Η θεραπευτική χορήγηση μαγνησίου στην οξεία νευροαισθητήριο βαρηκοΐα

000-000_BALATSOURAS-6 13/1/2009 11:39 ÂÏ 163 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ORIGINAL ARTICLE Δ. Μπαλατσούρας 1 Γ. Κουκούτσης 1 Π. Γκανελής 1 Δ. Αχριάνης 1 Γ. Κλούτσος 1 Γ. Κορρές 2 Α. Καμπέρος 1 1 - Ωτορινολαρυγγολογική Κλινική Τζανείου Νοσοκομείου Πειραιά - Πειραιάς 2- Α Χειρουργική Κλινική, Νοσοκομείο Παίδων Αγλαϊας Κυριακού Η θεραπευτική χορήγηση μαγνησίου στην οξεία νευροαισθητήριο βαρηκοΐα Περίληψη Εισαγωγή: Έχει αποδειχθεί ότι η χορήγηση μαγνησίου εμποδίζει την προσβολή εκ βαρηκοΐας εκ θορύβου, προστατεύοντας την αιματική ροή και την οξυγόνωση του έσω ωτός, οι οποίες παραβλάπτονται από τον θόρυβο. Στην παρούσα μελέτη σκοπός μας ήταν η αξιολόγηση του αποτελέσματος της χορήγησης μαγνησίου στην θεραπεία ασθενών που παρουσίασαν οξεία νευροαισθητήριο βαρηκοία. Υλικό και μέθοδοι: Πρόκειται για προοπτική, τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη ασθενών με ιδιοπαθή οξεία νευροαισθητήριο βαρηκοία. Εμελετήθηκαν 37 ασθενείς, οι οποίοι αντιμετωπίσθηκαν με χορήγηση στεροειδών και μαγνησίου. Σαν ομάδα ελέγχου χρησιμοποιήθηκαν 25 ασθενείς με την ίδια πάθηση, στους οποίους χορηγήθηκαν μόνον στεροειδή. Και στις δύο ομάδες διεξήχθη ακοομετρικός έλεγχος κατά την εισαγωγή και κατά το πέρας της νοσηλείας, ενώ επανεξέταση πραγματοποιήθηκε 1 μήνα και 1 έτος μετά. Αποτελέσματα: Οι μέσες των ακουστικών ουδών στους ασθενείς της πειραματικής ομάδας παρουσίασαν σημαντική βελτίωση σε όλες τις συχνότητες, σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου. Επίσης, σημαντικά υψηλότερο ποσοστό ασθενών που θεραπεύθηκαν με μαγνήσιο παρουσίασαν βελτιωμένη ακοή στις συχνότητες που εξετάσθηκαν. Η σημαντικότερη βελτίωση διαπιστώθηκε στην μετά τον 1 μήνα επανεξέταση. Δεν διαπιστώθηκαν παρενέργειες από την χρήση του μαγνησίου. Συμπεράσματα: Σύμφωνα με την παρούσα μελέτη, το μαγνήσιο αποτελεί ασφαλές και χρήσιμο θεραπευτικό μέσον στην οξεία νευροαισθητήριο βαρηκοία και μπορεί να συνδυαστεί επιτυχώς με την χορήγηση στεροειδών. Εισαγωγή Σαν οξεία νευροαισθητήριος βαρηκοία θεωρείται η άγνωστης αιτιολογίας νευροαισθητήριος βαρηκοία, η οποία επέρχεται ταχέως. Γενικά, δίχως τούτο να αποτελεί κανόνα, χαρακτηρίζεται από πτώση των ακ. ουδών κατά τουλάχιστον db, σε 3 τουλάχιστον συνεχείς συχνότητες, εντός το πολύ 3 ημερών 1-3. Η συχνότητά της στον γενικό πληθυσμό ανέρχεται σε 5-20 ανά 100.000, αλλά πιθανόν να είναι και μεγαλύτερη, λόγω αυτομάτου ιάσεως σε πολλές περιπτώσεις και μη αναζήτησης ιατρικής βοήθειας 4. Η ακριβής αιτιολογία της παθήσεως είναι άγνωστη. Υπάρχουν 3 κυρίως παθογενετικές θεωρίες, η θεωρία της λοίμωξης, η αγγειακή θεωρία και η θεωρία των ρήξεων 5-6. Σύμφωνα με την θεωρία της λοίμωξης ενοχοποιούνται κυρίως ιογενείς φλεγμονές 7, όπως λαβυρινθίτιδες, φλεγμονές του κοχλία, νευρίτιδες, πολυνευροπάθειες (σύνδρομο Ramsay Hunt), μηνιγγοεγκεφαλίτιδα, ιώσεις (ιός Epstein-Barr, ιός απλού έρπητα, έρπητα