ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ Ιούνιος 2002 Θέµα : Εκπόνηση οικονοµοτεχνικής µελέτης για εγκατάσταση και λειτουργία βιοµηχανικής µονάδας παραγωγής ολοκληρωµένων κουφωµάτων αλουµινίου. Φοιτητές : ηµητρίου Ευάγγελος Μπεκρής Ευάγγελος Σαρήµπεη Βασιλική Σταµατούλης Ελευθέριος Εισηγητής : Καστανάρας Μιχάλης Copyright 2002-2003
Αφιιεερώννεετταιι,, από ττουςς φοιττηττέέςς--συγγγγραφεεί ίςς,, σττο ττµήµα ΒΙΙΟΜΗΧΑΝΙΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΙΑΣΜΟΥ,, σττι ιςς οικογγέέννεει ιέέςς µαςς καιι σεε όλλα ττα αγγαπηµέέννα µαςς πρόσωπα..
Γνήσιο υπογραφής των συγγραφέων Απαγορεύεται η µε οποιονδήποτε τρόπο ανατύπωση, αναδηµοσίευση, µετάφραση και γενικά η αναπαραγωγή της παρούσας µελέτης ολόκληρης ή µέρους αυτής, µε οποιοδήποτε µέσο (φωτοτυπία, εκτύπωση, µικροφίλµ ή άλλη µηχανική ή ηλεκτρονική µέθοδο), χωρίς την έγγραφη άδεια των συγγραφέων.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Τον Ιανουάριο του 2002 παρουσιάστηκε η επιθυµία από τους επενδυτές Μητσοµπέκο Ευάγγελο και Καλιαµήτσος Θεόδωρος, να ιδρύσουν µία µονάδα παραγωγής κουφωµάτων αλουµινίου. Το ύψος της επένδυσης ανέρχεται στα 1.467.000. Η βιοµηχανία πρόκειται να εγκατασταθεί στη βιοµηχανική περιοχή των Οινοφύτων, µε αποτέλεσµα να µπορεί να προωθεί στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή τα προϊόντα της. Θεωρήθηκε καλή συγκυρία για την ίδρυση της βιοµηχανίας, οι εγκαταστάσεις που πρόκειται από το κράτος να κατασκευαστούν για την εξυπηρέτηση των αναγκών και τη φιλοξενία του κόσµου που θα έρθει για τους Ολυµπιακούς αγώνες του 2004. Σε αυτόν τον προσανατολισµό κινήθηκε η µελέτη σκοπιµότητας. Κρίθηκε ότι σύµφωνα µε τη συνολική βιοµηχανική πολιτική που εφαρµόζεται στην Ελλάδα σε συνάρτηση µε το εµπορικό ισοζύγιο, να δηµιουργηθεί βιοµηχανία τέτοια, που θα κάλυπτε µερίδιο της αγοράς των κουφωµάτων αλουµινίου. Η βιοµηχανία φτάνει να µπορεί να καλύψει στο maximum της παραγωγής της το 0,3%, της πανελλαδικής ζήτησης των κουφωµάτων. Οι νόµοι 2601/98 (αναπτυξιακός), 2190 / 20 (περί ιδρύσεως ανώνυµης εταιρείας), λοιπές υπουργικές αποφάσεις και τροποποιήσεις νόµων (βλέπε ΦΕΚ), αποτελούν τη συνολική βιοµηχανική και οικονοµική πολιτική πάνω στην οποία θα στηριχθεί το πρόγραµµα. Οι συγκεκριµένοι επενδυτές δεν έχουν στο παρελθόν άλλη επενδυτική δραστηριότητα, αλλά και η ίδια η επιχείρηση είναι επίσης νέα. Σηµαντικός παράγοντας για την πορεία της επιχείρησης είναι ο προσδιορισµός των προβλέψεων ζητήσεως και παραγωγής µε βάση ήδη υπάρχοντα στατιστικά στοιχεία, ώστε να µπορεί να γίνει µε επιτυχία ο προσδιορισµός της ποσότητας της παραγωγής για να µην υπάρχουν τεράστια αποθέµατα µέσα στις αποθήκες ή σε διαφορετική περίπτωση να µην υπάρχουν περιπτώσεις υπερφαλάγγισης της προσφοράς από τη ζήτηση. Υπολογίζεται µελλοντικά ότι θα ζητούνται γύρω στα 5.300.000 κουφώµατα αλουµινίου (έτος 2017). Στο maximum της παραγωγής της η επιχείρηση θα παράγει 10000 κουφώµατα αλουµινίου ανά έτος. Αυτό γίνεται στην περίπτωση που η µονάδα θα δουλεύει 8 ώρες. Λοιπά κριτήρια για την επιλογή του τόπου εγκατάστασης είναι εκτός από την ανεπτυγµένη βιοµηχανική περιοχή, οι χιλιοµετρική προσέγγιση κοντά στην πρωτεύουσα, το ανεπτυγµένο οδικό και σιδηροδροµικό δίκτυο του νοµού Βοιωτίας και οι συνολικές φορο - ελαφρύνσεις που δίνει η περιοχή για την ανάπτυξη νέων επενδυτικών σχεδίων. Οι ετήσιες ανάγκες σε πρώτες ύλες αναλύονται εκτενώς στα κεφάλαια των εισροών και του µηχανολογικού εξοπλισµού. Το κόστος φαίνεται ανά υλικό αλλά και συγκεντρωτικά. Το κόστος των πρώτων υλών κυµαίνεται από 890 περίπου χιλιάδες ευρώ, στην αρχική περίοδο λειτουργίας της επιχείρησης
