ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ 1 Οἱ γάο Κεοκσοαῖξι ἐρςαρίαζξμ, ἐπειδή ἦλθξμ αὐςξῖπ ξἱ αἰυμάλχςξι ξἱ ἐκ ςῶμ μασμαυιῶμ πεοί πίδαμμξμ ἀτεθέμςεπ ὑπό Κξοιμθίχμ, ςῷ μέμ λόγῳ ςξῖπ ποξνέμξιπ διηγγσημέμξι ὀκςακξρίχμ ςαλάμςχμ, ἔογῳ δέ πεπειρμέμξι ποξρπξιῆραι Κξοιμθίξιπ Κέοκσοαμ. Καί ξὗςξι ἔποαρρξμ, μεςιόμςεπ ἕκαρςξμ ςῶμ πξλιςῶμ, ὅπχπ ἀπξρςήρχριμ ςήμ πόλιμ Ἀθημαίχμ. 2 Καί ἀτικξμέμηπ Ἀςςικῆπ ςε καί Κξοιμθίαπ μεώπ ἀγξσρῶμ ποέρβειπ καί καςαρςάμςχμ ἐπ λόγξσπ Κεοκσοαῖξι ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ 1 Οι Κεοκσοαίξι λξιπόμ βοίρκξμςαμ ρε εμτύλια διαμάυη, από ςη ρςιγμή πξσ ήοθαμ ρε ασςξύπ ξι αιυμάλχςξι από ςιπ μασμαυίεπ ρυεςικά με ςημ Δπίδαμμξ πξσ ατέθηκαμ ελεύθεοξι από ςξσπ Κξοιμθίξσπ, ταιμξμεμικά επειδή ξι ποόνεμξι έγιμαμ εγγσηςέπ ςξσπ για ξκςακόρια ςάλαμςα, ρςημ ποαγμαςικόςηςα όμχπ επειδή είυαμ πειρςεί μα τέοξσμ με ςξ μέοξπ ςχμ Κξοιμθίχμ ςημ Κέοκσοα. Και ασςξί (δηλ. όρξι ελεσθεοώθηκαμ) εμεογξύραμ (με ποξδξςικό ςοόπξ), πληριάζξμςαπ ςξμ κάθε πξλίςη υχοιρςά, για μα απξμακούμξσμ ςημ πόλη από ςξσπ Αθημαίξσπ (ή: μα κάμξσμ μα απξρςαςήρει η πόλη από ςξσπ Αθημαίξσπ). 2 Και ατξύ έτςαραμ (ρςημ Κέοκσοα) έμα αθημαψκό και έμα κξοιμθιακό πλξίξ πξσ μεςέτεοαμ απερςαλμέμξσπ, και ατξύ ήοθαμ ρε διαποαγμαςεύρειπ (ξι ποέρβειπ), ξι Κεοκσοαίξι 1
ἐφητίραμςξ εἶμαι μέμ νύμμαυξι Ἀθημαίξιπ καςά ςά νσγκείμεμα, δέ (εἶμαι) τίλξι Πελξπξμμηρίξιπ, ὥρπεο (ἦραμ) καί ποόςεοξμ. 3 Καί (ἦμ γάο Πειθίαπ ἐθελξποόνεμόπ ςε ςῶμ Ἀθημαίχμ καί ποξειρςήκει ςξῦ δήμξσ) ξὗςξι ξἱ ἄμδοεπ αὐςόμ ὑπάγξσριμ ἐπ δίκημ, λέγξμςεπ καςαδξσλξῦμ ςήμ Κέοκσοαμ Ἀθημαίξιπ. 4 Ὁ δέ ἀπξτσγώμ ἀμθσπάγει ςξύπ πέμςε πλξσριχςάςξσπ ἄμδοαπ αὐςῶμ, τάρκχμ ςέμμειμ υάοακαπ ἐκ ςξῦ ςε ςεμέμξσπ Διόπ καί ςξῦ Ἀλκίμξσ ἐπέκειςξ δέ ζημία καθ ἑκάρςημ υάοακα ρςαςήο. 5 Αὐςῶμ δέ ὀτλόμςχμ απξτάριραμ από ςη μια μα είμαι ρύμμαυξι με ςξσπ Αθημαίξσπ ρύμτχμα με ςημ ιρυύξσρα ρσμθήκη, κι απ ςημ άλλη (μα είμαι) τίλξι με ςξσπ Πελξπξμμηρίξσπ, όπχπ ακοιβώπ (ήςαμ) και ποξηγξσμέμχπ. 3 Και (γιαςί ήςαμ ξ Πειθίαπ εθελξμςήπ ποόνεμξπ ςχμ Αθημαίχμ και αουηγόπ ςξσ δημξκοαςικξύ κόμμαςξπ) ασςξί ξι άμδοεπ (δηλ. ξι Κεοκσοαίξι ξλιγαουικξί, πξσ επέρςοεφαμ από ςημ Κόοιμθξ) ςξμ (Πειθία) ρέομξσμ ρςξ δικαρςήοιξ, λέγξμςαπ (ή: με ςημ καςηγξοία) όςι ποξρπαθεί μα σπξδξσλώρει ςημ Κέοκσοα ρςξσπ Αθημαίξσπ. 4 Κι εκείμξπ (δηλ. ξ Πειθίαπ), ατξύ αθχώθηκε, καςαγγέλλει κι ασςόπ με ςη ρειοά ςξσ ρςξ δικαρςήοιξ (ή: κάμει αμςιμήμσρη) ςξσπ πέμςε πλξσριόςεοξσπ άμδοεπ απ ασςξύπ, ιρυσοιζόμεμξπ όςι κόβξσμ ςιπ βέογεπ ςχμ αμπελιώμ από ςξμ ιεοό υώοξ ςξσ Δία και ςξσ Αλκίμξξσ και επιβλήθηκε ποόρςιμξ για κάθε (ιεοή) βέογα έμαπ ρςαςήοαπ. 5 Κι ατξύ (ή: επειδή) ασςξί καςαδικάρςηκαμ 2
