ΜΕΡΟΣ Β Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών Στις παρακάτω 10 ερωτήσεις, να γράψετε τον αριθμό της κάθε ερώτησης στην εργασία σας και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Η κάθε σωστή απάντηση βαθμολογείται με 0,3 μονάδες. Για κάθε λάθος απάντηση αφαιρείται το 1/4 του βαθμού της σωστής απάντησης, δηλαδή 0,075 μονάδες. Ερωτήσεις που δεν απαντώνται βαθμολογούνται με μηδέν. Β.1 Το οριακό ιδιωτικό όφελος (ΟΙΟ) και το οριακό ιδιωτικό κόστος (ΟΙΚ) για το αγαθό Χ δίνονται από τις ακόλουθες συναρτήσεις: ΟΙΟ = 250 3,8Q και ΟΙΚ = 5Q + 10 αντίστοιχα, όπου Q είναι η ποσότητα του αγαθού Χ. Αν από την κατανάλωση του αγαθού Χ, εκτός από το οριακό ιδιωτικό κόστος υπάρχει και μια πρόσθετη εξωτερική επιβάρυνση στα μέλη της κοινωνίας, η οποία είναι ίση με 0,8Q για κάθε πρόσθετη μονάδα του Χ, τότε το κοινωνικά άριστο επίπεδο παραγωγής αυτού του αγαθού θα είναι ίσο με: α. 40 β. 25 γ. 300 δ. 150 Απάντηση : Οριακό Ιδιωτικό Όφελος (ΟΙΟ) = Οριακό Ιδιωτικό Κόστος (ΟΙΚ) + Πρόσθετη Επιβάρυνση. Δηλαδή 250 3,8Q = 5Q+10 + 0,8Q 250 3,8Q = 10 + 5,8Q 9,6Q = 240 Q = 25 P S =5Q+10+0,8Q S=5Q+10 P 2 P 1 B A D=250-3,8Q 25 Q 1 Q
Β.2 Η παραβίαση της συνθήκης ισότητας του οριακού κόστους με την τιμή (P=MC) του αγαθού μπορεί να είναι αποτέλεσμα: α. μη ορθολογικής συμπεριφοράς των ατόμων β. απόκλισης από την άριστη διανομή του εισοδήματος γ. ατελώς ανταγωνιστικής δομής της αγοράς δ. τίποτα από τα παραπάνω Απάντηση : Η συνθήκη ισορροπίας P = MC, δηλαδή τιμή = οριακό κόστος, ισχύει μόνο για τον τέλειο ανταγωνισμό. Επομένως αν παραβιάζεται η αγορά είναι της μορφής ατελούς ανταγωνισμού, δηλαδή μονοπώλιο, μονοπωλιακός ανταγωνισμός ή ολιγοπώλιο.
Β.3 Όταν η παραγωγή του αγαθού Χ προκαλεί αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις, τότε παρεμποδίζεται η άριστη κατανομή των παραγωγικών συντελεστών γιατί: α. η ποσότητα παραγωγής του Χ στην ισορροπία της ελεύθερης αγοράς είναι μικρότερη από την κοινωνικά επιθυμητή β. υπάρχει διάσταση μεταξύ κοινωνικού κόστους και ιδιωτικού κόστους παραγωγής του αγαθού Χ, και πιο συγκεκριμένα το πρώτο είναι μικρότερο από το δεύτερο γ. διοχετεύονται μεγαλύτερες ποσότητες παραγωγικών συντελεστών στην παραγωγή του αγαθού Χ από αυτές που η κοινωνία επιθυμεί δ. διοχετεύονται μικρότερες ποσότητες παραγωγικών συντελεστών στην παραγωγή του αγαθού Χ από αυτές που η κοινωνία επιθυμεί Απάντηση : ΤΟΜΟΣ Γ σελ. 96-97 και 100-101 Η κοινωνία επιθυμεί να παράγεται λιγότερη ποσότητα από το αγαθό Χ. P S P S S P 2 P 1 B A P 1 P 2 B A D D D Q 2 Q 1 Q Q 2 Q 1 Q Το πρώτο διάγραμμα αναφέρεται στις αρνητικές επιδράσεις στην παραγωγή. Η καμπύλη προσφοράς μετατοπίζεται αριστερά μετά την επιβολή ανάλογου προστίμου και έτσι μειώνεται η παραγωγή από Q 1 σε Q 2. Το δεύτερο διάγραμμα αναφέρεται στις αρνητικές επιδράσεις στην κατανάλωση. Η καμπύλη ζήτησης μετατοπίζεται αριστερά μετά την επιβολή ανάλογου προστίμου και έτσι μειώνεται και εδώ η παραγωγή από Q 1 σε Q 2. Η διαφορά ανάμεσα στα δύο διαγράμματα είναι ότι όταν έχουμε αρνητικές επιδράσεις στην παραγωγή μειώνεται η καμπύλη προσφοράς ενώ όταν έχουμε αρνητικές επιδράσεις στην κατανάλωση μειώνεται η καμπύλη ζήτησης. Άρα δεδομένου ότι η ιδιωτική ισορροπία σημείο Α - αντιστοιχεί σε μικρότερη παραγωγή από την κοινωνική ισορροπία σημείο Β- σωστή απάντηση είναι η (γ).
Β.4 Η καμπύλη δυνατοτήτων ωφέλειας μιας υποθετικής οικονομίας, που αποτελείται από δύο νοικοκυριά, το Χ και το Ψ, εκφράζεται από την εξής σχέση: 2Ux + Uψ = 420, όπου Ux είναι το επίπεδο χρησιμότητας του νοικοκυριού Χ και Uψ είναι το επίπεδο χρησιμότητας του νοικοκυριού Ψ. Στον πίνακα που ακολουθεί δίνονται διάφοροι συνδυασμοί επιπέδων χρησιμότητας των δύο νοικοκυριών. Συνδυασμοί Α Β Γ Ux 100 150 160 Uψ 50 130 100 α. Η μετάβαση από το συνδυασμό Α στο συνδυασμό Γ συνιστά βελτίωση κατά Pareto β. Η μετάβαση από το συνδυασμό Α στο συνδυασμό Γ συνιστά βελτίωση κατά Pareto αλλά ο συνδυασμός Γ δεν είναι άριστος συνδυασμός γ. Οι συνδυασμοί Α και Β είναι εφικτοί συνδυασμοί δ. Η μετάβαση από το συνδυασμό Α στο συνδυασμό Γ συνιστά βελτίωση κατά Pareto και ο συνδυασμός Γ είναι άριστος συνδυασμός Απάντηση : Η μετάβαση από το συνδυασμό Α στο Γ συνιστά βελτίωση κατά Pareto καθώς έχουμε βελτίωση και των δύο αγαθών. Η χρησιμότητα του αγαθού Χ αυξήθηκε από 100 σε 160 μονάδες και του Ψ από 50 σε 100 μονάδες. Βελτίωση κατά Pareto έχουμε όταν βελτιώνεται η θέση και των δύο νοικοκυριών ή τουλάχιστον να βελτιώνεται η θέση του ενός χωρίς να χειροτερεύει αυτή του άλλου. Για να έχουμε άριστο κατά Pareto θα