και φτάνει µέχρι 7.500.000 ανά έτος στις περιόδους πλήρους λειτουργίας της επιχείρησης. Ο µηχανολογικός εξοπλισµός που απαιτείται για την παραγωγή είναι τεχνολογικά εξελιγµένος. Το κόστος τους φτάνει τα 492.688. Για το χειρισµό των µηχανηµάτων αυτών συµπεριλαµβανοµένων και των διοικητικών στελεχών, πωλητών, επιστηµονικών και διευθυντικών στελεχών, απασχολούνται 11 άτοµα από τα οποία δύο (2) είναι τεχνίτες, οι άλλοι δυο (2) είναι εργάτες, οι τέσσερις (4) είναι βοηθοί, ένας (1) οδηγός και οι υπόλοιποι δύο είναι τα διοικητικά στελέχη (λογιστής και γραµµατέας). Στo διάγραµµα Gantt, που φαίνεται στο κεφάλαιο, που περιγράφεται το χρονοδιάγραµµα υλοποίησης, παρουσιάζει το συνολικό χρόνο διεξαγωγής των εργασιών που στην περίπτωσή µας είναι 13 µήνες. Ο χρόνος πειραµατικής λειτουργίας του εργοστασίου είναι συνολικά ένας µήνας. Η αµοιβή των µελετητών της παρούσας οικονοµοτεχνικής µελέτης είναι 11.946,1. Συνολικά η χρηµατοδοτική και οικονοµική αξιολόγηση γίνεται στο κεφάλαιο της αξιολόγησης της µελέτης από το οποίο εξάγεται το συµπέρασµα ότι η παρούσα πρόκειται για µία επιχείρηση βιώσιµη, µε κέρδη που πολλαπλασιάζουν το αρχικό κεφάλαιο του επενδυτή ιδιαίτερα µετά από 1 χρόνο λειτουργίας της επιχείρησης. Το πλεονέκτηµα του προγράµµατος είναι ότι παρουσιάζει θετική οικονοµική πορεία. Σε γενικές γραµµές πάντως, αν και ουραγός πολιτικός και οικονοµικός, η Ελλάδα καταφέρνει µέσα από αναπτυξιακούς νόµους και ενισχυτικές ρυθµίσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση, να αναπτύσσει το συνολικό βιοµηχανικό της πλάνο και να δίνει ευκαιρίες τόσο σε νέες θέσεις εργασίας όσο και σε βιοµηχανικές µονάδες. Το ποσοστό ανάπτυξης της επιχείρησης κυµαίνεται στο 42 % ετησίως.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι µελέτες σκοπιµότητας ή όπως το αποκαλούν οι ξένοι feasibility studies - αποτελούν τα ερείσµατα διαφόρων οικονοµικών δραστηριοτήτων, κάτω από οποιοδήποτε οικονοµικό ή θεσµικό σύστηµα. Γενικώς ποικίλουν ευρύτατα ως προς τον χαρακτήρα, την πολυπλοκότητα και το µέγεθος και αποσκοπούν είτε στη δηµιουργία νέων παραγωγικών µονάδων είτε στην επέκταση της παραγωγικής δυναµικότητας ήδη υπαρχόντων µονάδων. Ένας βιοµηχανικός σχεδιαστής, ιδίως σε µια αναπτυσσόµενη χώρα όπως η Ελλάδα, θα µπορούσε να µελετήσει πληθώρα εναλλακτικών σχεδίων βιοµηχανικής ανάπτυξης. Όµως ελάχιστα από αυτά είναι εφικτά. Ο καθορισµός του τελικού σχεδίου είναι απαραίτητο να γίνει αντικειµενικά λαµβάνοντας υπόψη µας τις ιδιαίτερες συνθήκες που παρουσιάζει η χώρα. Το συγκεκριµένο σχέδιο δεν πρέπει να είναι µόνο εφικτό αλλά και να συντρέχει µε τα εκάστοτε αναπτυξιακά προγράµµατα της χώρας. Για αυτό το λόγο κανένα σχέδιο δεν πρέπει να εξετάζεται µεµονωµένα αλλά αντίθετα να µελετάται και να συγκρίνεται µε ολόκληρη την Οικονοµία. Επίσης, κατά την εκπόνηση του επενδυτικού σχεδίου θα πρέπει να λάβουµε υπόψη µας τις διάφορες εναλλακτικές προτάσεις σε πολλούς τοµείς και να επιλέγουµε κάθε φορά την καλύτερη ώστε να οδηγηθούµε στην άριστη λύση. Αυτές εντοπίζονται σε συγκεκριµένα σηµεία της µελέτης. Αρχικά, στη µέθοδο παραγωγής, έπειτα στην κλίµακα του επενδυτικού σχεδίου, ακολούθως στις διαφορετικές τοποθεσίες για την µονάδα και τέλος στις διαφορετικές ηµεροµηνίες περατώσεως του προγράµµατος.
