ESCAPE: Μια εκ αιδευτική αθλητική ρόκληση για την ενίσχυση της αυτογνωσίας των µαθητών 21ο Γυµνάσιο Πάτρας Σχ. Έτος 2012-13
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος 3 Ο Αθλητισµός ιστορική αναδροµή 4 Ντό ινγκ και αθλητής αγώνων δρόµου 6 Τα στεροειδή.6 Γονιδιακό ντό ινγκ...8 Κά νισµα και αθλητής αγώνων δρόµου 9 Παθητικό κά νισµα και άθληση 10 Ε ιλογή α ουτσιού τρεξίµατος και αθλητής αγώνων δρόµου 12 Η ανατοµία ενός α ουτσιού τρεξίµατος...14 Τεχνολογία και αθλητής αγώνων δρόµου.17 Πρώτες Βοήθειες στους αγωνιστικούς χώρους.20 Ατυχήµατα ελαφριάς µορφής..20 Ατυχήµατα σοβαρής µορφής..21 Οδηγός Βασικών Πρώτων Βοηθειών...22 Συµ ερασµατικά 25 Πηγές 26 Παράρτηµα..27 2
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΑΘΛΟΥΜΑΣΤΕ γιατί Citius Altius Fortius ιο γρήγορα ιο ψηλά ιο δυνατά ΠΡΕΠΕΙ να ωθήσουµε το σώµα µας τις αρετές µας τον ολιτισµό µας Η αθλητική ιδέα της αθλητικής ρώµης της ηθικής ακεραιότητας και της πνευµατικής- πολιτιστικής µας ανάτασης πρέπει να αποκατασταθεί. Αντιστεκόµαστε στην ιδέα της εµπορευµατοποίησης, αρνούµαστε την βία και τον φανατισµό αναδεικνύοντας την αξία της συµµετοχής, της διαρκούς προσπάθειας και της άµιλλας. Κατανοούµε ότι αυτό προϋποθέτει την αλλαγή των σηµερινών αθλητικών δοµών και την ποιοτική αναβάθµιση του σχολικού αθλητισµού. Έτσι, ίσως «πιο γρήγορα, πιο ψηλά, πιο δυνατά» προσγειωθούµε στις σύγχρονες ανάγκες των νέων και της κοινωνίας. Γι αυτό ένας σπουδαίος άνθρωπος, ο Νίκος Καζαντζάκης εξυµνεί το αθλητικό πνεύµα και την ευγενή άµιλλα γράφοντας: Ν ασκείς το σώµα και την ψυχή ως άτοµο, ανεξάρτητο α ό την οµάδα ν ασκείς το σώµα και την ψυχή ως άτοµο µέσα στην οµάδα την δική σου ν ασκείς το σώµα και την ψυχή αναφορικά µε την άλλη οµάδα ν ασκείται ολάκερη η µια οµάδα αναφορικά µε την άλλη οµάδα Εµείς οι µαθητές του 21 ου Γυµνασίου που εργαστήκαµε κατά την διάρκεια της σχολικής χρονιάς πάνω σε όλες τις πλευρές του σύγχρονου αθλητισµού όπως το ντόπινγκ, το κάπνισµα, τις πρώτες βοήθειες, την τεχνολογία και αθλητισµό. Με την συµµετοχή µας στους αγώνες δρόµου που έγιναν στην Πάτρα, µε την επίσκεψη στην κοιτίδα του αθλητικού ιδεώδους, την Αρχαία Ολυµπία, προσπαθήσαµε να αναδείξουµε την σύγχρονη αθλητική ιδέα. 3
Ο αθλητισµός είναι η συστηµατική σωµατική καλλιέργεια και δράση µε συγκεκριµένο τρόπο, ειδική µεθοδολογία και παιδαγωγική µε σκοπό την ύψιστη σωµατική απόδοση, ως επίδοση σε αθλητικούς αγώνες, στο αθλητικό και κοινωνικό γίγνεσθαι. Παράλληλα ο αθλητισµός είναι ένας κοινωνικός θεσµός ο οποίος αντικατοπτρίζει τη δεδοµένη κοινωνία και τον πολιτισµό της Η λέξη αθλητισµός ως έννοια διαµορφώθηκε στους µετά-οµηρικούς χρόνους, καθώς η λέξη αυτή δεν συναντάται ούτε στην Οδύσσεια ούτε στην Ιλιάδα. Πιθανότατα, η έννοια διαµορφώθηκε µε την καθιέρωση των ιερών αγώνων (Ολυµπιακοί αγώνες στην αρχαιότητα Ολύµπια εν ίω, Πύθι, Νέµεα, Ίσθµια κατά τον 8ο αιώνα π.χ.. Ο αθλητισµός υπό αυτήν την µορφή είναι καθαρά αγωνιστικός κάτι βέβαια που αλλάζει µε την πάροδο του χρόνου και την κατάργηση των Ολυµπιακών Αγώνων το 392/93 µ.χ. από τον Θεοδόσιος Α'. Ο αθλητισµός θα επανεµφανιστεί αργότερα στις αρχές του 19ου αιώνα στη Μεγάλη Βρετανία ως σπορ (sport). Εντούτοις, η λέξη σπορ είναι γαλλική και χρονολογείται από την εποχή του Μεσαίωνα. Ήταν ταυτόσηµη µε το παιχνίδι και τη διασκέδαση. 4
Ωστόσο πρέπει να διαχωριστεί η έννοια της άθλησης από την έννοια της άσκησης. Η άσκηση γίνεται άθληση όταν αποκτάει ανταγωνιστικό χαρακτήρα, για παράδειγµα ένας που τρέχει στο δρόµο κάνει άσκηση, ωστόσο εάν έχει κάποιον αντίπαλο ώστε για το ποιος θα τερµατίσει πρώτος ή ακόµα και αν ανταγωνίζεται τον ίδιο του τον εαυτό, µε το χρονόµετρο κάνει άθληση. Επίσης πρέπει να προστεθεί και η έννοια, της κίνησης. Από τον 20ο αιώνα, ο αθλητισµός πήρε διαστάσεις οικονοµικές, πολιτικές και πολιτιστικές. ηµιουργήθηκαν κανόνες και κανονισµοί για τα αθλήµατα, οι φάσεις των αγωνισµάτων, καθώς και οι εξειδικεύσεις στον τοµέα του αθλητισµού. Τα ΜΜΕ είναι σαφώς ο µοχλός για την παγκοσµιοποίηση του αθλητισµού, ενός προϊόντος µοναδικού καθώς µπορεί να ενώσει τους ανθρώπους ανεξαρτήτως