Διεθνείς Επιχειρήσεις και Επενδύσεις

Διεθνείς Επιχειρήσεις και Επενδύσεις Ειρήνη Ράμφου, ΒΑ, ΜΒΑ, PhD Email: iramfou@unipi.gr Πανεπιστήμιο Πειραιώς Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης

Τι είναι η εθνική Κουλτούρα; Οι κυρίαρχες αξίες, τα πιστεύω και οι κανόνες που μοιράζονται τα άτομα και που καθοδηγούν τη ζωή τους στην κοινωνία, Λέει στους ανθρώπους ποιοι είναι, ποιες συμπεριφορές είναι κατάλληλες και ποιες μη αποδεκτές.

Συστατικά της εθνικής κουλτούρας Πολιτισμικά πιστεύω (Cultural beliefs): οι απόψεις των ανθρώπων σχετικά με το τι είναι σωστό και τι δεν είναι Πολιτισμικοί κανόνες (Cultural norms): κοινή αντίληψη του τι μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι και τι δεν μπορούν, Πολιτισμικά σύμβολα, ιστορίες και τελετουργικά (Cultural symbols, stories and rituals): φυσικές εκδηλώσεις του πολιτισμού μέσα από τα μνημεία, ιστορίες, δραστηριότητες κτλ. Έθιμα (Customs): συμπεριφορές ή συνήθειες που έχουν περάσει από γενιά σε γενιά

Πολιτισμικά πλαίσια-μοντέλα (Cultural Frameworks) Βοηθούν στην κατανόηση των πολιτισμικών διαφορών μεταξύ των χωρών και συνεπώς αποτελούν χρήσιμα εργαλεία για τις επιχείρησης που θέλουν να διεθνοποιηθούν. Τα πιο γνωστά μοντέλα είναι τα: Hofstede framework; GLOBE framework;

To μοντέλο του Hofstede (1970) Ολλανδός κοινωνικός επιστήμονας, Έρευνα σε πάνω από 88.000 εργαζόμενου στην IBM από περισσότερες από 50 χώρες, Προσπάθησε να προσδιορίσει τη διαφορά στις αξίες και τις πεποιθήσεις σχετικά με τους στόχους εργασίας, Διερεύνησε τη σχέση μεταξύ των εθνικής και εταιρικής κουλτούρας, Πρότεινε πολιτιστικές διαστάσεις, Έχει επηρεάσει πολλές πτυχές στρατηγικής διαχείρισης των πολυεθνικών επιχειρήσεων.

Απόσταση εξουσίας (Power Distance) Ο βαθμός αποδοχής της δύναμης και εξουσίας διαφέρει, Υψηλή απόσταση εξουσίας οι ανισότητες είναι αποδεκτές και θεωρούνται σωστές Ανισότητες βάσει ηλικίας, δεξιοτήτων κλπ.

Power Distance Low High

Αποφυγή αβεβαιότητας (Uncertainty Avoidance) Ο βαθμός αποδοχής της αβεβαιότητας και των μη προβλέψιμων καταστάσεων Υψηλή αποφυγή αβεβαιότητας τα άτομα αντιδρούν στην αβεβαιότητα με άγχος και ανησυχία Υψηλή αποφυγή αβεβαιότητας κυριαρχούν οι κανόνες και οι κανονισμοί Χαμηλή αποφυγή αβεβαιότητας τα άτομα είναι άνετα με την αλλαγή και την ασάφεια

Uncertainty Avoidance Low High

Ατομικισμός (Individualism) Ο βαθμός που η κοινωνία δίνει έμφαση στις σχέση του ατόμου με την ομάδα, Υψηλός ατομικισμός τα άτομα θεωρούνται μοναδικά και αξιολογούνται βάσει των επιτευγμάτων τους Collectivism (συλλογικότητα) τα άτομα αποτελούν μέλη μιας ευρύτερης ομάδας (οικογένειας, κοινωνικής τάξης, σωματείου) και οι ανταμοιβές αφορούν στο έργο της ομάδας.

Individualism Low High

Masculinity Femininity (αρρενωπότητα θηλυκότητα) Ο βαθμός που η κοινωνία δίνει έμφαση στα αρρενωπά πολιτισμικά χαρακτηριστικά όπως είναι τα επιτεύγματα και τα εισοδήματα. Υψηλός βαθμός αρρενωπότητας η δουλειά είναι πολύ σημαντική και κεντρική στη ζωή των ανθρώπων, τα επαγγέλματα κατηγοριοποιούνται ανάλογα με το φύλο. Χαμηλός βαθμός αρρενωπότητας (=θηλυκότητα) δίδεται περισσότερη έμφαση στην ποιότητα της ζωής σε σχέση με τη δουλειά και τα εισοδήματα.

Masculinity Low High

Κριτική του μοντέλου του Hofstede Πολύ απλοϊκό, οι κουλτούρα δεν μπορεί να περιοριστεί στη χρήση λίγων διαστάσεων Τα δεδομένα προέρχονται από managers μιας συγκεκριμένης επιχείρησης (IBM), είναι αντιπροσωπευτικά ολόκληρης της κοινωνίας; Στατικό μοντέλο που δεν παρακολουθεί πως μεταβάλλονται οι κουλτούρες στο χρόνο Τα δεδομένα έρχονται από την δεκαετία του 70.

Το μοντέλο GLOBE (Global Leadership and Organizational Behavior Studies Model) Το GLOBE είναι ένας οργανισμός αφιερωμένος στη διεθνή μελέτη των σχέσεων μεταξύ της κοινωνικής κουλτούρας, της ηγεσίας και των οργανωτικών πρακτικών. Με περισσότερους από 200 ερευνητές από 62 χώρες που μελετούν πάνω από 17.000 μεσαίου επιπέδου διευθυντές στις αρχικές φάσεις, η μελέτη του 2004 είναι η πιο διάσημη μελέτη του είδους της στις κοινωνικές επιστήμες. Στην τελευταία μελέτη του 2014, περισσότεροι από 70 ερευνητές συγκέντρωσαν στοιχεία από περισσότερους από 100 CEOs και 5.000 ανώτερα στελέχη σε εταιρείες σε διάφορες βιομηχανίες σε 24 χώρες. Η μελέτη αυτή κατέδειξε τη σημαντική επίδραση του πολιτισμού στις προσδοκίες της ηγεσίας της κοινωνίας και τη σημασία της αντιστοίχησης των συμπεριφορών των CEO με τις προσδοκίες για την αποτελεσματικότητα της ηγεσίας.

Το μοντέλο GLOBE (Global Leadership and Organizational Behavior Studies Model) Πολιτισμικές διστάσεις: 6 ίδιες με του Hofstede: απόσταση εξουσίας (Power distance), αποφυγή αβεβαιότητας (uncertainty avoidance), κοινωνική και θεσμική συλλογικότητα (societal and institutional collectivism), Δυναμικότητα (Assertiveness παρόμοια με την αρρενωπότητα-masculinity), ισότητα φύλων (Gender egalitarianism παρόμοια με την θηλυκότητα- femininity) Νέες διαστάσεις: προσανατολισμός στο μέλλον (future orientation), ανθρωπιστικός προσανατολισμός (human orientation), προσανατολισμός στην επίδοση (performance orientation). https://globeproject.com/

Το μοντέλο GLOBE Διάσταση κουλτούρας Απόσταση εξουσίας (power distance) Αποφυγή αβεβαιότητας (uncertainty avoidance) Προσανατολισμός στον άνθρωπο (humane orientation) Θεσμική συλλογικότητα (institutional collectivism) Ομαδική συλλογικότητα (in group collectivism) Δυναμισμός (Assertiveness) Ισότητα φύλων (gender egalitarianism) Προσανατολισμός στο μέλλον (future orientation) Περιγραφή Ο βαθμός που οι άνθρωποι αναμένουν η εξουσία και δύναμη να κατανέμεται με ίσο τρόπο Ο βαθμός που οι άνθρωποι βασίζονται σε κανόνες, νόμους και διαδικασίες για να μειώσουν την αβεβαιότητα των μελλοντικών γεγονότων Ο βαθμός που οι άνθρωποι επιβραβεύουν την δικαιοσύνη, τον αλτρουϊσμό, την γενναιοδωρία Ο βαθμός που η κοινωνία ενισχύει την συλλογική κατανομή των πόρων και την συλλογική δράση Ο βαθμός που τα άτομα εκφράζουν υπερηφάνεια, πίστη και συνεκτικότητα στους οργανισμούς και τις ομάδες τους Ο βαθμός που τα άτομα είναι δυναμικά, συγκρουσιακά, επιθετικά στις σχέσεις τους με τους άλλους Ο βαθμός ελαχιστοποίησης των διαφορών στο φύλο. Ο βαθμός που τα άτομα ακολουθούν συμπεριφορές προσανατολισμένες στο μέλλον όπως είναι ο σχεδιασμός, η επένδυση και η καθυστερημένη ευχαρίστηση. Προσανατολισμός στην επίδοση (performance orientation) Ο βαθμός ενίσχυσης και επιβράβευσης της υψηλής επίδοσης.

Προσανατολισμός στο μέλλον (Future Orientation) Ο βαθμός που τα άτομα πιστεύουν ότι η σημερινή συμπεριφορά τους θα επηρεάσει το μέλλον Πως οι άνθρωπο χρησιμοποιούν το χρόνο τους για να οργανώσουν τις εμπειρίες τους και τα γεγονότα Χαμηλός προσανατολισμός στο μέλλον άτομα αυθόρμητα που θέλουν να απολαύσουν το παρόν Υψηλός προσανατολισμός στο μέλλον άτομα που σκέφτονται το μέλλον και σχεδιάζουν στρατηγικές για την επίτευξη των στόχων τους

Προσανατολισμός στην επίδοση (Performance Orientation) Ο βαθμός που η κοινωνία ενισχύει τα μέλη της να καινοτομούν, να βελτιώνουν την επίδοσή τους και να επιδιώκουν την υπεροχή Υψηλός προσανατολισμός τα άτομα αξιολογούνται βάσει των επιτευγμάτων τους Χαμηλός προσανατολισμός τα άτομα αποκτούν θέσεις (statues) βάσει χαρακτηριστικών τους όπως είναι η ηλικία, οι οικογενειακές σχέσεις, το φύλο, η εκπαίδευση.

Ανθρωπιστικός προσανατολισμός (Humane Orientation) Ο βαθμός που τα άτομα αναμένεται να είναι φιλικά, γενναιόδωρα και συμπονετικά, Υψηλός προσανατολισμός τα άτομα βλέπουν τους άλλους ως σημαντικούς, αξιολογούν την ευγένεια, την καλοσύνη, γενναιοδωρία, αγάπη, βοηθούν ο ένας τον άλλο, και παράσχουν υλική και οικονομική βοήθεια. Χαμηλός προσανατολισμός έμφαση δίνεται στο ατομικό συμφέρον και αξιολογούνται τα υλικά αγαθά.

Συμπλέγματα χωρών από το GLOBE (Country clusters) Ομάδες χωρών με παρόμοιες πολιτισμικές δομές

Συμπλέγματα χωρών από το GLOBE (Country clusters) Ομάδες χωρών με παρόμοιες πολιτισμικές δομές