ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΗΣ ΑΓΩΝΩΝ ΔΡΟΜΟΥ

Πρόγραμμα Αγωγής Σταδιοδρομίας Escape - Μια εκπαιδευτική αθλητική πρόκληση για την ενίσχυση της αυτογνωσίας των μαθητών. Εργασία στο ΝΤΟΠΙΝΓΚ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΗΣ ΑΓΩΝΩΝ ΔΡΟΜΟΥ 6o Γυμνάσιο Πατρών Πάτρα 2014

Την Εργασία επιμελήθηκαν οι μαθητές του 6ου Γυμνασίου Πατρών: ΣΤΑΥΡΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΥ ΖΙΛΔΑ-ΚΩΝ/ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΥ ΒΑΛΙΑ ΣΩΤΗΡΙΟΥ ΕΒΕΛΙΝΑ ΚΟΥΤΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΥΛΙΔΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΣΤΑΘΟΥΛΙΑ ΧΑΡΙΚΛΕΙΑ ΣΚΑΡΙΝΤΖΙ ΤΖΕΛΣΟΜΙΝΑ ΣΚΟΥΡΤΗ ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΓΕΩΡΓΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ-ΓΙΑΝΝΟΥΤΣΟΣ ΑΛΕΞΗΣ ΣΟΥΒΑΛΙΩΤΗ ΜΕΛΙΝΑ ΛΑΤΣΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΜΑΡΓΑΛΙΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΤΣΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΗΛΙΑΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Συντονιστής της Εργασίας ο Καθηγητής ΠΕ11, Φυσικής Αγωγής του 6ου Γυμνασίου: ΝΤΟΥΒΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

Πρόλογος Οι μαθητές του 6ου Γυμνασίου κατά τη διάρκειας της σχολικής χρονιάς 2014-15 συμμετείχαν στο Πρόγραμμα Αγωγής Σταδιοδρομίας Escape: Μια εκπαιδευτική αθλητική πρόκληση για την ενίσχυση της αυτογνωσίας των μαθητών. Οι μαθητές χωρίστηκαν σε δύο ομάδες και χρησιμοποίησαν το εργαλείο wiki, για να αναρτήσουν υλικό και να συνθέσουν την τελική εργασία. Οι μαθητές μέσα από βιωματικές τεχνικές και δράσεις γνωρίστηκαν μεταξύ τους, επικοινώνησαν, απέκτησαν ομαδική ταυτότητα, δέθηκαν σαν ομάδα. Πήραν συνέντευξη από την αθλήτρια δρόμων μεγάλων αποστάσεων κα Ρήγα Σοφία και τον προπονητή της Δαγκόγλου Ιωάννη, οι οποίοι απάντησαν σε ερωτήσεις για το τρέξιμο, το κάπνισμα και το ντόπινγκ. Δούλεψαν ομαδοσυνεργατικά και απέκτησαν γνώσεις αφού ανέλαβαν ρόλους υλοποιώντας συγκεκριμένες δράσεις. Συγκεκριμένα η ομάδα που ανέλαβε το Φύλλο Εργασίας Ντόπινγκ και Αθλητής αγώνων δρόμου, ασχολήθηκε με το ντόπινγκ φτιάχνοντας ένα θεωρητικό πλαίσιο, βρήκε τις κοινωνικές προεκτάσεις του, είδε την «κούρσα του αιώνα» στο Ντοκιμαντέρ του ESPN The Race that shocked the world (όπου ο παγκόσμιος πρωταθλητής καναδός σπρίντερ Ben Johnson, βρέθηκε ντοπαρισμένος. Ανέλυσε το ρόλο της Wada Παγκόσμιος οργανισμός Αντιντόπινγκ, κατέγραψε τις πιο γνωστές κατηγορίες ουσιών ντόπινγκ και πως αυτές επιδρούν στον οργανισμό, καθώς και την ουσία αδρενοκορτικοτροπίνη (ACTH). Βρήκε πληροφορίες για το γενετικό ντόπινγκ και προσπάθησε να επικοινωνήσει με τον Dr Ted Friedmann, διευθυντή του Κέντρου Μοριακής Γενετικής στην Ιατρική Σχολή του Σαν Ντιέγκο του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας. Τέλος, έκανε αναφορά στους κανόνες που δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάει κάθε αθλητής προτού λάβει οποιοδήποτε φάρμακο ή διατροφικό συμπλήρωμα. Συνεργάστηκε με το ΓΕΛ Καστριτσίου συμπληρώνοντας το ερωτηματολόγιο με τίτλο ΔΕΝ ΚΑΠΝΙΖΩ ΓΥΜΝΑΖΟΜΑΙ του ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ, με το οποίο αντάλλαξε πληροφορίες για τις απαντήσεις. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποίησαν το εργαλείο Google Drive. Τέλος, οι μαθητές και μαθήτριες του σχολείου μας: Χριστοπούλου Ζίλδα Σταματοπούλου Βάλια Σωτηρίου Εβελίνα Σταθούλια Χαρίκλεια Κότσας Νικόλαος Μαργαλιάς Ιωάννης Παπαδόπουλος Χρήστος Σταυρογιαννόπουλος Ιωάννης Γεωργαντόπουλος-Γιαννούτσος Αλέξανδρος συμμετείχαν στον αγώνα δρόμου Τρέχω στην Πάτρα που διοργάνωσε το ΚΕΣΥΠ Το Πρόγραμμα κορυφώθηκε με την Διδακτική επίσκεψη στην Αρχαία Ολυμπία, τόπο που διεξήχθησαν οι πρώτοι Ολυμπιακοί αγώνες.