διακρίσεων. Με την σύσφιξη των διεθνών σχέσεων, αυξάνεται ο αριθµός των αθλητών και των αθλουµένων, δηµιουργούνται νέοι κυβερνητικοί και µη οργανισµοί, ενώ βελτιώνονται και οι αθλητικοί αγώνες. Οι αθλητικοί οργανισµοί µπορούν να διακριθούν στα Σωµατεία, στις Αθλητικές Ανώνυµες Εταιρείες, στις οµοσπονδίες, στα τµήµατα αµειβοµένων αθλητών, στη Εθνική Ολυµπιακή Επιτροπή, η Γενική Γραµµατεία Αθλητισµού, καθώς και στους συνδέσµους προπονητών, διαιτητών και κριτών. Εµείς καλούµαστε να µελετήσουµε την εξέλιξη του αθλητισµού µέσα από διάφορες παραµέτρους της σύγχρονης εποχής, όπως είναι το κάπνισµα και αθλητής, το ντόπινγκ και αθλητής, η τεχνολογία και πόσο αυτή µπορεί να βοηθήσει τον αθλητή και τέλος οι Πρώτες Βοήθειες που µπορεί να φανούν χρήσιµες σ έναν αθλητή αγώνων δρόµου. 5
Α. Ντό ινγκ και αθλητής αγώνων δρόµου Από τις εποχές της Αρχαίας Ολυµπίας, όπου το µόνο απτό έπαθλο ήταν ο κότινος από ελιά, η δόξα του νικητή ήταν υπέρλαµπρη. Τόσο, που να αναγκάσει, σύµφωνα µε ορισµένες πληροφορίες, ακόµη και τους προγόνους µας να καταφύγουµε σε παράτυπες τεχνικές βελτίωσης των δυνατοτήτων τους. Ένα µείγµα κρασιού και στρυχνίνης, ενός δηλητηρίου που σε µικρές δόσεις λειτουργεί σαν διεγερτικό, λέγεται πως ήταν το µυστικό µερικών νεαρών αθλητών στις αρχαίες Ολυµπιάδες. Τα χρόνια πέρασαν, αλλά ο διακαής πόθος πολλών αθλητών µε οποιοδήποτε αντίτιµο έχει παραµείνει αναλλοίωτος µέσα στους αιώνες. Σήµερα άλλωστε ο αθλητισµός έχει αλλάξει πέρα από την δεδοµένη δόξα του νικητή σε µια Ολυµπιάδα, υπάρχουν και πολλά συνεπακόλουθα που κάνουν το δέλεαρ της επιτυχίας ακόµη µεγαλύτερο. Συναντήσεις στίβου µε µεγάλα χρηµατικά έπαθλα, χορηγοί, διαφηµίσεις, όλα αυτά καταλήγουν στα κέρδη. Και όταν η ζωή ενός αθλητή είναι γεµάτη στερήσεις, συνεχή προσπάθεια, αλλά παράλληλα και αγώνα για επιβίωση µε πενιχρά µέσα, αφού οι διακρίσεις απαιτούν πλήρη αφοσίωση στο άθληµα και κατά συνέπεια καµία άλλη επαγγελµατική ενασχόληση, η καταξίωση και οι µεγάλες διακρίσεις γίνονται έως και αναγκαίες. Έτσι, ορισµένοι αθλητές υποκύπτουν στον πειρασµό και προσπαθούν να ενισχύσουν τον οργανισµό τους και να ανεβάσουν τις επιδόσεις τους µε την χρήση διαφόρων φαρµακευτικών σκευασµάτων. Εδώ να ξεκαθαρίσουµε πως δεν είναι όλες οι ουσίες που χρησιµοποιούνται στο ντόπινγκ ίδιες, ούτε και χρησιµοποιούνται για τον ίδιο σκοπό. Ανάλογα µε τις ανάγκες του κάθε αθλητή, υπάρχουν ουσίες που αυξάνουν το µυϊκό όγκο και την δύναµη του αθλητή, διεγείρουν, χαλαρώνουν, προκαλούν απώλεια βάρους, καλύπτουν τον πόνο ή απλά κρύβουν την χρήση άλλων ουσιών. Στη συνέχεια θα ρίξουµε µια µατιά στην κάθε κατηγορία αναβολικών, αναλύοντας τι ακριβώς κάνουν, ποια είναι τα αποτελέσµατα αλλά και ποιες είναι οι βλάβες που προξενούν στον οργανισµό. Τα στεροειδή Ίσως η πιο γνωστή κατηγορία απαγορευµένων ουσιών είναι τα αναβολικά στεροειδή, που είναι οι πιο γνωστή κατηγορία ουσιών ντόπινγκ, έχοντας µάλιστα γίνει σχεδόν συνώνυµη µε το ντόπινγκ, αφού πολλές φορές έχουµε ακούσει τη φράση «έκανε χρήση αναβολικών», ακόµη και αν αναφέρεται σε άλλες ουσίες. Τα στεροειδή είναι µια χηµική ουσία που προέρχεται από τη χοληστερόλη. Υπάρχουν διάφορες στεροειδείς ορµόνες στο ανθρώπινο σώµα, από την αντρική τεστοστερόνη µέχρι τα γυναικεία οιστρογόνα. Τα περισσότερα 6
αναβολικά στεροειδή µάλιστα περιέχουν τεστοστερόνη και τα παράγωγα της, ενώ λαµβάνονται είτε µέσω χαπιών είτε αινέσιµα. Ρόλος τους είναι να χτίζουν µυϊκό ιστό και οστική µάζα και γι αυτό το λόγο χρησιµοποιούνται από αθλητές, καθώς πέρα από τη δεδοµένη ενδυνάµωση του αθλητή, επιτρέπουν ακόµη την εντατικότερη και µεγαλύτερης διάρκειας άσκηση. Φυσικά, όπως όλες οι ανάλογες ουσίες, τα αναβολικά στεροειδή προκαλούν σοβαρές µεσοπρόθεσµες και µακροπρόθεσµες παρενέργειες στον οργανισµό, όπως βλάβες στο συκώτι και πιθανή στειρότητα, αλλά και αλλαγές στη διάθεση, επιθετικότητα και κατάθλιψη. Ειδικά στους άνδρες η παρατεταµένη χρήση αναβολικών µπορεί να προκαλέσει τριχόπτωση και ανάπτυξη του στήθους, ενώ στις γυναίκες προκαλεί ανάπτυξη τριχοφυΐας στο πρόσωπο και το σώµα, κάνει την φωνή πιο µπάσα, ενώ σε περίπτωση εγκυµοσύνης