ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ ΑΕ Α.Μ.Α.Ε. 6062/06/Β/86/01 ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ 2002 ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΕΧΕΙ ΣΥΝΤΑΧΘΕΙ ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΧΗ ΤΑΚΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΑΡΚΟΥΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΣΤΟ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΟ ΚΟΙΝΟ, ΟΠΩΣ ΑΥΤΗ ΚΑΘΟΡΙΖΕΤΑΙ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 16 ΤΗΣ ΑΠΟ 14.11.2000 ΑΠΟΦΑΣΗΣ 5/204 ΤΟΥ.Σ. ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΑΣ. Σε περίπτωση παράβασης των διατάξεων του ανωτέρω άρθρου, το ιοικητικό Συµβούλιο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς επιβάλλει τις κυρώσεις που προβλέπονται από το άρθρο 7 του Π 360/1985, σύµφωνα µε την περίπτωση (α) της παραγράφου 4 του άρθρου 1 του N 2836/2000. Αθήνα, Απρίλιος 2003
Βασικά µεγέθη Τράπεζας και Οµίλου Εθνική Τράπεζα Όµιλος ΕΤΕ 2002 2001 2002 2001 Βασικά µεγέθη αποτελεσµάτων (εκατ. ) Καθαρά έσοδα από τόκους 969 897 1 183 1 111 Σύνολο οργανικών εσόδων 1 325 1 558 1 649 1 913 Κέρδη εκµετάλλευσης προ προβλέψεων 416 676 466 757 Καθαρά κέρδη (προ φόρων) 297 647 350 699 Βασικά µεγέθη ισολογισµού (εκατ. ) Σύνολο ενεργητικού 49 161 47 847 54 096 52 840 Ίδια κεφάλαια 2 353 2 266 2 584 2 578 Απαιτήσεις κατά πελατών 18 147 16 388 20 608 19 252 Υποχρεώσεις προς πελάτες 41 446 40 534 44 801 44 813 Μεγέθη ανά µετοχή Κέρδη ανά µετοχή - - 0.93 2.12 Μέρισµα ανά µετοχή 0.45 1.10 - - Μερισµατική απόδοση (τιµή µετοχής 31.12) 3.3% 4.1% - - είκτες Απόδοση µέσων ιδίων κεφαλαίων (µετά από φόρους) 8.3% 19.4% 8.7% 18.7% Απόδοση µέσου ενεργητικού (προ φόρων) 0.6% 1.4% 0.7% 1.4% Συντελεστής αποτελεσµατικότητας 68.6% 56.6% 71.7% 60.4% Καθαρό επιτοκιακό περιθώριο 2.2% 2.2% 2.4% 2.4% Χορηγήσεις µείον προβλέψεις προς σύνολο ενεργητικού 35.2% 32.6% 36.2% 34.5% Κεφαλαιακή επάρκεια Tier I 9.5% 9.9% 7.4% 8.9% Συνολική 12.6% 11.3% 10.4% 10.1% Αριθµός προσωπικού 14 707 15 194 20 146 21 332 Πιστοληπτική διαβάθµιση Μακροπρόθεσµη Βραχυπρόθεσµη Moody s A3 P-1 Standard & Poor s BBB+ A-2 Fitch IBCA A- F-2 Capital Intelligence A- A-2 2 ΕΤΗΣΙΟ ΕΛΤΙΟ Ε.Τ.Ε. 2002
Πίνακας περιεχοµένων Βασικά µεγέθη Τράπεζας και Οµίλου 2 1. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟΥ ΕΛΤΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΕΛΕΓΚΤΕΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ 5 1.1 Εισαγωγή 6 1.2 Υπεύθυνοι σύνταξης 6 1.3 Ορκωτοί Ελεγκτές 6 1.4 Φορολογικοί έλεγχοι 7 1.5 Ενοποιούµενες εταιρείες 7 1.6 ηµόσιες προσφορές 8 2. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΌΜΙΛΟ 9 2.1 Ιστορικό 10 2.2 Γενικές πληροφορίες 10 2.3 Τραπεζικά Προϊόντα 10 2.4 ίκτυο Καταστηµάτων και ΑΤΜ 11 2.5 Άλλες υπηρεσίες 12 2.6 Πάγια περιουσιακά στοιχεία 12 3. ΜΕΤΟΧΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ - ΜΕΤΟΧΗ ΕΤΕ 14 3.1 Εξέλιξη µετοχικού κεφαλαίου 15 3.2 Μετοχική σύνθεση 17 3.3 Πορεία µετοχής της ΕΤΕ 17 4. ΙΟΙΚΗΣΗ - ΙΕΥΘΥΝΣΗ - ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑΣ - ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ 19 4.1 Όργανα ιοίκησης 20 4.2 Όργανα ιεύθυνσης 21 4.3 Όργανα Εποπτείας 23 4.4 Οργανόγραµµα 23 4.5 Ανθρώπινο δυναµικό 25 4.6 Βιογραφικά Σηµειώµατα 25 4.7 Εκκρεµείς ικαστικές ιαφορές 27 5. ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ 28 5.1 Λιανική Τραπεζική 29 Καταναλωτική πίστη...29 Πιστωτικές κάρτες...29 Στεγαστική πίστη...30 Επαγγελµατική πίστη...31 5.2 Επιχειρηµατική πίστη 31 Χρηµατοδότηση µεγάλων επιχειρήσεων...32 Ναυτιλιακή πίστη...32 Χρηµατοδότηση µικροµεσαίων επιχειρήσεων...32 5.3 ιαχείριση περιουσίας πελατών 33 Καταθέσεις...33 Private banking...33 Αµοιβαία Κεφάλαια...34 5.4 Επενδυτική τραπεζική 35 ιαχείριση διαθεσίµων...35 Χρηµατιστηριακές εργασίες...35 Αναδοχές και συµβουλευτικές υπηρεσίες...36 Επιχειρηµατικές συµµετοχές (Venture Capital)...36 5.5 ιεθνείς δραστηριότητες 37 5.6 Άλλες δραστηριότητες Οµίλου της ΕΤΕ 38 Ασφαλιστικές εργασίες...39 Εκµετάλλευση ακινήτων και γενικών αποθηκών...39 Ξενοδοχειακές επιχειρήσεις...40 5.7 Στρατηγική Λειτουργικής Αναβάθµισης 40 5.8 Προσωπικό 41 5.9 Πολιτιστικές δραστηριότητες 41 6. ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝ ΥΝΩΝ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ 43 6.1 ιαχείριση κινδύνων 44 6.2 ιαχείριση Ενεργητικού Παθητικού και Εσωτερική Τιµολόγηση 48 6.3 Κανονιστική συµµόρφωση και εταιρική διακυβέρνηση 50 7. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ 51 7.1 Χρηµατοοικονοµική ανάλυση 52 Αποτελέσµατα χρήσης...53 Ισολογισµός...54 ΕΤΗΣΙΟ ΕΛΤΙΟ Ε.Τ.Ε. 2002 3
