Case for the Month, subtotal occlusion of carotid artery [Dietrich CF] Πεπιζηαηικό ηος μήνα, ςθολική απόθπαξε καπωηίδαρ Correspondence Prof. Dr. med. Christoph F. Dietrich Med Klinik 2 Caritas Krankenhaus Uhlandstr. 7 D-97980 Bad Mergentheim Christoph.dietrich@ckbm.de Translated by: Kleanthi Kalogerakou Resident of Radiology, General Hospital of Athens, Athens, Greece Honorary Observer in Radiology Department, King s College Hospital, London, United Kingdom Παποςζίαζε πεπιζηαηικού Αζζελήο 71εηώλ κε δηαιείπνληα λεπξνινγηθά ζπκπηώκαηα ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ακθνηεξόπιεπξνπ ζάκβνπο νξάζεσο θαη ιηπνζπκηθνύ επεηζνδίνπ, ππεβιήζεη ζε Doppler ππεξερνγξάθεκα θαξσηίδσλ σο κέξνο ηνπ θιηληθνύ ειέγρνπ ξνπηίλαο. Η πξνζζήθε ησλ κηθξνθπζαιίδσλ ηνπ ζθηαγξαθηθνύ ζηελ εμέηαζε απεδείρζε ρξήζηκε. Παξόιν πνπ αλεπξέζεζαλ παζνινγηθά επξήκαηα ζηελ θαξσηίδα, ν αιθννιηζκόο πνπ ήηαλ γλσζηό θιηληθό πξόβιεκα, ήηαλ ηειηθά ε αηηία ζηελ νπνία απνδόζεθαλ ηα ζπκπηώκαηα.
Τν ζπκβαηηθό Doppler ππεξερνγξάθεκα έδεημε απόθξαμε ηεο δεμηάο θαξσηίδαο (Δηθ. 1, βίληεν 1) θαη κε απνθξαθηηθέο αζεξσκαηηθέο πιάθεο ζηελ αξηζηεξή πιεπξά (δελ απεηθνλίδνληαη). Τν ππεξερνγξάθεκα κε ζθηαγξαθηθό (contrast enhanced ultrasound, CEUS) αλέδεημε ζρεδόλ νιηθή απόθξαμε θαη λεναγγείσζε κέζα ζηηο πιάθεο (Δηθ.2, βίληεν 2) Εικόνα 1 Υπνςία απόθξαμεο κε ηηο ζπκβαηηθέο Doppler ηερληθέο. ηνίρσκα. Σρεδόλ νιηθή απόθξαμε κε CEUS. Σεκεηώλεηαη ην κηθξό jet δίπια ζην Σςδήηεζε Τν Duplex ππεξερνγξάθεκα είλαη ε απεηθνληζηηθή κέζνδνο πξώηεο γξακκήο ζε ππνςία θαξσηηδηθήο λόζνπ (1). Τν ππεξερνγξάθεκα κε ζθηαγξαθηθό (CEUS) βειηηώλεη ηελ επαηζζεζία ηνπ Doppler ππεξερνγξαθήκαηνο θαη κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηνλ δηαρσξηζκό ηεο απόθξαμεο από κόιηο κε απνθξαθηηθέο ζηελώζεηο, αθόκα θαη κε ηνλ ζπκβαηηθό εμνπιηζκό γηα ππεξερνγξάθεκα, αιιά όρη ζε όιεο ηηο πεξηπηώζεηο. Οη ζπκβαηηθέο ππεξερνγξαθηθέο ηερληθέο έρνπλ πεξηνξηζκό ζην λα αλαδείμνπλ αξγή ή ρακειή ξνή, ηδηαίηεξα ζε κηθξά αγγεία όπσο είλαη ηα αγγεία ησλ αγγείσλ (vasa vasorum) ή ηα παξάπιεπξα αγγεία θαζώο θαη ξνή ζε ζεκαληηθνύ βαζκνύ ζηελώζεηο. Τα ζθηαγξαθηθά ησλ ππεξήρσλ βνεζνύλ ζην λα μεπεξαζηνύλ απηνί νη πεξηνξηζκνί. Τν
ππεξερνγξάθεκα κε ζθηαγξαθηθό κπνξεί επίζεο λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα βειηηώζεη πεξαηηέξσ ηελ απεηθόληζε ηνπ ελδαγγεηαθνύ απινύ ζε δύζθνιεο πεξηπηώζεηο, θαζηζηώληαο εθηθηή ηελ αλίρλεπζε ηνπ ζρήκαηνο ηνπ πξνζηελσηηθνύ, ζηελσηηθνύ θαη κεηά-ζηελσηηθνύ ηκήκαηνο, ηδηαίηεξα ζε αγγεία κεγάινπ κήθνπο. Απηό δηεπθνιύλεηαη θαη από ην γεγνλόο όηη θαηλόκελα πςειήο θαη ρακειήο ηαρύηεηαο θαηαγξάθνληαη ηαπηόρξνλα κε ην CEUS ρσξίο aliasing θαη blooming artefacts θαη ρσξίο εμάξηεζε από ηε γσλία, παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ην Doppler ππεξερνγξάθεκα.