Ηποσοτικήέρευνα (Θεμελιώδεις έννοιες) 1
Πειραματική έρευνα Ποσοτική έρευνα Πειραματική Ημι-πειραματική Αντιστροφής Περιγραφική Σύγκρισης Συσχέτισης Διαδοχικων Μ. 2 Μη Ισοδ..Ομ. Αντιστροφής
Πειραματική έρευνα (1) Η πειραματική έρευνα επιχειρεί να προσδιορίσει σχέση αιτίας και αποτελέσματος μεταξύ δύο ή περισσοτέρων μεταβλητών. Στην πειραματική έρευνα επηρεάζουμε κάποιες μεταβλητές και μετά μετράμε την επίδραση αυτού του χειρισμού. Π.χ. βάζουμε μικρά παιδιά να παρακολουθήσουν σκηνές βίας και μετά παρακολουθούμε την συμπεριφορά τους. 3
Πειραματική έρευνα (2) Στην πειραματική έρευνα ο/η ερευνητής/τρια διατυπώνει μία ή περισσότερες υποθέσεις (hypothesis) και μέσα από το πείραμα προσπαθεί να τις επαληθεύσει ή απορρίψει. Στην πειραματική έρευνα ο/η ερευνητής προσπαθεί να ελέγξει τις υποθέσεις του μέσα από στατιστικές αναλύσεις. 4
Πειραματική έρευνα (3) ΠΡΟΣΟΧΗ. Η σχέση αιτίας-αποτελέσματος δεν τεκμηριώνεται από στατιστική ανάλυση αλλά από λογικές διαδικασίες. ΠΡΟΣΟΧΗ. Η πειραματική έρευνα είναι δύσκολη στον σχεδιασμό της. Δεν σας συστήνουμε να ακολουθήσετε ένα τέτοιο σχεδιασμό στο πλαίσιο της εκπόνησης της μεταπτυχιακής σας εργασίας. 5
Μη πειραματική (Περιγραφική/Descriptive) Η περιγραφική ποσοτική έρευνα συνιστά μελέτη της εκάστοτε κατάστασης και χρησιμοποιείται ευρέως στην εκπαίδευση. Στην περιγραφική ποσοτική έρευνα χρησιμοποιούνται ερωτηματολόγια, συνεντεύξεις, δημοσκοπήσεις. Στην κατηγορία αυτή υπάγονται και οι συγχρονικές/crosssectional και διαχρονικές/longitudinal έρευνες. Επίσης μια μελέτη περίπτωσης που στηρίζεται σε μετρήσιμα δεδομένα μπορεί να ενταχθεί στην κατηγορία της περιγραφικής ποσοτικής έρευνας. 6
Μη πειραματική (Συσχέτισης/Correlational) 7 Η έρευνα συσχέτισης διερευνά σχέσεις που υπάρχουν μεταξύ δύο μεταβλητών. Π.χ. πως συσχετίζεται η μεταβλητή, απόδοση των μαθητών, με τη μεταβλητή, μορφωτικό επίπεδο των γονέων τους Ο βαθμός σχέσης μεταξύ δύο μεταβλητών εκφράζεται με έναν συντελεστή συσχέτισης (correlation coefficient). Η έρευνα συσχέτιση έχει ως στόχο να γίνουν προβλέψεις. ΠΡΟΣΟΧΗ: Η ύπαρξη σχέσης μεταξύ δύο μεταβλητών δεν σημαίνει και ύπαρξη σχέσης αιτίας αποτελέσματος μεταξύ τους.
8 Βασικές έννοιες της ποσοτικής έρευνας μέσα από ένα παράδειγμα
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΡΙΒΗΣ Βασικέςέννοιεςτηςποσοτικήςέρευναςμέσααπό παραδείγματα (1) School uniform in urban public high schools VIRGINIA ANN BENDEL DRAA YOUNGSTOWN STATE UNIVESRITY 2005 9
Υπόδειγμα περιεχομένων από το παράδειγμά Βασικέςέννοιεςτηςποσοτικήςέρευναςμέσααπό ένα παράδειγμα (2) Εισαγωγή Τοποθέτηση προβλήματος Σκοπός της εργασίας Ερευνητικά ερωτήματα Σημαντικότητα Περιορισμοί και οριοθετήσεις Ορισμοί εννοιών ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 10
ένα ένα παράδειγμα (3) ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ «Τοποθέτηση προβλήματος»; 11
ένα παράδειγμα (4) Μια ευρύτερη περιοχή της γνώσης Μια μικρότερη περιοχή που είναι μέρος της προηγούμενης και είναι προβληματική 12
ένα παράδειγμα (5) 13 Το να αναφέρει ο/η ερευνητής/τρια την προβληματική περιοχή και κυρίως να προσδιορίσει τη σχέση της με την ευρύτερη περιοχή είναι η τοποθέτηση του προβλήματος.
ένα παράδειγμα (6) Η τοποθέτηση του προβλήματος είναι αντικείμενο των πρώτων παραγράφων της εισαγωγής μιας εργασίας. 14
ένα παράδειγμα (7) 15 Υπόδειγμα τοποθέτησης προβλήματος από το παράδειγμα Τοποθέτηση του προβλήματος Η πολιτική της κοινής ενδυμασίας (κοινή σχολική ενδυμασία ΚΣΕ) είναι αντικείμενο έντονης αντιπαράθεσης της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης των τελευταίων ετών. Οι υποστηρικτές επικαλούνται έρευνες που καταδεικνύουν οφέλη στην συμπεριφορά των μαθητών μέσα στο σχολείο (ΧΧΧ 2000), αλλά και στην σχολική απόδοση των μαθητών (ΖΖΖ 1998). Επίσης Από την άλλη μεριά οι σκεπτικιστές αντιτείνουν. Από τα παραπάνω καθίσταται σαφές ότι τα εμπειρικά στοιχεία των ερευνών δεν είναι επαρκή για να υπάρξει ένα αξιόπιστο και έγκυρο συμπέρασμα σχετικά με την αποτελεσματικότητα της συγκεκριμένης πολιτικής
ένα παράδειγμα (8) Η τοποθέτηση του προβλήματος (statement of the problem) συνήθως είναι τίτλος μιας ενότητας στην εισαγωγή που περιλαμβάνει όλο το σκεπτικό μέσααπότοοποίοπροέκυψετοπρόβλημα. Η τοποθέτηση του προβλήματος καταλήγει με την ρητή και συνοπτική διατύπωση του ερευνητικού προβλήματος είτε ονομάζοντάς το ως τέτοιο είτε ονομάζοντάς το σκοπό της έρευνας. 16
ένα παράδειγμα (9) Υπόδειγμα διατύπωσης προβλήματος ή σκοπού εργασίας από το παράδειγμα Σκοπός Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να εξετάσει τις επιδράσεις της χρήσης κοινής σχολικής ενδυμασίας στην σχολική απόδοση σε σχολεία οκτώ μεγάλων περιοχών του Οχάιο. Συγκεκριμένα προσπαθεί να προσδιορίσει την επίδραση που έχει η χρήση κοινής σχολικής ενδυμασίας σε δείκτες της σχολικής απόδοσης όπως τον βαθμό σχολικής παρακολούθησης, το ποσοστό αποφοίτων τη αποφοίτηση, τη σχολική επίδοση των μαθητών και την διαγωγή τους. 17
ένα παράδειγμα (10) Στην συνέχεια εξειδικεύομε το ερευνητικό μας πρόβλημα ορίζοντας τα συγκεκριμένα ερευνητικά μας ερωτήματα είτε τις υποθέσεις (hypothesis) είτε και τα δύο. Ποιο από δύο πρέπει να χρησιμοποιούμε και τι σημαίνει το καθένα από αυτά; 18
ένα παράδειγμα (11) Σεμιαποσοτικήέρευναανάλογαμετοπόσο γενικό ή συγκεκριμένο είναι το ερευνητικό μας πρόβλημα μπορούμε να θέσουμε και ερευνητικά ερωτήματα και υποθέσεις εργασίας (hypothesis). Οι ποιοτικές έρευνες δεν έχουν υποθέσεις. 19
ένα παράδειγμα (12) Υποθέσεις εργασίας Πειραματικές Ποιοτικές Ημι-πειραματικές 20 Ερευνητικά ερωτήματα
ένα παράδειγμα (13) Υπόδειγμα διατύπωσης ερευνητικών ερωτημάτων από το παράδειγμα 21 1. Βελτιώνει η χρήση κοινής σχολικής ενδυμασίας το βαθμό σχολικής παρακολούθησης ; 2. Βελτιώνει η χρήση κοινής σχολικής ενδυμασίας το ποσοστό αποφοίτων ; 3. Βελτιώνει η χρήση κοινής σχολικής ενδυμασίας τη σχολική επίδοση των μαθητών ; 4. Βελτιώνει η χρήση κοινής σχολικής ενδυμασίας την διαγωγή των μαθητών;
ένα παράδειγμα (14) Ακολουθεί η διατύπωση των υποθέσεων της εργασίας. Τι είναι «υπόθεση» ; ΕΝΑΙ ΤΑ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 22
ένα παράδειγμα (15) 23 Υπόδειγμα διατύπωσης υποθέσεων από το παράδειγμα 1. Η χρήση κοινής σχολικής ενδυμασίας αυξάνει το βαθμό σχολικής παρακολούθησης. 2. Η χρήση κοινής σχολικής ενδυμασίας αυξάνει το ποσοστό αποφοίτων. 3. Η χρήση κοινής σχολικής ενδυμασίας αυξάνει τη σχολική επίδοση των μαθητών. 4. Η χρήση κοινής σχολικής ενδυμασίας βελτιώνει την διαγωγή των μαθητών.
