Μακροοικονομική. Διάλεξη 4 Η Καμπύλη IS

Μακροοικονομική Διάλεξη 4 Η Καμπύλη IS 1

Η Νεοκλασική Σύνθεση Σε αυτή την διάλεξη θα αναπτύξουμε το πρώτο μέρος του IS-LM υποδείγματος To IS-LM υπόδειγμα προσπαθεί να εξηγήσει πως λειτουργεί η οικονομία στο σύνολό της μελετώντας τις κύριες αγορές της οικονομίας και πως αυτές οι αγορές αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους. Το παραπάνω υπόδειγμα αναπτύχθηκε από τον Keynes (1936), έναν σημαντικό οικονομολόγο, όπου στο έργο του «The General Theory of Employment, Interest, and Money (1936) εξηγεί πως μια οικονομία στο σύνολο της θα πρέπει να λειτουργεί 2

Η Νεοκλασική Σύνθεση(συνέχεια) Η αγορά των προϊόντων περιλαμβάνει τον τόπο όπου όλα τα αγαθά(κατανάλωση και κεφαλαιουχικά αγαθά) και υπηρεσίες ανταλλάσσονται (εμπορεύονται) Στην αγορά αγαθών αναπτύσσεται το πραγματικό προϊόν (Πρ ΑΕΠ) της οικονομίας στο σύνολό του το οποίο το αντιλαμβανόμαστε ως ένα ενιαίο αγαθό στην αγορά προϊόντων. Η δεύτερη αγορά είναι η αγορά χρήματος, όπου διαμορφώνεται το ονομαστικό επιτόκιο (i) Η τρίτη αγορά είναι η αγορά εργασίας, όπου διαμορφώνονται οι μισθοί 3

Η Νεοκλασική Σύνθεση(συνέχεια) Οι παραπάνω 3 αγορές αντιπροσωπεύουν τις κύριες αγορές σε μία οικονομία Ωστόσο, για να μελετήσουμε την οικονομία στο σύνολό της χρειάζεται να έχουμε μόνο δύο αγορές Και αυτό διότι ο νόμος του Walras ισχυρίζεται ότι σε μία οικονομία με ν αγορές, εάν (ν-1) αγορές είναι σε ισορροπία, τότε, επίσης η ν αγορά θα πρέπει να είναι σε ισορροπία. 4

Η Νεοκλασική Σύνθεση(συνέχεια) Συνεπώς, στο υπόδειγμα μας (που έχει τρεις αγορές) και περιγράφει την οικονομία αν γνωρίζουμε ότι οι δύο από τις τρείς αγορές βρίσκονται σε ισορροπία τότε και η τρίτη αγορά θα είναι σε ισορροπία. Άρα μπορούμε να επικεντρωθούμε στην αγορά χρήματος και προϊόντων. Εάν βρούμε τις συνθήκες ισορροπίας στις δυο παραπάνω αγορές τότε σύμφωνα με τον Νόμο του Walras και η αγορά εργασίας θα βρίσκεται σε ισορροπία 5

Η Νεοκλασική Σύνθεση(συνέχεια) Λαμβάνοντας υπόψη μόνο τις 2 αγορές έχουμε τους παρακάτω αγνώστους να εξηγήσουμε: το επίπεδο του συνολικού προϊόντος (Υ), το γενικό επίπεδο των τιμών(p), και το ονομαστικό επιτόκιο (i). Ωστόσο, έχουμε 2 αγορές και 3 αγνώστους Επίσης μια σημαντική υπόθεση που κάνουμε στην ανάλυση μας:το επίπεδο των τιμών είναι σταθερό Η παραπάνω υπόθεση σημαίνει ότι εστιάζουμε στην βραχυχρόνια περίοδο 6

