Benign Prostatic Hyperplasia OverActive Bladder ΚΥΠ-Υπερλειτουργική κύστη Τάκος Α. Δημήτριος MD,FEBU Χειρουργός Ουρολόγος ΟΥΕΒΕ 2/4/2011
BPH
ΚΑΛΟΗΘΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ (Benign Prostatic Hyperplasia-BPH) Ιστολογικά εμφανίζεται σε ποσοστό πάνω από το 70% των ανδρών ηλικίας μεγαλύτερης των 60 ετών Walsh PC The development of human benign prostatic hyperplasia with age. J Urol 1984; 132: 474-479 Πάνω από το 40% των ανδρών αυτής της ηλικίας έχουν συμπτωματική κλινική νόσο (LUTS suggestive of BPH) και στους μισούς από αυτούς επηρεάζεται η ποιότητα ζωής
Ορισμός (ICS 2002) Το σύνδρομο της υπερλειτουργικής κύστης (ΟΑΒ) περιλαμβάνει την επιτακτική ούρηση (επιτακτικότητα), με ή χωρίς επιτακτική ακράτεια, που συνήθως συνοδεύεται από συχνουρία (>8 ουρήσεις το 24ωρο) και νυκτουρία. P. ABRAMS, et al. The standardisation of terminology in lower urinary tract function: report from the standardisation sub-committee of the International Continence Society. UROLOGY 61: 37 49, 2003
Ορισμός (ICS 2002) Νυκτουρία: η αναφορά της αφύπνισης μίας ή περισσότερων φορών κατά την διάρκεια της νύκτας με σκοπό την ούρηση Νυκτερινή πολυουρία: ο όγκος των ούρων που αποβάλλεται κατά τη διάρκεια της νύκτας υπερβαίνει το 33% του συνολικού όγκου των ούρων 24ώρου. P. ABRAMS, et al. The standardisation of terminology in lower urinary tract function: report from the standardisation sub-committee of the International Continence Society. UROLOGY 61: 37 49, 2003
Νυκτουρία Μπορεί να οφείλεται στην υπερπαραγωγή ούρων και σχετίζεται με: απόφραξη του κατώτερου ουροποιητικού (BOO) καρδιαγγειακές παθήσεις μεταβολικές διαταραχές (όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης) άγχος ή πρωτοπαθείς διαταραχές του ύπνου άπνοια κατά τον ύπνο (sleep apnoea)
Επιδημιολογία
C.C Schulman et al. European Urology Supplements 4 (2005) 1-8
Συχνότητα υπερλειτουργικής κύστης: Ευρώπη 16.6% του πληθυσμού >40 ετών ανέφεραν συμπτώματα υπερδραστήριας κύστης* Η επίπτωση αυξάνει με την ηλικία Επίπτωση (%) *>8 micturitions per day or nocturia 2x. 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 N = 16,776 Άνδρες Γυναίκες 40 44 45 49 50 54 55 59 60 64 65 69 70 74 75+ Ηλικία (έτη) Milsom I et al. BJU Int. 2001;87:760-766.
Συχνότητα υπερδραστήριας κύστης: ΗΠΑ 40 N = 5,204 16.5% του πληθυσμού >18 ετών ανέφεραν συμπτώματα υπερδραστήριας κύστης Η επίπτωση αυξάνει με την ηλικία Επίπτωση (%) 35 30 25 20 15 10 5 Άνδρες Γυναίκες 0 18 24 25 34 35 44 45 54 55 64 65 74 75+ Ηλικία (έτη) Stewart W et al. World J Urol. 2002. Available at: http://link.springer.de/link/service/journals/00345.
Η υπερδραστήρια κύστη επηρεάζει όλους Καλύτερη υγεία 65 60 τους τομείς της ποιότητας ζωής Φυσιολογική υγεία 55 50 45 Χειρότερη υγεία 40 35 30 Φυσικές δραστηριότητες Φυσικός ρόλος Σωματικόςπόνος Γενική υγεία Ζωτικότητα Κοινωνική λειτουργία Συναίσθημα Ψυχική υγεία Kobelt G et al. BJU Int. 1999;83:583-590.
Η ακράτεια από έπειξη έχει πιο αρνητική επίδραση από την προσπαθείας Urge Incontinence, age 40-60 Stress Incontinence, age 40-60 Urge Incontinence, age >70 Stress Incontinence, age >70 12 SIP Score (%) 10 8 6 4 9.0 8.6 10.2 8.8 8.0 10.4 4.1 2 1.8 0 Psychosocial Factors Total SIP Sickness Impact Profile (SIP) Hunskaar S, Vinsnes A. 1991.