καί καθεζξμέμχμ ἱκεςῶμ ποόπ ςά ἱεοά διά πλῆθξπ ςῆπ ζημίαπ, ὅπχπ ἀπξδῶρι ςανάμεμξι, ὁ Πειθίαπ (ἐςύγυαμε γάο ὤμ καί βξσλῆπ) πείθει (Κεοκσοαίξσπ) ὥρςε υοήραρθαι ςῷ μόμῳ. 6 Οἱ δ ἐπειδή ἐνείογξμςξ ςῷ ςε μόμῳ καί ἅμα ἐπσμθάμξμςξ ςόμ Πειθίαμ, ἕχπ ἔςι ἐρςί βξσλῆπ, μέλλειμ ἀμαπείρειμ ςό πλῆθξπ μξμίζειμ τίλξσπ ςε καί ἐυθοξύπ ςξύπ αὐςξύπ Ἀθημαίξιπ, νσμίρςαμςό ςε καί λαβόμςεπ ἐγυειοίδια ἐρελθόμςεπ ἐναπιμαίχπ ἐπ ςήμ βξσλήμ κςείμξσρι ςόμ ςε Πειθίαμ καί ἄλλξσπ ἐπ ἑνήκξμςα ςῶμ ςε βξσλεσςῶμ καί ἰδιχςῶμ ξἱ δέ ςιμεπ ςῆπ αὐςῆπ γμώμηπ μα πληοώρξσμ ποόρςιμξ και κάθξμςαμ χπ ικέςεπ ρςξσπ μαξύπ εναιςίαπ ςηπ βαοιάπ υοημαςικήπ πξιμήπ (ή: επειδή ςξ ποόρςιμξ ήςαμ βαούςαςξ), για μα πληοώρξσμ ςξ ποόρςιμξ ύρςεοα από ρσμτχμία (για ςξ ύφξπ ςξσ), ξ Πειθίαπ [διόςι ρσμέβαιμε μα είμαι και μέλξπ ςηπ βξσλήπ] πείθει (ςξσπ Κεοκσοαίξσπ) μα κάμξσμ υοήρη ςξσ μόμξσ. 6 Δκείμξι ςόςε, επειδή απξκλείξμςαμ από ςξ μόμξ (μα πληοώρξσμ ςξ επιδικαρμέμξ πξρό με δόρειπ) και (επειδή) ςασςόυοξμα πληοξτξοξύμςαμ όςι ξ Πειθίαπ, όρξ ακόμη ήςαμ μέλξπ ςηπ βξσλήπ, ρκξπεύει μα μεςαπείρει ςξ λαό μα θεχοξύμ χπ τίλξσπ και ευθοξύπ ςξσπ ίδιξσπ με ςξσπ Αθημαίξσπ, ρσμχμόςηραμ και, ατξύ πήοαμ μαυαίοια (ή: νιτίδια) μπαίμξσμ νατμικά ρςξ βξσλεσςήοιξ και ρκξςώμξσμ και ςξμ Πειθία και άλλξσπ πεοίπξσ ενήμςα και από ςξσπ βξσλεσςέπ και από ςξσπ απλξύπ πξλίςεπ όμχπ κάπξιξι ξμξψδεάςεπ (ή: πξσ είυαμ ςιπ ίδιεπ 3
ςῷ Πειθίᾳ ὀλίγξι καςέτσγξμ ἐπ ςήμ Ἀςςικήμ ςοιήοη ἔςι παοξῦραμ. πξλιςικέπ πεπξιθήρειπ) με ςξμ Πειθία, λίγξι (ρςξμ αοιθμό), καςέτσγαμ ρςημ αθημαψκή ςοιήοη, πξσ ήςαμ ακόμη εκεί. 4 ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΠΥΡΗΝΑΣ Έμαονη εμφυλίωμ αματαοαχώμ ρςημ Κέοκυοα μεςά ςημ επιρςοξτή ςχμ αιυμαλώςχμ από ςημ Κόοιμθξ. Τάρη απξμάκοσμρηπ ςχμ Κεοκσοαίχμ από ςημ Αθήμα και ποξρεςαιοιρμξύ ρςημ Κόοιμθξ. Άτινη ρςημ Κέοκσοα αθημαψκξύ και κξοιμθιακξύ πλξίξσ για διπλχμαςικέπ διαποαγμαςεύρειπ Οσδεςεοόςηςα Κεοκσοαίχμ. Ο αουηγόπ ςχμ δημξκοαςικώμ Κεοκσοαίχμ, ξ Πειθίαπ, ξδηγείςαι ρςξ δικαρςήοιξ (επιδίχνη διάλσρηπ ςηπ εμόςηςαπ ρςξσπ δημξκοαςικξύπ) και αθχώμεςαι. Με ςη ρειοά ςξσ αμςιμημύει ςξσπ πέμςε ιρυσοόςεοξσπ ξλιγαουικξύπ Κεοκσοαίξσπ για ιεοξρσλία. Κοίμξμςαι έμξυξι και ςξσπ επιβάλλεςαι πξλύ ασρςηοό ποόρςιμξ, πξσ ποέπει μα καςαβάλξσμ ετάπαν. α) Αδσμαςξύμ μα ςξ πληοώρξσμ Αμαζηςξύμ άρσλξ + β) μαθαίμξσμ ςημ ποξρπάθεια ςξσ Πειθία μα τέοει με ςξ μέοξπ ςχμ Αθημαίχμ ςξσπ Κεοκσοαίξσπ δημξκοαςικξύπ Σσμχμξςξύμ και τξμεύξσμ ρςξ βξσλεσςήοιξ ςξμ Πειθία και άλλξσπ πεοίπξσ 60 δημξκοαςικξύπ Οι σπόλξιπξι δημξκοαςικξί καςατεύγξσμ ρςξ αθημαψκό πλξίξ. ΑΝΤΙΘΔΣΗ λόγῳ - ἔογῳ : ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ Τξ πξρό ςχμ 800 ςαλάμςχμ πξσ ξοίρςηκε μα καςαβληθεί χπ εγγύηρη για ςημ απελεσθέοχρη ςχμ 250 αιυμαλώςχμ από ςημ Κόοιμθξ και ςξσπ εκεί ποξνέμξσπ ςηπ Κέοκσοαπ είμαι σπέοξγκξ (πεοίπξσ διπλάριξ από ςα εςήρια έρξδα ςηπ Αθημαψκήπ ρσμμαυίαπ). Γεμμιξύμςαι λξιπόμ σπξφίεπ για ςξ αμ η ρσμτχμία είμαι εικξμική (λόγῳ) και ενσπηοεςεί πξλιςικέπ ρκξπιμόςηςεπ. Ο ποαγμαςικόπ ρκξπόπ (ἔογῳ) ςηπ επιρςοξτήπ ςχμ Κεοκσοαίχμ ξλιγαουικώμ είμαι η ποξράοςηρη ςηπ Κέοκσοαπ ρςημ Κόοιμθξ γι ασςό ξι 250 Κεοκσοαίξι ξλιγαουικξί αμέρχπ μεςά ςημ απόλσρή ςξσπ νεκίμηραμ ποξπαγάμδα εμαμςίξμ ςηπ Αθήμαπ και ρσμχμξςική δοάρη καςά ςξσ Πειθία, ςξσ αουηγξύ ςηπ δημξκοαςικήπ παοάςανηπ. ΟΥΔΔΤΔΡΟΤΗΤΑ ΚΔΡΚΥΡΑΙΩΝ : Από ςξ Α, 32 ξ ιρςξοικόπ μαοςσοεί πχπ η Κέοκσοα έμεμε ένχ από ρσμαρπιρμξύπ, απξτάριζε μόμη ςηπ για ςα ποξβλήμαςά ςηπ. Ωρςόρξ, ςα
γεγξμόςα ςηπ Δπιδάμμξσ έτεοαμ ςξσπ Κεοκσοαίξσπ ρε ρύγκοξσρη με ςξσπ Κξοιμθίξσπ, και έςρι ςξσπ αμάγκαραμ μα ζηςήρξσμ ρσμμαυία με ςξσπ Αθημαίξσπ (433 π.χ.). Αμ ξι Αθημαίξι δέυξμςαμ ςξ αίςημά ςξσπ, θα έποεπε μα ςξσπ ρςηοίνξσμ ρςοαςιχςικά ρςιπ διατξοέπ ςξσπ με ςημ Κόοιμθξ και άοα θα παοαβίαζαμ ςημ ςοιακξμςαεςή ειοήμη (445 π.χ.). Έςρι, απέοοιφαμ ςξ αίςημα ςχμ Κεοκσοαίχμ για ρύμαφη πλήοξσπ ρσμμαυίαπ και σπέγοαφαμ αμσμςική ρσμμαυία (ἐπιμαυία). Τώοα όμχπ, με ςημ επιρςοξτή και ςη δοάρη ςχμ ξλιγαουικώμ αιυμαλώςχμ, ξι Αθημαίξι τοόμςιραμ μα καςξυσοώρξσμ ςα ρσμτέοξμςά ςξσπ ρςημ πεοιξυή μέρχ ςηπ διπλχμαςικήπ ξδξύ. Αμάλξγξ εμδιατέοξμ έδεινε και η Σπάοςη (άτινη Πελξπξμμηριακήπ ποερβείαπ ρςξ μηρί), γεγξμόπ πξσ ποξκάλερε πξλιτικό αδιένξδξ ρςξσπ Κεοκσοαίξσπ έςρι, ξδηγήθηκαμ ρε μια εύθοασρςη συμφωμία : επικύοχραμ πάλι ςημ αμσμςική ρσμμαυία με ςξσπ Αθημαίξσπ και αμαμέχραμ ςημ παλιά (ποξςξύ ςξ 433 π.χ.) τιλία με ςξσπ Πελξπξμμηρίξσπ. Ασςό ςξ καθερςώπ ςχμ διμεοώμ σχέσεωμ με Αθήμα και Σπάοςη θα ενσπηοεςξύρε ποόρκαιοα ςιπ ρςοαςιχςικέπ βλέφειπ ςχμ Κεοκσοαίχμ. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ςξσ ΚΑΤΗΓΟΡΗΤΗΡΙΟΥ ςξσ ΠΔΙΘΙΑ Ατξύ ξ αουηγόπ ςχμ δημξκοαςικώμ δέυςηκε πξλιςικέπ καςαγγελίεπ και αθχώθηκε, από αμςεκδίκηρη και πξλιςική μικοόςηςα έρσοε ρςξ δικαρςήοιξ ςξσπ καςηγόοξσπ ςξσ. Τξ καςηγξοηςήοιξ ςώοα είυε ηθικό και πξλιτικό υαοακςήοα : ξι καςηγξοξύμεμξι έκξβαμ νύλα από ςα εδάτη ςξσ Δία και ςξσ θεξπξιημέμξσ βαριλιά Αλκίμξξσ, ςα ξπξία είυαμ μξικιάρει για καλλιέογεια, και ςα υοηριμξπξιξύραμ χπ ρςηοίγμαςα ρςα δικά ςξσπ αμπέλια. Ο Πειθίαπ ήθελε έςρι μα καςαγγείλει ςξσπ ποξκληςικξύπ ςοόπξσπ πλξσςιρμξύ ςχμ μεγάλχμ γαιξκςημόμχμ πξσ έτςαμε χπ ςημ ιεοόρσλη υοήρη ςηπ ιεοήπ πεοιξσρίαπ. Δύκξλα μπξοξύρε μα απξδειυςεί ςξ μέγεθξπ ςηπ παοάβαρηπ, με μια απλή καςαμέςοηρη ςχμ βεογώμ, και ξ ξοιρμόπ ςξσ ποξρςίμξσ. Ποξταμώπ ςα κίμηςοα ςηπ ερχςεοικήπ διαμάυηπ δεμ ήςαμ μόμξ ιδεξλξγικά αλλά και κξιμχμικά. Γεμικόςεοεπ κξιμχμικέπ και πξλιςικέπ ΜΔΤΑΒΟΛΔΣ ρςημ Κέοκσοα από ςξ 433 π.χ. και έπειςα : Η μέα κξιμχμικξ-πξλιςική ποαγμαςικόςηςα πξσ άουιρε μα διαμξοτώμεςαι παοαπέμπει ρςη μετάβαση από ςημ ξλιγαουία στη δημξκοατία. Σ ασςό ρσμςείμξσμ ςα ενήπ : Τα δικαρςήοια απξταρίζξσμ με βάρη ςημ αουή ςηπ ιρξμξμίαπ, πέοα από ρκξπιμόςηςεπ : α) αθχώμξσμ ςξμ αουηγό ςχμ δημξκοαςικώμ ποξταμώπ επειδή ξι καςαγγελίεπ ρε βάοξπ ςξσ δεμ μπξοξύραμ μ απξδειυςξύμ, β) καςαδικάζξσμ και επιβάλλξσμ βαούςαςξ ποόρςιμξ ρςξσπ 5 επιταμείπ ξλιγαουικξύπ. 5
Η αοιρςξκοαςική καςαγχγή και ξ σλικόπ πλξύςξπ δεμ είμαι ςα κοιςήοια λήφηπ απξτάρεχμ ρςημ εκκληρία ςξσ δήμξσ παίομξμςαι ρσλλξγικέπ απξτάρειπ για ςημ πόλη (αουή ςηπ πλειξφητίαπ). Ασςέπ ξι αλλαγέπ ρςξ πξλιςικό ρκημικό ξπχρδήπξςε ήςαμ δσράοερςεπ ρςξσπ ξλιγαουικξύπ, καθώπ έβλεπαμ ςα κεκςημέμα ποξμόμιά ςξσπ μα υάμξμςαι γι ασςό αμςέδοαραμ με βίαιξ ςοόπξ, με ποανικόπημα. ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ ἐρςαρίαζξμ < ρςαριάζχ < ρςάριπ < ἵρςαμαι ΠΑΡΑΓ. μ.ε. : ρςαρίαρη, ρςαριαρςήπ, ρςαριαρςικόπ, αρςαρίαρςξπ. ΟΜΟΡ. μ.ε. : (ά-, αμά-, ακαςά-, μεξρύ-, αμσπό-)-ρςαςξπ, (εκ-, ρσ-, παοα-, καςα-)-ρςαςικόπ, πεοιρςαςικό, ρςαςήοαπ, (απξ-, επαμα-, ποχςξ-, υξοξ-)- ρςαςώ, (απξ-, επαμα-, επι-, ποξ-, αμςι-, ρσμπαοα-, θεομξ-, ταμξ-, κηοξ-)- ρςάςηπ, ρςάρη, (έκ-, από-, διά-, ρύ-, έμ-, παοά-, σπό-, μεςά-, καςά-, απξκαςά-, επαμά-, αμςικαςά-, ρσμπαοά-)-ρςαρη, (απξ-, ποξ-, επι-, ακαςα-, ξοθξ-, ξμξιξ-)-ρςαρία, (εογξ-, βξσ-, υξιοξ-, ιππξ-, ηλιξ-, λεβηςξ-, κλιμακξ-)-ρςάριξ, (εικξμξ-, λιξ-, καοαβξ-)-ρςάρι, πεοιρςαριακόπ, ρςάριμξπ, ρςαριμόςηςα, ρςαθμόπ, αρςάθμηςξπ, ιρξρςαθμίζχ, ρςαθεοόπ, αρςαθήπ, εσρςαθώ, ιρςόπ, ιρςίξ, καθερςώπ, ποξψρςάμεμξπ, ρσμιρςώρα. Α.Χ. : ρςαριάζχ, ἐρςαρίαζξμ, ρςαριάρχ, ἐρςαρίαρα, ἐρςαρίακα. αἰυμάλχςξι < αἰυμή + ἁλχςόπ < ἁλίρκξμαι ΠΑΡΑΓ. μ.ε. : αιυμαλχςίζχ, αιυμαλχρία. ἀτεθέμςεπ = μεςξυή Παθ. Αξο. Α, αορεμ. ξμξμ. πληθ. ςξσ οήμ. ἀτίεμαι < ἀπό + ἵεμαι ΠΑΡΑΓ. μ.ε. : άτερη, ατέςηπ, ατεςηοία, υειοατεςώ, υειοατέςηρη. Α.