Πρακτικές συμβουλές για να γλυτώσουμε το έμφραγμα Βασίλειος Ν. Σπανός Επεμβατικός Καρδιολόγος, Αν. Διευθυντής Γ' Καρδιολογικής Κλινικής, Ευρωκλινικής Αθηνών, Σύμβουλος του ΕΛ.Ι.ΚΑΡ.
Απροσδόκητες απώλειες Για ποιο λόγο χάθηκε ξαφνικά ο φίλος/συγγενής/γείτονας που «δεν είχε πρόβλημα»;
Απροσδόκητες απώλειες Η μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων που χάνονται, ενώ "δεν είχαν πρόβλημα" πάσχει από στεφανιαία νόσο που οδήγησε σε έμφραγμα μυοκαρδίου
Mε ποια εξέταση μπορούμε να εξασφαλίσουμε ότι δεν θα συμβεί και σε μας; Δεν υπάρχει εξέταση που να προβλέπει το έμφραγμα! O τρόπος ζωής που μας «θωρακίζει» Πρέπει να γνωρίζουμε πότε θα ανησυχήσουμε
H στεφανιαία αρτηρία Φυσιολογική αρτηρία Αρτηρία με στένωση
Η στεφανιαία νόσος Υψηλές τιμές χοληστερόλης (LDL, "κακή" χοληστερόλη) Κάπνισμα Υψηλή αρτηριακή πίεση Διαβήτης Καθιστική ζωή
Η στηθάγχη Πόνος / πλάκωμα / κάψιμο/ βάρος στο κέντρο/αριστερά του θώρακα, με αντανάκλαση στο λαιμό, στις ωμοπλάτες, στην ράχησπονδυλική στήλη, στον αριστερό ώμο και το σύστοιχο βραχίονα, αγκώνα μέχρι τον καρπό και τους δύο μικρούς δακτύλους. Αρτηρία με στένωση
Σταθερή στηθάγχη Διάρκεια κρίσης: 2-4 λεπτά. Η κρίση υποχωρεί με διακοπή της σωματικής προσπάθειας Ο πάσχων γνωρίζει πότε θα έχει κρίση, π.χ. στο ανέβασμα σκάλας, γρήγορο βάδισμα, μεταφορά φορτίου.
Ασταθής στηθάγχη
Ασταθής/προεμφραγματική στηθάγχη Η κρίση διαρκεί 5-10 λεπτά ή και περισσότερο, ακόμη και 20 λεπτά. Δεν γνωρίζει ο πάσχων πότε θα συμβεί. Συμβαίνει συχνά κατά την ηρεμία, πχ. καθήμενος ή και κατά τον ύπνο, οπότε ο ασθενής
Διάγνωση ασταθούς στηθάγχης Ιστορικό Ηλεκτροκαρδιογράφημα Εργαστηριακές εξετάσεις Ένζυμα μυοκαρδιακής νέκρωσης
Θεραπεία προεμφραγματικής στηθάγχης Έκτακτη εισαγωγή στην Εντατική Μονάδα Καρδιολογικής Κλινικής Λήψη ασπιρίνης, μασώντας την (εκτός αν υπάρχει αντένδειξη) Φαρμακευτική αγωγή και διενέργεια στεφανιογραφίας, ώστε να επιβεβαιωθεί η διάγνωση και να αντιμετωπιστεί η στένωση, που μπορεί να οδηγήσει σε έμφραγμα
Πως γίνεται η στεφανιογραφία
Στένωση σε στεφανιογραφία
Ν.Π., Ευρωκλινική 12-11-2004 Άνδρας 79 ετών, Α.Υ., υπερχοληστερολαιμία - Στηθάγχη προσφάτου ενάρξεως, με επεισόδια στην ηρεμία. Χωρίς ΗΚΓικές αλλοιώσεις
Στεφανιογραφία / αγγειοπλαστική
Η αγγειοπλαστική Ένας καθετήρας με μπαλόνι τοποθετείται στο σημείο της στένωσης και χάρις στην διάταση του μπαλονιού η πλάκα συμπιέζεται στο αρτηριακό τοίχωμα. Το μπαλόνι συνήθως μεταφέρει ένα μεταλλικό έλασμα (stent), που ανοίγει με την διάταση του μπαλονιού και εναποτίθεται στο τοίχωμα της αρτηρίας. Διαρκεί από 15 λεπτά στην απλούστερη περίπτωση έως 2 ή 3 ώρες σε πολύπλοκες περιπτώσεις. Μετά από μία αγγειοπλαστική η παραμονή σας στο νοσοκομείο κυμαίνεται από 24 έως 48 ώρες.