7.2 Οικονοµικές Καταστάσεις 55 Σηµειώσεις επί των Οικονοµικών Καταστάσεων 59 8. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ 68 8.1 Χρηµατοοικονοµική ανάλυση του Οµίλου 69 Ανασκόπηση...69 Αποτελέσµατα χρήσης...70 Ισολογισµός...72 8.2 Οικονοµικές Καταστάσεις 73 Σηµειώσεις επί των Οικονοµικών Καταστάσεων 76 8.3 Πίνακας συµµετοχών 84 8.4 Πίνακας ενοποιούµενων εταιρειών 85 9.ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΟΜΙΛΟΥ 87 9.1 Εταιρείες Χρηµατοπιστωτικού Τοµέα 88 9.2 Εταιρείες Μη Χρηµατοπιστωτικού Τοµέα 109 10. ΣΤΟΧΟΙ- ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ- ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ 113 11. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 118 11.1 Έλεγχος και Εποπτεία στο Ελληνικό Τραπεζικό Σύστηµα 119 11.2 Υποχρεώσεις Πιστωτικών Ιδρυµάτων 119 12. ΤΑΜΕΙΑΚΕΣ ΡΟΕΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ 121 13. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 126 4 ΕΤΗΣΙΟ ΕΛΤΙΟ Ε.Τ.Ε. 2002
1. Πληροφορίες για τη σύνταξη του Ενηµερωτικού ελτίου και τους Ελεγκτές της Τράπεζας
1.1 Εισαγωγή Στο παρόν Ενηµερωτικό ελτίο περιέχονται στοιχεία σχετικά µε την κατάσταση, την εξέλιξη της δραστηριότητας και των αποτελεσµάτων καθώς και των προοπτικών της ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ ΑΕ και του ΟΜΙΛΟΥ της (εφεξής η Τράπεζα ή η ΕΤΕ ), τα οποία κρίνονται απαραίτητα για την επαρκή πληροφόρηση του επενδυτικού κοινού, στα πλαίσια του άρθρου 16 της υπ αριθµ. 5/204/14.11.2000 απόφασης του.σ. Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, που δηµοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 1487/6.12.2000 τεύχος Β. Τίθεται στη διάθεση των επενδυτών δωρεάν, µετά τη δηµοσίευση των ετήσιων οικονοµικών καταστάσεων, τουλάχιστον δέκα (10) εργάσιµες ηµέρες πριν την Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση των µετόχων. Αντίτυπο του Ετήσιου Ενηµερωτικού ελτίου υποβάλλεται στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς καθώς και στο Χρηµατιστήριο Αξιών Αθηνών. Σε περίπτωση παράβασης των διατάξεων του άρθρου 16 της παραπάνω απόφασης, το ιοικητικό Συµβούλιο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς επιβάλλει τις κυρώσεις, που προβλέπονται από το άρθρο 7 του Π 360/1985, σύµφωνα µε την περίπτωση (α) της παραγράφου 4 του άρθρου 1 του Ν 2836/2000. 1.2 Υπεύθυνοι σύνταξης Υπεύθυνος για τη σύνταξη του παρόντος Ενηµερωτικού ελτίου και την ακρίβεια των στοιχείων που περιέχει είναι οι κύριοι: Άνθιµος Θωµόπουλος, Γενικός ιευθυντής των Οικονοµικών Υπηρεσιών, Αιόλου 82-84, τηλ.: 210 33.43.921. Ιωάννης Κυριακόπουλος, ιευθυντής των Οικονοµικών Υπηρεσιών, Χαριλάου Τρικούπη 6-10, τηλ.: 210 36.95.701. Οι ανωτέρω βεβαιώνουν υπεύθυνα ότι : (α) Όλα τα στοιχεία και οι πληροφορίες που περιέχονται σε αυτό είναι πλήρη και αληθή. (β) εν υπάρχουν άλλα στοιχεία και δεν έχουν λάβει χώρα άλλα γεγονότα, η απόκρυψη ή παράλειψη των οποίων θα µπορούσε να καταστήσει παραπλανητικό το σύνολο ή µέρος των στοιχείων και πληροφοριών που περιέχονται στο Ενηµερωτικό ελτίο. (γ) εν εκκρεµούν σε βάρος της Τράπεζας και του Οµίλου της, δικαστικές διαφορές ή διαιτησίες, οι οποίες θα µπορούσαν να έχουν σηµαντικές επιπτώσεις στην οικονοµική της κατάσταση. 1.3 Ορκωτοί Ελεγκτές Η Τράπεζα και ο Όµιλος ελέγχονται από τακτικούς Ορκωτούς Ελεγκτές, ως ακολούθως: Οι Οικονοµικές Καταστάσεις Ισολογισµού, Αποτελεσµάτων και ιάθεσης Κερδών τόσο της Τράπεζας όσο και του Οµίλου (Ενοποιηµένες Οικονοµικές Καταστάσεις) των χρήσεων 2000, 2001 και 2002 έχουν συνταχθεί σύµφωνα µε την Ελληνική Νοµοθεσία και τα Ελληνικά Λογιστικά πρότυπα, έχουν δηµοσιευθεί σύµφωνα µε την Ελληνική νοµοθεσία και έχουν ελεγχθεί από κοινού από την ΣΟΛ ΑΕ και την Deloitte & Touche Xατζηπαύλου, Σοφιανός & Καµπάνης ΑΕ (Deloitte & Touche ΑΕ) και συγκεκριµένα από τους Ορκωτούς Λογιστές - Ελεγκτές κ.κ. Γεώργιο Μοσκοφίδη και Βασίλειο Παπαγεωργακόπουλο της ΣΟΛ ΑΕ και Νικόλαο Σοφιανό της Deloitte & Touche για τις χρήσεις 2000 και 2001, και από τους Σπυρίδωνα Κορωνάκη και Βασίλειο Παπαγεωργακόπουλο της ΣΟΛ ΑΕ και Γεώργιο Καµπάνη της Deloitte & Touche ΑΕ για τη χρήση 2002. Τα πιστοποιητικά των ελέγχων παρατίθενται στο συνηµµένο Παράρτηµα κάτω από τους δηµοσιευµένους Ισολογισµούς και τα Αποτελέσµατα. Επίσης, οι Ορκωτοί Λογιστές - Ελεγκτές εξέδωσαν βεβαίωση ελέγχου επί των Πινάκων Ταµειακών Ροών Τράπεζας και Οµίλου της χρήσης 2002. Οι Πίνακες αυτοί περιλαµβάνονται στο Κεφάλαιο 12 του παρόντος Ετήσιου ελτίου. 6 ΕΤΗΣΙΟ ΕΛΤΙΟ Ε.Τ.Ε. 2002
Επιπλέον η ελεγκτική εταιρεία Deloitte & Touche πραγµατοποιεί έλεγχο, σύµφωνα µε τα Αµερικάνικα Ελεγκτικά Πρότυπα επί των Οικονοµικών Καταστάσεων που καταρτίζει η Τράπεζα σύµφωνα µε τις Γενικά Αποδεκτές Λογιστικές Αρχές των ΗΠΑ (US GAAP) λόγω της εισαγωγής της µετοχής της Τράπεζας στο Χρηµατιστήριο της Νέας Υόρκης και του Λονδίνου. Τέλος, σε ιδιαίτερο πίνακα του Παραρτήµατος Λοιπά Στοιχεία παρατίθενται τα στοιχεία των Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών των εταιρειών του Οµίλου για τη χρήση 2002. 1.4 Φορολογικοί έλεγχοι Η Τράπεζα έχει φορολογικά ελεγχθεί µέχρι και τη χρήση 2001. Από το φορολογικό έλεγχο που διενεργήθηκε το 2000 και αφορούσε τη χρήση 1999 προέκυψε φόρος ύψους δρχ. 1 919 000 000. Το ποσό καταβλήθηκε το εκέµβριο του 2000 και εµφανίστηκε στη διάθεση κερδών της χρήσης 2000. Από το φορολογικό έλεγχο που διενεργήθηκε το 2001 και αφορούσε τη χρήση 2000 της ΕΤΕ προέκυψε φόρος ύψους 6 342 981, ο οποίος καταβλήθηκε τον Ιανουάριο του 2002 και εµφανίσθηκε στη διάθεση κερδών της χρήσης 2002. Από το φορολογικό έλεγχο που διενεργήθηκε το 2002 και αφορούσε τη χρήση 2001 της ΕΤΕ προέκυψε φόρος 6 683 407. Το ποσό καταβλήθηκε τον Ιανουάριο του 2003 και εµφανίσθηκε στη διάθεση κερδών της χρήσης 2002. Από το φορολογικό έλεγχο που διενεργήθηκε το 2002 και αφορούσε εταιρείες που απορροφήθηκαν από την Εθνική Τράπεζα προέκυψαν τα εξής: (α) για τις χρήσεις 1997-2000 της πρώην ΕΘΝΟΦΑΚΤ προέκυψε φόρος ύψους 126 026.50, (β) για τη χρήση 2001 της πρώην ΕΤΕΒΑ προέκυψε φόρος ύψους 393 073, και (γ) για τις χρήσεις 1993-2000 της πρώην ΑΣΤΗΡ ΑΞΕ προέκυψε φόρος 1 144 539, τα οποία και καταβλήθηκαν το 2002 και εµφανίστηκαν στη διάθεση κερδών της χρήσης 2002. Οι ενοποιούµενες εταιρείες της αλλοδαπής φορολογούνται σύµφωνα µε τους τοπικούς φορολογικούς νόµους της χώρας που εδρεύουν. Τέλος, σε ιδιαίτερο πίνακα του Παραρτήµατος Λοιπά Στοιχεία αναφέρονται οι ανέλεγκτες χρήσεις των εταιρειών του Οµίλου. 1.5 Ενοποιούµενες εταιρείες Οι εταιρείες του Οµίλου που περιλαµβάνονται στις ενοποιηµένες οικονοµικές καταστάσεις της χρήσης 2002 µε τη µέθοδο της ολικής ενοποίησης είναι οι ακόλουθες: 1) Atlantic Bank of New York, 2) National Bank of Greece (Canada), 3) The South African Bank of Athens Ltd, 4) Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος (Κύπρου) ΛΤ, 5) Εθνική Χρηµατιστηριακή Α.Ε., 6) ιεθνική Εταιρεία ιαχειρίσεως Αµοιβαίων Κεφαλαίων Α.Ε., 7) Εθνική Ανώνυµη Εταιρία ιαχειρίσεως Αµοιβαίων Κεφαλαίων, 8) Εθνική Κεφαλαίου Α.Ε. ιαχειρίσεως Ενεργητικού και Παθητικού, 9) Εθνική Ανώνυµος Εταιρία ιοικήσεως και Οργανώσεως, 10) Εθνική Leasing Ανώνυµος Εταιρεία Χρηµατοδοτικών Μισθώσεων, 11) Εθνική Αναπτυξιακή Εταιρεία Βορείου Ελλάδος Ανώνυµος Εταιρία Κεφαλαίου Επιχειρηµατικών Συµµετοχών, 12) NBG International Ltd, 13) NBG Finance plc., 14) Εθνική Χρηµατιστηριακή Κύπρου ΛΤ, 15) Interlease A.D. (Sofia), 16) NBG Balkan Fund Ltd, 17) NBG Greek Fund Ltd, 18) ΕΤΕΒΑ Bulgaria A.D., 19) ETEBA Emerging Markets Fund Ltd, 20) ETEBA Estate Fund Ltd., 21) ETEBA Venture Capital Management Company Ltd, 22) ETEBA Romania S.A., 23) Εθνική Συµβουλευτική Επιχειρηµατικών Συµµετοχών Α.Ε., 24) Stopanska Banka A.D. Skopje, 25) United Bulgarian Bank, 26) ETEBA Advisory S.R.L., 27) NBG International Inc, 28) NBGI Private Equity Ltd, 29) NBG Bancassurance A.E. Ασφαλιστικής Πρακτόρευσης, 30) NBG Management Services Ltd, 31) NBG International Jersey Ltd, 32) NBG Luxembοurg Holding S.A., 33) NBG Luxfinance Holding S.A., 34) NBG Asset Management S.A.S., 35) NBG International Asset Management S.A.S., 36) Καινοτόµες Επιχειρήσεις Ανώνυµος Εταιρεία Κεφαλαίου Επιχειρηµατικών Συµµετοχών και Επενδύσεων Τεχνολογίας. Από τις εταιρείες που περιλαµβάνονταν στην ενοποίηση της 31.12.2001, η Banque Nationale de Grèce (France) και η Εθνική Τράπεζα Επενδύσεων Βιοµηχανικής Αναπτύξεως Α.Ε. απορροφήθηκαν µε βάση τις διατάξεις του Ν. 2515/97 από τη µητρική εταιρεία ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ Α.Ε. ενώ η Εθνική Εταιρεία Επενδύσεων Χαρτοφυλακίου Α.Ε. η οποία ενοποιούταν µε τη µέθοδο της ολικής ενοποίησης, στην τρέχουσα περίοδο έχει ενοποιηθεί µε τη µέθοδο της καθαρής θέσης. Οι εταιρείες µε αύξοντα αριθµό 32, 33, 34 και 35 ΕΤΗΣΙΟ ΕΛΤΙΟ Ε.Τ.Ε. 2002 7
ενοποιήθηκαν για πρώτη φορά την 30.6.2002, ενώ η εταιρεία µε αύξοντα αριθµό 36 ενοποιείται για πρώτη φορά. 1.6 ηµόσιες προσφορές Σηµειώνεται ότι κατά την τελευταία απολογιστική χρήση δεν έλαβαν χώρα (α) δηµόσιες προσφορές αγοράς ή ανταλλαγής από τρίτους για τις µετοχές της Τράπεζας, και (β) δηµόσιες προσφορές ανταλλαγής εκ µέρους της Τράπεζας για τις µετοχές άλλης εταιρείας. 8 ΕΤΗΣΙΟ ΕΛΤΙΟ Ε.Τ.Ε. 2002
2. Γενικές πληροφορίες για την Τράπεζα και τον Όµιλο