Χ. : ἵεμαι, ἱέμημ, ἥρξμαι-ἑθήρξμαι, εἵμημ-εἵθημ, εἷμαι, εἵμημ. διηγγσημέμξι = μεςξυή Ποκμ., αορεμ. ξμξμ. πληθ. ςξσ οήμ. διεγγσάξμαι, -ῶμαι < διά + ἐγγσάξμαι, -ῶμαι < ἐγγύη < ἐμ + γσῖξμ (= υέοι) ΟΜΟΡ. μ.ε. : εγγύηρη, εγγσηςήπ, εγγσηςικόπ, αλληλεγγύη, (ευ-, αλληλ-, τεο-, ατεο-)-έγγσξπ. Α.Χ. : ἐγγσῶμαι, ἠγγσόμημ, ἐγγσήρξμαι, ἠγγσηράμημ / ἠγγσήθημ, ἠγγύημαι-ἐγγεγύγμαι (Πλάςχμαπ), ἠγγσήμημ-ἠγγσημέμξπ ἦμ. πεπειρμέμξι = μεςξυή Ποκμ., αορεμ. ξμξμ. πληθ. ςξσ οήμ. πείθξμαι ΟΜΟΡ. μ.ε. : πειθώ, πειρςικόπ, πειρςήοιξ, αμεςάπειρςξπ, πειθήμιξπ, πειθαουία, πειθαμαγκάζχ, πειθαμαγκαρμόπ / πιθαμόπ, πιθαμόςηςα, πίρςη, (ά-, δύρ-, εύ-, έμ-, καλό-, ανιό-, παοαδό-)-πιρςξπ, (α-, δσρ-, αμανιξ-)-πιρςία, πιρςεύχ, απίρςεσςξπ, διαπιρςεσςήοια, πιρςξπξιώ, εμπιρςξρύμη, πίρςχρη, πιρςχςικόπ / (ασςξ-)πεπξίθηρη. 6
Α.Χ. : πείθξμαι, ἐπειθόμημ, πείρξμαι-πειρθήρξμαι, ἐπιθόμημ-ἐπείρθημ, πέπειρμαι-πέπξιθα, ἐπεπείρμημ-ἐπεπξίθειμ, πεπειρμέμξπ ἔρξμαι. μεςιόμςεπ = μεςξυή Δμερςώςα (ή Μέλλξμςα), αορεμ. ξμξμ. πληθ. ςξσ οήμ. μεςέουξμαι < μεςά + ἔουξμαι ΟΜΟΡ. μ.ε. : εουξμόπ, Οουξμεμόπ / (αμ-, κας-, ποξ-)-ιόμ, απιξμιρμόπ, (αμ-, κας-)-ιξύρα, ιρθμόπ, ιςαμόπ (= ασθάδηπ, ποξκληςικόπ), (ειρ-, εν-)- ιςήοιξ, (αμ-)ενίςηλξπ / (ρσμ-, δι-, ποξ-, ποξρ-, παο-)-έλεσρη, Δλεσρίμα, ελεύθεοξπ, ποξρηλσςίζχ, ἔπηλσπ (= νέμξπ). Α.Χ. : ἔουξμαι, ᾖα/ᾔειμ, εἶμι, ἦλθξμ, ἐλήλσθα, ἐληλύθειμ. ἀπξρςήρχριμ = γ πληθ. σπξς. Αξο. Α ςξσ οήμ. ἀτίρςαμι (= απξρςαςώ, ενεγείοξμαι)< ἀπό + ἵρςημι ΠΑΡΑΓ. μ.ε. : απόρςαρη, απξρςαρία, απξρςαςώ, απξρςάςηπ / απόρςημα. Α.Χ. : ἵρςημι, ἵρςημ, ρςήρχ, ἔρςηρα, ρςήραπ ἔυχ. ἀτικξμέμηπ = μεςξυή Αξο. Β, θηλ. γεμ. εμικξύ ςξσ οήμ. ἀτικμέξμαι, - ξῦμαι < ἀπό + ἱκμέξμαι, -ξῦμαι (= τςάμχ) ΟΜΟΡ. μ.ε. : άτινη, (αμ-)ετικςόπ, ικέςηπ, ικεςεύχ, ικερία, ικαμόπ, αμικαμόςηςα, ικαμξπξιώ, ποξίκα. Α.Χ. : ἱκμξῦμαι, ἱκμξύμημ, ἵνξμαι, ἱκόμημ, ἷγμαι, ἵγμημ. μεώπ = ξσριαρς. θηλ. γεμ. εμικξύ < μαῦπ, μεώπ (= πλξίξ) ἡ μαῦπ, ςῆπ μεώπ, ςῇ μηί, ςήμ μαῦμ, (ὦ) μαῦ αἱ μῆεπ, ςῶμ μεῶμ, ςαῖπ μασρί(μ), ςάπ μαῦπ, (ὦ) μῆεπ. ΟΜΟΡ. μ.ε. : μαύςηπ, μασςικόπ, μασςίλξπ, μασςιλία, μασςία, μαύλξ, μασλώμχ, μασςεογάςηπ, μαύαουξπ, μασαουίδα, μασμαυία, μασαγόπ, μασπηγώ, μαύρςαθμξπ, μαύκληοξπ (= λξρςοόμξπ), μασςξλόγηρη, μασριπλξῒα, μασςξδικείξ, μασςξτσλακή, μασλξυώ (= αγκσοξβξλώ) / μεώοιξ (= μαύρςαθμξπ) / μηξφία, μηξγμώμξμαπ, μηξπξμπή, μηξλόγιξ / επίμειξ. ἀγξσρῶμ = μεςξυή Δμερς., θηλ. γεμ. πληθ. ςξσ οήμ. ἄγχ (= ξδηγώ, μεςατέοχ) / ὑπάγξσριμ / ἀμθσπάγει ΟΜΟΡ. μ.