ζωστήρα, γρίππης Α, παραϊνφλουέντζας, κυτταρομεγαλοϊοί, εντεροϊοί), λοιμώξεις ανώτερου αναπνευστικού (ιλαρά, παρωτίτις, ερυθρά, λοιμώδης μονοπυρήνωση), και οξεία ηπατίτις. Η οξεία νευροαισθητήριος βαρηκοία είναι δυνατόν να οφείλεται και σε βακτηριακές φλεγμονές 1,6, όπως μηνιγγίτιδες, εγκεφαλίτιδες, δευτεροπαθή λαβυρινθίτιδα μετά από χρόνια μέση ωτίτιδα ή ωτολογική επέμβαση, σύφιλι (πρώτο ή τρίτο στάδιο), μυκόπλασμα της πνευμονίας και νόσο του Lyme (Βorrelia bactroferris). Κατά την αγγειακή θεωρία 4-5, η οξεία νευροαισθητήριος βαρηκοία μπορεί να οφείλεται σε μερική απόφραξη αγγείων, η οποία εφόσον εντοπίζεται στα μικρά αγγεία είναι δυνατόν να οφείλεται σε δρεπανοκυτταρική αναιμία ή σε δημιουργία μικροεμβόλων, όπως έμφρακτο πρόσθιας κάτω παρεγκεφαλιδικής αρτηρίας ή απόφραξη της κεντρικής φλέβας του αμφιβληστροειδούς. Επίσης, ενοχοποιούνται σύνδρομα υψηλής γλοιότητας (υπερινωδογοναιμία, αληθής πολυκυτταραιμία, μακροσφαιριναιμία), υπερπηκτικότητα, αγγειόσπασμος και στένωση μι- 163

000-000_BALATSOURAS-6 13/1/2009 11:39 ÂÏ 164 Δ. Μπαλατσούρας, Γ. Κουκούτσης, Π. Γκανελής, Δ. Αχριάνης, Γ. Κλούτσος, Γ. Κορρές, Α. Καμπέρος κρών αγγείων, λόγω σακχαρώδους διαβήτη ή αθηροσκλήρυνσης. Εάν η απόφραξη των αγγείων είναι ολική, μπορεί να οφείλεται σε ύπαρξη θρόμβων ή εμβόλων της λαβυρινθικής ή της κοχλιακής αρτηρίας, ή επίσης, σε μικροέμβολα κατά τη διάρκεια καρδιοχειρουργικών επεμβάσεων. Τέλος, άλλο αγγειακό αίτιο της παθήσεως αποτελεί η αιμορραγία του έσω ωτός, η οποία είναι δυνατόν να οφείλεται σε λευχαιμία, σε λήψη αντιπηκτικών, σε υπερτασικές κρίσεις ή σε συμπτωματική υπόταση. Σύμφωνα με την θεωρία των ρήξεων 8-10, η οξεία νευροαισθητήριος βαρηκοία είναι δυνατόν να οφείλεται σε ενδοκοχλιακές ρήξεις (διατομή του υμένα του Reissner με ή χωρίς ύδρωπα, και ρήξη του ελικοειδούς συνδέσμου), ή σε ρήξεις των μεμβρανών της ωοειδούς ή της στρογγύλης θυρίδας, οι οποίες μπορεί να επέλθουν δευτεροπαθώς μετά από τραύμα της κεφαλής, από συμπίεση-αποσυμπίεση του ωτός, μετά από αναβολεκτομή, δευτεροπαθώς από συγγενείς διαμαρτίες, ή τέλος, από κάταγμα της βάσεως του αναβολέα λόγω πτερνίσματος ή κατά την προσπάθεια του τοκετού. Τέλος, έχουν ενοχοποιηθεί μια πλειάδα άλλων νοσημάτων, όπως αυτοάνοσα νοσήματα, νευρολογικές παθήσεις, νεοπλάσματα, ωτοτοξικά φάρμακα, ψυχογενή αίτια και ανατομικές συγγενείς διαμαρτίες 1,5,6. Η διάγνωση περιλαμβάνει την λήψη ιστορικού, την κλινική εξέταση και τον αιματολογικό, ακοολογικό-νευροωτολογικό και απεικονιστικό έλεγχο 1,2. Ο αιματολογικός έλεγχος συνίσταται σε γενική αίματος, ΤΚΕ, έλεγχο πηκτικότητας του αίματος, σάκχαρο και καμπύλη σακχάρου, χοληστερίνη, τριγλυκερίδια, HDL, LDL, ορολογικές εξετάσεις (σύφιλη, αντιενδοθηλιακά αυτοαντισώματα), ορμονικό έλεγχο και εξετάσεις συμπληρώματος. Επίσης, επιβάλλεται πλήρης ιολογικός έλεγχος. Ο ακοολογικός - νευροωτολογικός έλεγχος περιλαμβάνει τονική και ομιλητική ακοομετρία, δοκιμασία συριγγίου, ηλεκτρονυσταγμογράφημα, ακουστικά