίδυμο Ελλάδα - Τουρκία. Μέχρι το 2015 οι δύο αυτές χώρες κατάφεραν να συγκρατήσουν ικανοποιητικά την φθορά, αλλά τώρα που βγήκε και η Τουρκία προσωρινά από το παιχνίδι, η κρίση ελκυστικότητας της περιοχής επιδεινώθηκε περαιτέρω). Η ουσία είναι ότι η κρουαζιέρα στην Ανατολική Μεσόγειο είναι από τις πιό κερδοφόρες στον κόσμο και αυτό οφείλεται στην μοναδική πυκνότητα δημοφιλών προορισμών μέσα σε μικρές αποστάσεις (χαμηλό κόστος καυσίμων) και στα πολύ υψηλά έσοδα από πωλήσεις εκδρομών. Ίσως να δούμε αρκετές αλλαγές δρομολογίων που θα πλήξουν κυρίως το Βόρειο Αιγαίο, αλλά οι εταιρείες δύσκολα θα εγκαταλείψουν την Ελλάδα και τα νησιά της. Η Ύδρα 9

γεωγραφικά βρίσκεται σε πολύ καλή θέση ακόμη και για δρομολόγια περιορισμένης διείσδυσης στο Αιγαίο και η μικρή απόσταση της από τον Πειραιά είναι μια ακόμη εγγύηση σχετικά σταθερής κίνησης κρουαζιεροπλοίων. Επί πλέον, η ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ και το ανανεωμένο ενδιαφέρον για τις δυνατότητες ανάπτυξης του hmeprting στον Πειραιά αποτελούν ευοίωνα σημάδια για την Ύδρα. Πρόταση συνεργασίας με CTM Hellas Η πρόταση μας διαιρείται σε δύο διακριτές φάσεις, ως εξής: Φάση 1 Διερευνητική Γενικό survey της Ύδρας, ενημέρωση από φορείς, καταγραφή στοιχείων, συλλογή πληροφοριών, κλπ. (Διήμερη ή τριήμερη επίσκεψη συμβούλων για τον σκοπό αυτό) Αξιολογητική έκθεση Εξέταση των δεδομένων της κρουαζιέρας στην περιοχή και μεσοπρόθεσμες εκτιμήσεις Αξιολόγηση των υφιστάμενων συνθηκών υποδοχής Προσδιορισμός του προϊόντος κρουαζιέρας της Ύδρας, δηλαδή τι έχει να προσφέρει σε μια σύντομη επίσκεψη κρουαζιερολποίου Προτάσεις για βελτιώσεις σε διάφορους τομείς εξυπηρέτησης Προτάσεις για τον εμπλουτισμό του προϊόντος στεριάς (εκδρομές, δραστηριότητες, κλπ) Προσδιορισμός προωθητικών στόχων και προτάσεις για την στρατηγική ανάπτυξης της Ύδρας ως προορισμού κρουαζιέρας Η διάρκεια αυτής της φάσης θα είναι περίπου 3 με 4 μήνες και η προτεινόμενη αμοιβή είναι 12.000 + ΦΠΑ πληρωτέα σε 2 δόσεις. Το παραδοτέο θα είναι μια έκθεση βάσει της οποίας θα μπορεί να συζητηθεί σαφέστερα το εύρος και οι δράσεις της Φάσης 2. Η αμοιβή δεν περιλαμβάνει τυχόν οδοιπορικά/ταξιδιωτικά έξοδα, τα οποία θα καταβάλλονται από τον πελάτη κατόπιν υποβολής των νόμιμων παραστατικών. Φάση 2 Εκτελεστική Δημιουργία cruise manual στην Αγγλική γλώσσα, δηλαδή εξειδικευμένης τεχνικής παρουσίασης/οδηγού που απευθύνεται σε στελέχη εταιρειών που ασχολούνται με τα ναυτιλιακά/επιχειρησιακά, τον σχεδιασμό δρομολογίων, τα προγράμματα εκδρομών και το μάρκετινγκ. Η παράδοση θα γίνει σε μορφή σκαριφήματος Pwer Pint με τελικά 10

κείμενα και ενδεικτικές εικόνες που θα επεξεργαστεί γραφίστας της επιλογής του πελάτη για έντυπη και ηλεκτρονική χρήση. Τα περιεχόμενα θα περιλαμβάνουν τεχνικά στοιχεία ελλιμενισμού, στρατηγικά στοιχεία για τον σχεδιασμό δρομολογίων, δυνατότητες για οργανωμένες εκδρομές και δραστηριότητες στεριάς, μια αίσθηση της τουριστικής εμπειρίας της επίσκεψης, ειδικά θέματα όπως γαστρονομία, τέχνη, ενδιαφέροντα δρώμενα, κάποια βασικά ιστορικά στοιχεία γενικού ενδιαφέροντος, κλπ. Δηλαδή, ένας πλήρης χρηστικός οδηγός για τις εταιρείες κρουαζιέρας που ακολουθεί το δικό τους σκεπτικό. Κατάρτιση προγράμματος προώθησης, π.χ. συμμετοχές σε εκθέσεις, στοχευμένες παρουσιάσεις, οργάνωση fam trips, καταχωρήσεις διαφημίσεων και advertrials, κλπ Συμβουλές και περιεχόμενο για website (εφ όσον ζητηθεί) Εκπροσώπηση σε εκθέσεις και συναντήσεις με στελέχη εταιρειών, πράκτορες, κλπ. Τρέχουσες συμβουλές και υποστήριξη Δημόσιες σχέσεις κατά το δοκούν, επικοινωνία, δελτία τύπου, κλπ Για την Φάση 2 προτείνεται μια πρώτη σύμβαση διάρκειας ενός έτους με αμοιβή 10.000 + ΦΠΑ που θα καταβληθεί σε 3 δόσεις. Η τιμή αυτή δεν περιλαμβάνει το κόστος ταξιδιών που θα προκύψουν για την εκτέλεση των συμβατικών υποχρεώσεων. Με την κατάρτιση του προγράμματος προώθησης θα υποβληθεί και ένας προϋπολογισμός ταξιδίων προς έγκριση. Διεθνείς Σύμβουλοι Ανάπτυξης Κρουαζιέρας Παπαδά 2 και Μεσογείων ΑΘΗΝΑ 115 25 Τηλ. 210 6990 628 Fax. 210 6910 750 Email ctm@ath.frthnet.gr www.ctmhellas.cm 11