Η Νεοκλασική Σύνθεση(συνέχεια) Συνεπώς, έχουμε δύο κύριες μεταβλητές και δύο αγορές Σε αυτή την διάλεξη θα μελετήσουμε την αγορά προϊόντων, μέσα στην οποία διαμορφώνεται το επίπεδο του προϊόντος Επίσης θα επικεντρωθούμε σε μια κλειστή οικονομία Άρα το IS-LM υπόδειγμα συνοπτικά: Δύο αγορές: Η αγορά προϊόντων και η αγορά χρήματος Το γενικό επίπεδο τιμών είναι σταθερό=βραχυχρόνια ανάλυση Κλειστή οικονομία 7

Ο Κεϋνσιανός Σταυρός Για να αποκτήσουμε την καμπύλη IS, βασιζόμαστε στην ανάλυση του Keynes σχετικά με το πώς το προϊόν καθορίζεται σε μια κλειστή οικονομία Γνωρίζουμε ότι συνολικό προϊόν=συνολική δαπάνη (απουσία δυνατότητας δανεισμού άρα δεν μπορείς να δαπανάς περισσότερο από ότι παράγεις) I=προγραμματισμένη επένδυση Ε=I + C + G=προγραμματισμένη δαπάνη Υ=Πραγματικό ΑΕΠ=πραγματική δαπάνη 8

Ο Κεϋνσιανός Σταυρός(συνέχεια) Η διαφορά μεταξύ προγραμματισμένης δαπάνης και πραγματικής δαπάνης=μη προγραμματισμένες επενδύσεις στα αποθέματα των επιχειρήσεων. Όταν αυξάνονται τα αποθέματα οι επιχειρήσεις μειώνουν την παραγωγή τους και άρα μειώνεται το συνολικό προϊόν της οικονομίας αντίθετα όταν μειώνονται τα αποθέματά οι επιχειρήσεις αυξάνουν την παραγωγή τους και άρα αυξάνεται το συνολικό προϊόν της οικονομίας Τα αποθέματα συνδέονται αρνητικά με το Υ(πραγματικό προϊόν) 9

Ο Κεϋνσιανός Σταυρός(συνέχεια) Η συνάρτηση Κατανάλωσης C=C(Y-T) Όπου C=το συνολικό επίπεδο κατανάλωσης Υ=το συνολικό εισόδημα (προϊόν) Τ=οι συνολικοί φόροι Άρα (Υ-Τ) = διαθέσιμο εισόδημα 10

Ο Κεϋνσιανός Σταυρός(συνέχεια) Η Συνάρτηση Κατανάλωσης υπονοεί ότι η συνολική κατανάλωση συνδέεται μέσω της συνάρτησης C με το διαθέσιμο εισόδημα Όλες οι μεταβλητές είναι σε πραγματικούς όρους. Ωστόσο, δεν χρειαζόμαστε αυτή την διάκριση διότι το γενικό επίπεδο τιμών είναι σταθερό, οπότε μπορούμε να του δώσουμε μια γενική τιμή =1 χωρίς να επηρεάζει την ανάλυση μας 11

Ο Κεϋνσιανός Σταυρός(συνέχεια) Οι μεταβλητές G και Τ Επίσης υποθέτουμε για τις κρατικές δαπάνες(g) και τους συνολικούς φόρους(t) ότι καθορίζονται εκτός τους υποδείγματος σε ένα σταθερό επίπεδο ഥG και തT,αντίστοιχα, και άρα G= Gҧ T=തT Συνάρτηση Επενδύσεων: Προς το παρόν υποθέτουμε ότι η προγραμματισμένη επένδυση καθορίζεται εξωγενώς και είναι ίση με Ι= Ιҧ 12

Ο Κεϋνσιανός Σταυρός(συνέχεια) Προγραμματισμένη Δαπάνη Ε=C+I+G E=C(Y-T) + ҧ Ι+ ҧ G(θυμηθείτε Ι= ҧ Ι και G= ҧ G) H ισορροπία στην αγορά προϊόντων θα υπάρχει όταν: Πραγματική δαπάνη=προγραμματισμένη δαπάνη, Υ=Ε 13