προκλητά δυναμικά του εγκ. στελέχους και ωτοακουστικές εκπομπές. Τέλος, ο απεικονιστικός έλεγχος συνίσταται σε αξονική ή, κυρίως, μαγνητική τομογραφία, και σε laser doppler fluorometry. H διάγνωση βασίζεται στα κάτωθι κριτήρια 1-4 : Αιφνίδια έναρξη της απώλειας της ακοής Μεγάλου βαθμού νευροαισθητήριος βαρηκοϊα Άγνωστη αιτία της παθήσεως Πιθανή ύπαρξη εμβοών, ιλίγγου και ναυτίας, με ή χωρίς εμετούς Απουσία υπάρξεως συμπτωμάτων από άλλες εγκεφαλικές συζυγίες (πλην της VIII). Η θεραπεία περιλαμβάνει κλινοστατισμό, ψυχολογική υποστήριξη του ασθενούς και φαρμακευτική αγωγή 11-15. Δεν υπάρχει ομόφωνα αποδεκτή θεραπεία και έχουν χρησιμοποιηθεί πολλές φαρμακευτικές ουσίες και διά- φορες θεραπευτικές αγωγές, όπως αγγειοδιασταλτικά (ισταμίνη, νικοτινικό οξύ, παπαβερίνη, βηταϊστίνη, νιασίνη, εισπνοές CO2 5%), φάρμακα που επιδρούν στη ροή του αίματος (αντιπηκτικά, πεντοξυφυλλίνη, φάρμακα που αυξάνουν τον όγκο του πλάσματος, αποϊνωδογονοποίηση, ενεργοποιημένο ανασυνδυασμένο ιστικό πλασμινογόνο), κορτικοστεροειδή (είτε συστηματικά, είτε με ενδοτυμπανική έγχυση), αντιϊκά (ακυκλοβίρη και ιντερφερόνη), υπερβαρικό οξυγόνο, αντιϋπερλιπιδαιμικά, βιταμίνες και διήθηση του αστεροειδούς γαγγλίου. Από όλα τα ανωτέρω, αντικειμενικά στοιχεία για την χρησιμότητά τους υπάρχουν μόνον για τα κορτικοστεροειδή, το υπερβαρικό οξυγόνο και τα αντιϊκά σε περιπτώσεις ιογενούς αιτιολογίας. Έχει διαπιστωθεί, ότι τα ιόντα μαγνησίου αποτελούν ουσιαστικό ρυθμιστικό παράγοντα της διαβατότητας της κυτταρικής μεμβράνης, καθώς και της παραγωγής και καταναλώσεως ενέργειας 16. Η χορήγηση μαγνησίου δρα προφυλακτικά έναντι της προσβολής εκ βαρηκοΐας εκ θορύβου, προστατεύοντας την αιματική ροή και την οξυγόνωση του έσω ωτός, οι οποίες παραβλάπτονται από τον θόρυβο 17. Βασιζόμενοι στις ιδιότητες αυτές του μαγνησίου, σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η αξιολόγηση του αποτελέσματος της χορήγησης μαγνησίου στην πρόγνωση ασθενών που παρουσίασαν οξεία νευροαισθητήριο βαρηκοία. Υλικό και μέθοδοι Πρόκειται για προοπτική, τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη ασθενών με ιδιοπαθή οξεία νευροαισθητήριο βαρηκοία. Οι ασθενείς που νοσηλεύθηκαν σε χρονική περίοδο 3 ετών στην Κλινική μας, εντάχθηκαν τυχαία σε δύο ομάδες μελέτης: 37 ασθενείς, οι οποίοι αντιμετωπίσθηκαν με χορήγηση στεροειδών και μαγνησίου. 25 ασθενείς με την ίδια πάθηση που έλαβαν μόνον στεροειδή, και χρησιμοποιήθηκαν σαν ομάδα ελέγχου. Διεξήχθη πλήρης εργαστηριακός και απεικονιστικός έλεγχος. Ο ακοομετρικός έλεγχος εγένετο κατά την εισαγωγή και κατά το πέρας της νοσηλείας, ενώ επανεξέταση πραγματοποιήθηκε 1 μήνα και 1 έτος μετά. Στους ασθενείς της ομάδας μελέτης χορηγήθηκε μαγνήσιο (σκεύασμα Τrofocard tabl 1 x 3, επί 2 μήνες) και κορτικοστεροειδή (αρχικά ενέσιμη πρεδνιζόνη επί 7ήμερο και στη συνέχεια per Os βαθμιαία ελαττούμενη, για 15 ημέρες). Οι ασθενείς της ομάδας ελέγχου έλαβαν την ίδια αγωγή, με την εξαίρεση του μαγνησίου. Αποκλείστηκαν από την μελέτη ασθενείς με σαφές ιστορικό πρόσφατης λοίμωξης, αγγειακά προβλήματα, ή περιπτώσεις στις οποίες ήταν δυνατόν να προσδιορισθεί με μεγάλη πιθανότητα κάποιο άλλο αίτιο. 164

