ΝΕΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΔΞΔΣΑΔΙ ΠΡΟΟΜΟΙΩΗ ΜΑΘΗΜΑ:ΑΡΦΑΙΑ ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΔΙΑ ΣΑΞΗ: Β ΛΥΚΔΙΟΥ ΚΑΣΔΤΘΤΝΗ: ΘΔΩΡΗΤΙΚΗ ΠΔΜΠΤΗ 8 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2010 ΓΝΩΣΟ Α.ΚΔΙΜΔΝΟ ΓΗΜΟΘΔΝΟΤ-«ΤΠΔΡ ΣΗ ΡΟΓΙΩΝ ΔΛΔΤΘΔΡΙΑ» 17-18 Ὁξᾶηε δὲ θαθεηλ ὢ ἄλδξεο Ἀζελαῖνη, ὅηη πνιινὺο ὑκεῖο πνιέκνπο πεπνιεκήθαηε θαὶ πξὸο δεκνθξαηίαο θαὶ πξὸο ὀιηγαξρίαο.θαὶ ηνῦην κὲλ ἴζηε θαὶ αὐηνί.ἀιι ὑπὲξ ὢλ πξὸο ἑθαηέξνπο Ἐζζ ὑκῖλ ὁ πόιεκνο,ηνπη ἴζσο ὑκῶλ νὐδεὶο ινγίδεηαη. Ὑπὲξ ηίλσλ νὖλ ἐζηηλ; Πξὸο κὲλ ηνὺο δήκνπο ἡ πεξὶ ηῶλ ἰδίσλ ἐγθιεκάησλ, νὐ δπλεζέλησλ δεκνζία δηαιύζαζζαη ηαῦηα, ἡ πεξὶ γῆο κέξνπο ἡ ὅξσλ ἡ θηινληθίαο ἡ ηῆο ἡγεκνλίαο. Πξὸο δὲ ηάο ὀιηγαξρίαο ὑπὲξ κὲλ ηνύησλ νὐδελόο, ὑπὲξ δὲ ηῆο πνιηηείαο θαὶ ηῆο ἐιεπζεξίαο. Ὠζη ἐγσγ νὐθ ἂλ ὀθλήζαηκ εἰπεῖλ κᾶιινλ ἡγεῖζζαη ζπκθέξεηλ δεκνθξαηνπκέλνπο ηνὺο Ἕιιελαο ἅπαληαο πνιεκεῖλ ὑκῖλ ἡ ὀιηγαξρνκέλνπο θίινπο εἶλαη. Πξὸο κὲλ γὰξ ἐιεπζέξνπο ὄληαο νὐ ραιεπῶο ἂλ εἰξήλελ ὑκᾶο πνηήζαζζαη λνκίδσ, ὁπόηε βνπιεζείεηε, πξὸο δ ὀιηγαξρνκέλνπο νὐδὲ ηὴλ θηιίαλ ἀζθαιῆ λνκίδσ. Οὐ γὰξ Ἐζζ ὅπσο ὀιίγνη πνιινῖο θαὶ δεηνῦληεο ἄξρεηλ ηνῖο κεη ἰζεγνξίαο δῆλ ἡξεκέλνηο εὖλνη γέλνηλη ἄλ. 19-20 Θαπκάδσ δ εἰ κεδεὶο ὑκῶλ ἡγεῖηαη Φίσλ ὀιηγαξρνπκέλσλ θαὶ Μπηηιελαίσλ, θαὶ λπλὶ Ῥνδίσλ θαὶ πάλησλ ἀλζξώπσλ ὀιίγνπ δέσ ιέγεηλ εἰο ηαύηελ ηὴλ δνπιείαλ ὑπαγνκέλσλ, ζπγθηλδπλεύεηλ ηη ηὴλ παξ ἡκῖλ πνιηηείαλ, κεδὲ ινγίδεηαη ηνπζ ὅηη νὔθ ἐζηὶλ ὅπσο, εἰ δη ὀιηγαξρίαο ἀπάληᾳ ζπζηήζεηαη, ηὸλ παξ ὑκῖλ δῆκνλ ἐάζνπζηλ. Ἴζαζη γὰξ νὐδέλαο ἄιινπο πάιηλ εἰο ἐιεπζεξίαλ ἂλ ηὰ πξάγκαη ἐμάγνληαο. Ὅζελ δὴ θαθὸλ αὐηνῖο ἂλ ηὶ γελέζζαη πξνζδνθῶζη,ηνὺη ἄλειεηλ βνπιήζνληαη. Τνὺο κὲλ νὖλ ἄιινπο ηνὺο ἀδηθνῦληαο ηίλαο αὐηῶλ ηῶλ θαθῶο πεπνλζόησλ ἐρζξνὺο ἡγεῖζζαη ρξή. Τνὺο δὲ ηάο πνιηηείαο θαηαιύνληαο θαὶ κεζηζηάληαο εἰο ὀιηγαξρίαλ θνηλνὺο ἐρζξνὺο παξαηλῶ λνκίδεηλ ἁπάλησλ ηῶλ ἐιεπζεξίαο ἐπηζπκνύλησλ.
ΝΕΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΔΙ 1. Να κεηαθξαζηεί ην απόζπαζκα : «Θαπκάδσ δ εἰ..ἡγεῖζζαη ρξή.» (κνλάδεο 10) 2. Με πνην θξηηήξην ν ξήηνξαο δηαηξεί ηνπο πνιέκνπο πνπ έθαλε ε Αζήλα ελαληίνλ ησλ δηαθόξσλ πόιεσλ; Να θξίλεηε ην επηρείξεκα σο πξνο ηελ επζηνρία θαη ηελ νξζόηεηά ηνπ. (κνλάδεο 15) 3. α)πνηεο έληερλεο απνδείμεηο ρξεζηκνπνηεί ν ξήηνξαο ζηηο παξαγξάθνπο 19-20 ; β)πνηεο απόςεηο γεληνύ θύξνπο εθθξάδεη ν Γεκνζζέλεο ζηηο ίδηεο παξαγξάθνπο; (κνλάδεο 15) 4. Τη γλσξίδεηε γηα ηνπο ινγνγξάθνπο; (κνλάδεο 10) 5.α)Με πνηεο ιέμεηο ηνπ θεηκέλνπ ζπγγελεύνπλ εηπκνινγηθά νη παξαθάησ ιέμεηο: ύποπηορ, εξιδανικεύω, απόλςζη, απόππηηορ, ζςμπεπιθοπά. β) Να ζρεκαηίζεηε έλα νκόξξηδν νπζηαζηηθό (απιό ή ζύλζεην) ηεο λέαο ειιεληθήο γηα θαζέλαλ από ηνπο παξαθάησ ξεκαηηθνύο ηύπνπο, ρξεζηκνπνηώληαο ηελ παξαγσγηθή θαηάιεμε πνπ ζαο δίλεηαη: ὑπαγνκέλσλ: - λαο ζπζηήζεηαη: -κα γελέζζαη: -νο ἀλειεῖλ: -ζε πεπνλζόησλ: -νο (κνλάδεο 10) Καιή Τύρε!!!
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΓΝΩΣΤΟ Β ΛΥΚΕΙΟΥ 1. Και απορώ αν κανένας από σας δεν πιστεύει, ενώ έχουν ολιγαρχικό πολίτευμα οι Χίοι και οι Μυτιληναίοι και τώρα μάλιστα οι Ρόδιοι και όλοι σχεδόν οι άνθρωποι οδηγούνται σ αυτόν το ζυγό της δουλείας, ότι μαζί με αυτούς διατρέχει κάποιο κίνδυνο και το δικό μας πολίτευμα,ούτε συλλογίζεται αυτό,ότι, δηλαδή, με κανέναν τρόπο, αν όλα στις πόλεις οργανωθούν κατά το ολιγαρχικό σύστημα, δε θα αφήσουν απείραχτη τη δημοκρατία σας. Γιατί γνωρίζουν ότι κανένας άλλος δεν μπορεί να αποκαταστήσει την ελευθερία. Απ όποιους, λοιπόν, ανθρώπους περιμένουν ότι μπορεί να τους συμβεί κάποιο κακό, αυτούς θα θελήσουν να τους εξαφανίσουν. Τους άλλους, λοιπόν, που αδικούν κάποιους πρέπει να τους θεωρείτε εχθρούς των ίδιων μόνο των αδικημένων. 2. O Δημοσθένης διακρίνει τους πολέμους με βάση το πολίτευμα του αντιπάλου. Τους κατατάσσει σε δύο κατηγορίες, γνωστές ήδη στους Αθηναίους: σ αυτούς που έγιναν εναντίον δημοκρατιών και σ εκείνους που διεξήχθησαν εναντίον ολιγαρχιών. Έτσι η διαίρεση είναι διχοτομική αλλά μάλλον καινοφανής, αφού οι πόλεμοι διακρίνονταν με βάση συνήθως όχι το πολίτευμα, αλλά τη φυλετική καταγωγή «προς Έλληνας και βαρβάρους». Στην ουσία οι πόλεμοι στους οποίους αναφέρεται ο ρήτορας ήταν εμφύλιες συγκρούσεις, αφού στο σύνολό τους έγιναν στον ελλαδικό χώρο και μεταξύ ομοφύλων. Στη συνέχεια επισημαίνει την ανάγκη να διευκρινιστούν και να αξιολογηθούν τα αίτια που προκαλούν τις δυο αυτές κατηγορίες των πολέμων. Όποτε πολέμησαν με άλλες δημοκρατικές πόλεις το έκαναν για τους εξής λόγους: Γιατί δεν μπόρεσαν μόνες τους να διευθετήσουν τις μεταξύ τους αντιδικίες. Γιατί ένα μέρος γης ή και συνοριακές διεκδικήσεις προκαλούσαν διαμάχες. 1