Θεωρητικό Πλαίσιο Το ντόπινγκ, με την έννοια της χρήσης απαγορευμένων ουσιών, δεν αλλοιώνει μόνο το «γράμμα», αλλά και το «πνεύμα» του αθλητισμού. H εξάπλωσή του μοιάζει με κοινό μυστικό μιας ολόκληρης κοινότητας που η εκάστοτε αποκάλυψη του προκαλεί θλίψη, αλλά όχι κατάπληξη. Είναι πλέον ο μεγαλύτερος εφιάλτης που πλανιέται πάνω από κάθε Ολυμπιάδα. Ονομασίες ουσιών όπως στανοζολόλη, ναδρολόνη (παλαιότερα), αυξητική ορμόνη, ερυθροποιητίνη (πιο πρόσφατα) μπήκαν στο λεξιλόγιό μας. Ενδεχομένως γιατί συνόδευσαν ή θα συνοδεύσουν το όνομα ενός ινδάλματος που «γκρεμίζεται» την ίδια στιγμή που κάποιος έλεγχος τον βρήκε ή θα τον βρει θετικό στη χρήση τους. Το ντόπινγκ: στον αθλητισμό ορίζεται ως η χορήγηση ή η χρήση από ένα άτομο οποιουδήποτε παράγοντα ή ουσίας που φυσιολογικά δεν εντοπίζεται, στο σώμα και/ή όταν χορηγείται σε αντικανονικές επιπρόσθετες ποσότητες ή μέσω αντικανονικής οδού και/ή με αντικανονικό τρόπο, με σκοπό και αποτέλεσμα τη τεχνητή αύξησης και με αθέμιτο τρόπο της απόδοσης του ατόμου κατά τη διάρκεια του αγώνα», στον αθλητισμό ορίζεται ως «η χορήγηση σε αθλητές ή αθλήτριες, ή η χρήση από αυτούς, φαρμακολογικών κατηγοριών παραγόντων ή μεθόδων ντόπινγκ», ορίζεται ως η παρουσία στο ανθρώπινο σώμα ουσιών που είναι απαγορευμένες σύμφωνα με τον κατάλογο που δημοσιεύτηκε από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή και/ή το διεθνή οργανισμό του προκείμενου οργανισμού μέλους. Η χρήση τέτοιων ουσιών, η παρουσία τους στα δείγματα ούρων ή αίματος και η χρήση μεθόδων με σκοπό τη μεταβολή του αποτελέσματος ανάλυσης ενός δείγματος ούρων ή αίματος απαγορεύονται, στον αθλητισμό είναι η εσκεμμένη ή η ακούσια χρήση από έναν αθλητή μιας ουσίας ή μεθόδου απαγορευμένης από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ). Παρότι όλα τα φώτα της δημοσιότητας είναι στραμμένα στους αθλητές υψηλού επιπέδου, για τη χρήση ντόπινγκ, είναι διαπιστωμένο ότι δεν είναι μόνο αυτή η κοινωνική ομάδα που χρησιμοποιεί τις απαγορευμένες ουσίες. Αν και η WADA ασχολείται κυρίως με την αντιμετώπιση του φαινομένου στον αθλητισμό, το φαινόμενο έχει διεισδύσει έντονα στην κοινωνία και εκτείνεται πέρα από το αθλητικό πλαίσιο. Άνθρωποι χρησιμοποιούν αυτές τις ουσίες για να χάσουν βάρος, να φτιάξουν ένα μυώδες σώμα, να διασκεδάσουν σε ρέιβ πάρτι. Ακόμη, χρήση των ουσιών γίνεται στο στρατό για μεγαλύτερη αντοχή των στρατευμένων κτλ. Παρακάτω παραθέτονται οι παράμετροι και τα στοιχεία που καθιστούν εμφανή την κοινωνική διάσταση και διείσδυση του φαινομένου. 1. Μεγαλύτερος «τζίρος» από τον αντίστοιχο των Ναρκωτικών Ουσιών. Υπάρχουν αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία που αποδεικνύουν το παραπάνω. Αυτό και μόνο δείχνει το εύρος εξάπλωσης και διείσδυσης του φαινομένου. 2. Μεγάλο εύρος ηλικιών, κοινωνικό-οικονομικών στρωμάτων που εμπλέκονται στη χρήση τους.

3. Οικονομικά συμφέροντα και χώρες, το στηρίζουν (Παραγωγή, Εμπόριο, Διακίνηση). Υπάρχουν χώρες που παράγουν και άλλες που συστηματικά επιτρέπουν την εμπορία αυτών των ουσιών. 4. Δημιουργία Εθνικής Νομοθεσίας όπου αναγνωρίζεται η κοινωνική διάσταση του προβλήματος. 5. Τα κράτη χρησιμοποιούν την εκτελεστική εξουσία για τον περιορισμό της εμπορίας και διακίνησης trafficking. Το ζήτημα όμως του ντόπινγκ έχει δύο πλευρές, όπως πολλά θέματα στην ανθρώπινη κοινωνία. Οι υποστηρικτές της χρήσης του ντόπινγκ αντιμετωπίζουν τη συμμετοχή σε μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις, στις οποίες και επικρατεί το ντόπινγκ, αποκλειστικά ως ένα επάγγελμα. Επομένως, βρίσκουν λογικό ένας επαγγελματίας να κάνει ό,τι είναι δυνατό προκειμένου να βελτιώσει την απόδοσή του και να γίνει ο καλύτερος στον επαγγελματικό του χώρο. Με αυτό το σκεπτικό, βρίσκουν θετική τη χρήση ντόπινγκ και την υπερασπίζονται προς το όφελος του ανθρώπου, και άρα και του αθλητή. Γιατί για παράδειγμα να καταδικάζεται η βελτίωση (με τη χρήση της πιο σύγχρονης και αποτελεσματικής τεχνολογίας όπως είναι το γονιδιακό ντόπινγκ) ενός χαρακτηριστικού της φυσικής κατάστασης, όπως είναι για παράδειγμα η αντοχή, σε έναν αθλητή μεγάλων αποστάσεων και να θεωρείται θεμιτή η βελτίωση της εξωτερικής εμφάνισης ατόμων που το επάγγελμά τους έχει να κάνει με την προβολή της εικόνας τους στο κοινό, όπως είναι για παράδειγμα τα μοντέλα, οι ηθοποιοί ή οι παρουσιαστές; Και στις δύο περιπτώσεις δεν παραποιείται η εκ γενετής κατάσταση του ατόμου; Και στις δύο περιπτώσεις δεν γίνεται προσπάθεια απόκτησης πλεονεκτικής θέσης σε σχέση με τους αντιπάλους με στόχο την επαγγελματική καταξίωση και πρωτιά; Επιπρόσθετα, οι υποστηρικτές της χρήσης του ντόπινγκ θεωρούν ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να επιλέγει την πορεία του στη ζωή και μέχρι ποιο σημείο θα ρισκάρει προσωπικά αγαθά, προκειμένου να πραγματοποιήσει τα όνειρά του, ως απάντηση στις ανησυχίες για τις επιβλαβείς επιδράσεις του ντόπινγκ στην υγεία των αθλητών. Επιπλέον, στους υποστηρικτές της χρήσης του ντόπινγκ, όπως και της χρήσης και άλλων θεμιτών και αθέμιτων μέσων, με στόχο την πρωτιά, σημαντικό ρόλο παίζουν το χρήμα και η δόξα. Τα χρηματικά έπαθλα που οι σύγχρονες κοινωνίες δίνουν στους νικητές των μεγάλων αθλητικών διοργανώσεων είναι τόσο μεγάλα που εξασφαλίζεται όχι μόνο ολόκληρη η ζωή των πρωταθλητών, αλλά και της οικογένειάς τους, ακόμη και των προπονητών τους. Έτσι το κίνητρο για τη νίκη είναι πολύ μεγάλο. Το χρηματικό έπαθλο ενισχύεται και από την αναγνώριση που εισπράττουν οι πρωταθλητές από το κοινωνικό σύνολο. Η έπαρση της δόξας και του φανατισμού των οπαδών ενισχύει ακόμη περισσότερο τον μοναδικό στόχο της νίκης.