Συμπέρασμα Οι ασθενείς με συμπτωματολογία ΟΑΒ ανέφεραν πιο έντονη συμπτωματολογία από το κατώτερο ουροποιητικό (LUTS) συγκριτικά με το γενικό πληθυσμό.
Υποκυστικό κώλυμα Γήρανση Τοπικά νοσήματα Νευρολογικά νοσήματα ΟΥΡΟΔΟΧΟΣ ΚΥΣΤΗ Ορμόνες Αυξημένη νυκτερινή διούρηση LUTS Ανοξία
Lower Urinary Tract Symptoms Αποφρακτικά Συμπτώματα (Voiding Symptoms) Καθυστέρηση έναρξης ούρησης Ελάττωση ακτίνας ούρησης Παράταση χρόνου ροής ούρων Διακοπές ούρησης Αίσθημα ατελούς κένωσης κύστης Επίσχεση ούρων Συχνουρία Νυκτουρία Ερεθιστικά Συμπτώματα (Storage Symptoms) Επιτακτική ούρηση Επιτακτική ακράτεια (ακράτεια από έπειξη)
Τα ερεθιστικά συμπτώματα είναι συνήθως ο λόγος για τον οποίο ο ασθενής θα ζητήσει ιατρική βοήθεια για άμεση ανακούφιση World J Urol. 2003 May;20(6):327-36. Epub 2002 Nov 15. Prevalence and burden of overactive bladder in the United States. Stewart WF, Van Rooyen JB, Cundiff GW, AbramsP,Herzog AR, Corey R, Hunt TL, Wein AJ.
Guidelines on Conservative Treatment of Non-neurogenic Male LUTS In the past, lower urinary tract symptoms (LUTS) in elderly men were always assumed to be directly or indirectly related to benign prostatic hyperplasia (BPH), benign prostatic enlargement (BPE), or benign prostatic obstruction (BPO). However, it is sometimes difficult or even impossible to make a direct link between symptoms and BPH. The latest knowledge and developments suggest that not all bladder symptoms of elderly men are necessarily linked to the prostate (BPH- LUTS), but instead might be caused by the bladder (detrusor overactivity-overactive bladder syndrome (OAB), detrusor underactivity) or kidney (nocturnal polyuria) European Association of Urology 2011
Διαγνωστική προσέγγιση
Ι. Συνιστώμενες εξετάσεις (recommended) α) Ιατρικό ιστορικό β) Ερωτηματολόγιο-δείκτης συμπτωμάτων (I-PSS) και ποιότητας ζωής (QoL) -Ημερολόγια ούρησης (voiding charts) γ) Φυσική εξέταση και εστιασμένη νευρολογική εξέταση δ) Δακτυλική εξέταση προστάτου (ΔEΠ) ε) Γενική ούρων στ) Προσδιορισμός PSA ζ) Αξιολόγηση νεφρικής λειτουργίας η) Ουροροομετρία και υπολειπόμενος όγκος ούρων EAU Guidelines, 2011
ΙΙ. Προαιρετικές εξετάσεις (optional) a) Απεικόνιση β) Ουροδυναμικός έλεγχος (pressure-flow study) γ) Ενδοσκόπηση III. Mη συνιστώμενες (not recommended) Ε/Φ πυελογραφία, κυστεομανομετρία πληρώσεως, ανιούσα ουρηθρογραφία, CT scan, MRI
Φάρμακα που μπορεί να επηρεάσουν την λειτουργία της κύστης Διουρητικά Αντικαταθλιπτικά Αντιϋπερτασικά Υπναγωγά Αναλγητικά Ναρκωτικά Κατασταλτικά Βοηθήματα ύπνου και φάρμακα για βήχα Αντιψυχωτικά Φαρμακευτικά εκχυλίσματα φυτών
Ειδικά Ερωτηματολόγια ανά πάθηση
Παράδειγμα λεπτομερούς ημερολογίου ούρησης ασθενούς με υπερλειτουργική κύστη
Ημερολόγιο ούρησης
Το ερωτηματολόγιο V8 για την υπερλειτουργική κύστη
Recording of a 24-hour frequency volume chart in the course of an initial consultation is considered tobeastandard investigation. A frequency volume chart is non-invasive, inexpensive, and provides important insights into LUTS EAU Guidelines 2011