Ο Κεϋνσιανός Σταυρός(συνέχεια) Ουσιαστικά πραγματικό προϊόν (παραγωγή) της οικονομίας προέρχεται από προγραμματισμένες πράξεις ενέργειες των ανθρώπων άρα σε κατάσταση ισορροπίας της αγοράς προϊόντων οι άνθρωποί δεν θα έχουν λόγω να αλλάξουν τις προγραμματισμένες ενέργειες τους και άρα η πραγματική δαπάνη θα ισούται με την προγραμματισμένη δαπάνη Υ=Ε 14

Ο Κεϋνσιανός Σταυρός(συνέχεια) Τα κύρια μέρη του υποδείγματος του Κεϋνσιανού Σταυρού: Συνάρτηση κατανάλωσης C=C(Y-T) Κρατικές Μεταβλητές G= G, ҧ T=തT Συνάρτηση Επένδυσης Ι= Ιҧ Προγραμματισμένη Δαπάνη:Ε=C(Y- തT) + Ι+ ҧ Gҧ Συνθήκη Ισορροπίας Y=E Θα τοποθετήσουμε τις μη εξωγενής μεταβλητές μας σε ένα σύστημα y-x όπου στον άξονα των y βάζουμε το Ε και στον άξονα τον x βάζουμε το Υ 15

Ο Κεϋνσιανός Σταυρός(συνέχεια) Η συνάρτηση της προγραμματισμένης δαπάνης εξαρτάται μόνο από το Υ μέσω της συνάρτησης κατανάλωσης C(C-T) Θα υποθέσουμε ότι η συνάρτηση κατανάλωσης είναι γραμμική Επίσης από την συνάρτηση της προγραμματισμένης δαπάνης έχουμε: de dy = dc dy Διότι η συνάρτηση κατανάλωσης εξαρτάται μόνο από το Υ αφού T=തT 16

Ο Κεϋνσιανός Σταυρός(συνέχεια) Η παράγωγος dc ονομάζεται οριακή ροπή προς κατανάλωση (ΜPC) dy Δηλαδή, δείχνει την αύξηση της κατανάλωσης εάν αυξήσουμε το εισόδημα κατά $1 Θα υποθέσουμε ότι 0< dc < 1 dy Αυτό σημαίνει ότι η οριακή ροπή προς κατανάλωση είναι θετική αλλά μικρότερη από 1. Είναι μικρότερη από 1 επειδή υποθέτουμε σιωπηρά ότι οι άνθρωποι δεν μπορούν να καταναλώσουν περισσότερο από ό, τι έχουν (το εισόδημά τους). Τυπικά υποθέτουμε ότι οι άνθρωποι δεν μπορούν να δανειστούν βραχυπρόθεσμα για να χρηματοδοτήσουν την κατανάλωσή τους. Δεδομένης της παραδοχής ότι το MPC <1, και το γεγονός ότι η συνάρτηση κόστους είναι γραμμική, τότε η συνάρτηση της προγραμματισμένης δαπάνης θα μοιάζει με: 17

Ο Κεϋνσιανός Σταυρός(συνέχεια) Διάγραμμα 4.1 18

Ο Κεϋνσιανός Σταυρός(συνέχεια) Διάγραμμα 4.2 19

Ο Κεϋνσιανός Σταυρός(συνέχεια) Διάγραμμα 4.3 20

Ο Κεϋνσιανός Σταυρός(συνέχεια) Τώρα είναι σαφές γιατί αυτό το μοντέλο ονομάζεται Κεϋνσιανός Σταυρός. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το απλό μοντέλο που μόλις προέκυψε για να δούμε τι συμβαίνει στο αρχικό σημείο ισορροπίας όταν μερικές μεταβλητές του υποδείγματος μεταβάλλονται. Αυτό καλείτε συγκριτική στατική: ξεκινώντας από μια αρχική ισορροπία, αλλάζουμε την αξία μερικών από τις μεταβλητές στο υπόδειγμα και βλέπουμε ποιο είναι το νέο σημείο ισορροπίας. Επιπλέον, μπορούμε να σχολιάσουμε τη μετάβαση από το αρχικό σημείο ισορροπίας στο νέο σημείο ισορροπίας: 21