WADA Η WADA είναι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Αντι Ντόπινγκ. Οι κύριες προτεραιότητες της Wada είναι να επικεντρώνεται σε πολλούς τομείς που προέρχονται από τις αρμοδιότητες που ανατίθενται στον Οργανισμό από τον Παγκόσμιο Κώδικα Αντι-Ντόπινγκ και αντικατοπτρίζουν τη σημασία μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης για την καταπολέμηση του ντόπινγκ στον αθλητισμό. Οι σκοποί του Παγκόσμιου Κώδικα Αντι-Ντόπινγκ είναι : Να προστατευτεί το θεμελιώδες δικαίωμα των αθλητών να συμμετέχουν σε Αθλητισμό απαλλαγμένο από το Ντόπινγκ και προωθεί έτσι την υγεία, την δικαιοσύνη, την ιατρική και αθλητική ηθική και την ισότητα για τους αθλητές παγκοσμίως Για να εξασφαλίσει αρμονικά, συντονισμένα και αποτελεσματικά προγράμματα κατά του Ντόπινγκ σε διεθνές και εθνικό επίπεδο λαμβάνοντας υπόψη τον εντοπισμό, την πρόληψη και την αποτροπή του ντόπινγκ. Η Wada αναπτύσσει πρωτόκολλα για την εξασφάλιση, τη συλλογή στοιχείων και την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ του αθλητικού κινήματος και των κυβερνήσεων. Συνεργάζεται με την Ιντερπόλ, την UNESCO και με μεμονωμένες κυβερνήσεις, για να τους πείσει να υπάρχουν νόμοι που επιτρέπουν την καταπολέμηση της παραγωγής, προμήθεια και κατοχή ουσιών ντόπινγκ στο έδαφός τους Προωθεί την παγκόσμια έρευνα για τον εντοπισμό και την ανίχνευση ουσιών ντόπινγκ και τις μεθόδους, την διερεύνηση νέων μοντέλων για βελτιωμένη ανίχνευση. Επίσης, αναπτύσσει και διατηρεί την ετήσια Λίστα Απαγορευμένων Ουσιών και Μεθόδων και πιστοποιεί εργαστήρια αντιντόπινγκ σε όλο τον κόσμο. Τέλος, παρακολουθεί τυχόν Θεραπευτική Χρήση, εξαιρέσεις που χορηγούνται από τα ενδιαφερόμενα μέρη. Στη Λίστα του WADA, οι ουσίες ντόπινγκ ομαδοποιούνται σε κατηγορίες απαγορευμένων ουσιών, μεθόδων και χειρισμών, αντί να περιλαμβάνονται σαν ένας εξαντλητικός κατάλογος εξατομικευμένων ουσιών: οι απαγορευμένες κατηγορίες ουσιών είναι διεγερτικά, ναρκωτικά, αναβολικοί παράγοντες, β2-αγωνιστές, διουρητικά, πεπτιδικές και πρωτεϊνικές ορμόνες και ανάλογες ουσίες, απαγορευμένες μέθοδοι και κατηγορίες που έχουν υποβληθεί σε ορισμένους περιορισμούς. Οι εξατομικευμένες ουσίες που παρουσιάζονται στη Λίστα του WADA αναφέρονται ως παραδείγματα, όπου στο τέλος κάθε κατηγορίας παραδειγμάτων προστίθεται η φράση και συναφείς ουσίες. Αυτή η φράση υπάρχει στη Λίστα του WADA ώστε να αποτραπεί η δημιουργία ενός τεράστιου καταλόγου φαρμάκων των απαγορευμένων κατηγοριών και κυρίως να αποφευχθεί η προώθηση νέων φαρμάκων συναφών ως προς τις φαρμακολογικές δράσεις και τη χημική δομή με τις ουσίες που υπάρχουν στον κατάλογο. Ο ιδιαίτερος τρόπος ορισμού των απαγορευμένων ουσιών κρατά τη Λίστα του WADA ανοικτή στους διαρκώς μεταβαλλόμενους παράγοντες ντόπινγκ. Η Λίστα του WADA ανανεώνεται μία φορά το χρόνο, εκτός απροόπτου. Η Λίστα του WADA εφαρμόζεται στους ελέγχους ντόπινγκ παγκοσμίως, καθώς οι Διεθνείς Ομοσπονδίες, το Συμβούλιο της Ευρώπης (http://conventions.coe. int/treaty/en/cadreprincipal.htm) και εθνικές αρχές αντι-ντόπινγκ περιλαμβάνουν τη Λίστα του WADA στους δικούς τους κανονισμούς αντι-ντόπινγκ και νομοθεσίες χωρίς ή με ελάχιστες τροποποιήσεις.