ε. : (παο-, δι-, απ-, ρσμ-, εν-, ειρ-, κας-, επ-, ποξ-, ποξρ-)- αγχγή, (εν-, ειρ-, παο-, επ-, ποξ-, ποξρ-, παιδ-, τχς-, μηπι-, αεο-, δημ-, ξυημας-)-αγχγόπ, αμάγχγξπ, (υειο-, δημ-, ξυλ-)-αγχγία, (σδο-, μηπι-, παοθεμ-)-αγχγείξ, (ειρ-, εν-, απ-)-αγχγέαπ, καςαγώγιξ, υειοαγχγώ, αγώγιμξπ, αγώ(γ)ι, αγχγιάςηπ, άγημα, αγέλη, αγώμαπ, άνιξπ, άνξμαπ, άμανα, ρύμανη, ρσμανάοι (= βιβλίξ με βίξσπ αγίχμ), (λξυ-, νεμ-, ρμημ-, ξσο-)-αγόπ, (αου-, ρςοας-, υξο-, πλξ-, ξδ-, κσμ-)-ηγόπ, τξοςηγό, (ειρ-, ποξ-)-ακςέξπ, παοείρακςξπ. Α.Χ. : ἄγχ, ἦγξμ, ἄνχ, ἤγαγξμ, ἦυα / [ἀγήξυα], ἤυειμ. 7
καςαρςάμςχμ = μεςξυή Αξο. Β, αορεμ. γεμ. πληθ. ςξσ οήμ. καθίρςαμαι < καςά + ἵρςαμαι ΠΑΡΑΓ. μ.ε. : καςάρςαρη, καςαρςαςικό, ακαςάρςαςξπ, ακαςαρςαρία / καςάρςημα, καςαρςημαςάουηπ, καςερςημέμξ / καθερςώπ, (αμςι- )καθερςχςικόπ. ΟΜΟΡ. μ.ε. : βλ. παοακάςχ, ποξειρςήκει. Α.Χ. : ἵρςαμαι, ἱρςάμημ, ρςήρξμαι-ρςαθήρξμαι, ἐρςηράμημ-ἔρςημ- ἐρςάθημ, ἕρςηκα, ἑρςήκειμ-εἱρςήκειμ. ἐφητίραμςξ = γ πληθ. ξοιρς. Αξο. Α ςξσ οήμ. φητίζξμαι (= απξταρίζχ) < φῆτξπ ΠΑΡΑΓ. μ.ε. : (δημξ-)-φήτιρμα, (σπεο-, καςα-, επι-)-φήτιρη, ρσμφητιρμόπ, αφητιριά (= αδιατξοία μποξπ ρςξμ κίμδσμξ), αφήτιρςα. ΟΜΟΡ. μ.ε. : φητίξ, φητιακόπ, φητίδα, φητιδχςόπ, δίφητξπ, (μξμξ-, δι-, ςοι-, σπξ-)-φήτιξπ, (ιρξ-, α-)-φητώ, ιρξφητία, παμφητεί, παμφητία, φητξ-(-τξοία, -θήοαπ, -δέλςιξ, -λέκςηπ, -δόυξπ). Α.Χ. : φητίζξμαι, ἐφητιζόμημ, φητιξῦμαι-φητιρθήρξμαι, ἐφητιράμημ- ἐφητίρθημ, ἐφήτιρμαι, ἐφητίρμημ-ἐφητιρμέμξπ ἦμ, ἐφητιρμέμξπ ἔρξμαι. ποξειρςήκει = γ εμικό ξοιρς. Υπο. ςξσ οήμ. ποξΐρςαμαι < ποό + ἵρςαμαι ΟΜΟΡ. μ.ε. : (από-, αμά-, έκ-, ρύ-, διά-, έμ-, σπό-, παοά-, πεοί-, καςά-, μεςά-, αμςί-, ρσμπαοά-, αμςικαςά-, επαμά-)-ρςάρη, ρςάριμξπ, ρςαςικόπ, ρςάθμη, ρςαθμόπ, ρςαθεοόπ, αρςαθήπ, εσρςάθεια, ρςαςήοαπ, ιρςόπ, ρσμιρςώ, (απξ-, επαμα-, επι-, παοα-, ταμξ-, θεομξ-, κηοξ-, αμςικαςα-)- ρςάςηπ, (επαμα-, ποχςξ-, υξοξ-)-ρςαςώ, (επι-, απξ-, ποξ-, ακαςα-, ξοθξ-, ξμξιξ-)-ρςαρία, (ά-, ςοιρδιά-, ακαςά-, αμά-, αμσπό-, μεξρύ-, αμαμςικαςά- )-ρςαςξπ, ρσρςάδα, ρσρςάδημ (= από κξμςά), αμαρςαςώμχ, ποξψρςάμεμξπ, καθερςώπ, ρςαρίδι, ρςαμμί, ρςασοόπ, ρςξά / ρσρςήμχ, ρςηςόπ, ρςήλη, ρςήθξπ, απξρςήθιρη, (από-, ρύ-, διά-, παοά-, καςά-, αμά- )-ρςημα, ρςημόμι, ρςήμξμαπ, διαρςημικόπ, ρσρςημαςικόπ, καςαρςημαςάουηπ. Α.Χ. : βλ. ποξηγξσμέμχπ καςαρςάμςχμ. ςέμμειμ < ςέμμχ (= κόβχ, διαυχοίζχ, ρκίζχ) ΟΜΟΡ. μ.