απειλείται άµεσα το έµβρυο. Μια άλλη µέθοδος αύξησης της µυϊκής µάζας και ενδυνάµωσης είναι η αύξηση του ποσοστού του οξυγόνου στους ιστούς. Τρεις είναι οι κύριες µέθοδοι για να γίνει κάτι τέτοιο εφικτό. Μια άλλη µέθοδος είναι η χρήση τεχνιτών φορέων οξυγόνου στον οργανισµό που επιτελούν το ρόλο της αιµοσφαιρίνης(γνωστή και ως αιµογλοβίνη), της πρωτεΐνης που µεταφέρει το οξυγόνο από τους πνεύµονες στους ιστούς και το διοξείδιο του άνθρακα από τους ιστούς στους πνεύµονες. Τέλος, η πιο γνωστή µέθοδος είναι αυτή της προσθήκης αίµατος στους αθλητές. Ο αθλητής αποθηκεύει το αίµα του πριν τη διάρκεια των αγώνων και το προσθέτει στον οργανισµό του την κατάλληλη στιγµή. Έτσι, περισσότερο αίµα στον οργανισµό σηµαίνει φυσιολογικά και µεγαλύτερη παροχή οξυγόνου στους ιστούς. Όµως, η ξαφνική υπερφόρτωση του οργανισµού µε περισσότερο αίµα, από όσο έχει ο ίδιος προγραµµατίσει, οδηγεί σε καρδιοαναπνευστικά προβλήµατα και µπορεί να προκαλέσει θρόµβους, καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικά επεισόδια. Αν ο αθλητής δεν χρησιµοποιήσει δικό του αίµα αλλά µεταµοσχεύσει ξένο, κινδυνεύει επιπλέον και από τις µολύνσεις που απειλούν όσους κάνουν µεταγγίσεις. Η πίεση είναι µεγάλη και ο αθλητής πρέπει να ρυθµίζει το σώµα και το πνεύµα του σαν µια ενιαία καλοκουρδισµένη µηχανή, ώστε να παίρνει το µάξιµουµ από αυτά όταν το χρειάζεται στους αγώνες, αλλά και να µπορεί να χαλαρώνει για να ξεκουραστεί όταν χρειάζεται. Το αντίθετο των διεγερτικών είναι χαλαρωτικές ουσίες, που επιτρέπουν στον αθλητή να χαλαρώσει από το στρες. Και εδώ υπάρχει ένα ευρύ φάσµα ουσιών που καλύπτει από τις καθηµερινές αλκοολούχες ουσίες µέχρι τις φαρµακευτικές συνταγές αλλά και τις ουσίες που περιέχουν κάνναβη. Το αλκοόλ είναι λίγο πολύ γνωστό πως χαλαρώνει τον άνθρωπο, καθώς επιδρά στο νευρικό σύστηµα και στον εγκέφαλο, ελαττώνοντας τον βαθµό λειτουργίας 7
τους. Έχει όµως και επιπτώσεις στην διανοητική κατάσταση του ατόµου ενώ συνεχής χρήση αλκοολούχων ουσιών προκαλεί εθισµό, γι αυτό και πρέπει να αποφεύγεται. Γονιδιακό ντό ινγκ Το γονιδιακό ντόπινγκ - κατά το οποίο γίνεται εισαγωγή DNA στο σώµα µέσω ενός αδρανοποιηµένου ιού ή άλλου µέσου - µπορεί να αλλοιώσει τη γενετική κατασκευή ενός ατόµου και να βελτιώσει τις αθλητικές του επιδόσεις, αυξάνοντας τους µυς και τη ροή αίµατος. Ωστόσο οι κίνδυνοι θα µπορούσαν να είναι µεγάλοι αφού ορισµένοι ασθενείς πέθαναν στη διάρκεια µελετών γονιδιακής θεραπείας. Η γονιδιακή θεραπεία αποτελεί για τους Ολυµπιακούς αθλητές έναν ελκυστικό νέο τρόπο απόκτησης του χρυσού µεταλλίου, αλλά η τεχνολογία αυτή είναι ένας πολύ επικίνδυνος τρόπος εξαπάτησης. Ο αθλητισµός µεταλλάσσεται παράλληλα µε την πρόοδο της επιστήµης στον τοµέα της γενετικής. Άνθρωποι µε ξεχωριστές σωµατικές ικανότητες δεν θα αποτελούν εξαίρεση, αλλά κανόνα. Ποδοσφαιριστές που θα αγνοούν την αίσθηση της κόπωσης και δροµείς των εκατό µέτρων που θα καλύπτουν την απόσταση σε οκτώ δευτερόλεπτα, θα κατασκευάζονται µέσα στα εργαστήρια µε µία απλή ένεση. Όλα αυτά µπορούν να γίνουν σήµερα µε την απενεργοποίηση µόνο ενός γονιδίου, της µυοστατίνης, που υπάρχει σε κάθε ανθρώπινο οργανισµό. To µεγάλο πλεονέκτηµα του γονιδιακού ντόπινγκ στη µάχη µε το αντιντόπινγκ, είναι ότι οι δυνάµεις που αποκτά ο αθλητής προέρχονται µέσω των ορµονών που παράγει ο ίδιος ο οργανισµός, χωρίς να είναι εµφανής η µετάλλαξη του γενετικού κώδικα µε τις συµβατικές µεθόδους ανίχνευσης. Ο µόνος σίγουρος τρόπος για να ανιχνευτεί η µετάλλαξη και η αύξηση των τιµών του οργανισµού, είναι να παρακολουθείται συστηµατικά από µικρή ηλικία ο αθλητής και να γίνεται σύγκριση των τιµών. Επιστήµονες 8