Η Ιατρική Επιτροπή της ΔΟΕ ήταν υπεύθυνη να ανανεώνει τον κατάλογο των απαγορευμένων ουσιών από το 1967, ενώ το 1981, ιδρύθηκε η Υποεπιτροπή Ντόπινγκ και Βιοχημείας της ΔΟΕ που ανέλαβε αυτό το καθήκον. Μία από τις πιο γνωστές ανανεώσεις του καταλόγου των απαγορευμένων ουσιών αφορούσε, το 1982, τη χρήση της τεστο-στερόνης και τον ορισμό της ανίχνευσής της. Η τεστοστερόνη είναι ένα ενδογενές στεροειδές με αναβολική και ανδρογόνο δράση. Η ενδογενής, στο ανθρώπινο σώμα, τεστοστερόνη ενισχύεται με εξωγενή με φαρμακευτικά προϊόντα, ώστε να αναμειχθεί με την ενδογενή και έτσι να καταστεί αδύνατη η ανίχνευσή της. Ο M. Donike από το Αναγνωρισμένο Εργαστήριο της Κολωνίας στη Γερμανία πρότεινε η αναλογία συγκέντρωσης τεστοστερόνης προς επιτεστοστερόνη στα ούρα ίση προς 6 να θεωρείται ως το όριο για την ανίχνευση χρήσης τεστοστερόνης. Μία άλλη γνωστή ανανέωση του καταλόγου των απαγορευμένων ουσιών ήταν η εισαγωγή του διεγερτικού βρομαντάνη το 1997, μετά την ανίχνευση της κατάχρησής του στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1996 στην Ατλάντα, ΗΠΑ. Η βρομαντάνη είναι ένα ρωσικό φάρμακο, που χρησιμοποιείται από επίλεκτες στρατιωτικές μονάδες, μη καταγεγραμμένο σε οποιονδήποτε εθνικό φαρμακευτικό οργανισμό. Κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος Στίβου, που διοργανώθηκε τον επόμενο χρόνο, το 1997, στην Αθήνα, το Εργαστήριό μας ανίχνευσε σε έναν αριθμό δειγμάτων το άγνωστο ως τότε ρωσικό διεγερτικό καρφεδόνη. Όλα τα δείγματα με καρφεδόνη ανακοινώθηκαν ως αρνητικά διότι η δομή και οι φαρμακολογική δράση του φαρμάκου τότε ήταν άγνωστα. Η καρφεδόνη συμπεριλήφθηκε στον κατάλογο απαγορευμένων ουσιών της ΔΟΕ το 1998. Τα φάρμακα που περιλαμβάνονται στη Λίστα του WADA είναι κυρίως φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία ασθενειών. Ένα κοινωνικό αντίκτυπο του ντόπινγκ στον αθλητισμό είναι το γεγονός ότι τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται από αθλητές για ντόπινγκ γίνονται γνωστά από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ως απαγορευμένα και παράνομα φάρμακα, καθιστώντας πιο δύσκολη την αποδοχή τους από τους πραγματικούς ασθενείς. Η ερυθροποιητίνη είναι ένα τέτοιο φάρμακο, το οποίο χρησιμοποιείται από ασθενείς που πάσχουν από αναιμία και το οποίο προσφέρει επιβίωση και καλύτερη ποιότητα ζωής. Στη Λίστα του WADA υπάρχουν απαγορευμένες ουσίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν υπό προϋποθέσεις από αθλητές, π.χ. μερικοί β2-αγωνιστές όπως η σαλβουταμόλη και η τερβουταλίνη χρησιμοποιούνται από ανθρώπους που υποφέρουν από άσθμα. Βασική αξία του Ολυμπισμού είναι κανείς αθλητής που πάσχει από οποιαδήποτε ασθένεια να μην εξαιρείται από το Ολυμπιακό Κίνημα και τις αθλητικές διοργανώσεις. Υπάρχουν κάποιες ουσίες στη Λίστα του WADA που δεν ανιχνεύονται στα εργαστήρια, όπως για παράδειγμα η ινσουλίνη. Οι φυσικές ενδογενείς πρωτεΐνες που συντίθενται με βιοτεχνολογικές μεθόδους, εισάγονται στο ανθρώπινο σώμα ώστε να μη μπορούν να διαχωριστούν από τις ενδογενείς. Αυτό το γεγονός δεν εμποδίζει την καταχώρησή τους στη Λίστα του WADA ως απαγορευμένες, καθώς η ανίχνευση αυτών των ουσιών μπορεί να επιτευχθεί στο μέλλον.

Κύριες κατηγορίες απαγορευμένων ουσιών είναι: Κατηγορίες Απαγορευμένων Ουσιών Τα αναβολικά Στεροειδή, η Δεϋδροεπιανδροατερόνη (DHEA) και ανδροστενεδιόνη (AD) το Ντόπινγκ Αίματος η Ερυθροποιητίνη οι Αιμοσφαιρινικοί μεταφορείς οξυγόνου η Ανθρώπινη Αυξητική Ορμόνη (hgh) η Ινσουλίνη η Ανθρώπινη χοριακή γοναδοτροφίνη (HCG) τα Διουρητικά οι β2-αναστολείς η Κλενβουτερόλη το Γονιδιακό Ντόπινγκ τα Κανναβιδοειδή τα Ναρκωτικά Αναλγητικά (μορφίνη, πεθιδίνη, μεθαδόνη, φαιντανύλη πενταζοκίνη, βουπρενορφίνη, αλλά και ηρωίνη καμιά φορά) τα Διεγερτικά (Αμφεταμινικά παράγωγα, συμπαθητικομιμητικές αμίνες, Κοκαΐνη) Αδρενοκορτικοτροπίνη (ACTH) Υπάρχουν ουσίες που χρησιμοποιούνται για να καλυφθεί ο πόνος και να µπορέσει ο αθλητής να αγωνιστεί, οι οποίες βέβαια δεν είναι όλες απαγορευµένες. Μια από τις πιο ισχυρές ουσίες είναι η πρωτεϊνική ορµόνη αδρενοκορτικοτροπίνη (ACTH). Αυτή κανονικά εκκρίνεται από την υπόφυση και προκαλεί τη δηµιουργία ορµονών από το επινεφρίδιο, που περιορίζουν τις φλεγµονές στα τραύµατα. Η ορµόνη αδρενοκορτικοτροπίνη ρυθμίζει τη λειτουργία των επινεφριδίων που και αυτά με τη σειρά τους παράγουν ορμόνες (αδρεναλίνη, νοραδρεναλίνη) επηρεάζοντας την καρδιά, το αναπνευστικό και κυκλοφοριακό σύστημα. Είναι επίσης γνωστή ως κορτικοτροπίνη ή φλοιοεπινεφριδιοτρόπος ορμόνη. Η ACTH είναι ένα σύνθετο μόριο πρωτεΐνης που περιέχει 39 αμινοξέα. Το μοριακό βάρος του είναι περίπου 5.000. Η βιολογική δραστικότητα της ACTH στα διάφορα ζωικά είδη μοιάζει με εκείνη των ανθρώπων, αλλά η αλληλουχία των αμινοξέων ποικίλλει κάπως μεταξύ των ειδών. Η παραγωγή ACTH ελέγχεται εν μέρει από τον υποθάλαμο και εν μέρει από τα υπάρχοντα επίπεδα των επινεφριδίων ορμονών. Τα επίπεδα της ACTH αυξάνουν σε απόκριση στο στρες, σε ασθένεια και μειωμένη αρτηριακή πίεση. Συνδέονται με ιατρικές καταστάσεις στις οποίες περιλαμβάνεται η νόσος του Addison και του συνδρόμου Cushing.

