Η σημασία του STEAM και της πράσινης εκπαίδευσης στο δημοτικό.

Η σημασία του STEAM και της πράσινης εκπαίδευσης στο δημοτικό. Βιργινια Αρβανίτη 1, Ηρω Κολιάκου 1 ainigriv@anatolia.edu.gr, koliakou@anatolia.edu.gr 1 Αμερικάνικο Κολλέγιο Ανατόλια Περίληψη Η Πράσινη εκπαίδευση έχει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση σωστών στάσεων και συμπεριφορών, που μπορούν να συμβάλλουν σε ένα βιώσιμο μέλλον. Είναι σημαντικό η πράσινη εκπαίδευση να αρχίζει από μικρή ηλικία καθώς μπορεί να αποτελέσει όχημα για να αγαπήσουν και να κατανοήσουν οι μαθητές εννοιες της επιστήμης, της τεχνολογίας των μαθηματικών και της μηχανικής, του STEM. Δραστηριότητες που συνδυάζουν την πράσινη εκπαίδευση με την τέχνη (STEAM) μπορουν να βοηθήσουν τους μαθητές να κατανοήσουν δυσκολες έννοιες και να αγαπησουν τη μάθηση από μικρή ηλικια. Στην εργασία αυτή αναδεικνύεται η σημασία της πρασινης εκπαίδευσης μέσω δραστηριοτήτων STEAM. Παρουσιάζεται παράδειγμα ενότητας STEAM που σχετίζονται με τα πλαστικά στη ζωή μας. Οι δραστηριότητες απευθύνονται στην Β τάξη του Δημοτικού και δοκιμάστηκαν στην διαδικτυακή τάξη στο πλαίσιο του προγράμματος GREEN EDU - Πράσινη εκπαίδευση για ένα βιώσιμο μέλλον (GREEN EDU- Green Education for a Sustainable future -PROJ. Nº 2019-1-PL01- KA201-065695 Λέξεις κλειδιά: STEAM, Πράσινη Εκπαίδευση, βιοπλαστικά Θεωρητική Εισαγωγή Πράσινη εκπαίδευση Ένα από τα βασικά στοιχεία της σημερινής μας κοινωνίας είναι ο επανακαθορισμός της σχέσης μας με τη φύση και της αντίληψης μας για την «πρόοδο». Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο η άντληση των φυσικών πηγών ξεπερνά το 20% της δυνατότητας του πλανήτη για την αναπλήρωσή τους (Holfelder, 2019). Χιλιάδες είδη ζώων απειλούνται για τις επόμενες δεκαετίες, κυρίως λόγω της εξαφάνισης του φυσικού τους χώρου. Επιπλέον η κλιματική αλλαγή, η απώλεια της βιοποικιλότητας και η υποβάθμιση του εδάφους απειλούν τα οικοσυστηματα, την πρόσβαση σε καθαρό νερό και την παραγωγή τροφίμων (Hays & Reinders, 2020) Η Πράσινη Εκπαίδευση αποτελεί το κλειδί για ένα βιώσιμο μέλλον. Προετοιμάζει μαθητές αυριανούς πολίτες που θα αποκτήσουν στάση υπευθυνότητας απέναντι στο μέλλον του πλανήτη(agbedahin, 2019, Hays & Reinders, 2020). Η πράσινη εκπαίδευση στοχεύει στην οικοδόμηση της γνώσης και στην ευαισθητοποίηση των πολιτών για θέματα που αφορούν το μέλλον του πλανήτη, αλλά και στην καθοδήγηση μαθητών και κατ επέκταση σχολικών μονάδων, ώστε να είναι σε θέση να σκέφτονται κριτικά, να καινοτομούν και να παρέχουν λύσεις προς πιο βιώσιμα πρότυπα ζωής. Η Πράσινη εκπαίδευση αποτελεί σήμερα μια απο τις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία δημιούργησε πρόσφατα το ΕU Coalition for Green Education με στόχο την προώθηση της πράσινης εκπαίδευσης σε ολα τα σχολεια της Ευρωπης. Επιπλέον τα Ηνωμένα έθνη μέσω των 17 στόχων για βιώσιμη ανάπτυξη υπογραμμίζουν την σημασία της χχχ (επιμ.), Πρακτικά Εργασιών Πανελλήνιου και Διεθνούς Συνεδρίου «Εκπαιδευτικοί & Εκπαίδευση STE(A)M STE(A)M educators & education»», σ. χ-ψ Περιφερειακό Κέντρο Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού Δυτικής Ελλάδας (ΠΕ.Κ.Ε.Σ. Δ.Ε.), Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων «Διόφαντος» (Ι.Τ.Υ.Ε.) και Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π.), 07-09 Μαΐου 2021