πρέπει να επαληθεύεται η εξίσωση 2Ux + Uψ = 420. Επομένως στο σημείο Γ ( Ux = 160, Uψ = 100) έχουμε 2*160 + 100 = 420. Άρα το σημείο Γ είναι κατά Pareto άριστο. Δηλαδή αν το ένα νοικοκυριό προχωρήσει σε περαιτέρω κατανάλωση των δύο αγαθών θα δυσχεράνει τη θέση του άλλου νοικοκυριού στερώντας του μονάδες χρησιμότητας. Η επιλογή της (δ) απορρίπτει τις (α) και (β) ενώ η (γ) πάσχει στο γεγονός ότι ο συνδυασμός Β δεν είναι εφικτός αφού 2Ux + Uψ = 420=> =>2*150+130=430>420. Uy 420 130 100 50 A Β Γ 100 160 150 210 Ux
Β.5 Μια δημόσια επιχείρηση που λειτουργεί ως μονοπώλιο, υπό συνθήκες φθίνοντος κόστους, και επιδιώκει την άριστη κατανομή των παραγωγικών πόρων εφαρμόζει πολιτική διακριτικών τιμών δεύτερου (ΔΤ2) και τρίτου βαθμού (ΔΤ3) αντίστοιχα, όταν: α. στην ΔΤ2 επιβάλλει διαφορετικές τιμές για διαφορετικά προϊόντα και στην ΔΤ3επιβάλλει διαφορετικές τιμές σε διαφορετικές χρονικές περιόδους β. στην ΔΤ2 διαιρεί τη συνολική ποσότητα κατανάλωσης κάθε καταναλωτή σε διάφορα τμήματα εφαρμόζοντας διαφορετική τιμή για κάθε τμήμα, και στην ΔΤ3 επιβάλλει διαφορετικές τιμές σε διαφορετικές ομάδες καταναλωτών ανάλογα με την ελαστικότητα ζήτησης γ. στην ΔΤ2 επιβάλλει διαφορετικές τιμές σε διαφορετικές χρονικές περιόδους και στηνδτ3 διαιρεί τη συνολική ποσότητα κατανάλωσης σε διάφορα τμήματα εφαρμόζοντας διαφορετική τιμή για κάθε τμήμα δ. στην ΔΤ2 διαφοροποιεί την τιμή ανάλογα με την αύξηση της οριακής ωφέλειας των καταναλωτών και στην ΔΤ3 επιβάλλει διαφορετικές τιμές για διαφορετικά προϊόντα Απάντηση : ΤΟΜΟΣ Γ σελ. 191. Η πολιτική των διακριτικών τιμών εφαρμόζεται με τρεις μορφές Πολιτική διάκρισης τιμών 1 ου βαθμού : το αγαθό τιμολογείται κατά μονάδα παραγωγής χωριστά ανάλογα από την ωφέλεια που προσφέρει στον καταναλωτή. Δηλαδή οι πρωτοεμφανιζόμενες στην αγορά μονάδες του αγαθού είναι ακριβότερες από τις επόμενες. Πολιτική διάκρισης τιμών 2 ου βαθμού : το αγαθό τιμολογείται κατά παρτίδες παραγωγής. Δηλαδή οι μαζικές αγορές (π.χ. οικογενειακές συσκευασίες) είναι φθηνότερες από τις μεμονωμένες συσκευασίες. Πολιτική διάκρισης τιμών 3 ου βαθμού : το αγαθό τιμολογείται διαφορετικά ανάλογα στην κοινωνική ομάδα στην οποία απευθύνεται. Δηλαδή το ίδιο αγαθό τιμολογείται διαφορετικά σε ανέργους, φοιτητές, πολύτεκνους κτλ.