Ιστορία του αλουµινίου Κατά τα 100 χρόνια χρήσης του αλουµινίου, η εξάπλωση και η χρησιµοποίηση του, υπήρξε ραγδαία. Το αλουµίνιο ή αργίλιο (Al) είναι από τα πλέον διαδεδοµένα στοιχεία στο φλοιό της γης και σε αναλογία περίπου 8%, σε σχέση µε τα άλλα στοιχεία όπως Πυρίτιο (Si) περίπου 26.5%, Σίδηρος (Fe) 5%, Μαγνήσιο (Mg) 2%, Χαλκός (Cu) 0.001%, Ψευδάργυρος (Zn) και Λευκόχρυσος (Pt) 0.004% το καθένα. Όπως τα περισσότερα µέταλλα, έτσι και αυτό δεν βρίσκεται ελεύθερο στη φύση αλλά σε ενώσεις υπό την µορφή ορυκτών. Βρίσκεται σε πάνω από 250 διαφορετικά ορυκτά. Από βιοµηχανικής πλευράς, το πλέον σηµαντικό ορυκτό είναι ο βωξίτης όπου το αργίλιο περιέχεται υπό την µορφή οξειδίων ή ένυδρων οξειδίων (αλουµίνα). Ο βωξίτης για να θεωρείται οικονοµικά εκµεταλλεύσιµος πρέπει να έχει µια περιεκτικότητα µεγαλύτερη του 55% σε αλουµίνα (Al 2 O 3 ). Με τη µέθοδο Bayer, από το βωξίτη διαχωρίζουµε και παίρνουµε την αλουµίνα από τα άλλα συστατικά. Σε ένα επόµενο στάδιο επεξεργασίας, η αλουµίνα µε ηλεκτρόλυση (µέθοδος Heroult-Hall) µετατρέπεται σε αλουµίνιο. Σχηµατικά η παραγωγική διαδικασία µετατροπής του βωξίτη σε αλουµίνιο φαίνεται στο σχήµα 1. Σχήµα 1: Παραγωγή Αλουµινίου
Με βεβαιωµένα αποθέµατα 120 εκατοµµυρίων τόνων και µε πολλαπλάσια πιθανά, η Ελλάδα κατέχει παγκοσµίως την όγδοη (8η) θέση των περιοχών µε τα µεγαλύτερα αποθέµατα βωξίτη, όντας στην πράξη η µόνη βωξιτοπαραγωγός χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε). Ωστόσο, µεταξύ των χαρακτηριστικών του ελληνικού βωξίτη είναι το γεγονός της δύσκολης εκµετάλλευσης του και το ότι το κόστος εξόρυξής του κατά πολύ υψηλότερο των µεγάλων βωξιτοπαραγωγών χωρών (Αυστραλία, Τζαµάικα και τελευταίως Ινδίες) όπου θα µπορούσε να λεχθεί ότι φθάνει να σκάψεις ένα (1) µέτρο γης για να το βρεις (επιφανειακά σχεδόν κοιτάσµατα). Έλαση -Θερµή έλαση- Συνοπτικά η έλαση γίνεται ως εξής: η πρώτη ύληπλάκες- τορνίρονται στην εξωτερική τους επιφάνεια, ώστε να αποµακρυνθούν τα επιφανειακά ελαττώµατα. Στο επόµενο στάδιο, οι πλάκες προθερµαίνονται σε θερµοκρασία 455 ως 525 o C εξαρτώµενη από τη φύση του κράµατος. Αυτή η διαδικασία θέρµανσης καλείται οµογενοποίηση και έχει σαν σκοπό να εξαλείψει τις εσωτερικές τάσεις που δηµιουργήθηκαν κατά τη διαδικασία της χύτευσης και να κάνει την ατοµική δοµή περισσότερο οµοιόµορφη και έτοιµη για την θερµή επεξεργασία. Η θερµή έλαση πραγµατοποιείται σε θερµοκρασία πάνω τη θερµοκρασία ανακρυστάλλωσης και συνήθως στην περιοχή 400 και 540 o C εξαρτώµενοι από τη φύση του κράµατος. Μια τυπική εγκατάσταση θερµής έλασης, έχει τέσσερα (4) έλαστρα, το ένα πάνω στο άλλο. Τα δύο µεσαία έλαστρα είναι οι οδηγοί που έρχονται σε επαφή µε την επιφάνεια της πλάκας. Είναι µικρότερα σε διάµετρο από τα δύο άλλα έλαστρα που δηµιουργούν την απαιτούµενη δύναµη για την έλαση. Όταν η πλάκα, που ξεκινά από περίπου 300mm πάχους έχει µειωθεί σε περίπου 75mm πάχος, κόβονται οι άκρες της. Κατόπιν αναθερµαίνονται και οδηγούνται σε ένα ενδιάµεσο στάδιο όπου πάλι µε έλαστρα, µειώνεται το πάχος σε 20mm. Τώρα το ελασµένο φύλλο τυλίγεται σε ρολλούς. Σε ένα επόµενο στάδιο, ο ρολλός οδηγείται σε µία διάταξη θερµής έλασης, τεσσάρων (4) ελάστρων όπου το καθένα µειώνει ακόµη περισσότερο το πάχος του. Μετά την τελευταία διαδικασία το ευρισκόµενο σε ρολλό, φύλλο αλουµίνιο ανοπτήσεται πριν συνεχιστεί η περαιτέρω επεξεργασία. -Ψυχρή έλαση- Συνήθως πραγµατοποιείται σε µία συστοιχία τεσσάρων (4) ελάστρων. Μετά κάθε µείωση του πάχους από 45 έως 85 %, ο ρολλός αναπτύσσεται. Στην ψυχρή έλαση, το σε ρολλό τυλιγµένο φύλλο αλουµινίου περνά µέσω των τεσσάρων (4) ελάστρων και ξανατυλίγεται στην άλλη πλευρά. Την ψυχρή έλαση ακολουθεί η κοπή του ρολλού σε επίπεδα
φύλλα και µορφοποίησή του σε διάφορες µηχανές ανάλογα µε τις απαιτήσεις της αγοράς. Οι πωλήσεις προϊόντων έλασης στη εγχώρια αγορά, για τα αµέσως επόµενα χρόνια, δεν φαίνεται να έχουν µεγάλα περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξη. Ο κλάδος, και σωστά, στηρίζεται και προβλέπει στις διεθνείς αγορές όπου ήδη έχει µία σηµαντική παρουσία. Πρώτος στόχος του κλάδου είναι η διατήρηση και η αύξηση των εξαγωγών στις διεθνείς αγορές όπου παρουσιάζονται µεγάλες ευκαιρίες αλλά παράλληλα και µεγάλος ανταγωνισµός. Σχήµα 2. Παραγωγή αλουµηνίου
ιέλαση Μία τυπική γραµµή διέλασης παρουσιάζεται στο σχήµα που ακολουθεί. Σχήµα 3 Γραµµή παραγωγής διέλασης Η διαδικασία της παραγωγής προφίλ είναι η ακόλουθη: Οι µπιγέτες αφού θερµανθούν σε µία θερµοκρασία 480-500 o C εξαρτάται από το σχήµα του προφίλ-οδηγούνται στην πρέσα. Έτσι το θερµό µέταλλο συµπιέζεται µέσα σε ένα χώρο που από τη µια µεριά είναι κλεισµένο µε την µήτρα, η οποία έχει τα αναγκαία ανοίγµατα όµοια µε το τελικό προφίλ που θέλουµε να παράγουµε, και από την άλλη µε ένα δίσκο συµπαγή στερεωµένο στην άκρη του εµβόλου. Αµέσως µετά την έξοδο του προφίλ από την µήτρα ψύχεται µε τη βοήθεια ανεµιστήρων και αφού ευθυγραµµιστεί κόβεται στα επιθυµητά µήκη. Το τελευταίο στάδιο της όλης διαδικασίας είναι η γήρανση. Με άλλα λόγια το προφίλ οδηγείται σε φούρνο και παραµένει σε µία ορισµένη θερµοκρασία για µια χρονική περίοδο. Με την γήρανση επιτυγχάνουµε καλυτέρευση των µηχανικών χαρακτηριστικών του κράµατος.