Παρακάτω θα αναλυθούν δύο κατηγορίες που έχουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον: 1. Τα αναβολικά στεροειδή που είναι σήμερα οι ευρύτερα χρησιμοποιούμενες ουσίες στο σύγχρονο αθλητισμό και 2. Το Γονιδιακό Ντόπινγκ, που σίγουρα θα μας απασχολήσει στο μέλλον. Τα αναβολικά στεροειδή εισήχθησαν ως φάρμακα στη θεραπευτική στα τέλη της δεκαετίας του 50, για την αντιμετώπιση χρόνιων παθολογικών καταστάσεων και χρησιμοποιούνται ακόμη στην αντιμετώπιση της γεροντικής αδυναμίας και της σωματικής εξασθένησης, στην αντιμετώπιση νόσων, όπως η απλαστική αναιμία, η νεφρική ανεπάρκεια ή η οστεοπόρωση, στην ανάρρωση από διάφορες παθολογικές καταστάσεις, στην ανορεξία κ.α. Τα θετικά αποτελέσματα που προκλήθηκαν από τέτοιες χρήσεις έστρεψαν την προσοχή του αθλητικού, αλλά και του αθλητιατρικού κόσμου, σε πιθανή χρήση τους, για τη βελτίωση της αθλητικής απόδοσης Η χρήση των αναβολικών στεροειδών για μη ιατρικούς σκοπούς, με στόχο τη βελτίωση της αγωνιστικής ικανότητας, ακολούθησε γρήγορα τη θεραπευτική τους χρήση και αφορούσε αρχικά αθλητές της άρσης βαρών, αλλά και άλλων αθλημάτων που απαιτούν αυξημένη μυϊκή δύναμη. Ο στόχος πάντα ήταν η επίτευξη μεγέθους μυών, αλλά και μυϊκής δύναμης σημαντικά μεγαλύτερων από ότι επιτυγχάνεται μόνο με την εντατική προπόνηση και την κατάλληλη δίαιτα. Σήμερα είναι γνωστό και γενικά παραδεκτό ότι αύξηση του μυϊκού μεγέθους και της μυϊκής δύναμης επιτυγχάνεται σε αθλητές που χρησιμοποιούν αναβολικά στεροειδή, πάντα όμως σε συνδυασμό με την αυξημένη, ειδική για κάθε άθλημα προπόνηση. Πιο σημαντικά είναι τα οφέλη σε αθλήματα που απαιτούν δύναμη, όπως η άρση βαρών και οι ρίψεις και σημαντικά λιγότερα σε αθλήματα που απαιτούν ταχύτητα, ευκινησία, ευελιξία ή αντοχή. Ένα από τα φυσικά αναβολικά στεροειδή είναι η τεστοστερόνη, η οποία παράγεται από τον ανθρώπινο οργανισμό και δημιουργεί ιδιαίτερα προβλήματα στον έλεγχο ντόπινγκ, λόγω της δυσκολίας διάκρισης της εξωγενούς χορηγούμενης από την ενδογενώς παραγόμενη. Η τεστοστερόνη εμφανίζει δύο σημαντικές δράσεις, την ανδρογόνο (ανάπτυξη των ανδρικών χαρακτηριστικών, όπως γεννητικά όργανα, μυϊκό σύστημα, τριχοφυΐα κ.λ.π.) και την αναβολική (προαγωγή της σύνθεσης πρωτεϊνών σε διάφορους ιστούς και όργανα). Ύστερα από την απομόνωση της τεστοστερόνης (1935) και την τεκμηρίωση των φαρμακολογικών ιδιοτήτων της, ακολούθησε σύντομα η παραγωγή μιας σειράς συνθετικών αναβολικών στεροειδών, χημικών και φαρμακολογικών αναλόγων της τεστοστερόνης, στο πλαίσιο της προσπάθειας για τη σύνθεση ενός στεροειδούς το οποίο θα είχε σημαντική αναβολική δράση, χωρίς όμως να διαθέτει ανδρογονικές ιδιότητες. Η προσπάθεια αυτή μέχρι σήμερα έχει αποβεί άκαρπη και έτσι όλα εκείνα τα αναβολικά στεροειδή, παράγωγα της τεστοστερόνης, που έχουν συντεθεί και χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα, θα πρέπει να αναφέρονται σωστότερα ως αναβολικά ανδρογόνα προσδιορίζοντας επακριβώς τη φαρμακολογική τους δράση. Τα αναβολικά στεροειδή ασκούν τη φαρμακολογική-αναβολική τους δράση σε κυτταρικό επίπεδο, αυξάνουν τη σύνθεση ερυθροποιητίνης, με επακόλουθη αύξηση του αιματοκρίτη και τελικό αποτέλεσμα την καλύτερη οξυγόνωση των ιστών.