Πανελλήνιο και Διεθνές Συνέδριο «Εκπαιδευτικοί & Εκπαίδευση STE(A)M» STE(A)M educators & education εκπαίδευσης των νέων πάνω σε περιβαλλοντικά θέματα προτρέποντας τους εκπαιδευτικούς και νέους να δράσουν (Agbedahin, 2019). Η πράσινη εκπαίδευση μπορεί να λειτουργήσει ως πηγή έμπνευσης για την επόμενη γενιά μαθητών ώστε να ακολουθήσουν μια καριέρα στις επιστήμες. Επιπλέον, η ενεργός συμμετοχή των νέων για την εξασφάλιση ενός βιώσιμου μέλλοντος είναι κρίσιμη στη διαδικασία της συνέχισης της ζωής του πλανήτη, αλλά και στην καλλιέργεια μελλοντικών υπεύθυνων πολιτών (Syahmani et al., 2021). Με ένα πράσινο πρόγραμμα εκπαίδευσης, ένα θέμα της επιστήμης που μπορεί να θεωρηθεί αφηρημένο, τοποθετείται σε ένα οικείο πλαίσιο που σχετίζεται με την καθημερινή ζωή των μαθητών και οδηγεί στη χρήση τεχνολογιών που απαντούν σε περιβαλλοντικές προκλήσεις. Συμφωνα με την βιβλιογραφία υπάρχουν τέσσερα βασικά στοιχεία που πρέπει να προσεγγιζει η πράσινη εκπαίδευση. Αρχικά, οπως αναφέραμε, η γνώση οικολογικών όρων, περιβαλλοντικών ζητημάτων και στρατηγικών περιβαλλοντικής δράσης. Το δεύτερο στοιχείο είναι οι δεξιότητες που βοηθούν τους μαθητές στην επίλυση περιβαλλοντικών προβλημάτων, οπως η κριτική σκέψη και η συνεργασία. Το τρίτο είναι οι συναισθηματικές δεξιότητες που σχετίζονται με την ευαισθησία, τη στάση, την προσωπική ευθύνη και τις αξίες ενός ατόμου. Τελος, η ενεργός δράση, δηλαδή οι μαθητές θα πρέπει να χρησιμοποιούν τις γνώσεις και τις δεξιότητες τους για να βρουν λύσεις σε περιβαλλοντικά προβλήματα της καθημερινότητας. (Guyotte, 2020; Syahmani et al., 2021) Η γνώση είναι ένας σημαντικός παράγοντας για την εδραίωση μιας περιβαλλοντικά υπεύθυνης συμπεριφοράς. Είναι σημαντικό οι μαθητές να έχουν γνώση ωστε να μπορουν να λαμβάνουν αποφάσεις σύμφωνα με επιστημονικά δεδομένα. Ωστόσο συμφωνα με τη βιβλιογραφία η γνώση από μόνη της δεν είναι αρκετή για να αλλάξει την περιβαλλοντική συμπεριφορά ενος ατομου (Fattal, 2017; Syahmani et al., 2021). Πέρα από τον επιστημονικό εγγραμματισμό πρέπει να καλλιεργηθούν δεξιότητες στους νέους όπως η συστηματική σκέψη, η ηθική και η κριτική σκέψη. STEAM και Πράσινη Εκπαίδευση Το STEAM είναι μια διεπιστημονική εκπαιδευτική προσέγγιση που συνδυάζει πέντε διαφορετικούς κλάδους: την Επιστήμη, την Τεχνολογία, τη Μηχανική, την Τέχνη και τα Μαθηματικα. Εμπλέκει τρεις βασικούς στόχους: - Εφαρμογή των αρχών της διερευνητικής μάθησης, δημιουργία ερωτημάτων, αναζήτηση πληροφοριών, ομαδική διερεύνηση λύσεων, δημιουργικότητα που οδηγεί στην πρόταση μιας λύσης ή στην παραγωγή ενός προϊόντος, αλλά και αποδοχή της αποτυχίας ως μέρος της διαδικασίας μάθησης. - Σύνδεση με τον πραγματικό κόσμο, δηλαδή το παιδί να θέτει ή/και να