Αιτιολογικοί Παράγοντες της Ψωρίασης και Νεότερες Θεραπείες Σαμπίνε Κρύγκερ-Κρασαγάκη Αν. Καθηγήτρια Δερματολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης
Νέα Αντίληψη για την Ψωρίαση Η ψωρίαση είναι μια πολύπλευρη, συστηματική, φλεγμονώδης νόσος Παθοφυσιολογία Συνοδά νοσήματα Έγκαιρη κατάλληλη θεραπεία με συγκεκριμένο στόχο 2
Το Φάσμα της Ψωρίασης 2012 Μια Πολύπλευρη, Συστηματική, Φλεγμονώδης Νόσος Ψωρίαση κεφαλής Ψωρίαση ονύχων Ψωριασικές πλάκες Ψωριασική αρθρίτιδα Ψωρίαση Ένα συστηματικό φλεγμονώδες νόσημα Ψυχολογικά συνοδά νοσήματα Χαμηλή ποιότητα ζωής Μεταβολικά συνοδά νοσήματα Slide courtesy of Prof Kristian Reich, M.D. 3
Υψηλός επιπολασμός των κυρίων συνοδών νοσημάτων σε ασθενείς με ψωρίαση Χαρακτηριστικά Μελέτες (N) Εκτίμηση (%) 95% CI (%) Άγχος 11 30.2 21.7 38.8 Ψωριασική Αρθρίτιδα 34 24.1 19.3 29.0 Κατάθλιψη 21 21.7 15.1 28.3 Υπέρταση 20 21.2 19.2 23.3 Παχυσαρκία 9 11.9 7.2 16.8 Καρδιαγγειακά νοσήματα 12 10.2 7.7 12.8 Διαβήτης 21 8.5 7.4 9.6 Υπερλιπιδαιμία, δυσλιπιδαιμία, υπεργλυκαιμία 7 7.4 6.5 8.4 IBD, νόσος του Crohn, ελκώδης κολίτιδα 3 0.8 0.1 1.4 Λέμφωμα 5 0.2 0.1 0.3 Mrowietz U, et al. Poster presentation at the 68 th Annual Meeting of the American 4 Academy of Dermatology, March 5 9, 2010, Miami Beach, FL, USA. # P3300 IBD = inflammatory bowel disease; CI confidence interval
Ποια είναι τα αίτια που συμβάλλουν στην αυξημένη θνησιμότητα στην ψωρίαση; Η σοβαρή ψωρίαση σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για θάνατο από διάφορες αιτίες Τα καρδιαγγειακά είναι η πιο συχνή αιτιολογία θανάτου Καρδιαγγειακή νόσος υψηλότερος απόλυτος και επιπλέον κίνδυνος θνησιμότητας HR = 1.57 [95% CI: 1.26 1.96] Αιτία θανάτου* Απόλυτος κίνδυνος a κίνδυνος a Επιπλέον Καρδιαγγειακή νόσος 61.9 3.5 Λοιμώξεις 40.1 2.6 Άγνωστη 44.8 1.9 Κακοήθειες 39.0 1.6 Νεφρική νόσος 3.5 1.2 Χρόνια νόσος κατώτερου αναπνευστικού 9.0 1.0 Άλλα 6.8 0.8 Άνοια 2.1 0.5 Διαβήτης 2.1 0.4 Ηπατική νόσος 0.8 0.1 Αυτοκτονία 0.2 0.0 Ατυχήματα 1.4 0.0 GPRD = General Practice Research Database a 5 Deaths per 1000 patient-years. Abuabara K, et al. Br J Dermatol 2010;163:586 592 *All cause mortality (1987 2002 UK GPRD database): Severe psoriasis (n=3,603) vs. no psoriasis (n=14,330)
Μεταβολικό Σύνδρομο: Ένα Καθιερωμένο Συνοδό Νόσημα στην Ψωρίαση Μεταβολικό σύνδρομο (%) 35 30 25 20 15 10 5 0 18 20 Ψωρίαση (n=338) Ομάδα ελέγχου (n=334) 31 40 41 50 51 60 61 70 >71 Ηλικία (έτη) Gisondi P, et al. Br J Dermatol 2007;157:68 73. 6
Στρες και Ψωρίαση Το ψυχολογικό στρες ή το στρες του τρόπου ζωής έχουν αναφερθεί ότι προηγούνται της έναρξης της ψωρίασης, όπως και το ότι μπορούν να επιταχύνουν εξάρσεις της νόσου. Έτσι, η ψωρίαση φαίνεται ότι επηρεάζεται από ορμόνες που εκλύονται σε απάντησης στο στρες και απελευθερώνονται στη κυκλοφορία ή στο δέρμα. Fortune D, et al. 2005, Dermatol Clin 23:681
Τοπικό Στρες Φαινόμενο Koebner (ή ισομορφικό φαινόμενο): Σχηματισμός ψωριασικών πλακών σε υγιές δέρμα σε ψωριασικούςασθενείςμετάαπόδερματικότραύμα/στρες.