θεωρούν ότι ένας άλλος τρόπος ανίχνευσης του γονιδιακού ντόπινγκ µπορεί να γίνει µε βιοψία µυός και στη συνέχεια µε γενετική ανάλυση. Με τα δεδοµένα που υπάρχουν σήµερα, ο έλεγχος για γονιδιακό ντόπινγκ των αθλητών που συµµετέχουν σε διοργανώσεις, θα κοστίζει περισσότερο απ' ό,τι οι ίδιες οι διοργανώσεις και ουσιαστικά οι διεθνείς οµοσπονδίες θα πρέπει να καταβάλλουν το µεγαλύτερο µέρος των κονδυλίων τους µόνο για την προσπάθεια περιορισµού του φαινοµένου. Η ιεθνής Υπηρεσία Αντιντόπινγκ (WADA) ήδη χρηµατοδοτεί έρευνες για τον εντοπισµό του γονιδιακού ντόπινγκ µε χαµηλό, σχετικά, κόστος. Β. Κά νισµα και αθλητής αγώνων δρόµου Ο αθλητισµός είναι φυσικά µια δραστηριότητα αντίθετη και γενικότερα αναζωογονητική σε σχέση µε το κάπνισµα. Ο αθλητισµός µπορεί να µας προσφέρει µια σωστή φυσική κατάσταση, καλύτερη ψυχολογία καθώς και µακροζωία. Το κάπνισµα αντίθετα µπορεί να µας προσφέρει βλαβερές για τον οργανισµό µας ουσίες καθώς και µια φυσική αλλά και ψυχολογική κατάσταση πιεστική, ασφυκτική και αρνητική για την υγεία τη δικιά µας αλλά και των γύρω µας. Εποµένως, το κάπνισµα και ο αθλητισµός δεν µπορούν να συνδυαστούν αρµονικά και αν γίνει αυτό η διάθεση και η ψυχολογική κατάστασή µας θα πιεστεί, µε αποτελέσµατα αρνητικά. Τέλος σωστή θεραπεία και απεξάρτηση από το τσιγάρο θα ήταν η ασχολία µας µε τον αθλητισµό και γενικότερα η επιθυµία µας για απόκτηση ή αποκατάσταση της "φόρµας" µας, που σαφώς µπορεί να επιτευχθεί µέσω ενός αθλήµατος. Παρά τις αρνητικές συνέπειες που επιφέρει το τσιγάρο στον οργανισµό, χιλιάδες αθλητές δηλώνουν µανιώδεις καπνιστές. Από τα δείγµατα που δίνουν οι ποδοσφαιριστές για έλεγχο ντόπινγκ στο 19% ανιχνεύονται ίχνη νικοτίνης. Το αντίστοιχο ποσοστό στο Παγκόσµιο Κύπελλο χόκεϊ σε πάγο το 2009 εκτινάχθηκε κοντά στο 50%! Μελέτες απέδειξαν πως το κάπνισµα αυξάνει την εγρήγορση και τη γνωστική ικανότητα. Ετσι, ενισχύεται η αθλητική απόδοση. Επιπλέον µε τη νικοτίνη µπορεί να ελεγχθεί καλύτερα το στρες, ενώ το βάρος παραµένει µειωµένο. Οι αρνητικές συνέπειες του καπνίσµατος πάντως παραµένουν. Ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας υποστηρίζει πως για κάθε τσιγάρο που καπνίζει ένας 9
άνθρωπος µειώνεται κατά είκοσι λεπτά το προσδόκιµο ζωής του. Η νικοτίνη οδηγεί στην αύξηση της αρτηριακής πίεσης και του καρδιακού σφυγµού. Επιπλέον µπορεί να συστέλλονται τα περιφερειακά αγγεία µε αποτέλεσµα τη µειωµένη ροή του αίµατος στους ιστούς, που οδηγεί σε καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο. Το τίµηµα που θα πληρώσει ένας αθλητής είτε γιατί έχει εθιστεί στο κάπνισµα, είτε γιατί καπνίζει για να βελτιώσει τις επιδόσεις του, µπορεί να αποδειχτεί πολύ βαρύ και να οδηγήσει ακόµα και σε έµφραγµα στην ηλικία των 40 ετών. Η νικοτίνη και η πίσσα που περιέχονται στο τσιγάρο είναι στοιχεία πολύ επιβλαβή για τον οργανισµό, επιδρώντας κυρίως στο αναπνευστικό σύστηµα και στη συνέχεια στο καρδιοκυκλοφορικό. Εάν επηρεάζουν τον οργανισµό που δεν αθλείται, πόσο µάλλον βλάπτουν έναν αθλητή που χρειάζεται να έχει το αναπνευστικό του σύστηµα και το καρδιοαγγειακό σε εξαιρετική κατάσταση έτσι ώστε να έχει καλύτερες επιδόσεις. Παθητικό κά νισµα και άθληση εν βλάπτει µόνο το να είσαι καπνιστής αλλά και το να είσαι παθητικός καπνιστής. Μάλιστα αν κάνεις κάποια σωµατική άσκηση αφού πρώτα έχεις υποστεί το λεγόµενο παθητικό κάπνισµα, τότε υπάρχουν αυξηµένες πιθανότητες επιπλοκών στην ανθρώπινη υγεία. Το Τµήµα Επιστήµης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισµού του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας και το Ινστιτούτο Σωµατικής Απόδοσης και Αποκατάστασης του Κέντρου Έρευνας, Τεχνολογίας και Ανάπτυξης Θεσσαλίας έχουν εξελιχθεί, τα τελευταία χρόνια, σε παγκόσµια κέντρα έρευνας για τις συνέπειες της έκθεσης 10
στο παθητικό κάπνισµα στην υγεία του ανθρώπου κι έχουν εκπονήσει πληθώρα µελετών, Από τις έρευνες αυτές προέκυψε- µεταξύ άλλων- ότι, όταν κάνουµε κάποια µορφή ήπιας σωµατικής δραστηριότητας (π.