Β.6 Έστω ότι Υ είναι η συνολικά διαθέσιμη ποσότητα ενός αγαθού στην οικονομία, η οποία απαρτίζεται από τα άτομα Α, Β και Γ, τα οποία καταναλώνουν αντίστοιχα τις ποσότητες Υ Α, Υ Β και Υ Γ. Στην περίπτωση που το αγαθό είναι ιδιωτικό (Υ Ιδιωτικό ) ισχύει. ενώ όταν το αγαθό είναι δημόσιο (Υ Δημόσιο ) ισχύει.. α. Υ Ιδιωτικό = Υ Α = Υ Β = Υ Γ, Υ Δημόσιο = Υ Α + Υ Β + Υ Γ β. Υ Ιδιωτικό = Υ Α + Υ Β + Υ Γ, Υ Δημόσιο = Υ Α = Υ Β = Υ Γ γ. Υ Ιδιωτικό + (Υ Α + Υ Β ) = 0, Υ Δημόσιο + (Υ Α + Υ Β ) = 0 δ. Υ Ιδιωτικό + (Υ Α + Υ Β + Υ Γ ) = 0, Υ Δημόσιο + (Υ Α + Υ Β + Υ Γ ) = 0 Απάντηση : Ιδιωτικό αγαθό καλείται αυτό το οποίο χαρακτηρίζεται από διαιρετότητα και δυνατότητα αποκλεισμού από τη χρήση. Επομένως η κατανάλωση μιας μονάδας από ένα άτομο στερεί αυτή τη μονάδα από τα υπόλοιπα. Ως εκ τούτου η συνολική κατανάλωση ενός ιδιωτικού αγαθού θα είναι το άθροισμα των ατομικών καταναλώσεων όλων των ατόμων (π.χ. τρόφιμα, είδη ένδυσης,). Άρα για τα ιδιωτικά αγαθά ισχύει η σχέση Υ Ιδιωτικό = Υ Α + Υ Β + Υ Γ Δημόσιο αγαθό καλείται αυτό το οποίο χαρακτηρίζεται από αδιαιρετότητα στην κατανάλωση και αδυναμία αποκλεισμού από τη χρήση. και η κατανάλωσή του είναι προσβάσιμη σε όλους ανεξαιρέτως χωρίς να υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ των καταναλωτών (π.χ. εθνική άμυνα, δημόσιος φωτισμός). Δηλαδή η κατανάλωση του δημόσιου αγαθού από κάποιον καταναλωτή δεν στερεί ούτε παρεμποδίζει την κατανάλωση από τους υπόλοιπους. Άρα για τα δημόσια αγαθά ισχύει η σχέση Υ Δημόσιο = Υ Α =Υ Β = Υ Γ. (Σελ. 132-134 Γ τόμος)
Β.7 Έστω ένα μη αμιγώς δημόσιο αγαθό για το οποίο ο αποκλεισμός είναι μεν εφικτός, αλλά είναι δαπανηρός. Η δωρεάν παροχή του από το δημόσιο τομέα εκτιμάται ότι συνδέεται με τα εξής δεδομένα: εξοικονόμηση κόστους συναλλαγής (ΕΚΣ), 15 εκατ. ευρώ, κοινωνικό όφελος (ΚΟ) από την αύξηση της κατανάλωσης του μέχρι του επιπέδου που το οριακό όφελος από τη χρήση του ισούται με το οριακό του κόστος, 10 εκατ. ευρώ, απώλεια ευημερίας (ΑΕ) λόγω της υπερκατανάλωσής του εξαιτίας της δωρεάν παροχής του από το δημόσιο τομέα, 5 εκατ. ευρώ, κόστος λόγω στρεβλώσεων που δημιουργούνται στην οικονομία από την επιβολή φορολογίας (ΚΣΦ) για τη χρηματοδότηση της δωρεάν παροχής του, 8 εκατ. ευρώ. Το καθαρό όφελος για την κοινωνία από τη δωρεάν δημόσια παροχή του εκτιμάται σε: α. 25 εκατ. ευρώ β. 15 εκατ. ευρώ γ. 12 εκατ. ευρώ δ. 10 εκατ. ευρώ Απάντηση : Το καθαρό κοινωνικό όφελος είναι η διαφορά του συνολικού οφέλους από το κοινωνικό κόστος. Το συνολικό όφελος είναι το άθροισμα της εξοικονόμησης κόστους συναλλαγής (ΕΚΣ = 15 εκατ. Ευρώ) με το κοινωνικό όφελος (ΚΟ = 10 εκατ. Ευρώ). Το κοινωνικό κόστος είναι το άθροισμα της απώλειας ευημερίας λόγω υπερκατανάλωσης (ΑΕ = 5 εκατ. Ευρώ) και φορολογίας (ΚΦΣ = 8 εκατ. Ευρώ). Επομένως Κοινωνικό όφελος = 15 + 10 (5 + 8) = 25 13 = 12 εκατ. Ευρώ.