Αρχές της Απάντησης στο Στρες Paus R et al. Trends Immunol 2006, 27:32-39
Η εξέλιξη στις θεραπευτικές επιλογές για την ψωρίαση Μεθοτρεξάτη PUVA Κυκλοσπορίνη Ηπατοτοξικότητα Καρκίνος Δερμ. Νεφροτοξικότητα Βιολογικές θεραπείες
Anti-TNF & Κλασική Συστηματική Θεραπεία: Σύγκριση Αποτελεσματικότητας No head-to-head comparison NNT:Νumber Νeeded to Τreat Langley R, et al. Br J Dermatol. 2010;162:1349 1358
H anti-tnf θεραπεία προσφέρει σημαντικά καλύτερα αποτελέσματα έναντι της ΜΤΧ: Αποτελέσματα συγκριτικής μελέτης Ανταποκριθέντες ασθενείς, % 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 80 J.H. Saurat et al. Br J Derm 2007 52 17 PASI 75 PASI 90 PASI 100 Adalimumab 36 16 η εβδ. θεραπείας 18 PASI 75 PASI 90 PASI 100 MTX 7
Δεδομένα Αποτελεσματικότητας Βιολογικών Θεραπειών στο Τριχωτό της Κεφαλής Adalimumab Etanercept Infliximab 77% (ΙΤΤ,BELIEVE Wk 16,μέση βελτίωση PSSI) 1 87% (LOCF,50mg biw, Wk 12,μέση βελτίωση PSSI) 2 NA Ustekinumab NA Note: Data is not based on head to head studies NA=Not available; biw = biweekly 13 1 Thaçi D, et al. Poster presented at 18 th EADV Congress, 7 11 October 2009; Berlin, Germany. Abstract P824. 2 Bagel J, et al. Poster presented at 69 th Annual AAD meeting, 4 8 February 2011, New Orleans, USA. Abstract P3322
Δεδομένα Αποτελεσματικότητας Βιολογικών Θεραπειών στη Ψωρίαση Παλαμών - Πελμάτων Adalimumab 31% (NRI) (REACH Week 16), Etanercept Infliximab Ustekinumab 25% (NRI) (REACH Week 28) 1 NA (μόνο palmoplantar pustulosis δεδομένα διαθέσιμα) 2 NA (μόνο case reports διαθέσιμα) NA (μόνο palmoplantar pustulosis case reports διαθέσιμα) 3 1 Leonardi C, et al. Arch Dermatol 2011;147:429 36 2 Bissonnette R, et al. J Drugs Dermatol 2008;10:940 6 3 Gerdes S, et al. Br J Dermatol 2010;163:1116 8 14
Δεδομένα Αποτελεσματικότητας Βιολογικών Θεραπειών στη Ψωρίαση των Ονύχων Adalimumab 40% (διάμεση) (LOCF) (BELIEVE Week 16) 1 50% (μέση) (LOCF) (REACH Week 16) 2 Etanercept 54% (μέση) (LOCF) (REACH Week 28) 2 51% (μέση) (δεν αναφέρετε μέθοδος στατ.ανάλυσης) (CRYSTEL Week 54) 3 Infliximab 27% (μέση) (observed) (EXPRESS Week 10) 57% (μέση) (observed) (EXPRESS Week 24) 4 Ustekinumab 50% (median) (δεν αναφέρετε μέθοδος στατ. ανάλυσης) (PHOENIX 1 Week 24, 45 & 90 mg) 5 Note: Data is not based on head to head studies 1 Thaci D, et al. Presented at: International Federation of Psoriasis Associations (IFPA): 2nd World Psoriasis 15 & Psoriatic Arthritis Conference, 24 28 June 2009, Stockholm, Sweden. Abstract P116, 2 Leonardi C, et al. Arch Dermatol. 2011;147:429 36, 3 Leuger T, et al. J Eur Acad Dermatol Venereol 2009;23:896 904, 4 Rich P, et al. Am Acad Dermatol 2008;58:224 31, 5 Rich P, et al. Presented at 17 th EADV Congress, 17 th 21 st September 2008, Paris, France. Abstract FP1007
Βιολογικοί Παράγοντες και Συνοδά Νοσήματα ADA ETN IFX UST MTX Ψωρίαση + 1 + 8 + 12 + 14 + 20 Ψωρ.ονυχία + 2,3 + 9 + 13 + 15? Ψωρ. τριχωτού κεφαλής + 4 + 10??? Ψωρ. Αρθρίτιδα + 1 + 8 + 12 +/? 16 + 20 ΙΦΝΕ + 1 X + 12 +/? 17? Μείωση καρδ.κινδύνου +/? 5,6 +/? 5,6 +/? 5,6 /? 6,18 +/? 21 Κατάθλιψη + 7 + 11? + 19? + = αποτελεσματικό, +/? = πιθανά αποτελεσματικό, -/? = με ερωτηματικό,? = άγνωστο, X =μη αποτελεσματικό
Ψυχολογικά Νοσήματα στην Ψωρίαση Η φλεγμονή μπορεί να παίζει ρόλο στην κατάθλιψη Ψυχολογικές διαταραχές συμπεριλαμβανομένου άγχους, κατάθλιψης και αυτοκτονιών έχουν συσχετιστεί σημαντικά με την ψωρίαση Παρόλο που τα ψυχολογικά νοσήματα έχουν συσχετιστεί σημαντικά με την ψωρίαση, ο μηχανιστικός σύνδεσμος δεν είναι κατανοητός Τα βιολογικά φάρμακα (anti-tnfa και anti-il12/il-23) έχουν αποδείξει ότι βελτιώνουν σημαντικά τα συμπτώματα της κατάθλιψης σε ανεξάρτητες μελέτες 17
Συμπεράσματα Η ψωρίαση είναι ένα συστηματικό φλεγμονώδες νόσημα και η φλεγμονή είναι σημαντική για την παθογένεση σοβαρών συνοδών νοσημάτων: Το μεταβολικό σύνδρομο, τα καρδιαγγειακά συμβάματα και ο διαβήτης είναι τα πιο ανησυχητικά συνοδά νοσήματα Η προ-φλεγμονώδης δράση του TNF στην ψωρίαση και στα συνοδά νοσήματα έχει καθιερωθεί Αναδρομικά δεδομένα δείχνουν ότι οι anti-tnfs μπορεί να μειώνουν τον κίνδυνο ή την θνησιμότητα από CV και διαβήτη 18