Τέλος, τα αναβολικά μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση της μυϊκής δύναμης, να αυξήσουν την επιθετικότητα των αθλητών, να προκαλέσουν ευφορία, να ελαττώσουν το αίσθημα της κόπωσης και να μειώσουν το χρόνο αποκατάστασης, ύστερα από έντονη προπόνηση. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ο αθλητής να μπορεί να αντέξει μεγαλύτερης διάρκειας και πιο επίπονη προπόνηση. Ίσως, αυτή η προπόνηση, σε τελική ανάλυση, να είναι που θα δώσει τις καλύτερες επιδόσεις στον αθλητή και όχι κάποια άμεση δράση των αναβολικών στεροειδών. Οι χρήστες αναβολικών ουσιών μιλούν για αυξημένη μυϊκή δύναμη, αυξημένη μυϊκή μάζα, μεγαλύτερη ικανότητα έντονης προπόνησης, αυξημένη αντοχή στον πόνο, ταχύτερη αποκατάσταση των αθλητικών κακώσεων, αυξημένες επιδόσεις, αυξημένη αυτοπεποίθηση, αλλά και επιθετικότητα, σωματική ευεξία και ενθουσιασμό κατά τον αγώνα. Πράγματι, οι δόσεις αναβολικών που λαμβάνουν οι αθλητές με σκοπό το ντόπινγκ είναι από δέκα έως σαράντα φορές μεγαλύτερες από τις αποδεκτές για θεραπευτικούς σκοπούς, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις λαμβάνονται μίγματα στεροειδών με διαφορετικό φαρμακολογικό προφίλ, με στόχο την επίτευξη καλύτερου αποτελέσματος, αλλά και την αποφυγή ανάπτυξης ανοχής και την ελαχιστοποίηση των αναμενόμενων τοξικών εκδηλώσεων. Τα αναβολικά στεροειδή μπορούν να ληφθούν είτε από του στόματος είτε με ενδομυϊκές ενέσεις. Συνήθως γίνεται συνδυασμός και των δύο οδών λήψης σε κύκλους διάρκειας 6 έως 12 εβδομάδων κατά τη διάρκεια των οποίων οι λαμβανόμενες δόσεις αυξάνονται κλιμακωτά. Γενικά, οι ενέσιμες μορφές στεροειδών προτιμώνται, γιατί είναι λιγότερο ηπατοτοξικές. Ανεπιθύμητες Ενέργειες Είναι γνωστό ότι η οποιαδήποτε χρήση φαρμάκων για θεραπευτικούς σκοπούς συνοδεύεται σχεδόν πάντα από ανεπιθύμητες ενέργειες μικρότερης ή μεγαλύτερης σημασίας. Έτσι, είναι αυτονόητο ότι η λήψη δόσεων κατά πολύ μεγαλύτερων από τις συνιστώμενες θεραπευτικές και μάλιστα από υγιή άτομα, όπως συμβαίνει με τη λήψη των αναβολικών ανδρογόνων στεροειδών από αθλητές, δεν μπορεί παρά να συνοδεύεται ομοίως από ανεπιθύμητες ενέργειες, κάποτε ιδιαίτερα επικίνδυνες για την υγεία των αθλητών. Ήπαρ Η χρόνια λήψη αναβολικών ανδρογόνων στεροειδών προκαλεί σημαντικές δομικές και λειτουργικές αλλαγές στο ήπαρ, αφού εκεί συντελείται η βιομετατροπή τους. Οι αλλαγές αυτές περιλαμβάνουν ηπατική πελίωση (σχηματισμό κύστεων γεμάτων με αίμα στο ηπατικό παρέγχυμα), διόγκωση του ήπατος, χολοστατικό ίκτερο και ηπατοκυτταρικό αδένωμα. Η διαταραχή των ηπατικών λειτουργιών για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να προκαλέσει κίρρωση σημαντικού βαθμού του ήπατος. Η πιθανότητα καρκινογένεσης με αιτιολογικό ή εκλυτικό παράγοντα τη χρήση αναβολικών στεροειδών, παρά τον ικανό αριθμό περιστατικών που έχουν αναφερθεί στη διεθνή βιβλιογραφία, είναι ακόμη ανοικτή σε συζήτηση και διερευνάται διεθνώς.

Ενδοκρινικές διαταραχές - επιδράσεις στην αναπαραγωγή Στις γυναίκες τα αναβολικά προκαλούν φαινόμενα «αρρενοποίησης», που εκδηλώνονται με αλλαγές στη χροιά της φωνής, δασυτριχισμό, αλλά και μείωση της τριχοφυΐας της κεφαλής (φαλάκρα) ανδρικού τύπου. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες που αφορούν την αναπαραγωγή περιλαμβάνουν διαταραχές της εμμήνου ρύσεως, ατροφία της μήτρας, μείωση του μεγέθους του στήθους, κ.α. Οι εκδηλώσεις αυτές μπορεί να παραμείνουν ακόμη και μετά τη διακοπή της λήψης των αναβολικών. Καρδιαγγειακό σύστημα -αιματολογικές διαταραχές Η χρήση αναβολικών στεροειδών μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα μεταβολές στις συγκεντρώσεις των λιποπρωτεϊνών του ορού που περιλαμβάνουν αύξηση της LDL και ελάττωση της ΗDL, ενώ παράλληλα αυξάνεται η συνολική χοληστερόλη και κατά συνέπεια ο κίνδυνος αθηροσκλήρυνσης. Προκαλούν επίσης αύξηση της αρτηριακής πίεσης, νεφρολιθίαση, πεπτικό έλκος, παρατεταμένες αιμορραγίες Μυοσκελετικό σύστημα Λόγω του γεγονότος ότι οι μεταβολές στη δύναμη των τενόντων δεν μπορούν να παρακολουθήσουν τις αυξήσεις της μυϊκής δύναμης από τη χρήση των αναβολικών, συχνά παρατηρούνται ρήξεις των τενόντων, ενώ δεν είναι σπάνιες και ταυτόχρονες εκτεταμένες κακώσεις των μυών (θλάσεις, διαστρέμματα κ.ά). Αν τα αναβολικά χορηγηθούν πριν ή κατά την ήβη, προκαλούν πρώιμη σύγκλειση των επιφύσεων των μακρών οστών και αναστολή της ανάπτυξης του σκελετού σε ύψος Δέρμα Τα αναβολικά μπορούν να προκαλέσουν βλάβες της κοινής ακμής (βλατίδες, φλύκταινες, αποστήματα κ.λ,π.) σε διάφορες περιοχές του δέρματος και συνήθως στην πλάτη και στο πρόσωπο, αλλά και δευτερογενείς μολύνσεις. Δέρμα με ερυθρότητα ή κίτρινη χροιά, κνησμός, οίδημα, αλλά και έντονες εφιδρώσεις, έχουν παρατηρηθεί σε αθλητές που έκαναν συστηματική χρήση αναβολικών, κυρίως, λόγω της ανώμαλης εναπόθεσης ασβεστίου. Ψυχιατρικές Εκδηλώσεις Η χρόνια χρήση αναβολικών μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση παραληρήματος και παρανοϊκών, μανιακών ή υπομανιακών εκδηλώσεων και να ενεργοποιήσει λανθάνουσες ψυχοπαθολογικές καταστάσεις και ιδιαιτέρα ψυχώσεις. Οι χρήστες αναβολικών εμφανίζουν συχνότερα από τα φυσιολογικά άτομα διαταραχές της προσωπικότητας, κυκλοθυμικά επεισόδια, αλλά και επεισόδια ευερεθιστότητας, άγχους, κατάθλιψης, θυμού, εχθρικής συμπεριφοράς και επιθετικότητας. Εξαρτησιογόνες Ιδιότητες Υπάρχουν ενδείξεις ότι η χρόνια χρήση αναβολικών μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη ισχυρής ψυχικής, αλλά και σωματικής εξάρτησης, με αποτέλεσμα, μετά τη διακοπή παρατεταμένης λήψης, την εμφάνιση συνδρόμου αποστέρησης. Το σύνδρομο αποστέρησης των αναβολικών χαρακτηρίζεται από κεντρικές, μη αδρενεργικές εκδηλώσεις, που περιλαμβάνουν άγχος, ναυτία, εμετούς, ευερεθιστότητα, αϋπνία, ανορεξία, εφίδρωση, ανόρθωση των τριχών, ρίγη, μυαλγίες, ταχυκαρδία και αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Κατάθλιψη και επίμονη αναζήτηση αναβολικών συνοδεύουν επίσης τα παραπάνω σημεία και συμπτώματα.