Σχήµα 4: ιαδικασία ιέλασης Σχήµα 5: Προϊόντα ιέλασης Τα προϊόντα διέλασης (προφίλ) στην εγχώρια αγορά, αφορούν τις αρχιτεκτονικές και κατασκευαστικές εφαρµογές, όπου χαρακτηριστικά προϊόντα στον τοµέα αυτό αποτελούν τα εξωτερικά κουφώµατα αλουµινίου. Τα κουφώµατα αλουµινίου για εξωτερικά ανοίγµατα οικοδοµών κατέχουν ποσοστό πάνω από το 75% σε σχέση µε τα αντίστοιχα προϊόντα άλλων υλικών (ξύλο 15%, PVC 7% και σίδηρος 3%). Η προτίµηση του ελληνικού καταναλωτικού κοινού για τα κουφώµατα αλουµινίου δεν είναι τυχαία. Έχει αποδειχθεί ότι το αλουµίνιο είναι το πλέον κατάλληλο υλικό για εξωτερικά κουφώµατα στις κλιµατολογικές συνθήκες της Ελλάδας. Τα συστήµατα κουφωµάτων αλουµινίου που κυκλοφορούν σήµερα στην ελληνική αγορά, ικανοποιούν σήµερα στο ακέραιο τις απαιτήσεις σε σχεδιασµό, λειτουργικότητα,
αεροστεγάνωση, υδατοστεγάνωση, θερµοµόνωση, ηχοµόνωση και αντοχή στο χρόνο µε ελάχιστο κόστος συντήρησης. Οι επιχειρήσεις του κλάδου έχοντας εµπειρίες από το παρελθόν, καταβάλλουν προσπάθειες ώστε να εκµεταλλευτούν τα καλά οικονοµικά αποτελέσµατα των τελευταίων χρόνων. Έτσι, προκειµένου να ανταποκριθούν στον έντονο διεθνή ανταγωνισµό, εκσυγχρονίζουν τον εξοπλισµό τους µε σηµαντικές επενδύσεις για αντικατάσταση των παλαιών πρεσσών µε νέες σύγχρονες τεχνολογίες και εφαρµόζουν σύγχρονες µεθόδους προώθησης των πωλήσεων. Εκτιµάται ότι στην εγχώρια αγορά, ο κλάδος της διέλασης θα επωφεληθεί από την παρατηρούµενη αύξηση της οικοδοµικής δραστηριότητας, αλλά και από τα νέα µέτρα που βρίσκονται υπό επεξεργασία από την κυβέρνηση και που θα έχουν στόχο τη βελτίωση της καταναλισκόµενης ενέργειας. Όµως, ο σχεδόν µονοµερής προσανατολισµός των εταιριών του κλάδου προς την οικοδοµή δηµιουργεί έντονα προβλήµατα ανταγωνισµού. Οι εταιρίες του κλάδου θα πρέπει να αναζητήσουν και άλλες λύσεις προς άλλους τοµείς δραστηριότητας. Η δηµιουργία νέων ή η ενίσχυση ήδη υπαρχουσών µονάδων παραγωγής τελικών προϊόντων από αλουµίνιο, εκτός κουφωµάτων, αποτελεί µία λύση. Οι εξαγωγές είναι και πρέπει να αποτελούν µόνιµο στόχο των εταιριών του κλάδου. Καλές προοπτικές για εξαγωγές εµφανίζονται στις αγορές των βαλκανικών και των παρευξείνιων χωρών. Η ζήτηση από τις χώρες αυτές αφορά κυρίως συστήµατα τελικών προϊόντων αλουµινίου για αρχιτεκτονικές εφαρµογές, που σηµαίνει εξαγωγές προϊόντων µε µεγαλύτερη προστιθέµενη αξία για µεγαλύτερα περιθώρια κέρδους. Οι εταιρίες του κλάδου, έχοντας ήδη µία σηµαντική παρουσία, βλέπουν τις αγορές αυτές σαν προέκταση της εγχώριας αγοράς παρά σαν µεµονωµένες ξένες αγορές. Το αλουµίνιο µπορούµε να πούµε χωρίς υπερβολή, πως πρόκειται για ένα κλάδο εθνικής σηµασίας µε σηµαντικότερη συµβολή στην εξέλιξη των βασικών οικονοµικών µεγεθών της χώρας µας. Και πώς θα µπορούσε άραγε να είναι διαφορετικά αν ο κύκλος εργασιών του τοµέα ξεπερνά ετησίως τα 2 δις. ολάρια, προσφέροντας περίπου το 1,7% του Α.Ε.Π. Οι εξαγωγές αλουµινίου ανέρχονται ετησίως στα 550 εκ.δολλάρια και αποτελούν το 5,5% των συνολικών ελληνικών εξαγωγών, σηµειώνοντας έτσι κατά τα τελευταία πέντε (5) περίπου χρόνια µία σηµαντικότατη αύξηση που φθάνει περίπου το 45%. Εξάλλου, στον τοµέα του αλουµινίου απασχολούνται συνολικά περίπου 40.000 άτοµα, αριθµός που σε επίπεδο εργατικού δυναµικού µεταφράζεται σε ποσοστό άνω του 1%. Στη χώρα µας η µεταποίηση του αλουµινίου άρχισε να αναπτύσσεται µε έντονους ρυθµούς κατά την δεκαετία του `70. Κατά την