απαντάει σε ερωτήματα που σχετίζονται με τη ζωή του και τον κόσμο στον οποίο ζει. - Καλλιέργεια δεξιοτήτων του 21ου αιώνα (συνεργασία, αποτελεσματική χρήση της τεχνολογίας, επικοινωνία, προσωπική και κοινωνική υπευθυνότητα, επαγγελματικός προσανατολισμός) (Perignat & Katz-Buonincontro, 2019). Η Dr Joan Bouza Koster στο βιβλίο της Growing Artists που πρωτοεκδόθηκε το 1997 αναφέρει ότι οι τέχνες είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη ενός παιδιού καθώς συμβάλλουν στην πνευματική καλλιέργεια, τη συναισθηματική υγεία, την αισθητική αντίληψη, τη δημιουργικότητα και την αίσθηση της κοινότητας. Με άλλα λόγια οι Τέχνες είναι η πρώτη τους γλώσσα (Perignat & Katz-Buonincontro, 2019). Οι μαθητές που σπουδάζουν τις τέχνες διδάσκονται να βλέπουν με διαφορετικό τρόπο, να οραματίζονται, να επιμένουν, να μαθαίνουν από τα λάθη τους, να έχουν κριτική σκέψη και να δικαιολογούν τις απόψεις τους.

Πανελλήνιο και Διεθνές Συνέδριο «Εκπαιδευτικοί & Εκπαίδευση STE(A)M», STE(A)M educators & education Το STEAM συμφωνα με τη βιβλιογραφία μπορεί να βελτιώσει τις ακαδημαϊκές επιδόσεις των μαθητών, την επίλυση προβλημάτων, τις δεξιότητες κριτικής σκέψης και συνεργασίας αλλα και να προωθήσει τη δημιουργική σκέψη, την καινοτομία και τη φαντασία (Anisimova et al., 2020; Huang, 2020). Η προσέγγιση STEAM μπορεί να παράγει ουσιαστική μάθηση για τους μαθητές μέσω της συστηματικής ενοποίησης των γνώσεων, των εννοιών, των δεξιοτήτων και των στάσεων που θα φέρουν τους μαθητές σε θέση να επιλύσουν καλύτερα τα προβλήματα, συμπεριλαμβανομένης της περιβαλλοντικής παιδείας. Ο στόχος της μάθησης με βάση το STEAM δεν είναι να στρέψει τους μαθητές σε μια καριέρα STEM, αλλά να βοηθήσει τους μαθητές να αναπτύξουν τις δεξιότητες που χρειάζονται για να είναι επιτυχημένοι στο μέλλον, δεξιότητες που τους επιτρέπουν να προσαρμοστούν σε ένα εξελισσόμενο και γρήγορο περιβάλλον (Syahmani et al., 2021). Η εκπαιδευση STEAM ταιριάζει απόλυτα με την πράσινη εκπαίδευση καθώς έχει ως στόχο τον επιστημονικό εγγραμματισμό, την καλλιέργεια δραστηριοτήτων αλλα και την δράση για λύση προβλημάτων του πραγματικού κόσμου. Παρόλο που συμφωνα με τη βιβλιογραφία το STEAM έχει αναφερθεί ότι βοηθά τους μαθητές να καλλιεργήσουν πολύτιμες δεξιότητες που αντιστοιχούν στην Πράσινη Εκπαίδευση, υπάρχουν ελάχιστες αναφορές για χρήση του STEAM για την διδασκαλία της πράσινης προσέγγισης (Perignat & Katz-Buonincontro, 2019; Syahmani et al., 2021). Προγράμματα όπως το GREEN EDU - Πράσινη εκπαίδευση για ένα βιώσιμο μέλλον (GREEN EDU- Green Education for a Sustainable future -PROJ. Nº 2019-1-PL01- KA201-065695) μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά προς την προαναφερθείσα κατεύθυνση. Το πρόγραμμα Green Edu Το Green Edu χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Erasmus+ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχει ως στόχο να ενθαρρύνει τους μαθητές να ασχοληθούν με καινοτόμους τομείς της επιστήμης, να τους βοηθήσει να αποκτήσουν γνώσεις και να