000-000_BALATSOURAS-6 13/1/2009 11:39 ÂÏ 165 Η θεραπευτική χορήγηση μαγνησίου στην οξεία νευροαισθητήριο βαρηκοϊα Σχ. 1. Βελτίωση των μέσων ακουστικών ουδών κατά τις διαδοχικές ακοομετρήσεις στην ομάδα των ασθενών που έλαβαν μαγνήσιο. Πίν. 1. Mέσοι ακουστικοί ουδοί (db HL) με σταθερές αποκλίσεις () στους ασθενείς της ομάδας ελέγχου (Ν=37) Πίν. 2. Mέσοι ακουστικοί ουδοί (db HL) με σταθερές αποκλίσεις () στους ασθενείς της ομάδας ελέγχου (Ν=25) Εισαγωγή Έξοδος Εισαγωγή Έξοδος 67 75 77 74 82 87 36 62 68* 69* 58* 59* 67* 29 24 26 33 39 65 73 71 75 84 81 33 36 60 71 64* 60* 61* 64* 29 27 33 38 1 μήνα μετά 1 έτος μετά 1 μήνα μετά 1 έτος μετά * 46* 51* 52* 56* 57* 22 21 26 26 18 35 * 40* 35* 35* 48* 55* 21 17 19 35 42 50* 62* 59* 55* 59* 62* 24 28 28 29 25 51* 61* 55* 52* 49* 58* 24 27 23 36 * στατιστικά σημαντική διαφορά σε σχέση με την αρχική μέτρηση * στατιστικά σημαντική διαφορά σε σχέση με την αρχική μέτρηση 165

000-000_BALATSOURAS-6 13/1/2009 11:39 ÂÏ 166 Δ. Μπαλατσούρας, Γ. Κουκούτσης, Π. Γκανελής, Δ. Αχριάνης, Γ. Κλούτσος, Γ. Κορρές, Α. Καμπέρος Πίν. 3. Σύγκριση των ποσοστών των ασθενών που παρουσίασαν σημαντική βελτίωση των ακουστικών ουδών στις δύο ομάδες, κατά την ακοομέτρηση που διεξήχθη μετά 1 έτος. Πειραματική ομάδα N (%) (86) (86) (81) 28 (76) 26 (70) 27 (73) Ομάδα ελέγχου N (%) 16 (64) 17 (68) 18 (72) 16 (64) 17 (68) 18 (72) ΜΣΣ: μη στατιστικά σημαντική διαφορά p < 0.001 < 0.05 < 0.05 < 0.05 ΜΣΣ ΜΣΣ 166 Αποτελέσματα Οι μέσες των ακουστικών ουδών στους ασθενείς της πειραματικής ομάδας κατά την εισαγωγή προς νοσηλεία, κατά την έξοδο και κατά τις επαναληπτικές εξετάσεις 1 μήνα και 1 έτος μετά την έξοδο, φαίνονται στον Πίν. 1. Παρατηρείται στατιστικά σημαντική βελτίωση στους μέσους ακουστικούς ουδούς, σε όλες τις μετρηθείσες συχνότητες. Η σημαντικότερη βελτίωση διαπιστώθηκε στην μετά τον 1ο μήνα επανεξέταση και ιδιαίτερα στις χαμηλές συχνότητες. Στο Σχ. 1 απεικονίζεται η μεταβολή των ακουστικών ουδών των ασθενών στους οποίους χορηγήθηκε μαγνήσιο, κατά τις επαναληπτικές ακοομετρήσεις. Στον Πίν. 2 περιέχονται οι μέσες των ακουστικών ουδών στους ασθενείς της ομάδας ελέγχου, κατά τις ακοομετρήσεις που διεξήχθησαν επίσης, κατά την εισαγωγή προς νοσηλεία, κατά την έξοδο και κατά τις επαναληπτικές εξετάσεις 1 μήνα και 1 έτος μετά την έξοδο. Και εδώ παρατηρείται στατιστικά σημαντική βελτίωση στους μέσους ακουστικούς ουδούς, σε όλες τις μετρηθείσες συχνότητες. Η σύγκριση μεταξύ των δύο ομάδων δείχνει ότι ενώ δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές κατά την ακοομέτρηση που πραγματοποιήθηκε κατά την έξοδο των ασθενών, στις επόμενες μετρήσεις, 1 μήνα και 1 έτος μετά την έξοδο, διαπιστώνονται στατιστικά σημαντικές διαφορές. Οι διαφορές αυτές αφορούν κυρίως τις χαμηλές ( και Hz) και τις μέσες συχνότητες ( και Hz), όπου διαπιστώνονται σημαντικά χαμηλότεροι ουδοί στους ασθενείς, στους οποίους χορηγήθηκε μαγνήσιο. Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε συγκριτική μελέτη των ποσοστών των ασθενών των δύο ομάδων, οι οποίοι παρουσίασαν σημαντική βελτίωση του ακουστικού ουδού ( 10 db HL) σε κάθε μετρηθείσα συχνότητα (Πίν. 3). Η σύγκριση πραγματοποιήθηκε κατά την τελική ακοομέτρηση που διεξήχθη ένα έτος μετά και διαπιστώθηκε ότι σημαντικά υψηλότερο ποσοστό ασθενών που αντιμετωπίσθηκαν με μαγνήσιο παρουσίασαν βελτιωμένη ακοή στο φάσμα συχνοτήτων - Hz. Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί, ότι δεν διαπιστώθηκαν παρενέργειες από την χρήση του μαγνησίου στους ασθενείς μας, στην χορηγηθείσα δοσολογία. Συζήτηση Κατά την παρούσα μελέτη, διαπιστώθηκε ότι οι ασθενείς που θεραπεύθηκαν με μαγνήσιο παρουσίασαν βελτίωση των ακουστικών ουδών σε όλες τις μετρήσεις., με σημαντικότερη βελτίωση κατά την μετά τον 1ο μήνα επανεξέταση, και ιδιαίτερα στις χαμηλές κα μέσες συχνότητες ( - Hz). Φαίνεται, λοιπόν, ότι το μαγνήσιο αποτελεί χρήσιμο θεραπευτικό μέσον για την οξεία νευροαισθητήριο βαρηκοία, το οποίο δύναται να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με κορτικοστεροειδή. Ο μηχανισμός δράσεως του μαγνησίου στην βαρηκοία δεν έχει πλήρως αποδειχθεί. Είναι γνωστό, βεβαίως, ότι το μαγνήσιο συμμετέχει σε πολυάριθμες βιοχημικές λειτουργίες, ενεργοποιώντας περί τα 0 ενζυματικά συστήματα του οργανισμού 18. Την κύρια πηγή μαγνησίου για τον οργανισμό, αποτελεί το σκελετικό σύστημα (περιέχει περί το 70%), ενώ ο ορός περιέχει μόνον το 0.3%. Η ρύθμιση των επιπέδων των ιόντων μαγνησίου γίνεται μέσω των νεφρών, οι οποίοι το απεκκρίνουν σε περίπτωση υπερμαγνησιαιμίας, ενώ το επαναπορροφούν σε περίπτωση χαμηλών επιπέδων του στον ορό. Διάφορες ορμόνες, όπως η καλσιτονίνη, η αλδοστερόνη, η θυροξίνη και η ινσουλίνη, επηρεάζουν την ισορροπία του μαγνησίου 19. Το μαγνήσιο συμμετέχει ενεργά στην σύνθεση των πρωτεϊνών, καθώς και στην διαδικασία ανταλλαγών της κυτταρικής μεμβράνης και στην ρύθμιση του κυτταρικού ενεργειακού μεταβολισμού. Μέχρι σήμερα, έχει διερευνηθεί κυρίως ο ρόλος του μαγνησίου σε περιπτώσεις ακουστικού τραύματος 20. Το μαγνήσιο αποτελεί ανταγωνιστή του ασβεστίου και επομένως εμποδίζει την υπερβολική αποδέσμευση ασβεστίου, τόσο στα τριχωτά κύτταρα του κοχλία, όσο και στα κοχλιακά αγγεία. Επί ελαττωμένων επιπέδων μαγνησίου, η συγκέντρωσή του στις κυτταρικές μεμβράνες ελαττώνεται, οδηγώντας σε αύξηση της κυτταρικής διαβατότητας. Τούτο προκαλεί αύξηση της συγκεντρώσεως ιόντων ασβεστίου και νατρίου ενδοκυτταρικά, ενώ η συγκέντρωση των ιόντων καλίου ελαττώνεται λόγω παθητικής διαχύσεως. Το αποτέλεσμα των ηλεκτρολυτικών αυτών διαταραχών είναι η αύξηση