διάρκεια των τριών (3) αυτών δεκαετιών τη σηµαντικότερη ανάπτυξη παρουσίασαν οι κλάδοι έλασης και διέλασης αλουµινίου. Σύµφωνα µάλιστα µε στοιχεία της Alunet, οι πωλήσεις των δύο αυτών κλάδων αλουµινίου έφθασαν από τους 40.000 τόνους το 1976 στους 220.000 το 1998. Εξάλλου, κατά το διάστηµα 1990-1998 παρουσιάστηκε µία πραγµατική «εκτίναξη» όλων των βασικών µεγεθών που αφορούν κυρίως τους δύο αυτούς κλάδους αλουµινίου. Οι πωλήσεις των οποίων, εµφάνισαν κατά το ίδιο διάστηµα µία µέση ετήσια αύξηση της τάξης του 13%. Βασικοί λόγοι της µεγάλης αυτής κερδοφορίας των κλάδων έλασης και διέλασης αλουµινίου είναι τόσο η µεγάλη τους ζήτηση από την αγορά όσο και οι σηµαντικές επενδύσεις που έχουν πραγµατοποιηθεί στην εφαρµογή νέων, περισσότερο καινοτόµων τεχνολογιών. Σύµφωνα µε τα τελευταία στοιχεία της ελληνικής ένωσης αλουµινίου, το σύνολο της εγχώριας παραγωγής αλουµινίου ανερχόταν κατά το 1998 σε 238.500 τόνους, εκ των οποίων το µεγαλύτερο µέρος (53%) ήταν αλουµίνιο έλασης, το οποίο κατέχει το µεγαλύτερο ποσοστό πωλήσεων (124.200 τόνοι). Κλείνοντας την αναφορά µας στο χώρο του αλουµινίου, αξίζει να αναφέρουµε ότι προς τα τέλη του Αυγούστου του 2000, έγινε η διαπίστευση του εργαστηρίου ποιότητας της ελληνικής ένωσης αλουµινίου µε το διεθνές πιστοποιητικό ΕΝ 45001, ενώ έχει ήδη αρχίσει να υλοποιείται από την πολιτεία, η πρόταση δέκα (10) εταιριών-µελών της ένωσης για δηµιουργία Ελληνικού Κέντρου Ανάπτυξης Αλουµινίου, το οποίο επιχορηγείται κατά 60% από το υπουργείο Ανάπτυξης (Υπ.Αν)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ Για την εκπόνηση της παρούσας οικονοµοτεχνικής µελέτης ακολουθούνται ορισµένα βήµατα. Η διαδικασία που θα ακολουθήσουµε είναι συγκεκριµένη για λόγους ευανάγνωσης και αισθητικής. Η µελέτη αναφέρει µεταξύ άλλων, εξειδικευµένους όρους και υποµελέτες. Αυτό ίσως να µην ενδιαφέρει ουσιαστικά τον επενδυτή, ο οποίος θέλει σε τελική ανάλυση µια βιώσιµη επικερδή επιχείρηση. Για αυτό το λόγο, το πρώτο κεφάλαιο της έκθεσης θα παρουσιάζει τα συµπεράσµατά της, τα οποία βγαίνουν µετά από µια πορεία έρευνας και µελέτης των προϋποθέσεων του επενδυτικού σχεδίου. Το δεύτερο κεφάλαιο περιέχει το ιστορικό του προγράµµατος. Σε αυτό θα αναφερθούν τα στοιχεία των προσώπων ή του οργανισµού που προωθεί το επενδυτικό πρόγραµµα. Ορίζεται ο προσανατολισµός του προγράµµατος και της αγοράς δηλαδή το είδος της ζήτησης και το αν θα απευθυνθούµε σε ξένη ή εγχώρια αγορά (στην περίπτωσή µας έχουµε καταναλωτική ζήτηση και εγχώρια αγορά). Τέλος, θα αναπτυχθούν οι οικονοµικές και βιοµηχανικές πολιτικές της χώρας, που θα υποστηρίξουν το επενδυτικό πρόγραµµα. Στο επόµενο κεφάλαιο, από τα σηµαντικότερα της µελέτης, περιγράφουµε τη δυνατότητα της αγοράς και τη δυναµικότητα της παραγωγικής µονάδας. Συγκεκριµένα, γίνεται έρευνα και ανάλυση της ζητήσεως και των αναµενόµενων πωλήσεων της επιχείρησης. Έχοντας υπόψη µας τα παραπάνω στοιχεία, οδηγούµαστε στη µελέτη διαφόρων εναλλακτικών προγραµµάτων παραγωγής και στον υπολογισµό της δυναµικότητας της υπό µελέτη µονάδας. Το τέταρτο κεφάλαιο αναφέρεται στις πρώτες ύλες και στις άλλες εισροές. ηλαδή περιγράφεται η διαθεσιµότητα των πρώτων υλών, των βοηθητικών υλικών, των εφοδίων του εργοστασίου καθώς και των πηγών ηλεκτρικής ενέργειας, νερού κ.ά. Επίσης αναφέρονται οι ετήσιες ανάγκες των παραπάνω εισροών. Γίνεται λόγος για εναλλακτικά προγράµµατα προµήθειας και επιλογή του άριστου. Το επόµενο κεφάλαιο ασχολείται µε τον τόπο εγκατάστασης της µονάδας. Γίνεται περιγραφή των εναλλακτικών προτάσεων και τελικά επιλογή της καλύτερης. Προσδιορίζεται η ακριβής τοποθεσία (γεωγραφικά) και οι λόγοι εκλογής της όσον αφορά το θεσµικό πλαίσιο, την κυβερνητική πολιτική, τις τοπικές συνθήκες και τον προσανατολισµό προς την αγορά ή προς τις πρώτες ύλες. Στο έκτο κεφάλαιο αναλύουµε τον µηχανολογικό εξοπλισµό και τα κτιριακά της επένδυσης. Προσδιορίζουµε τα διαγράµµατα ροής και περιγράφουµε τα χαρακτηριστικά του προγράµµατος. Αναφέρονται οι
εναλλακτικές προτάσεις για εξοπλισµό και τεχνολογίες που θα χρησιµοποιηθούν και τελικά επιλογή της άριστης. Γίνεται αναφορά των µηχανηµάτων και των διαφόρων συσκευών καθώς και τα έργα του πολιτικού µηχανικού που απαιτούνται για την ολοκλήρωση των κτιριακών. Το επόµενο κεφάλαιο ασχολείται µε την οργάνωση του εργοστασίου και µε άλλα γενικά έξοδα. Όταν καθοριστούν η παραγωγική δυναµικότητα της µονάδας και οι τεχνολογικές µέθοδοι παραγωγής είναι αναγκαίο να καθοριστεί το απαιτούµενο ανθρώπινο δυναµικό. Αυτό χωρίζεται σε εργατικό και σε επιτελικό δυναµικό. Καθορίζεται και στις δύο περιπτώσεις, ο τύπος και το µέγεθος αυτών. Στο ένατο κεφάλαιο αναπτύσσεται ένα λεπτοµερές χρονοδιάγραµµα και πρόγραµµα εκτελέσεως των εναλλακτικών λύσεων. Από αυτές κάνουµε επιλογή της άριστης και αναφέρουµε τη διάρκεια ανεγέρσεως του εργοστασίου και το χρόνο εγκαταστάσεως των µηχανηµάτων αλλά και τη διάρκεια πειραµατικής λειτουργίας και του χρόνου κανονικής εκκινήσεως του εργοστασίου. Ολοκληρώνοντας, ασχολούµαστε µε τη χρηµατοδοτική και οικονοµική αξιολόγηση του επενδυτικού σχεδίου, το τελευταίο και σηµαντικότερο βήµα της παρούσας µελέτης. Υπολογίζουµε το συνολικό κόστος της επένδυσης και αναφέρουµε τα κυριότερα στοιχεία αυτής σε εγχώριο νόµισµα και ξένο συνάλλαγµα που απαιτείται για γήπεδα και διαµόρφωση χώρου, έργα πολιτικού µηχανικού, τεχνολογία και µηχανήµατα, προεπενδυτικά έξοδα κεφαλαίων και κεφαλαίου κινήσεως. Όλα τα παραπάνω, αθροιστικά µας δίνουν το συνολικό κόστος επενδύσεως. Επίσης αναφέρονται διάφορες πηγές χρηµατοδότησης, η επίδραση αυτών στο προτεινόµενο πρόγραµµα, χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα, απαιτούµενες εκθέσεις για τη χρηµατοδότηση αλλά και η σχέση ξένων προς τα ίδια κεφάλαια. Ακόµη, υπολογίζουµε το συνολικό κόστος παραγωγής ή βιοµηχανικό κόστος, που περιλαµβάνει το κόστος λειτουργίας (έξοδα εργοστασίου + γενικά διοικητικά έξοδα + κόστος πωλήσεων και διανοµής), έξοδα χρηµατοδοτήσεως και αποσβέσεις. Κάνουµε µια χρηµατοδοτική ανάλυση, που περιλαµβάνει την καθαρά παρούσα θέση, το ρυθµό αποδόσεως κεφαλαίων, το χρόνο επιστροφής κεφαλαίων, ανάλυση των «νεκρών σηµείων» ( Break-even points) και ανάλυση ευαισθησίας (Sensitivity analysis). Τέλος, εκτιµούµε τις επιδράσεις της µονάδας στην εθνική οικονοµία και την κοινωνική προσφορά αυτής.
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Βασικά στοιχεία του προγράµµατος Υπάρχει µία έξαρση οικοδοµών τόσο στη χώρα όσο και στις γειτονικές της και παρατηρείται πολλές φορές αν όχι έλλειψη, τουλάχιστον καθυστέρηση παράδοσης κουφωµάτων αλουµινίου. Από αυτό προέκυψε η ιδέα εκτιµήσεως της δυνατότητας ιδρύσεως µονάδας παραγωγής κουφωµάτων αλουµινίου στη χώρα. Με την εκπόνηση αυτής της οικονοµοτεχνικής µελέτης, έχουµε ως κύριο στόχο την ίδρυση µιας βιοµηχανικής µονάδας που θα παράγει αποκλειστικά κουφώµατα αλουµινίου οικιακής αλλά και επαγγελµατικής χρήσης. Η επιχείρηση δεν θα ασχοληθεί µε τη δηµιουργία προφίλ αλουµινίου, λόγω του πολύ υψηλού κόστους των µηχανών και γενικότερα της παραγωγής του αλλά και της υψηλής ανταγωνιστικότητας στο χώρο της διέλασης εξαιτίας των κολοσσών που κυριαρχούν. Αντίθετα, θα προµηθεύεται αυτό, από άλλες µονάδες παραγωγής που εδρεύουν στο εσωτερικό ή εξωτερικό της χώρας. Επίσης, θα εισάγει εξαρτήµατα όπως λάστιχα, κοχλίες, και µηχανισµούς ανάκλισης και ανοίγµατος. Η συναρµολόγηση των παραπάνω εξαρτηµάτων θα πραγµατοποιείται εξολοκλήρου στις εγκαταστάσεις της εταιρίας. Το εργοστάσιο πρόκειται να λειτουργήσει δύο ανεξάρτητες γραµµές παραγωγής, από τις οποίες η µία θα κατασκευάζει το σκελετό του κουφώµατος και η άλλη τους υαλοπίνακες. Έπειτα, στο τέλος των γραµµών παραγωγής θα γίνεται η συναρµολόγηση αυτών. Αµέσως µετά την συναρµολόγηση συσκευάζεται, ώστε να αποφευχθούν τυχόν φθορές κατά τη µεταφορά στον τόπο διάθεσης. Κυριαρχεί η ιδέα να προωθούµε τα τελικά προϊόντα σε εκθέσεις ιδιόκτητες που θα δηµιουργηθούν αρχικά σε µεγάλα αστικά κέντρα, όπως είναι η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη και µετά θα επεκταθούν. Η γνωστοποίηση της επωνυµίας µέσω των εκθέσεων κρίνεται αποτελεσµατική και θα αποφέρει περισσότερα κέρδη στην επιχείρηση.