(2). Παξόια απηά, ην CEUS δελ παξέρεη πιεξνθνξίεο ξνήο, πνπ πξέπεη λα ειεγρζνύλ κε ηηο ζπκβαηηθέο Doppler ηερληθέο, πηζαλά κε ηελ δηεπθόιπλζε ηεο έγρπζεο ηνπ ζθηαγξαθηθνύ. (1,2) Ο πην επξέσο απνδεθηόο δείθηεο πξόγλσζεο ηνπ θηλδύλνπ εγθεθαιηθνύ ηζραηκηθνύ επεηζνδίνπ είλαη ν βαζκόο ζηέλσζεο ησλ θαξσηίδσλ. Παξόια απηά, θαη άιινη απεηθνληζηηθνί παξάγνληεο αλαγλσξίδνληαη πξννδεπηηθά ζαλ ζεκαληηθνί παξάγνληεο επίζεο. Η λεναγγείσζε ηεο πιάθαο όπσο απεηθνλίδεηαη κε ην CEUS ζπζρεηίδεηαη κε ηζηνινγηθά επξήκαηα θαη είλαη έλαο πηζαλόο επηπιένλ δείθηεο πξόγλσζεο εγθεθαιηθώλ ηζραηκηθώλ επεηζνδίσλ, αιιά ν ξόινο ηνπ παξάγνληα απηνύ ζηελ θαζεκεξηλή θιηληθή πξαθηηθή κέλεη λα απνδεηρζεί. (1,2) Πεπιοπιζμοί Οη πεξηνξηζκνί γηα ηνλ έιεγρν ησλ θαξσηίδσλ κε CEUS είλαη όιεο νη ζπλζήθεο πνπ εκπνδίδνπλ ηελ επαξθή ππεξερνγξαθηθή δηείζδπζε θαη πνπ επίζεο πεξηνξίδνπλ ηελ ζπκβαηηθή εμέηαζε κε B-mode ππεξερνγξάθεκα. Ιδηαίηεξα
πξνβιεκαηηθή είλαη ε εθηεηακέλε αζεξσκάησζε ηνπ ηνηρώκαηνο θαη ην ππνδόξην εκθύζεκα κεηά από ηαηξηθή παξέκβαζε ή ηα πεξηνξηζκέλα παξάζπξα εμέηαζεο. Σςμπέπαζμα Η δηάθξηζε αλάκεζα ζηελ ζρεδόλ νιηθή απόθξαμε θαη ηελ απόθξαμε δελ κπνξεί πάληα λα εθηηκεζεί εύθνια κόλν από ην ζπκβαηηθό ππεξερνγξάθεκα. Τν CEUS βνεζά ζηελ δηαθνξνπνίεζε ηεο νιηθήο από ηελ πθνιηθή απόθξαμε αθόκα θαη όηαλ νη ζπκβαηηθέο Doppler ηερληθέο απνηπγράλνπλ. Δπίζεο, ην CEUS βνεζά ζηελ αλάδεημε λεναγγείσζεο εληνο ησλ πιαθώλ. Πποηεινόμενερ σπήζειρ και ενδείξειρ ηος CEUS ζύμθωνα με ηιρ ηπέσοςζερ EFSUMB οδεγίερ (2) Τν CEUS ζπληζηάηαη κε ηηο αθόινπζεο ελδείμεηο: 1. Γηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζε πιήξε απόθξαμε θαξσηίδαο θαη ζε ππνιεηπόκελε ξνή ζε πνιύ κεγάιεο ζηελώζεηο κε Doppler ππεξερνγξάθεκα κε ζθηαγξαθηθό ή CEUS. [Level of Recommendation: B;3] 2. Βειηίσζε ηεο απεηθόληζεο ηνπ απινύ ζε ηερληθά δύζθνιεο θαξσηίδεο (ην Doppler ππεξερνγξάθεκα κε ζθηαγξαθηθό κπνξεί επίζεο λα πξνζθέξεη ρξήζηκεο πιεξνθνξίεο) [Level of Recommendation: B;3] 3. Δθηίκεζε ηεο λεναγγείσζεο ηεο θαξσηηδηθήο πιάθαο. [Level of
Recommendation: B;1b] 4. Βειηίσζε ηεο δπλαηόηεηαο αλίρλεπζεο ηνπ δηαρσξηζκνύ ηεο θνηλήο θαη ηεο έζσ θαξσηίδαο, ηεο ζπνλδπιηθήο αξηεξίαο θαη ηεο ανξηήο. [Level of Recommendation: C;3] Γηα πεξηζζόηεξεο ιεπηνκέξεηεο, ζπληζηάηαη ε κειέηε ηνπ θεθαιαίνπ γηα ηελ ππεξερνγξαθηθή εθηίκεζε ησλ αγγεηαθώλ εγθεθαιηθώλ λόζσλ ζην European Course Book. Βιβλιογπαθία 1. Castellani S, Brkljacic B, Deane C, Lucente EAM, Dietrich CF. Ultrasound evaluation of cerebrovascular obstructive disease. In: Dietrich CF. EFSUMB Course Book on Ultrasound, London 2012, pp 759-790. 2. Piscaglia F, Nolsoe C, Dietrich CF, Cosgrove DO, Gilja OH, Bachmann NM et al. The EFSUMB Guidelines and Recommendations on the Clinical Practice of Contrast Enhanced Ultrasound (CEUS): update 2011 on nonhepatic applications. Ultraschall Med 2012; 33(1):33-59