χ., να περπατήσουµε γρήγορα για αρκετά λεπτά ή να ανεβούµε γρήγορα 2-3 ορόφους σκαλιά), αφού πρώτα έχουµε εκτεθεί σε παθητικό κάπνισµα, έχουµε πολύ µεγαλύτερο ρίσκο για επιπλοκές στην υγεία µας. Για παράδειγµα, κατά τη διάρκεια ήπιας σωµατικής δραστηριότητας, ύστερα από έκθεση µιας ώρας σε παθητικό κάπνισµα, η απόδοσή µας είναι µειωµένη κατά 37%, η αποδοτικότητα της αναπνοής µας κατά 10%, ενώ κάποιοι δείκτες του ανοσοποιητικού συστήµατος αυξάνονται έως και 60%. Αυτά τα αποτελέσµατα δείχνουν ότι το σώµα µας µπαίνει σε κίνδυνο επιπλοκών, όταν το επιφορτίζουµε µε άσκηση, ύστερα από έκθεση σε παθητικό κάπνισµα, κυρίως γιατί τα παραπάνω ποσοστά είναι ακόµη υψηλότερα σε άτοµα µε κακή φυσική κατάσταση, όπως οι υπέρβαροι και οι άνθρωποι µεγάλης ηλικίας. Τα αποτελέσµατα αυτά είναι, επίσης, σηµαντικά για άτοµα που αθλούνται, αφού φαίνεται καθαρά ότι, ύστερα από έκθεση σε παθητικό κάπνισµα, η απόδοση του σώµατος είναι σηµαντικά µειωµένη. Μέχρι πρόσφατα γνωρίζαµε ότι η χρόνια έκθεση στο παθητικό κάπνισµα ανεβάζει τις πιθανότητες για διάφορες ασθένειες, όπως ο καρκίνος, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και οι χρόνιες παθήσεις του αναπνευστικού. Με άλλα λόγια, δηλαδή, θεωρούσαµε ότι το παθητικό κάπνισµα δηµιουργεί προβλήµατα υγείας, µόνο όταν κάποιος ζει για χρόνια στον ίδιο χώρο µ' έναν καπνιστή ή επισκέπτεται επί έτη χώρους, στους οποίους υπάρχουν καπνιστές. Ωστόσο, µελέτες έχουν δείξει ότι ακόµη και µία ώρα έκθεσης σε παθητικό κάπνισµα προκαλεί σοβαρά προβλήµατα στην αναπνοή, τη λειτουργία της καρδιάς αλλά και σε πολλές ορµόνες και λειτουργίες του σώµατος. Για παράδειγµα, ή αποδοτικότητα της αναπνοής µειώνεται κατά 10-15%, ενώ οι έκκριση ορµονών του θυρεοειδούς αυξάνεται σηµαντικά. 11
Γ. Ε ιλογή α ουτσιού τρεξίµατος και αθλητής αγώνων δρόµου Ανάλογα µε τις επιδόσεις που θέλει να έχει ο αθλητής υπάρχουν διαφορετικά µοντέλα αθλητικών παπουτσιών. Έτσι διακρίνουµε: Πα ούτσια ελεγχόµενης κίνησης (Motion Control) Τα παπούτσια ελεγχόµενης κίνησης είναι τα πιο σταθερά, προσανατολισµένα στον έλεγχο παπούτσια. Σχεδιασµένα να περιορίζουν την υπερπαρεκλινόµενη βηµάτιση (ή να επιβραδύνουν το βαθµό στον οποίο ένας δροµέας παρεκκλίνει), τα παπούτσια ελεγχόµενης κίνησης είναι γενικά βαριά αλλά πολύ ανθεκτικά. Μπορούν να περιλαµβάνουν χαρακτηριστικά όπως µεσαία υποστήριξη (για τον έλεγχο του βηµατισµού), πάτο από πολυουρεθάνη (για σταθερότητα του πάτου) και περίβληµα ανθρακικής γόµας (για ανθεκτικότητα περιβλήµατος). Πολλά κατασκευάζονται πάνω σε µία επίπεδη σόλα, ο οποίος προσφέρει σταθερότητα και µέγιστη µέση υποστήριξη. Θα πρέπει να αγοράσετε τέτοια παπούτσια εάν: είστε δροµέας υπερπαρεκλινόµενης βηµάτισης ο οποίος χρειάζεται χαρακτηριστικά ελέγχου και έχει προτεραιότητα την ανθεκτικότητα. Ή: εάν φοράτε ορθοπεδικά και θέλετε ένα συµπαγές µέσο πάτο και βαθύ αντιστάτη τακουνιού. Ή: εάν είστε βαρύς δροµέας ο οποίος χρειάζεται επιπλέον ανθεκτικότητα και έλεγχο. Οι δροµείς µε επίπεδη πατούσα συχνά προτιµούν τα παπούτσια ελεγχόµενης κίνησης. Πα ούτσια σταθερότητας (Stability) Τα παπούτσια σταθερότητας προσφέρουν ένα καλό συνδυασµό απορροφητικότητας, µέσης υποστήριξης και ανθεκτικότητας. Για να παρέχουν σταθερότητα, αυτά τα παπούτσια έχουν συχνά ενδιάµεσους πάτους µέσης υποστήριξης ή 12
διπλής πυκνότητας. Συνήθως κατασκευάζονται πάνω σε µία ηµικαµπυλωµένη σόλα. Θα πρέπει να αγοράσετε τέτοια παπούτσια εάν: είστε δροµέας µεσαίου βάρους που δεν έχει ιδιαίτερα προβλήµατα ελέγχου κίνησης και θέλει ένα παπούτσι µε κάποια µέση υποστήριξη και καλή ανθεκτικότητα. Οι δροµείς µε κανονικές καµάρες συχνά προτιµούν τα παπούτσια σταθερότητας. Πα ούτσια α ορροφητικότητας (Cushioned) Τα παπούτσια απορροφητικότητας έχουν γενικά τον πιο µαλακό (ή πιο απορροφητικό) ενδιάµεσο πάτο και την ελάχιστη µέση υποστήριξη. Συνήθως κατασκευάζονται πάνω σε ηµικαµπυλωµένη ή καµπυλωµένη σόλα για την υποβοήθηση της κίνησης του ποδιού, το οποίο είναι χρήσιµο για τους δροµείς υποπαρεκλινόµενης βηµάτισης (οι οποίοι έχουν στιβαρά, δυσκίνητα πόδια). Θα πρέπει να αγοράσετε τέτοια παπούτσια εάν: είστε αποδοτικός δροµέας ο οποίος δεν υπερπαρεκλίνει και δεν χρειάζεται πρόσθετη µέση υποστήριξη. Οι δροµείς µε ψηλές καµάρες συνήθως προτιµούν τα παπούτσια απορροφητικότητας. Πα ούτσια µικρού βάρους - ρο όνησης (Lightweight Training) Τα ελαφριά παπούτσια προπόνησης είναι ελαφρύτερες εκδόσεις των καθιερωµένων για προπόνηση. Συνήθως κατασκευασµένα πάνω σε ηµικαµπυλωµένη ή καµπυλωµένη σόλα, τα ελαφριά παπούτσια προπόνησης χρησιµεύουν για προπονήσεις γρήγορου ρυθµού ή αγώνες. µερικά ελαφριά παπούτσια προπόνησης είναι σχετικά σταθερά, άλλα όχι. Θα πρέπει να αγοράσετε τέτοια παπούτσια εάν: είστε