Γιατί υπήρχαν λόγοι ανταγωνισμού. Γιατί διεκδικούσαν τα πρωτεία και την αρχηγία. Όποτε όμως πολέμησαν εναντίον κάποιας ολιγαρχικής πόλης, ο έκαναν για σοβαρούς ιδεολογικούς λόγους, γιατί, δηλαδή κινδύνευε το δημοκρατικό τους πολίτευμα και συνεπώς και η ελευθερία τους. Τονίζει ότι είναι ιδεολογικά μόνο τα αίτια των πολέμων μεταξύ της Αθήνας και των ολιγαρχικών πόλεων και γι αυτό σοβαρότερα. Η προσπάθειά του όμως αυτή δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Η μέθοδός του είναι αυθαίρετη και δημαγωγική. Γιατί:α) αποκρύπτει ότι η Αθήνα πολέμησε με την Σπάρτη για την κυριαρχία στον ελλαδικό χώρο, β)παραλείπει τελείως τον οικονομικό παράγοντα ως αιτία των συγκρούσεων,γ)δεν αναφέρει τις ιμπεριαλιστικές πιέσεις των Αθηναίων που δεν έκαναν διακρίσεις ανάμεσα σε Έλληνες και βαρβάρους, σε δημοκρατικούς και ολιγαρχικούς, σε συμμάχους και μη. Προείχε η διατήρηση της ηγεμονίας τους. Γι αυτό η διαίρεση των πολέμων δεν πείθει πολύ. Ωστόσο ο Δημοσθένης σκόπιμα υπερβάλλει και αυθαιρετεί γιατί θέλει να διεγείρει συναισθηματικά τους συμπολίτες του και έτσι να τους πείσει για την πρόταση του. 3. α) Ρητορικά ήθη Το ήθος του ρήτορα : λάτρης των δημοκρατικών και φιλελεύθερων καθεστώτων και δριμύς κατήγορος της ολιγαρχίας, ανήσυχος για τη σταδιακή επέκταση των ολιγαρχικών καθεστώτων και έκπληκτος για την αμεριμνησία των συμπολιτών του. Νιώθει φόβο για τον κίνδυνο που θα διατρέξει το πολίτευμα της πατρίδας του, αν συνενωθούν όλες οι ολιγαρχικές πόλεις εναντίον της. Υπερήφανος για τον απελευθερωτικό ρόλο της Αθήνας απέναντι σε όσους παρασύρονται στον ολιγαρχικό ζυγό. Το ήθος των ακροατών/ Αθηναίων δημοκρατικών: αδιάφοροι για την επέκταση της ολιγαρχίας και αδύναμοι να συνειδητοποιήσουν τον κίνδυνο που απειλεί και τη δική τους δημοκρατία. 2
Το ήθος των άλλων δημοκρατικών Ελλήνων: θύματα που παρασύρονται και οδηγούνται στο ζυγό της ολιγαρχίας. Περιμένουν την Αθήνα να αποκαταστήσει την ελευθερία τους. Το ήθος των ολιγαρχικών Ελλήνων: παρασύρουν τους αφελείς, τους εντάσσουν στο καθεστώς τους και τους καθιστούν δούλους τους. Επιδιώκουν την επέκταση του πολιτεύματός τους και θεωρούν μοναδικό εχθρό τους τη δημοκρατική Αθήνα. Ρητορικά πάθη Ο Δημοσθένης στην συγκεκριμένη ενότητα προσπαθεί: Να εμπνεύσει στην ψυχή των ακροατών την εμπιστοσύνη στο πρόσωπό του. Να τους δημιουργήσει προβληματισμούς και ανησυχίες για τη σταδιακή επέκταση της ολιγαρχίας. Να τονώσει το δημοκρατικό τους αίσθημα και να νιώσουν περηφάνια και ενθουσιασμό, αφού παρουσιάζει την Αθήνα ως το προπύργιο κάθε δημοκρατικής πόλης και ως την απελευθερωτική δύναμη από τον ολιγαρχικό ζυγό. β)κατακλείδα του συλλογισμού του Δημοσθένη είναι το εξής διπλό φυσικό συμπέρασμα που έχει γενικό χαρακτήρα: Όσοι παραβαίνοντας τον νόμο αδικούν κάποιους συμπολίτες τους πρέπει να θεωρούνται εχθροί μόνο αυτών τους οποίους αδίκησαν. Όσοι, όμως, καταλύουν τα δημοκρατικά καθεστώτα και τα μετατρέπουν σε ολιγαρχικά, αυτοί πρέπει να αντιμετωπίζονται ως κοινοί εχθροί όλων των φιλελεύθερων ανθρώπων. 4. Βλ. σχολικό βιβλίο «επειδή νόμος θεωρείται ο Λυσίας»σελ. 17-18 5. α) ύποπτος ορατε εξιδανικεύω ιστε απόλυση διαλύσασθαι 3
β) απόρρητος ειπειν συμπεριφορά συμφέρειν άξονας κατάστημα γόνος, άγονος,απόγονος, γόνιμος αφαίρεση,αναίρεση,εξαίρεση. Πάθος, πένθος 4