ε. : ςεμάυιξ, ςεμαυίζχ, ςέμεμξπ / ςξμέαπ, (επι-, καςα-, πεοι-, ποξ-)-ςξμή, (σλξ-, δεμδοξ-, λαπαοξ-, διυξ-, καιμξ-, αμα-, τλεβξ-)-ςόμξπ, άςξμξ, έμςξμξ, (από-, ρύμ-, επί-)-ςξμξπ, (ρσμ-, αμα-, καιμξ-)-ςξμία, (α-, αμα-)-ςξμικόπ, (καοα-, καιμξ-, διυξ-, σλξ-)-ςξμώ, διυξςόμηρη, εμςξμξλξγία / ςμήμα, ςμημαςικόπ, ςμημαςάουηπ, (ρύμ-, καςά-)-ςμηρη, άςμηςξπ / ςαμίαπ, ςαμείξ, ςαμειακόπ, ςαμιεσςήοιξ, απξςαμίεσρη. Α.Χ. : ςέμμχ, ἔςεμμξμ, ςεμῶ, ἔςεμξμ, ςέςμηκα. ὀτλόμςχμ = μεςξυή Αξο. Β, αορεμ. γεμ. πληθ. ςξσ οήμ. ὀτλιρκάμχ (= υοχρςώ, καςαδικάζξμαι μα πληοώρχ ποόρςιμξ) ΠΑΡΑΓ. μ.ε. : ενότληρη, αμενότληςξπ. 8
Α.Χ. : ὀτλιρκάμχ, ὠτλίρκαμξμ, ὀτλήρχ, ὦτλξμ, ὤτληκα, ὠτλήκειμ- ὠτληκώπ ἦμ. καθεζξμέμχμ = μεςξυή Δμερς. αορ., γεμ. πληθ. ςξσ οήμ. καθέζξμαι < καςά + ἕζξμαι < ρεδ- < ἕδ-j-ξμαι (= κάθξμαι) (ποβλ. λαςιμ. sedes, sedeo) ΟΜΟΡ. μ.ε. : έδατξπ, (εν-, εμ-)-έδοα, εδοεύχ, εδοαιώμχ, (ποό-, έτ-, ρύμ-, πάο-)-εδοξπ, ετεδοεία, εδώλιξ, ποξεδοεύχ, ρσμέδοιξ / κάθιρμα, καθιρςικόπ, ακάθιρςξπ. Α.Χ. : καθέζξμαι, ἐκαθεζόμημ, καθεδξῦμαι, [ἐκαθέρθημ], κάθημαι, ἐκαθήμημ. ςανάμεμξι = μεςξυή Αξο. Α, αορεμ. ξμξμ. εμικξύ ςξσ οήμ. ςάρρξμαι ΟΜΟΡ. μ.ε. : (από-, αμά-, διά-, έμ-, ρύμ-, επί-, ποό-, παοά-, καςά-, μεςά-, αμακαςά-, αμαρύμ-)-ςανη, ςάγμα, (ρύμ-, διά-, ποόρ-)-ςαγμα, (α-, αρσμ-, λιπξ-, ρσμξμξ-, υχοξ-)-ςανία, (υχοξ-)ςανικόπ, ρσμςάνιμξπ, ςακςόπ, (ά-, έκ-, από-, αμσπό-, αρύμ-, αμέμ-)-ςακςξπ, ςακςική, (επι-, ποξρ-, δια-, ρσμ-, παοα-, σπξ-)-ςακςικόπ, λιπξςακςώ, καςαςακςήοιξπ, ςακςξπξιώ, ςανίδι, ςανιδιώςηπ, καλξςάνιδξπ, ςάνιμξ, ςάμα, ςανι-(-μξμώ, -μόμηρη, -θέςηπ, - άουηπ, -αμθία), ςαγόπ (= αουηγόπ), (επι-, ρσμ-, δια-, ποξρ-, σπξ-)-ςαγή, μξμξςαγήπ, ςαγάοι. Α.Χ. : ςάρρξμαι, ἐςαρρόμημ, ςάνξμαι-ςαυθήρξμαι, ἐςανάμημ-ἐςάυθημ, ςέςαγμαι, ἐςεςάγμημ, ςεςάνξμαι (ᾰ). ἀπξδῶριμ = γ πληθ. σπξς. Αξο. Β ςξσ οήμ. ἀπξδίδχμι < ἀπό + δίδχμι (= δίμχ πίρχ / πληοώμχ) ΠΑΡΑΓ. μ.ε. : απόδξρη, απξδξςικόπ, αμαμςαπόδξςξπ. Α.Χ. : δίδχμι, ἐδίδξσμ, δώρχ, ἔδχκα, δέδχκα, ἐδεδώκειμ. ἐςύγυαμε = γ εμικό ξοιρς. Πος. ςξσ οήμ. ςσγυάμχ ΟΜΟΡ. μ.ε. : επίςεσνη, επίςεσγμα, αμεπίςεσκςξπ, ρσμέμςεσνη, εμςεσκςήοιξ / ςύυη, ςσυαίξπ, ςσυεοόπ, αςσυώ, (ά-, καλό-, δύρ-, ποόρ-)- ςσυξπ, (α-, εσ-, επι-, δσρ-, αμεπι-)-ςσυήπ, (επι-, απξ-, α-, καλξ-, κακξ-, δσρ-, εσ-)-ςσυία, ποξρςσυιά, (α-, επι-, δσρ-, αμεπι-)-ςσυήπ, (εσ-, α-, δσρ-)- ςύυημα, ςσυξδιώκςηπ, ςσυάοπαρςξπ. Α.Χ. : ςσγυάμχ, ἐςύγυαμξμ, ςεύνξμαι, ἔςσυξμ, ςεςύυηκα, ἐςεςσυήκειμ. πείθει = γ εμικό ξοιρς. (απξπειοαςικξύ) Δμερς. ςξσ οήμ. πείθχ / ἀμαπείρειμ ΟΜΟΡ. μ.ε. : βλ. παοαπάμχ, πεπειρμέμξι. Α.Χ. : πείθχ, ἔπειθξμ, πείρχ, ἔπειρα-ἔπιθξμ, πέπεικα, ἐπεπείκειμ. ἐνείογξμςξ = γ πληθ. ξοιρς. Πος. ςξσ οήμ. ἐνείογξμαι < ἐν + εἴογξμαι (= εμπξδίζξμαι, απξκλείξμαι) ΟΜΟΡ. μ.ε. : ειοκςή (= δερμχςήοιξ), κάθειονη. Α.Χ. : εἴογξμαι, εἰογόμημ, εἴονξμαι, εἴουθημ/εἵουθημ, εἶογμαι/εἷογμαι. 9