000-000_BALATSOURAS-6 13/1/2009 11:39 ÂÏ 167 Η θεραπευτική χορήγηση μαγνησίου στην οξεία νευροαισθητήριο βαρηκοϊα του ενεργειακού μεταβολισμού 21. Η υπερβολική συγκέντρωση ιόντων ασβεστίου εντός των κυττάρων είναι δυνατόν να προκαλέσει εξάντληση των ενεργειακών αποθεμάτων του και κυτταρικό θάνατο. Δεδομένου ότι το μαγνήσιο εμποδίζει την υπερβολική αποδέσμευση ασβεστίου στα κοχλιακά αγγεία, είναι δυνατόν να προφυλάξει από ισχαιμία που προκαλείται από ακουστικό τραύμα 22. Εάν τα επίπεδα του εξωκυτταρικού μαγνησίου είναι χαμηλά, επέρχεται αύξηση της εκκρίσεως κατεχολαμινών και προσταγλανδίνης, με επακόλουθη αγγειοσύσπαση και ελάττωση της αιματικής ροής στα τριχωτά κύτταρα του κοχλία. Αντίθετα, εάν αυξηθούν τα επίπεδα του εξωκυτταρικού μαγνησίου, ελαττώνεται η αγγειοσύσπαση λόγω της δράσεως των αγγειοσυσπαστικών αυτών ουσιών, ενώ επέρχεται και αγγειοδιαστολή των αρτηριδίων, των προτριχοειδικών σφιγκτήρων και των φλεβιδίων. Φαίνεται, λοιπόν, ότι το μαγνήσιο αποτελεί έναν σημαντικό αντιισχαιμικό παράγοντα. Έχει δε αποδειχθεί, ότι η κοχλιακή αιματική ροή και η περιλεμφική περιεκτικότητα σε οξυγόνο, σε πειραματόζωα που έχουν εκτεθεί σε υψηλά επίπεδα θορύβου, είναι αυξημένα όταν έχει χορηγηθεί μαγνήσιο 23. Εκτός από την αντιισχαιμική δράση του, το μαγνήσιο δύναται να εμποδίσει την κυτταρική βλάβη που προκαλείται από υποξία. Αυτό μπορεί να αποδοθεί στον προστατευτικό ρόλο του μαγνησίου σε περιπτώσεις οξειδωτικού στρες, όπως έχει αποδειχθεί στα καρδιακά κύτταρα 24. Ο συνδυασμός υποξίας και θορύβου έχει αποδειχθεί ότι προκαλεί μεγαλύτερη ανύψωση του ακουστικού ουδού στις υψηλές συχνότητες, και επομένως μεγαλύτερη ακουστική βλάβη εκ θορύβου. Για τους λόγους αυτούς, το μαγνήσιο έχει χρησιμοποιηθεί προστατευτικά, με προληπτική χορήγησή του προ της εκθέσεως σε θόρυβο 17,25. Επίσης, χορήγηση μαγνησίου σε πειραματόζωα μετά την έκθεση σε υψηλά επίπεδα θορύβου, έδειξε ελάττωση της ακουστικής βλάβης σε όσα από αυτά χορηγήθηκε μαγνήσιο, σε σύγκριση με τους μάρτυρες 26. Ο τρόπος δράσεως του μαγνησίου στην οξεία νευροαισθητήριο βαρηκοία δεν έχει διευκρινιστεί, έχει δε μελετηθεί ελάχιστα 27-28. Φαίνεται ότι ο πιθανότερος μηχανισμός βλάβης κατά την πάθηση, είναι η ελάττωση του εξωκυτταρίου μαγνησίου, με αποτέλεσμα έκκριση κατεχολαμίνης και προσταγλανδινών, αγγειοσύσπαση και μειωμένη αιματική ροή στα τριχωτά κύτταρα. Το επίπεδο του περιλεμφικού μαγνησίου μπορεί να είναι ελαττωμένο, με συνέπεια αύξηση της κυτταρικής διαβατότητας και αυξημένη κατανάλωση ενέργειας στο επίπεδο των τριχωτών κυττάρων. Οι ανωτέρω διαταραχές αποκαθίστανται, τουλάχιστον εν μέρει, με την χορήγηση μαγνησίου, το οποίο βοηθά στην αποκατάσταση της ενεργειακής βλάβης των τριχωτών κυττάρων του κοχλία. Επομένως, το μαγνήσιο μπορεί να αποτελέσει ασφαλές και χρήσιμο θεραπευτικό μέσον στην αντιμετώπιση της οξείας νευροαισθητηρίου βαρηκοΐας και μπορεί να συνδυασθεί επιτυχώς με την χορήγηση στεροειδών. Abstract D. Balatsouras 1, G. Koukoutsis 1, P. Ganelis 1, D. Ahrianis 1, G. Kloutsos 1, S. Korres 2, A. Kaberos 1 1-ENT Department, Tzanion General Hospital of Piraeus 2-ENT Department, University of Athens, Hippokration