Oυροροομετρία και υπολειπόμενος όγκος ούρων Ογκος ούρησης (voided volume-vv VV) Μεγίστη ροή ούρων (Qmax) Μέση ροή ούρων (average flow rate) Χρόνος μέχρι την μεγίστη ροή (time to maximum flow) Συνολικός χρόνος ροής (flow time)
Ουρο-ροομετρία ροομετρία Τιμές Qmax: <10 ml/sec θεωρούνται ενδεικτικές απόφραξης >15 ml/sec θεωρούνται γενικά φυσιολογικές μεταξύ 10 15 ml/sec θεωρούνται μη διαγνωστικές Η ακρίβεια μεγαλώνει όταν ο όγκος της ούρησης είναι > 150 ml
Πλήρης ουροδυναμικός έλεγχος Η μελέτη πιέσεως ροής είναι η μόνη εξέταση που μπορεί να διαφοροδιαγνώσει το υποκυστικό κώλυμα από τον υπολειτουργικό εξωστήρα. Ενδείξεις: Επανειλημμένες μετρήσεις όγκου ούρησης < 150 ml Qmax > 15 ml/sec PVR > 300 ml Υποψία νευρογενούς δυσλειτουργίας Οταν έχουν προηγηθεί ριζικές επεμβάσεις στην ελάσσονα πύελο Προηγούμενο χειρουργείο με μη ικανοποιητικά αποτελέσματα
Θεραπευτικές Επιλογές Συντηρητική θεραπεία Φαρμακευτκή Χειρουργική (επεμβατικές μέθοδοι)
Συντηρητική θεραπεία Οι ασκήσεις των μυών του πυελικού εδάφους (Kegel) Ο χειρισμός των προσλαμβανομένων υγρών και ειδικότερα ή αποφυγή υπερβολικής πρόσληψης Η επανεκπαίδευση της κύστης με τον προγραμματισμό των ουρήσεων Θεραπείες συμπεριφοράς για την αντιμετώπιση της επιτακτικής ακράτειας.
EAU Guidelines 2011
Φαρμακευτική θεραπεία
Αντιμουσκαρινικά φάρμακα για την αντιμετώπιση της OAB EAU Guidelines, 2011
Μελέτες με αντιμουσκαρινικά φάρμακα σε ηλικιωμένους άνδρες με LUTS και συμπτωματολογία OAB (μελέτες σε χρονολογική σειρά)
Κλινικές μελέτες με τη χρήση της Δεσμοπρεσσίνης σε άνδρες με νυχτερινή πολυουρία. Σύσταση Η δεσμοπρεσσίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της νυχτερινής πολυουρίας (1b/A) EAU Guidelines, 2011
Κλινικές μελέτες με συγχορήγηση αντιμουσκαρινικών α Blockers
Περίληψη των επιδράσεων των αντιμουσκαρινικών φαρμάκων σε άνδρες ασθενείς με LUTS/BPH
Συντηρητική αντιμετώπιση ασθενών με LUTS μη νευρογενούς αιτιολογίας EAU Guidelines, 2011
Συστάσεις της AUA για την αντιμετώπιση των ασθενώνμε BPH/OAB
EAU Guidelines 2011
EAU Guidelines 2011 There is increasing evidence for the safety of antimuscarinic agents for OAB symptoms in men with outlet obstruction, when combined with an alpha-blocker (grade of recommendation: B). If incontinence is due to bladder outlet obstruction, then the obstruction should be relieved (grade of recommendation: B-C).
EAU Guidelines 2011
EAU Guidelines 2011
Συμπεράσματα-Take home messages Η νυκτουρία έχει σημαντική επίπτωση στην ποιότητα ζωής (QoL) των ασθενών με ΚΥΠ Είναι σημαντική η διαφορική διάγνωση της νυκτουρίας πέρα από την υποκυστική απόφραξη (BOO) Η πιθανότητα εμφάνισης υπερλειτουργικού εξωστήρα (DO) αυξάνεται με την ηλικία και την απόφραξη (BOO) Η χορήγηση των αντιμουσκαρινικών φαρμάκων σε ΚΥΠ/OAB θεωρείται ασφαλής Η ουροδυναμική μελέτη παραμένει προαιρετική σε ασθενείς που εξετάζονται για πρώτη φορά με LUTS, είναι όμως η πιο χρήσιμη μελέτη στη συζήτηση με τον ασθενή ως προς το πιθανό αποτέλεσμα μίας προστατεκτομής
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας!