ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΗΜΟΚΡΙΤΟΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΑΚΤΙΝΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Ιωάννης Α. Παπάζογλου Ζωή Νιβολιανίτου Βαρβάρα Συνοδινού Όλγα Ανεζίρη Έφη Μαρκουλάκη Μυρτώ Κωνσταντινίδου 13 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2009 1
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΟΤΗΤΑΣ ΜΕΘΟ ΟΙ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΣΧΕ ΙΑ 2
ΑΠΟΣΤΟΛΗ Η δραστηριότητα του Εργαστηρίου Αξιοπιστίας Συστηµάτων & Βιοµηχανικής Ασφάλειας ξεκίνησε το 1988, µε στόχο την ανάπτυξη µιας ολοκληρωµένης µεθοδολογίας εκτίµησης επικινδυνότητας τεχνολογικών συστηµάτων. Την τελευταία δεκαετία το ΕΑΣΒΑ έχει σηµαντική συµβολή στην προώθηση της γνώσης και της ανάπτυξης στον τοµέα αυτό. Το Εργαστήριο δραστηριοποιείται στην πιθανολογική ανάλυση ασφάλειας συστηµάτων. Οι υπηρεσίες του αφορούν βιοµηχανίες και σκοπό έχουν την βελτίωση της ασφάλειας µέσω πρόληψης και εκτίµησης των επιπτώσεων από σοβαρά ατυχήµατα. 3
ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΕΙΣΟ ΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΞΟ ΟΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΚΑΝΟΝΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΦΟΡΜΕΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑ ΕΙΣΟ ΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΚΛΥΣΗ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΗΣ ΟΥΣΙΑΣ Η ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΤΟΞΙΚΗ ΕΥΦΛΕΚΤΟΣ ΕΚΡΗΚΤΙΚΗ ΡΑ ΙΕΝΕΡΓΟΣ ΕΞΟ ΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ 4
ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΙΝ ΥΝΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΥΝΕΠΕΙΩΝ FMEA - HAZOP ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΠΕΙΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΚΛΥΣΕΩΝ ΙΑΣΠΟΡΑ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΟΣΕΙΣ/ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΠΟΣΟΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΩΝ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΛΕΓΧΟΙ & ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΧΕΙΡΙΣΤΩΝ ΑΛΛΗΛΕΠΙ ΡΑΣΗ ΑΝΘΡΩΠΟΥ-ΜΗΧΑΝΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗ ΜΕΤΡΑ ΑΠΟΚΡΙΣΗΣ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ 5
ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΟΤΗΤΑΣ ΑΠΑΝΤΑ ΣΕ ΤΕΣΣΕΡΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΑΕΙ ΣΤΡΑΒΑ; ΠΟΣΟ ΣΥΧΝΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΥΜΒΕΙ; ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΥΝΑΤΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ; ΠΟΣΟ ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΕΣ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ; 6
ΚΥΡΙΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΣΟΤΙΚΟΥ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΥ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΟΤΗΤΑΣ ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΗΓΩΝ ΚΙΝ ΥΝΟΥ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΥΝΕΠΕΙΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΙΑΚΙΝ ΥΝΕΥΣΗΣ 7
ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΠΟΣΟΤΙΚΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΟΤΗΤΑΣ d k 1. ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΟΜΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 4. ΑΠΟΚΡΙΣΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ (ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ) ΟΜΑ ΟΠΟΙΗΣΗ ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ 2. ΤΑΥΤΟΠΟΙΣΗ ΠΗΓΩΝ ΚΙΝ ΥΝΟΥ (III) (ι) 3. ΑΡΧΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΑΡΧΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ (ΣΥΧΝΟΤΗΤΕΣ) ΡΥΘΜΟΙ ΡΥΘΜΟΙ ΑΣΤΟΧΙΑΣ ΑΣΤΟΧΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Αρχικά γεγονότα (II,IV) ιαρροή σωληνώσεων Απώλεια ψύξης ψύξης Απώλεια ισχύος ισχύος Εξωτερική φωτιά φωτιά Πληµµύρες Σεισµός κλπ κλπ ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 8
ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΠΟΣΟΤΙΚΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΟΤΗΤΑΣ d k 1. ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΟΜΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 4. ΑΠΟΚΡΙΣΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ (ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ) ΟΜΑ ΟΠΟΙΗΣΗ ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ 2. ΤΑΥΤΟΠΟΙΣΗ ΠΗΓΩΝ ΚΙΝ ΥΝΟΥ (ι) 3. ΑΡΧΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ (II,IV) ΑΡΧΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ (ΣΥΧΝΟΤΗΤΕΣ) ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΕΣ (III) ΡΥΘΜΟΙ ΡΥΘΜΟΙ ΑΣΤΟΧΙΑΣ ΑΣΤΟΧΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΕΝ ΡΑ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΕΝ ΡΑ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ ΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΠΙΡΡΟΩΝ ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΚΛΠ. 9
ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Μοντελοποίηση συστηµάτων Σύνολο καταστάσεων Συστήµατος z= N i= 1 N i (k ) ιαχωρισµός Συνόλου σε Ζ Υποσύνολα (π.χ. Λειτουργίας, Αστοχίας κλπ) Υπολογισµός Πιθανότητας Pr(Y) ΣΤΑΤΙΚΟΣ.. k x=f(x) (MARKOV) 10
ΜΟΝΤΕΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ δέντρα σφαλµάτων LIQUID AMMONIA RELEASE \ PIPE BREAK BEFORE VALVE HV-205 TOP EVENT NO MANUAL STOP OF SHIP UNLOADING VALVE HV-205 CLOSED IE7 IE6 COMMUNICATION FAILURE BETWEEN SHIP AND TERMINAL OPERAT SHIP PUMP FAILS TO STOP LEVEL INCREASE IN THE TANK PRESSURE INCREASE IN THE TANK SPURIOUS SIGNAL FROM PIC-202 PE12 PE11 IE4 IE5 PE10 SPURIOUS SIGNAL FROM LSH, LSxH MEASUREMENT ERROR FROM OPERATORS TEMPERATURE INCREASE PE8 PE9 IE3 TOO HOT LIQUID AMMONIA FROM SHIP ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ PE6 ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ THERMAL IMPACT IE2 REDUCED REFRIGERATION CAPACITY IE1 FLOWRATE FROM SHIP TOO HIGH PE7 EXTERNAL FIRE CONCRETE BUND NOT EFFECTIVE PE4 PE5 LOSE COMPRESSOR 1 LOSE COMPRESSOR 2 LOSE COMPRESSOR 3 PE1 PE2 PE3 11
ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ Ανάλυση της ανθρώπινης αξιοπιστίας µε την µεθοδολογία CREAM (Cognitive Reliability and Error Analysis Methodology) Χρήση άλλων µεθοδολογιών (THERP, ATHEANA, HEART) Συµπερίληψη του ανθρώπινου λάθους στις ακολουθίες ατυχηµάτων 12
ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΛΑΘΟΥΣ Πιθανότητα πραγµατοποίησης ανθρώπινου λάθους 1 0-5.30E+00-4.30E+00-3.30E+00-2.30E+00-1.30E+00-3.00E-01 ιάστηµα πιθανότητας Ελάχιστη Μικρή Μέτρια Μεγάλη ANALYTICAL HIERARCY PROCESS 13
ΜΟΝΤΕΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ δέντρα γεγονότων ΜΕΙΩΣΗ ΕΝΑΣ ΧΕΙΡΟΚΙΝΗTH- ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΥΡΣΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΨΥΚΤΙΚΗΣ ΣΥΜΠΙΕΣΤΗΣ ΙΑΚΟΠΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΒΛΑΒΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΙΑΘΕΣΙΜΟΣ ΦΟΡΤΩΣΗΣ ΠΙΕΣΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ #0 ΑΣΦΑΛΗΣ #1 ΑΣΦΑΛΗΣ #2 ΘΡΑΥΣΗ ΣΩΛΗΝΩΣΗΣ #3 ΙΑΦΥΓΗ ΑΠΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ #4 ΘΡΑΥΣΗ ΕΞΑΜΕΝΗΣ #5 ΑΣΦΑΛΗΣ #6 ΙΑΦΥΓΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ #7 ΘΡΑΥΣΗ ΕΞΑΜΕΝΗΣ #8 ΘΡΑΥΣΗ ΣΩΛΗΝΩΣΗΣ #9 ΘΡΑΥΣΗ ΣΩΛΗΝΩΣΗΣ #10 ΘΡΑΥΣΗ ΕΞΑΜΕΝΗΣ #11 ΙΑΦΥΓΗ ΑΠΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ #12 ΘΡΑΥΣΗ ΕΞΑΜΕΝΗΣ 14
MARKOV ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΕΠΙΣΚΕΥΗ λ 1 δ(t - T) n+1 v v π ( n+ 1) = π ( n) P v λ λ. 2 k p ij δ(t - T) δ(t - T) µ i n+2 n+k λ k+1 n+k+1. δ(t - T). n δ(t - T) 2n 2n+1 15
ΑΣΤΟΧΙΑ ΣΕ ΥΝΑΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ 1. Προστατευτικό σύστηµα σε λειτουργία. εν έχει συµβεί εναρκτήριο γεγονός. λ c υναµική Φαινοµένου 2. Προστατευτικό σύστηµα σε λειτουργία. Εχει συµβεί εναρκτήριο γεγονός. ΑΣΤΟΧΙA ΕΠΙΣΚΕΥΗ ΑΣΤΟΧΙA ΕΠΙΣΚΕΥΗ 3. Προστατευτικό σύστηµα σε αστοχία. εν έχει συµβεί εναρκτήριο γεγονός. λ c 4. Προστατευτικό σύστηµα σε αστοχία. Εχει συµβεί εναρκτήριο γεγονός. υναµική Φαινοµένου 5. ΑTYXHMA 16
ΕΠΙΛΥΣΗ ΜΕΓΑΛΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ επίλυση µοντέλου δυσκολία στην επίλυση συστηµάτων µε εξαρτήµατα που µπορούν να βρεθούν σε >2 καταστάσεις αλγόριθµοι επίλυσης µοντέλων επιτάχυνση προσοµοίωσης και βελτιστοποίησης συστήµατος 17
ΣΥΣΤΗΜΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ MANAGEMENT SUB-SYSTEMS SYSTEMS for each DELIVERY SYSTEM AUDIT the BOXES Assess process quality for each of the 8 Delivery Systems Control System 4 Use delivery system to control tasks Quality on 0-10 scale of 8 Delivery System outputs determined from CALCULATION MODEL 3 Company system for managing 3 and monitoring delivery system + adapt to system climate 8 Corrections to on line performance of tasks at the workface 7 Weighted Delivery System x Parameters Matrix Monitoring system 10 Evaluate and propose changing the way the delivery system is used 11 Evaluate & propose changing delivery system 9 Record and analyze performance, deviations, incidents etc. Data collected from equipment, tasks, and other sources (not delivery specific) Quality of Procedures is function of audited quality of 8 (AUDIT) calculated quality of input from 4 weightings of their relative effects on output quality 18
ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΠΟΣΟΤΙΚΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΟΤΗΤΑΣ (V) ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΣΥΛΛΟΓΗ Ε ΟΜΕΝΩΝ + ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ (VII) (VI,VIII) ΜΟΝΤΕΛΟ ΕΚΡΟΗΣ ΑΕΡΙΑ ΜΟΝΤΕΛΟ ΙΑΣΠΟΡΑΣ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ( ΟΣΗ) ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΥΝΕΠΕΙΩΝ ΥΓΡΑ ΜΟΝΤΕΛΟ ΕΞΑΤΜΙΣΗΣ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ ΣΧΕ ΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ ΜΟΝΤΕΛΟ ΟΣΗΣ ΑΠΟΚΡΙΣΗΣ 19
ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΠΟΣΟΤΙΚΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΟΤΗΤΑΣ ΟΣΗ ΤΟΞΙΚΩΝ ΟΣΗ ΑΠΟ (V) ΥΠΕΡΠΙΕΣΗ ΟΣΗ ΑΠΟ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ T ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΜΟΝΤΕΛΟ ΕΚΡΟΗΣ (, ) (,, ) d x y = f c x y t dt ΑΕΡΙΑ 0 ΜΟΝΤΕΛΟ ΙΑΣΠΟΡΑΣ (VI,VIII) ΣΥΛΛΟΓΗ Ε ΟΜΕΝΩΝ + ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ( ΟΣΗ) ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΥΝΕΠΕΙΩΝ (VII) { ( )} Probit = P= A+ B ln d xy, ΥΓΡΑ ΜΟΝΤΕΛΟ ΕΞΑΤΜΙΣΗΣ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ (, ) R x y ΣΧΕ ΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ P 5 1 = 2π 2 x 2 e dx ΜΟΝΤΕΛΟ ΟΣΗΣ ΑΠΟΚΡΙΣΗΣ ΔΟΣΗ 20
YΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΥΝΕΠΕΙΩΝ SOCRATES 1. ΙΑΡΟΗ & ΙΑΣΠΟΡΑ ΤΟΞΙΚΩΝ 2. ΙΑΣΠΟΡΑ ΕΥΦΛΕΚΤΩΝ ΦΩΤΙΑ ΕΚΡΗΞΗ 3. ΦΩΤΙΑ ΥΓΡΩΝ ΕΞΑΜΕΝΗ ΠΥΡΣΟΣ BLEVE 4. EΚΡΗΚΤΙΚΑ ΥΠΕΡΠΙΕΣΗ ΙΠΤΑΜΕΝΑ ΘΡΑΥΣΜΑΤΑ Ε ΑΦΙΚΟΙ ΚΡΑ ΑΣΜΟΙ 21
ΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΟΤΗΤΑΣ ΥΓΕΙΑ (ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ & ΚΟΙΝΟΥ) ΑΤΟΜΙΚΗ ΙΑΚΙΝ ΥΝΕΥΣΗ: Η πιθανότητα ανεπιθύµητης συνέπειας σε ένα άτοµο που βρίσκεται σε ένα συγκεκριµένο σηµείο του χώρου µέσα ή γύρω από την εγκατάσταση. ΟΜΑ ΙΚΗ ΙΑΚΙΝ ΥΝΕΥΣΗ: Η πιθανότητα ανεπιθύµητης συνέπειας σε οµάδα ανθρώπων συγκεκριµένου µεγέθους. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 22
ΚΑΜΠΥΛΕΣ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΟΤΗΤΑΣ Ο γεωµετρικός τόπος των σηµείων για τα οποία η ατοµική διακινδύνευση έχει συγκεκριµένη τιµή. 23
GIS ΜΕΓΑΛΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΑΤΟΜΙΚΗ ΙΑΚΙΝ ΙΝΕΥΣΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΕΤΡΟΛΑ Α.Ε. 24
ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝ ΥΝΩΝ ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΥΝΕΠΕΙΩΝ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΚΙΝ ΥΝΟΥ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΩΝ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ & ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΝΕΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ (Α ΥΝ. ΣΗΜ.) ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΛΕΓΧΩΝ &ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ) ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΧΕΙΡΙΣΤΩΝ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΙΕΠΑΦΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΜΗΧΑΝΗΣ ΝΕΑΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΑΠΟΚΡΙΣΗ & ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΒΛΑΒΩΝ ΣΧΕ ΙΑ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ (EVACUATION/ SHELTERING) ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ & ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ( ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝ ΥΝΩΝ) 25
ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΧΡΗΣΗΣ ΓΗΣ Κριτήρια σχεδιασµού Υγεία Περιβάλλον Πολιτιστική κληρονοµιά Φυσική κληρονοµιά Οικονοµικά (κοινωνία) Οικονοµικά (επιχείρηση) 26
ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΧΡΗΣΗΣ ΓΗΣ 1000 900 800 700 No further development Recreation Residential Benefit 600 500 400 300 200 100 0 Societal Risk Criterion Societal Risk Fat.=0.02633 Criterion Ben.=447.8 Fat.=0.02633 Ben.=447.8 0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 Fatalities 27
ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ min συντελεστές βαρύτητας: min z( x) k = = w ( x) βέλτιστα κατά Pareto µέτωπο Pareto f 2 (a) (g) (d) (b) (c) (e) f : R f 1 m i R 1 i k f η λύση (1) επικρατεί της λύσης (2), εφόσον ισχύουν τα παρακάτω: uur uur fi( x1) fi( x2), i {1,2,..., k} σύνολο των µη-ε ικρατούµενων uur uur λύσεων (non-dominated solutions) i {1,2,..., k}: f( x ) < f( x ) i 1 i 2 i Benefit 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 Societal Risk Criterion Societal Risk Fat.=0.02633 Criterion Ben.=447.8 Fat.=0.02633 Ben.=447.8 0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 Fatalities 28
ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ Γενετικοί αλγόριθµοι (genetic algorithms) Προσοµοιωµένη ανόπτηση (simulated annealing) Benefit 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 σύνολο των µη-ε ικρατούµενων λύσεων (non-dominated solutions) Societal Risk Criterion Societal Risk Fat.=0.02633 Criterion Ben.=447.8 Fat.=0.02633 Ben.=447.8 0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 Fatalities 29
Stochastic Markov Evacuation Model Optimum Emergency Response Policy (ERP) (minimization of health impacts) Evacuation area Time before accident Population density Degree of saturation 4200 Expected Fatalities 3900 3600 ERP 1 Evac. distance: 0.5 km ERP 2 Evac. distance: 1 km ERP 3 Evac. distance: 2 km 3300 0 30 60 90 120 150 180 210 Time before BLEVE (min) 30 13-18 JUNE 2004 PSAM 7 ESREL 2004 4
Multiobjective Emergency Response Optimization Multiobjective Evolutionary Algorithm Solution: Emergency Response Policy sheltering in houses sheltering in large buildings continuation of normal activities evacuation Chromosome Pareto fitness assignment o number of dominated solutions o distance External set Truncation operation 31 13-18 JUNE 2004 PSAM 7 ESREL 2004 8
Non-dominated solutions (ERPs) in case of a BLEVE phenomenon in an LPG storage tank Socioeconomic Cost (evacuees: % of total population) 30% 20% 10% a c b non-dominated solutions Zone I Zone II 0% 7% 9% 11% 13% 15% 17% Expected number of fatalities 32
Fig. 8a: in Fig.7 Solution point point C Solution point point A 33
ΜΕΛΕΤΗ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΩΝ Αβεβαιότητες σε: uv Ρυθµούς αστοχίας εξαρτηµάτων x % = [ x % 1, x % 2,..., x % n] uv ιάρρηξη σωληνώσεων, δεξαµενών y % = y % 1, y % 2,..., y % m v Μετεωρολογικά δεδοµένα v % = [ v % 1, v % 2,..., v % l] uuv Παραµέτρους µοντέλων w % = [ w % 1, w % 2,..., w % k] Μεθοδολογία: π.χ. Monte Carlo (LHS) ur ur uur r r% = f x%, y%, w%, v% ( ) 34
ΜΕΛΕΤΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Ο ΗΓΙΑ SEVESO II: Με την Απόφαση αυτή αποσκοπείται...ώστε µε την λήψη των αναγκαίων µέτρων για την πρόληψη των ατυχηµάτων µεγάλης έκτασης που σχετίζονται µε επικίνδυνες ουσίες και των συνεπειών τους στην υγεία και στο περιβάλλον να εξασφαλίζεται υψηλού επιπέδου εθνική και διακοινοτική προστασία Αξιολογήσεις Μελετών Ασφαλείας για Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε., ΥΠ.ΑΝ., ΥΠ. ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ και ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΥΗΣ 110 Βιοµηχανικές εγκαταστάσεις στην Ελλάδα 35
ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΥΚΛΟΣ ΖΩΗΣ: ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ, ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ, ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ,ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΙΝ ΥΝΟΥ ΓΡΑΜΜΕΣ ΑΜΥΝΑΣ ΣΕΝΑΡΙΑ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΠΕΡΙΒΛΗΜΑΤΟΣ ΑΦΟΡΜΕΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΠΗΓΕΣ ΚΙΝ ΥΝΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝ 36
ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝ ΥΝΟΥ Πτώση από ύψος Σκάλες, ικριώµατα, οροφές, ανυψωτικά µηχανήµατα Πτώση στο ίδιο επίπεδο Πτώση αντικειµένων Πτώση φορτίου ή τµήµατος γερανού Επαφή µε κινούµενα µέρη µηχανηµάτων Πλήγµα από κινούµενο όχηµα ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΘΑΝΑΤΟΥ Ηλεκτρικό ατύχηµα 1.00E-01 1.00E-03 Απώλεια περιβλήµατος δοχείου 1.00E-05 µε τοξική ουσία Πυρκαγιά 1.00E-07 Εκρήξεις 1.00E-09 1.00E-11 1.00E-13 Επαφή µε θερµές επιφάνειες Μείωση απαιτούµενου οξυγόνου 63. κατηγορίες ατυχηµάτων 37 1.1.1.1 Fall 1.1.1.2 Fall 1.1.1.3 Fall 1.1.2.1 Fall 1.1.2.2 Fall 1.1.2.3 Fall 1.1.3.1 Fall 1.1.3.2 Fall 1.1.3.3 Fall 1.1.4 Fall 1.1.5.1 Fall 1.1.5.2 Fall 1.1.5.3 Fall 1.2 Fall on 1.3 Fall down 2. Struck by 3.1 Contact 3.2 Contact 3.3 Contact 3.4 Contact 3.5 Contact 4.1 Contact 4.2 Contact 4.3 Contact 5 Hit by 6.1 Contact 6.2 Contact 7 Contact 8.1.1 Contact 8.1.2 Contact 8.1.3 Contact 8.1.4 Contact 8.2 Contact 8.3Trapped 9 Moving into 10 Buried by 11 In or on 12.1 Contact 12.2 Contact 12.3 Contact 13 Contact 14.1 Release 14.2 15.1 Release 15.2 Release 15.3 Release 15.4 Release 17.1 Fire - 17.2 Fire 17.3 Fire - 20.1 Human 20.2 Animal 22.1 22.2 23.1 Impact 23.2 Impact 25.1 25.2 27.1 27.2.1 27.2.2 27.2.3 27.2.4 ΘΑΝΑΤΟΣ ΑΝΑ ΩΡΑ ΕΚΘΕΣΗΣ
ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝ ΥΝΟΥ Βέλτιστη στρατηγική (επιλογή καταλληλότερων µέτρων) για: ελαχιστοποίηση κόστους: νέου εξοπλισµού, διαδικασιών, διαχείρισης ελαχιστοποίηση κινδύνων: παροδικού, µόνιµου, θανατηφόρου τραυµατισµού Πολυκριτηριακή βελτιστοποίηση Ακέραιο µη-γραµµικό πρόβληµα χωρίς περιορισµούς Ιδιαίτερα χρονοβόρος προσοµοίωση 38
VIRTHUALIS PROJECT κάτοψη αντλίας υψηλής πίεσης Χρήση εικονικής πραγµατικότητας για προσοµοίωση βιοµηχανικών συνθηκών 39
ΚΙΝ ΥΝΟΙ ΑΠΟ ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Pre-Emergencies Συντονισµός κρατικών και εθελοντικών οµάδων πολιτικής προστασίας, στην αντιµετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, όπως δασικές φωτιές, πληµµύρες, σεισµοί, αλλά και σοβαρά τροχαία ατυχήµατα σε σήραγγες και αλλού. 40
ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΣΧΕ ΙΑ (I) 1. ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝ ΥΝΟΥ Ανάπτυξη βέλτιστων στρατηγικών για αντιµετώπιση καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης εξαιτίας µεγάλων βιοµηχανικών ατυχηµάτων. Ανάπτυξη ρεαλιστικότερων µοντέλων για την αξιοπιστία συστηµάτων και επίλυση συστηµάτων µεγάλου µεγέθους. Επέκταση της Boolean λογικής σε συστήµατα / εξαρτήµατα πολλών καταστάσεων (multistate) Επέκταση χρήσης συστηµάτων GIS για απεικόνιση του κινδύνου και λήψη αποφάσεων. Χρήση τεχνικών Bayesian Analysis για ακριβέστερο υπολογισµό πιθανοτήτων αστοχίας.... 41
ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΣΧΕ ΙΑ (IΙ) 1. ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝ ΥΝΟΥ Περαιτέρω ενσωµάτωση cultural aspects και συστηµάτων διοίκησης στη ποσοτική εκτίµηση κινδύνου. Εκτίµηση επικινδυνότητας από φυσικές καταστροφές (δασικές πυρκαγιές, πληµµύρες) Αναδυόµενοι κίνδυνοι από νέες τεχνολογίες 2. ΑΝΑΠΤΥΞΗ (ΧΡΗΣΗ) ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΣΥΝΕΠΕΙΩΝ ιάχυση ουσιών στο έδαφος, νερό, αέρα Εκτίµηση ωστικού κύµατος σε πολύπλοκη γεωµετρία Εκτίµηση κατανοµής µεγέθους θραυσµάτων κτιρίου από έκρηξη Εκρήξεις σκόνης 42
ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΣΧΕ ΙΑ (IIΙ) 3. ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝ ΥΝΟΥ Εφαρµογή µεθοδολογίας και µοντέλων για την ποσοτικοποίηση του κινδύνου από ατυχήµατα σε συγκεκριµένους χώρους εργασίας. 4. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ ΚΡΙΣΙΜΩΝ ΥΠΟ ΟΜΩΝ Το ΕΑΣΒΑ θα συµµετάσχει σε ερευνητικά προγράµµατα που αφορούν στην ασφάλεια κρίσιµων υποδοµών (security) µε σκοπό την αειφόρο ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Βιοµηχανίας. 5. ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ Πολυκριτηριακή βελτιστοποίηση συστηµάτων Ανάπτυξη αλγορίθµων 43
ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΣΧΕ ΙΑ (IV) 6. ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ Βελτίωση της κατανόησης του ρόλου του Ανθρώπινου Παράγοντα στην εξέλιξη ακολουθιών ατυχηµάτων µε χρήση και της Εικονικής Πραγµατικότητας (Virtual Reality). Ανάπτυξη πιο λεπτοµερών µοντέλων ιακριτοποίηση του ανθρώπινου λάθους σε επιµέρους γνωστικά λάθη (λάθους παρατήρησης, λάθους αντίληψης, λάθους διάγνωσης, λάθους εκτέλεσης) 44
Σας ευχαριστούµε για την προσοχή σας! 45
ΜΟΝΤΕΛΟ ORM ΤΕΧΝΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΟΣΗ ΟΣΗ / ΑΠΟΚΡΙΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΟΤΗΤΑ ΜΕΤΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΕΧΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΟΣΤΟΣ ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ/ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ 46
ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Βάση δεδοµένων εργατικών ατυχηµάτων πιθανότητες εµφάνισης των εναλλακτικών ενδεχοµένων ερωτηµατολόγια εργαζοµένων φράγµατα ασφαλείας εξοπλισµός διαδικασίες διαχείριση Υπολογισµός κινδύνου τραυµατισµού: παροδικού I ( ) i i i i µόνιµου R = r P sn bm, bm,..., bm θανατηφόρου r K Ir i= 1 k= 1 nk k m 1 m 2 1 2 m B nk B nk 47