ἐπσμθάμξμςξ < πσμθάμξμαι (= πληοξτξοξύμαι, ζηςώ μα μάθχ) ΟΜΟΡ. α.ε. : πύρςιπ (= εοώςηρη, πληοξτξοία), ἀμάπσρςξπ / πεοίπσρςξπ (= νακξσρςόπ), πεῦριπ (= εοώςηρη). Α.Χ. : πσμθάμξμαι, ἐπσμθαμόμημ, πεύρξμαι, ἐπσθόμημ, πέπσρμαι, ἐπεπύρμημ. νσμίρςαμςξ = γ πληθ. ξοιρς. Πος. ςξσ οήμ. νσμίρςαμαι < νύμ + ἵρςαμαι ΠΑΡΑΓ. μ.ε. : ρύρςαρη, ρσρςαςικόπ, (α-, μεξ-)-ρύρςαςξπ, ρσρςάδα, ρσρςάδημ (= από κξμςά) / ρσρςήμχ, ρύρςημα, ρσρςημαςικόπ, ρσρςημαςξπξιώ / ρσμιρςώ, ρσμιρςώρα, ρσμιρςαμέμη. Α.Χ. : βλ. ποξηγξσμέμχπ καςαρςάμςχμ. λαβόμςεπ = μεςξυή Αξο. Β, αορεμ. ξμξμ. πληθ. ςξσ οήμ. λαμβάμχ ΟΜΟΡ. μ.ε. : (καςά-, ρύλ-, πεοί-, σπό-, αμά-, ποό-, ποόρ-, μεςά-, αμςί-, ποξκαςά-)-λήφη, λήμμα (= κέοδξπ, ειρόδημα / αουικόπ ςύπξπ λένηπ ρςξ λενικό), δίλημμα, (επι-, αμεοξ-, ιδεξ-, θοηρκξ-, ηυξ-, εικξμξ-, δχοξ-, αιμξ-)-ληφία, (θοηρκό-, αρύλ-, εύ-, ακαςά-, μξσρό-, εσσπό-, εσποόρ-, αμεοό-)-ληπςξπ, (πεοι-, ποξ-, επι-, αμςι-, μεοξ-, δαμειξ-)-ληπςικόπ, (δαμειξ-, δχοξ-, ηυξ-, εικξμξ-, αιμξ-, δαμειξ-, ποξρχπξ-)-λήπςηπ, καςαληφίαπ / (αμςι-, ρσλ-, υειοξ-, παοα-)-λαβή, λαβίδα, λάτσοα, εσλαβήπ, εσλάβεια, (δικξ-, εογξ-, αρςοξ-)-λάβξπ, λαβώμχ, (εσ-, ρσλ-, εογξ-)-λαβικόπ, ρσλλαβίζχ, μερξλαβώ, μερξλαβηςήπ, διαμερξλάβηρη. Α.Χ. : λαμβάμχ, ἐλάμβαμξμ, λήφξμαι, ἔλαβξμ, εἴλητα, εἰλήτειμ. κςείμξσρι = γ πληθ. ξοιρς. Δμερς. ςξσ οήμ. κςείμχ/κςίμμσμι (=ρκξςώμχ, τξμεύχ) ΟΜΟΡ. μ.ε. : (παςοξ-, μηςοξ-, παιδξ-, αδελτξ-, Βξσλγαοξ-)-κςόμξπ, (εμςξμξ-, καςραοιδξ-, ζιζαμιξ-, τθειοξ-, παοαριςξ-)-κςόμξ, (ασςξ-, λιμξ- )-κςξμώ, (αμθοχπξ-, ασςξ-, γεμξ-, λιμξ-)-κςξμία. Α.Χ. : κςείμχ/κςίμμσμι, ἔκςειμξμ/ἐκςίμμσμ, κςεμῶ, ἔκςειμα, ἔκςξμα, ἐκςόμειμ. καςέτσγξμ = γ πληθ. ξοιρς. Αξο. Β ςξσ οήμ. καςατεύγχ < καςά + τεύγχ ΟΜΟΡ. μ.ε. : (δια-, απξ-, ποξρ-, καςα-)-τσγή, τσγάπ, τσγαδεύχ, καςατύγιξ, ποξρτσγικόπ, τύγδημ / τεσγιό, τεσγάςξπ, τεσγαλέξπ, τεσγάςιρμα, αμαπότεσκςξπ. Α.Χ. : τεύγχ, ἔτεσγξμ, τεύνξμαι-τεσνξῦμαι, ἔτσγξμ, πέτεσγα, ἐπετεύγειμ. 10
ΕΓΚΛΙΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤ. ΔΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤ. ἦλθξμ ἔλθχριμ ἔλθξιεμ ἐλθόμςχμ, ἐλθέςχραμ ἀπέρςηραμ ἀπξστήσωσι ἀπξρςήραιεμ, ἀπξρςήρειαμ ἀπξρςηράμςχμ, ἀπξρςηράςχραμ ἐψηφίσαμτξ φητίρχμςαι φητίραιμςξ φητιράρθχμ, φητιράρθχραμ ἀμθυπάγει ἀμθσπάγῃ ἀμθσπάγξι ἀμθσπαγέςχ ἀπέδξραμ ἀπξδῶσι ἀπξδξίηραμ, ἀπξδξῖεμ ἀπξδόμςχμ, ἀπξδόςχραμ κατέφυγξμ καςατύγχρι καςατύγξιεμ καςατσγόμςχμ, καςατσγέςχραμ 11