Γονιδιακό Ντόπινγκ Από τον ορισμό και μόνο καταλαβαίνει κανείς τις προεκτάσεις που ενέχει η συγκεκριμένη μέθοδος ντοπαρίσματος: Ως γονιδιακό, λοιπόν, (ή γενετικό) ντόπινγκ (gene doping) ορίζεται η μη θεραπευτική χρήση γονιδίων, γενετικών στοιχείων και/ή κυττάρων, που έχουν την ικανότητα να βελτιώνουν την αθλητική απόδοση. Το γονιδιακό ντόπινγκ ανήκει επισήμως από την 1η Ιανουαρίου 2003 στη λίστα των απαγορευμένων μεθόδων ενδυνάμωσης των αθλητών, ενώ μόλις το καλοκαίρι του 2001 άρχισαν οι πρώτες συζητήσεις από την Ιατρική Επιτροπή της ΔΟΕ με αντικείμενο το «τι μέλλει γενέσθαι» αναφορικά με αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο διέγερσης. Η συγκεκριμένη τεχνική πιθανότατα δεν έχει εφαρμοστεί μέχρι στιγμής από τους αθλητές, πολύ σύντομα, ωστόσο, εικάζεται πως κάτι τέτοιο θα συμβεί ως αποτέλεσμα της συνεχώς αυξανόμενης προόδου που παρατηρείται στη γονιδιακή θεραπεία, μία μέθοδος κατά την οποία μεταφέρεται γενετικό υλικό (που απουσιάζει από τον ασθενή) στα κύτταρά του με σκοπό τη θεραπεία ή την πρόληψη κάποιων ασθενειών. Το 2008 αναμενόταν, μάλιστα, να είναι η χρονιά όπου θα είχαμε πρόσφορο έδαφος για την εφαρμογή γονιδιακού ντόπινγκ. Ο φόβος ότι στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου θα εμφανίζονταν για πρώτη φορά γενετικά τροποποιημένοι αθλητές δεν επαληθεύτηκε, ούτε και στους πρόσφατους του Λονδίνου. Η επιστήμη της Γενετικής Μηχανικής θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως γενεσιουργός αιτία της (επικείμενης) εμφάνισης του γονιδιακού ντόπινγκ. Ο συγκεκριμένος κλάδος της Βιολογίας έχει ως αντικείμενο την αποκρυπτογράφηση του DNA και την τροποποίησή του με στόχο τη μεγαλύτερη δυνατή βελτίωση των χαρακτηριστικών του οργανισμού. Η εντυπωσιακή πρόοδος που έχει σημειώσει τα τελευταία χρόνια φέρεται να τη βρίσκει ένα βήμα (αν δεν το έχει ήδη πετύχει) από το να μπορεί να επέμβει δραστικά πάνω στο ανθρώπινο DNA, κάτι που παλαιότερα έμοιαζε με σενάριο επιστημονικής φαντασίας! Μόνο ως τυχαίο δεν μπορεί, άλλωστε, να εκληφθεί το γεγονός ότι το Δεκέμβριο του 2005, κορυφαίοι επιστήμονες από όλον τον κόσμο συναντήθηκαν με πρωτοβουλία της Διεθνούς Οργάνωσης κατά του ντόπινγκ (WADA) και αποφάνθηκαν πως «η χρήση της γονιδιακής θεραπείας για τη βελτίωση της αθλητικής επίδοσης είναι τώρα πιθανή». Τα τεχνητά γονίδια εισάγονται στον οργανισμό των πειραματόζωων (επιμύων), είτε: - με την απευθείας ενδομυϊκή ένεση DNA - με τη χορήγηση γενετικά τροποποιημένων κυττάρων - με τη χρήση ενός ιού ως φορέα των γονιδίων Πολύ απλά, βρισκόμαστε πια στα πρόθυρα δημιουργίας ανθρώπων-υπεραθλητών με δυνατότητες τέτοιες που θα ξεπερνούν τα όρια που η Φύση έχει θέσει στο πλαίσιο «κληρονομικότηταπροπόνηση». Μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι η πλησιάζει η στιγμή όπου οι άνθρωποι θα παραγγέλνουν την τροποποίηση του γενετικού τους κώδικα κατά περίπτωση!