Το πρόγραµµα βασίζεται στην ανάγκη παραγωγής κουφωµάτων αλουµινίου, λόγω της αύξησης της ζήτησης στον κλάδο αυτό, τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας της αυξηµένης οικοδοµικής δραστηριότητας στην χώρα αλλά και της ανάγκης αλλαγής παλαιού τύπου κουφωµάτων (ξύλινα, µεταλλικά κτλ.). Εξέλιξη οικοδοµικής δραστηριότητας 1990-2001 80000 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 Οικοδοµική ραστηριότητα (.000 m3) Γράφηµα 2.1 Εξέλιξη οικοδοµικής δραστηριότητας 1990-2001 Τα περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης των χρήσεων αλουµινίου στην ελληνική αγορά είναι ακόµη µεγάλα, παρόλο που η κατά κεφαλή κατανάλωση έχει αυξηθεί σηµαντικά. Σήµερα οι µισές και πλέον ποσότητες που καταναλώνονται, προορίζονται για χρήσεις στην οικοδοµή µέσω κυρίως της κατασκευής των κουφωµάτων. Υπάρχει δηλαδή µία µεγάλη εξάρτηση της εγχώριας κατανάλωσης προϊόντων αλουµινίου από την οικοδοµή και την κατασκευή πορτοπαραθύρων, Γράφηµα 2.2 Χρήσεις προϊόντων αλουµινίου στην ελληνική αγορά.
όπου στις δραστηριότητες αυτές πηγαίνει σύµφωνα µε τα τελευταία στοιχεία του 2000, το 60% περίπου των ποσοτήτων που απορροφούνται, όπως παρατηρούµε και στο παρατιθέµενο γράφηµα. Επίσης, όπως συµπεραίνεται από µία έρευνα που διεξήγαγε η ICAP, η συνολική εγχώρια αγορά εξωτερικών κουφωµάτων παρουσίασε ανοδική πορεία κατά το διάστηµα 1995-2000, σηµειώνοντας µέσο ετήσιο ρυθµό αύξησης 4% περίπου. Το µερίδιο συµµετοχής των κουφωµάτων αλουµινίου εκτιµάται σε 73% περίπου, στη συνολική αγορά εξωτερικών κουφωµάτων κατά το 2000. Τα ξύλινα κουφώµατα κατέλαβαν το 19% περίπου και τα συνθετικά κουφώµατα το υπόλοιπο 8% το ίδιο έτος. Η ελληνική αγορά των κουφωµάτων αλουµινίου αποτελείται από 10.000 παραγωγικές επιχειρήσεις, η πλειοψηφία των οποίων είναι µικρού και µεσαίου µεγέθους. Μόνο τέσσερις (4) επιχειρήσεις κατέχουν αξιόλογη και δυναµική παρουσία, πραγµατοποιώντας συνολικό κύκλο εργασιών άνω των 2.934.702,861 το 1999 έκαστη. Η εν λόγω αγορά καλύπτεται κατά κύριο λόγο από εγχώριως παραγόµενα προϊόντα, ενώ σε περιορισµένη κλίµακα από εισαγόµενα. Η Ελλάδα, παρόλο που ήταν πριν µία 5ετία, µετά την Τουρκία ουραγός χώρα στην Ευρώπη στη κατά κεφαλή κατανάλωση αλουµινίου µε 6 kg, έχει καταφέρει να ξεπεράσει την Ισπανία και έχει φθάσει στα 13 kg όπως χαρακτηριστικά φαίνεται στο κατωτέρω γράφηµα.
Χαρακτηριστικό είναι ότι τα τελευταία χρόνια, έχει σχεδόν διπλασιαστεί η εγχώρια απορρόφηση αλουµινίου, ενώ µε την αναµενόµενη ανάπτυξη και άλλων βιοµηχανικών κλάδων όπως της ναυπηγικής, των µηχανολογικών και ηλεκτρικών εφαρµογών, των µεταφορών και της συσκευασίας που ήδη αναπτύσσονται διεθνώς, πιστεύεται ότι θα επιτευχθεί περαιτέρω δυναµική ανάπτυξη του κλάδου. Όσον αφορά τη δυναµικότητα της µονάδας, αυτή ορίζεται στα 40 κουφώµατα ανά 8ωρο, αποτέλεσµα να φτάνει τα 833 κουφώµατα το µήνα. Ως τόπος εγκαταστάσεως της βιοµηχανικής µονάδος ορίζεται ο νοµός Βοιωτίας και πιο συγκεκριµένα η βιοµηχανική ζώνη Οινοφύτων, στο 80 ο χιλιόµετρο της Εθνικής Οδού. Ο προσανατολισµός της µονάδος στρέφεται κυρίως προς την καταναλωτική ζήτηση, δηλαδή στο ευρύ κοινό για οικοδοµική χρήση και όχι σε βιοµηχανίες για περαιτέρω µεταποίηση. Το χρονοδιάγραµµα εκτελέσεως του προγράµµατος είναι απαραίτητο να αναφερθεί ώστε να γνωρίζει ο επενδυτής την ιστορική εξέλιξη του προγράµµατος, από την αρχή εκκίνησης της µελέτης µέχρι και το σηµείο εκκίνησης της βιοµηχανικής παραγωγής. Τον Απρίλιο του 2002 ξεκινά η εκπόνηση της µελέτης σκοπιµότητας, των νοµικών µελετών και µελετών πολιτικού µηχανικού, ηλεκτρολόγου και µηχανολόγου µηχανικού ώστε να συντονίσουν τις επιµέρους εργασίες. Αµέσως µετά την εκπόνηση των µελετών, δηλαδή µετά από διάστηµα ενός (1) µηνός, ξεκινούν οι εργασίες για την αποπεράτωση του έργου. Η ολοκλήρωση του έργου, θεωρούµε ότι θα πραγµατοποιηθεί µέσα σε διάστηµα ενός (1) χρόνου, δηλαδή από το Μάιο του 2002 έως το Μάιο του 2003. Αυτό το χρονικό σηµείο θεωρείται και αρχή της λειτουργίας της µονάδος. Επίσης είναι αναγκαίο να µελετήσουµε την πορεία της βιοµηχανικής µονάδος (και εννοείται τη βιωσιµότητα της) µέχρι το 2017 (15 χρόνια πλήρης λειτουργία). Η δηµιουργία του παρόντος προγράµµατος που εκπονείται, ευνοείται από διάφορους τοµείς της βιοµηχανικής πολιτικής, όπως οι επιδοτήσεις, οι φοροαπαλλαγές, η δανειοδοτική τραπεζική πολιτική, η µείωση της ανεργίας και η αποκέντρωση µε τη δηµιουργία κινήτρων.