2.1 Ιστορικό Η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος ΑΕ ιδρύθηκε το 1841 και εισήχθη στο Χρηµατιστήριο Αξιών Αθηνών το 1880. Με 160 πλέον χρόνια επιτυχούς και αδιάλειπτης λειτουργίας στον οικονοµικό βίο της χώρας, η Τράπεζα έχει εξελιχθεί σε ένα σύγχρονο και ολοκληρωµένο όµιλο εταιρειών παροχής χρηµατοπιστωτικών υπηρεσιών, καλύπτοντας έτσι τις συνεχώς διευρυνόµενες ανάγκες της πελατείας της. Στο πλαίσιο αυτό, η Τράπεζα ίδρυσε το 1891 την Ελληνική εταιρεία Γενικών Ασφαλίσεων Η Εθνική και το 1927 την Εθνική Κτηµατική Τράπεζα. Μέχρι την ίδρυση της Τράπεζας της Ελλάδος το 1928, η Τράπεζα είχε το εκδοτικό προνόµιο στην Ελλάδα και ήταν υπεύθυνη για την έκδοση του νοµίσµατος. Το 1953, η Τράπεζα συγχωνεύτηκε µε την Τράπεζα Αθηνών, που είχε ιδρυθεί το 1893. Μέσα στο 1998, η Τράπεζα προέβη στη συγχώνευση δι απορροφήσεως της θυγατρικής της Εθνική Κτηµατική Τράπεζα της Ελλάδος ΑΕ, η οποία είχε προέλθει από τη συγχώνευση δύο πρώην θυγατρικών της εταιρειών, της Εθνική Κτηµατική Τράπεζα της Ελλάδος ΑΕ και της Εθνική Στεγαστική Τράπεζα της Ελλάδος ΑΕ, µε σκοπό την αρτιότερη εξυπηρέτηση των πελατών της στον τοµέα της στεγαστικής και κτηµατικής πίστης. Επιπλέον, το 2002 η Τράπεζα προέβη σε συγχώνευση δι απορροφήσεως της θυγατρικής ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ Α.Ε (ΕΤΕΒΑ) και της NBG France προκειµένου να εξυπηρετηθούν οι στρατηγικοί στόχοι της Εθνικής Τράπεζας. Το ελληνικό πιστωτικό σύστηµα πριν από µια δεκαετία λειτουργούσε κάτω από συνθήκες αυστηρών διοικητικών ελέγχων. Το ποσοστό των υποχρεωτικών τοποθετήσεων των τραπεζών σε τίτλους χαµηλής απόδοσης του ηµοσίου ήταν υψηλό (40%), ενώ υπήρχαν σηµαντικοί περιορισµοί στην ελεύθερη διακίνηση του συναλλάγµατος. Η σταδιακή απελευθέρωση του πιστωτικού συστήµατος ξεκίνησε το διάστηµα 1985-1987, µε την κατάργηση των διοικητικών ρυθµίσεων και συνεχίστηκε µε την υιοθέτηση Κοινοτικών Οδηγιών στις αρχές του 1990. Οι αλλαγές αυτές, επέτρεψαν την επέκταση των δραστηριοτήτων των εµπορικών τραπεζών και σε άλλους τοµείς, όπως η κεφαλαιαγορά, η διαχείριση κεφαλαίων, η καταναλωτική και στεγαστική πίστη, ενώ ταυτόχρονα εντάθηκε ο ανταγωνισµός τόσο από τις άλλες εγχώριες τράπεζες, όσο και από τις τράπεζες του εξωτερικού. Η Τράπεζα ανταποκρίθηκε άµεσα στις νέες αυτές ευκαιρίες, εφαρµόζοντας πελατοκεντρική πολιτική στην ανάπτυξη των εργασιών της. Από το 1996 και µετά, σηµειώθηκαν σηµαντικές αναδιαρθρώσεις στη δοµή της Τράπεζας, µε σκοπό τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της. 2.2 Γενικές πληροφορίες Η επωνυµία της σήµερα, όπως ορίστηκε από τη Γενική Συνέλευση των Μετόχων της 30 ης Απριλίου 1958, είναι Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος ΑΕ. Σε κείµενα στην αγγλική γλώσσα η επωνυµία είναι National Bank of Greece SA και σε άλλες γλώσσες είναι είτε πιστή µετάφραση είτε µε λατινικά στοιχεία. Η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος ΑΕ έχει την έδρα της στο ήµο Αθηναίων, οδός Αιόλου 86 (αριθµ. Μ.Α.Ε.6062/06/Β/86/01) τηλ.: 210 33.41.000. Με απόφαση του ιοικητικού Συµβουλίου µπορεί να ιδρύει Υποκαταστήµατα, Πρακτορεία και Γραφεία Αντιπροσωπείας οπουδήποτε στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. Η διάρκεια της Τράπεζας, έχει παραταθεί µέχρι τις 27 Φεβρουαρίου του 2053. Σύµφωνα µε το άρθρο 3 του καταστατικού, η Τράπεζα διενεργεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό όλες τις τραπεζικές και γενικότερα χρηµατοπιστωτικές εργασίες που επιτρέπονται σε Ανώνυµες Τραπεζικές Εταιρείες από το ισχύον κάθε φορά, ελληνικό και κοινοτικό δίκαιο. Έχει εξελιχθεί σε έναν σύγχρονο και ολοκληρωµένο όµιλο εταιρειών παροχής χρηµατοπιστωτικών υπηρεσιών, καλύπτοντας έτσι τις συνεχώς διευρυνόµενες απαιτήσεις της πελατείας του. 2.3 Τραπεζικά Προϊόντα Η Τράπεζα ανταποκρίνεται στις ανάγκες της πελατείας της προσφέροντας ευρύ φάσµα τραπεζικών προϊόντων, εκτεινόµενο από τις παραδοσιακές καταθέσεις, τις υπηρεσίες συναλλάγµατος και τις πιστωτικές κάρτες, µέχρι τα σύγχρονα καταθετικά και επενδυτικά προϊόντα, τις εναλλακτικές µορφές επιχειρηµατικής χρηµατοδότησης, τα πολλαπλά προϊόντα 10 ΕΤΗΣΙΟ ΕΛΤΙΟ Ε.Τ.Ε. 2002
στεγαστικής και καταναλωτικής πίστης, τα αµοιβαία κεφάλαια όλων των τύπων και τη διενέργεια χρηµατιστηριακών συναλλαγών. Παράλληλα προσφέρει και προωθεί συστήµατα αυτοµατοποιηµένων συναλλαγών για την αναβάθµιση της εξυπηρέτησης και την ελαχιστοποίηση του χρόνου αναµονής της πελατείας. 2.4 ίκτυο Καταστηµάτων και ΑΤΜ Κύριο µέληµα της Τράπεζας είναι η διαρκής βελτίωση της παραγωγικότητας και αποτελεσµατικότητάς της ώστε να προωθήσει τις πωλήσεις, να βελτιώσει τις προσφερόµενες υπηρεσίες και να µειώσει το λειτουργικό της κόστος. Κατά τη διάρκεια του 2002, ολοκληρώθηκε στο µεγαλύτερο µέρος του έργου της αναδιοργάνωσης του δικτύου των καταστηµάτων. Στόχος του έργου είναι η αύξηση της αποτελεσµατικότητας των τραπεζικών διαδικασιών και υπηρεσιών. Κύρια χαρακτηριστικά της αναδιοργάνωσης αποτελούν τόσο η φυσική αναβάθµιση του δικτύου όσο και η ποιοτική αναβάθµιση του προσωπικού, µε στόχο τον προσανατολισµό στο προϊόν και τη βελτίωση της εξυπηρέτησης του πελάτη, την επικέντρωση στο µάρκετινγκ και τις πωλήσεις µε τη συγκέντρωση των διαδικασιών back-office. Κατά το τρέχον έτος, ολοκληρώθηκε η αναδιοργάνωση του συνόλου των 210 καταστηµάτων πλήρους τραπεζικής εξυπηρέτησης (full-banking) τα οποία παρέχουν βασικά τραπεζικά προϊόντα, επενδυτικά προϊόντα, καταναλωτική πίστη, στεγαστική πίστη, επιχειρηµατική πίστη καθώς και προϊόντα εισαγωγών/ εξαγωγών. Ταυτόχρονα ξεκίνησε και ολοκληρώθηκε η αναδιοργάνωση των 125 καταστηµάτων λιανικής τραπεζικής εξυπηρέτησης (retail-banking) τα οποία παρέχουν βασικά τραπεζικά προϊόντα, επενδυτικά προϊόντα, καταναλωτική και στεγαστική πίστη. Τέλος, µέσα στο 2003 θα έχει ενταχθεί στο νέο αυτό µοντέλο το σύνολο των 230 µικρών (core) καταστηµάτων, δυναµικότητας 5-7 ατόµων. Το σύνολο των 338 ήδη αναδιοργανωµένων καταστηµάτων καλύπτει κατά περίπτωση από 66-94% του όγκου εργασιών της Τράπεζας και απασχολεί το 75% του συνόλου των εργαζοµένων στο ίκτυο, στοιχεία που κάνουν προφανές ότι η Τράπεζα έχει υλοποιήσει σε µεγάλο βαθµό το έργο. Το δίκτυο της Τράπεζας στο εσωτερικό της χώρας στο τέλος του 2002 αριθµούσε 590 καταστήµατα. ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΜΕΣΩΝ ΜΗΝΙΑΙΩΝ ΠΩΛΗΣΕΩΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΤΡΙΜΗΝΟΥ 2002 / 9-ΜΗΝΟΥ 2002 (%) Χορηγήσεις Νέων Πελατών Επ αγγ. Πίστης 91.7 Εκταµ. Νέων Στεγαστ. ανείων 33.8 Εκδόσεις Νέων Πιστωτικών Καρτών Κατ/τος (τεµ.) 84.0 Νέα Καταν. άνεια Αυτοκ. Κατ/τος (τεµ.) 377.4 Νέα Ανοικτά Εθνοδάνεια (τεµ.) 227.8 Η συµβολή του έργου στην αύξηση της παραγωγικότητας είναι ήδη εµφανής. Μετά τις αλλαγές που επήλθαν µέσα στα 2002 οι µέσες µηνιαίες πωλήσεις του δικτύου για το τελευταίο τρίµηνο παρουσίασαν σηµαντική βελτίωση σε σχέση µε τις µέσες πωλήσεις του εννεαµήνου. Ενδεικτικό της βελτίωσης των αποτελεσµάτων και της αποδοτικότητας του δικτύου αποτελεί το γεγονός ότι οι εκταµιεύσεις των νέων καταναλωτικών δανείων αυτοκινήτου αυξήθηκαν εντυπωσιακά, πάνω από 350%, τα τεµάχια των νέων ανοικτών εθνοδανείων κατά 228%, οι εκδόσεις νέων πιστωτικών καρτών κατά 84%, οι εκταµιεύσεις των στεγαστικών δανείων κατά 33.8% και οι χορηγήσεις σε µικροµεσαίες επιχειρήσεις κατά 91.7%. ΕΤΗΣΙΟ ΕΛΤΙΟ Ε.Τ.Ε. 2002 11
Οι παραπάνω εξελίξεις συνοδεύονται και από αλλαγές στον τρόπο διοίκησης του δικτύου. Σηµαντικά στοιχεία του νέου τρόπου διοίκησης είναι η εφαρµογή νέων στρατηγικών προώθησης των πωλήσεων µε την αξιοποίηση των πελατολογίων λιανικής και επιχειρηµατικής πελατείας, η δηµιουργία νέου συστήµατος στοχοθεσίας µε τη συµµετοχή του δικτύου, σε συνδυασµό µε το σχεδιασµό συστήµατος πρόσθετων αµοιβών των εργαζοµένων στο δίκτυο. Παράλληλα, συνεχίστηκε η ανάπτυξη των εναλλακτικών δικτύων µε στόχο την αποσυµφόρηση των καταστηµάτων και την καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών της ΕΤΕ. Ο αριθµός των Αυτόµατων Ταµειολογιστικών Μηχανών (ΑΤΜ) αυξήθηκε κατά 15% φτάνοντας τα 1 074 στο τέλος του 2002, ενώ παράλληλα διευρύνθηκαν οι παρεχόµενες από αυτά υπηρεσίες (πληρωµή δόσεων πιστωτικών καρτών εκδόσεως ΕΤΕ µε καταβολή µετρητών, πληρωµή πάγιων υποχρεώσεων ΕΗ, νέων εταιρειών σταθερής και κινητής τηλεφωνίας, κλπ.). Οι συναλλαγές µέσω του δικτύου των ΑΤΜ αυξήθηκαν κατά 4% και πλέον αντιπροσωπεύουν το 42% του συνόλου των συναλλαγών της Τράπεζας. Επιπλέον, το µερίδιο αγοράς του Εθνοδικτύου (αριθµός ΑΤΜ) στο σύστηµα ΙΑΣ έφτασε το 21.9%. Σηµαντικές ήταν οι εξελίξεις και στον τοµέα ηλεκτρονικής εξυπηρέτησης πελατών. Ο αριθµός των ενταγµένων πελατών στην υπηρεσία του Internet Banking αυξήθηκε κατά 153% ξεπερνώντας ήδη τους 25.5 χιλιάδες µε αντίστοιχη αύξηση του πλήθους των συναλλαγών κατά 167%. 2.5 Άλλες υπηρεσίες Η Εθνική Τράπεζα, µέσω εξειδικευµένων µονάδων του Οµίλου, προσφέρει ευρύ φάσµα χρηµατοοικονοµικών υπηρεσιών, όπως ασφάλειες, εργασίες χρηµατοδοτικής µίσθωσης (leasing), διαχείρισης επιχειρηµατικών απαιτήσεων (factoring), διαχείρισης στοιχείων ενεργητικού - παθητικού, µηχανογραφικές υπηρεσίες και υπηρεσίες επαγγελµατικής κατάρτισης προς τρίτους. Η Εθνική Τράπεζα αναπτύσσει σηµαντική δραστηριότητα στην ασφαλιστική αγορά µέσω της Ανώνυµης Ελληνικής Εταιρείας Γενικών Ασφαλειών. Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΕΕΓΑ, η οποία δεν συµπεριλαµβάνεται στον ενοποιηµένο ισολογισµό της Τράπεζας, όπως προβλέπεται από τις σχετικές διατάξεις, αποτελεί τη µεγαλύτερη ασφαλιστική εταιρεία στην ελληνική αγορά. ιαθέτει εκτεταµένο δίκτυο, προσφέρει ασφαλίσεις πυρός, στοιχείων της φύσης, ακινήτων, αυτοκινήτων, πλοίων και αεροσκαφών, µεταφερόµενων εµπορευµάτων καθώς και ασφαλίσεις ζωής σε συνδυασµό µε επενδυτικά προγράµµατα. 2.6 Πάγια περιουσιακά στοιχεία Η εξέλιξη της λογιστικής αξίας του παγίου ενεργητικού από 31.12.2000 έως 31.12.2002 εµφανίζεται στον επόµενο πίνακα: Εξέλιξη παγίων περιουσιακών στοιχείων σε χιλ. Αξία Κτήσης 31.12.00 Προσθήκες/ (Μειώσεις) 1.1.01 έως 31.12.02 Συνολική αξία κτήσης 31.12.02 Συνολική Αποσβ/νη Αξία 31.12.02 Αναπ/στη αξία 31.12.02 Ενσώµατα πάγια στοιχεία: Γήπεδα-Οικόπεδα 171 724 86 335 258 059-258 059 Κτίρια & εγκαταστ. Κτιρίων 243 560 192 089 435 649 211 011 224 638 Έπιπλα, ηλεκτρονικός & λοιπός εξοπλισµός 213 896 44 888 258 784 188 929 69 855 Λοιπά Ενσώµατα πάγια στοιχεία 9 555 659 10 214 6 664 3 550 Ακινητοποιήσεις υπό κατασκευή & προκαταβολές 10 566 13 744 24 310-24 310 Σύνολο 649 301 337 715 987 016 406 604 580 412 Άυλα πάγια στοιχεία: Έξοδα ίδρυσης & πρώτης εγκατάστασης 3 622 2 154 5 776 3 935 1 841 Λοιπά άυλα πάγια στοιχεία 158 670 161 923 320 593 113 094 207 499 Σύνολο 162 292 164 077 326 369 117 029 209 340
Στα πάγια στοιχεία της Τράπεζας δεν υπάρχουν βάρη. Στον παρακάτω πίνακα παρατίθενται οι πραγµατοποιηθείσες δαπάνες εκσυγχρονισµού κατά τα έτη 2000, 2001 και 2002. απάνες εκσυγχρονισµού παγίων σε εκατ. 2002 2001 2000 Ηλεκτρονικός εξοπλισµός 12.2 23.4 18.1 Λογισµικό 11.9 22.6 20.6 Έξοδα αναδιοργάνωσης 4.8 6.3 7.7 Τηλεπικοινωνίες 1.2 4.0 2.3 Σύνολο επενδύσεων εκσυγχρονισµού 30.1 56.3 48.7 Κτίρια- Οικόπεδα 45.3 42.0 26.5 Έπιπλα- Σκεύη 3.8 9.0 2.6 Λοιπά 2.3 3.4 4.0 Λοιπά µέσα µεταφοράς 0.7 0.5 - Σύνολο επενδύσεων 82.2 111.2 81.8 ΕΤΗΣΙΟ ΕΛΤΙΟ Ε.Τ.Ε. 2002 13
3. Μετοχικό Κεφάλαιο - Μετοχή ΕΤΕ
3.1 Εξέλιξη µετοχικού κεφαλαίου Το µετοχικό κεφάλαιο της Τράπεζας ανέρχεται σε 1 043 419 437 και διαιρείται σε 231 870 986 µετοχές ονοµαστικής αξίας 4.50 η κάθε µία. Η διαµόρφωση του µετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα: Αριθµός Ηµ/νία Γ.Σ. ή.σ. ΦΕΚ Αριθµός νέων µετοχών µετοχών µετά την αύξηση /µείωση Ονοµ/κή αξία µετοχής Τιµή διάθεσης µετοχής Μετρητοίς Με κεφαλ/ση υπεραξίας & αποθεµατικών Με κεφαλ/ση µερισµ. Μετοχικό κεφάλαιο µετά την αύξηση /µείωση Β..26.2.53 30 366 30 366 7 350 000 7 350 223 190 100 ρχ 223 190 100 10.9.1953 10 122 40 488 7 350 000 7 350 74 396 700 ρχ 297 586 800 2.4.1955 404 880 735 ρχ 297 586 800 Β..14/27.11.56 404 880 1 436 283 820 880 ρχ 581 407 680 14.4.1962 202 440 607 320 1 436 1 436 290 703 840 ρχ 872 111 520 19.5.1969 1 214 640 725 8 502 480 ρχ 880 614 000 28.5.1970 303 660 1 518 300 725 220 153 500 ρχ 1 100 767 500 7.9.1972 216 900 1 735 200 725 725 157 252 500 ρχ 1 258 020 000 7.9.1972 506 100 2 241 300 725 366 922 500 ρχ 1 624 942 500 26.5.1975 89 652 2 330 952 725 64 997 700 ρχ 1 689 940 200 2.6.1977 2 797 142 1 600 2 785 487 000 ρχ 4 475 427 200 25.5.1979 4002/31.12.80 559 429 3 356 571 1 600 12 500 895 086 400 ρχ 5 370 513 600 24.9.1982 4192/3.12.82 3 356 571 4 500 9 734 055 900 ρχ 15 104 569 500 24.9.1982 4192/3.12.82 1 006 972 4 363 543 4 500 4 531 374 000 ρχ 19 635 943 500 8.6.1988 2931/12.9.88 7 854 378 12 217 921 4 500 35 344 701 000 ρχ 54 980 644 500 21.6.1991 4622/27.11.99 2 443 584 14 661 505 4 500 15 000 10 996 128 000 ρχ 65 976 772 500 21.6.1991 4622/27.11.99 1 221 792 15 883 297 4 500 5 498 064 000 ρχ 71 474 836 500 13.7.1994 5183/7.9.94 15 883 297 5 535 16 439 212 395 ρχ 87 914 048 895 1031/18.11.1994 6868/13.12.94 45 15 883 342 5 535 249 075 ρχ 87 914 297 970 1047/22.11.1995 6868/07.12.95 10 15 883 352 5 535 55 350 ρχ 87 914 353 320 14.03.1997 1 588 335 17 471 687 5 800 13 421 431 280 ρχ 101 335 784 600 6.10.1997 8371/2.12.97 3 494 337 20 966 024 5 800 23 000 20 267 154 600 ρχ 121 602 939 200 1094/1095/9.12.1997 1 615 274 22 581 298 5 800 9 368 589 200 ρχ 130 971 528 400 25.5.1998 4 516 260 27 097 558 5 800 26 194 308 000 ρχ 157 165 836 400 9.9.1998 4 430 980 31 528 538 5 800 25 699 684 000 ρχ 182 865 520 400 1116/8.12.98 1118/16.12.98 1117/8.12.98 1117/16.12.98 1 615 274 33 143 812 5 800 9 368 589 200 ρχ 192 234 109 600 2 257 932 35 401 744 5 800 13 096 005 600 ρχ 205 330 115 200 29.1.1999 106 205 232 141 606 976 1 450 ρχ 205 330 115 200 6.4.1999 14 843 024 156 450 000 1 450 11 500 21 522 384 800 ρχ 226 852 500 000 1129/6.4.99 1136/16.6.99 3 512 156 453 512 1 450 5 092 400 ρχ 226 857 592 400 ΕΤΗΣΙΟ ΕΛΤΙΟ Ε.Τ.Ε. 2002 15