Ν.Π., Ευρωκλινική 12-11-2004 Cypher stent 3.0/18 mm (18atm)
Mε ποια εξέταση μπορούμε να εξασφαλίσουμε ότι δεν θα συμβεί και σε μας; Δεν υπάρχει εξέταση που να προβλέπει το έμφραγμα! Υπάρχει άμεση και εύκολη αντιμετώπιση/διάσωση αν αναγνωρίσουμε τα πρόδρομα συμπτώματα!
Γ.Φ., Ευρωκλινική 2-3-2005 Άνδρας 69 ετ, καπνιστής, υπερχ/λαιμία, Α.Υ. Νοσηλεία λόγω στηθάγχης σε ηρεμία, διατ/χές αναπόλωσης κατωτέρου τοιχώματος, Tροπονίνη (-)κή. πριν μετά
Το μπαϊπάς Χρησιμοποίηση ενός επιπλέον αγγείου που παρακάμπτει το στενωμένο τμήμα. Το χειρουργείο διαρκεί 3 με 5 ώρες. Σε ανεπίπλεκτο μπαϊπάς ο ασθενής νοσηλεύεται από 7 έως 12 ημέρες και συνεχίζειτο πρόγραμμα αποκατάστασης για 4-6 εβδομάδες πριν επανέλθει στις συνήθεις δραστηριότητες του.
Επεμβάσεις σε στεφανιαία νόσο Bypass surgery: ο A. Favaloro στην Cleveland Clinic (1967) Aγγειοπλαστική: Ο Andreas Gruentzig στη Ζυρίχη (1977)
Τα stent (1987) Σταθεροποίηση του αποτελέσματος της αγγειοπλαστικής και υποκατάσταση του bypass σε αρκετούς ασθενείς
Συρρίκνωση του αριθμού των χειρουργείων >1.000.000 1.131.000 Baloon/stenting Baloon/stenting 571.000 Bypass Surgery U.S.A.1999 253.000 U.S.A. 2006 Bypass Surgery R. Lange et al, N Engl J Med 2006
Το έμφραγμα Μία-δύο ή περισσότερες ημέρες πριν το έμφραγμα εμφανίζονται κρίσεις στηθάγχης. Είναι τα πρόδρομα συμπτώματα εμφράγματος με τα οποία θα έπρεπε να είχε γίνει άμεση μεταφορά στην εντατική για πρόληψη του εμφράγματος.
Οταν η έμφραξη της αρτηρίας επιμένει προκαλεί έμφραγμα
Το έμφραγμα Κρίση με πόνο, κάψιμο, δυσφορία ή βαριά πλάκα στο στέρνο. Απλώνεται στο θώρακα προς το λαιμό, σαγόνι ή τα δόντια. Αντανακλά στους ώμους και τον αριστερό βραχίονα Ενίοτε δύσπνοια και άλλωτε επικρατεί κόπωση, αδυναμία, ζάλη, εφίδρωση, ανωμαλία στο στομάχι Διάρκεια συμπτωμάτων συνήθως>30 λεπτών μέχρι 1-2 ώρες ή και περισσότερο.
Διάγνωση εμφράγματος Ιστορικό Ηλεκτροκαρδιογράφημα Εργαστηριακές εξετάσεις Ένζυμα μυοκαρδιακής νέκρωσης
Στο έμφραγμα Time is MUSCLE
Θεραπεία του εμφράγματος Κατ ευθείαν μεταφορά του ασθενούς στο αιμοδυναμικό εργαστήριο τις πρώτες, ει δυνατόν, την πρώτη ώρα του εμφράγματος. Επείγουσα στεφανιογραφία και αγγειοπλαστική. Διάνοιξη της αρτηρίας που έφραξε με μπαλόνι (και τοποθέτηση stent).
Θεραπεία του εμφράγματος Spanos V, et al.: Treatment of Acute Myocardial Infarction (AMI) with Embolus Aspiration. (In: Rothman M, ed. Case Studies in Interventional Cardiology. 6th ed: Martin Dunitz Ltd; 2003:86-91)
Θεραπεία του εμφράγματος Η καλύτερη αγωγή: Από το 2009, με την είσοδο της Ελλάδας στο πρόγραμμα, έως το 2011 η επείγουσα αγγειοπλαστική από 9% γινόταν στο 30% περίπου των εμφραγμάτων
Θεραπεία του εμφράγματος Εναλλακτική αντιμετώπιση: Διάνοιξη του αγγείου με φάρμακο που διαλύει τον θρόμβο (θρομβόλυση) και μπορεί να δοθεί σε νοσοκομεία χωρίς εργαστήριο για στεφανιογραφία. Μικρότερα ποσοστά διάνοιξης μεγαλύτερος κίνδυνος αιμορραγίας (ενδοεγκεφαλική αιμορραγία)
Θεραπεία του εμφράγματος Η ένεση φάρμακος (θρομβόλυση) στις πρώτες 3 ώρες από την έμφραξη, με ταυτόχρονη μεταφορά σε κέντρο ειδικό στην αγγειοπλαστική: 2/3 των ασθενών δεν χρειάζονται επειγόντως αγγειοπλαστική
Mε ποια εξέταση μπορούμε να εξασφαλίσουμε ότι δεν θα συμβεί και σε μας; Δεν υπάρχει εξέταση που να προβλέπει το έμφραγμα! O τρόπος ζωής που μας «θωρακίζει» Πρέπει να γνωρίζουμε πότε θα ανησυχήσουμε
Η στεφανιαία νόσος Υψηλές τιμές χοληστερόλης (LDL, "κακή" χοληστερόλη) Κάπνισμα Υψηλή αρτηριακή πίεση Διαβήτης Καθιστική ζωή
Συνήθειες που μας θωρακίζουν Φυσική δραστηριότητα Σωστή διατροφή Μακριά από κάπνισμα
Διακοπή του καπνίσματος: Ναι, αλλά πώς; 4 στους 5 καπνιστές δηλώνουν ότι θέλουν να κόψουν το κάπνισμα 1 στους 4 που προσπαθεί με εντατική προσπάθεια/πρόγραμμα απεξάρτησης θα είναι ελεύθερος από καπνό 12 μήνες μετά την επιτυχή διακοπή
Λιγότεροι από τους μισούς καπνιστές που νοσηλεύθηκαν για έμφραγμα ή υποβλήθηκαν σε επέμβαση είχαν κόψει το κάπνισμα 16 μήνες αργότερα Μελέτη EUROASPIRE (European Action on Secondary Prevention through Intervention to Reduce Events) Smoking behaviour in European patients with established coronary heart disease. European Heart Journal. doi:10.1093/eurheartj/ehi497
Η στεφανιαία νόσος αρχίζει πολύ νωρίς Αρτηρία με στένωση
Overweight (%) children 7-11 years Equivalent to BMI>25 2 6 27 18 12 15 16 18 17 18 10 19 12 22 26 32 32 34 36 17 31 18 34 35 33 27
Φυσιολογική <94 εκ. στους άνδρες <80 εκ. στις γυναίκες Προ-παχυσαρκία 95-102 εκ. στους άνδρες 81 88 εκ. στις γυναίκες Κοιλιακή παχυσαρκία >103 εκ. στους άνδρες >88 εκ. στις γυναίκες
Οι θερμίδες 1 γρ. λίπος-λάδι = 9 θερμίδες. 1 κουταλιά λάδι της σούπας 14γρ.Χ9=125-130 θερμίδες. 1 γρ. λεύκωμα =4 θερμίδες. 1 γρ. ζάχαρη=4 θερμίδες.
15% από λευκώματα. 30-40% από λιπαρά. 55-60% από αμυλούχα. Οι θερμίδες Από όσες θερμίδες έχουμε ανάγκη την ημέρα πρέπει να δίδουν: κορεσμένα λίπη μέχρι 10% (κρέας, βούτυρο, κίτρινο τυρί, παχύ γιαούρτι), ελαιόλαδο 20-25%, πολυακόρεστα 5-10% (Ω-3, Ω-6 κ.α.).
Kαλή & Κακή χοληστερίνη HDL Ο Καλός LDL Ο Κακός
Η άσκηση Μειώνει την πίεση του αίματος Μειώνει την «κακή» αυξάνει την «καλή» χοληστερίνη Μειώνει την εμφάνιση σακχάρου
Η στεφανιαία νόσος Υψηλές τιμές χοληστερόλης (LDL, "κακή" χοληστερόλη) Κάπνισμα Υψηλή αρτηριακή πίεση Διαβήτης Καθιστική ζωή
Τα καθήκοντα μας Άσκηση στο καθημερινό μας πρόγραμμα ή τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα Σωστή διατροφή Αποφυγή χώρων με καπνό Γνωρίζουμε την τιμή της χοληστερίνης στο αίμα μας, την πίεση μας και την περίμετρο της μέσης μας Αντιμετωπίζουμε υψηλές τιμές πίεσης και χοληστερίνης με δίαιτα/άσκηση και, αν επιμένουν, με φάρμακα
Τα τσιγάρα των άλλων σε δημόσιους χώρους
Τα τσιγάρα των άλλων σε δημόσιους χώρους Μείωση από 12-19% των νοσηλειών με έμφραγμα/εγκεφαλικό Αν εφαρμοζόταν ο νόμος στην Ελλάδα και είχαμε μείωση 15%: 3.000 εμφράγματα και 3.000 εγκεφαλικά επεισόδια λιγότερα (1.600 ανθρώπινες απώλειες)
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ, Ι Η άσκηση, η σωστή διατροφή και η αποφυγή του καπνίσματος αποτελούν τους τρεις απλούς, αλλά δύσκολα εφαρμόσιμους, κανόνες, που μας «θωρακίζουν» από τα εμφράγματα Η πιθανότητα να μας συμβεί ένα έμφραγμα μειώνεται πάρα πολύ, όταν ακολυθούμε τους κανόνες και δεν έχουμε υψηλή πίεση, χοληστερίνη ή σάκχαρο Επιπλέον «θωράκιση» είναι η γνώση συμπτωμάτων που, σχεδόν πάντα, προηγούνται ενός εμφράγματος, ώστε να αναζητήσουμε εξειδικευμένη ιατρική βοήθεια και να αποτραπεί το έμφραγμα
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ, ΙΙ Ο πόνος στο στήθος πρέπει να μας κινητοποιεί ώστε να διαπιστώνεται τυχόν προέλευση του από την καρδιά και να αντιμετωπίζεται Ιδιαίτερα πόνος στο στήθος που συμβαίνει κατά την ηρεμία ή για πρώτη φορά επιβάλλεται να μας οδηγεί άμεσα σε καρδιολογική κλινική, κατά προτίμηση με δυνατότητα στεφανιογραφίας Σήμερα τόσο η στεφανιογραφία όσο και η αποκατάσταση της ροής του αγγείου με μπαλόνι και stent γίνεται εύκολα και έχει περιορίσει σημαντικά την ανάγκη καταφυγής στο χειρουργείο (μπαϊπάς)
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας! www.mathetinkardiasou.gr