Υποστηρικτές του προγράµµατος Οι επενδυτές Μητσοµπέκος Ευάγγελος και Καλιαµήτσος Θεόδωρος αποφασίζουν τον Ιανουάριο του 2002 να ιδρύσουν βιοµηχανική επιχείρηση µε σκοπό την παραγωγή και εµπορία κουφωµάτων αλουµινίου. Η επωνυµία της επιχείρησης είναι: «ΣΟΥΡ ΑΛΟΥΜΙΝ Α.Ε.» και δόθηκε λόγω της καταγωγής των επενδυτών. Η κατηγορία της επιχείρησης (Ανώνυµη Εταιρία) προκύπτει από τις διατάξεις του νόµου περί σύστασης επιχειρήσεων (Ν. 2190/20), εφόσον διαθέτει κεφάλαιο άνω των 60.000 Euro ( Ν.2842/2000). Τα βασικά χαρακτηριστικά της ανώνυµης εταιρείας είναι τα ακόλουθα: 1. Το µεγάλο σχετικά κεφάλαιο που απαιτείται για την ίδρυσή της 2. Η διαίρεση του κεφαλαίου σε ίσα µερίδια, που ενσωµατώνονται σε έγγραφα, τις µετοχές 3. Οι αυστηροί όροι δηµοσιότητας κατά την ίδρυσή της αλλά και καθ όλη τη διάρκεια της ζωής της 4. Η µακρά διάρκειά της (συνήθως 50 ετών) 5. Η περιορισµένη ευθύνη των µετόχων 6. Η λήψη αποφάσεων κατά πλειοψηφία 7. Η ύπαρξη δύο οργάνων, ήτοι της Γενικής Συνέλευσης των µετόχων και του ιοικητικού Συµβουλίου. Η µόνιµη κατοικία των επενδυτών τα τελευταία 12 έτη είναι στην περιοχή της Αθήνας, στο δήµο Κηφισιάς για τον κ.μητσοµπέκο και στο δήµο Λιοσίων για τον κ.καλιαµήτσο, όπως φαίνεται αναλυτικά παρακάτω. Ονόµατα ιευθύνσεις Πόλη Επάγγελµα Τηλέφωνα Μητσοµπέκος Ευάγγελος Καλιαµήτσος Θεόδωρος Ι. Μεταξά 52 Αθήνα (Κηφισιά) Αγ. Αθανασίου 5 Αθήνα (Λιόσια) Μηχανολόγος Μηχανικός 0105654822 Αυτοκινητιστής 0102545866 Πίνακας 2.1 Στοιχεία επενδυτών
Μερικοί από τους σηµαντικότερους φορείς που µπορούν να αποτελούν την αρχική ιδέα για την χρηµατοδότηση της βιοµηχανικής µονάδας, είναι: - Το ευρωπαϊκό ταµείο περιφερειακής αναπτύξεως ( Ε.Τα.Π.Α.) - Η ευρωπαϊκή τράπεζα επενδύσεων (Ευρω.Τ.Ε.) - Η εθνική τράπεζα - Η αγροτική τράπεζα της Ελλάδας - Το ταχυδροµικό ταµιευτήριο - Η Ελληνική τράπεζα βιοµηχανικής ανάπτυξης - Η εθνική τράπεζα επενδύσεων βιοµηχανικής ανάπτυξης - Το επενδυτικό πρόγραµµα εµπορικής τράπεζας. Συγκεκριµένες τραπεζικές εργασίες και συµβάσεις ανάµεσα από τις οποίες θα επιλέξουµε την βέλτιστη ή τις βέλτιστες για την βιοµηχανία είναι οι παρακάτω: - καταθέσεις και δάνεια - βραχυπρόθεσµα δάνεια για κεφάλαια κίνησης - µακροπρόθεσµα δάνεια για εγκαταστάσεις και εξοπλισµό - οµολογιακά δάνεια - δάνεια σε συνάλλαγµα - πρακτορεία επιχειρηµατικών απαιτήσεων - χρηµατοδοτική µίσθωση (leasing) α) direct leasing b) Service leasing c) Vendor leasing program d) Master leasing line e) Leveraged leasing Ιστορικό του προγράµµατος Όπως αναφέρθηκε παραπάνω η εκκίνηση του προγράµµατος γίνεται τον Απρίλιο του 2002. Βασικός σταθµό στην ιστορική εξέλιξη του προγράµµατος αποτελεί η παράδοση της οικονοµοτεχνικής µελέτης, η οποία προσδιορίζει αναλυτικά τα βήµατα και τις εργασίες που πρόκειται να ακολουθήσουν. Η διάρκεια υλοποίησης της µελέτης θα είναι ένας (1) µήνας. Από το Μάιο του 2002 µε την ολοκλήρωση της µελέτης θα αρχίσουν αµέσως οι εργασίες. Επόµενος βασικός σταθµός είναι η υλοποίηση των κτιριακών εγκαταστάσεων που πραγµατοποιείται σε διάστηµα δέκα (10) µηνών. Επόµενος σταθµός, είναι η τοποθέτηση του µηχανολογικού εξοπλισµού, δηλαδή ολοκληρώνεται στο τέλος του Φεβρουαρίου 2003. Μέσα στον επόµενο µήνα (Απρίλιος 2003) θα πραγµατοποιηθεί η δοκιµαστική λειτουργία της µονάδος και θα γίνεται παράλληλη εκπαίδευση του εργατικού δυναµικού. Τέλος, µετά από αυτό,