Συγκριτική Στατική και Πολλαπλασιαστές Ας υποθέσουμε ότι η συνάρτηση κατανάλωσης είναι γραμμική και δίνεται από: C=C 0 +b(y-t) 1) όπου C 0 είναι μια σταθερά και 0 <b <1 είναι η οριακή ροπή προς κατανάλωση. 22

Συγκριτική Στατική και Πολλαπλασιαστές Ας υποθέσουμε ότι οι δημόσιες δαπάνες, οι φόροι και η επένδυση δεν είναι πλέον σταθερές, έτσι ώστε να μπορούν να αλλάξουν αξία. Η προγραμματισμένη εξίσωση δαπανών γίνεται Ε= C 0 +b(y-t) + G + Ι 2) Σε ισορροπία πρέπει να έχουμε E =Y, έτσι μπορούμε να γράψουμε: Ε= C 0 +b(y-t) + G + Ι 3) 23

H Επίδραση της μεταβολής των κρατικών δαπανών (συνέχεια) Διάγραμμα 4.4 24

H Επίδραση της μεταβολής των κρατικών δαπανών (συνέχεια) Ας υποθέσουμε ότι το G αυξάνεται από G 1 σε G 2 ενώ όλοι οι άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν το Ε παραμένουν σταθεροί. Η αρχική ισορροπία είναι Y 1. Αυτή η μεταβολή στο G θα αυξήσει τις προγραμματισμένες δαπάνες κατά το ίδιο ποσό, επομένως, η γραμμή που περιγράφει το Ε θα μετατοπιστεί προς τα πάνω κατά το ποσό ΔG. 25

Η Καμπύλη IS και ο Κεϋνσιανός Σταυρός Εδώ πρέπει να τροποποιήσουμε την ανάλυση που έγινε μέχρι τώρα με την εισαγωγή μιας νέας μεταβλητής, το επιτόκιο. Δεδομένου ότι οι τιμές είναι σταθερές, δεν υπάρχει πληθωρισμός και ως εκ τούτου το ονομαστικός επιτόκιο είναι πάντα ίσο με το πραγματικό επιτόκιο i =r. Συγκεκριμένα, εισάγουμε το επιτόκιο r στη συνάρτηση επενδύσεων. Υποθέτουμε ότι οι επενδύσεις εξαρτώνται από το επιτόκιο. 26

Η Καμπύλη IS και ο Κεϋνσιανός Σταυρός(συνέχεια) Η ιδέα είναι: το επιτόκιο είναι η τιμή του χρήματος, και είναι επίσης η τιμή της πίστωσης(δανεισμός). Αν χρειαστεί να δανειστείτε χρήματα θα πρέπει να επιστρέψετε στους δανειστές το ποσό του δανείου καθώς και τους τόκους του δανείου σας. Δεδομένου ότι οι περισσότερες επενδύσεις χρηματοδοτούνται μέσω πιστώσεων(δανείων), το επιτόκιο θα επηρεάσει το επίπεδο των επενδύσεων. Εάν το επιτόκιο είναι πολύ υψηλό, τότε είναι δαπανηρό να δανειστείτε και επομένως θα γίνουν λιγότερες επενδύσεις. 27

Η Καμπύλη IS και ο Κεϋνσιανός Σταυρός(συνέχεια) Από την άλλη πλευρά, εάν το επιτόκιο είναι πολύ χαμηλό, δεν είναι τόσο δαπανηρό να δανειζόμαστε χρήματα και να χρηματοδοτούμε επενδύσεις και ως εκ τούτου αναμένουμε μια αύξηση των επενδυτικών δαπανών. Συνεπώς, εισάγουμε μια νέα συνάρτηση επενδύσεων : Ι=Ι(r), με την ιδιότητα di dr < 0 Ο ορισμός καμπύλης IS: ένα γράφημα όλων των συνδυασμών των r και Y που έχουν ως αποτέλεσμα την ισορροπία της αγοράς αγαθών. 28