Hospital, Athens Introduction: Magnesium treatment has been shown to prevent noise-induced hearing loss, protecting the inner ear against noise-induced impairment of blood flow and oxygenation. Our objective was to study its effect on the permanent hearing thresholds in patients with sudden sensorineural hearing loss. Material and methods: In a prospective, randomized clinical study, 37 patients with idiopathic acute-onset sensorineural hearing loss were treated with steroids and oral magnesium. Twenty-five patients with the same diagnosis treated with steroids were used as controls. Standard puretone audiometry was performed, both on admittance and before discharge. Follow-up examinations included post-1-month and post-1-year testing. Results: The study group had a significantly greater mean improvement in all frequencies in comparison with the control group. Also, a significantly higher proportion of patients treated with magnesium presented with improved hearing across all frequencies tested. Most of them experienced hearing improvement on the post-1- month examination. No side effects from the use of magnesium were observed. Conclusions: According to the present study, magnesium may be used as a safe and useful convenient adjunct to steroid treatment for the therapy of sudden sensorineural hearing loss. μπμ π ƒ ºπ 1. Hughes GB, Freedman MA, Haberkamp TJ, Guay ME. Sudden sensorineural hearing loss. Otolaryngol Clin North Am 1996;29:393-405. 2. Sismanis A. Diagnostic and management dilemma of sudden hearing loss. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 2005;1:733-4. 3. Koç A, Saniso_lu O. Sudden sensorineural hearing loss: literature survey on recent studies. J Otolaryngol 2003;:8-13. 167

000-000_BALATSOURAS-6 13/1/2009 11:39 ÂÏ 168 Δ. Μπαλατσούρας, Γ. Κουκούτσης, Π. Γκανελής, Δ. Αχριάνης, Γ. Κλούτσος, Γ. Κορρές, Α. Καμπέρος 4. Cole RR, Jahrsdoerfer RA. Sudden hearing loss: an update. Am J Otol 1988;9:211-5. 5. Stokroos RJ, Albers FW. The etiology of idiopathic sudden sensorineural hearing loss. A review of the literature. Acta Otorhinolaryngol Belg 1996;50:69-76. 6. Lazarini PR, Camargo AC. Idiopathic sudden sensorineural hearing loss: etiopathogenic aspects. Rev Bras Otorrinolaringol 2006;72:554-61. 7. Merchant SN, Durand ML, Adams JC. Sudden deafness: is it viral? ORL J Otorhinolaryngol Relat Spec 2008;70:52-60. 8. Kanzaki J.Idiopathic sudden progressive hearing loss and round window membrane rupture. Arch Otorhinolaryngol 1986;243:158-61. 9. Selmani Z, Pyykkö I, Ishizaki H, Marttila TI. Role of transtympanic endoscopy of the middle ear in the diagnosis of perilymphatic fistula in patients with sensorineural hearing loss or vertigo. ORL J Otorhinolaryngol Relat Spec 2002;64:1-6. 10. Foster PK, Luebke AE. A model for perilymphatic fistula induced hearing loss in the guinea pig cochlea. Hear Res 2002;167:175-9. 