καλλιεργήσουν δεξιότητες οι οποίες θα τους προετοιμάσουν για να γίνουν υπεύθυνοι πολίτες του 21ου αιώνα. Στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού θα δημιουργηθεί εκπαιδευτικό υλικό το οποίο θα αναρτηθεί σε μια διαδικτυακή πλατφόρμα. Η πλατφόρμα θα λειτουργεί ως αποθετήριο δραστηριοτήτων STEM με βάση την πράσινη προσέγγιση, εστιάζοντας στους τομείς της πράσινης χημείας, της πράσινης βιοτεχνολογίας και της βιώσιμης μηχανικής και ρομποτικής. Επιπλέον η πλατφόρμα θα ενσωματώσει micro-mooc (Massive Open Online courses) - μια καινοτόμο προσέγγιση για τη δημιουργία ευέλικτων εξατομικευμένων διαδρομών διδασκαλίας / μάθησης. Το Green Edu δεν αναπτύσσει μόνο νέο εκπαιδευτικό υλικό, αλλά υποστηρίζει τους εκπαιδευτικούς σε όλη την Ευρώπη, ώστε να ενσωματώσουν τις αρχές της πράσινης εκπαίδευσης στη διδασκαλία τους, δημιουργώντας ένα δίκτυο πράσινης εκπαίδευσης με στόχο την ανάπτυξη πράσινων εργαστηρίων σε σχολεία στην Ευρώπη και παρέχοντας υποστήριξη σε εκπαιδευτικούς, εμπλέκοντας μαθητές και την ευρωπαϊκή κοινότητα, ώστε να προσεγγιστούν οι στόχοι της αειφόρου ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών μέχρι το 2030. Στην επόμενη ενότητα παρουσιάζεται μια ενότητα STEAM με δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος Green Edu. ( Arvaniti et al, 2021) Ενότητα STEAM Βιοπλαστικά Μέθοδος H ενότητα που παρουσιάζεται παρακάτω περιλαμβάνει τις δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν ως μέρος του προγράμματος Green Edu για το κομμάτι της εκπαίδευσης

Πανελλήνιο και Διεθνές Συνέδριο «Εκπαιδευτικοί & Εκπαίδευση STE(A)M» STE(A)M educators & education στην Πράσινη Χημεία. Συγκεκριμένα η δραστηριότητα για τα Βιοπλαστικά πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της διαθεματικής εβδομάδας διατροφής της Β Δημοτικού του Δημοτικού σχολείου του Αμερικανικού Κολλεγίου Ανατόλια και διδάχθηκε συνολικά σε 81 μαθητές. Καθως η πανδημία COVID-19 έχει επηρεάσει τους εκπαιδευτικούς οργανισμούς παγκοσμίως, οι δραστηριότητες που είχαν προγραμματιστεί να υλοποιηθούν μέσα στην τάξη έπρεπε να μεταφερθούν σε ένα διαδικτυακό περιβάλλον σε συνεργασία και με τους γονείς των μαθητών. Μετά από συνεννόηση λοιπόν ανάμεσα στους δασκάλους και τους εισηγητές STEM, ορίστηκαν τα διαδικτυακά μαθήματα και ενημερώθηκαν οι μαθητές για τα υλικά που έπρεπε να συγκεντρώσουν πριν το μάθημα. Με την εμπλοκή όλων των παραπάνω πραγματοποιήθηκαν τα αντίστοιχα μαθήματα που περιλάμβαναν παρουσίαση σε power point και πειραματική διαδικασία. Στο πλαίσιο της ενότητας για το γάλα και τα προϊόντα τα οποία μπορούμε να παράγουμε από αυτό, έγινε η παρέμβαση της ενότητας των πλαστικών. Οι διαφάνειες του μαθήματος περιείχαν πληροφορίες για τον ορισμό των βιοπλαστικών, το γάλα και την κύρια πρωτεΐνη του την καζεΐνη, το ατύχημα που οδήγησε στην εύρεση της ιδιότητας της καζεΐνης, οδηγίες για το πείραμα, αλλά και σύνδεση με τα προβλήματα που προκαλούν στο περιβάλλον τα πλαστικά ώστε να τονίσουμε και την χρησιμότητα των