Β.8 Η φόρο-αποφυγή: α. αποτελεί παράνομη πράξη των φορολογουμένων με στόχο τη μη απόδοση στο δημόσιο φόρων που έχουν ήδη παρακρατηθεί και πρέπει να αποδοθούν β. αποτελεί παράνομη πράξη των φορολογουμένων με στόχο τη μείωση ή την εξάλειψη της φορολογικής τους υποχρέωσης γ. συνίσταται από τους φόρους που δεν συλλέγονται λόγω διαφόρων φορολογικών ελαφρύνσεων δ. αποτελεί νόμιμη διαδικασία με στόχο τη μείωση ή την εξάλειψη της φορολογικής υποχρέωσης των φορολογουμένων Απάντηση : ΤΟΜΟΣ Γ σελ. 314 Φόρο-αποφυγή : συμβαίνει όταν κάποιος χρησιμοποιεί νόμιμα μέσα για να επιτύχει μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης. Είναι νόμιμη διαδικασία. Φόρο-διαφυγή : συμβαίνει όταν κάποιος εσκεμμένα προσπαθεί να αποκρύψει φορολογητέα έσοδα με σκοπό να επιτύχει μείωση της φορολογικής του επιβάρυνσης (β). Είναι παράνομη διαδικασία. Φόρο-κλοπή : συμβαίνει όταν κάποιος έχει εισπράξει ένα φόρο που οφείλει να τον αποδώσει στο δημόσιο αλλά δεν τον αποδίδει. Είναι παράνομη διαδικασία. (α) Β.9 Όταν το ετήσιο εισόδημα αυξηθεί από 10.000 σε 15.000 ευρώ, ο μέσος φορολογικός συντελεστής αυξάνεται από 10% σε 15%. Για το κλιμάκιο εισοδήματος από 10.000 έως 15.000 ευρώ ο οριακός φορολογικός συντελεστής είναι: α. 10% β. 15% γ. 25% δ. 35% Απάντηση : Ο οριακός φορολογικός συντελεστής είναι η διαφορά του συνολικού φόρου προς τη διαφορά του εισοδήματος. Επομένως η διαφορά του φόρου είναι 15.000 10.000 15.000 *15% 10.000 *10% 2.250 1.000 1. όπου T = Εισόδημα * Μέσος Φορολογικός Συντελεστής και η διαφορά του εισοδήματος είναι 15.000 10.000 Υ 5. 000 1.250 Επομένως 0,25 ή 25% (Γ τόμος σελ. 305) 5.000 250
Β.10 Στην αντίστροφα προοδευτική φορολογία, καθώς διευρύνεται η φορολογική βάση α. ο μέσος φορολογικός συντελεστής καθίσταται μεγαλύτερος από τον οριακό φορολογικό συντελεστή β. ο μέσος φορολογικός συντελεστής καθίσταται μικρότερος από τον οριακό φορολογικό συντελεστή γ. ο μέσος φορολογικός συντελεστής γίνεται ίσος με τον οριακό φορολογικό συντελεστή δ. ο οριακός φορολογικός συντελεστής αυξάνεται Απάντηση : ΤΟΜΟΣ Γ σελ. 304-308 Αντίστροφα προοδευτική φορολογία έχουμε όταν μειώνεται ο φορολογικός συντελεστής καθώς αυξάνεται η φορολογική βάση. Στην αντίστροφα προοδευτική φορολογία ισχύει ότι : ΟΦΣ < ΜΦΣ και ο ΟΦΣ μειώνεται Στην αναλογική φορολογία ισχύει ότι : ΟΦΣ = ΜΦΣ και ο ΟΦΣ παραμένει σταθερός Στην προοδευτική φορολογία ισχύει ότι : ΟΦΣ > ΜΦΣ και ο ΟΦΣ αυξάνεται Μέσος φορολογικός Συντελεστής Προοδευτική Φορολογία Αναλογική Φορολογία Αντίστροφα Προοδευτική Φορολογία Φορολογική Βάση Εισόδημα E-mail: info@onlineclassroom.gr