15.11.1999 6 461 096 162 914 608 1 450 9 368 589 200 ρχ 236 226 181 600 18.4.2000 65 165 844 228 080 452 1 450 94 490 473 800 ρχ 330 716 655 400 1165/15.11.00 6 461 096 234 541 548 1 450 9 368 589 200 ρχ 340 085 244 600 26.4.2001 (6 461 096) 228 080 452 1 450 (9 368 589 200) ρχ 330 716 655 400 26.4.2001 228 080 452 1 533.375 19 016 207 686 ρχ 349 732 863 086 1187/15.11.2001 6 461 100 234 541 552 1 533.375 9 907 289 213 ρχ 359 640 152 299 28.12.2001 (6 461 100) 228 080 452 1 533.375 (9 907 289 213) ρχ 349 732 863 086 31.12.2001 1 026 362 034 20.12.2002 3 790 534 231 870 986 4.50 8 086 472.32 8 970 930.68 1 043 419 437 Ειδικότερα κατά τις χρήσεις 2001 και 2002: Με απόφαση της Επαναληπτικής Γενικής Συνέλευσης των Μετόχων της Τράπεζας της 26 ης Απριλίου 2001, που εγκρίθηκε µε την υπ αριθ. Κ2-6205 απόφαση της Υφυπουργού Ανάπτυξης της 23.5.2001 µειώθηκε το Μετοχικό Κεφάλαιο της Τράπεζας κατά δρχ. 9 368 589 200 λόγω ακύρωσης 6 461 096 ιδίων µετοχών οι οποίες αγοράσθηκαν την 15.12.2000 από την ηµόσια Επιχείρηση Κινητών Αξιών ΑΕ ( ΕΚΑ ΑΕ) µε βάση την από 13 η εκεµβρίου 2000 Σύµβαση Αγοράς Μετοχών µεταξύ της ΕΤΕ ΑΕ και ΕΚΑ ΑΕ που κυρώθηκε µε το άρθρο 11 του Ν 2892/9.3.2001. Με απόφαση της Επαναληπτικής Γενικής Συνέλευσης των Μετόχων της Τράπεζας της 26 ης Απριλίου 2001, που εγκρίθηκε µε την υπ αριθ. Κ2-6205 απόφαση της Υφυπουργού Ανάπτυξης της 23.5.2001 αυξήθηκε το Μετοχικό της Κεφάλαιο κατά δρχ. 19 016 207 686 µε αύξηση της ονοµαστικής αξίας της µετοχής από δρχ. 1 450 σε δρχ. 1 533.375 ή 4.5 από κεφαλαιοποίηση α) ποσό δρχ. 10 637 258 098 από αναπροσαρµογή της αξίας των ακινήτων της σύµφωνα µε το Ν 2065/1992και β) ποσό δρχ. 8 378 949 588 από αποθεµατικό από την έκδοση µετοχών υπέρ το άρτιο. Με απόφαση του ιοικητικού Συµβουλίου κατά τις συνεδριάσεις την 1187/15.11.2001 και 1188/15.11.2001 αυξήθηκε το Μετοχικό Κεφάλαιο της Τράπεζας κατά δρχ. 9 907 289 213 µε έκδοση 6 461 100 νέων µετοχών, ονοµαστικής αξίας 1 533.375 δρχ. η κάθε µία. Η αύξηση προέκυψε από την υποχρεωτική µετατροπή 1 615 275 οµολόγων του νέου οµολογιακού δανείου 1996 µετατρέψιµου σε µετοχές. Η διαφορά από την ονοµαστική αξία των οµολογιών και της ονοµαστικής αξίας των µετοχών συνολικού ποσού δρχ. 10 527 554 812 αύξησε το αποθεµατικό από την έκδοση µετοχών υπέρ το άρτιο. Με απόφαση της Επαναληπτικής Γενικής Συνέλευσης των Μετόχων της Τράπεζας της 26 ης Νοεµβρίου 2001, που εγκρίθηκε µε την υπ αριθ. Κ2-17801 απόφαση της Υφυπουργού Ανάπτυξης της 28.12.2001 µειώθηκε το Μετοχικό Κεφάλαιο της Τράπεζας κατά δρχ. 9 907 289 213 λόγω ακύρωσης 6 461 100 ιδίων µετοχών που προήλθαν από την µετατροπή 1 615 275 οµολογιών µετατρέψιµων σε µετοχές, οι οποίες αγοράσθηκαν από την ηµόσια Επιχείρηση Κινητών Αξιών ΑΕ ( ΕΚΑ ΑΕ) την 15.12.2000 µε βάση την από 13 η εκεµβρίου 2000 Σύµβαση Αγοράς Μετοχών που κυρώθηκε µε το άρθρο 11 του Ν. 2892/9.3.2001. Με απόφαση της Επαναληπτικής Γενικής Συνέλευσης των Μετόχων της Τράπεζας της 20 ης Νοεµβρίου 2002, που εγκρίθηκε µε την υπ αριθ. Κ2-15554/20-12-2002 απόφαση του Υπουργείου Ανάπτυξης, αυξήθηκε το Μετοχικό Κεφάλαιο της Τράπεζας κατά 17 057 403. Η αύξηση προέκυψε από την εισφορά ποσού 8 086 472.32 της Ανωνύµου Εταιρείας «ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ» (ΕΤΕΒΑ), η οποία συγχωνεύτηκε την 20.12.2002 µε την «ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ Α.Ε.» και από την κεφαλαιοποίηση µέρους του αποθεµατικού από έκδοση µετοχών υπέρ το άρτιο ύψους 8 970 930.68. 16 ΕΤΗΣΙΟ ΕΛΤΙΟ Ε.Τ.Ε. 2002
3.2 Μετοχική σύνθεση Στο τέλος του 2002, το µετοχικό κεφάλαιο της ΕΤΕ διαρείτο σε 231 870 986 κοινές ονοµαστικές µετοχές. Η αύξηση του αριθµού των µετοχών, από 228 080 452 στο τέλος του 2001, ήταν αποτέλεσµα της συγχώνευσης µε απορρόφηση της ΕΤΕΒΑ, θυγατρικής τράπεζας της ΕΤΕ. Οι 3 790 534 νέες µετοχές που εκδόθηκαν διατέθηκαν στους µετόχους της ΕΤΕΒΑ εκτός της ίδιας της ΕΤΕ. Οι υφιστάµενες µετοχές βρίσκονται στην κατοχή φυσικών και νοµικών προσώπων καθώς και του Ελληνικού ηµόσιου. Το ποσοστό συµµετοχής του Ελληνικού ηµόσιου (άµεσα ή µέσω της ΕΚΑ) αυξήθηκε από 4.5% στο τέλος του 2001 σε 12.2% στο τέλος του 2002. Η µεταβολή αυτή οφείλεται στη µεταβίβαση 12 658 079 µετοχών κυριότητας του Ταχυδροµικού Ταµιευτηρίου στο Ελληνικό ηµόσιο (και κατόπιν στη ΕΚΑ) και στη µεταβίβαση των 5 000 000 µετοχών, που κατείχε το Ταµείο Παρακαταθηκών και ανείων στο Ελληνικό ηµόσιο (και κατόπιν στη ΕΚΑ), λόγω της µετατροπής των δύο οργανισµών σε ανώνυµη εταιρεία. Αντίστοιχα, µειώθηκε το ποσοστό που ελέγχουν οι οργανισµοί που εποπτεύονται από το Ελληνικό ηµόσιο. Συνέπεια των εξελίξεων αυτών ήταν η διατήρηση του ποσοστού που ελέγχεται άµεσα ή έµµεσα από το Ελληνικό ηµόσιο στο 35.9%, συµπεριλαµβανοµένων των ασφαλιστικών ταµείων (ΝΠ ) Από τις λοιπές µετοχές το 26.5% ελέγχεται από ιδιώτες επενδυτές εσωτερικού. Τα νοµικά πρόσωπα, κυρίως θεσµικοί επενδυτές, εγχώριοι και του εξωτερικού κατέχουν το 32.2% (15.6% οι εγχώριοι και 16.6% του εξωτερικού). Στις θυγατρικές της ΕΤΕ ανήκει το 4.9% των µετοχών. Τέλος, οι ιδιώτες επενδυτές του εξωτερικού έχουν στην κατοχή τους το 0.5% του µετοχικού κεφαλαίου. ΜΕΤΟΧΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΕΤΕ 2002 Ι ΙΩΤΕΣ ΕΠΕΝ ΥΤΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ Ι ΙΩΤΕΣ ΤΑΜΕΙΑ (ΝΠ ) 17.1% 0.5% ΕΠΕΝ ΥΤΕΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ 26.5% ΛΟΙΠΑ ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ 15.6% ΘΥΓΑΤ ΡΙΚΕΣ ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ 16.6% ΕΤΕ ΛΟΙΠΟΣ 4.9% ΕΛΛ. ΗΜΟΣ. ΕΚΑ ΑΕ 12.2% ΗΜΟΣΙΟΣ ΤΟΜΕΑΣ 6.6% ΜΕΤΟΧΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΕΤΕ 2001 ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ (ΝΠ ) 17.3% Ι ΙΩΤΕΣ ΕΠΕΝ ΥΤΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ 0.5% ΛΟΙΠΑ ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ 16.1% ΘΥΓΑΤΡΙΚΕΣ ΕΤΕ 4.7% ΛΟΙΠΟΣ ΕΛΛ. ΗΜΟΣ. ΗΜΟΣΙΟΣ ΕΚΑ ΑΕ ΤΟΜΕΑΣ 4.5% 14.3% Ι ΙΩΤΕΣ ΕΠΕΝ ΥΤΕΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ 25.6% ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ 17.0% Αριθµός Κοινών Ονοµαστικών Μετοχών την 31.12.2002: 231 870 986 Αριθµός Κοινών Ονοµαστικών Μετοχών την 31.12.2001: 228 080 452 ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΙΜΩΝ (ΒΑΣΗ 31.12.2001=100) 3.3 Πορεία µετοχής της ΕΤΕ Κατά το 2002, η µετοχή της ΕΤΕ κινήθηκε στο πλαίσιο της γενικότερης πτωτικής πορείας της εγχώριας χρηµατιστηριακής αγοράς. Ειδικότερα, η ποσοστιαία µεταβολή της κυµάνθηκε στο 120 110 100 90 80 70 60 50 40 30 Ιαν-02 Πηγή: Bloomberg ΕΞΕΛ ΙΞΗ ΤΙΜΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΑΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΜΕΤΟΧΗΣ ΕΤΕ (2002) Φεβ-02 Μαρ-02 Απρ-02 ΕΙΚΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΩΝ Μαϊ-02 Ιουν-02 Ιουλ-02 Αυγ-02 ETE Γ ΧΑΑ Σεπ-02 Οκτ-02 Νοε-02 εκ-02 40 36 32 28 24 20 16 12 8 ΑΞΙΑ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ (ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΕΥΡΩ) 4 ΑΞΙΑ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ 0-49.5% έναντι 43.9% του τραπεζικού κλάδου και 32.5% του Γενικού είκτη Τιµών του Χρηµατιστηρίου Αξιών Αθηνών (Γ ΧΑΑ), µε την τιµή της µετοχής της ΕΤΕ στις 31.12.2002 να διαµορφώνεται σε 13.50 έναντι 26.72 στις 31.12.2001. Ανάλογη ήταν η πορεία των χρηµατιστηρίων στην Ευρωζώνη, µε το δείκτη DJ Euro Stoxx 50 να σηµειώνει πτώση της τάξης του 37.3%. ΕΤΗΣΙΟ ΕΛΤΙΟ Ε.Τ.Ε. 2002 17
Ωστόσο, η απόδοση της µετοχής της ΕΤΕ, κατά την τελευταία πενταετία, ήταν υψηλότερη σε σχέση µε την αύξηση του Γενικού είκτη του ΧΑΑ, αλλά και του αντίστοιχου εγχώριου τραπεζικού δείκτη. Συγκεκριµένα, οι µέτοχοι της ΕΤΕ αποκόµισαν µεταξύ 21 εκεµβρίου 1997 και 31 εκεµβρίου 2002 σωρευτική απόδοση 29.7% (αν συµπεριληφθούν τα µερίσµατα, η απόδοση διαµορφώνεται σε 44.3%), έναντι αντίστοιχης µεταβολής 18.2% για το Γ ΧΑΑ και 16.7% για το δείκτη των ελληνικών τραπεζικών µετοχών. Η µεταβολή των τιµών της χρηµατιστηριακής αγοράς της Ευρωζώνης, κατά την ίδια χρονική περίοδο, ήταν αρνητική κατά 5.8%, ενώ ο τραπεζικός κλάδος σηµείωσε πτώση κατά 12.0%. Η χρηµατιστηριακή αξία (κεφαλαιοποίηση) της Τράπεζας στις 31.12.2002 ανήλθε σε 3 130 εκατ. µειωµένη κατά 2 964 εκατ. σε σχέση µε το τέλος του 2001. Το ποσοστό συµµετοχής της κεφαλαιοποίησης της ΕΤΕ στη συνολική κεφαλαιοποίηση του Χρηµατιστηρίου Αξιών Αθηνών (ΧΑΑ) κατά το έτος 2002 ήταν 4.7% έναντι 6.4% στο τέλος του 2001. Το 2002 υπήρξε έτος µικρότερης µεταβλητότητας για τη µετοχή της ΕΤΕ σε σχέση µε τα αµέσως προηγούµενα έτη. Η ετήσια τυπική απόκλιση των ηµερήσιων αποδόσεων της µετοχής µειώθηκε σηµαντικά στο 1.8% στο 2.2% το 2001. Σε ικανοποιητικά επίπεδα βρίσκεται η µερισµατική απόδοση της µετοχής της ΕΤΕ, συγκρινόµενη µε το ιδιαίτερα χαµηλό επίπεδο των επιτοκίων. Συγκεκριµένα, µε βάση το προτεινόµενο από τη ιοίκησή της προς τη Γενική Συνέλευση των Μετοχών µέρισµα ανά µετοχή για το οικονοµικό έτος 2002, το οποίο ανέρχεται σε 0.45 και την τιµή της µετοχής στις 31 εκεµβρίου του 2002, η µερισµατική απόδοση διαµορφώνεται σε 3.3% σε σχέση µε 4.1% που ήταν στο τέλος του 2001. Χρηµατιστηριακά στοιχεία µετοχής ΕΤΕ (1) 2002 2001 2000 1999 1998 1997 Τιµή τέλους έτους (σε ) 13.5 26.7 40.5 50.7 31.5 10.4 Μέγιστη τιµή έτους (σε ) 27.3 45.4 54.3 61.8 31.5 15.5 Ελάχιστη τιµή έτους (σε ) 13.3 21.3 35.8 31.0 8.0 5.6 Μέση τιµή έτους (σε ) 19.8 33.9 44.9 45.1 19.0 11.8 Ετήσια τυποποιηµένη τυπική απόκλιση ΕΤΕ (%) (2) 1.8 2.2 2.3 2.9 3.4 4.9 Χρηµατιστηριακή αξία (σε εκατ. ) 3 130.3 6 094.3 9 485.6 11 543.6 6 510.1 1 656.4 Λόγος χρηµατιστ/κής αξίας µετοχής / ΧΑΑ (%) 4.7 6.4 8.0 5.9 9.8 5.8 Λόγος χρηµατιστ/κής αξίας µετοχής / κλάδου (%) 20.1 23.8 25.9 27.4 39.6 31.6 Αξία συναλλαγών (σε εκατ. ) 910.9 2 464.8 3 461.7 7 686.1 3 514.7 1 264.7 Λόγος αξίας συναλλαγών µετοχής / ΧΑΑ (%) 3.7 5.9 3.7 4.5 8.5 7.6 Λόγος αξίας συναλλαγών µετοχής / κλάδου (%) 27.9 29.0 25.2 28.1 30.0 32.6 Πηγή : ΧΑΑ, Bloomberg, υπολογισµοί ΕΤΕ (1) Για λόγους συγκρισιµότητας οι τιµές των µετοχών έχουν προσαρµοστεί (µέθοδος Bloomberg). (2) Λόγος της τυπικής απόκλισης των ηµερήσιων τιµών του έτους προς το µέσο όρο των αντίστοιχων τιµών. 18 ΕΤΗΣΙΟ ΕΛΤΙΟ Ε.Τ.Ε. 2002
4. ιοίκηση - ιεύθυνση - Εποπτεία Τράπεζας - Οργανόγραµµα