γρήγορος, αποδοτικός δροµέας ο οποίος θέλει ένα δεύτερο ζευγάρι ελαφριών παπουτσιών για προπόνηση γρήγορου ρυθµού. Ή: εάν θέλετε ένα αγωνιστικό παπούτσι, αλλά µε περισσότερη υποστήριξη και απορροφητικότητα που θα είχατε από καθαρά αγωνιστικό παπούτσι. Πα ούτσια ανωµάλου (Trail) Τα παπούτσια ανωµάλου προσφέρουν αυξηµένη πρόσφυση της σόλας, ενδιάµεσο πάτο όµοιο µε αυτόν των παπουτσιών σταθερότητας και άνω µέρος µε ενίσχυση στα δάχτυλα και ενισχυµένες ραφές για µεγαλύτερη ανθεκτικότητα. Θα πρέπει να αγοράσετε τέτοια παπούτσια εάν: κάνετε πολλές προπονήσεις εκτός δρόµου και θέλετε παπούτσι µε αυξηµένη πρόσφυση, ενισχυµένο άνω µέρος και επιπρόσθετη προστασία από χτυπήµατα από πέτρες. 13
Τι ρέ ει να έχετε υ όψη όταν ε ιλέγετε α ούτσια Αγοράστε παπούτσια τρεξίµατος από εξειδικευµένο κατάστηµα ή από κάποιον που να γνωρίζει πως να ταιριάζει τον σωστό τύπο παπουτσιών τρεξίµατος βάση του πέλµατός σας και του είδους βηµατισµού. οκιµάστε τα παπούτσια κατά το απόγευµα, όταν το πόδι έχει διασταλεί στο µέγιστο µέγεθός του. Στην επιλογή του µεγέθους, σιγουρευτείτε ότι υπάρχει περίπου 1/2 ίντσα περιθωρίου µεταξύ δαχτύλου και αρχής παπουτσιού. Να δοκιµάζετε τα παπούτσια µε τις κάλτσες που θα φοράτε όταν τρέχετε. Αναλύστε την ανάγκη σας για αγορά παπουτσιών τρεξίµατος βάση του αριθµού των µιλιών που έχετε κάνει µε τα παλιά παπούτσια. Μην περιµένετε να αγοράσετε παπούτσια όταν φθαρούν εξωτερικά τα παλιά. Ο ενδιάµεσος πάτος των περισσότερων παπουτσιών καταρρέει στα 600 χιλιόµετρα (ή νωρίτερα σε µερικές περιπτώσεις) και προσφέρει λίγη ή καθόλου προστασία µετά από αυτό το διάστηµα. Τα παπούτσια του τρεξίµατος είναι η πρώτη γραµµή άµυνας απέναντι στους τραυµατισµούς. Αν µπορείτε αγοράστε δύο ζευγάρια παπουτσιών τρεξίµατος. Η εναλλαγή στη χρήση τους θα αυξήσει το όριο ζωής του κάθε ζευγαριού. Σχεδόν τέσσερις µε έξι εβδοµάδες πριν τον µαραθώνιο, αγοράστε ένα ζευγάρι το οποίο θα χρησιµοποιήσετε στον αγώνα. Το ζευγάρι αυτό θα πρέπει να είναι το ίδιο µοντέλο παπουτσιού µε αυτά που έχετε διαπιστώσει ότι σας βολεύουν κατά τις µεγάλες προπονήσεις σας. Πρέπει να υπάρχει αρκετός χρόνος ώστε να στρωθεί το νέο ζευγάρι (καταγράφοντας 100χλµ µαζί µε µία µεγάλη προπόνηση) πριν τον αγώνα. Η ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΕΝΟΣ ΠΑΠΟΥΤΣΙΟΥ ΓΙΑ ΤΡΕΞΙΜΟ Κάθετη τοµή ενός α ουτσιού για τρέξιµο Ο στόχος είναι να συµ ληρώσει, και όχι να διορθώσει τον τρό ο ου κινούνται τα όδια σας. 14
1. Εξωτερική σόλα (Outsole) Η εξωτερική σόλα αποτελεί τη βάση ενός παπουτσιού για τρέξιµο. Οι επιστήµονες κατασκεύασαν το υλικό AHAR+, ως το τέλειο υλικό εξωτερικής σόλας. AHAR, δηλαδή, Ελαστικό Υψηλής Αντοχής στην Τριβή. Προσφέρει εξαιρετική ενίσχυση και πρόσφυση σε διαφόρων ειδών επιφάνειες, υγρές η στεγνές. Επίσης είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στους δροµείς να τρέχουν για µεγαλύτερο χρονικό διάστηµα µε τα ίδια παπούτσια. 2. Space Trusstic Το Space Trusstic είναι µια «γέφυρα» από πλαστικό µε ένα διάκενο στο πίσω µέρος της και βρίσκεται κάτω από το σηµείο της καµάρας. Το Space Trusstic προσφέρει στο παπούτσι αντοχή και σταθερότητα, χωρίς να υστερεί σε ελαστικότητα. Το διάκενο πίσω από τη «γέφυρα» επιτρέπει στην καµάρα του ποδιού σας να παίρνει διαφορετικό σχήµα καθώς τρέχετε, συµπληρώνοντας έτσι την φυσική κίνηση του ποδιού. 3. Ενδοσόλα (Midsole) Η ενδοσόλα είναι ένα στρώµα από αφρώδες υλικό µεταξύ της εξωτερικής σόλας και του άνω µέρους του παπουτσιού. Τα παπούτσια για τρέξιµο περιλαµβάνουν τα υλικά Solyte και SpEVA στις εσωτερικές τους σόλες. Τα υλικά αυτά συνδυάζουν ενίσχυση και ανθεκτικότητα, ενώ είναι συγχρόνως αρκετά ελαφρά για τρέξιµο µεγαλύτερων αποστάσεων. 4. GEL Cushioning Τα υλικά ενίσχυσης τοποθετούνται συχνά στα σηµεία της φτέρνας και στο µπροστινό µέρος του παπουτσιού έτσι ώστε να µειώνονται οι κραδασµοί και οι δυνάµεις που ασκούνται από το βάρος του σώµατός σας κατά τη διάρκεια του τρεξίµατος. Ένα µοναδικό GEL χρησιµοποιείται στο σηµείο της φτέρνας και στο µπροστινό µέρος του παπουτσιού για να µειώσει τους κραδασµούς. Χάρη στην ενίσχυση που προσφέρει αυτό το GEL, το σώµα σας αφιερώνει λιγότερη ενέργεια στην προσπάθεια για ισορροπία, και εστιάζει περισσότερο στην εµπρόσθια κίνηση. Ως συνέπεια, το τρέξιµο γίνεται λιγότερο κουραστικό, µε αποτέλεσµα να µειώνονται οι πιθανότητες τραυµατισµού. 