βιοπλαστικών. Εικόνα 1: Εικόνες από τη δραστηριότητα βιοπλαστικο απο γάλα Στόχοι της ενότητας ηταν η καλλιέργεια δεξιοτήτων που σχετίζονται με τον επιστημονικο εγγραματισμο, η καλλιέργεια της διερευνητικής μάθησης και της δημιουργικότητας αλλα και η καλλιέργεια της περιβαλλοντικής συνείδησης. Έτσι χρησιμοποιήθηκαν και εξηγήθηκαν όσο πιο απλά γινόταν, οι επιστημονικοί όροι που ήταν απαραίτητοι για την δραστηριότητα, ενώ ωθήσαμε τους μαθητές να κάνουν μια υπόθεση, να την εξετάσουν μέσω του πειράματος, να αξιολογήσουν τα αποτελέσματα τους και στη συνέχεια να τα μοιραστούν μαζί μας και με την υπόλοιπη τάξη. Τέλος, τους παρουσιάσαμε τα προβλήματα που προκύπτουν από την χρήση των πλαστικών με πραγματικά νούμερα και επιστημονικά δεδομένα κάνοντας την σύνδεση της καθημερινής ζωής με το περιβάλλον και ευαισθητοποιώντας τους απέναντι στην προστασία του, καθώς οι καθημερινές μας συνήθειες και οι επιλογές μας το επηρεάζουν άμεσα.

Πανελλήνιο και Διεθνές Συνέδριο «Εκπαιδευτικοί & Εκπαίδευση STE(A)M», STE(A)M educators & education Η ενότητα αξιολογήθηκε περιγραφικά από ομάδα 6 εκπαιδευτικών. Η αξιολόγηση έγινε με βάση τα κριτήρια του εκπαιδευτικού περιεχομένου, της ηλικιακης καταλληλότητας, της ευκολίας στην προσαρμογή διαδικτυακά, της ασφάλειας και του κόστους των υλικων. Τα στοιχεία συλλέχθηκαν από ομάδα συζήτησης η οποία έλαβε μέρος διαδικτυακά μετα το περας της ενότητας. Στην ομάδα συζήτησης πήραν μέρος οι εκπαιδευτικοι των τάξεων στις οποίες έγινε η ενότητα, καθώς και 3 εκπαιδευτές STEM. Ολοι οι συμμετέχοντες συμφώνησαν ότι η ενότητα ηταν καταλληλη για την τάξη της Β δημοτικου και οτι η δραστηριότητα της κατασκευής στολιδιών απο γαλα καλλιέργησε τη δημιουργικότητα και ενίσχυσε την φυσική περιέργεια των μικρών μαθητών για πειραματισμό. Επιπλέον, η συνδεση με την καθημερινή ζωή ενίσχυσε την κριτική σκέψη των μαθητών ως προς τη σωστή χρήση των πλαστικών. Ολοι οι συμμετέχοντες στην συζήτηση συμφώνησαν ότι η ενότητα πρέπει να δοκιμαστεί και μέσα στην φυσική τάξη, καθώς παρόλο που η πειραματική διαδικασία είναι απλή και ασφαλής, η παρουσία ενος ενήλικά κατα την εκτέλεση του πειράματος είναι απαραίτητη. Περιγραφή ενότητας Αρχικά εγινε μια εισαγωγή στους μαθητές για τα πλαστικά και την σημασία τους για την ζωή μας. Μιλήσαμε για τις συσκευασίες και τα διαφορετικά ειδη πλαστικων συσκευασιών που μπορουμε να βρουμε στο σπιτι μας. Επειτα εγινε εισαγωγή στην έννοια του πολυμερούς με απλές εικόνες και ένα παιχνίδι ρόλων, οπου καθε μαθητής αποτελούσε ένα μονομερες. Η εισαγωγή ορθών επιστημονικών όρων από μικρή ηλικία είναι σημαντική καθώς βελτιώνει το λεξιλόγιο των μαθητών και βοηθάει στον επιστημονικο εγγραμματισμό. Στο επομενο μέρος εισάγαμε τους μαθητες στα βιοπλαστικά. Τα Βιοπλαστικά είναι πλαστικά που παράγονται από ανακυκλώσιμους πόρους ή αυτά που μπορούν να διασπαστούν από μικροοργανισμούς και να δώσουν στο περιβάλλον θρεπτικά συστατικά. Έχουν τις ίδιες ιδιότητες με τα συμβατικά πλαστικά, αλλά με το πρόσθετο όφελος ότι είναι δυνητικά πιο φιλικά