11. Conlin AE, Parnes LS. Treatment of sudden sensorineural hearing loss: I. A systematic review. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 2007;133:573-81. 12. Bennett MH, Kertesz T, Yeung P. Hyperbaric oxygen for idiopathic sudden sensorineural hearing loss and tinnitus. Cochrane Database Syst Rev 2007 Jan 24;(1):CD004739. 13. Haynes DS, O'Malley M, Cohen S, Watford K, Labadie RF. Intratympanic dexamethasone for sudden sensorineural hearing loss after failure of systemic therapy. Laryngoscope 2007;117:3-15. 14. Alles MJ, der Gaag MA, Stokroos RJ. Intratympanic steroid therapy for inner ear diseases, a review of the literature. Eur Arch Otorhinolaryngol 2006;263:791-7. 15. Wei BP, Mubiru S, O'Leary S. Steroids for idiopathic sudden sensorineural hearing loss. Cochrane Database Syst Rev 2006 Jan 25;(1):CD003998. 16.König O, Winter E, Fuchs J, Haupt H, Mazurek B, Weber N, Gross J. Protective effect of magnesium and MK 801 on hypoxia-induced hair cell loss in new-born rat cochlea. Magnes Res 2003;16:98-105. 17. Attias J, Bresloff I, Haupt H, Scheibe F, Ising H. Preventing noise induced otoacoustic emission loss by increasing magnesium (Mg2+) intake in guinea-pigs. J Basic Clin Physiol Pharmacol 2003;14:119-36. 18. Ebel H, Guenther T. Magnesium metabolism: a review. J Clin Chem Biochem 1980;18:257-70. 19. Golf SW, Happel O, Graef V. Plasma aldosterone, cortisol and electrolyte concentrations in physical exercise after magnesium supplementation. J Clin Chem Biochem 1984;22:717-21. 20. Sendowski I. Magnesium therapy in acoustic trauma. Magnes Res 2006;19:244-54. 21. Schanne FA, Kane AB, Young EE, et al. Calcium dependence of toxic cell death: A final common pathway. Science 1979;206:700-2. 22. Altura BM, Altura BT, Gebrewold A, Ising H, Gunther T. Noise-induced hypertension and magnesium in rats: relationship to microcirculation and calcium. J Appl Physiol 1992;72:194-202. 23. Haupt H, Scheibe F. Preventive magnesium supplement protects the inner ear against noise-induced impairment of blood flow and oxygenation in the guinea pig. Magnes Res 2002;15:17-25. 24. Sharikabad M, Ostbye K, Lyberg T, Bros O. Effect of extracellular Mg2+ on ROS and Ca2+ accumulation during reoxygenation of rat cardiomyocytes. Am J Physiol Heart Care Physiol 2001;280:H4-53. 25. Attias J, Sapir S, Bresloff I, Reshef-Haran I, Ising H. Reduction in noise-induced temporary threshold shift in humans following oral magnesium intake. Clin Otolaryngol Allied Sci 2004;29:635-41. 26. Sendowski I, Raffin F, Braillon-Cros A. Therapeutic efficacy of magnesium after acoustic trauma caused by gunshot noise in guinea pigs. Acta Otolaryngol 2006;126:122-9. 27. Gordin A, Goldenberg D, Golz A, Netzer A, Joachims HZ. Magnesium: a new therapy for idiopathic sudden sensorineural hearing loss. Otol Neurotol 2002;23:447-51. 28. Nageris BI, Ulanovski D, Attias J. Magnesium treatment for sudden hearing loss. Ann Otol Rhinol Laryngol 2004;113:672-5. 168