5.Πάτος (Sockliner) Ο πάτος είναι το πρώτο στρώµα µαλακού αφρώδους υλικού, επάνω στο οποίο πατάει το πόδι σας µέσα στο παπούτσι. Οι πάτοι από αφρώδες υλικό που προσφέρουν ενίσχυση και φροντίζουν για την άνετη εφαρµογή του παπουτσιού. Οι περισσότεροι πάτοι είναι αποσπώµενοι έτσι ώστε να µπορούν να προσαρµοστούν και να καθαριστούν πιο εύκολα. 6.Lasting Είναι ένα στρώµα που ράβεται κάτω από τον πάτο. Τα υλικά που 15
χρησιµοποιούνται στη φόδρα είναι το Solyte και το SpEVA και αποτελούν τον τέλειο συνδυασµό ενίσχυσης και ανθεκτικότητας. Χρησιµοποιούνται διάφορες πυκνότητες, (45, 55 and 65) για να επιτυγχάνονται πιο µαλακές και πιο σκληρές φόδρες για διαφορετικού τύπου αθλητικά παπούτσια. Για παράδειγµα, στα γυναικεία παπούτσια για τρέξιµο, συνήθως τοποθετείται πιο µαλακή φόδρα. 7. Γλώσσα (Tongue) Η γλώσσα είναι µια ξεχωριστή λωρίδα στο άνω µέρος του παπουτσιού. Σας βοηθά να βάζετε και να βγάζετε το παπούτσι πιο εύκολα. Επίσης εµποδίζει τα κορδόνια να τρίβονται στο πόδι σας. 8. Καψούλια (Eyelet) Τα καψούλια είναι οι τρύπες µέσα από τις οποίες περνούν τα κορδόνια. Τα καψούλια σε ένα αθλητικό παπούτσι πρέπει να είναι αρκετά µεγάλα έτσι ώστε να µπορείτε να ρυθµίζετε τα κορδόνια σας γρήγορα και εύκολα. 9.Heel Collar Το Heel Collar είναι το άνω µέρος του οπίσθιου µέρους του παπουτσιού που στηρίζει τη φτέρνα και τον Αχίλλειο τένοντα. Εµποδίζει το πόδι σας να γλιστρήσει µέσα στο παπούτσι και προσφέρει σταθερότητα στο τρέξιµο. Τα παπούτσια για τρέξιµο περιλαµβάνουν την τεχνολογία Personal Heel Fit (PHF), µε «µνήµη αφρού». Αυτό το υλικό είναι αρκετά µαλακό έτσι ώστε το πόδι σας να αισθάνεται αναπαυτικά µέσα στο παπούτσι, ενώ προσφέρει άνετη εφαρµογή, προσαρµοσµένη στις καµπύλες του ποδιού σας, κάθε φορά που φοράτε τα παπούτσια σας. 10. Heel Counter Το Ηeel Counter, το προστατευτικό της φτέρνας, είναι µία εσωτερική κατασκευή από πλαστικό υλικό που αγκαλιάζει τη φτέρνα σας και την κρατά σταθερή κατά τη διάρκεια του τρεξίµατος. Καθώς το Ηeel Counter είναι ένα από τα πιο βαριά τµήµατα του παπουτσιού, προσπάθησαν να κατασκευάσουν προστατευτικά φτέρνας που ενώ προσφέρουν αρκετή στήριξη και σταθερότητα, παραµένουν όσο το δυνατό πιο ελαφρά. 11. Το άνω µέρος (Upper) Το άνω µέρος του παπουτσιού είναι σχεδιασµένο έτσι ώστε να κρατά το πόδι σας στη σωστή θέση µέσα στο παπούτσι. Για το άνω µέρος του παπουτσιού χρησιµοποιούνται µαλακά υλικά, που αγκαλιάζουν το πόδι και του επιτρέπουν να αναπνέει. Τα υλικά αυτά επίσης κρατούν τα πόδια σας δροσερά και σταθερά και επιπλέον τα βοηθούν να µένουν στεγνά ακόµα και σε υγρές καιρικές συνθήκες. 16
. Τεχνολογία και αθλητής αγώνων δρόµου Η τεχνολογία διαδραµατίζει σηµαντικό ρόλο στον αθλητισµό. Η βελτίωση των οργάνων βοηθάει και στη βελτίωση του θεάµατος και, συνήθως, και των επιδόσεων, ίσως θυµάστε τι συνέβη µε τα συνθετικά µαγιό της κολύµβησης, τα οποία, τελικά, απαγορεύτηκαν. Οι αγώνες δρόµου γίνονταν στο Στάδιο, το µήκος του οποίου ποίκιλλε από πόλη σε πόλη, αφού διέφερε ο ους που χρησιµοποιούνταν ως µονάδα µέτρησης. Για παράδειγµα, το Στάδιο στην Ολυµπία είχε µήκος 192,28 πόδια, στους ελφούς 177, 5 και στην Αθήνα 184,96. Ένας ισόπεδος χώρος δίπλα σε λόφους ή σε πλαγιές τους αποτελούσε τη συνήθη επιλογή για την κατασκευή ενός Σταδίου. Αρχικά, η αφετηρία και το τέρµα του στίβου καθορίζονταν από απλές γραµµές χαραγµένες στο χώµα. Από τον 5ο αι. π.χ., στα σηµεία αυτά τοποθετήθηκαν οι βαλβίδες, δηλαδή µόνιµες µακρόστενες λίθινες πλάκες µε σκαλισµένες κατά µήκος δύο παράλληλες εγκοπές. Οι θέσεις των δροµέων διαχωρίζονταν από πασσάλους τοποθετηµένους σε κοιλότητες. Στην Ύστερη Κλασική εποχή επινοήθηκε µία µηχανή άφεσης, η ύσπληξ, που βασίστηκε στην τεχνολογία του καταπέλτη. Θεωρείται ότι αντιπροσωπεύει µία σηµαντική µεταβολή στους αγώνες δρόµου, εφόσον εξασφάλιζε την ταυτόχρονη εκκίνηση όλων των αθλητών, αποκλείοντας έτσι οποιαδήποτε 17