προς το περιβάλλον. Βιοπλαστικά μπορουν να δημιουργηθούν από καλαμπόκι, πατάτες και ακομη και απο γάλα. Το γάλα αποτελείται από: νερό, λίπος, πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, ένζυμα, άλατα και βιταμίνες. Μια βασική πρωτεΐνη του γάλακτος είναι η καζεΐνη στην οποία οφείλεται το λευκό του χρώμα. Το πλαστικό καζεΐνης είναι το δεύτερο πλαστικό που εφευρέθηκε και παράγεται από φυτικό υλικό, μετά από το πλαστικό από κυτταρίνη. (Brother, 1940) Έγινε αναφορά στην ιστορία της γάτας του Σπίτελερ η οποία οδήγησε τυχαία στην ανακάλυψη της ιδιότητας που έχει η καζεΐνη όταν έρχεται σε επαφή με το ξύδι. Η απρόσεκτη γάτα έριξε από τον πάγκο του εργαστηρίου ένα μπουκάλι με ξύδι το οποίο κατέληξε στο μπολ με το γάλα της και το επόμενο πρωί ο Σπίτελερ παρατήρησε πως το γάλα είχε στερεοποιηθεί σε ένα σκληρό υλικό που θύμιζε πλαστικό. Συνειδητοποίησε λοιπόν πως το ξύδι είχε μεταμορφώσει την καζεΐνη αλλάζοντας το σχήμα της σε σχήμα όμοιο με το σχήμα των πλαστικών. Αυτό είναι το φαινόμενο του πολυμερισμού και σε αυτό βασιστήκαμε για την πειραματική μας διαδικασία στο επόμενο βήμα. Χρησιμοποιώντας γάλα (200 ml ελαφρώς ζεσταμένο ή σε θερμοκρασία δωματίου), ξύδι και τούλι, λεπτό ύφασμα, σουρωτήρι ή διηθητικό χαρτί για να στραγγίξουμε το μείγμα μας, φτιάξαμε πλαστικό από γάλα το οποίο μπορούσαμε να πλάσουμε σε ό,τι σχήμα θέλαμε μέχρι να στεγνώσει (Moyer & Everett, 2013). Διαδικασία : 1. Φέρνουμε το γάλα σε θερμοκρασία δωματίου 2.Ρίχνουμε μέσα 1-2 κουταλιές της σούπας ξύδι και βλέπουμε να σχηματίζεται μια λευκή κολλώδης ουσία (καζεΐνη) 3.Σουρώνουμε το γάλα 4.Ρίχνουμε μέσα λίγο χρώμα ζαχαροπλαστικής (προαιρετικό)

Πανελλήνιο και Διεθνές Συνέδριο «Εκπαιδευτικοί & Εκπαίδευση STE(A)M» STE(A)M educators & education 4.Το πλάθουμε σε ό,τι σχήμα θέλουμε ή το τοποθετούμε σε καλούπια 5.Το αφήνουμε να στεγνώσει Τέλος, κάναμε την σύνδεση με την καθημερινή ζωή και τα προβλήματα που προκύπτουν από την αμέριστη χρήση πλαστικών ώστε να ευαισθητοποιήσουμε τους μαθητές για το περιβάλλον και να τους παρέχουμε τις απαραίτητες γνώσεις. Όλο το πλαστικό που έχει παραχθεί ποτέ βρίσκεται ακόμα σε κάποια μορφή πάνω στον πλανήτη. Η πλαστική ρύπανση βρίσκεται παντού: από τον οργανισμό μας μέσω της τροφικής αλυσίδας, μέχρι τις πιο απόμακρες παραλίες και ακατοίκητα νησιά. Όμως ο πλανήτης μας δεν είναι μίας χρήσης! Περίπου 4,8 12,7 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού καταλήγουν κάθε χρόνο στους ωκεανούς μας, ενώ στη Μεσόγειο επιπλέουν 1.455 τόνοι πλαστικού (Braun & Traore, 2015; Xanthos & Walker, 2017). Στην Ελλάδα από τους 180.000 300.000 τόνους πλαστικής συσκευασίας που παράγονται ετησίως, μόνο ένα μικρό ποσοστό ανακυκλώνεται. Το υπόλοιπο καταλήγει στις χωματερές, τις πόλεις και τις θάλασσές μας. Το πλαστικό σκοτώνει θαλάσσια ζώα, επιδρά αρνητικά στα θαλάσσια οικοσυστήματα και εισέρχεται στην τροφική αλυσίδα, ενώ πιθανότατα καταλήγει και στο πιάτο μας. Στο επόμενο μέρος της ενότητας καθώς πλησίαζαν οι γιορτες των Χριστουγέννων, κάναμε αναφορά στα πολλα πλαστικα στολιδια που χρησιμοποιουμε και στις επιπτώσεις που μπορει να εχουν στο περιβάλλον, σε συνέχεια της ενότητας με τα βιοπλαστικά. Μετα το τέλος της ιστορίας δώσαμε το πλαισιο στα παιδια οτι ακολουθώντας την ίδια διαδικασία με την ζαβολιαρα γατα θα φτιαξουμε στολιδια απο γαλα για το χριστουγεννιατικο δεντρο. Συμπεράσματα Η ενότητα STEAM βιοπλαστικά αποτελεί κομμάτι των ενοτήτων του προγράμματος Erasmus+ Green Edu. Στόχος του προγράμματος Green Edu είναι να αναδείξει την αλληλένδετη σχέση του STEAM και της πράσινης εκπαίδευσης και να δημιουργήσει μια κοινότητα για την πράσινη εκπαίδευση στην Ευρώπη. Η ενότητα Βιοπλαστικά υλοποιήθηκε διαδικτυακά, καθώς οι συνθήκες της πανδημίας δεν επέτρεψαν την δια ζωσης διδασκαλία, σε 81 συνολικά μαθητές Β Δημοτικού. Στόχο της ενότητας αποτελούσε η καλλιέργεια δεξιοτήτων επιστημονικού εγγραμματισμού, δηλαδή οι μαθητές να μάθουν για τη δομή των πλαστικών και να χρησιμοποιούν λεξεις οπως πολυμερές και βιοπλαστικό. Επιπλέον στόχος την ενότητας ηταν η καλλιέργεια δεξιοτήτων διερευνητικής μάθησης, δηλαδή οι μαθητές να θέτουν ερωτήσεις και να ακολουθουν την επιστημονική μέθοδο. Στοχο όμως αποτέλεσε και η καλλιέργεια την δημιουργικότητας, αλλα και η περιβαλλοντική συνείδηση μέσα από την σύνδεση με την καθημερινή ζωή και τα προβλήματα που προκύπτουν από την αμέριστη χρήση πλαστικών. Η ενότητα είναι κατάλληλη για μαθητές Β Δημοτικού. Προάγει την κριτική σκέψη και τη δημιουργικότητα και συνδέει την επιστήμη με την καθημερινή ζωή. Τα υλικά για τη δραστηριότητα είναι απλά και με μικρό κόστος. Η δραστηριότητα ομως πρέπει να δοκιμαστεί και στην φυσική τάξη καθώς η συνεργασία μεταξύ των μαθητών και η καθοδήγηση από τον εκπαιδευτικό μέσα στην τάξη αποτελούν σημαντικά στοιχεία. Συμπερασματικά η μεθοδολογία STEAM αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την πράσινη εκπαίδευση. Δραστηριότητες STEAM όπως αυτές που παρουσιάζονται στο πρόγραμμα Εrasmus + Green Edu μπορούν να αποτελέσουν σημείο αναφοράς και έναυσμα για την ενίσχυση και υιοθέτηση πράσινων - βιώσιμων προσεγγίσεων στην εκπαίδευση. Έτσι, οι μαθητές θα έχουν αυθεντικές και καινοτόμες εμπειρίες μάθησης και οι εν ενεργεία και μελλοντικοί εκπαιδευτικοί θα έχουν χρήσιμα εργαλεία για την εκπαιδευτική τους τάξη. Ευχαριστίες

Πανελλήνιο και Διεθνές Συνέδριο «Εκπαιδευτικοί & Εκπαίδευση STE(A)M», STE(A)M educators & education Ευχαριστούμε του εκπαιδευτικούς της Β τάξης του Δημοτικου του Κολλεγιου Ανατολια για την συνεργασία τους. Επιπλέον ευχαριστούμε τους εταίρους του προγράμματος Εrasmus+ Green Edu (GREEN EDU- Green Education for a Sustainable future -PROJ. Nº 2019-1-PL01- KA201-065695) Αναγνώριση Η παρούσα εργασία εντάσσεται στα πλαίσια του έργου GREEN EDU: Green Education for a sustainable future (Project No: 2019-1-PL01- KA201-065695) που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, πρόγραμμα Erasmus+ Βασική Δράση KA2, Συνεργασία για την καινοτομία και την ανταλλαγή καλών πρακτικών. Αναφορές