Η Καμπύλη IS και ο Κεϋνσιανός Σταυρός(συνέχεια) Γνωρίζουμε ότι η αγορά αγαθών βρίσκεται σε ισορροπία εάν οι πραγματικές δαπάνες (παραγωγή) = προγραμματισμένες δαπάνες. Από την Μακροοικονομική θεωρία γνωρίζουμε ότι ένας άλλος τρόπος για να πούμε το ίδιο είναι, I=S, η εθνική αποταμίευση ισούται με τις συνολικές επενδύσεις. Τώρα μπορείτε να καταλάβετε από πού προέρχεται το όνομα της καμπύλης IS 29

Η Καμπύλη IS και ο Κεϋνσιανός Σταυρός(συνέχεια) Η εξίσωση για την καμπύλη IS είναι Υ=C(Y-Τ)+I(r) + G Η καμπύλη IS προέρχεται από τον Κεϋνσιανό Σταυρό Διάγραμμα 4.5 Διάγραμμα 4.6 30

Η Καμπύλη IS και ο Κεϋνσιανός Σταυρός(συνέχεια) Ας υποθέσουμε ότι ξεκινάτε από την ισορροπία Υ 1 στο γράφημα 4.5 του Κεϋνσιανού Σταυρού ενώ οι φόροι Τ και οι κρατικές δαπάνες G παραμένουν αμετάβλητες,. Κάτω από αυτό το γράφημα(4.5) υπάρχει ένα άλλο γράφημα(4.6) όπου τώρα το επιτόκιο είναι η μεταβλητή στον κάθετο άξονα. Ας υποθέσουμε ότι στο σημείο ισορροπίας Υ 1 το επιτόκιο είναι r 1 Αν το επιτόκιο μειωθεί σε r 2 οι επενδύσεις θα αυξηθούν και συνεπώς οι συνολικές προγραμματισμένες δαπάνες (Ε) θα αυξηθούν. Για να αποκατασταθεί η ισορροπία στην αγορά αγαθών, πρέπει να αυξηθεί το συνολικό προϊόν ( πραγματικές δαπάνες, Y). 31

Η Καμπύλη IS και ο Κεϋνσιανός Σταυρός(συνέχεια) Επομένως, στο γράφημα η καμπύλη IS έχει αρνητική κλίση. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μια αρνητική σχέση μεταξύ του συνολικού εισοδήματος Y και του επιτοκίου r. Αυτή η αρνητική σχέση προέρχεται από τη συνάρτηση επενδύσεων. Ένα σημείο στην καμπύλη IS θα δώσει ένα συνδυασμό συνολικού προϊόντος και επιτοκίου που εξασφαλίζει ότι οι πραγματικές δαπάνες είναι ίσες με τις προγραμματισμένες δαπάνες (= η αγορά αγαθών βρίσκεται σε ισορροπία) 32

Παράρτημα Έχουμε Ε=C+G+I Και Υ=Ε dy= E E E dc + dg + di A1) C G I Διότι C=C 0 + b Y T και εξαρτάται από δύο μεταβλητές(υ και Τ) 33

Παράρτημα Και το ολικό διαφορικό είναι της συνάρτησης κατανάλωσης είναι: dc= C Y dy + C T C C = b και = b Y Τ Οπότε η Α2 γίνεται dt A2) dc=bdy-bdt A3) Τότε έχουμε ότι: E = E = E C G I = 1, διότι Ε=C +G +I 34

Παράρτημα (συνέχεια) Αντικαθιστώντας τα παραπάνω γεγονότα και την Α3)στην Α1) παίρνουμε dy=bdy-bdt + dg +di A4) 35