ένα παράδειγμα (16) Παρατηρούμε ότι σε κάθε μία από τις υποθέσεις μας μελετάμε δύο παράγοντες. Απότηνμίαμεριάτηνχρήσητηςκοινήςσχολικήςενδυμασίας, και από την άλλη το βαθμό σχολικής παρακολούθησης ή το ποσοστό αποφοίτων κ.ά. Οι παράγοντες αυτοί στην ποσοτική έρευνα αποκαλούνται ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ 24
ένα παράδειγμα (17) Οι Μεταβλητές (variables) είναιταπράγματαπου μετράμε, ελέγχουμε και χειριζόμαστε. Διαφέρουν μεταξύ τους κυρίως στον ρόλο που διαδραματίζουν στην έρευνα και στο τρόπο που τα μετράμε. Οι μεταβλητές διακρίνονται σε: 1. εξαρτημένες (dependent) και 2. ανεξάρτητες (independent). 25
ένα παράδειγμα (18) Η ανεξάρτητη μεταβλητή είναι αυτή που χειριζόμαστε αυτή που εικάζουμε ως αιτία. Η εξαρτημένη μεταβλητή είναι αυτή που μετράμε ή καταγράφουμε για να δούμε την επίδραση που έχει επάνω τους ο χειρισμός της ανεξάρτητης. H εξαρτημένη μεταβλητή είναι αυτή που θεωρούμε ως αποτέλεσμα. 26
ένα παράδειγμα (19) Η έννοια της ανεξάρτητης και εξαρτημένης μεταβλητής χρησιμοποιείται κυρίως στις πειραματικές έρευνες. Παρόλα αυτά οι έννοιες συναντώνται και στις περισσότερες από τις ημι-πειραματικές. Για παράδειγμα, αν θέλουμε να δούμε την διαφορά που πιθανώς έχουν οι άνδρες από τις γυναίκες στο βαθμό χρήσης των ηλεκτρονικών υπολογιστών, τότε θεωρούμε το φύλο ως ανεξάρτητη μεταβλητή και το βαθμό χρήσης των ηλεκτρονικών υπολογιστών ως εξαρτημένη. 27
ένα παράδειγμα (20) Στο προηγούμενο παράδειγμα θεωρήσαμε το φύλο ως ανεξάρτητη μεταβλητή. Επειδή αυτό το είδος της μεταβλητής, το φύλο δηλαδή, δεν μπορεί στην ουσία να γίνει αντικείμενο χειρισμού από τον ερευνητή, ονομάζεται εναλλακτικά αντί για ανεξάρτητη μεταβλητή, μετριαστική μεταβλητή (moderator variable). Τέτοιες μεταβλητές είναι εκτός από το φύλο, η ηλικία, η φυλή, η επαγγελματική κατάσταση κ.ά. 28
ένα παράδειγμα (21) Στο παράδειγμα που χρησιμοποιούμε, ηχρήσητηςκοινήςσχολικήςενδυμασίας είναι η ανεξάρτητη μεταβλητή. 29
ένα παράδειγμα (22) Στην βιβλιογραφία θα συναντήσει κάποιος και την εξωτερική μεταβλητή (extraneous variable). Η εξωτερική μεταβλητή αναφέρεται σε παράγοντα που επηρεάζει τη σχέση μεταξύ ανεξάρτητης και εξαρτημένης μεταβλητής και δεν ελέγχεται από τον ερευνητή. Για παράδειγμα, σε ένα πείραμα για την απόδοση δύο ομάδων εκπαιδευόμενων μπορεί να παρουσιάζονται διαφορές εξαιτίας της ύπαρξης του πειραματιστή και όχι της ανεξάρτητης μεταβλητής. 30
ένα παράδειγμα (23) ΠΡΟΣΟΧΗ: Υπάρχει και ο όρος μηδενική υπόθεση (null hypothesis). Ο όρος χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την στατιστική εξέταση της αξιοπιστίας των αποτελεσμάτων. 31
ένα παράδειγμα (24) Ο ερευνητής δεν έχει όμως τελειώσει την εισαγωγή του. Οφείλει να μας ξεκαθαρίσει: 1. Τι εννοεί λέγοντας «Γυμνάσιο» 2. Τι εννοεί λέγοντας «χρήση κοινής σχολικής ενδυμασίας». 3. Τι εννοεί λέγοντας «βαθμός σχολικής παρακολούθησης» 4. Τι εννοεί λέγοντας «σχολική επίδοση μαθητών» 5. Τι εννοεί λέγοντας «διαγωγή μαθητών» 6. Τι εννοεί λέγοντας «..» ΑΛΛΑ ΚΥΡΙΩΣ 32
ένα παράδειγμα (25) ΑΛΛΑ ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΕΙ: 1. Πως μετρά την «χρήση κοινής σχολικής ενδυμασίας». 1) Πως μετρά τον «βαθμό σχολικής παρακολούθησης» 2) Πως μετρά την «σχολική επίδοση μαθητών» 3) Πως μετρά την «διαγωγή μαθητών». Η διαδικασία με την οποία ο ερευνητής καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο μετρά μια μεταβλητή ονομάζεται λειτουργικός ορισμός. 33
ένα παράδειγμα (26) Υπόδειγμα διατύπωσης λειτουργικών ορισμών από το παράδειγμα 34 Η σχολική διαγωγή των μαθητών αναφέρεται στην συμμόρφωσή τους στους κανόνες του σχολείου, [ορισμός]. Η σχολική διαγωγή μετριέται με το επί της εκατό ποσοστό αποβολών των μαθητών ανά σχολική μονάδα [λειτουργικός ορισμός].
ένα παράδειγμα (27) 35 Δύο ακόμη πράγματα έχουν μείνει για τον ερευνητή στην εισαγωγή της εργασίας του: 1. Να επιχειρηματολογήσει σχετικά με τις οριοθετήσεις και τους περιορισμούς της έρευνάς του. 2. Να επιχειρηματολογήσει για την σημαντικότητα της έρευνας ή της λύσης του ερευνητικού προβλήματος από επιστημονικής πρωτίστως και πρακτικής δευτερευόντως σκοπιάς.
ένα παράδειγμα (28) Οριοθετήσεις (Delimitations) Οι επιλογές που κάνει ένας ερευνητής για να καταστήσει την επίλυση ενός προβλήματος εφικτή. 36
ένα παράδειγμα (29) Υπόδειγμα διατύπωσης οριοθετήσεων από το παράδειγμα Η έρευνα έχει επικεντρωθεί στην συλλογή στοιχείων αποκλειστικά από τις οκτώ μεγαλύτερες περιοχές του Οχάιο της περιόδου 1994-2002. 37
ένα παράδειγμα (30) Περιορισμοί (Limitations) Οι επιδράσεις που δεν μπορούν να ελεγχθούν ή οι αδυναμίες λόγω των οριοθετήσεων που τέθηκαν. 38
ένα παράδειγμα (31) Υπόδειγμα διατύπωσης περιορισμών από το παράδειγμα Εάν τα στοιχεία που ελήφθησαν σχετικά με την σχολική απόδοση των μαθητών από τις διευθύνσεις των σχολείων είναι ανακριβή, τότε είναι προβληματική η εκτίμηση ομοιοτήτων ή διαφορών μεταξύ των σχολείων. Εάν στις σχολικές μονάδες που μετρήθηκαν είχαν υπάρξει γεγονότα όπως αλλαγή της διεύθυνσης του σχολείου ή τότε 39