Agbedahin, A. V. (2019). Sustainable development, Education for Sustainable Development, and the 2030 Agenda for Sustainable Development: Emergence, efficacy, eminence, and future. Sustainable Development, 27(4). https://doi.org/10.1002/sd.1931 Anisimova, T. I., Sabirova, F. M., & Shatunova, O. v. (2020). Formation of design and research competencies in future teachers in the framework of STEAM education. International Journal of Emerging Technologies in Learning, 15(2). https://doi.org/10.3991/ijet.v15i02.11537 Arvaniti,V., Koliakou,I.,Kalambokis,E., Bratitsis T.(2021). Green Education for a sustainable future. New Perspectives in Science Education, 427, doi 10.26352/F318_2384-9509 Braun, Y. A., & Traore, A. S. (2015). Plastic Bags, Pollution, and Identity. Gender & Society, 29(6). https://doi.org/10.1177/0891243215602101 Brother, G. H. (1940). Casein plastics. Industrial and Engineering Chemistry, 32(1). https://doi.org/10.1021/ie50361a006 Fattal, L. (2017). Into the Woods - environmental problem solving through STEAM lesson planning. STEAM, 3(1). https://doi.org/10.5642/steam.20170301.08 Guyotte, K. W. (2020). Toward a Philosophy of STEAM in the Anthropocene. Educational Philosophy and Theory, 52(7). https://doi.org/10.1080/00131857.2019.1690989 Hays, J., & Reinders, H. (2020). Sustainable learning and education: A curriculum for the future. International Review of Education, 66(1). https://doi.org/10.1007/s11159-020-09820-7 Holfelder, A. K. (2019). Towards a sustainable future with education? Sustainability Science, 14(4). https://doi.org/10.1007/s11625-019-00682-z Huang, F. (2020). Effects of the application of steam education on students learning attitude and outcome-fujian chuanzheng communications college. Revista de Cercetare Si Interventie Sociala, 69. https://doi.org/10.33788/rcis.69.23 Moyer, R. H., & Everett, S. A. (2013). Producing plastic...from milk? Science Scope, 37(1). Perignat, E., & Katz-Buonincontro, J. (2019). STEAM in practice and research: An integrative literature review. Thinking Skills and Creativity, 31. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2018.10.002 Pilotti, M. A. E., & Ghazo, R. al. (2020). Sustainable education starts in the classroom. Sustainability (Switzerland), 12(22). https://doi.org/10.3390/su12229573 Syahmani, S., Hafizah, E., Sauqina, S., Adnan, M. bin, & Ibrahim, M. H. (2021). STEAM Approach to Improve Environmental Education Innovation and Literacy in Waste

Πανελλήνιο και Διεθνές Συνέδριο «Εκπαιδευτικοί & Εκπαίδευση STE(A)M» STE(A)M educators & education Management: Bibliometric Research. Indonesian Journal on Learning and Advanced Education (IJOLAE), 3(2). https://doi.org/10.23917/ijolae.v3i2.12782 Xanthos, D., & Walker, T. R. (2017). International policies to reduce plastic marine pollution from single-use plastics (plastic bags and microbeads): A review. In Marine Pollution Bulletin (Vol. 118, Issues 1 2). https://doi.org/10.1016/j.marpolbul.2017.02.048