µεροληψία από πλευράς κριτών. Στα αγωνίσµατα δρόµου µε µήκος µεγαλύτερο του σταδίου το σηµείο στροφής οριζόταν από πάσσαλο ή κιονίσκο και ονοµαζόταν καµ τήρ. Όσον αφορά τους δροµείς, αρχικά φορούσαν ένα κοµµάτι ύφασµα γύρω από τη µέση τους. Αργότερα, αυτό εγκαταλείφθηκε και οι αθλητές έτρεχαν εντελώς γυµνοί. Μόνη εξαίρεση ήταν ο ο λίτης δρόµος, στον οποίο οι αθλητές φορούσαν κράνος και κνηµίδες και κρατούσαν ασπίδες. Ωστόσο, τον 5ο αι. π.χ. καταργήθηκαν οι κνηµίδες και µετά τον 4ο αι. π.χ. και το κράνος, οπότε οι δροµείς έτρεχαν µόνο µε τη βαριά ξύλινη, επενδυµένη µε χαλκό, ασπίδα. Στάδιο World Games Taiwan Ο µοντέρνος αθλητισµός δηµιουργήθηκε µετά το τέλος των αρχαίων Ολυµπιακών αγώνων και αναπτύχθηκε µαζί µε την µοντέρνα βιοµηχανική κοινωνία. Στον µοντέρνο αθλητισµό υπάρχει η εξειδίκευση, η κοινωνικοποίηση και στόχος είναι η παραγωγή ρεκόρ και µεταλλίων. Τα αθλήµατα χωρίζονται σε 3 κύριες κατηγορίες (δρόµος, ρίψεις και άλµατα). ρόµοι. Αυτοί χωρίζονται σε δρόµους ταχύτητας, ηµιαντοχής και αντοχής. 18
1. ρόµοι ταχύτητας: Περιλαµβάνουν τα αγωνίσµατα 100µ, 200µ, 400µ, για άνδρες και γυναίκες, 110 µ. και 400 µ. µε εµπόδια για άνδρες και 100 µ. µε εµπόδια για γυναίκες. Επίσης στους δρόµους ταχύτητας περιλαµβάνονται και οι σκυταλοδροµίες 4Χ 100 και 4Χ400. Στους δρόµους ταχύτητας παίζει πολύ µεγάλο ρόλο η εκκίνηση, γι αυτό και οι αθλητές εκκινούν από κατάλληλα στηρίγµατα (στήρτιγκ, µπλοκ), που τους βοηθούν να δώσουν µια δυνατή ώθηση τη στιγµή της εκκίνησης. Στις σκυταλοδροµίες η αντίστοιχη απόσταση χωρίζεται σε 4 τµήµατα και κάθε τµήµα διανύει ένας αθλητής κρατώντας ένα ξύλινο ραβδί (σκυτάλη), που το µεταβιβάζει στον συναθλητή του, που θα τρέξει στο επόµενο τµήµα της απόστασης. Η µεταβίβαση (αλλαγή) της σκυτάλης, απαιτεί µεγάλη τεχνική κατάρτιση των αθλητών γιατί αν κατά την διάρκεια της αλλαγής η και όλης της διαδροµής η σκυτάλη πέσει κάτω, η οµάδα µηδενίζεται. 2. ρόµοι ηµιαντοχής: Στην κατηγορία αυτή περιλαµβάνονται αγωνίσµατα 800µ.., 1500µ. ( για άνδρες και γυναίκες) και 3000 µ. µε φυσικά εµπόδια (στιπλ µόνο ανδρικό αγώνισµα). Οι αθλητής των δρόµων αυτών πρέπει να διαθέτουν αντοχή και τεχνική ενώ επίσης οι δρόµοι ηµιαντοχής απαιτούν σταθερή ταχύτητα (τέµπο). 3. ρόµοι αντοχής, όπου συγκαταλέγονται τα αγωνίσµατα 5.000 µ., 10.000µ., και µαραθώνιος δρόµος, για άνδρες και γυναίκες. Στον µαραθώνιο ο αθλητής πρέπει να τρέξει 42.192 µ., όση δηλαδή η απόσταση που έτρεξε ο Φειδιππίδης από το Μαραθώνα µέχρι την Αθήνα, για να αναγγείλει την Νίκη των Ελλήνων επί των Περσών. Το αγώνισµα αυτό απαιτεί τεράστια αντοχή και αναπνευστική ικανότητα από τους αθλητές γιατί θεωρείται το πιο επίπονο αγώνισµα. Στην ίδια κατηγορία είναι και ο δρόµος σε ανώµαλο έδαφος, που διεξάγεται στο ύπαιθρο µε όλες τις δυσκολίες που προκύπτουν από το γεγονός αυτό. 19
Τέλος, στους δρόµους υπάρχει και το αγώνισµα βάδην που είναι αρκετά ιδιότυπο και αφύσικο και χρειάζεται ιδιαίτερη εκγύµναση και πολύ κόπο. Ε. Πρώτες Βοήθειες στους Αγωνιστικούς Χώρους ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΕΛΑΦΡΙΑΣ ΜΟΡΦΗΣ Στα ερισσότερα α ό αυτά ο ίδιος ο αθλητής ζητά να συνεχίσει το αιχνίδι, αλλά ρέ ει να είµαστε ολύ ροσεκτικοί! Αιµατώµατα µυικών ιστών Αιτία το πόδι ή το γόνατο του αντιπάλου ή ακόµη και το έδαφος µετά από πτώση. Άµεσα εφαρµόζουµε ψυχρά επιθέµατα ή ψυκτικό spray και ο παίχτης συνεχίζει. Μετά τον αγώνα αντιλαµβάνονται τον πόνο, το οίδηµα και την µείωση της κινητικότητας της τραυµατισµένης περιοχής. Αντιµετώπιση: Εφαρµογή πάγου µετά τον αγώνα επί 15 λεπτά µε συχνότητα ανά δύο ώρες για 48-72 ώρες, ακινητοποίηση για τουλάχιστον 18 ώρες, το τραυµατισµένο µέλος τοποθετείται σε ανάρροπη θέση, µετά το πρώτο 24ωρο άµεση κινητοποίηση µε ελαφρύ τρέξιµο, µασάζ από ειδικούς θα βοηθήσει αρκετά όπως και η χρήση αντιφλεγµωνωδών αλοιφών µετά το πρώτο 24ωρο. Εκδορές Κατά τη διάρκεια του αγώνα κάνουµε ένα µικρό καθαρισµό µε φυσιολογικό ορό, οξυζενέ, ιώδιο και αντιβιοτικό spray. Στο τέλος του παιχνιδιού πλένουµε µε άφθονο νερό και σαπούνι απολυµαίνουµε µε ιώδιο και τοποθετούµε βαζελινούχες αποστειρωµένες γάζες. Στα µικρά 20