Εφαρμογές Γονιδιακού Ντόπινγκ Λαμβάνοντας υπόψη ότι η γονιδιακή θεραπεία για την αποκατάσταση τραυματισμών χρησιμοποιείται ήδη σε πειραματόζωα, αντιλαμβάνεται κανείς αμέσως ότι το γενετικό ντόπινγκ θα μπορούσε να συμβάλλει στην ταχύτερη και αποτελεσματικότερη αποκατάσταση των τραυματισμών, αλλά και στη μείωση των κακώσεων που προκαλούνται από κόπωση. Σε κλινικές μελέτες, επίσης πειραματικά, εφαρμόζεται σε εξαιρετικά βαριά ασθενείς, η εισαγωγή στον οργανισμό τους εκείνων των γονιδίων που κωδικοποιούν την παραγωγή της ερυθροποιητίνης (σ.σ. αιμοποιητικός παράγοντας -πρωτεΐνη- που προάγει την ανάπτυξη των μυών), η οποία με τη σειρά της διεγείρει την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων. Όσο περισσότερα ερυθροκύτταρα διαθέτει ένας αθλητής τόσο μεγαλύτερη είναι η αντοχή του, αφού αυτά αποτελούν τους μεταφορείς του οξυγόνου από τους πνεύμονες στους ασκούμενους μύες. Άλλη μια εφαρμογή του γονιδιακού ντόπινγκ θα μπορούσε να αφορά στη διέγερση της παραγωγής από τον οργανισμό του ινσουλινομιμητικού αυξητικού παράγοντα-1. Σε αθλήματα όπου η απόδοση των αθλητών εξαρτάται από τη μυϊκή μάζα (σ.σ. μεγάλη μάζα μυός συνεπάγεται μεγαλύτερη δύναμη), όπως είναι η άρση βαρών ή οι δρόμοι ταχύτητας, η αύξηση του μυϊκού όγκου πέρα από τα όρια που θέτουν η προπόνηση και η κληρονομικότητα, θα μπορούσε να οδηγήσει σε επιδόσεις εξωπραγματικές εν συγκρίσει με τα σημερινά δεδομένα. Επιπτώσεις Οι πρώτες επιστημονικές εκτιμήσεις αναφέρουν ότι το γονιδιακό ντόπινγκ περιλαμβάνει τους ίδιους κινδύνους που περικλείει και η φαρμακοδιέγερση, πράγμα που σημαίνει πως οι ανεπιθύμητες ενέργειες στον οργανισμό των αθλητών μπορεί να οδηγήσουν μέχρι το θάνατο! Οι εφαρμογές του, άλλωστε, στον αθλητισμό, δεδομένης της ποικιλομορφίας του, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα νέο «κουτί της Πανδώρας», το άνοιγμα του οποίου θα προκαλέσει μια αλυσίδα ανεπιθύμητων καταστάσεων. Και μάλιστα χωρίς να μπορεί κανείς να προσδιορίσει το απαιτούμενο χρονικό διάστημα έως ότου αυτές εκδηλωθούν. Η ανίχνευση του γονιδιακού ντόπινγκ κρίνεται, προς το παρόν τουλάχιστον, εξαιρετικά δύσκολη. Μέχρι σήμερα, η υπεροχή ενός αθλητή έναντι κάποιου άλλου χαρακτηρίζεται ως «φυσική» υπεροχή συνεπικουρούμενη από την ποιότητα και το εύρος της προπόνησης. Μελέτη σε γενετικό επίπεδο δεν έχει πραγματοποιηθεί, αλλά κι αν αυτό συμβεί μια σειρά από εύλογα ερωτήματα θα προκύψουν. Το σίγουρο είναι πως το γονιδιακό ντόπινγκ θα μας απασχολήσει πολύ έντονα τα επόμενα χρόνια, αφού αποτελεί μια εν δυνάμει μάστιγα για τον αθλητισμό

Γενικότερα, οι αθλητές θα πρέπει να προσέχουν πάρα πολύ τις εξής προειδοποιήσεις: Συμπληρώματα που αναγράφουν και διαφημίζουν ιδιότητες για «κτίσιμο μυών» (Muscle building) ή «κάψιμο λίπους» (fat burning) είναι τα πιο πιθανά ως προς το να περιέχουν απαγορευμένες ουσίες, κάποια αναβολική ουσία ή διεγερτική ουσία. Οι όροι «φυτικό» (herbal) και «φυσικό» (natural) δεν σημαίνουν ότι κάποιο προϊόν είναι «ασφαλές». Παραδείγματα απαγορευμένων ουσιών που μπορεί να βρίσκονται σε συμπληρώματα διατροφής είναι : 1. «DHEA» (δεϋδροεπιανδροστερόνη) 2. ανδροστενοδιόνη ( και παραλλαγές αυτής «19» και «nor» 3. MA HUANG 4. εφεδρίνη 5. αμφεταμίνη (που περιέχονται σε «ναρκωτικά του δρόμου» όπως είναι η έκσταση). Καθαρές βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία δεν είναι απαγορευμένες ουσίες από μόνα τους, όμως οι αθλητές παροτρύνονται όπως χρησιμοποιούν ευυπόληπτες μάρκες και να αποφεύγουν εκείνες που είναι συνδυασμένες με άλλες ουσίες. Η μαύρη αγορά και τα προϊόντα χωρίς ετικέτες προκαλούν επίσης μεγάλη ανησυχία. Οι αθλητές δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούν τίποτα άγνωστης προέλευσης ακόμα και όταν προέρχεται από προπονητή ή συναθλητή. Κατά την αγορά συμπληρωμάτων από το Διαδίκτυο οι αθλητές θα πρέπει να αποφεύγουν εταιρείες οι οποίες δεν αναφέρουν τον τόπο εργασιών και εγκαταστάσεων τους, εκτός από ταχυδρομικά κουτιά ή που παραχωρούν πληροφορίες επικοινωνίας τέτοιες ώστε να είναι αδύνατον να εντοπιστούν, όπως είναι οι ηλεκτρονικές διευθύνσεις. ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Ακόμα και αν ένας αθλητής τηρήσει όλες αυτές τις προειδοποιήσεις, δεν υπάρχει εγγύηση ότι η λήψη ενός συμπληρώματος δεν θα οδηγήσει σε θετικό αποτέλεσμα σε εξέταση ντόπιγκ.

Βιβλιογραφία Πηγές Χρησιμοποιήσαμε πηγές κυρίως από το διαδίκτυο: Φυλλάδιο Ε.Σ.ΚΑ.Ν., «Ντόπινγκ: Σύγχρονη θεώρηση του προβλήματος», Κεφ. 2, Σελ. 21-52 Κ. Γεωργακόπουλος «Λίστα Απαγορευμένων ουσιών του WADA» (2006) Αθήνα Ανασύρθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2014 Δρ Σχίζας (Ειδικός Παθολόγος) http://www.sportsmedicinecy.com/link7-2.html ανασύρθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2014 Γιώργος Μπακόλας http://www.cobrasports.gr/index.php/faces/cobra-classics/1207-2012-01-05-00-06-16 ανασύρθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2014 http://www.wada-ama.org ανασύρθηκε στις 5 Μαΐου 2014 Άρθρο: IAAF COMMITMENT TO HEALTHY AND DRUG FREE ATHLETICS http://www.kenyanathlete.com/2-uncategorised/9-iaaf-commitment-to-healthy-and-drug-freeathletics?showall=&limitstart= ανασύρθηκε στις 5 Μαΐου 2014